Xem mẫu
- Bµi 10
c¸c s¬ ®å ®iÒu biªn & ®iÒu tÇn
Môc ®Ých : Nghiªn cøu, ph©n tÝch ho¹t ®éng vµ kh¶o s¸t thùc nghiÖm c¸c m¹ch
®iÒu biªn (AM) dïng diode, dïng transistor vµ c¸c m¹ch gi¶i ®iÒu chÕ biªn ®é.
§ång thêi còng nghiªn cøu vµ kh¶o s¸t c¸c m¹ch ®iÒu tÇn dïng transistor vµ vi
m¹ch IC-555.
phÇn lý thuyÕt
1. §iÒu biªn
1.1. M¹ch ®iÒu chÕ biªn ®é sö dông diode
Diode lµ phÇn tö phi tuyÕn cã thÓ ®−îc sö dông trong m¹ch ®iÒu biªn (xem
h×nh 10-1). Hµm sè ®Æc tr−ng cho phÇn tö phi tuyÕn diode xung quanh ®iÓm lµm
viÖc ®−îc biÓu diÔn theo chuçi Taylor:
iD = a1U D + a2U D + a3U D + ...
2 3
U D = U m cos ωm t + U V cos ωV t
Um vµ ωm lµ biªn ®é cùc ®¹i vµ tÇn sè cña sãng mang.
UV vµ ωV lµ biªn ®é cùc ®¹i vµ tÇn sè cña tÝn hiÖu.
VËy ta cã:
i D = a1 (U m cos ω m t + U V cos ωV t ) + a 2 (U m cos ω m t + U V cos ωV t ) 2 +
a3 (U m cos ω m t + U V cos ωV t ) 3 + ...
khai triÓn vµ bá qua c¸c sè h¹ng bËc cao n ≥ 4 ta sÏ cã ®−îc phæ tÝn hiÖu ®−îc
biÓu diÔn trªn h×nh 10-2. Phæ nµy cã chøa thµnh phÇn (ω m ± ωV ) vµ c¸c thµnh
phÇn phô kh«ng muèn (c¸c thµnh phÇn nµy sÏ b»ng kh«ng khi a4 = a5 = ... = 0).
§Ó kh¶o s¸t thùc nghiÖm m¹ch ®iÒu biªn dïng diode ta h·y xem h×nh vÏ
h×nh A10-1 (phÇn thùc nghiÖm). TiÕn hµnh tõng b−íc vµ sö dông dao ®éng ký ®Ó
quan s¸t d¹ng tÝn hiÖu vµo, tÝn hiÖu sãng mang vµ tÝn hiÖu ®iÒu biªn. VÏ l¹i c¸c
d¹ng tÝn hiÖu nµy víi sù ®iÒu chØnh tÇn sè vµ biªn ®é cña m¸y ph¸t tÝn hiÖu.
191
- D
o
ωm
CB
• •
o
+−
Eo
(a)
o o
ωV
iD
iD
0
0 UD U
Eo
0
UD
(b)
t
H×nh 10.1: §iÒu biªn ë chÕ ®é A.
a) M¹ch ®iÖn dïng diode.
b) §Æc tuyÕn cña diode, ®å thÞ thêi gian cña tÝn hiÖu vµo vµ tÝn hiÖu ra.
ωm
ωV
2ωV
ωm-ωV ωm+ωV 2ωm
3ωV
ωm+2ωV
ωm-2ωV 2ωm-ωV 2ωm+ωV
ωm-3ωV ωm+3ωV 2ωm-2ωV 2ωm+2ωV
ω
0
H×nh 10.2: Phæ cña tÝn hiÖu ®iÒu biªn khi m¹ch lµm viÖc ë chÕ ®é A.
192
- 1.2. M¹ch ®iÒu chÕ sö dông phÇn tö tuyÕn tÝnh cã tham sè thay ®æi
M¹ch nµy dïng phÇn tö tuyÕn tÝnh cã tham sè thay ®æi. Thùc chÊt cña qu¸
tr×nh ®iÒu biªn nµy lµ qu¸ tr×nh nh©n tÝn hiÖu. (Xem h×nh 10.3).
