Xem mẫu

  1. Journal of Science of Hanoi National University of Education Natural sciences, Volume 52, Number 4, 2007, pp. 134- 138 NGHI–N CÙU MËT SÈ C SINH HÅC, KHƒ N‹NG SINH SƒN V€ BƒO TÇN QUß GEN G€ ÆNG TƒO Tæ Cao Ly, Ph¤m Thà Háa Khoa Sinh-KTNN Tr÷íng HSP H  Nëi 1 °t v§n · N÷îc ta l  mët trong nhúng c¡i næi thu¦n ho¡ vªt nuæi r§t sîm. Chóng ta câ r§t nhi·u gièng d¢ thó v  r§t nhi·u lo i gia sóc gia c¦m ang bà thi¶n nhi¶n v  con ng÷íi hu di»t. Sü tuy»t chõng cõa mët sè gièng vªt nuæi, mang nhi·u °c iºm quþ, ¢ ¸n r§t nhanh, do nhi·u nguy¶n nh¥n kh¡c nhau, iºn h¼nh l  t¼nh tr¤ng s£n xu§t chuy¶n ho¡ cao, ch¤y theo c¡c gièng cao s£n nhªp nëi, ch«n nuæi cæng nghi»p, ¢ l m gi£m i sü a d¤ng phong phó cõa c¡c gièng vªt nuæi, l m tuy»t chõng nhi·u gièng àa ph÷ìng, nhi·u gièng nëi quþ ¢ câ qu¡ tr¼nh th½ch nghi l¥u íi vîi i·u ki»n sinh th¡i cõa §t n÷îc. Th¶m v o do dàch cóm gia sóc, gia c¦m trong nhúng n«m vøa qua, ¢ l m ch¸t h ng lo¤t gia c¦m ð nhi·u nìi tr¶n c£ n÷îc ta, g¥y khâ kh«n lîn cho ng nh ch«n nuæi. ùng tr÷îc thüc tr¤ng â, vi»c nghi¶n cùu b£o tçn c¡c gièng ëng vªt hoang d¢, c¡c gièng gia sóc gia c¦m, trong â câ gièng g  æng T£o, l  mët v§n · r§t thi¸t thüc v  c§p b¡ch. Trong b i b¡o n y, chóng tæi · cªp tîi mët sè nëi dung sau: - X¡c ành °c iºm sinh håc, kh£ n«ng sinh s£n cõa g  æng T£o, qua â âng gâp cì sð khoa håc cho vi»c ¡nh gi¡ mët h» thèng v  t¼m bi»n ph¡p thóc ©y ch«n nuæi g  æng T£o. - Nuæi giú, b£o tçn gièng g  thàt æng T£o, mang ÷ñc nhúng °c iºm ngo¤i h¼nh v  t½nh tr¤ng s£n xu§t vèn câ cõa chóng. 2 èi t÷ñng v  ph÷ìng ph¡p nghi¶n cùu èi t÷ñng: Gièng g  æng T£o, nuæi ch«n th£ tü nhi¶n t¤i thæn æng T£o-x¢ æng T£o-huy»n Kho¡i Ch¥u-H÷ng Y¶n. Ph÷ìng ph¡p nghi¶n cùu: i·u ki»n v· chuçng trai, mªt ë nuæi, t l» trèng m¡i cõa g  sinh s£n, thùc «n v  ch¸ ë «n, ch¸ ë chi¸u s¡ng, ch¸ ë v» sinh pháng b»nh. - Ph÷ìng ph¡p nghi¶n cùu tªp t½nh. - Ph÷ìng ph¡p t¼m hiºu sùc · kh¡ng - Ph÷ìng ph¡p x¡c ành mët sè ch¿ ti¶u sinh lþ v  sùc · kh¡ng tü nhi¶n trong m¡u. - Ph÷ìng ph¡p nghi¶n cùu c¡c t½nh tr¤ng sinh tr÷ðng. - Ph÷ìng ph¡p nghi¶n cùu c¡c t½nh tr¤ng sinh s£n. - Ph÷ìng ph¡p nuæi giú nguçn gen. - Ph÷ìng ph¡p xû lþ sè li»u: c¡c sè li»u thu ÷ñc, xû lþ b¬ng ph÷ìng ph¡p thèng k¶ sinh håc, sû döng m¡y t½nh kÿ thuªt v  m¡y vi t½nh º xû lþ sè li»u. 134
