Xem mẫu
- Khí quyển và hải dương
Một chiếc bánh 5 tầng
Ở dạng hiện tại, bầu khí quyển hoạt động phần lớn giống như mái kính của nhà
kính. Nó làm giảm đi sự thay đổi về nhiệt độ giữa ngày và đêm, giữa mùa hè và
mùa đông.
Các tia nhiệt của Mặt trời xâm nhập vào bầu không khí và làm ấm bề mặt Trái đất
vào ban ngày. Bầu khí quyển phía trên giữ lại lượng nhiệt này để nó có thể thoát
vào không gian chậm hơn, làm dịu đi cái lạnh vào ban đêm.
Bầu khí quyển bảo vệ sự sống trên Trái đất khỏi một trận mưa thiên thạch. Người
ta ước tính có hơn 100.000 phân tử như vậy va chạm vào bầu khí quyển của Trái
đất cứ mỗi 24 giờ.
Nhưng sự va chạm của bầu khí quyển làm giảm đi tất cả nhưng đặc biệt là lượng
khí và bụi trước khi chúng chạm đến mặt đất. Bầu khí quyển cũng làm chệch
hướng của nhiều loại bức xạ khác nhau và những phân tử tích điện từ Mặt trời.
Nhờ bầu khí quyển mà sự sống trên Trái đất trải qua mưa, gió, mây và các loại
thời tiết khác, cũng như là màu sắc của bình minh và hoàng hôn, cầu vồng, và
những ánh ban mai hay ánh sáng địa cực đẹp rực rỡ.
Hỗn hợp khí
Bầu khí quyển ngày nay gồm có phần lớn là khí nitơ (78%) và khí oxy (21%).
Những loại khí khác gồm có argon (0,9%), carbon dioxide (0,04%), và một lượng
nhỏ neon, hydro, heli, ozone, methane và nitrous oxide. Lượng hơi nước trong
không khí cực kỳ khác nhau, phụ thuộc vào địa điểm và thời gian đo lường.
Lượng oxy trong không khí cần thiết cho các quá trình hô hấp và trao đổi chất,
những quá trình mà con người và những loài động vật khác nhận lấy năng lượng
- Khí quyển và hải dương
cần có để duy trì sự sống. Oxy cũng là một yếu tố cần thiết cho nhiều quá trình vật
lý, như sự đốt cháy. Khí nitơ, cũng đóng một vai trò quan trọng trong quá trình hô
hấp và vô số các quá trình sinh học và lý học khác.
Carbon dioxide góp một phần nhỏ, nhưng quan trọng vào bầu khí quyển. Thực vật
sử dụng nó trong quá trình quang hợp, trong quá trình đó chúng sản xuất ra cả
năng lượng và oxy. Ngược lại, động vật hấp thu oxy và phóng thích carbon
dioxide như một sản phẩm thải.
Tỉ lệ carbon dioxide trong không khí khác nhau tùy theo th ời gian và địa điểm. Tia
chớp dường như làm tăng thêm sự tập trung của lượng carbon dioxide trong vùng.
Tổng thể tích của carbon dioxide trong khí quy ển tăng lên ổn định trong nhiều thế
kỷ qua, có lẽ là do sự tăng lên trong việc đốt nhiên liệiu hóa thạch.
Nằm ở trung tâm trên trái đất khoảng 25km là một lớp oxy “được tăng nạp” gọi là
ozone. Mỗi phân tử của tầng ozone đều chứa ba nguyên tử oxy thay vì hai nguyên
tử trong một phân tử oxy thông thường.
Tầng ozone hấp thụ một lượng lớn nhiệt bức xạ của mặt trời, và do đó làm ấm bầu
khí quyển bên dưới và bảo vệ sự sống khỏi những tác động phá hủy của bức xạ
nhiệt. Sự suy yếu của tầng ozone do các chất gây ô nhiễm của con người tạo ra là
mối quan tâm lớn ngày nay, và nổi lên như là một lĩnh vực nghiên cứu khoa học
quan trọng.