U®B
US3
EC UV
US2
∼
o
US1
o
∼ U®B
o
Um
Um
(a): M¹ch ®iÖn (b): §Æc tÝnh truyÒn ®¹t
H×nh 10.3
Trong m¹ch ®iÖn nµy, quan hÖ gi÷a ®iÖn ¸p U®B vµ ®iÖn ¸p Um lµ quan hÖ
tuyÕn tÝnh. Nh−ng khi UV biÕn thiªn th× ®iÓm lµm viÖc cña transistor (yÕu tè nh©n)
chuyÓn tõ ®Æc tuyÕn nµy sang ®Æc tuyÕn kh¸c lµm cho biªn ®é tÝn hiÖu ra thay ®æi
theo UV.
Ta cã biÓu thøc sau:
U®B = ( EC + U Vo cos ωV t ).U mo cos ω m t
⎡U VoU mo ⎤
UU
= EC .U mo cos ω m t + ⎢ . cos(ω m + ωV )t + Vo mo . cos(ω m − ωV )t ⎥
⎣2 2 ⎦
Nh− vËy phæ cña tÝn hiÖu ra cã chøa c¶ thµnh phÇn sãng mang vµ tÝn hiÖu
vµo mong muèn.
§Ó kh¶o s¸t m¹ch ®iÒu chÕ nµy ta xem h×nh A10-2 (phÇn thùc nghiÖm). Ta
nhËn thÊy lµ víi m¹ch ®iÒu chÕ nµy th× tÝn hiÖu sãng mang cßn ®−îc khuÕch ®¹i
lªn do vËy biªn ®é m¸y ph¸t ®−a vµo lµ nhá (500mV).
1.3. M¹ch gi¶i ®iÒu chÕ biªn ®é
M¹ch gi¶i ®iÒu chÕ gåm 2 phÇn chÝnh lµ:
- Bé phËn t¸ch sãng sö dông diode vµ yÕu tè läc th−êng dïng lµ tô ®Ó lo¹i
bá thµnh phÇn sãng mang cao tÇn. TÝn hiÖu sau khi qua m¹ch gi¶i ®iÒu chÕ sÏ lµ:
U V = U Vo cos ωV t
193
- H×nh A10-3a lµ s¬ ®å mét m¹ch gi¶i ®iÒu chÕ toµn phÇn (xem phÇn thùc
nghiÖm). GhÐp nèi m¹ch nµy víi m¹ch ®iÒu chÕ dïng transistor cho ta m¹ch ®iÒu
chÕ vµ gi¶i ®iÒu chÕ AM (xem h×nh A10-3b - phÇn thùc nghiÖm).
2. §iÒu tÇn
2.1. Kh¸i niÖm vÒ ®iÒu tÇn
§iÒu tÇn lµ qu¸ tr×nh lµm cho tÇn sè sãng mang thay ®æi theo biªn ®é tÝn
hiÖu.
Ta cã biÓu thøc:
∆ω m
⎛ ⎞
U®t(t) = U o cos⎜ ω m t + .sin ωt t + ϕ o ⎟
⎜ ⎟
ωt
⎝ ⎠
víi ω m : lµ tÇn sè sãng mang khi ch−a ®iÒu tÇn.
ω t : lµ tÇn sè tÝn hiÖu tin tøc
∆ω m
Ký hiÖu A = : lµ chØ sè ®iÒu tÇn.
ωt
∆ω m
ϕ (t ) = . sin ω t t + ϕ o + ω m t
vµ
ωt
dϕ (t )
ω= = ∆ω m cos ωt t + ω m
do vËy
dt
ω lµ tÇn sè cña tÝn hiÖu ®· ®iÒu tÇn thay ®æi theo quy luËt h×nh sin.
∆ω m lµ ®é di tÇn tØ lÖ víi biªn ®é cña tÝn hiÖu h×nh sin mang th«ng tin.
