Xem mẫu
- TR NG I H C NÔNG LÂM TP. HCM
môn THÔNG TIN A LÝ
œœœœ••••
NG D N S D NG
MapInfo Professional 7.5
(Ph n m m H th ng Thông tin a lý - GIS)
œœœœ••••
Biên so n : Nguy n c Bình
(L u hành n i b )
TP. H Chí Minh – 2006
- Ch ng 1
TÍNH N NG C B N C A MAPINFO
1. T P TIN D LI U C A MAPINFO.
- Trong MapInfo d li u c t ch c thành các l p d li u (table). ây là
m t t p h p g m nhi u t p tin có cùng tên nh n g ph n m r n g là .tab, .dat (hay
.dbf), .map, .id và .ind. Tùy theo tính ch t c a d li u mà thành ph n trên thay i
t 2 n 5 t p tin trên.
.TAB : mô t c u trúc c a d li u .
.DAT : d li u thu c tính d ng b n g (hàng và c t).
.MAP: d li u không gian (t a c a các i t ng a lý).
.ID : thông tin liên k t gi a d li u thu c tính và v trí c a
các i t ng a lý.
.IND : s p x p các ph n t theo th t c a các c t (giúp tìm
ki m i t ng h a khi s d ng ch c n ng
Query > Find).
* L p d li u theo khuôn d n g MapInfo có ph n m r n g m c nh là TAB.
T p tin .TAB i di n cho t p h p nh n g t p tin trên c a l p d
li u có khuôn d n g c a MapInfo có tên là . Nh v y khi ch n m t
t p tin có ph n m r ng là .TAB (s d ng trong môi tr ng MapInfo) là ch n m t
l p d li u c a MapInfo.
* Tùy theo l p d li u có d li u không gian hay không mà c u ph n có th
thay i nh sau :
- N u không có d li u không gian m à ch có d li u thu c tính, l p d li u
c a MapInfo th òng ch các có t p tin v i ph n m r n g .TAB, .DAT và có th
thêm .IND (có th p h n m r ng .DAT c thay b n g các ph n m r ng m c n h
c a m t s p h n m m thao tác d li u th ng s d ng nh .DBF, .XLS, …)
- N u có d li u không gian thì l p d li u th ng có các ph n m r ng
nh ã c p trên.
2. CÁC C A S C HÍNH C A MAPINFO
-C as b n (map window) : th hi n d li u không gian (b n ). Các
thao tác trên d li u không gian th n g ph i thao tác trên c a s n ày.
- C a s d li u thu c tính (browser window) : th hi n d li u d ng b n g
v i c u trúc c t (thu c tính) và hàng (m i h àng t n g ng v i 1 i t ng). Các
thao tác nh p, hi u ch nh, … d li u thu c tính th n g c th c h i n trên c a s
n ày.
- C a s biên t p b n (layout window) : th hi n v trí và kích c các
thành ph n c a 1 t b n s c in ra. Các thao tác biên t p b n nên c
th c hi n trong c a s n ày.
- C a s bi u (graph window) : th hi n d li u thu c tính d ng bi u .
- C a s phân vùng tr c ti p (redistrict window) : th hi n các i t n g
MapInfo 7.5 Trang 1
- c a các vùng c p hân m t cách tr c q uan.
3. M , L U , ÓNG CÁC L P D LI U.
* M m t (hay nhi u) l p d li u : File > Open Table.
Ch c n n g File > Open Table không ch m l p d li u c a MapInfo
(.TAB) hay t p tin thông tin v môi tr ng làm vi c c a MapInfo vào 1 th i m
(.WOR) mà còn c s d ng “m ” các t p tin v i nhi u khuôn d n g khác nh
Excel (.XLS), Dbase (.DBF), d li u d ng v n b n có d u p hân cách (.TXT), … và
k c các t p tin hình nh d n g raster ( i m n h). Vi c thao tác v i các t p tin có
các ph n m r ng này s c th o lu n sau.
