Xem mẫu

  1. SƒN PH‰M B‡T TH×ÍNG TRONG PHƒN ÙNG NITRO HÂA AXIT EUGENOXYAXETIC Nguy¹n Húu ¾nh, Ho ng ¼nh Xu¥n Tr÷íng HSP H  Nëi L¶ V«n Cì ¤i håc T¥y Nguy¶n 1 Mð ¦u Eugenol v  mët sè d¨n xu§t cõa nâ câ ho¤t t½nh sinh håc r§t ¡ng chó þ. Mët sè ÷ñc sû döng trong thüc t¸ nh÷: estil, propanidit dòng l m thuèc t¶, este isoeugenolnicotinat ÷ñc dòng l m thuèc gi£m au, axit eugenoxyaxetic ÷ñc dòng l m ch§t chèng bi¸n m u trong b£o qu£n thüc ph©m [1, 2]. Tø axit eugenoxyaxetic ng÷íi ta cán têng hñp ÷ñc nhi·u hñp ch§t dà váng chùa nitì câ t¡c döng kh¡ng vi sinh vªt [3, 4]. Nh¬m t¼m ki¸m ch§t trung gian º i·u ch¸ hñp ch§t dà váng ng÷ng k¸t, chóng tæi ¢ ti¸n h nh nitro ho¡ axit eugenoxyaxetic. i·u b§t th÷íng l  nhâm nitro khæng nhúng th¸ v o nh¥n m  cán th¸ v o nh¡nh allyl çng thíi nhâm metoxy bà chuyºn th nh nhâm hiroxy: 2 Thüc nghi»m Axit eugenoxyaxetic (A1) ÷ñc i·u ch¸ tø eugenol theo ph÷ìng ph¡p ÷ñc mæ t£ ð t i li»u [5], k¸t tinh l¤i trong benzen, nhi»t ë nâng ch£y 100-100,5 o C . Ph£n ùng nitro ho¡ ÷ñc ti¸n h nh trong axit axetic vîi hén hñp nitro ho¡ truy·n thèng l  axit nitric trong axit sunfuric. S£n ph©m ð d¤ng tinh thº nhä, m u v ng, khæng nâng ch£y m  ph¥n hu ð nhi»t ë >155 o C . Hi»u su§t 65%. K½ hi»u l  A2. Nhi»t ë nâng ch£y o tr¶n m¡y GALLENKAMP MPD-350. Phê IR ghi ð d¤ng vi¶n n²n vîi KBr tr¶n m¡y IMPACT 410 Nicolet. Phê NMR ghi tr¶n m¡y Brucker (500 MHz) trong DMSO, ch§t chu©n nëi TMS. Phê UV o trong etanol (tinh ch¸) tr¶n m¡y UV-Vis CINTRA-USA. Phê ESI MS ghi tr¶n m¡y LC-MSD-Trap-SL. 1
  2. 3 K¸t qu£ v  th£o luªn C¡c v¥n h§p thö ch½nh tr¶n phê hçng ngo¤i v  tû ngo¤i cõa A1 v  A2 ÷ñc li»t k¶ trong b£ng sau: νOH νC=O νC=C νC=C νN =O λ max (nm) / lg benzen (cm−1 ) (cm−1 ) allyl (cm−1 ) Dung mæi : EtOH (cm−1 ) 3400, m, 1593, 206/4,34; 231/3,91; A1 1753, m 1640, y - tò 1520, tb 280/3,44 210/3,75; 233/3,80; 3400, tò, 1596, A2 1713, m 1628, y 1494, m 345/3,52; 328/3,96; (*) 1534, tb 430/4,27 (**) (*) m: m¤nh, tb: trung b¼nh, y: y¸u. (**) Dung mæi : EtOH + NaOH. Gi¡ trà νC=C allyl ð A2 gi£m so vîi ð A1 chùng tä sü câ m°t nhâm hót electron (nhâm -N O2 ) ð nh¡nh allyl. Sü xu§t hi»n th¶m v¥n h§p thö m¤nh ð 1494 cm-1 tr¶n phê cõa A2 chùng minh