Xem mẫu
- Nghiên c u
PHÂN VÙNG TÂY B C THEO TI P C N A SINH THÁI -
XÃ H I
Nguy n Ng c Khánh1, Ph m Hoàng H i1, Nguy n Khanh Vân1, Nguy n Thu Nhung2,
Nguy n Minh Nguy t3, Nguy n Ng c Thanh4 , Tr n Th Mai Ph ng4
1
H i a lý Vi t Nam
2
Vi n a lý, Vi n Hàn lâm KH&CN Vi t Nam
3
H c vi n Báo chí và Tuyên truy n,
4
Tr ng i h c Tài nguyên và Môi tr ng Hà N i
Tóm t t
Vùng Tây B c là m t trong ba vùng qu n lý c bi t c a Trung ng, m c dù ã
có quy t nh gi i th , nh ng nh ng nghiên c u v n còn ti p t c trong ch ng trình
Tây B c. V i ti p c n a sinh thái - xã h i, vùng Tây B c c chia thành 11 ti u
vùng có các c tr ng riêng bi t v a lý, sinh thái, kinh t và xã h i. K t qu nghiên
c u không ch b sung thêm các v n lý lu n khoa h c v phân vùng mà còn là c s
khoa h c cho nh h ng quy ho ch phát tri n b n v ng, s d ng h p lý lãnh th và
b o v môi tr ng các ti u vùng Tây B c.
T khóa: Vùng Tây B c; Ti u vùng; Phát tri n b n v ng; Ti p c n a - sinh thái
xã h i.
Abstract
Northwestern Mountainous Region zonning based on geo-social ecosystem approach
The Vietnamese Northwestern mountainous region ranks among three regions
with special management by State Government. According to the geo-social ecosystem
approach, the region is divided into 11 sub-regions with have specific geographic,
ecological, economic and social characterisitics. The study results not only contribute
to regional zonning in theory but also provide scientific basis for sustainable land use
planning, resource rational use and environmental protection in this region.
Keywords: North West region; Subregions; Sustainable development; Geo-social
ecosystem approach.
1. t v n àn, huy n Qu H p, huy n Con Cuông,
Lãnh th vùng Tây B c g m 12 t nh huy n Tân K , huy n Anh S n, huy n
(L ng S n, Cao B ng, Hà Giang, B c Thanh Ch ng c a t nh Ngh An). ây là
K n, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, ph m vi lãnh th thu c Ban ch o Tây
Lai Châu, i n Biên, S n La, Phú Th , B c giai o n 2004 - 2017 d i quy n
Hòa Bình) và 22 huy n mi n núi phía Tây qu n lý c a B Chính tr , Ban Bí th , Ban
thu c t nh Thanh Hóa và Ngh An (huy n Ch p hành Trung ng ng phát tri n
Th ch Thành, huy n C m Th y, huy n KT - XH và m b o qu c phòng, an ninh
Ng c L c, huy n Lang Chánh, Nh Xuân, vùng Trung du, mi n núi phía B c.
Th ng Xuân, Nh Thanh, Bá Th c, Vùng Tây B c có nh ng quy lu t
Quan Hóa, Quan S n, M ng Lát c a phát tri n t nhiên c thù. Phân chia các
t nh Thanh Hóa; Th xã Thái Hòa, huy n ti u vùng Tây B c yêu c u làm rõ quy lu t
Qu Phong, huy n Qu Châu, huy n K phát tri n c a t nhiên Tây B c. Bên
S n, huy n T ng D ng, huy n Ngh a c nh ó, lãnh th i núi Tây B c ti m
114
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
- Nghiên c u
n m t s d ng thiên tai c thù nh : m a b ng sinh thái (c t nhiên và nhân v n).
l n sinh l l t, l quét, l ng, xói mòn Vì r ng, các ho t ng KT - XH do con
t, tr t l t, xói l b sông và ngay ng i ti n hành, di n ra kh p m i n i trên
c m t s d ng thiên tai ô nhi m môi lãnh th vùng nghiên c u, các ho t ng
tr ng c ng lan truy n theo l u v c các này ph thu c vào: (i) i u ki n c a t ng
sông su i trong vùng nh ô nhi m n c a ph ng, (ii) ph thu c vào trình ,
do khai thác khoáng s n, ô nhi m n c do khai thác t nhiên trong các ho t ng s n
s n xu t công nghi p,… Chính vì th , vi c xu t, kinh t ; (iii) t p tính c a các dân t c
phân chia các ti u vùng g n v i l u v c c trú trên t ng lãnh th ; (iv) th ch qu n
sông, su i chính là c s giúp vi c qu n lý, chính sách c a nhà n c (có nh ng u
tr vùng, ki m soát ct u ngu n các tiên khác bi t i v i nh ng vùng khác
v n v thiên tai, môi tr ng ti m n. nhau và i v i các dân t c khác nhau
trong ng l i phát tri n KT - XH, chính
2. D li u và ph ng pháp vì th vi c phân chia các ti u vùng Tây
nghiên c u B c c ng c n m b o bao hàm y
2.1. Ngu n tài li u, d li u c n i hàm t nhiên và xã h i v i y
Ngu n d li u bao g m: (a) Ngu n các khía c nh: v n hóa, xã h i,…) nh m
phát tri n hài hòa gi a 3 v n : T nhiên
tài li u lý thuy t trong và ngoài n c liên
- Kinh t - Xã h i - Môi tr ng.
quan n v n nghiên c u; (b) Ngu n
d li u th c p g m các niên giám th ng L p lu n trên cho th y, vi c phân chia
kê c p t nh giai o n 2010 - 2017, các các ti u vùng Tây B c c n c ti n hành
quy ho ch t ng th lãnh th và quy ho ch tr c tiên trên c s phân hóa t nhiên,
các ngành c p a ph ng và c p vùng, trên n n các n v ti u vùng a lý t
cùng v i các k t qu nghiên c u trên a nhiên s tích h p các khía c nh v xã h i,
bàn; (c) Ngu n d li u th c a t các kinh t và sinh thái, môi tr ng (trên vai
cu c i u tra, kh o sát trong giai o n trò duy trì cân b ng sinh thái các h th ng
2010 - 2017; (d) Ngu n d li u b n lãnh th ). ó là c s t duy logic c a
và vi n thám. vi c phân chia các n v a - sinh thái -
xã h i (nh m m b o m b o c yêu
2.2. Ti p c n a sinh thái - xã h i c u n i hàm PTBV i v i t ng ti u vùng
trong phân chia các ti u vùng Tây B c và toàn vùng Tây B c). ng th i, là m t
M c tiêu t ra là nh h ng PTBV vùng a s c t c trên n n thiên nhiên a
các ti u vùng Tây B c, trong ó, n n t ng d ng, các t c ng i vùng Tây B c có s
c b n là khai thác s d ng tài nguyên k t n i, giao hòa v i thiên nhiên hàng
phù h p v i quy lu t c a t nhiên tránh nghìn n m nay, t o nên s hòa thu n gi a
gây t n h i n các thành ph n c a h a và nhân, làm thành c s cho s hòa
th ng t nhiên. T ó, yêu c u phân chia h p gi a thiên nhiên và con ng i, phù
các ti u vùng ph i m b o là s n ph m h p v i tri t lý Nhân thu n - a hòa.