Thượng tầng khí quyển là một tầng cực nóng của bầu khí quyển có độ cao từ 80
đến 400km. Nó hoàn toàn khác với các tầng khí quyển khác.
Khí ozone, carbon dioxide và hơi nước gần như là không có. Độ dày tổng thể của
thượng tầng khí quyển cực thấp, không bằng 1/1.000.000 độ dày của không khí tại
mặt đất.
- Khí quyển và hải dương
Không khí loãng trong thượng tầng khí quyển vẫn đủ dày để đốt trụi các sao băng
bay nhanh. Những vệt cháy của sao băng được quan sát tại những nơi có độ cao
300km.
Năng lượng bức xạ cực đại từ không trung có xu hướng phá vỡ các lớp khí của
thượng tầng khí quyển thành những nguyên tử riêng lẻ và phân tử tích điện của
chúng. Các phân tử tự do của điện âm, hay điện tử, đặc biệt có nhiều và tăng dần
theo độ cao. Có ba vùng bị ion hóa riêng biệt trong thượng tầng của khí quyển -
tầng E, F1 và F2.
Tầng E, chủ yếu là do các tia mặt trời gây ra, nằm bên trên Trái đất khoảng từ 90
đến 120km. Nó chứa chủ yếu là khí nitơ và oxy. Tầng D nằm phía trên, tại những
độ cao thay đổi lên tới 300km, chủ yếu hình thành từ các tia cực tím của mặt trời.
Các nguyên tử oxy chiếm ưu thế trong tầng F1, ion nitơ thì trội hơn trong tầng F2.
Các lớp của thượng tầng khí quyển rất quan trọng đối với các phương tiện liên lạc
do chúng bức xạ các sóng radio ngược về hướng Trái đất, cho phép truyền tín hiệu
liên lạc khắp thế giới. Khi mặt trời lóe sáng và vệt đen cực đại của mặt trời hoạt
động, sự ion hóa của bầu khí quyển tăng lên, đôi khi là cho thấy rằng sóng radio bị
hấp thụ hơn là bị bức xạ, và sự thông tin liên lạc qua sóng radio dao động.
Nhiệt độ tăng lên đến mức cực đại tại thượng tầng khí quyển. Từ mức thấp -900C
tại độ cao 80km, nhiệt độ tăng lên đến vài ngàn độ tại độ cao 500km và tại những
độ cao cao hơn. Nếu không phải là tất cả thì một phần lớn nhiệt độ cực đại này là
do nguồn năng lượng dữ dội của mặt trời và những loại bức xạ khác chiếu dữ dội
xuống bầu khí quyển từ không gian.
Các loại khí của thượng tầng khí quyển không trơ, nhưng lại di chuyển lúc đều lúc
không đều. Sự vận động của các loại khí bị ion hóa sinh ra điện, chia sẻ dòng điện
và gió của mình cho thượng tầng khí quyển. Mặt trời và Mặt Trăng, qua lực kéo
trọng trường của chúng, gây ra những vận động tuần hoàn trong bầu khí quyển,
- Khí quyển và hải dương
nhiều như những gì chúng gây ra trong đại dương. Các dòng nhiệt quyển mặt trời
rất lớn, có lẽ sâu hơn 1,6km.
Chúng gây ra những dòng điện cực lớn, tạo ra những dao động hàng ngày trong từ
trường của Trái đất. Các dòng không khí điện từ cả bán cầu Bắc và Nam di chuyển
về hướng xích đạo từ của Trái đất, không hoàn toàn trùng với đường xích đạo địa
lý. Ở đó, chúng hợp nhất và hình thành cái gọi là tia điện, một dòng chảy về
hướng đông nằm trên Trái đất khoảng 100km.