D¹ng tÝn hiÖu ®iÒu tÇn: (H×nh 10.4)
H×nh 10.4: D¹ng tÝn hiÖu ®iÒu tÇn
Cã mét sè ph−¬ng ph¸p ®iÒu tÇn th«ng dông nh−: §iÒu tÇn dïng diode biÕn dung,
®iÒu tÇn dïng transistor ®iÖn kh¸ng. Trong ph−¬ng ph¸p ®iÒu tÇn dïng transistor
®iÖn kh¸ng th× biªn ®é cña tÝn hiÖu tin tøc lµm thay ®æi ®é dÉn cña transistor m¾c
song song víi c¸c yÕu tè ®iÖn kh¸ng (vÝ dô nh− L, C; R, C; L, C ...). H×nh A10- 4
(xem phÇn thùc nghiÖm) lµ mét m¹ch ®iÒu tÇn sö dông transistor. TÝn hiÖu tin tøc
lµm thay ®æi ®é dÉn cña T2 dÉn ®Õn lµm thay ®æi tham sè gi¸ trÞ cña L1, L2 vµ lµm
thay ®æi gi¸ trÞ cña khung céng h−ëng cña m¸y ph¸t T3.
194
- 2.2. §iÒu tÇn vµ ®iÒu pha
2.2.1. C¸c c«ng thøc c¬ b¶n vµ quan hÖ gi÷a ®iÒu tÇn vµ ®iÒu pha
V× gi÷a tÇn sè vµ gãc pha cña mét dao ®éng cã quan hÖ (1.a) nªn dÔ dµng
chuyÓn ®æi sù biÕn thiªn tÇn sè thµnh biÕn thiªn vÒ pha vµ ng−îc l¹i.
dψ
ω= (1.a)
dt
§iÒu tÇn vµ ®iÒu pha lµ qu¸ tr×nh ghi tin tøc vµo t¶i tin, lµm cho tÇn sè
hoÆc pha tøc thêi cña t¶i biÕn thiªn theo d¹ng cña tÝn hiÖu ®iÒu chÕ. Víi t¶i tin
cña dao ®éng ®iÒu hßa:
ˆ ˆ
u (t ) = U t cos(ω t t + ϕ o ) = U t cosψ (t ) (1b)
Tõ (1.a) suy ra:
t
ψ (t ) = ∫ ω (t )dt + ϕ (t ) (2)
0
Thay (2) vµo (1) ta nhËn ®−îc biÓu thøc:
[ ]
ˆ
u (t ) = U t cos ∫ ω (t )dt + ϕ (t ) (3)
Gi¶ thiÕt tÝn hiÖu ®iÒu chÕ lµ tÝn hiÖu ®¬n ©m:
ˆ
U s = U s cos ω s t (4)
Khi ®iÒu chÕ tÇn sè hoÆc ®iÒu chÕ pha th× tÇn sè hoÆc gãc pha cña dao
®éng cao tÇn biÕn thiªn tØ lÖ víi tÝn hiÖu ®iÒu chÕ vµ chóng ®−îc x¸c ®Þnh lÇn l−ît
theo c«ng thøc (5a) vµ (5b):
ˆ
ω (t ) = ω t + k dtU s cos ω s t (5a)
ˆ
ϕ (t ) = ϕ o + k df U s cos ω s t (5b)
Trong tr−êng hîp nµy gäi ωt lµ tÇn sè trung t©m cña tÝn hiÖu ®iÒu tÇn.
ˆ
k U = ∆ω gäi lµ l−îng di tÇn cùc ®¹i.
§Æt dt s m
ˆ
k df U s = ∆ϕ m gäi lµ l−îng di pha cùc ®¹i.