khoa h c t ng h p tinh túy nh t v quy Tuy v y, s a d ng v c u trúc t
lu t t nhiên, KT - XH Tây B c. C ng nhiên và c u trúc nhân v n c a vùng
xu t phát t quan i m coi các n v Tây B c t o nên s phân hóa c u trúc c
phân chia lãnh th là nh ng h th ng t ng v ph ng di n t nhiên - lãnh th và v
h p t nhiên, KT - XH, nhân v n, có quy ph ng di n xã h i, hình thành m t h
lu t ho t ng, t ng tác c a mình, có cân th ng t ng b c v i s phân hóa khách quan
115
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
- Nghiên c u
thành các ti u vùng khác nhau, nh ng l i m t n v sinh - v t - a và các y u t xã
có m i quan h t nhiên - xã h i g n k t h i, th ch kèm theo. Các nghiên c u theo
ch t ch v i nhau trong h th ng th ng quan i m sinh thái nhân v n cho r ng, h
nh t c a vùng Tây B c. ó chính là c s xã h i và h t nhiên là các h th ng m ,
hình thành các h th ng t nhiên - nhân liên t c tác ng qua l i l n nhau thông qua
v n v i tên g i là các n v sinh a t các dòng v t ch t, n ng l ng và thông tin,
nhiên (bio - geo - physical units) ck t làm thành h th ng sinh thái nhân v n, ó
h p v i các tác nhân và thi t ch xã h i là t p h p tác ng c a các nhân t nh :
liên quan n các n v sinh a t nhiên dân s , kinh t , v n hóa, khoa h c k thu t,
ó, hình thành nh ng h a sinh thái - xã chính tr và các i t ng xã h i khác, bao
h i (Social - Geo - Ecological Systems), là g m c các giá tr , nguy n v ng, o c,…
nh ng h th ng ph c t p có kh n ng thích cùng các i u ki n môi tr ng t nhiên làm
nghi, thích ng và c phân nh b ng n y sinh các quy lu t v n ng th ng nh t
các ch c n ng c tr ng trong các ranh t nhiên - xã h i [1]. Trên quan i m xã h i
gi i không gian và b i c nh (th i gian) c h c, tác gi [3] ã ch ra s thích ng v i
th . Tác gi [9] ã s d ng khái ni m “H môi tr ng là m t hi n t ng mang tính t p
a - sinh thái r ng” phân bi t các h a th và s thích ng ch c th c hi n thông
lý nguyên sinh liên quan n các th m th c qua t ch c xã h i, ó là c ng ng - m t
v t r ng, th hi n n i hàm bên c nh các t ng h p th xã h i ho c ã c t ch c
thành ph n vô c ( a ch t, a hình, khí l i, ho c ang trong quá trình tr nên c
h u, th y v n) và thành ph n trung gian t ch c l i và a ra c nh báo: ngu n g c
là th nh ng thì thành ph n h u c phù c a h u nh m i tr c tr c xã h i có th là
h p là th m th c v t r ng v i h ng v t s r i lo n ch c n ng hay không th c hi n
t ng thích, h p thành m t h a - sinh ch c n ng c a các t ch c.
thái (geo - ecosystem). ng Huy Hu nh M t khung lý thuy t c, tác gi [3]
dùng khái ni m “ n v a lý sinh h c” xu t v i ch d n c th : Cái gì là n v
(bio - geographical units) làm c s phân phân tích? Cái gì là nh ng thành t c a h
tích các m i quan h loài - khu v c. th ng? Các m i quan h , các lo i t ch c,
B nv n c n c xem xét trong s phân hóa và c u trúc các ch c n ng là
ti p c n nghiên c u các h a sinh thái gì? i u gì ã g n các t ch c l i v i nhau?
- xã h i: (1) Phân tích không gian c a t Các t ch c ho t ng c ng nh quan h
nhiên và các hi n t ng con ng i, c v i nhau trong m t m ng l i các ch c
xem là l nh v c nghiên c u v s phân n ng? T i sao c c u th b c v quy n l c
b ; (2) Nghiên c u khu v c hay là nghiên n y sinh và n y sinh nh th nào? Cái gì
c u a ph ng; (3) Nghiên c u v m i là nguyên nhân và h qu c a nh ng bi n
quan h gi a con ng i và t (tài nguyên i xã h i? Vi c tích h p các nghiên c u
thiên nhiên và môi tr ng); và (4) Nghiên v con ng i và xã h i vào các h sinh thái
c u các khoa h c v Trái t (các chuyên là n l c c a các nghiên c u liên ngành t
ngành a lý - môi tr ng) [5]. nh ng n m 70 - 80 t th k tr c v t
Tác gi [4] phân tích, h sinh thái - xã qua rào c n c a s phân bi t gi a v n hóa,
h i là m t bi n th c a h sinh thái nhân xã h i v i t nhiên h ng t i nh ng kh
v n, nh n m nh y u t xã h i v i n i hàm n ng thích ng c t ch c t t v m t th
là m t h th ng ph c t p và th ng nh t bao ch cho qu n lý các c s tài nguyên, môi
g m c con ng i và t nhiên thành v i tr ng m t cách b n v ng.
116
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
- Nghiên c u
Hình 1: S t ng tác gi a các phân h nh h ng t i tính ch ng ch u c a HST - xã h i [4]
Hình 2: Các c u ph n c a h sinh thái - xã h i [2]
117
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
- Nghiên c u
M th a sinh thái - xã h i [8] có gi i ho c thích nghi v i các tác ng/can
nh ng c tr ng: thi p t bên ngoài vào h th ng hay i u
1) Tính rõ ràng b i m i t ng tác ch nh các m i quan h t ch c l i c u
m t thi t, b n v ng và ch ng ch u c a các trúc, ch c n ng và hình thành nh ng h i
nhân t sinh h c - v t lý - a lý và xã h i; ti p/hoàn ng c (Feedbacks) b ot n
ho c bi n i các thu c tính v n có c a
2) c thi t l p b i các quy mô
h th ng. Trong các h a sinh thái - xã
không gian, th i gian xác nh; có tính t h i, kh n ng thích ng liên t c thúc y
ch c v i các c u trúc và ch c n ng c các kh n ng ph c h i trong m i b i c nh
tr ng [6]; và liên k t theo c p th t xã h i và sinh thái thông qua các c ch
t ng b c t trên xu ng và t d i lên. ph n h i (tích c c - th ng) t o nên s
3) c c tr ng b i m t t p h p ti n tri n (s phát tri n có pha ti n, pha
các ngu n l c quan tr ng (t nhiên, kinh lùi) theo các quy lu t c b n c a tri t h c.
