Xem mẫu
Ứng dụng Công nghệ Địa-Tin học
trong Đánh giá Rủi ro do Tai biến
Giáo trình
C.J. van Westen (chủ biên)
Tháng 1/ 2010
0-1
Nghiên cứu thử nghiệm RiskCity: GIS trong công tác đánh giá rủi ro do đa thiên tai
Mục lục:
Lời nói đầu
0-1
Chương 1 : Giới thiệu về công tác quản lý rủi ro do thiên tai
1-1
Cees van Westen
Chương 2: Dữ liệu không gian trong công tác quản lý rủi ro
2-1
Norman Kerle & Michiel Damen
Chương 3: Đánh giá tai biến
3-1
Dinand Alkema, Michiel Damen, Norman Kerle, Malgosia
Lubszynska, Nanette Kingma, Gabriel Parodi, Marco Rusmini,
Cees van Westen & Tsehaie Woldai
Chương 4: Các yếu tố chịu rủi ro
4-1
Cees van Westen, Nanette Kingma and Lorena Montoya
Chương 5: Đánh giá tính dễ bị tổn thương
5-1
Cees van Westen and Nanette Kingma
Chương 6: Phân tích rủi ro
6-1
Cees van Westen
Chương 7: Quản lý rủi ro
7-1
Cees van Westen and Nanette Kingma
Chương 8: Đề tài cuối khóa
8-1
Cees van Westen
0-2
Nghiên cứu thử nghiệm RiskCity: GIS trong công tác đánh giá rủi ro do đa thiên tai
Lời giới thiệu
Thế giới phải đương đầu với tác động dần lớn lên nhanh chóng của các thảm họa,
do nhiều nhân tố gây ra sự gia tăng tính dễ bị tổn thương của xã hội kết hợp với
việc gia tăng các sự cố thiên tai liên quan đến vấn đề thay đổi khí hậu. Những tác
động xảy ra của các sự cố thiên tai là rộng lớn, đặc biệt đối với các nước đang phát
triển và chính phủ phải kết hợp chặt chẽ các chiến lược giảm thiểu rủi ro trong việc
hoặc định phát triển tại các cấp độ khác nhau. Việc đánh giá các rủi ro dự kiến do
các sự cố thiên tai yêu cầu phân tích không gian, cũng như tất cả các thành phần
của việc đánh giá rủi ro khác nhau trong không gian và thời gian. Do đó việc đánh
giá rủi ro chỉ có thể được tiến hành một cách có hiệu quả khi nó dựa trên những
nghiên cứu multidisciplinar y, có ph
ạm vi rộng nền tảng
Chương trình hành động Hyogo
thông tin không gian, ắt nguồn từ Viễn thám và các
b
2005-2015.
nguồn khác. Đó là một nhu cầu cấp thiết để tính đến các
Các hoạt động ưu tiên:
khái ni
ệm về kiểm soát thông tin địa lý (geo 1. Đảm bảo rằng công tác giảm thiểu rủi ro do
information) thảm họa trong việc lên kế hoặch sẵn sàng
thiên tai được ưu tiên như một hành động của
đối phó khẩn cấp, kế hoặch không gian và việc đánh giá
quốc gia và của địa phương, và được thực
tác động môi trường . Việc này yêu cầu khả năng xây
hiện ở mức độ tổ chức cao nhất
dựng và đào tạo các chuyên gia về kiểm soát thảm họa
2. Xác định, đánh giá và giám sát các rủi ro do
như các chuyên gia ập kế hoặch, các kỹ sư, các kiến
l
thiên tai và tăng cường công tác cảnh báo sớm
trúc sư, các nhà địa chất, các chuyên gia về môi trường,
3. Sử dụng kiến thức, sự đổi mới và công tác
các giảng viên đại học… Khung hành động Hyogo 2005đào tạo để xây dựng ý thức sự an toàn và khả
2015 của UN-ISDR chỉ ra rằng việc đánh giá và giáo dục
năng phục hồi ở tất cả các cấp
về rủi ro giống như hai lĩnh vực then chốt trong hành
4. Giảm thiểu các nhân tố gây nguy cơ rủi ro
động của những năm tiếp theo.