Cực quang là nét đặc trưng đặc biệt của tầng khí quyển phía trên. Những biểu hiện
phát quang đẹp đẽ này xuất hiện phổ biến nhất như những màn ánh sáng nhiều
màu sắc trên bầu trời ban đêm. Điển hình, cực quang xuất hiện nhiều nhất trên
khắp và gần các vùng cực, đặc biệt là quanh vĩ độ 67 độ bắc và nam. (Xem mục
“Cực quang”). Sự phát quang yếu ớt của ánh không khí cũng có thể được nhìn
thấy tại thượng tầng khí quyển.
Quyển ngoài, vân ngoài cùng của khí quyển, mở rộng lên trên từ một độ cao
khoảng 400km; nó chứa chủ yếu là hydro. Không có những phân tử nặng hơn
ngăn cản, các tia cực tím tràn ngập những vùng bên trên của bầu khí quyển mà nó
có thể chạm tới. Đôi khi một tia sáng yếu ớt có thể được nhìn thấy phát ra từ
quyển ngoài. Được biết như là ánh sáng hoàng đới, hay ánh sáng đối nghịch, tia
sáng phát ra từ ánh mặt trời bị bức xạ ra ngoài vô số các phân tử bụi thiên thạch -
lớp bụi di chuyển thành quầng gần Trái đất.
Không khí loãng của quyển ngoài hòa vào không gian bên ngoài khi các phân tử
của không khí ngày càng hiếm hơn. Giới hạn trên của quyển ngoài nhìn chung là
khoảng 800km, mặc dù không có ranh giới rõ ràng nào.
- Khí quyển và hải dương
Nghiên cứu bầu khí quyển
Thượng tầng khí quyển là một tầng cực nóng của bầu khí quyển có độ cao từ 80
đến 400km. Nó hoàn toàn khác với các tầng khí quyển khác.
Khí ozone, carbon dioxide và hơi nước gần như là không có. Độ dày tổng thể của
thượng tầng khí quyển cực thấp, không bằng 1/1.000.000 độ dày của không khí tại
mặt đất.
Không khí loãng trong thượng tầng khí quyển vẫn đủ dày để đốt trụi các sao băng
bay nhanh. Những vệt cháy của sao băng được quan sát tại những nơi có độ cao
300km.
Năng lượng bức xạ cực đại từ không trung có xu hướng phá vỡ các lớp khí của
thượng tầng khí quyển thành những nguyên tử riêng lẻ và phân tử tích điện của
chúng. Các phân tử tự do của điện âm, hay điện tử, đặc biệt có nhiều và tăng dần
theo độ cao. Có ba vùng bị ion hóa riêng biệt trong thượng tầng của khí quyển -
tầng E, F1 và F2.
Tầng E, chủ yếu là do các tia mặt trời gây ra, nằm bên trên Trái đất khoảng từ 90
đến 120km. Nó chứa chủ yếu là khí nitơ và oxy. Tầng D nằm phía trên, tại những
độ cao thay đổi lên tới 300km, chủ yếu hình thành từ các tia cực tím của mặt trời.
Các nguyên tử oxy chiếm ưu thế trong tầng F1, ion nitơ thì trội hơn trong tầng F2.
Các lớp của thượng tầng khí quyển rất quan trọng đối với các phương tiện liên lạc
do chúng bức xạ các sóng radio ngược về hướng Trái đất, cho phép truyền tín hiệu
liên lạc khắp thế giới. Khi mặt trời lóe sáng và vệt đen cực đại của mặt trời hoạt
động, sự ion hóa của bầu khí quyển tăng lên, đôi khi là cho thấy rằng sóng radio bị
hấp thụ hơn là bị bức xạ, và sự thông tin liên lạc qua sóng radio dao động.