t , xã h i và v n hóa) v i các dòng liên 2.3. Ph ng pháp nghiên c u
k t có tính i u ch nh b i s tích h p các
Các ph ng pháp nghiên c u ch o
y u t h sinh thái và h xã h i;
g m: ph ng pháp h th ng, liên ngành
4) Là nh ng h th ng ph c h p ng d a trên các nguyên t c c b n, t ng h p
v i các kh n ng thích ng liên t c. c a khoa h c liên ngành a lý - v n hóa
Các c tr ng a lý - sinh h c t - xã h i - môi tr ng, h ng t i các c u
nhiên - xã h i làm thành các tính ch t trúc không gian - th i gian làm thành các
c thù c a a h sinh thái - xã h i là: ch c n ng chính c a các ti u vùng sinh
tính d b t n th ng (Vulnerability), thái - xã h i làm nên các m i quan h a
tính thích ng (Adaptability), tính ch ng chi u c a phát tri n b n v ng.
ch u (Resilience) bao g m c ch ng ch u S liên k t a sinh h c - xã h i d i
sinh thái và ch ng ch u xã h i nh m hóa d ng chu i k t h p sau:
Hình 3: Chu i cung ng k t h p nông, lâm nghi p trong h sinh thái - xã h i [7]
118
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
- Nghiên c u
3. K t qu nghiên c u và th o lu n
Trên c s lý lu n v h a sinh thái - xã h i, các tiêu chí phân chia các ti u vùng
a sinh thái - xã h i trong vùng Tây B c theo các d u hi u t ng tác (thu n - ngh ch)
các c u ph n - b n ch t c a phân hóa lãnh th c a h a sinh thái - xã h i (b ng 1).
B ng 1. Các tiêu chí phân chia các ti u vùng a sinh thái - xã h i vùng Tây B c
a lý Sinh thái (ST) Kinh t (KT) Xã h i (XH)
Phân chia ngu n cung Phân b ngu n l c KT N i sinh c , sinh t n
Phân m ng l u v c sông
c p m cho các h sinh theo các l u v c sông - c ng ng theo các
su i
thái (HST) su i thung l ng
Phân b các tr c và c c
Phân hóa a hình theo Phân b các HST theo Phân vùng và phân t ng
phát tri n kinh t t ng
chi u ngang và chi u chi u ngang và chi u v n hóa - xã h i c ng
ng v i thung l ng sông
cao cao ng
chính
Các vùng, hành lang KT Khu bi t n i c trú,
Phân bi t các HST theo
Phân hóa sinh khí h u d a trên ngu n l c t ph ng th c canh tác
i u ki n nhi t - m
nhiên - xã h i. c a các t c ng i
V n KT - sinh k , v n Ngu n v n con ng i
Ngu n v n t nhiên, tài ng l c phát tri n (ti n
tài chính (c h i - thách (th m nh - h n ch ),
nguyên thiên nhiên - thoái) các HST
th c) v n xã h i
Di n th KT (chu i
Di n th t nhiên (chu i
Di n th sinh h c (chu i giá tr hàng hóa các c p Di n th nhân sinh
chuy n i n ng l ng -
th c n) qu c t - qu c gia - vùng (chu i giá tr xã h i)
v t ch t - thông tin)
- a ph ng)
Kh n ng chuy n i Kh n ng thích ng,
Môi tr ng và tai bi n Kh n ng thích ng và ngu n l c phát tri n KT thích nghi v t p t c
thiên nhiên thích nghi c a các HST (quan h , c c u s n s ng và t p quán SX -tri
xu t) th c t c ng i.
C u trúc - ch c n ng h C u trúc - ch c n ng C u trúc - ch c n ng h C u trúc - ch c n ng h
t nhiên - lãnh th HST KT XH
K t qu phân hóa 11 ti u vùng trong vùng Tây B c theo các tiêu chí phân chia
sinh thái - xã h i b ng các d u hi u t ng tác c th hi n trong b ng 2, vùng Tây
B c c chia thành 11 ti u vùng v i ranh gi i nh sau:
B ng 2. Các ti u vùng a sinh thái xã h i vùng Tây B c
Ký
STT Tên ti u vùng Ph m vi ranh gi i ti u vùng
hi u
Ti u vùng phát tri n kinh t c a T nh L ng S n, các huy n Trùng Khánh, Qu ng Uyên,
1 kh u g n v i BVMT phía ông TV1 H Lang, Ph c Hòa, Th ch An (Cao B ng)
B c vùng Tây B c
Ti u vùng phát tri n kinh t sinh Các huy n Hà Qu ng, B o L c, Thông Nông, Nguyên
thái g n v i b o v ngu n tài Bình, Hòa An, Trà L nh, TP. Cao B ng (Cao B ng);
2 nguyên DSH khu v c núi Ngân TV2 Ngân S n, B ch Thông, Na Rì, TX. B c K n (B c
S n trên a bàn Cao B ng - B c K n).
Kn
119
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
- Nghiên c u
Ký
STT Tên ti u vùng Ph m vi ranh gi i ti u vùng
hi u
Ti u vùng phát tri n du l ch sinh Các huy n B o Lâm (Cao B ng), ng V n, Mèo
thái g n v i BVMT, phong ng a V c, Yên Minh, Qu n B , B c Mê, TP Hà Giang, V
3 tai bi n thiên nhiên trên các cao TV3 Xuyên, Hoàng Su Phì, Xí M n (Hà Giang), M ng
nguyên á vôi phía B c vùng Kh ng, Si Ma Cai, B c Hà (Lào Cai)
Tây B c
Ti u vùng phát tri n kinh t Các huy n Ba B , Ch n (B c K n), các huy n c a
nông - công nghi p g n v i b o t nh Tuyên Quang, huy n B c Quang (Hà Giang), B o
4 TV4
v r ng lãnh th i, núi th p Yên (Lào Cai), L c Yên (Yên Bái), oan Hùng (Phú
Quang và ph c n Th ).
Ti u vùng phát tri n kinh t t ng TP. Lào Cai, huy n B o Th ng, B o Yên, V n Bàn
h p g n v i b o v l u v c sông (Lào Cai), V n Yên, Tr n Yên, TP Yên Bái, Yên Bình
5 H ng TV5 (Yên Bái), H Hòa, Thanh Ba, Yên L p, Phú Ninh,
Phú Th , Lâm Thao, Vi t Trì, Tam Nông, Thanh S n,
Thanh Th y (Phú Th ).
Ti u vùng phát tri n du l ch sinh Các huy n Bát Xát, Sapa (Lào Cai), Tam ng,
thái núi cao Hoàng Liên S n g n Phong Th , Tân Uyên, Than Uyên (Lai Châu), Mù
6 TV6
v i BVMT và phòng ch ng thiên Cang Ch i, Ngh a L , Tr m T u, V n Ch n (Yên Bái),
tai M ng La (S n La).
Ti u vùng phát tri n kinh t n ng Các huy n Phong Th , TX Lai Châu, Sìn H (Lai
l ng g n v i b o v l u v c Châu), Qu nh Nhai, M ng La, B c Yên, Phù Yên
7 TV7
Sông à (S n La), à B c, K S n, Hòa Bình, Cao Phong (Hòa
Bình).