5. Tăng cường khả năng phòng chống thiên tai
ở tất cả các cấp:
http://www.unisdr.org/eng/hfa/hfa.htm
Một số tổ chức thực hiện các khóa đào tạo
về Địa - Tin học phục vụ công tác Quản lý
Rủi ro do Thiên tai
Trung tâm Phòng chống Thiên tai Châu Á
http://www.adpc.net
Tập đoàn Provention
http://www.proventionconsortium.org/
Các khóa học trực tuyến của Worldbank
http://go.worldbank.org/RUY76WGVO1
Trung tâm Thiên tai Thái Bình Dương
http://www.pdc.org/iweb/pdchome.html
ESRI
http://training.esri.com/Courses/
FEMA
http://www.fema.gov/plan/mitplanning/planning_
resources.shtm
UNU ESD
http://www.unu.edu/esd/
ITC UNU-ITC DGIM
http://www.itc.nl/unu/dgim/
IIRS, India
http://www.iirs-nrsa.gov.in/
UGM, Indonesia
http://geo.ugm.ac.id/en/
AIT-GIC, Thailand
http://www.geoinfo.ait.ac.th/
CIGA, UNAM, Mexico
http://www.ciga.unam.mx/
CLAS, Bolivia
Một số các tổ chức chuyên cung cấp những khóa đào tạo
ngắn hạn về các nội dung có liên quan đễn kiểm soát rủi
ro thảm họa. Một số tổ chức cũng đã chuẩn bị các tài
liệu đào tạo được sử dụng qua mạng (xem ví dụng trong
bảng bên trái). Tuy nhiên phần lớn các tài liệu này tập
trung vào các phương pháp d a trên các phương pháp.
ự
Các khóa h về kiểm soát rủi ro ở cấp độ cử nhân và
ọc
thạc sỹ hiện nay có ở rất nhiều các trường Đại học ở tất
cả các châu lục.
Một số ít các tài liệu đào tạo liên quan có đề cập đến
việc đánh giá rủi ro đa thiên tai. Các sách giáo khoa tốt
về nội dung này vẫn chưa có. Các tài liệu đào tạo trực
tuyến có thể sử dụng được ví dụ từ trang web cảu FEMA
và EMA. Việc phát triển các cách thức mới về dạy và học
được định hướng theo việc xây dựng chương trình giảng
dạy mới trong lĩnh vực về rủi ro tự nhiên thu hút được
sự quan tâm của các initiatives Châu Âu như DEBRIS và
NAHRIS.
Cho đến tài liệu liên quan đến GIS đề cập về việc đánh
giá rủi ro đa thiên tai, phương pháp HAZUS đưc phát
ợ
triển tại US có thể được xem như tiêu chuẩn. Phần mềm
đánh giá thi t hại hoàn thiện này chạy trên ARCGIS là
ệ
một công cụ rất tốt để tiến hành đánh giá động đất, lũ
lụt và bão (FEMA), nhưng b giới hạn khi sử dụng tại
ị
USAm do sự kiểm soát về dữ liệu và phân loại sử dụng
cho các nhân t rủi ro và các đường cong fragility. Tuy
ố
nhiên, sách giáo khoa ủa Hazus cung cấp một tổng
c
quan r tốt về toàn bộ quá trình đánh giá rủi ro đa
ất
thiên tai. Các khóa h sử dụng sách của HAZUS có t hể
ọc
được theo học trực tuyến từ ESRI Virtual Campus. Tuy
nhiên, các gói đào ạo dựa hoàn toàn trên GIS về việc
t
đánh giá r i ro và thiên tai không gian sử dụng phần
ủ
mềm GIS giá thấp hoặc miễn phí vẫn còn rất ít, theo tác
0-3
Nghiên cứu thử nghiệm RiskCity: GIS trong công tác đánh giá rủi ro do đa thiên tai
giả được biết. Một ví dụ là một gói đào tạo tại Anh và Tây Ban Nha được phát triển
cho Trung Mỹ theo khung của dự án UNESCO RAPCA (ITC).