C¸c biÓu thøc 5a vµ 5b viÕt l¹i nh− sau:
ω (t ) = ω t + ∆ω m cos ω s t (6a)
ϕ (t ) = ϕ o + ∆ϕ m cos ω s t (6b)
Khi ®iÒu chÕ tÇn sè th× gãc pha ®Çu k«ng ®æi, do ®ã ϕ (t ) = ϕ o . Thay 6 vµo
3 vµ tÝch ph©n lªn, ta nhËn ®−îc biÓu thøc cña dao ®éng ®· ®iÒu tÇn:
∆ω m
ˆ
u dt (t ) = U t cos(ω t t + sin ω s t + ϕ o ) (7)
ωs
195
- T−¬ng tù nh− vËy, biÓu thøc cña dao ®éng ®iÒu pha t×m ®−îc b»ng c¸ch
thay ϕ (t ) trong c«ng thøc 3 bëi 6b vµ cho ω = ωt = const , ta cã:
ˆ
u dt (t ) = U t cos(ω t t + ∆ϕ m cos ω s t + ϕ o ) (8)
VËy l−îng di pha ®¹t ®−îc khi ®iÒu pha:
∆ϕ = ∆ϕ m cos ω s t
T−¬ng øng víi l−îng di pha nµy sÏ cã mét l−îng di tÇn:
d ( ∆ϕ )
∆ω m = = ∆ϕ mω s sin ω s t
dt
Vµ l−îng di tÇn cùc ®¹i ®¹t ®−îc khi ®iÒu pha:
ˆ
∆ω m = ω s ∆ϕ m = ω s k df U s (9a)
Theo c«ng thøc 5a, l−îng di tÇn cùc ®¹i ®¹t ®−îc khi ®iÒu t©n:
ˆ
∆ω m = k dtU s (9b)
So s¸nh 9a vµ 9b ta thÊy r»ng: ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a ®iÒu tÇn vµ
®iÒu pha lµ l−îng di tÇn khi ®iÒu pha tØ lÖ víi biªn ®é ®iÖn ¸p ®iÒu chÕ vµ tÇn sè
®iÒu chÕ cßn l−îng di tÇn khi ®iÒu tÇn chØ tØ lÖ víi biªn ®é ®iÖn ¸p ®iÒu chÕ mµ
th«i. V× vËy tõ mét m¹ch ®iÒu chÕ pha cã thÓ lÊy ra tÝn hiÖu ®iÒu chÕ tÇn sè, nÕu
tr−íc khi ®−a vµo ®iÒu chÕ, tÝn hiÖu ®iÒu chÕ ®−îc ®−a qua mét m¹ch tÝch ph©n
(h×nh 10.5a). Ng−îc l¹i, cã thÓ lÊy ra tÝn hiÖu ®iÒu chÕ pha tõ mét m¹ch ®iÒu chÕ
tÇn sè, nÕu tÝn hiÖu ®iÒu chÕ ®−îc ®−a qua mét m¹ch vi ph©n tr−íc khi ®−a vµo bé
®iÒu chÕ (h×nh 10.5b).
∫ dt §iÒu chÕ
TÝn hiÖu ®iÒu chÕ tÇn sè
pha
(a) : S¬ ®å khèi m¹ch ®iÒu chÕ tÇn sè th«ng qua ®iÒu chÕ pha.
d §iÒu chÕ
TÝn hiÖu ®iÒu chÕ pha
tÇn sè
dt
(b) : S¬ ®å khèi m¹ch ®iÒu chÕ pha th«ng qua ®iÒu chÕ tÇn sè.
H×nh 10.5: Minh häa quan hÖ gi÷a tÝn hiÖu ®iÒu tÇn vµ tÝn hiÖu pha.
2.2.2. Phæ cña dao ®éng ®· ®iÒu tÇn vµ ®iÒu pha
Trong biÓu thøc cña dao ®éng ®· ®iÒu tÇn c«ng thøc (7) cho gãc pha ®Çu
196
- ∆ω m
ϕ o = 0 vµ ®Æt = M f (gäi M f lµ hÖ sè ®iÒu tÇn) c«ng thøc (7) ®−îc viÕt l¹i:
ωs
ˆ
u dt = U t cos(ω t t + M f sin ω s t ) (10)
Trong tr−êng hîp tÝn hiÖu ®iÒu chÕ lµ tÝn hiÖu phøc t¹p cã tÇn sè tõ ω s min
®Õn ω s max , M f ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau:
∆ω m
Mf = (11)
ω s max
HÖ sè ®iÒu tÇn M f kh«ng nh÷ng chØ phô thuéc biªn ®é ®iÖn ¸p mµ cßn
phô thuéc vµo tÇn sè ®iÒu chÕ. T−¬ng tù nh− vËy, ta cã biÓu thøc cña dao ®éng ®·
®iÒu pha:
ˆ
u dt = U t cos(ω t t + M ϕ sin ω s t ) (12)
Trong ®ã M ϕ = ∆ϕ m .