Ti u vùng BVMT vùng núi Các huy n M ng Tè (Lai Châu), M ng Nhé, M ng
th ng ngu n Sông à cùng Lay, T a Chùa, M ng Chà ( i n Biên)
8 TV8
v i phát tri n n ng l ng, lâm
nghi p sinh thái b n v ng
Ti u vùng phát tri n kinh t nông Các huy n Tu n Giáo, i n Biên Ph , i n Biên,
- lâm g n v i BVMT l u v c i n Biên ông ( i n Biên), Thu n Châu, S n La,
9 TV9
sông Mã S p Kh p, Sông Mã, Mai S n, Yên Châu, M c Châu
(S n La).
Ti u vùng phát tri n kinh t sinh Các huy n L ng S n, Kim Bôi, Tân L c, Mai Châu,
thái t ng h p trên c s b o v L c S n, L c Th y, Yên Th y (Hòa Bình), m t ph n
DSH lãnh th Hòa Bình - Tây huy n M c Châu (S n La), Th ch Thành, C m Th y,
10 TV10
Thanh Hóa Ng c L c, Lang Chánh, Nh Xuân, Th ng Xuân,
Nh Thanh, Bá Th c, Quan Hóa, Quan S n, M ng
Lát (Thanh Hóa)
Ti u vùng b o v và nâng cao giá TX. Thái Hòa, các huy n Qu Phong, Qu Châu, K
tr a d ng sinh thái g n v i phát S n, T ng D ng, Ngh a àn,Qu H p, Con Cuông,
11 TV11
tri n kinh t sinh thái lâm - nông Tân K , Anh S n, Thanh Ch ng (Ngh An)
phía Tây Ngh An
120
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
- B ng 3. Phân tích c tr ng phân hóa các ti u vùng trong vùng Tây B c
Cu
c tr ng TV 1 TV 2 TV 3 TV 4 TV 5 TV 6 TV 7 TV 8 TV 9 TV 10 TV11
ph n
Phân m ng L u v c S. Sông, su i Sông, su i L uv c L u v c S. L u v c Sông L uv c L uv c L u v c sông L u v c S. L uv c
l u v c sông K Cùng - th ng ngu n th ng ngu n trung l u các H ng su i nhánh dòng chính th ng ngu n su i th ng Bôi - B i và th ng
su i B ng Giang l u v c S. l u v c Lô - sông Ch y - vào S. à - S. S. à S. à lãnh ngu n S. Mã trung l u S. ngu n S. C
Cu Gâm Lô - Gâm H ng th Vi t Nam Mã - Chu - S. Hi u
Núi th p BM Núi th p - a hình i, núi BM i bóc mòn, Núi cao xâm Thung l ng Núi BM - XT Núi BM - Núi - i; Núi BM -
Phân hóa
- XT; Karst; trung bình Karst; Núi - XT; Thung xâm th c; núi th c sông h p; Núi XT; Cao Cao nguyên XT; Thung
a hình theo
B thung l ng BM - XT; macma xâm l ng sông th p BM -r a cao hai bên nguyên S n nh ; Thung l ng sông
chi u ngang
tích t , tích t , Thung l ng nh p r ng trôi thung l ng La - M c l ng sông nh h p
và chi u cao
xâm th c sông h p Châu r ng
N n nhi t N n nhi t TB N n nhi t TB N n nhi t N n nhi t N n nhi t N n nhi t N n nhi t N n nhi t N n nhi t N n nhi t r t
th p; Mùa th p; Mùa th p; Mùa TB cao; Mùa TB cao; Mùa th p; Mùa cao, nóng; TB; Mùa l nh TB; Mùa l nh Cao, nóng; cao, nóng;
l nh dài l nh TB l nh TB l nh TB l nh ng n l nh dài Mùa l nh ng n ng n Mùa l nh Mùa l nh r t
Phân hóa
ng n ng n ng n
sinh khí h u
L.m a TB L.m a TB L.m a TB L.m a TB L.m a TB L.m a cao; L.m a TB L.m a TB L.m a Th p; L.m a TB L.m a TB
th p; Mùa th p; Mùa - Cao; Mùa cao; Mùa khô cao; Mùa khô Mùa khô cao; Mùa khô cao; Mùa khô Mùa khô dài cao; Mùa khô th p; Mùa
khô TB khô TB khô dài TB ng n ng n TB TB -h n dài khô dài
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr
Than nâu; Thi c; Urani; S t; Thi c; Chì, k m; á S t; Apatit; t hi m ; ng - ng; Th y Than bitum; Than; Thi c; Thi c; M ng
T nhiên
Bauxite; Chì, Chì k m; Angtimoa; quý; Bauxite; ng; Th y n ng Niken; n ng Talc; Asbet; N c khoáng gan; Chì
Ngu n l c
k m, Ph t Vàng sa Vàng sa mangan; Graphit; Th y n ng Th y n ng nóng - k m; á
t nhiên, tài
phát,… khoáng; S t; khoáng; Angtimoan; Mica quý; Vàng
nguyên thiên
M ng gan; N c khoáng N c khoáng sa khoáng;
nhiên
Th y n ng nóng; Th y nóng; Th y N. khoáng;
n ng n ng Th y n ng
Ngu n l c Di s n C - M C.B ng - H Ba b + N. nghi p Tài nguyên Ngu n n ng l ng th y i n Du l ch + NN Tài nguyên DSH - CQ
t nhiên, tài Hà Giang h th. i n thâm canh C- M CNC
nguyên thiên & DSH -
ng - S 24 - n m 2019
nhiên CQ
Di n th t Suy thoái - Ph c h i di n Di n th t Suy thoái, Bi n i Di n th t Bi n i khá Di n th t ang b o t n Di n th t Di n th t
nhiên (chu i ang ph c th t nhiên nhiên b o l u ph c h i m nh nhiên b o l u m nh nhiên b o l u và ph c h i nhiên b o nhiên b o
chuy n i h i ch m khá t t khá ch m t ng i t t khá t t l u t ng i l u, ph ch i
n ng l ng khá t ng it t
- v t ch t -
thông tin)
121
Nghiên c u
- Cu
122
c tr ng TV 1 TV 2 TV 3 TV 4 TV 5 TV 6 TV 7 TV 8 TV 9 TV 10 TV11
ph n
Cân b ng Cân b ng Cân b ng Cân b ng
u th sinh thái t nhiên u th ST t u th ST t u th ST t
STTN - STTN - STTN - u th STNV STTN -
Nghiên c u
(STTN) nhiên nhiên nhiên
STNV STNV STNV STNV
Môi tr ng
Tr.l t; L Tr.l ; xói Tr.l t; LTr.l t; L Ng p l t; Xói
Xói mòn; ng t; ng t; Tr.l t; L Tr.l t; L Xói mòn;
và tai bi n
bùn á mòn t; L quét, l bùn quét, l bùn l b sông; Tr t l ; L Tr.l , xói Tr.l t; L quét quét Tr t l ;
thiên nhiên
quét, l bùn á; H.m c á L quét quét, l bùn mòn t; L quét L quét, l
á hóa; sp á quét, l bùn bùn á
Karst á
u th c u trúc t nhiên; Dung hòa c u u th c u Dung hòa c u u th c u Dung hòa c u u th c u trúc nhân v n. Dung hòa c u u th c u
Ch c n ng cung c p cung trúc TN - NV;trúc t nhiên trúc TN - NV; trúc t nhiên. trúc TN - NV; Ch c n ng cung c p cung trúc TN - NV;
trúc t nhiên.
