- Trang Chủ
- Môi trường
- Nghiên cứu đề xuất giải pháp sản xuất sạch hơn: Trường hợp điển hình tại nhà máy sản xuất tinh bột sắn Gia Lai - cơ sở 2
Xem mẫu
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8
NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP SẢN XUẤT SẠCH HƠN:
TRƯỜNG HỢP ĐIỂN HÌNH TẠI NHÀ MÁY SẢN XUẤT
TINH BỘT SẮN GIA LAI - CƠ SỞ 2
Nguyễn Minh Kỳ1, Võ Lê Bảo Hân1, Nguyễn Thị Phương Lan2
1
Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, email: nmky@hcmuaf.edu.vn
2
Trường Đại học Thủy lợi
1. MỞ ĐẦU Gia Lai.Công suất thiết kế nhà máy là 200
tấn/ ngày. Căn cứ nhu cầu thực tế, các công
Trong bối cảnh khan hiếm các nguồn tài
đoạn được lựa chọn cho nghiên cứu như sau:
nguyên thiên nhiên và chịu tác động tiêu cực
của biến đổi khí hậu đòi hỏi sự chung tay của - Công đoạn vận chuyển nguyên liệu
toàn thể cộng đồng từ nhà sản xuất - kinh
doanh, cơ quan quản lý, giới khoa học cho tới
ý thức của người dân. Nhu cầu phát triển kinh
tế gắn liền bảo vệ môi trường là xu thế của
thời đại và là động thực thúc đẩy tiến bộ xã
hội. Trong khi đó, sản xuất sạch (SXSH) hơn
là sự áp dụng liên tục một chiến lược phòng
ngừa môi trường tổng hợp đối với các quá Hình 1. Vận chuyển nguyên liệu
trình sản xuất, các sản phẩm và các dịch vụ - Công đoạn rửa và làm sạch
nhằm làm giảm tác động xấu đến con người và
môi trường [2]. Ở nước ta, Chính phủ đã phê
duyệt Chiến lược SXSH trong công nghiệp
[1]. Các hoạt động sản xuất thường xuyên
không tận dụng tối đa nguồn lực và sự lãng phí
nguyên vật liệu trong suốt quá trình hoạt động.
Do đó, hơn bao giờ hết việc nghiên cứu áp
dụng các giải pháp có tính hệ thống, tiếp cận Hình 2. Công đoạn rửa và làm sạch
phòng ngừa như công nghệ SXSH là rất cần - Đóng bao
thiết. SXSH là một quá trình liên tục có tính
chiến lược phòng ngừa nhằm thực hiện các
giải pháp bảo vệ môi trường thông qua thực
hiện tổng hợp các biện pháp can thiệp và tác
động vào hoạt động sản xuất – kinh doanh với
mục đích làm giảm tác động xấu đến môi Hình 3. Công đoạn đóng bao
trường và sức khỏe. Mục đích nghiên cứu
nhằm xem xét đề xuất giải pháp SXSH tại Nhà * Phương pháp nghiên cứu:
máy sản xuất tinh bột sắn Gia Lai - Cơ sở 2.
Về phương pháp luận và cơ sở đề xuất
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU SXSH được thể hiện theo quy trình hướng dẫn
6 bước của Trung tâm sản xuất sạch hơn Việt
* Đối tượng nghiên cứu Nam như sau: Khởi động Phân tích các
Hoạt động sản xuất tại tại Nhà máy sản công đoạn Đề xuất các cơ hội SXSH
xuất tinh bột sắn Gia Lai - Cơ sở 2, thuộc địa Lựa chọn các giải pháp SXSH Thực thi
phận phường An Tân, thị xã An Khê, tỉnh giải pháp SXSH Duy trì giải pháp SXSH.