- Khí quyển và hải dương
Nhiệt độ tăng lên đến mức cực đại tại thượng tầng khí quyển. Từ mức thấp -900C
tại độ cao 80km, nhiệt độ tăng lên đến vài ngàn độ tại độ cao 500km và tại những
độ cao cao hơn. Nếu không phải là tất cả thì một phần lớn nhiệt độ cực đại này là
do nguồn năng lượng dữ dội của mặt trời và những loại bức xạ khác chiếu dữ dội
xuống bầu khí quyển từ không gian.
Các loại khí của thượng tầng khí quyển không trơ, nhưng lại di chuyển lúc đều lúc
không đều. Sự vận động của các loại khí bị ion hóa sinh ra điện, chia sẻ dòng điện
và gió của mình cho thượng tầng khí quyển. Mặt trời và Mặt Trăng, qua lực kéo
trọng trường của chúng, gây ra những vận động tuần hoàn trong bầu khí quyển,
nhiều như những gì chúng gây ra trong đại dương. Các dòng nhiệt quyển mặt trời
rất lớn, có lẽ sâu hơn 1,6km.
Chúng gây ra những dòng điện cực lớn, tạo ra những dao động hàng ngày trong từ
trường của Trái đất. Các dòng không khí điện từ cả bán cầu Bắc và Nam di chuyển
về hướng xích đạo từ của Trái đất, không hoàn toàn trùng với đường xích đạo địa
lý. Ở đó, chúng hợp nhất và hình thành cái gọi là tia điện, một dòng chảy về
hướng đông nằm trên Trái đất khoảng 100km.
Cực quang là nét đặc trưng đặc biệt của tầng khí quyển phía trên. Những biểu hiện
phát quang đẹp đẽ này xuất hiện phổ biến nhất như những màn ánh sáng nhiều
màu sắc trên bầu trời ban đêm. Điển hình, cực quang xuất hiện nhiều nhất trên
khắp và gần các vùng cực, đặc biệt là quanh vĩ độ 67 độ bắc và nam. (Xem mục
“Cực quang”). Sự phát quang yếu ớt của ánh không khí cũng có thể được nhìn
thấy tại thượng tầng khí quyển.
Quyển ngoài, vân ngoài cùng của khí quyển, mở rộng lên trên từ một độ cao
khoảng 400km; nó chứa chủ yếu là hydro. Không có những phân tử nặng hơn
ngăn cản, các tia cực tím tràn ngập những vùng bên trên của bầu khí quyển mà nó
có thể chạm tới. Đôi khi một tia sáng yếu ớt có thể được nhìn thấy phát ra từ
- Khí quyển và hải dương
quyển ngoài. Được biết như là ánh sáng hoàng đới, hay ánh sáng đối nghịch, tia
sáng phát ra từ ánh mặt trời bị bức xạ ra ngoài vô số các phân tử bụi thiên thạch -
lớp bụi di chuyển thành quầng gần Trái đất.
Không khí loãng của quyển ngoài hòa vào không gian bên ngoài khi các phân tử
của không khí ngày càng hiếm hơn. Giới hạn trên của quyển ngoài nhìn chung là
khoảng 800km, mặc dù không có ranh giới rõ ràng nào.
- Khí quyển và hải dương
Hiệu ứng nhà kính
Hoạt động của con người cũng có khả năng thay đổi khí hậu theo nhiều cách. Sau
hai thế kỷ qua, sự đốt cháy nhiên liệu hóa thạch (dầu, than và khí thiên nhiên) đã
tạo ra một sự tăng dần ổn định lượng khí carbon dioxide trong bầu khí quyển.
Giống như hơi nước, carbon dioxide cùng các loại khí khác hấp thụ và giữ nhiệt
dưới dạng một loại lớp phủ khắp thế giới. Hiện tượng này được gọi với thuật ngữ
hiệu ứng nhà kính do các chất khí hoạt động giống như lớp kính giữ nhiệt của nhà
kính.