c p ngu n l c TNTN t ng Ch c n ng Ch c n ng Ch c n ng Ch c n ng Ch c n ng c p ngu n l c t nhiên cho Ch c n ng Ch c n ng
i cao cung c p cung c p cung c p cung c p cung c p xã h i th p. cung c p cung c p
C u trúc - Kh n ng t t ch c, t iêu cung c p cung c p cung c p cung c p cung c p Kh n ng t t ch c, t iêu cung c p cung c p
T nhiên
ch c n ng ch nh h th ng khá cao ngu n l c ngu n l c ngu n l c t TNTN cao ngu n l c t ch nh h th ng th p, c n các ngu n l c tngu n l c t
h t nhiên - TNTN th p TNTN t ng nhiên cho xã Kh n ng t nhiên cho xã bi n pháp h tr k thu t, nhiên cho xã
nhiên cho xã
lãnh th Kh n ng t i cao h i cao. t ch c, t h i khá cao. công ngh . h i khá caoh i cao.
iêu ch nh hKh n ng t Kh n ng iêu ch nh h Kh n ng t Kh n ng t Kh n ng t
th ng th p t ch c, t t ch c, t th ng cao t ch c, t t ch c, t t ch c, t
iêu ch nh iêu ch nh h iêu ch nh h iêu ch nh hiêu ch nh h
khá cao th ng th p th ng th p. th ng th p.th ng cao.
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr
Phân chia Ngu n nhi t Ngu n nhi t Ngu n nhi t Ngu n nhi t - Ngu n nhi t Ngu n nhi t - Ngu n nhi t - Ngu n nhi t Ngu n nhi t Ngu n nhi t -
Ngu n nhi t
ngu n cung th p - ngu n - ngu n m cao - ngu n ngu n m cao th p - ngu n ngu n m cao ngu n m tr. tr. bình - tr. bình - ngu n m caor t cao -
c p nhi t - m m không cao th p m không cao m tr. bình bình ngu n m ngu n m ngu n m
cho các HST không th p th p th p
Ch y u là HST núi Ch y u là Ch y u là HST ng Có m t các Ch y u là Ch y u là các HST núi th p; Ch y u là Ch y u là
các HST núi th p/núi á các HST núi các HST núi b ng - thung HST núi cao; các HST chân che ph r ng th p; các HST núi các HST núi
Phân b các th p; che vôi th p; che th p; che l ng; che ph núi - thung T l HST t nhiên th p/HST th p; che th p; che
HST theo ph r ng cao; che ph ph r ng cao; ph r ng r t che ph r ng khá cao; l ng; che nhân v n cao ph r ng khá ph r ng
chi u ngang T l HST t r ng cao; T l HST t cao; r ng khá cao; T l HST ph r ng khá cao; cao;
Sinh thái
và chi u cao nhiên khá cao T l HST t nhiên/HST T l HST t T l HST t r ng t nhiên cao; t l HST T l HST t T l HST t
ng - S 24 - n m 2019
nhiên r t cao nhân v n cao nhiên cao nhiên/HST t ng i cao r ng t nhiên nhiên/HST nhiên cao
nhân v n cao cao nhân v n cao
- Cu
c tr ng TV 1 TV 2 TV 3 TV 4 TV 5 TV 6 TV 7 TV 8 TV 9 TV 10 TV11
ph n
HST r ng á HST r ng HST r ng HST r ng HST nông Phân hóa HST r ng HST r ng HST r ng HST r ng nhi t i m
nhi t i m nhi t i nh. i m nh. i m nghi p - HST HST r ng nh. tr ng - r ng nhi t i m nhi t i - th ng xanh - HST r ng
Phân bi t
th ng xanh th ng xanh th ng xanh th ng xanh r ng tr ng/ i chân núi ph c h i - th ng xanh nhi t i khô nhi t i m a mùa
các HST theo
m a mùa m a mùa núi m a mùa m a mùa núi i núi th p, - HST á nhi t HST canh núi th p núi th p
nhi t - m
á vôi th p ng b ng i - ôn i nông
thung l ng m trên núi
Có ngu n l c Ngu n l c Có ngu n l c Ngu n l c Thi u ngu n Ngu n l c Ngu n l c Ngu n l c Ngu n l c Ngu n l c Ngu n l c
Ngu n l c cho phát tri n cho phát cho phát tri n cho phát tri n l c cho phát cho phát tri n
cho phát tri n cho phát tri n cho phát tri n
cho phát tri n cho phát
phát tri n các DSH t tri n DSH DSH t DSH t tri n DSH DSH t DSH t DSH t DSH t DSH t tri n DSH
HST nhiên t nhiên khá nhiên nhiên t ng t nhiên t nhiên r t cao
nhiên không nhiên th p nhiên t ng nhiên cao t nhiên r t
cao i cao nhiên cao i cao cao
Các HST t HST núi á Các HST t HST nhân Di n th nhân HST trên núi Di n th nhân Các HST t nhiên ang c
Ph c h i và Các HST t
Di n th sinh
nhiên ang vôi cb o nhiên ang v n thay th sinh các HST cao c b o tác các HST ph c h i phát tri n các nhiên ang
h c (chu i
ph c h i v và ph c ph c h i HST t nhiên nhân v n v và ph c nhân v n & HST t nhiên cb ov
th c n)
h i h i t nhiên và phát tri n
Th p, c n T ng i Khá cao, c n Khá cao, c n Th p, c n các Cao trong T ng i Th p, c n T ng i T ng i Cao trong
Sinh thái
thi t y cao nh ng t ng kh n ng y m nh kh bi n pháp k quá trình b o th p, t ng thi t y cao nh ng cao nh ng quá trình b o
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr
Kh n ng m nh chu c n y m nh d ch v HST n ng d ch v thu t - công t n và b o v kh n ng m nh chu c n y m nh c n y m nh t n và b o v
thích ng và trình ph c h i chu trình b ng chu HST b ng ngh túc y d ch v HST thích ng các trình ph c h i chu trình chu trình d ch v HST
thích nghi c a t nhiên ph c h i t trình ph c h i chu trình kh n ng HST nhân t nhiên ph c h i t ph c h i t
các HST nhiên t nhiên ph c h i t thích ng c a v n bi n pháp nhiên nhiên
nhiên HST nhv n k thu t công
ngh
C u trúc k t C u trúc k t C u trúc t C u trúc nhân C u trúc k C u trúc t C u trúc k C u trúc k t h p TN - NV; C u trúc k t C u trúc t
h p TN - NV. h p TN - NV; nhiên u th ; v n u th ; thu t, công nhiên u th ; thu t; Ch c n ng cân b ng ch c h p TN - NV; nhiên u th ;
Ch c n ng Ch c n ng Ch c n ng Ch c n ng ngh ; Ch c n ng Ch c n ng n ng gi a các HST t nhiên Ch c n ng Ch c n ng
C u trúc -