  2. G€ ÆNG TƒO 3 K¸t qu£ v  th£o luªn 3.1 Ngo¤i h¼nh cõa g  æng T£o G  æng T£o câ t¦m vâc t÷ìng èi lîn, k¸t c§u th¥n h¼nh ch­c kho´, ¦u nhä, m­t n¥u. G  câ m o, m u hoa hçng v  m u h¤t ªu. M o, t½ch, tai ·u câ m u ä t÷ìi. Ch¥n g  æng T£o r§t to, câ 4 ngân, 4 h ng v©y da ch¥n th÷íng câ m u ä t½a, v©y v ng ho°c v©y tr­ng; v©y câ d¤ng v¥y thàt, khi cán b² ph¡t triºn æi ch¥n trð n¶n xu x¼ r§t to, ä ûng, b÷îc i l°c l±; Vîi d¡ng to cao ch­c kho´, g  æng T£o câ lñi th¸ cho vi»c b£o v» l¢nh thê v  ki¸m mçi. 3.2 M u s­c da, læng cõa g  æng T£o Khi sì sinh, ch¿ câ hai m u læng cì b£n, â l  m u tr­ng ng  v  m u n¥u nh¤t; trong â chõ y¸u l  m u tr­ng ng  (chi¸m t l» 86,15%), cán sè con câ m u n¥u nh¤t ch¿ chi¸m t l» 13,85%. Nh÷ vªy m u s­c læng cõa g  æng T£o sì sinh t÷ìng èi thu¦n nh§t. Ð g  æng T£o tr÷ðng th nh g  trèng câ hai m u læng cì b£n l  m u mªn ch½n pha l¨n læng en v  m u en; trong â m u mªn ch½n pha l¨n læng en chi¸m 62,5% v  nhúng con g  n y ð c¡nh v  uæi th÷íng câ læng en, ¡nh xanh. G  m¡i câ ba m u læng cì b£n l  m u v ng nh¤t, m u n¥u nh¤t v  m u tr­ng súa. Nh÷ vªy t½nh tr¤ng m u læng cõa g  æng T£o tr÷ðng th nh thº hi»n r§t rã v  câ sü kh¡c bi»t nhau ho n to n giúa con trèng v  con m¡i. G  æng T£o tr÷ðng th nh câ da m u ä t½a, trong â da g  trèng câ m u ä t½a ªm hìn g  m¡i. T½nh tr¤ng m u da ð g  æng T£o, v¨n cán thu¦n nh§t v  ÷ñc di truy·n ên ành. 3.3 Tªp t½nh cõa g  æng T£o Chóng tæi ¢ i s¥u nghi¶n cùu mët sè tªp t½nh cõa g  æng T£o nh÷ t½nh «n, uèng, ngõ, t­m, bay, k¶u, tªp t½nh x¢ hëi v  c¡c tªp t½nh sinh döc cõa chóng. Qua â chóng tæi th§y r¬ng g  æng T£o câ tªp t½nh x¢ hëi r§t lîn, câ sü ph¥n chia ¯ng c§p v  b£o v» l¢nh thê. Chóng câ t½nh hi¸u chi¸n m¤nh, tªp trung chõ y¸u v o lóc 8 - 9 gií. Chóng câ ho¤t ëng sinh döc m¤nh v o lóc 9 - 10 gií v  15 - 16 gií. G  th÷íng ´ trùng tø 9 - 13 gií, cao nh§t v o lóc 10 - 11 gií. . . 3.4 Sùc · kh¡ng cõa g  æng T£o Qua nghi¶n cùu, chóng tæi th§y g  æng T£o câ mët °c iºm nêi bªt l  chóng câ kh£ n«ng kh¡ng b»nh cao. Ð giai o¤n cán non n¸u nh÷ chóng üìc «n uèng ¦y õ, ch«m sâc tèt th¼ chóng ch¿ m­c mët sè b»nh thæng th÷íng. Do vªy chóng tæi ch¿ tªp trung theo dãi kh£ n«ng kh¡ng b»nh cõa g  æng T£o giai o¤n 1-16 tu¦n. Sû döng ph÷ìng ph¡p theo dãi c¡ thº vîi qu¦n thº ban ¦u gçm 66 con, chóng tæi th§y, chóng ch¿ m­c b»nh ð 7 tu¦n ¦u, vîi 5 lo¤i b»nh cì b£n l : ¿a ch£y (27,27%), tö huy¸t tròng (9,09%), c§u tròng (18,18%), hen (9,09%) v  vi¶m tói láng ä (36,37%). Ð giai o¤n tr÷ðng th nh, n¸u nh÷ ÷ñc v» sinh s¤ch s³, «n uèng ¦y õ, th¼ h¦u nh÷ chóng khæng m­c b»nh g¼. 135