Tuy các chất khí nhà kính quan trọng trong việc giữ cho thế giới không bị đóng
băng nhưng một sự tăng lên rõ rệt có thể báo hiệu rắc rối lớn. Nhiệt độ thế giới
tăng lên đáng kể sẽ khiến cho băng cực tan ra. Theo đó mực nước biển, sự ngập lụt
của các vùng ven biển và những thay đổi lớn trong kiểu hình khí hậu toàn cầu sẽ
tăng lên rõ rệt. Người ta dự đoán rằng những thay đổi thời tiết này có thể gây ra
hạn hán trên diện rộng và sự mở rộng sa mạc trên thế giới.
Sự ấm lên toàn cầu có sẵn sàng bắt đầu hay không vẫn là một vấn đề tranh cãi.
Nhưng các nhà khoa học nhận thấy rằng họ không hiểu biết đủ về những tác động
phức tạp của bất cứ thay đổi lớn nào trong bầu khí quyển. Cần phải nghiên cứu
nhiều hơn.
Cực quang
Đối với những người Viking, những ánh sáng lung linh của đêm mùa đông là
những bức xạ ánh sáng từ những cái khiên của các chiến binh đã chết phản chiếu
lên thiên đường. Đối với người Inuit (người Eskimo) thì chúng là những linh hồn
nhảy múa - những linh hồn có thể được gọi ra bằng cách huýt sáo.
- Khí quyển và hải dương
Thực vậy, con người cổ xưa ở khắp nơi đã dựng lên những câu chuyện thần thoại
giải thích cho những hiện tượng nhiều màu sắc này. Các cực quang, hay ánh sáng
cực, cũng được miêu tả như một ánh sáng của ngọn đuốc chiếu sáng trên đôi cánh
thiên thần, hay nôm na là ánh trăng phản chiếu trên băng sông băng.
Nhưng thực sự thì cực quang là những biểu hiện của ánh sáng khí quyển được tạo
ra khi các phân tử tích điện từ Mặt trời va chạm với bầu khí quyển của Trái đất,
đáng kể nhất là tại các vùng cực. Nhìn chung thì chúng được gọi là Bắc Cực quang,
hay ánh sáng phương bắc, khi chúng xuất hiện gần Cực Bắc. Những ánh sáng gần
Nam Cực gọi bằng cái tên Nam Cực quang, hay ánh sáng phương nam. Trong thần
thoại của người La Mã, Cực Quang là vị thần bình minh. Đúng như cái tên của
chúng, các cực quang thường giống với những tia sáng đầy màu sắc đầu tiên của
Mặt trời vào buổi sáng. Nhưng khác với bình minh, các cực quang đẹp nhất vào
ban đêm, lung linh và dập dờn trên bầu trời.
Trái đất không phải là hành tinh duy nhất may mắn có những hiện tượng này. Sao
Mộc có một cực quang tỏa sáng rực rỡ ngang qua cực bắc của nó, và Sao thổ cũng
có thể có.
Ánh sáng dị thường
Khi xảy ra quang cực, một hình ảnh về nó đáng giá ngàn lời, nhưng có mặt ở đó
thì lại đáng một triệu. Xét cho cùng thì cực quang là tất cả những gì thuộc về vận
động: những ánh sáng nhiều màu sắc nhảy múa trên bầu trời, thay đổi từ một màn
lung linh đến một viên pháo bùng nổ rồi một nhà thầy tu đạo Hồi xoay tròn trong
trang phục xanh, đỏ và tím.
Khi nhìn từ vị trí gần các cực, các cực quang có thể xuất hiện đủ gần để chạm tới.
Trong thực tế, chúng thường lủng lẳng không thấp hơn 105km bên trên bề mặt
Trái đất và có thể cao tới 965km. “Những tấm màn ánh sáng” của chúng hiếm khi
- Khí quyển và hải dương
dày hơn vài chục mét, nhưng chúng có thể trải dài ngang quanh bầu trời trong
hàng ngàn km.