cung c p kép cân b ng cân b ng gi a cân b ng Ch c n ng d ch v HST cung c p và nhân v n cung c p kép d ch v HST
ch c n ng
c a c HST ch c n ng các HST t ch c n ng cung c p t nhiên cao t ng i c a c HST t nhiên cao
ng - S 24 - n m 2019
HST
t nhiên và gi a các HST nhiên và nhân gi a các HST cao c a HST cao c a HST t nhiên và
HST canh t nhiên và v n vùng á t nhiên và nhân v n nhân v n HST canh
nông nhân v n vôi nhân v n nông
123
Nghiên c u
- Cu
124
c tr ng TV 1 TV 2 TV 3 TV 4 TV 5 TV 6 TV 7 TV 8 TV 9 TV 10 TV11
ph n
D c th. l ng L u v c S. Phân m nh Trung l u l u D c thung L uv c u D c thung L uv c u L uv c u L uv c L uv c
các S. K C u - tr c QL l u v c th. v c Lô - Gâm l ng S. H ng
ngu n su i l ng S. à ngu n S. à ngu n S. Mã trung l u S. th ng
Nghiên c u
Cùng và 3 v i ngu n ngu n các S. - Ch y v i v ic s vào S. v ic s C s h t ng C s h t ng Mã; H th ng ngu n S. C
Phân b
B ng Giang n ng l ng Lô - Gâm - ngu n n ng h t ng phátH ng - à h t ng phát kém phát kém phát S. B i - S. - S. Lam
ngu n l c
C s h t ng và ngu n Ch y, ngu n l ng, ngu n tri n; v i ngu n tri n khá tri n tri n Bôi C s h
kinh t theo
(CSHT) phát n c d i dào; n c, TNTN n c, ngu n CSHT phát n ng l ng, C s h t ng t ng kém
các l u v c
tri nkhá CSHT phát d i dào, TN d i dào; tri n cao ng. n c d i phát tri n khá phát tri n
sông - su i
tri n kém CSHT kém CSHT phát dào; CSHT
phát tri n tri n khá phát tri n r t
kém
Tr c hành Tr c kinh t Tr c kinh t Tr c kinh t Tr c KT phát Tr c kinh t Tr c KT phát Tr c b o t n
Tr c b o t n Tr c BTTN Tr c kinh
lang KT biên QL 3 v i các biên gi iv i khai khoáng tri n d c sinh thái núi tri n QL 6 - thiên nhiên
thiên nhiên và b o v t ng l c
gi i & liên c c KT: Cao các c c: và kinh t sông H ng cao v i trung tr c phát tri n và b o v và b o v l uv ck t ng 7 i
Phân b các
k t v i tr c B ng, B c ng V n nông, lâm - tr c l 70, tâm kinh t KT Tây B c l uv c u l uv c u h p trung l u c a kh u
tr c và c c
hành lang K n, Ch - Hà Giang - nghi p v i . s t, .th y du l ch sinh d c thung ngu n S. àngu n S. Mã S. Mã và h N mC nv i
phát tri n
KT QL1 v i M i v Thái B c Hà các c c: Ba v i các trung thái t ng h p l ng S. à v i các c c:
v i các c c: th ng S. B i các c c: TX.
kinh t t ng
các c c: L. Nguyên B , Tuyên tâm CN và Sa Pa v i các c c: N m Nhùn, i n Biên - S. Bôi v i Thái Hòa,
ng v i thung
S n - ng Quang, oan các c c l n: Lai Châu, Q. M ng Lay, Ph , Tu n các c c: Mai Ngh a àn,
l ng sông
Kinh t
ng; Qu ng Hùng Lào Cai, Yên Nhai, B c T a Chùa Giáo, S n La, Châu, Tân Qu H p,
chính
Uyên - Trùng Bái, Vi t Trì Yên, Hòa Mai S n, Yên L c, Ng c Hòa Bình,…
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr
Khánh Bình Châu, M c L c,…
Châu
Vùng kinh t Vùng nguyên Vùng KTST Vùng BV MT Vùng cung Vùng n ng Vùng n ng Vùng b o t n Vùng n ng Vùng nông, Vùng BVMT
c a kh u v i li u khoáng &DLVH l u v c các c p n c, l ng nh , l ng l n, t p và BVMT l ng nh ; lâm nghi p u ngu n
KT biên m u s n, nông - vùng cao c h th y i n, nông - lâm nông - lâm trung, cung u ngu n Vùng cung sinh thái g nv i
Hình thành chi m u th lâm th s n thù á vôi; th y l i Vùng c s n có th s n c c p n c; g n v i nông, c p ngu n Vùng DLST nông, lâm
các vùng, Vùng du l ch c thù có ch DLST di s n n ng l ng, ch d n a thù có ch Vùng du l ch lâm nghi p n c cho h + DLVH nghi p sinh
hành lang biên gi i c a d n a lý a ch t - a cung c p lý; Vùng du d n a lý; v n hóa Tây ST; Vùng th ng S. Mã tr ng tâm v n thái
kinh t d a kh u - ch Vùng DLST m o cao n c, khoáng l ch v n hóa - DLST, VH Bc n ng l ng hóa ng bào Vùng DLST
trên các ng biên di s n a nguyên ng s n, c s n tâm linh trên núi nh , cung M ng. t nhiên và
ng - S 24 - n m 2019
ngu n l c t ch t - a V n; nông - lâm có c p n c cho v n hóa Tây
nhiên - XH. m o á vôi Vùng b o t n ch d n a lý h th ng h Ngh An
Non N c các HST núi & DLST ch a d c S.
Cao B ng á vôi phía à
Bc
- Cu
c tr ng TV 1 TV 2 TV 3 TV 4 TV 5 TV 6 TV 7 TV 8 TV 9 TV 10 TV11
ph n
V n kinh t V n a ph ng và các Vn a V n ch.trình, V n ch.trình, V n ch.trình, V n a ph ng và các V n ch ng V n ch.trình,
Ngu n v n i ng ai cho ch.trình, d án phát tri n ph ng và d án phát d án phát d án phát ch.trình, d án phát tri n trình, d án d án phát
kinh t - tài hành lang KT KT - XH các ch.trình,
tri n KT - tri n KT - tri n KT - KT - XH phát tri n KT tri n KT -
chính và sinh biên gi i phía Sinh k nông, lâm truy n d án phát XH; Sinh k XH; Sinh k XH; Sinh k Sinh k nông, lâm truy n - XH; Sinh XH
k dân c (c Bc th ng tri n KT - t ng h p, có nông, lâm t ng h p, có th ng k t ng h p, Sinh k
h i - thách Sinh k nông, XH u t cho truy n th ng u t cho có u t cho nông, lâm
th c) lâm hàng hóa Sinh k nông,
SX nông, lâm SX nông, lâm SX nông, lâm truy n th ng
lâm hàng hóa
hàng hóa hàng hóa hàng hóa
Chu i giá tr Chu i giá tr hàng hóa nông, Chu i giá tr
Chu i giá tr Chu i giá tr Chu i giá tr Chu i giá tr n ng l ng, Chu i giá tr Chu i giá tr
Di n th kinh hàng hóa biên lâm c s n a ph ng KT t ng h p.