Khóa học này dự kiến lấp đầy khoảng trống này và cung cấp cho bạn kinh nghiệm
thực hành thiết thực về việc làm thế nào bạn có thể sử dụng thông tin không gian
về thiên tai, tính dễ bị tổn thương và việc đánh giá rủi ro.
Mục tiêu
Khóa học này đề cập đến các quy trình thu thập, phân tích và đánh giá thông tin
không gian về việc đánh giá rủi ro từ các tai biến tự nhiên hoặc do con người gây
ra (ví d như các tai biến địa chất , các tai biến khí tượng thủy văn, tai biến môi
ụ
trường và các tai biến do công nghệ). Khóa h sẽ hư ớng dẫn bạn toàn bộ quá
ọc
trình đánh giá r ro , trên cơ s một vùng nghiên cứu thử nghiệm với một thành
ủi
ở
phố chịu ảnh hưởng của nhiều thiên tai, tại một nước đang phát triển (thành phố
được đặt tên là RiskCity).
Cuối khóa học bạn sẽ có thể:
1. hiểu được các khái niệm về đánh giá tai biến, lập bản đồ các yếu tố chịu rủi ro,
đánh giá tính dễ bị tổn thương và đánh giá rủi ro;
2. thiết lập các yêu cầu về dữ liệu không gian cho công tác đánh giá rủi ro;
3. tạo một cơ sở về dữ liệu các yếu tố chịu rủi ro sử dụng GIS;
4. thiết lập các yêu cầu về phương pháp và dữ liệu tai biến;
5. áp dụng các phương pháp khác nhau trong đánh giá tính dễ bị tổn thương;
6. thành lập bản đồ các yếu tố chịu rủi ro sử dụng các phương pháp định lượng
và định tính;
7. hiểu được công tác đánh giá rủi ro có thể được thực hiện như thế nào dưới một
hoàn cảnh cụ thể;
Khóa học này nhằm phục vụ cho những người thực hiện công tác đánh giá rủi ro
và cần những kiến thức và kỹ năng về các quy trình th hiện bằng việc sử dụng
ực
GIS. Công tác này không chỉ thực hiện bởi những người làm việc cho NGOs và các
tổ chức chính phủ liên quan đến việc quản lý rủi ro do thiên tai, mà còn bao g
ồm
cả các chuyên gia, người lập kế hoặch, kỹ sư, nhà thiết kế, nhà địa lý, các chuyên
gia môi trường, các giảng viên đại học. Một số kiến thức cơ bản về các Hệ thồng
thông tin địa lý là cần thiết, mặc dù không hoàn toàn yêu cầu, bởi vì khóa học đi
theo hướng tiếp cận từng bước, cho phép học viên nhanh chóng đ được các kỹ
ạt
năng cơ bản về sử dụng các phần mềm GIS. Nếu bạn không có các kỹ năng GIS cơ
bản, tốt hơn là bạn nên theo các khóa học trên lớp để bạn có thể có được sự hỗ trợ
trực tiếp trên các ph mềm cung cấp. Các khóa học về việc đánh giá rủi ro đa
ần
thiên tai được cung cấp hàng năm tại Hà Lan, Mexico, Bolivia và Thái Lan và cũng
thường xuyên tại Ấn Độ và Trung Quốc.
Các tổ chức tham gia xây dựng giáo trình này:
http://www.itc.nl/unu/dgim/
http://www.geohp.com/lab/
http://www.geoinfo.ait.ac.th/
http://www.adpc.net
http://www.clas.umss.edu.b
/
0-4
http://www.ciga.unam.mx/
Nghiên cứu thử nghiệm RiskCity: GIS trong công tác đánh giá rủi ro do đa thiên tai
Cấu trúc khóa học
Khóa học bao gồm một số các chương. Dưới đây là tóm tắt về các chương và nội
dung chi tiết.
Chương 0: Mở đầu
Lý thuyết:
Giới thiệu về khóa học, các mục tiêu và cấu trúc khóa học , cài đặt
các chương trình. Hướng dẫn sử dụng các giáo trình.
Hoạt động :
Tạo tài khoản trên Blackboard , cài đặt phần mềm ILWWIS, giới thiệu
và làm quen giữa giảng viên và các học viên.