  3. TÆ CAO LY, PH„M THÀ HÁA 3.5 Mët sè ch¿ ti¶u sinh lþ v  mi¹n kh¡ng tü nhi»n trong m¡u g  æng T£o º nghi¶n cùu c¡c °c iºm m¡u g  æng T£o, chóng tæi ti¸n h nh kh£o s¡t  n g  8 tu¦n tuêi, gçm 10 trèng v  10 m¡i. K¸t qu£ ¢ cho th§y, c¡c ch¿ ti¶u v· hçng c¦u, huy¸t s­c tè v  b¤ch c¦u cõa g  trèng ·u cao hìn so vîi g  m¡i, chùng tä g  trèng câ kh£ n«ng trao êi ch§t cao hìn, tèc ë sinh tr÷ðng v  sùc · kh¡ng công cao hìn g  m¡i. T l» Lympho T l  mët trong c¡c ch¿ ti¶u quan trång, trüc ti¸p èi vîi kh£ n«ng ti¶u di»t vi khu©n x¥m nhªp v o cì thº. T l» t¸ b o lympho T cõa g  æng T£o trung b¼nh l  56,40% (g  trèng: 56,40%, g  m¡i 56,38%). Nh÷ vªy, lympho T cõa g  æng T£o cao hìn g  m¡i. N¸u so s¡nh vîi t l» lympho T cõa mët sè gièng g  nëi kh¡c nh÷ g  Ri (14,76%), g  lòn t± (12,91%), Kabir (5,7%) th¼ t l¶n lympho T cõa g  æng T£o cao hìn h¯n so vîi c¡c gièng â. i·u n y chùng minh sü v÷ñt trëi v· sùc · kh¡ng tü nhiµn công nh÷ kh£ n«ng th½ch nghi cao cõa g  æng T£o. G  æng T£o câ sè l÷ñng hçng c¦u (3,03 tri»u/mm3) b¤ch c¦u (30,42.103/mm3) v  huy¸t s­c tè (10,27g%). ¥y l  mët ÷u iºm nêi trëi cõa gièng g  n y, b£o £m cho chóng câ sùc sèng cao, ½t m­c b»nh, °c bi»t l  c¡c b»nh truy·n nhi¹m. 3.6 C¡c °c iºm sinh tr÷ðng cõa g  æng T£o a. Tèc ë måc læng Kh£o s¡t tèc ë måc læng cõa 104 con g  æng T£o mët ng y tuêi, chóng tæi th§y g  trèng câ tèc ë måc læng nhanh hìn (76,60%), cao hìn g  m¡i, chùng tä g  trèng æng T£o câ sü th nh thöc v· trång l÷ñng sîm hìn g  m¡i. G  æng T£o câ tèc ë måc læng nhanh(73,03) lîn hìn so vîi g  Ri (63,8%), chùng tä g  æng T£o câ tèc ë sinh tr÷ðng nhanh, th½ch nghi tèt. b. K½ch th÷îc c¡c chi·u cao cì thº Tèc ë sinh tr÷ðng tuy»t èi trung b¼nh cõa d i th¥n ¤t 10,80 mm/tu¦n, cao nh§t ð 5 tu¦n tuêi (18,06mm/tu¦n) v  th§p nh§t ð 11 tu¦n tuêi; (7,17 mm/tu¦n). Nh¼n chung sü t«ng k½ch th÷îc chi·u d i th¥n di¹n ra m¤nh ngay sau khi g  nð, ¤t gi¡ trà cao nh§t ð 5 tu¦n tuêi, sau â gi£m d¦n, ¸n 12 - 14 tu¦n tuêi