hàng hóa c n ng l ng. n ng l ng. khoáng s n. nguyên li u, n ng l ng.
t (chu i giá m u qu c t Chu i giá tr nguyên li u Chu i giá s n nông, lâm Chu i giá Chu i giá Chu i giá tr hàng hóa nông, hàng hóa c Chu i giá
tr hàng hóa Chu i giá kh. s n tr hàng hóa a ph ng - tr hàng hóa tr hàng hóa lâm c s n a ph ng s n nông, lâm tr hàng hóa
các c p qu c tr hàng hóa Chu i giá tr DLST t nhiên nông, lâm vùng nông, lâm nông, lâm a ph ng nông, lâm
t - qu c gia nông, lâm và v n hóa c s n vùng
Chu i giá cs n a cs n a Chu i giá cs n a
- vùng - a cs n a chuyên canhtr DLST t ph ng - ph ng tr DLST t ph ng
ph ng) ph ng nhiên và v n vùng nhiên và v n
hóa hóa
Kh n ng Kh n ng chuy n i ngu n Kh n ng Kh n ng Kh n ng Kh n ng Kh n ng chuy n i ngu n Kh n ng Kh n ng
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr
Kinh t
Kh n ng chuy n i l c phát tri n KT th p d a chuy n i chuy n i chuy n i chuy n i l c phát tri n KT th p, r i chuy n i chuy n i
chuy n i ngu n l c trên ngu n l c t nhiên u ngu n l c ngu n l c ph. ngu n l c ngu n l c ro cao ngu n l c ngu n l c
ngu n l c phát tri n KT ãi phát tri n cao tri n cao phát tri n KT phát tri n; Quan h , c c u s n xu t phát tri n; phát tri n KT
phát tri n KT cao, nh ng Quan h s n xu t, c c u s n Quan h s n Quan h s n th p, r i ro quan h s n truy n th ng quan h s n th p, r i ro
(quan h s n r i ro cao xu t mang tính truy n th ng, xu t, c c u xu t, c c u cao xu t, c c u xu t, c c u cao
xu t, c c u ch a phát tri n cao s n xu t khá s n xu t khá Quan h , c s n xu t s n xu t Quan h , c
s n xu t) cao cao c u s n xu t trung bình trung bình c u s n xu t
truy n th ng truy n th ng
C u trúc k t C u trúc KT truy n th ng C u trúc KT C u trúc KT C u trúc KT C u trúc KT C u trúc KT truy n th ng C u trúc KT C u trúc KT
h p KT biên Ch c n ng s n xu t hàng t ng h p t ng h p truy n th ng t ng h p Ch c n ng s n xu t hàng hóa t ng h p ttruy n th ng
ng - S 24 - n m 2019
m u và KT hóa ph c v nhu c u dân c Ch c n ng h Ch c n ng h Ch c n ng Ch c n ng h ph c v nhu c u dân c a Ch c n ng h Ch c n ng
C u trúc - n i a u th kinh t liên kinh t liên s n xu t hàng kinh t liên ph ng u th kinh t liên h kinh t
ch c n ng h Ch c n ng k t hàng hóa k t hàng hóa hóa ph c v k t hàng hóa k t hàng hóa hàng hóa a
kinh t h KT liên a ph ng a ph ng nhu c u dân a ph ng a ph ng ph ng n i
k t hàng hóa n i vùng liên vùng c u th n i vùng n i vùng vùng
q.gia - qu c
t
125
Nghiên c u
- Cu
126
c tr ng TV 1 TV 2 TV 3 TV 4 TV 5 TV 6 TV 7 TV 8 TV 9 TV 10 TV11
ph n
8 C DT: u Nhi u Nhi u 20 C DT: M ts Nhi u Nhi u ông C DT: M ts M ts Nhi u
th nhóm C DT: ch C DT: Tày, Dao, C DT: Kinh, C DT: C DT: Thái, Hà C DT: C DT: C DT:
Nghiên c u
Nùng - Tày y u là nhóm H’Mông, Sán Chay, M ng, Tày, H’Mông, Thái, Kinh, Nhì, H’Mông Thái, Kinh, M ng, Thái, Kinh,
N i sinh c Tày - Nùng Dao, Tày, H’Mông, B Thái Dao, Giáy, M ng, (M.Nhé), La H’Mông, Kinh, Thái, H’Mông,…
và sinh t n Lô lô y, Tu Dí,… Thái, Tày, H’Mông, H , Kinh, Xinh Mun, H’Mông, an Lai,
cho các c ng Cao Lan, Pà Phù Lá Kh Mú, La Dao, C ng, Kháng, Lào, Th , Dao,… u
ng Th n, Lô Ha, Xinh Si la,… (C DT an
lô,... (C DT Mun, Kháng, Lai, u
Th y - ch có Lào, Hoa,.. - duy nh t
TV) trong TV)
Vùng VH V n hóa - V n hóa - VH vùng núi Vùng VH as ct c as ct c a s c t c dân c vùng núi as ct c Dân c t
x L ng (Si XH c dân XH c dân th p a canh Vi t c (hát dân c vùng dân c vùng th p t d c dân c vùng th p v i SX
Phân vùng
l n) vùng núi th p vùng núi á (tr ng ng xoan) núi cao thung l ng - V n hóa r o th p núi th p t lúa n ng +
và phân t ng
V n hóa - phía B c (Hát vôi (Khèn, c ) V n minh lúa V n hóa r o núi th p d c NRvà d.c
v n hóa - XH
XH c dân then) sáo mèo) n c cao & r o V n hóa r o V n minh vùng t d c
c ng ng
vùng núi gi a th p Vi t c th. ngu n
th p; sông, su i
Xã h i
Vùng c trú t p trung nhóm Vùng t p Vùng quy t Vùng dân c D. c vùng D.c quy Dân c quy t t th p - D.c quy Phân c theo
c ng ng dân c Tày Nùng trung nhóm nhi u nhóm thung l ng núi cao, t t t th p chi ng b ng t t th p chi u cao a
Khu bi t SX lúa n c và n ng rãy c dân vùng dân c thung g nv is n d c - m ng, SX lúa n ng + NR - m ng, hình v i SX
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr
n i c trú, (NR) cao Mông- l ng - núi xu t lúa n c Ph ng th c SX lúa n c SX lúa n c lúa n ng +
ph ng th c Dao th p a canh + V n R ng s n xu t trên (m ng-phai (m ng-phai NR t th p
canh tác c a S n xu t th SX lúa n c ât d c v i - lái - lín) + - lái - lín) + và SX n ng
các t c ng i canh h c á + NR ru ng b c NR + VR NR + VR rãy s n núi
c thù vùng thang + NR d c
núi á vôi
S c k t c ng ng làng Tri th c t c C k t c ng ng làng b n S g nk t S g n k t xã S g n k t xã h i làng b n S g n k t xã S g nk t
Ngu n v n
b n v i các t c ng i g n ng i v s n v i các t c ng i g n g i XH ch ng h i làng b n g n v i s d ng ngu n tài h i làng b n xã h i làng
phát tri n (th