Chương 1: Giới thiệu về công tác quản lý rủi ro do thiên tai
Lý thuyết:
Giới thiệu về công tác quản lý và đánh giá rủi ro do thiên tai.
Bài tập:
Mô tả sơ lược một tai biến dựa trên các cơ sở dữ liệu về thiên tai ;
Giới thiệu phần mềm ILWIS và b dữ liệu RiskCity. Nghiên c
ộ
ứu các
loại hình thiên tai khác bằng việc phân tích các ảnh độ phân giải cao
Chương 2: Thu thập dữ liệu không gian để đánh giá rủi ro
Lý thuyết:
Trình bày các yêu ầu dữ liệu
c
đối với các loại hình tai bi . Các
ến
nguồn dữ liệu không gian.
Bài tập:
Xác định các yêu cầu dữ liệu không gian về đánh giá rủi ro; Tìm trên
mạng thông tin về đánh giá rủi ro; thu thập dữ liệu giá rẻ và miến
phí; t
ạo ra dữ liệu hình ảnh ba chiều sử dụng Google Earth; giải
đoán ảnh lập thể
Chương 3: Đánh giá tai biến
Lý thuyết:
Các dạng tai biến i; Các khái ni
ệm chính về đánh giá t ai biến ; Cacs
mối quan hệ về Tần xuất - Cường độ
Bài tập:
Đánh giá tần xuất; Lựa chọn ví dụ về đánh giá thiên tai (lũ lụt. trượt
lở đất, động đất, các tai biến do công nghệ, núi lửa…)
Chương 4: Đánh các yếu tố chịu rủi ro
Theory:
Các dạng cơ sở đánh giá rủi ro; phân loại các tòa nhà, cơ sở hạ tầng,
lifelines, các tiện nghi then chốt; thông tin về dân số; thu thập cơ sở
thông tin rủi ro.
Bài tập:
Xây dựng một cơ sở dữ liệu rủi ro từ scratch; Xây dựng cơ sở dữ liệu
rủi ro sử dụng dữ liệu sẵn có (bản đồ nhà cửa, dữ liệu điều tra dân
số và ảnh LiDAR) ; Công tác điều tra cộng đồng tích hợp trong GIS
Chương 5: Đánh giá tính dễ bị tổn thương
Lý thuyết:
Các dạng tính dễ bị tổn thương; tính dễ bị tổn thương xã hội; tính dễ
bị tổn thương vật lý; các phương pháp đánh giá tính dễ bị tổn
thương; Công tác đi u tra cộng đồng tích hợp trong GIS ; Đánh giá
ề
đa tiêu chuẩn SMCE
Bài tập:
Xác định các đường cong tính dễ bị tổn thương; SMCE trong công tác
đánh giá độ tổn thương
Chương 6: Đánh giá rủi ro
Lý thuyết:
Các mô hình đánh giá thi t hại; HAZUS; đánh giá rủi ro đính tính;
ệ
QRA; các n tảng để đánh giá lũ lụt, trượt lơt và đánh giá rủi ro
ền
công nghệ;
Bài tập:
Xây dựng các đường cong rủi ro; Lựa chọn phương pháp đánh giá rủi
ro: lũ lụt, trượt lở, động đất, trượt lở, công nghệ. Đánh giá rủi ro đa
thiên tai
Chương 7: Quản lý rủi ro
Lý thuyết :
Đánh giá rủi ro; kiểm soát rủi ro; risk communication; phân tích chi
phí – lợi nhuận; Sử dụng thông tin rủi ro cho việc lập kế hoạ ch ứng
phó khẩn cấp; lập kế hoạch không gian và Đánh giá Tác ộng môi
đ
trường.
Bài tập:
Sử dụng thông tin rủi ro để sẵn sàng đối phó thảm họa; Cost benefit
analysis
Chương 8: Đề tài cuối khóa và kiểm tra
Thảo luận:
Làm thế nào để thực hiện nghiên cứu tương tự ở khu vực của bạn?
Đề tài cuối khóa: Lựa chọn đề tài có liên quan đến đánh giá rủi ro và việc sử dụng
nó trong kiểm soát rủi ro
Kiểm tra:
Kiểm tra trắc nghiệm.