tèc ë sinh tr÷ðng d i th¥n l¤i t«ng l¶n, sau â l¤i gi£m d¦n ð 15 - 16 tu¦n tuêi. Tèc ë sinh tr÷ðng tuy»t èi trung b¼nh cõa d i c¡nh, nh¼n chung di¹n ra t÷ìng tü nh÷ tèc ë sinh tr÷ðng tuy»t èi trung b¼nh cõa d i th¥n. Tèc ë sinh tr÷ðng t÷ìng èi trung b¼nh ¤t 24,58%, tèc ë sinh tr÷ðng tuy»t èi trung b¼nh ¤t 15,28g/con/ng y. Tèc ë sinh tr÷ðng cõa g  æng T£o kh¡c nhau giúa g  trèng v  g  m¡i, kh¡c nhau ð c¡c giai o¤n ph¡t triºn v  gi£m d¦n theo tuêi. K½ch th÷îc c¡c chi·u o v  khèi l÷ñng cõa gièng g  n y r§t lîn so vîi c¡c gièng nëi kh¡c, thº hi»n ÷u iºm cõa gièng g  h÷îng thàt, chóng câ n«ng su§t thàt t÷ìng èi cao (t l» th¥n thàt ¤t 70,82%, t l» thàt òi 30,8%, thàt ngüc 16,39%, th nh ph¦n prætein thàt ngüc ¤t 23,9% v  thàt òi ¤t 21,09%. 3.7 C¡c °c iºm sinh s£n cõa g  æng T£o G  æng T£o câ tuêi th nh thöc sinh döc muën (23 tu¦n tuêi), kh£ n«ng sinh s£n th§p, s£n l÷ñng trùng ¤t 44,59 qu£/25 tu¦n ´. Khèi l÷ñng trùng trung b¼nh ¤t 48,5g. Kh£ 136
  4. G€ ÆNG TƒO n«ng thö tinh v  §p nð ¤t 86,26% trùng câ phæi, t l» nð, tr¶n têng sè trùng câ phæi ¤t 81,17%, g  m¡i æng T£o r§t vöng v· trong vi»c §p trùng. 4 K¸t luªn 1. G  æng T£o câ ngo¤i h¼nh thº ch§t to, ch­c kho´, da m u ä t½a, ch¥n r§t to, da ch¥n m u ä t½a ho°c v ng nh¤t. M u da v  m u læng t÷ìng èi çng nh§t. G  con sì sinh câ hai m u læng cì b£n l  m u tr­ng ng  (85,15%) v  m u n¥u nh¤t (13,85%). G  tr÷ðng th nh con trèng câ m u mªn ch½n v  m u en, con m¡i câ 3 m u cì b£n l  v ng nh¤t, n¥u nh¤t, tr­ng súa. 2. G  æng T£o câ tªp t½nh x¢ hëi v  tªp t½nh theo  n r§t lîn, °c bi»t l  tªp t½nh b£o v» l¢nh thê v  ph¥n chia ¯ng c§p. G  æng T£o ho¤t ëng sinh döc m¤nh v o lóc 9 -10 gií v  15  16 gií, th÷íng ´ trùng tø 9 -13 gií. 3. G  æng T£o câ sùc · kh¡ng r§t cao, h¦u nh÷ khæng bà c¡c b»nh ÷íng hæ h§p v  mët sè b»nh truy·n nhi¹m kh¡c n¸u ÷ñc ti¶m pháng vacxin v  giú g¼n mæi tr÷íng s¤ch. Chóng ch¿ m­c b»nh ð 7 tu¦n tuêi ¦u, mët sè b»nh th÷íng m­c l  tö huy¸t tròng, c§u tròng, ¿a ch£y, hen. . . ð giai o¤n tr÷ðng th nh n¸u ÷ñc «n uèng ¦y õ, v» sinh s¤ch s³ chóng h¦u nh÷ khæng m­c b»nh gi . Chóng câ sùc sèng cao (93,13%). ¥y l  mët ÷u iºm cõa g  æng t£o. 3 4. G  æng T£o câ sè l÷ñng hçng c¦u (3,03 tri»u/mm ) b¤ch c¦u (30.42.103/mm) v  huy¸t s­c tè (10,27g%) t÷ìng èi cao so vîi c¡c gièng kh¡c