Trong c a s Open, hãy l u ý n m c “Files of Type” (ki u t p t in d li u ).
Mu n m d li u có khuôn d ng (ki u) nào thì ph i ch n giá tr phù h p cho m c
này. Giá tr m c nh c a m c này là MapInfo (*.tab), vì v y n u mu n m 1 (hay
nhi u ) l p d li u c a MapInfo thì không thay i gì m c này.
Trong khung Preferred View, m c n h là Automatic, có ngh a :
- N u l p d li u có ch a d li u không gian (spatial data), t c các i t ng
a lý v i t a t n g ng c l u tr d i d ng s (digital format), trên màn
hình s xu t h i n m t c a s b n (map window) v i các i t ng c a l p d
li u (có th ch m t s các i t ng này).
- N u l p d li u không có d li u không gian, ch có các d li u phi không
gian (còn g i là d li u thu c tính) : trên màn hình s xu t h i n m t c a s d li u
theo d n g hàng-c t (browser window) c a l p d li u ó .
Ta có th ch n Browser xem d li u , Current Mapper : m trong cùng c a
MapInfo 7.5 Trang 2
- s ang m , New Mapper : c a s b n m i, hay No View : không hi n gì trên
màn hình (nh ng s c a vào trong b n h c a máy tính).
Có th m nhi u l p d li u m t lúc v i phím Shift hay Ctrl ch n các l p
d li u liên t c hay cách kho ng nhau. Khi các l p d li u liên quan n cung m t
khu v c a lý, m c nh s xu t hi n trong cùng m t c a s b n .
Thí d , m 3 lp d li u LHA_RGHC.TAB, LHA_UBXA.TAB,
LHA_DUONG.TAB v i Preferred View : Automatic, c a s b n xu t hi n nh sau:
* óng m t (hay nhi u) l p d li u : File > Close Table.
Ch n m t (hay nhi u) l p d li u trong c a s Close Table, sau ó click vào
khung Close. óng t t c các l p d li u ã c m : File > Close All.
MapInfo 7.5 Trang 3
- Trong quá trình óng các l p d li u, n u có l p d li u nào ã cs a i
mà ch a ghi l u vào a, MapInfo s nh c có ghi l u không.
* Ghi l u m t (hay nhi u) l p d li u : File > Save Table.
Vi c ghi l u các l p d li u c th c hi n v i t h p phím Ctrl-S hay v i
ch c n ng File > Save. Trong c a s Save Table, t n g t nh c a s Open Table
hay Close Table, ch n (các) l p d li u m u n ghi l u, sau ó click vào khung
Save.
Trong quá trình nh p hay s a i d li u , nên th ng xuyên ghi l u vào a
nh m tránh m t d li u d o m t i n .
ph c h i l i d li u tr c khi ghi l u l i l n sau cùng, s d ng ch c n ng
File > Revert Table.
3. CÁC KI U IT NG KHÔNG GIAN TRONG MAPINFO
MapInfo có 3 ki u i t n g không gian. Tùy theo t l b n mà 1 th c th
a lý có th c bi u di n nhi u ki u i t ng khác nhau.
- Ki u m (point): bi u d i n m t tr n, m t gi n g n c, m t n gôi nhà
hay ôi khi c 1 thành ph , …
- Ki u ng nhi u n (polyline): b i u d i n h th ng dây di n, ng
giao thông, các nhánh su i, …
- Ki u a giác (polygone) : bi u d i n 1 khu r ng, 1 ám ru ng, 1 tòa nhà,
…
Trên ây là 3 ki u i t ng th ng dùng bi u di n các th c th a lý c a
th gi i th c. Ngoài 3 ki u i t ng trên (và các ki u ph : o n th ng, hình tròn ,
hình ellipse, hình vuông, hình ch nh t, …), MapInfo còn 1 ki u c ng liên quan
n v trí không gian : ki u chu i ký t (text – 1 hay nhi u ký t ) .