Các quang cực trước tiên có thể thấy được vào buổi chiều sớm, thường xuất hiện
như một cung ánh sáng đều đặn trên bầu trời. Khi màn đêm buông xuống dày hơn,
những ánh sáng này có thể tăng tốc độ và độ sáng. Các màn ánh sáng có thể vụt tới
vụt lui với một tốc độ hàng trăm km một giờ, độ sáng tăng lên gấp một ngàn lần
chỉ trong chốc lát.
Các phi hành gia chứng minh cho sự thật rằng các cực quang đều đáng sợ như
nhau khi được nhìn từ không gian - xuất hiện dưới dạng hình trái xoan rộng
4.000km nằm ở trung tâm các cực từ của Trái đất. Thực vậy, các phi hành gia khi
đứng đúng vị trí có thể nhìn thấy cả hai hướng của cực quang cùng một lúc. Họ
mô tả chúng như là hai “quầng lửa” lơ lửng trên các điểm cực của trái đất.
Ở đây trên Trái đất, có nhiều người nhìn thấy ánh sáng phương bắc hơn là tại
phương nam, đơn giản bởi vì những vùng xa phía bắc đông dân cư hơn là vùng
cực nam. Mặc dù các cực quang có xu hướng xuất hiện trên khắp cả hai cực cùng
một lúc, nhưng chỉ có thể nhìn thấy rõ chúng trên cực bị bóng đêm bao phủ. Do
các vùng cực có 24 giờ ban đêm trong suốt phần lớn mùa đông, nên mùa đông là
mùa ngắm cực quang.
- Khí quyển và hải dương
Lỗ hổng tầng Ozone
- Hoạt động của con người cũng có khả năng thay đổi khí hậu theo nhiều cách. Sau
hai thế kỷ qua, sự đốt cháy nhiên liệu hóa thạch (dầu, than và khí thiên nhiên) đã
tạo ra một sự tăng dần ổn định lượng khí carbon dioxide trong bầu khí quyển.
Giống như hơi nước, carbon dioxide cùng các loại khí khác hấp thụ và giữ nhiệt
dưới dạng một loại lớp phủ khắp thế giới. Hiện tượng này được gọi với thuật ngữ
hiệu ứng nhà kính do các chất khí hoạt động giống như lớp kính giữ nhiệt của nhà
kính.
Tuy các chất khí nhà kính quan trọng trong việc giữ cho thế giới không bị đóng
băng nhưng một sự tăng lên rõ rệt có thể báo hiệu rắc rối lớn. Nhiệt độ thế giới
tăng lên đáng kể sẽ khiến cho băng cực tan ra. Theo đó mực nước biển, sự ngập lụt
của các vùng ven biển và những thay đổi lớn trong kiểu hình khí hậu toàn cầu sẽ
tăng lên rõ rệt. Người ta dự đoán rằng những thay đổi thời tiết này có thể gây ra
hạn hán trên diện rộng và sự mở rộng sa mạc trên thế giới.
Sự ấm lên toàn cầu có sẵn sàng bắt đầu hay không vẫn là một vấn đề tranh cãi.
Nhưng các nhà khoa học nhận thấy rằng họ không hiểu biết đủ về những tác động
phức tạp của bất cứ thay đổi lớn nào trong bầu khí quyển. Cần phải nghiên cứu
nhiều hơn.
Cực quang
Đối với những người Viking, những ánh sáng lung linh của đêm mùa đông là
những bức xạ ánh sáng từ những cái khiên của các chiến binh đã chết phản chiếu
lên thiên đường. Đối với người Inuit (người Eskimo) thì chúng là những linh hồn
nhảy múa - những linh hồn có thể được gọi ra bằng cách huýt sáo.
- Khí quyển và hải dương
Thực vậy, con người cổ xưa ở khắp nơi đã dựng lên những câu chuyện thần thoại
giải thích cho những hiện tượng nhiều màu sắc này. Các cực quang, hay ánh sáng
cực, cũng được miêu tả như một ánh sáng của ngọn đuốc chiếu sáng trên đôi cánh
thiên thần, hay nôm na là ánh trăng phản chiếu trên băng sông băng.