C«ng thøc (10) vµ (12) cã thÓ biÓu diÔn d−íi d¹ng chuçi mµ hÖ sè cña nã
lµ c¸c hµm sè Betxen lo¹i bËc n, nh− sau:
⎡ˆ ∞ ⎤
u dt = Re ⎢U t ∑ (− j ) n+1 J n ( M f ).e j (ωt −nω s )t ⎥ (13)
⎣ −∞ ⎦
⎡ˆ ∞ ⎤
u df = Re ⎢U t ∑ ( j ) n J n ( M f ).e j (ωt −nω s )t ⎥ (14)
⎣ −∞ ⎦
Trong ®ã, J n lµ hµm sè Betxen lo¹i mét bËc n (chó thÝch).
NÕu kh«ng xÐt ®Õn pha, th× phæ cña tÝn hiÖu ®iÒu tÇn vµ ®iÒu pha gièng
ˆ
nhau; gåm cã thµnh phÇn t¶i tÇn sè ω t (øng víi n = 0), biªn ®é J oU t vµ v« sè c¸c
biªn tÇn:
ˆ
ω t + nω s ( n = −∞,+∞ ), biªn ®é J nU t . J n phô thuéc vµo M f hoÆc M ϕ .
Theo b¶ng hµm sè Betxen, khi M f , M ϕ = 2,405 th× J o ( M f ) = 0 nghÜa lµ
lóc nµy tÝn hiÖu ®iÒu tÇn vµ ®iÒu pha kh«ng chøa t¶i tin. ngoµi ra, cßn thÊy r»ng,
nÕu biÓu diÔn hµm sè Betxen theo bËc n cña nã, trong tr−êng hîp M f > 1, tÊt c¶
biªn tÇn cã bËc n > M f ®Òu cã biªn ®é nhá h¬n 5% biªn ®é t¶i tÇn vµ ®Òu cã thÓ
bá qua. V× vËy cã thÓ coi ®é réng d¶i tÇn cña tÝn hiÖu ®iÒu chÕ tÇn sè vµ ®iÒu chÕ
pha lµ h÷u h¹n vµ x¸c ®Þnh nã theo biÓu thøc:
Ddt ≈ 2 M tω s = 2∆ω m (15)
Nh− vËy ®é réng d¶i tÇn cña tÝn hiÖu ®iÒu tÇn kh«ng phô thuéc tÇn sè ®iÒu
chÕ.
197
- §èi víi tÝn hiÖu ®iÒu pha, ®é réng d¶i tÇn cña nã ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng
thøc 16.
Ddf ≈ 2 Mϕ mω s = 2∆ϕ mω s (16)
VËy ®é réng d¶i tÇn cña tÝn hiÖu ®iÒu pha phô thuéc tÇn sè ®iÒu chÕ.
Khi M f ,ϕ ≤ 1 , th× chØ cã mét cÆp biªn tÇn cã biªn ®é lín h¬n 5% biªn ®é
t¶i tÇn, do ®ã:
Ddt ≈ 2ω s max
Trong tr−êng hîp nµy ®é réng d¶i tÇn cña tÝn hiÖu ®iÒu tÇn b»ng ®é réng
d¶i tÇn cña tÝn hiÖu ®iÒu biªn, ta gäi lµ ®iÒu tÇn d¶i hÑp. Ng−îc l¹i, khi M f ,ϕ > 1 ,
th× cã ®iÒu tÇn d¶i réng.
Th«ng th−êng tÝn hiÖu ®iÒu chÕ lµ tÝn hiÖu bÊt kú gåm nhiÒu thµnh phÇn
tÇn sè. Lóc ®ã tÝn hiÖu ®iÒu chÕ tÇn sè vµ ®iÒu chÕ pha cã thÓ biÓu diÔn tæng qu¸t
theo biÓu thøc sau:
⎡ ⎤
m
u dt = U cos ⎢ω t t + ∑ ∆M v cos(ω sv t + ϕ v ) ⎥
ˆ (17)
⎣ ⎦
v =1
Trong c«ng thøc nµy cã quan t©m ®Õn gãc pha ®Çu ω v , v× hiÖu pha kh¸c
nhau cña c¸c thµnh phÇn phæ cña tÝn hiÖu ®iÒu chÕ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi
tÝn hiÖu tæng qu¸t cña nã.
