Xem mẫu
- Tàu vũ trụ Buran
2
Lần tiếp sau ý tưởng này được lặp lại bởi Zvezda từ đầu những năm 1960, có vẻ
nó cũng tiến đến giai đoạn sản xuất mẫu thử nghiệm, mặc dù không có chi tiết nào
khác về dự án này được biết rõ ràng. Sau Zvezda, đã có một khoảng đứt quãng
trong các dự án sử dụng nhiều lần đến tận Buran. Sự phát triển Buran bắt đầu vào
đầu những năm 1970 để đối trọng với chương trình Tàu con thoi vũ trụ Mỹ. Trong
khi các kỹ sư Xô viết ưa thích một kiểu phương tiện nhỏ, nhẹ và có thân nhỏ hơn,
các nhà lãnh đạo quân đội lại muốn có một bản copy đúng tỷ lệ của Tàu con thoi
vũ trụ cánh tam giác trong nỗ lực nhằm giữ vững sự cân bằng giữa các siêu cường.
Việc chế tạo các tàu con thoi bắt đầu năm 1980 và tới năm 1984 chiếc Buran đúng
tỷ lệ đã xuất xưởng. Chuyến bay thử nghiệm dưới quỹ đạo đầu tiên của mẫu có tỷ
lệ nhỏ diễn ra vào khoảng tháng 7 năm 1983. Khi dự án được xúc tiến, thêm năm
chuyến nữa diễn ra của mẫu theo tỷ lệ diễn ra. Một ph ương tiện thử nghiệm được
chế tạo với bốn động cơ phản lực ở hai bên, phương tiện này thường được gọi là
OK-GLI, hay là “Phiên bản khí động lực tương tự của Buran”. Các máy bay phản
- lực được sử dụng để cất cánh từ một khoảng đ ường băng thông thường, và sau khi
đã tới điểm được chỉ định, các động cơ sẽ bị ngắt và OK-GLI lướt đi để hạ cánh.
Việc thử nghiệm này cung cấp các thông tin có giá trị về những đặc thù vận dụng
trong thiết kế Buran, và thuận tiện hơn so với cách dùng máy bay thường đưa mẫu
lên rồi thả ra như Mỹ và các hãng khác làm để thử nghiệm máy bay. Hai bốn
chuyến bay thử nghiệm của OK-GLI được tiến hành và sau đó tàu con thoi đ ã
“rách rưới”.
Chuyến bay đầu tiên
Buran được chuyên chở bằng máy bay vận tải AN-225
Chuyến bay quỹ đạo đầu tiên và duy nhất (không người lái) của tàu con thoi Buran
1.01 diễn ra lúc 3:00 UTC ngày 15 tháng 11 năm 1988. Nó được đưa lên quỹ đạo
bởi tên lửa Energia được thiết kế đặc biệt. Hệ thống cứu mạng các nhà du hành
- không được lắp đặt và cũng không có phần mềm được cài đặt trên bảng hiển thị
CRT. Tàu con thoi bay quanh Trái đất hai lần trước khi quay về, trình diễn một
màn tự động hạ cánh ấn tượng ở trên đường băng sân bay vũ trụ Baikonur. Một
phần cuộc phóng được đưa lên truyền hình nhưng cảnh tàu rời bệ phóng không
được quay. Điều này dẫn đến một số suy đoán rằng sứ mệnh này có thể đã bị bịa
đặt và rằng vụ hạ cánh tiếp sau có thể không phải là từ quỹ đạo mà là từ một máy
bay chở tàu vũ trụ. (Cần lưu ý rằng ở Mỹ, hành động này chỉ được sử dụng để
kiểm tra các đặc điểm bay của Tàu con thoi trong việc tiếp cận và hạ cánh bằng
cách sử dụng phương tiện thử nghiệp tiếp cận và hạ cánh của Space Shuttle
Enterprise, vì thế khi nhiệm vụ STS-1 sắp kết thúc, cách thức xử lý đặc điểm của
tàu con thoi Columbia đã được biết đến.) Từ đó, băng video về vụ phóng đ ược
giới thiệu với công chúng, xác nhận rằng tàu thật sự được phóng lên, với các điều
kiện thời tiết xấu do các phương tiện truyền thông Nga miêu tả dễ nhận thấy vào
thời điểm đó.