MapInfo cho phép 1 l p d li u không gian có th có nhi u ki u i t ng,
tuy v y vì tùy theo ki u i t ng mà có các thu c tính liên quan t n g n g, do ó
1 l p d li u b n ch n ên có 1 ki u i t n g không gian mà thôi.
Các i t ng không gian ngoài d li u v v trí (t a ), còn có d li u v th
hi n (trên màn hình hay in ra gi y) v i các tham s khác nhau v ki u dáng, màu s c,
…
MapInfo 7.5 Trang 4
- 4. THAO TÁC TRÊN C A S BN .
L u ý n các thông tin trên thanh tr ng thái (Status Bar), thanh ngang n m
bên d i c a s MapInfo. Ch c n n g Show / Hide Status Bar trong m c Options
c a menu chính cho phép th hi n h ay không thanh tr ng thái này. Trong quá trình
thao thác, có nhi u thông tin c ghi nh n t trên thanh tr ng thái này, trong ó , 3
thông tin c b n là Zoom, Editing và Selecting.
Thay i phóng i và vùng nhìn th y :
* Tham s Zoom trên góc bên trái thanh tr ng thái cho bi t giá tr ngoài th c
t c a chi u r n g c a s b n ang ho t n g. thay i tham s này (1 d n g
c at l b n ):
- Kích ho t ch c n ng phóng l n, bi u t ng hay thu nh , bi u t ng
,
trong h p công c Main, sau ó di chuy n và click mouse t i v trí mu n
phóng l n h ay thu nh trên c a s b n . T l th hi n s thay i t n g hay gi m
2 l n so v i hi n hành. N u xác nh m t vùng b ng cách drag mouse (b m gi và
d ch chuy n), c a s b n s ch th hi n n i dung phù h p c a vùng y ( i v i
ch c n ng phóng l n) hay gi m i m t t l t ng ng gi a c a s b n hi n t i
và vùng v a xác nh ( i v i ch c n ng thu nh ).
- Vào Map > Change View hay click bi u t ng , c a s Change View
xu t hi n v i các tham s :
s Zoom (Window Width) : cho bi t giá tr ngoài m t t t ng n g
v i chi u r ng c a c a s b n hi n t i.
s Map Scale : cho bi t giá tr hi n t i 1 cm trên b n (máy tính)
t ng ng v i kho n g cách bao nhiêu trên th c t .
Có th thay i t l th h i n các i t ng b ng cách thay i m t trong hai
tham s n ày và khi thay i m t tham s thì tham s kia c ng thay i t ng ng.
s Center of Window : cho bi t t a c a trung tâm c a s b n . D
n hiên khi thay i t a n ày thì n i dung trên c a s b n c ng thay i t n g
ng. Ch c n n g này dùng th hi n 1 vùng b n chung quanh v trí tâm b n
tùy ch n.
* Zoom là tham s m c nh t i vùng ngoài cùng bên trái c a thanh tr ng thái,
có th thay i xem thông tin c a 1 tham s khác b ng cách click lên v trí c a
vùng này r i ch n tham s m ong mu n; trong các tham s t i v trí này, có 1 tham
MapInfo 7.5 Trang 5
- s r t h u ích khi thao tác b n là Cursor Location, s hi n th giá tr v và
kinh c a v trí mouse trong c a s b n .
* Th ng sau khi m m t l p d li u, có th trong c a s b n không ch a
h t t t c các i t ng. th y c t t c các i t ng trong c a s này, th c
hi n ch c n ng Map > View Entire Layer, r i ch n l p d li u m u n xem trong
c a s View Entire Layer và click OK.
* tr l i tình tr ng c a s b n tr c khi v a c thay i, s d ng
ch c n n g Map > Previous View. Ch có kh n ng tr v n i dung c a s b n
ngay tr c khi thay i, u này có ngh a ch c n n g này ch hoán chuy n gi a 2
c as b n có n i dung khác nhau g n n h t.