460
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8
Trong đó, quá trình xác định đầu vào, đầu ra cần 600 tấn củ sắn tươi. Quá trình vận
dòng nguyên vật liệu dựa trên cơ sở thu thập chuyển nguyên liệu củ sắn tươi thu nhận
số liệu lưu trữ của nhà máy, kết hợp đối chiếu được 600.000kg/ ngày, nhưng trong quá
điều tra phỏng vấn.Về nguyên tắc cân bằng ở trình vận chuyển xe rơi vãi hao hụt 2.100kg;
mỗi công đoạn, thiết bị hay cả quá trình: phần sắn vụn, đất, cát, tạp chất lẫn vào trong
- Vật chất: Nguyên vật liệu đầu vào = Đầu sắn tươi 7010kg. Công đoạn rửa và làm sạch
ra (sản phầm, chất thải) + Rò rỉ củ sắn tươi còn 590.890kg, trong đó lượng
- Năng lượng: Cung cấp = Tiêu thụ hữu chất thải vỏ gỗ chiếm 12.000kg; phần sắn
ích (nhiệt hơi, nhiệt lạnh) + Tổn thất. vụn, đất, cát là 7150kg. Công đoạn đóng bao
400 cái/ ngày nhưng trong quá trình đóng
3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN bao hư hỏng 20 cái/ ngày. Ngoài ra trong
Theo các số liệu thống kê, Việt Nam là quá trình đóng bao thất thoát bụi tinh bột
nước xuất khẩu tinh bột sắn đứng thứ 3 trên 200kg. Nhìn chung, các công đoạn trong quá
thế giới. Hoạt động sản xuất tinh bột sắn trình sản xuất tinh bột sắn đều tiêu tốn
được đánh giá có tiềm năng áp dụng giải nguyên nhiên vật liệu và phát sinh chất
pháp SXSH. Qua khảo sát và phân tích hiện thải.Đây chính là hiện trạng sản xuất tinh bột
trạng môi trường tại nhà máy cho thấy, trung sắn ở nước ta nói chung và ở Gia Lai nói
bình mỗi ngày tạo ra 200 tấn tinh bột sắn riêng cần phải quan tâm.
Bảng 1. Cân bằng vật liệu và năng lượng cho 200 TSP/ ngày
Đầu vào Đầu ra
TT Công đoạn
Tên Số lượng Tên Số lượng
Sắn tươi 590.890kg
Đất, cát, tạp chất 7.010kg
Vận chuyển Sắn tươi 600.000kg
1 Sắn rơi vãi 2.100kg
nguyên liệu
Sắn vụn 10kg
Dầu DO 1.000 lít Khí thải -
Sắn rửa sạch 571.740kg
Vỏ gỗ 12.000kg
Rửa và Sắn tươi 590.890kg
2 Đất, cát 7.150kg
làm sạch
Sắn vụn 150kg
Nước 1.000m3 Nước thải 1.000m3
Bột mịn 200.000kg
Bột mịn 200.200kg
Bụi tinh bột 200kg
3 Đóng bao
Bao 400 cái Bao hỏng 20cái
Chỉ khâu 70kg Chỉ khâu thừa 0kg
Nguồn: Báo cáo tổng hợp hoạt động Nhà máy tinh bột sắn Gia Lai - Cơ sở 2, 2018
Bảng 2. Sàng lọc các cơ hội áp dụng SXSH
Các giải pháp SXSH Phân loại Thực hiện Phân tích Loại bỏ
1. Kiểm soát lượng tạp chất, đất cát lẫn trong sắn
KSQT X
nguyên liệu trước khi nhập
2. Loại bỏ lượng tạp chất, đất cát lẫn trong sắn nguyên
QLNV X
liệu trước khi rửa, bóc vỏ
3. Phân khu lưu trữ sắn theo thời gian nhập KSQT X
4. Cải tiến, điều chỉnh thiết bị khuấy trộn khi rửa CTTB X
5. Hạ thấp gầu xúc của xe xúc tại phễu nạp liệu QLNV X
6. Yêu cầu công nhân xúc nguyên liệu phù hợp QLNV X
7. Trang bị khẩu trang cho công nhân hạn chế ảnh
QLNV X
hưởng của bụi
461
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8
Các giải pháp SXSH Phân loại Thực hiện Phân tích Loại bỏ
8. Khi nhập liệu nên đổ gần vị trí sản xuất nhất QLNV X
9. Hạ thấp gầu xúc của xe xúc trong vận chuyển QLNV X