0-5
nguon tai.lieu . vn
trong Đánh giá Rủi ro do Tai biến
Giáo trình
C.J. van Westen (chủ biên)
Tháng 1/ 2010
0-1
Nghiên cứu thử nghiệm RiskCity: GIS trong công tác đánh giá rủi ro do đa thiên tai
Mục lục:
Lời nói đầu
0-1
Chương 1 : Giới thiệu về công tác quản lý rủi ro do thiên tai
1-1
Cees van Westen
Chương 2: Dữ liệu không gian trong công tác quản lý rủi ro
2-1
Norman Kerle & Michiel Damen
Chương 3: Đánh giá tai biến
3-1
Dinand Alkema, Michiel Damen, Norman Kerle, Malgosia
Lubszynska, Nanette Kingma, Gabriel Parodi, Marco Rusmini,
Cees van Westen & Tsehaie Woldai
Chương 4: Các yếu tố chịu rủi ro
4-1
Cees van Westen, Nanette Kingma and Lorena Montoya
Chương 5: Đánh giá tính dễ bị tổn thương
5-1
Cees van Westen and Nanette Kingma
Chương 6: Phân tích rủi ro
6-1
Cees van Westen
Chương 7: Quản lý rủi ro
7-1
Cees van Westen and Nanette Kingma
Chương 8: Đề tài cuối khóa
8-1
Cees van Westen
0-2
Nghiên cứu thử nghiệm RiskCity: GIS trong công tác đánh giá rủi ro do đa thiên tai
Lời giới thiệu
Thế giới phải đương đầu với tác động dần lớn lên nhanh chóng của các thảm họa,
do nhiều nhân tố gây ra sự gia tăng tính dễ bị tổn thương của xã hội kết hợp với
việc gia tăng các sự cố thiên tai liên quan đến vấn đề thay đổi khí hậu. Những tác
động xảy ra của các sự cố thiên tai là rộng lớn, đặc biệt đối với các nước đang phát
triển và chính phủ phải kết hợp chặt chẽ các chiến lược giảm thiểu rủi ro trong việc
hoặc định phát triển tại các cấp độ khác nhau. Việc đánh giá các rủi ro dự kiến do
các sự cố thiên tai yêu cầu phân tích không gian, cũng như tất cả các thành phần
của việc đánh giá rủi ro khác nhau trong không gian và thời gian. Do đó việc đánh
giá rủi ro chỉ có thể được tiến hành một cách có hiệu quả khi nó dựa trên những
nghiên cứu multidisciplinar y, có ph
ạm vi rộng nền tảng
Chương trình hành động Hyogo
thông tin không gian, ắt nguồn từ Viễn thám và các
b
2005-2015.
nguồn khác. Đó là một nhu cầu cấp thiết để tính đến các
Các hoạt động ưu tiên:
khái ni
ệm về kiểm soát thông tin địa lý (geo 1. Đảm bảo rằng công tác giảm thiểu rủi ro do
information) thảm họa trong việc lên kế hoặch sẵn sàng
thiên tai được ưu tiên như một hành động của
đối phó khẩn cấp, kế hoặch không gian và việc đánh giá
quốc gia và của địa phương, và được thực
tác động môi trường . Việc này yêu cầu khả năng xây
hiện ở mức độ tổ chức cao nhất
dựng và đào tạo các chuyên gia về kiểm soát thảm họa
2. Xác định, đánh giá và giám sát các rủi ro do
như các chuyên gia ập kế hoặch, các kỹ sư, các kiến
l
thiên tai và tăng cường công tác cảnh báo sớm
trúc sư, các nhà địa chất, các chuyên gia về môi trường,
3. Sử dụng kiến thức, sự đổi mới và công tác
các giảng viên đại học… Khung hành động Hyogo 2005đào tạo để xây dựng ý thức sự an toàn và khả
2015 của UN-ISDR chỉ ra rằng việc đánh giá và giáo dục
năng phục hồi ở tất cả các cấp
về rủi ro giống như hai lĩnh vực then chốt trong hành
4. Giảm thiểu các nhân tố gây nguy cơ rủi ro
động của những năm tiếp theo.