g i v ph ng th c s d ng xu t nông v ph ng th c s d ng tài ch u tác ng g nv is nguyên t, n c, r ng & g nv is b ng nv i
m nh - h n
tài nguyên t o nên v n xã nghi p vùng nguyên t o nên v n xã h i t nhiên và d ng ngu n ch ng ch u tác ng t nhiên d ng ngu n các ngu n tài
ng - S 24 - n m 2019
ch ) xã h i -
h i m nh á vôi m nh các xã h i n c n c nguyên thiên
nhân v n
nhiên
- Cu
c tr ng TV 1 TV 2 TV 3 TV 4 TV 5 TV 6 TV 7 TV 8 TV 9 TV 10 TV11
ph n
Chu i giá tr g n k t c ng Chu i giá tr Chu i giá Làng - n v Chu i giá tr Chu i giá tr XH c ng ng Chu i giá tr Chu i giá tr XH c ng ng
Di n th nhân
ng xã h i làng b n XH dòng h , tr XH c ng xã h i c ng an xen XH xã h i làng b n r t cao g n c ng ng xã h i làng b n an xen v i
sinh (chu i
dòng t c ng xã h i ng có l dòng t c và v i các quy nh c a lu t t c XH làng b n các nhóm c ng ng h gia
giá tr KT -
làng b n cao làng làng b n a theo lu t t c ình
XH)
t c
Tri th c a ph ng, tri th c Tri th c v Tri th c Tri th c SX Tri th c khai Tri th c Tri th c Tri th c Tri th c a ph ng khai
S th. ng và
t c ng i v s n xu t nông canh tác v n a ph ng nông nghi p thác t d c, a ph ng a ph ng a ph ng thác tài nguyên và thích ng
th. nghi v t p
nghi p truy n th ng và khai TN h n h p khai thác tài lúa n c và s n v t r ng khai thác tài khai thác tài khai thác tài v i khí h u - th i ti t b t l i
t c s ng và
thác v n r ng và t p t c nguyên và thích ng và thích ng nguyên và nguyên và th. nguyên và
t p quán SX
s ng vùng thích ng thiên tai v i giá l nh thích ng v i ng v i th i thích ng v i
- tri th c t c
Xã h i
núi á vôi thiên tai khí bão l núi cao l l t ti t b t l i l l t
ng i
h u, l l t
C u trúc làng b n a s c t c C u trúc làng C u trúc làng C u trúc làng C u trúc xã h i huy t th ng C u trúc làng b n n s c và C u trúc làng C u trúc làng
Ch c n ng g n k t th c hi n b n theo b n as c xã; Ch c và ch c n ng t ng giao ch c n ng t ng giao trong xã; Ch c b n thu n
C u trúc - t ng giao c ng ng dân c dòng h ; G n t c và ch c n ng qu n lý trong c ng ng dân c c ng ng dân c h p n ng qu n lý dân t c và
ch c n ng h k t xã h i n ng t ng XH theo lu t xã h i theo ch c n ng
xã h i huy t th ng giao c ng nh. lu t nh t ng giao
ng c. ng d.c
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr
hp
ng - S 24 - n m 2019
127
Nghiên c u
- Nghiên c u
4. K t lu n [3]. Hawley Amos (1950). Human
Ecology: A Theory of Community Structure.
Phân chia các ti u vùng Tây B c theo
New York: Ronald.
ti p c n a sinh thái - xã h i tuy không
[4]. Tr ng Quang H c (2016). C
ph i là v n m i trên th gi i, nh ng s sinh thái h c cho PTBV và ng phó v i
ây là v n a ngành m i c ng B KH. repository.vnu.edu.vn/.../Tr ng%20
d ng trong nghiên c u vùng Vi t Nam Quang%20H c%20-%20Ecological%20
cho m c tiêu PTBV. K t qu phân chia basis.pd...
11 ti u vùng trong vùng Tây B c theo các [5]. Nguy n Ng c Khánh và c ng s
tiêu chí phân chia a sinh thái - xã h i (2013). a lý môi tr ng - h ng ti p c n
ã ch ng minh m i quan h ch t ch gi a cho nghiên c u vùng. K y u H i ngh khoa
h c a lý toàn qu c l n th VII. Thái Nguyên
các y u t c a h t nhiên và h xã h i
10/2013.
trong m t lãnh th nh t nh, ng th i,
[6]. Nguy n Ng c Khánh (2017). Phân
th hi n c thù phân hóa h t s c a d ng
tích vi c khai thác và s d ng tài nguyên
c a vùng Tây B c. BSCL trên quan i m a lý môi tr ng. K
Vi c phân chia các ti u vùng Tây B c y u H i th o “Nh ng th thách cho PTBV
không ch b sung thêm các v n v lý BSCL” ISBN 978-604-73-5237-1 Tp.
lu n phân vùng mà còn là c s khoa h c HCM 27/7/2017.
quan tr ng ánh giá ti m n ng, l i th [7]. Knoot, T. G., L. A. Schulte, J. C.
Tyndall, and B. J. Palik (2010). The state
so sánh v i u ki n t nhiên, tài nguyên,
of the system and steps toward resilience of
môi tr ng, kinh t , xã h i, v n hóa c a disturbance-dependent oak forests. Ecology
m i ti u vùng ph c v nh h ng quy and Society 15(4): 5. [online] URL: http://
ho ch phát tri n KT - XH b n v ng, s www.ecologyandsociety.org/vol15/iss4/art5/.
d ng h p lý lãnh th và b o v môi tr ng [8]. Marta Pérez-Soba & Janet Dwyer
các ti u vùng Tây B c. (2016). The Social-Ecological System
L i c m n: Bài báo d a trên k t Concept. DG AGRI Workshop, 5-6 December.
qu c a tài “Nghiên c u c s khoa [9]. V T L p (2000). a lý t nhiên
Vi t Nam. Nxb Giáo d c. Hà N i
h c và th c ti n xây d ng nh h ng
quy ho ch phát tri n b n v ng các ti u BBT nh n bài: 26/02/2019; Ph n bi n
vùng Tây B c”, mã s KHCN-TB.04T/13 xong: 18/3/2019
- 18, c tài tr b i Ch ng trình Khoa
h c và công ngh ph c v phát tri n b n
v ng vùng Tây B c, i h c Qu c gia
Hà N i.
TÀI LI U THAM KH O
[1]. Lê Tr ng Cúc (2016). Sinh thái nhân
v n và s phát tri n b n v ng. NXB HQG
Hà N i.
[2]. Gardner et al (2013). A Social and
Ecological Assessment of Tropical Land Uses
at Multiple Scales: The Sustainable Amazon
Network. 2013. Phi. Trans. R.Soc. B. DOI:
10.1098/rstb.
128
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 24 - n m 2019
nguon tai.lieu . vn