Nhưng thực sự thì cực quang là những biểu hiện của ánh sáng khí quyển được tạo
ra khi các phân tử tích điện từ Mặt trời va chạm với bầu khí quyển của Trái đất,
đáng kể nhất là tại các vùng cực. Nhìn chung thì chúng được gọi là Bắc Cực quang,
hay ánh sáng phương bắc, khi chúng xuất hiện gần Cực Bắc. Những ánh sáng gần
Nam Cực gọi bằng cái tên Nam Cực quang, hay ánh sáng phương nam. Trong thần
thoại của người La Mã, Cực Quang là vị thần bình minh. Đúng như cái tên của
chúng, các cực quang thường giống với những tia sáng đầy màu sắc đầu tiên của
Mặt trời vào buổi sáng. Nhưng khác với bình minh, các cực quang đẹp nhất vào
ban đêm, lung linh và dập dờn trên bầu trời.
Trái đất không phải là hành tinh duy nhất may mắn có những hiện tượng này. Sao
Mộc có một cực quang tỏa sáng rực rỡ ngang qua cực bắc của nó, và Sao thổ cũng
có thể có.
Ánh sáng dị thường
Khi xảy ra quang cực, một hình ảnh về nó đáng giá ngàn lời, nhưng có mặt ở đó
thì lại đáng một triệu. Xét cho cùng thì cực quang là tất cả những gì thuộc về vận
động: những ánh sáng nhiều màu sắc nhảy múa trên bầu trời, thay đổi từ một màn
lung linh đến một viên pháo bùng nổ rồi một nhà thầy tu đạo Hồi xoay tròn trong
trang phục xanh, đỏ và tím.
Khi nhìn từ vị trí gần các cực, các cực quang có thể xuất hiện đủ gần để chạm tới.
Trong thực tế, chúng thường lủng lẳng không thấp hơn 105km bên trên bề mặt
Trái đất và có thể cao tới 965km. “Những tấm màn ánh sáng” của chúng hiếm khi
- Khí quyển và hải dương
dày hơn vài chục mét, nhưng chúng có thể trải dài ngang quanh bầu trời trong
hàng ngàn km.
Các quang cực trước tiên có thể thấy được vào buổi chiều sớm, thường xuất hiện
như một cung ánh sáng đều đặn trên bầu trời. Khi màn đêm buông xuống dày hơn,
những ánh sáng này có thể tăng tốc độ và độ sáng. Các màn ánh sáng có thể vụt tới
vụt lui với một tốc độ hàng trăm km một giờ, độ sáng tăng lên gấp một ngàn lần
chỉ trong chốc lát.
Các phi hành gia chứng minh cho sự thật rằng các cực quang đều đáng sợ như
nhau khi được nhìn từ không gian - xuất hiện dưới dạng hình trái xoan rộng
4.000km nằm ở trung tâm các cực từ của Trái đất. Thực vậy, các phi hành gia khi
đứng đúng vị trí có thể nhìn thấy cả hai hướng của cực quang cùng một lúc. Họ
mô tả chúng như là hai “quầng lửa” lơ lửng trên các điểm cực của trái đất.
Ở đây trên Trái đất, có nhiều người nhìn thấy ánh sáng phương bắc hơn là tại
phương nam, đơn giản bởi vì những vùng xa phía bắc đông dân cư hơn là vùng
cực nam. Mặc dù các cực quang có xu hướng xuất hiện trên khắp cả hai cực cùng
một lúc, nhưng chỉ có thể nhìn thấy rõ chúng trên cực bị bóng đêm bao phủ. Do
các vùng cực có 24 giờ ban đêm trong suốt phần lớn mùa đông, nên mùa đông là
mùa ngắm cực quang.
nguon tai.lieu . vn