5. Tăng cường khả năng phòng chống thiên tai
ở tất cả các cấp:
http://www.unisdr.org/eng/hfa/hfa.htm
Một số tổ chức thực hiện các khóa đào tạo
về Địa - Tin học phục vụ công tác Quản lý
Rủi ro do Thiên tai
Trung tâm Phòng chống Thiên tai Châu Á
http://www.adpc.net
Tập đoàn Provention
http://www.proventionconsortium.org/
Các khóa học trực tuyến của Worldbank
http://go.worldbank.org/RUY76WGVO1
Trung tâm Thiên tai Thái Bình Dương
http://www.pdc.org/iweb/pdchome.html
ESRI
http://training.esri.com/Courses/
FEMA
http://www.fema.gov/plan/mitplanning/planning_
resources.shtm
UNU ESD
http://www.unu.edu/esd/
ITC UNU-ITC DGIM
http://www.itc.nl/unu/dgim/
IIRS, India
http://www.iirs-nrsa.gov.in/
UGM, Indonesia
http://geo.ugm.ac.id/en/
AIT-GIC, Thailand
http://www.geoinfo.ait.ac.th/
CIGA, UNAM, Mexico
http://www.ciga.unam.mx/
CLAS, Bolivia
Một số các tổ chức chuyên cung cấp những khóa đào tạo
ngắn hạn về các nội dung có liên quan đễn kiểm soát rủi
ro thảm họa. Một số tổ chức cũng đã chuẩn bị các tài
liệu đào tạo được sử dụng qua mạng (xem ví dụng trong
bảng bên trái). Tuy nhiên phần lớn các tài liệu này tập
trung vào các phương pháp d a trên các phương pháp.
ự
Các khóa h về kiểm soát rủi ro ở cấp độ cử nhân và
ọc
thạc sỹ hiện nay có ở rất nhiều các trường Đại học ở tất
cả các châu lục.
Một số ít các tài liệu đào tạo liên quan có đề cập đến
việc đánh giá rủi ro đa thiên tai. Các sách giáo khoa tốt
về nội dung này vẫn chưa có. Các tài liệu đào tạo trực
tuyến có thể sử dụng được ví dụ từ trang web cảu FEMA
và EMA. Việc phát triển các cách thức mới về dạy và học
được định hướng theo việc xây dựng chương trình giảng
dạy mới trong lĩnh vực về rủi ro tự nhiên thu hút được
sự quan tâm của các initiatives Châu Âu như DEBRIS và
NAHRIS.
Cho đến tài liệu liên quan đến GIS đề cập về việc đánh
giá rủi ro đa thiên tai, phương pháp HAZUS đưc phát
ợ
triển tại US có thể được xem như tiêu chuẩn. Phần mềm
đánh giá thi t hại hoàn thiện này chạy trên ARCGIS là
ệ
một công cụ rất tốt để tiến hành đánh giá động đất, lũ
lụt và bão (FEMA), nhưng b giới hạn khi sử dụng tại
ị
USAm do sự kiểm soát về dữ liệu và phân loại sử dụng
cho các nhân t rủi ro và các đường cong fragility. Tuy
ố
nhiên, sách giáo khoa ủa Hazus cung cấp một tổng
c
quan r tốt về toàn bộ quá trình đánh giá rủi ro đa
ất
thiên tai. Các khóa h sử dụng sách của HAZUS có t hể
ọc
được theo học trực tuyến từ ESRI Virtual Campus. Tuy
nhiên, các gói đào ạo dựa hoàn toàn trên GIS về việc
t
đánh giá r i ro và thiên tai không gian sử dụng phần
ủ
mềm GIS giá thấp hoặc miễn phí vẫn còn rất ít, theo tác
0-3
Nghiên cứu thử nghiệm RiskCity: GIS trong công tác đánh giá rủi ro do đa thiên tai
giả được biết. Một ví dụ là một gói đào tạo tại Anh và Tây Ban Nha được phát triển
cho Trung Mỹ theo khung của dự án UNESCO RAPCA (ITC).