Khai triÓn 17 theo chuçi Betxen ta cã:
⎧
u dt = U Re ⎨ (cos ω t t + j sin ω t t ) x Π [J o (∆M v ) + 2 jJ1 (∆M v ) cos(ω sv t + ω v ) −
m
ˆ
⎩ v =1
⎫
− 2 J 2 ( ∆M v ) cos 2(ω sv t + ω v ) − 2 jJ 3 ( ∆M v ) cos(ω sv t + ϕ v ) + ...] ⎬ (18)
⎭
Theo c«ng thøc (18), phæ cña tÝn hiÖu ®iÒu tÇn cã tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn tÇn
sè tæ hîp:
m
ω t + ∑ µ vω sv ; víi µ v lµ sè nguyªn h÷u tØ; − ∞ ≤ µ v ≤ ∞ .
v =1
198
- thùc nghiÖm
A. ThiÕt bÞ sö dông:
1. ThiÕt bÞ chÝnh cho thùc tËp ®iÖn tö t−¬ng tù (Khèi ®Õ nguån)
2. Panel thÝ nghiÖm AE - 110N cho bµi thùc tËp vÒ ®iÒu biªn vµ ®iÒu tÇn
(G¾n lªn thiÕt bÞ chÝnh - khèi ®Õ nguån).
3. M¸y ph¸t xung HF (sin, tÇn sè 2MHz -cã thÓ sö dông m¸y ph¸t
FG- 503).
4. Dao ®éng ký 2 chïm tia.
5. D©y nèi c¾m 2 ®Çu.
B. CÊp nguån vµ nèi d©y
Khèi thÝ nghiÖm AE - 110N chøa 5 m¶ng s¬ ®å A10-1 ... A10- 5, víi c¸c
chèt c¾m nguån riªng. Khi sö dông m¶ng nµo th× c¾m d©y nguån cho m¶ng ®ã.
§Êt (GND) cña c¸c m¶ng s¬ ®å ®Êt ®−îc nèi s½n víi nhau. Do ®ã chØ cÇn nèi ®Êt
chung cho toµn khèi AE 110N.
1. Bé nguån chuÈn DC POWER SUPPLY cña thiÕt bÞ chÝnh, cung cÊp c¸c
thÕ chuÈn ± 5V , ± 12V cè ®Þnh.
2. Bé nguån ®iÒu chØnh DC ADJUST POWER SUPPLY cña thiÕt bÞ chÝnh,
cung cÊp c¸c gi¸ trÞ ®iÖn thÕ mét chiÒu 0.... + 15V vµ 0.... − 15V . Khi vÆn c¸c biÕn
trë chØnh nguån, cho phÐp ®Þnh gi¸ trÞ ®iÖn thÕ cÇn thiÕt. Sö dông ®ång hå ®o thÕ
DC trªn thiÕt bÞ chÝnh ®Ó x¸c ®Þnh ®iÖn thÕ ®Æt.
3. Khi thùc tËp, cÇn nèi d©y tõ c¸c chèt cÊp nguån cña thiÕt bÞ chÝnh tíi
tr¹m nguån cña khèi, hoÆc cÊp trùc tiÕp cho m¶ng s¬ ®å cÇn kh¶o s¸t.
Chó ý : c¾m ®ïng ph©n cùc cña nguån vµ ®ång hå ®o.
C. C¸c bµi thùc tËp
1. Bé ®iÒu biªn víi diode cã m¹ch céng h−ëng lèi ra
NhiÖm vô:
T×m hiÓu nguyªn t¾c ®iÒu biªn sö dông m¹ch diode cã bé céng h−ëng lèi ra
C¸c b−íc thùc hiÖn:
1.1. M¸y ph¸t xung cao tÇn (HF) ®Æt ë kho¶ng < 1MHz, biªn ®é 5V (®Ønh
- ®Ønh).
Nèi lèi ra cña m¸y ph¸t HF víi lèi vµo sãng mang CARRIER FREQUENCY
cña s¬ ®å h×nh A10-1.
199
- 1.2. Tinh chØnh tÇn sè vµ biªn ®é tÝn hiÖu HF ®Ó lèi ra AM OUT cã tÝn
hiÖu HF cùc ®¹i vµ kh«ng mÐo d¹ng.
1.3. M¸y ph¸t xung thÊp tÇn (LF) - lµ m¸y ph¸t FUNCTION GEN cña
thiÕt bÞ chÝnh - ®Æt ë tÇn sè ph¸t 1 KHz, biªn ®é 2V (®Ønh - ®Ønh). Nèi lèi ra m¸y
ph¸t LF víi lèi vµo thÊp tÇn TONE SIGNAL cña s¬ ®å h×nh A10-1.