* có thêm m t c a s b n gi n g nh c a s ang làm vi c, vào ho c
Map > Clone View ho c vào Edit > Copy Map Window (Ctrl-C) r i Edit > Paste
Map Window (Ctrl-V). Ch c n ng này nh m t o ra 1 c a s b n mi có th
thao tác thêm mà không mu n c a s b n ã có b thay i.
* Di chuy n n i dung trong c a s b n v i bi u t ng trong h p
công c Main. Click vào bi u t n g này, sau ó d i chuy n mouse vào trong c a s
bn r i b m gi và rê mouse theo h n g chúng ta mu n .
* Có th m r ng hay thu h p các c a s trong môi tr n g MapInfo b ng cách
di chuy n các c n h c a khung c a s n h thao tác trong Windows.
Cách ch n it ng không gian (b n ):
* Ch n tr c ti p m t it ng hi n di n trong c a s b n b n g cách kích
ho t b i u t ng Select trong h p công c Main, sau ó di chuy n cursor vào
trong c a s b n , n v trí c a i t ng mu n ch n và click. i t ng ó s
c hi n rõ lên ( ánh d u). ch n n hi u i t ng cùng 1 l p d li u b n , s
d ng phím Shift (ch n theo chi u r ng). ch n m t i t ng n m bên d i t i
m t v trí (ch n theo chi u sâu), có th cùng hay khác l p d li u b n , s d ng
phím Ctrl.
* u ý, khi có i t n g trong c a s b n c ch n thì trong vùng
Selecting c a thanh tr n g thái s cho bi t tên c a l p d li u b n ang có i
ng c ch n ó. Nói cách khác, thông tin Selecting trên thanh tr nh thái cho
bi t i t n g c a l p d li u b n nào ang c ch n. Vào t n g th i m, ch
có i t n g c a 1 l p d li u b n c ch n.
* Kích ho t bi u t n g Marquee Select , Radius Select hay Polygon
Select trong h p công c Main ch n t t c các i t ng trong hình ch
nh t, hình tròn hay a giác do chúng ta s v ra.
* h y b tình tr ng ch n hi n t i (không ch n i t n g nào), vào Query
> Unselect All (Ctrl-W) hay click bi u t ng Unselect All trong h p công c
Main.
* Kích ho t bi u t ng Boundary Select trong h p công c Main là
MapInfo 7.5 Trang 6
- ch n t t c các i t ng bên trong ranh gi i c a m t i t ng ki u vùng nào ó c
xác nh. Các i t ng này có th trên cùng 1 l p d li u b n hay trên 2 l p khác
nhau, nh ng ph i có c tính “ch n c” (selectable)
* Có th ch n i t ng c a m t l p d li u trong c a s d li u (browser
window). M t l p d li u có i t ng a lý luôn i kèm m t b ng d li u thu c tính
c a các i t ng này. Vào Window > New Browser Window (hay b m phím F2)
m m t c a s d li u, ch n tên l p d li u trong c a s Browse Table và click
OK.
Trong c a s d li u, ch n m t (hay nhi u) i t ng, click vào ô tr ng
u các hàng ng ng c a i t n g ó (s d ng phím SHIFT n u mu n ch n
nhi u i t ng m t lúc). Các i t ng trong c a s b n (map window) và
trong c a s d li u (browser window) luôn luôn liên k t ch t ch v i nhau, khi
m t i t ng c ch n trong c a s b n thì trong c a s d li u i t ng ó
c ng c ch n, và ng c l i.
* Tr ng h p i t n g ã c ch n không c nhìn th y trong c a s b n
hay c a s d li u, v i ch c n ng Query > Find Selection s làm xu t hi n i
t ng này trong c a s b n ( gi a) hay c a s d li u ( u).