Khóa học này dự kiến lấp đầy khoảng trống này và cung cấp cho bạn kinh nghiệm
thực hành thiết thực về việc làm thế nào bạn có thể sử dụng thông tin không gian
về thiên tai, tính dễ bị tổn thương và việc đánh giá rủi ro.
Mục tiêu
Khóa học này đề cập đến các quy trình thu thập, phân tích và đánh giá thông tin
không gian về việc đánh giá rủi ro từ các tai biến tự nhiên hoặc do con người gây
ra (ví d như các tai biến địa chất , các tai biến khí tượng thủy văn, tai biến môi
ụ
trường và các tai biến do công nghệ). Khóa h sẽ hư ớng dẫn bạn toàn bộ quá
ọc
trình đánh giá r ro , trên cơ s một vùng nghiên cứu thử nghiệm với một thành
ủi
ở
phố chịu ảnh hưởng của nhiều thiên tai, tại một nước đang phát triển (thành phố
được đặt tên là RiskCity).
Cuối khóa học bạn sẽ có thể:
1. hiểu được các khái niệm về đánh giá tai biến, lập bản đồ các yếu tố chịu rủi ro,
đánh giá tính dễ bị tổn thương và đánh giá rủi ro;
2. thiết lập các yêu cầu về dữ liệu không gian cho công tác đánh giá rủi ro;
3. tạo một cơ sở về dữ liệu các yếu tố chịu rủi ro sử dụng GIS;
4. thiết lập các yêu cầu về phương pháp và dữ liệu tai biến;
5. áp dụng các phương pháp khác nhau trong đánh giá tính dễ bị tổn thương;
6. thành lập bản đồ các yếu tố chịu rủi ro sử dụng các phương pháp định lượng
và định tính;
7. hiểu được công tác đánh giá rủi ro có thể được thực hiện như thế nào dưới một
hoàn cảnh cụ thể;
Khóa học này nhằm phục vụ cho những người thực hiện công tác đánh giá rủi ro
và cần những kiến thức và kỹ năng về các quy trình th hiện bằng việc sử dụng
ực
GIS. Công tác này không chỉ thực hiện bởi những người làm việc cho NGOs và các
tổ chức chính phủ liên quan đến việc quản lý rủi ro do thiên tai, mà còn bao g
ồm
cả các chuyên gia, người lập kế hoặch, kỹ sư, nhà thiết kế, nhà địa lý, các chuyên
gia môi trường, các giảng viên đại học. Một số kiến thức cơ bản về các Hệ thồng
thông tin địa lý là cần thiết, mặc dù không hoàn toàn yêu cầu, bởi vì khóa học đi
theo hướng tiếp cận từng bước, cho phép học viên nhanh chóng đ được các kỹ
ạt
năng cơ bản về sử dụng các phần mềm GIS. Nếu bạn không có các kỹ năng GIS cơ
bản, tốt hơn là bạn nên theo các khóa học trên lớp để bạn có thể có được sự hỗ trợ
trực tiếp trên các ph mềm cung cấp. Các khóa học về việc đánh giá rủi ro đa
ần
thiên tai được cung cấp hàng năm tại Hà Lan, Mexico, Bolivia và Thái Lan và cũng
thường xuyên tại Ấn Độ và Trung Quốc.
Các tổ chức tham gia xây dựng giáo trình này:
http://www.itc.nl/unu/dgim/
http://www.geohp.com/lab/
http://www.geoinfo.ait.ac.th/
http://www.adpc.net
http://www.clas.umss.edu.b
/
0-4
http://www.ciga.unam.mx/
Nghiên cứu thử nghiệm RiskCity: GIS trong công tác đánh giá rủi ro do đa thiên tai
Cấu trúc khóa học
Khóa học bao gồm một số các chương. Dưới đây là tóm tắt về các chương và nội
dung chi tiết.
Chương 0: Mở đầu
Lý thuyết:
Giới thiệu về khóa học, các mục tiêu và cấu trúc khóa học , cài đặt
các chương trình. Hướng dẫn sử dụng các giáo trình.
Hoạt động :
Tạo tài khoản trên Blackboard , cài đặt phần mềm ILWWIS, giới thiệu
và làm quen giữa giảng viên và các học viên.