1.4. §Æt thang ®o thÕ lèi vµo cña dao ®éng ký ë 200m V/cm vµ thêi gian
quÐt ë 0,5 ms/cm.
1.5. Nèi kªnh 2 cña dao ®éng ký víi lèi ra AM-OUT. Sö dông kªnh 1 dao
®éng ký ®Ó quan s¸t tÝn hiÖu HF vµ LF. §iÒu chØnh tÇn sè vµ biªn ®é hai m¸y ph¸t
®Ó nhËn d¹ng ®iÒu biªn. Cã thÓ ®¶o hai chèt c¾m lèi vµo HF ®Ó cã tÝn hiÖu ra tèt
nhÊt. VÏ l¹i d¹ng tÝn hiÖu.
1.6. Thay ®æi biªn ®é cña c¸c m¸y ph¸t ®Ó nhËn c¸c gi¸ trÞ hÖ sè ®iÒu chÕ
m kh¸c nhau, nhËn xÐt kÕt qu¶.
1.7. Thay ®æi tÇn sè cña m¸y ph¸t HF, quan s¸t vµ gi¶i thÝch kÕt qu¶.
2. Bé ®iÒu biªn dïng transistor
NhiÖm vô:
T×m hiÓu nguyªn t¾c ®iÒu biªn sö dông transistor kiÓu ®iÒu chÕ collector .
C¸c b−íc thùc hiÖn:
2.1. M¸y ph¸t xung cao tÇn (HF) ®Æt ë kho¶ng > 1MHz, biªn ®é 500mV
(®Ønh - ®Ønh). Nèi lèi ra cña m¸y ph¸t HF víi lèi vµo sãng mang CARRIER
FREQUENCY cña s¬ ®å h×nh A10-2.
2.2. Tinh chØnh tÇn sè vµ biªn ®é tÝn hiÖu HF ®Ó lèi ra AM OUT cã tÝn
hiÖu HF cùc ®¹i vµ kh«ng mÐo d¹ng.
200
- 2.3. M¸y ph¸t xung thÊp tÇn (LF) - lµ m¸y ph¸t FUNCTION GEN cña
thiÕt bÞ chÝnh - ®Æt ë tÇn sè ph¸t ≥ 1 KHz , biªn ®é 3 ÷5V (®Ønh - ®Ønh). Nèi lèi ra
m¸y ph¸t LF víi lèi vµo thÊp tÇn TONE SIGNAL cña s¬ ®å h×nh A10-2.
2.4. §Æt thang ®o thÕ lèi vµo cña dao ®éng ký ë 1V/ cm vµ thêi gian
quÐt ë 0,5 ms/cm.
2.5. Nèi kªnh 2 cña dao ®éng ký víi lèi ra AM-OUT. Sö dông kªnh 1 dao
®éng ký ®Ó quan s¸t tÝn hiÖu HF vµ LF. §iÒu chØnh tÇn sè vµ biªn ®é m¸y ph¸t
HF ®Ó nhËn d¹ng ®iÒu biªn cùc ®¹i. VÏ l¹i d¹ng tÝn hiÖu.
2.6. Thay ®æi biªn ®é vµ tÇn sè cña c¸c m¸y ph¸t ®Ó nhËn c¸c gi¸ trÞ hÖ sè
®iÒu chÕ m kh¸c nhau, nhËn xÐt kÕt qu¶.
3. gi¶i ®iÒu chÕ biªn ®é tÝn hiÖu
3.1. Gi÷ nguyªn s¬ ®å ®iÒu chÕ trªn transistor nh− môc trªn.
3.2. Sö dông s¬ ®å gi¶i ®iÒu chÕ toµn phÇn biªn ®é tÝn hiÖu nh− h×nh
A10-3a.
201
- 3.3. Nèi lèi ra ®iÒu biªn AM OUT cña m¶ng A10-2 víi lèi vµo AM
SIGNAL IN cña s¬ ®å gi¶i ®iÒu chÕ nh− h×nh A10-3b.
3.4. Sö dông dao ®éng ký quan s¸t vµ vÏ l¹i tÝn hiÖu ra t¹i lèi ra (SIGNAL
OUT).