thº hi»n kh£ n«ng trao êi ch§t, sùc · kh¡ng v  tèc ë sinh tr÷ðng cao. 5. K½ch th÷îc c¡c chi·u o v  khèi l÷ñng cõa g  æng T£o r§t lîn so vîi c¡c gièng nëi kh¡c thº hi»n ÷u iºm cõa gièng g  h÷îng thàt. Sü t«ng k½ch th÷îc c¡c chi·u o, di¹n ra khæng çng ·u ð c¡c giai o¤n ph¡t triºn. Ð ng y tøng t½nh tr¤ng công câ sü bi¸n ëng giúa con trèng vîi con m¡i v  theo thíi gian g  m¡i bi¸n ëng nhi·u hìn g  trèng ð t§t c£ c¡c t½nh tr¤ng. Tèc ë sinh tr÷ðng tuy»t èi trung b¼nh ¤t 15,28%/con/ng y, tèc å sinh tr÷ðng t÷ìng èi trung b¼nh ¤t 24,58%. G  æng T£o câ n«ng xu§t thàt t÷ìng èi cao (t l» th¥n thàt ¤t 70,82%, t l» thàt òi 20,8%, thàt ngüc 16,39%) ¤t ti¶u chu©n cõa gièng g  h÷îng thàt. 6. G  æng T£o câ tuêi th nh thöc sinh döc muën (23 tu¦n tuêi), kh£ n«ng sinh s£n th§p, s£n l÷ñng trùng ¤t 44,59 qu£/25 tu¦n ´. Kh£ n«ng thö tinh v  §p nð ¤t 86,26% trùng câ phæi, t l» nð/têng sè trùng câ phæi ¤t 81,17%. G  æng T£o r§t vöng v· trong vi»c §p trùng. 7. Cæng t¡c b£o tçn nguçn gen g  æng T£o ¢ thu ÷ñc k¸t qu£ tèt. Tø sè l÷ñng nhä ban ¦u, ¸n nay  n g  ¢ ph¡t triºn c£ vòng v  nhi·u t¿nh. 137
  5. TÆ CAO LY, PH„M THÀ HÁA T i li»u [1] Ph¤m Kh­c Ban. Nghi¶n cùu mët sè °c iºm sinh håc, v  t½nh n«ng s£n xu§t vàt xä Khaki cambell v  con lai F1 nuæi ch«n th£ ð Thanh Li¶m-H  Nam. Luªn ¡n TS sinh håc, Tr÷íng HSP H  Nëi 2000, trang 19. [2]  o L» H¬ng. B÷îc ¦u nghi¶n cùu mët sè t½nh tr¤ng cõa gièng g  H'Mæng nuæi b¡n cæng nghi»p t¤i çng b¬ng mi·n B­c Vi»t Nam. Luªn ¡n th¤c s¾ sinh håc, Tr÷íng HSP H  Nëi, 2001. [3] L¶ Tòng. Nghi¶n cùu mët sè °c iºm sinh håc v  kh£ n«ng s£n xu§t cõa gièng g  lòn t± . Luªn ¡n th¤c sÿ sinh håc, Tr÷íng HSP H  Nëi, 2002 [4] Douglas G.Altman. Practical Statistics for Medical Research. 1991. p.35-36 [5] World's poutry science journal  Education organization research. Vol 59. N0 4, De- cember 2003, p 441  446. RESEARCH ON SOME BIOLOGICAL CHARACTERISTICS, THE REPRODUCTIVE CAPACITY AND THE PRESERVATION OF DONG TAO CHICKEN'S GENOME To cao Ly, Pham Thi Hoa Faculty of Biology-Agronomic Technique Hanoi University of Education Abstract. This is a study on the growth rate, some behavioural, physiological and biochemical characteristics of the capacity of reproduction and preservation of Dong Tao chicken's genome. 138
nguon tai.lieu . vn