10. Thu gom ngay khi sắn rơi vãi QLNV X
11. Sử dụng vỏ làm phân vi sinh hoặc bán SXSPP X
12. Lắp đặt đồng hồ đo nước tại vị trí sản xuất QLNV X
13. Kiểm soát các vị trí rò rỉ của đường ống QLNV X
14. Thu hồi và tái sử dụng nước rửa THTSD X
15. Điều chỉnh áp lực nước mức tối thiểu cho hoạt
QLNV X
động của quá trình và thiết bị
16. Kiểm tra các vị trí rò rỉ QLNV X
17. Lắp đặt thiết bị thu hồi bụi bằng tháp rửa khí KSQT X
18. Thay thế hệ thống đóng bao cũ bằng hệ thống đóng
CTTB X
bao mới
19. Đào tạo nâng cao tay nghề công nhân QLNV X
20. Lắp đặt thiết bị đệm chống rung ồn QLNV X
21. Thay thế máy móc thiết bị mới CTTB X
22. Bảo trì bảo dưỡng máy móc thiết bị định kỳ QLNV X
23. Vít chặt vị trí tiếp xúc điện tránh hiện tượng đánh
QLNV X
lửa gây hao phí điện và cháy động cơ
24. Thay thế bóng đèn chiếu sáng tiết kiệm KSQT X
25. Tắt đèn khi kết thúc công việc QLNV X
Tổng cộng 19 3 3
Các công đoạn tiêu tốn nguyên nhiên vật SXSH với 19 giải pháp thực hiện ngay, 4 giải
liệu cần quan tâm gồm công đoạn vận chuyển pháp cần phân tích thêm và 3 giải pháp bị loại
nguyên liệu, rửa và làm sạch, đóng bao. Việc bỏ. Phần lớn các giải pháp đáp ứng yêu cầu chi
phân tích nguyên nhân và đề xuất các giải phí đầu tư thấp. Các giải pháp mang lại lợi ích
pháp đã được sàng lọc và tổng hợp ở Bảng 2. kinh tế,ý nghĩa về xã hội và môi trường.Qua
Kết quả chi ra tính hiệu quả áp dụng giải đó, góp phần nâng cao chất lượng môi trường,
pháp SXSH vào các hoạt động sản xuất nhằm giảm lượng chất thải, tiết kiệm năng lượng và
tiết kiệm nguyên vật liệu và giảm thiểu tác nâng cao ý thức người lao động.
động môi trường. Nhìn chung, kết quả nghiên
cứu cho thấy sự đa dạng về các cơ hội giải 5. TÀI LIỆU THAM KHẢO
pháp, bao gồm quản lý nội vi (QLNV), thay [1] Chính Phủ (2009). Quyết định số 1419/QĐ-
đổi nguyên liệu(TĐNL), kiếm soát quá trình TTG ngày 07 tháng 9 năm 2009 của Thủ
(KSQT), thay đổi công nghệ (TĐCN), thay tướng Chính phủ về việc Phê duyệt Chiến
đổi sản phẩm(TĐSP), sản xuất sản phẩm phụ lược sản xuất sạch hơn trong công nghiệp
(SXSPP), tuần hoàn và tái sử dụng (THTSD) đến năm 2020. Hà Nội.
và cải tiến thiết bị(CTTB).Trong đó, nghiên [2] EPA (1998). Principles of pollution
prevention and cleaner production. United
cứu chỉ ra 19 giải pháp có thể thực hiện ngay States Environmental Protection Agency.
phù hợp điều kiện của nhà máy. [3] Guo H.C., Chen B., Yu X.L., Huang G.H.,
Liu L., Nie X.H., (2006). Assessment of
4. KẾT LUẬN cleaner production options for alcohol
Nghiên cứu khảo sát các vấn đề môi trường industry of China: a study in the Shouguang
Alcohol Factory. Journal of Cleaner
tại nhà máy sản xuất tinh bột sắn Gia Lai- Cơ Production, 14:94-103.
sở 2 cho thấy hoạt động sản xuất phát sinh [4] Nhà máy tinh bột sắn Gia Lai (2018). Báo
chất thải và tiêu tốn nguyên liệu, năng lượng. cáo tổng hợp hoạt động Nhà máy tinh bột
Kết quả nghiên cứu đề xuất được 25 giải pháp sắn Gia Lai - Cơ sở 2. Gia Lai.
462
nguon tai.lieu . vn