3.5. So s¸nh tÝn hiÖu gi¶i ®iÒu chÕ víi tÝn hiÖu LF lèi vµo. NhËn xÐt kÕt
qu¶.
4. s¬ ®å ®iÒu tÇn dïng transistor
NhiÖm vô:
T×m hiÓu nguyªn t¾c lµm viÖc vµ ®Æc tr−ng cña bé ®iÒu tÇn trªn transistor .
202
- C¸c b−íc thùc hiÖn:
4.1. CÊp nguån +3V cho m¶ng s¬ ®å A10- 4.
4.2. KiÓm tra chÕ ®é tÜnh cña s¬ ®å :
- §é sôt thÕ trªn c¸c trë R2 ®Ó tÝnh dßng collector T1.
- §é sôt thÕ trªn c¸c trë (R2 + R6) ®Ó tÝnh dßng emitter T2.
- §é sôt thÕ trªn c¸c trë R10 ®Ó tÝnh dßng emitter T3.
4.3. §Æt m¸y ph¸t tÝn hiÖu FUNCTION GENERATOR cña thiÕt bÞ chÝnh ë
chÕ ®é:
- Ph¸t d¹ng sin (c«ng t¾c FUNCTION ë vÞ trÝ vÏ h×nh sin).
- TÇn sè 1KHz (c«ng t¾c kho¶ng RANGE ë vÞ trÝ 1K vµ chØnh bæ sung
biÕn trë chØnh tinh FREQUENCY).
- Biªn ®é ra 2V - tõ ®Ønh tíi ®Ønh (chØnh biÕn trë biªn ®é AMPLITUDE).
4.4. §Æt thang ®o thÕ lèi vµo cña dao ®éng ký ë 2V / cm , thêi gian quÐt ë
1ms / cm . ChØnh cho c¶ hai tia n»m gi÷a kho¶ng phÇn trªn vµ phÇn d−íi cña mµn
dao ®éng ký. Nèi kªnh 1 dao ®éng ký vµo lèi vµo IN/A.
•
4.5. Nèi lèi vµo IN víi lèi ra m¸y ph¸t xung cña khèi thiÕt bÞ chÝnh. Sö
dông kªnh 2 dao ®éng ký kiÓm tra d¹ng tÝn hiÖu, biªn ®é, tÇn sè t¹i c¸c ®iÓm:
Collector T1.
5. S¬ ®å ®iÒu tÇn dïng Ic -555
NhiÖm vô:
T×m hiÓu nguyªn t¾c lµm viÖc vµ ®Æc tr−ng cña bé ®iÒu tÇn dïng IC-555.
203
- C¸c b−íc thùc hiÖn:
5.1. CÊp nguån +5V cho m¶ng s¬ ®å A10-5.
5.2. §Æt m¸y ph¸t tÝn hiÖu FUNCTION GENERATOR cña thiÕt bÞ chÝnh ë
chÕ ®é:
- Ph¸t d¹ng sin (c«ng t¾c FUNCTION ë vÞ trÝ vÏ h×nh tam gi¸c).
- TÇn sè 1KHz (c«ng t¾c kho¶ng RANGE ë vÞ trÝ 1K vµ chØnh bæ sung
biÕn trë chØnh tinh FREQUENCY).
- Biªn ®é ra 5V - tõ ®Ønh tíi ®Ønh (chØnh biÕn trë biªn ®é AMPLITUDE).
5.3. §Æt thang ®o thÕ lèi vµo cña dao ®éng ký ë 2V/cm, thêi gian quÐt ë
1ms/cm. ChØnh cho c¶ hai tia n»m gi÷a kho¶ng phÇn trªn vµ phÇn d−íi cña mµn
dao ®éng ký. Nèi kªnh 1 dao ®éng ký vµo lèi vµo IN/A. Kªnh 2 dao ®éng ký víi
lèi ra OUT/C.
5.4. Nèi lèi vµo IN/A víi lèi ra m¸y ph¸t xung cña khèi thiÕt bÞ chÝnh. VÏ
d¹ng tÝn hiÖu ra, biªn ®é, tÇn sè xung t−¬ng øng.
5.5. Gi¶i thÝch nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña s¬ ®å.
204
nguon tai.lieu . vn