* Mu n bi t thông tin t i m t v trí nào ó trong c a s b n (giá tr c a các
thu c tính c a các i t n g b n t n g ng), chúng ta s d ng bi u t ng Info
trong h p công c Main. Kích ho t bi u t ng này và sau ó click vào m t v
trí trong c a s b n , s xu t hi n c a s Info Tool cho bi t t i v trí v a c
click có bao nhiêu l p d li u, n u ch n ti p (click) vào m t trong nh n g l p d
li u này, s hi n ra t t c thông tin ch a trong l p d li u ó. N u t i v trí v a click
ch có m t i t ng trên 1 l p b n , s h i n ngay giá tr các thu c tính t n g
ng c a i t ng ó. Có th nh p hay hi u ch nh giá tr c a các thu c tính c a i
ng t n g ng trong c a s n ày.
* S d ng các ch c n ng Cut (Ctrl-X), Copy (Ctrl-C) và Paste (Ctrl-V) trong
m c Edit xóa và sao dán các i t ng trong m t l p d li u hay gi a các l p
d li u .
* Sau m i l n th c hi n các thao tác ch n, các i t ng ang c ch n hình
thành nên 1 l p d li u trong b nh g i là “selection”. Có th l u l i các l p
selection này thành các l p d li u riêng v i ch c n ng File / Save Copy As.
MapInfo 7.5 Trang 7
- 4. QU N LÝ C A S BN
C as bn là tr n g tâm chính c a các môi tr ng GIS. Trong MapInfo,
ch c n n g Layer Control c dùng qu n lý các l p d li u trong c a s b n
ang c kích ho t. V i các c a s b n khác nhau thì n i d ung trong t ng
c a s th n g là khác nhau. Vào Map > Layer Control, hay click bi u t n g Layer
Control trong h p công c Main, hay b m t h p p hím Ctrl-L.
Tr c h t, c a s Layer Control li t kê các l p b n h i n có trong c a s
bn ang kích ho t (m c Layer), sau ó là các c tính nhìn th y c (visible -
), s a i c (editable - ), ch n c (selectable - ) và t ng chú
thích cho các i t ng (auto label - ) c a t n g l p d li u b n . Có th ch n
các c tính này b ng cách ánh d u vào các ô t n g n g.
Khi 1 l p d li u b n c m (open), m c nh nó s xu t hi n (nhìn th y
c) trong 1 c a s b n có ph m vi a lý t ng ng (visible), ng th i c ng
có th ch n các i t ng trên l p d li u b n này (selectable). Có th “t t” các
c tính này n u mu n.
* Mu n th c hi n các thao tác thêm, xóa, s a i d li u không gian (thay i
v trí và hình dáng các i t n g trên b n ) c ng nh thay i cách th hi n m c
n h c a các i t ng này ( c l u trong d li u ) thì l p d li u b n này ph i
có c tính “s a i c”.
u ý : T i m t th i i m, ch có 1 (ho c không có) l p d li u s a i
c.
* Thông tin m c Editing trên thanh tr n g thái c ng cho bi t t i th i m n ày
l p d li u b n nào có c tính s a i c. Có th ch n nhanh l p d li u b n
có c tính s a i c b ng cách click vào vùng Editing trên thanh tr ng thái
r i ch n l p d l i u b n m ong mu n trong danh sách các l p d li u c a c a s
bn ang ho t ng.
Ch c n ng Layer Control th ng xuyên c s d ng khi thao tác trên c a s
MapInfo 7.5 Trang 8
- bn .
* s p x p th t trên d i c a các l p b n , s d ng nút “Up”/ “Down”
* Có th thêm hay b i (các) l p d li u không gian trong c a s b n ang
kích ho t v i ch c n ng “Add” hay “Remove”.
u ý : ch có th thêm (Add) 1 l p d li u ã c Open. Khi lo i b
(Remove) 1 l p d li u ra kh i c a s b n h i n t i, l p d li u này v n còn còn
trong b nh máy tính; mu n xóa h n kh i b nh thì s d n g ch c n n g “Close
Table”.