cho sü câ m°t nhâm -N O2 . Sü chuyºn dàch m¤nh c¡c v¥n h§p thö tû ngo¤i cõa A2 v· ph½a sâng d i cho th§y nhâm N O2 ¢ th¸ v o nh¥n benzen t¤o ra sü li¶n hñp thuªn chi·u vîi nhâm ©y electron câ ð váng benzen [6]. Khi ghi phê cõa A2 trong etanol + NaOH th§y xu§t hi»n v¥n h§p thö m¤nh ð vòng kh£ ki¸n (430 nm). i·u â chùng tä nhâm nitro thù hai ¢ th¸ v o và tr½ 1 cõa nh¡nh allyl. Trong dung dàch, d¤ng nittro ¢ hé bi¸n th nh d¤ng axi rçi t¡c döng vîi NaOH t¤o th nh d¤ng ion ho¡ (d¤ng axiat) ð và tr½ li¶n hñp vîi nh¥n thìm, n¶n ¢ h§p thö ð vòng kh£ ki¸n: Phê 1 H NMR cõa A2 gçm nhi·u v¥n cëng h÷ðng an xen v o nhau çng thíi bi¸n êi theo thíi gian. Nguy¶n nh¥n l  do trong dung dàch câ c¥n b¬ng giúa d¤ng nitro v  d¤ng axi. D¤ng axi cõa A2 do câ li¶n hñp tø nh¡nh tîi nh¥n benzen n¶n r§t d¹ t¤o th nh. D¤ng axi l¤i tü ph¥n li th nh d¤ng axiat v  cán bà bi¸n êi ti¸p theo [7]. Tuy khæng thº quy k¸t tøng v¥n phê ri¶ng r³ ÷ñc nh÷ng thæng tin húu ½ch tø phê 1 H NMR cõa A2 l  sü v­ng m°t t½n hi»u proton cõa nhâm OCH3 ð kho£ng 3,5 - 4,0 ppm (t½n hi»u cõa nhâm OCH3 ð A1 thº hi»n bði v¥n ìn t¤i 3,89 ppm [5]). Phê 13 C NMR cõa A2 câ tîi tr¶n 22 t½n hi»u, tùc l  g§p hìn 2 l¦n sè nguy¶n tû C cõa A2 (h¼nh 1). Nguy¶n nh¥n nh÷ ¢ n¶u ð tr¶n. Tr¶n phê 13 C NMR cõa A1, t½n hi»u cõa C nhâm CH3 O thº hi»n ð 55,77 ppm [5]. Tr¶n phê 13 C NMR cõa A2 (h¼nh 1), ð vòng 40 - 60 ppm khæng câ t½n hi»u cõa C nhâm CH3 O. 2
  3. H¼nh 1. Phê 13 C NMR cõa A2 trong d6 -DMSO Nh÷ vªy c£ phê 1 H NMR v  phê 13 C NMR ·u chùng tä r¬ng A2 khæng chùa nhâm CH3 O. Phê +MS cõa A2 ð h¼nh 2a cho th§y ph¥n tû khèi cõa A2 l  298 phò hñp vîi gi¡ trà t½nh theo cæng thùc, tùc l  phò hñp vîi sü th¸ 2 nhâm nitro v o ph¥n tû A1. H¼nh 2. Phê +MS (a) v  +MS2 (b) cõa A2 Phê + M S 2 cõa A2 ð h¼nh 2b cho th§y sü ph¥n m£nh phò hñp vîi c§u t¤o cõa ion [M H]+ nh÷ ch¿ ra ð h¼nh 3. Sau khi x¡c ành ÷ñc c§u tróc cõa s£n ph©m b§t th÷íng A2 nh÷ tr¶n, c¥u häi t§t y¸u ÷ñc °t ra l  nâ ÷ñc t¤o th nh nh÷ th¸ n o? Theo t¡c gi£ [8] ph£n ùng nitro hâa nhúng hñp ch§t thìm ho¤t ëng hìn toluen khæng x£y ra theo cì ch¸ SE2 − Ar thæng th÷íng m  x£y ra theo cì ch¸ ion gèc. èi vîi tr÷íng hñp A1, cì ch¸ ion gèc ÷ñc biºu di¹n nh÷ sau: Ph¥n tû nitì ioxit chùa 1 electron ëc th¥n n¶n ch½nh l  mët gèc tü do. Chóng tæi cho r¬ng sü th¸ nhâm nitro thù hai v o nh¡nh allyl x£y ra theo cì ch¸ gèc nh÷ sau: V¼ ph£n ùng nitro hâa A1 ÷ñc ti¸n h nh trong axit axetic b«ng, vîi axit sunfuric nguy¶n ch§t v  axit nitric ªm °c n¶n ¢ x£y ra ph£n ùng chuyºn nhâm OCH3 th nh nhâm OH, ch¯ng h¤n nh÷ sau: 3
  4. H¼nh 3. Sü ph¥n m£nh cõa ion [A2H]+ ð phê + M S 2 4 K¸t luªn Chóng tæi ¢ ti¸n h nh ph£n ùng nitro hâa axit eugenoxyaxetic b¬ng hén hñp nitro hâa thæng th÷íng trong axit axetic nh÷ng l¤i thu ÷ñc s£n ph©m b§t th÷íng vîi hi»u su§t 65%. B¬ng vi»c phèi hñp c¡c ph÷ìng ph¡p phê IR, UV, 1 H NMR, 13 C NMR v  ESP MS chóng tæi ¢ x¡c ành ÷ñc s£n ph©m â l : axit 2-hiroxy-4-(1-nitroprop-2-enyl)- 5-nitrophenoxyaxetic. Cì ch¸ t¤o th nh s£n ph©m b§t th÷íng ¢ ÷ñc chóng tæi tr¼nh b y. 4
  5. T€I LI›U THAM KHƒO [1] Silvermen R. B, 1992. The organic Chemistry of Drug Design and Drug Action.San Diego. Academic Press. [2] Onishi, 1995. Food additives containing phenoxyankanoic acids and salts thereof. Jpn kokai Tokkyo Koho J.P. 0779, 735 (C.A. Vol. 123, 31774t) [3] Nguyen Huu Dinh, Ngo Thi Ly, Pham Van Hoan, 2006. J. Heterocyclic Chem. 43, pp. 1657-1663. [4] Nguy¹n Húu ¾nh, D÷ìng Quèc Ho n, Nguy¹n Húu C£nh, Nguy¹n Hiºn, o n Thà Lan H÷ìng, 2005 T¤p ch½ Hâa håc. T. 43 (4), tr. 437-441. [5] Nguy¹n V«n Táng, Nguy¹n Húu ¾nh, Ni¶k«m Mai Hoa, Ph¤m V«n Hoan, Trành Kh­c S¡u, 1999. T¤p ch½ Hâa håc. T. 37, sè 1, tr. 4 - 7 . [6] Manfred Hesse, Herbert Meier, Bernd Zeeh. 1997. Spectroscopic in Organic Chem- istry. Georg Thieme Verlag Stuttgart. [7] Costin D. Nenitescu, 1962. Hâa húu cì. M¡txcìva. (in Rusian). [8] Nell Isaacs, 1995. Physical Organic Chemistry. Longman Scientific & Technical. ABSTRACT An anomal product on nitration of eugenoxyacetic acid The nitration of eugenoxyacetic acid was carried out with HN O3 /H2 SO4 in acetic acid. The product is yellow crystalline solid. By using IR, UV, 1 H NMR, 13 C NMR and ESP MS spectroscopy we demonstrate that this product is 2-hydroxy-4-(1-nitroprop-2- enyl)-5-nitrophenoxyacetic acid. A mechanistic rationale of the formation of this product was proposed. 5
nguon tai.lieu . vn