Chương 1: Giới thiệu về công tác quản lý rủi ro do thiên tai
Lý thuyết:
Giới thiệu về công tác quản lý và đánh giá rủi ro do thiên tai.
Bài tập:
Mô tả sơ lược một tai biến dựa trên các cơ sở dữ liệu về thiên tai ;
Giới thiệu phần mềm ILWIS và b dữ liệu RiskCity. Nghiên c
ộ
ứu các
loại hình thiên tai khác bằng việc phân tích các ảnh độ phân giải cao
Chương 2: Thu thập dữ liệu không gian để đánh giá rủi ro
Lý thuyết:
Trình bày các yêu ầu dữ liệu
c
đối với các loại hình tai bi . Các
ến
nguồn dữ liệu không gian.
Bài tập:
Xác định các yêu cầu dữ liệu không gian về đánh giá rủi ro; Tìm trên
mạng thông tin về đánh giá rủi ro; thu thập dữ liệu giá rẻ và miến
phí; t
ạo ra dữ liệu hình ảnh ba chiều sử dụng Google Earth; giải
đoán ảnh lập thể
Chương 3: Đánh giá tai biến
Lý thuyết:
Các dạng tai biến i; Các khái ni
ệm chính về đánh giá t ai biến ; Cacs
mối quan hệ về Tần xuất - Cường độ
Bài tập:
Đánh giá tần xuất; Lựa chọn ví dụ về đánh giá thiên tai (lũ lụt. trượt
lở đất, động đất, các tai biến do công nghệ, núi lửa…)
Chương 4: Đánh các yếu tố chịu rủi ro
Theory:
Các dạng cơ sở đánh giá rủi ro; phân loại các tòa nhà, cơ sở hạ tầng,
lifelines, các tiện nghi then chốt; thông tin về dân số; thu thập cơ sở
thông tin rủi ro.
Bài tập:
Xây dựng một cơ sở dữ liệu rủi ro từ scratch; Xây dựng cơ sở dữ liệu
rủi ro sử dụng dữ liệu sẵn có (bản đồ nhà cửa, dữ liệu điều tra dân
số và ảnh LiDAR) ; Công tác điều tra cộng đồng tích hợp trong GIS
Chương 5: Đánh giá tính dễ bị tổn thương
Lý thuyết:
Các dạng tính dễ bị tổn thương; tính dễ bị tổn thương xã hội; tính dễ
bị tổn thương vật lý; các phương pháp đánh giá tính dễ bị tổn
thương; Công tác đi u tra cộng đồng tích hợp trong GIS ; Đánh giá
ề
đa tiêu chuẩn SMCE
Bài tập:
Xác định các đường cong tính dễ bị tổn thương; SMCE trong công tác
đánh giá độ tổn thương
Chương 6: Đánh giá rủi ro
Lý thuyết:
Các mô hình đánh giá thi t hại; HAZUS; đánh giá rủi ro đính tính;
ệ
QRA; các n tảng để đánh giá lũ lụt, trượt lơt và đánh giá rủi ro
ền
công nghệ;
Bài tập:
Xây dựng các đường cong rủi ro; Lựa chọn phương pháp đánh giá rủi
ro: lũ lụt, trượt lở, động đất, trượt lở, công nghệ. Đánh giá rủi ro đa
thiên tai
Chương 7: Quản lý rủi ro
Lý thuyết :
Đánh giá rủi ro; kiểm soát rủi ro; risk communication; phân tích chi
phí – lợi nhuận; Sử dụng thông tin rủi ro cho việc lập kế hoạ ch ứng
phó khẩn cấp; lập kế hoạch không gian và Đánh giá Tác ộng môi
đ
trường.
Bài tập:
Sử dụng thông tin rủi ro để sẵn sàng đối phó thảm họa; Cost benefit
analysis
Chương 8: Đề tài cuối khóa và kiểm tra
Thảo luận:
Làm thế nào để thực hiện nghiên cứu tương tự ở khu vực của bạn?
Đề tài cuối khóa: Lựa chọn đề tài có liên quan đến đánh giá rủi ro và việc sử dụng
nó trong kiểm soát rủi ro
Kiểm tra:
Kiểm tra trắc nghiệm.
0-5