5. THÔNG TIN LIÊN QUAN IT NG B N
Các i t n g không gian c a m t l p d li u ch có th s a i khi l p d
li u n ày có c tính nhìn th y c và s a i c. M t l p d li u có c tính
sa i c m c nh có c tính ch n c.
xem m t s thông tin liên quan c a m t i t ng, ch n i t n g ó r i
vào Edit > Get Info hay b m F7, ho c nh p úp lên i t ng. N u l p d li u có c
tính s a i c thì các thông tin này có th c thay i.
Có th thay i thu c tính th hi n c a các i t ng b n g cách click vào
khung Style trong c a s các i t ng, hay tùy theo ki u i t n g mà vào
Options > Line Style / Region Style / Symbol Style / Text Style, hay click vào
các bi u t n g t ng ng nh , , hay .
Vi c thay i n ày s c l u l i trong d li u và tr thành m c n h, vì v y
ch s d ng ch c n n g này khi th t c n thi t. C n g c n p hân bi t 2 hình th c d
l i u , d li u c dùng x lý tính toán và d li u biên t p b n . Vi c thay
i thu c tính th h i n th ng c s d ng i v i d li u b iên t p b n .
- it ng ki u i m :
MapInfo 7.5 Trang 9
- - it ng ki u ng :
MapInfo 7.5 Trang 10
- - it ng ki u vùng :
- it ng ki u ch :
MapInfo 7.5 Trang 11
- v L p d li u t m th i trong c a s b n (cosmetic layer) :
Trong c a s b n , ngoài các l p b n c m v i File > Open Table,
luôn luôn có m t l p b n t m th i g i là Cosmetic Layer. L p b n t m th i
có th ví nh m t t phim trong su t và luôn n m v trí trên cùng c a “ch ng” các
l pb n trong 1 c a s b n . Chúng ta có th , ho c MapInfo trong quá trình x
lý, ghi thông tin trên l p b n này. l u l i nh ng thông tin trên l p Cosmetic
này, vào Map > Save Cosmetic Objects và nh p tên m t l p d li u m i, và xóa
các thông tin trên l p Cosmetic v i Map > Clear Cosmetic Layer. H n ch s
d ng Cosmetic Layer vì i t ng trên l p này không có d li u thu c tính i kèm.
v Workspace :
MapInfo có kh n n g ghi l i môi tr ng làm vi c vào m t th i i m b ao g m
các l p d li u ang c m (open), kích th c, n i dung và v trí c a các c a s
MapInfo 7.5 Trang 12
- trên màn hình, các ki u th hi n các i t ng trong các c a s (b n và d li u).
Môi tr ng làm vi c này g i là workspace, c ghi trong t p tin .WOR.
t o m t workspace, chúng ta vào File > Save Workspace, nh p tên m t
t p tin d ng .WOR 1 th m c tùy ch n. Tr c khi t o t p tin .WOR, nên ki m tra
l i các l p d li u ang c m , nên óng l i (close table) các l p d li u không
c n thi t cho n i d ung c a workspace; c ng c n l u ý n v trí ng d n
(pathname) c a các l p d li u ang m , s không s d n g c t p tin workspace
trên máy khác vì sai n g d n c a 1 h ay các l p d li u . Trong các tr ng h p
này, các workspace s không open c và không còn giá tr . Các l p d li u c a 1
workspace ti n nh t là nên trong cùng 1 folder c a workspace ó.
M t p tin .WOR v i File > Open, ch n m c Files of type : Workspace
(*.wor), r i ch n 1 t p tin .WOR tr l i môi tr n g MapInfo t n g n g vào th i
i m kh i t o t p tin này. Tr c khi m 1 t p tin .WOR, th ng nên óng t t c các
l p d li u (Close All).
Thông th ng nên s d ng các t p tin workspace l u l i môi tr ng ang
làm vi c m à chúng ta mu n ti p t c v sau nh s hóa b n ( s h óa ti p ) hay
l u các b n chuyên ã c biên t p ( kh i p h i biên t p l i).
MapInfo 7.5 Trang 13
nguon tai.lieu . vn