Kết quả
Sau chuyến bay đầu tiên dự án bị treo lại vì thiếu ngân sách và tình hình chính tr ị
ở Liên bang xô viết. Hai chiếc tàu vũ trụ quỹ đạo sau, dự kiến hoàn thành năm
- 1990 (thường gọi là Ptichka, nghĩa là “con chim nhỏ”) và 1992 không bao giờ
hoàn thành. Dự án bị chính thức kết thúc vào ngày 30 tháng 6 năm 1993 bởi Tổng
thống Boris Yeltsin. Vào thời điểm nó bị huỷ bỏ, 20 tỷ rúp đã được chi tiêu cho
chương trình. Trong khi sự thiếu hụt tài chính được mọi người coi là nguyên nhân
dẫn tới sự huỷ bỏ chương trình Buran, vẫn có nhiều lời đồn đại rằng nguyên bản
Buran đã bị hư hại khi nó quay trở về sau chuyến bay duy nhất vào vũ trụ dẫn tới
việc những vụ phóng sau này không thể xảy ra. Các bức ảnh và video về Buran
khi quay về từ quỹ đạo không ủng hộ giả thuyết này. Chương trình với mục đích
nâng cao sự tự hào quốc gia, tiến hành nghiên cứu và đạt tới những mục đích kỹ
thuật tương tự với chương trình tàu con thoi của Mỹ, gồm cả việc tiếp tế cho trạm
không gian Mir, vốn đã được phóng lên năm 1986 và được sử dụng đến tận năm
2001. Khi Mir lần cuối ghép nối với một tàu con thoi, vị khách không phải là
Buran mà là một tàu con thoi Mỹ. Buran SO, một module lắp ghép định dùng để
ghép nối với trạm vũ trụ Mir, cuối cùng được chỉnh lại để phù hợp với các tàu con
thoi của Mỹ trong các nhiệm vụ Tàu con thoi – Mir. Các tàu con thoi đã được
hoàn thành 1.01 (11F35 K1, "Buran") và 1.02 (11F35 K2, thư ờng gọi là
"Ptichka"), và những thứ còn lại của dự án hiện là tài sản của Kazakhstan. Năm
- 2002, nhà chứa chiếc tàu Buran 1.01 duy nhất từng bay lên vũ trụ và một mô hình
tên lửa Energia sụp đổ vì không được bảo dưỡng thường xuyên, làm hư hỏng con
tàu. Tám công nhân cũng thiệt mạng trong vụ sụp mái nhà này. Burans 2.01
(11F35 K3) và 2.02 (11F35 K4) (một serie thứ hai với thiết kế buồng lái đã được
sửa đổi, được trang bị các ghế phóng Zvezda K-36RB cho những chuyến bay có
người lái) không bao giờ rời khỏi xưởng chế tạo là nhà máy Tushino và hiện vẫn ở
đó trong tình trạng kém. Các phần của các tàu đang bị rao bán trên Internet. Chiếc
Buran 2.03 (11F35 K5) mới chỉ được chế tạo từng phân đã bị tháo dỡ khi chương
trình bị đóng lại và không còn tồn tại nữa. Cùng với tám chiếc Buran đ ược “sản
xuất”, có tám thiết bị thử nghiệm. Chúng được dùng để thử nghiệm sự nhiễu khí
quyển hay thử nghiệm khí quyển, và một số thì đơn giản được dùng làm mô hình
tử nghiệm lắp ráp điện, quy trình xử lý của đội bay, vv...
nguon tai.lieu . vn
