Xem mẫu

  1. http://hhud.tvu.edu.vn
  2. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô MUÏC LUÏC Noäi dung Trang Muïc luïc . ........................................................................................................................... 2 Moân hoïc: Thöïc haønh hoùa höõu cô. ..................................................................................... 3 Noäi dung thöïc haønh. .........................................................................................................5 Baøi 1: Hydro carbon vaø daãn xuaát Halogen . ..................................................................... 6 Baøi 2: Ancol vaø Phenol . ................................................................................................... 9 Baøi 3: Aldehyd - Ceton - acid Carboxylic. ...................................................................... 14 Baøi 4: Amin, protid - chaát beùo, xaø phoøng. ........................................................................ 18 Baøi 5: Phaûn öùng ester hoùa . ............................................................................................... 23 Baøi 6: Ñieàu cheá acid Sulfanilic . ....................................................................................... 26 Baøi 7: Ñieàu cheá phaåm maøu ß-Naphtol orange vaø Metyl orange. ..................................... 28 Baøi 8: Ñieàu cheá Benzalaceton . ........................................................................................ 31 Baøi 9: Ñieàu cheá acid Cinnamic . ....................................................................................... 33 Baøi 10: Ñieàu cheá 2 – Naphtyl Metyl eter . ....................................................................... 36 Baøi 11: Trích ly tinh daàu . ................................................................................................. 38 Baøi 12: Chieát cafein töø laù traø. ...........................................................................................39 2 http://hhud.tvu.edu.vn
  3. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô MOÂN HOÏC: THÖÏC HAØNH HOÙA HÖÕU CÔ 1. Maõ moân hoïc: 052HO220 2. Soá ñôn vò hoïc trình: 2 3. Trình ñoä thuoäc khoái kieán thöùc: Khoái cô sôû ngaønh. 4. Phaân boá thôøi gian: Thöïc haønh 100% 5. Ñieàu kieän tieân quyeát: Ñaõ hoïc hoùa höõu cô 6. Moâ taû vaén taét noäi dung moân hoïc: Trang bò cho sinh vieân kieán thöùc hoùa hoïc cô baûn trong thöïc haønh hoùa höõu cô nhö: ñònh tính caùc hôïp chaát höõu cô, toång hôïp höõu cô, thöïc hieän caùc chuyeân ñeà trong ñieàu cheá caùc hôïp chaát höõu cô. 7. Nhieäm vuï cuûa sinh vieân: Tham döï hoïc vaø thaûo luaän ñaày ñuû. Thi vaø kieåm tra giöõa hoïc kyø theo qui cheá 04/1999/QÑ-BGD&ÑT. 8. Taøi lieäu hoïc taäp: Giaùo trình thöïc haønh. 9. Taøi lieäu tham khaûo: [1]. John.D.Robert – Martorie C.Caseris, Basic principles of organic chemistry. [2]. Leâ Ngoïc Thaïch – Hoùa hoïc höõu cô - Ñaïi hoïc quoác gia Tp. HCM, 2001 [3]. Taäp theå taùc giaû boä moân höõu cô tröôøng ÑHBK, Kyõ thuaät thöïc haønh toång hôïp höõu cô - Tröôøng ÑHBK 1994 [4]. Nguyeãn vaên Toøng - Thöïc haønh hoùa hoïc höõu cô – NXB Giaùo duïc, 1998 [5]. Ngoâ Thò Thuaän – Thöïc taäp hoùa hoïc höõu cô – NXB Ñaïi hoïc Quoác gia Haø noäi, 2001 10. Tieâu chuaån ñaùnh giaù sinh vieân: - Naém ñöôïc cô baûn noäi dung moân hoïc. - Coù tính chuû ñoäng vaø thaùi ñoä nghieâm tuùc trong hoïc taäp. - Tham gia ñaày ñuû caùc baøi thöïc haønh. - Hoaøn taát caùc baøi baùo caùo thöïc haønh 11. Thang ñieåm thi: 10/10 12. Muïc tieâu cuûa moân hoïc: Sau khi hoaøn taát moân hoïc sinh vieân caàn naém vöõng caùc kieán thöùc cô baûn veà Hoùa Höõu cô vaø caùc phöông phaùp thöïc nghieäm cô baûn trong Hoùa Höõu cô. 3 http://hhud.tvu.edu.vn
  4. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô 13. Noäi dung chi tieát moân hoïc: Thöïc Ghi chuù Noäi dung haønh Baøi 1: Hydro Carbon vaø daãn xuaát Halogen 5 Baøi 2: Ancol vaø Phenol 5 Baøi 3: Aldehyd - Ceton - Acid Carboxylic 5 Baøi 4: Amin, Protid - Chaát beùo, Xaø phoøng 5 Baøi 5: Phaûn öùng Ester hoaù. 5 Baøi 6: Ñieàu cheá acid Sulfanilic 5 Baøi 7: Ñieàu cheá phaåm maøu β-Naphtol orange vaø Metyl orange 5 Baøi 8: Ñieàu cheá Benzalaceton 5 Baøi 9: Ñieàu cheá acid Cinnamic 5 Baøi 10: Ñieàu cheá 2-Naphtyl metyl eter 5 Baøi 11: Trích ly tinh daàu 5 Baøi 12: Chieát Cafein töø laù traø 5 4 http://hhud.tvu.edu.vn
  5. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô NOÄI DUNG THÖÏC HAØNH Baøi Cao ñaúng Trung caáp vaø coâng nhaân 1 Toaøn baøi 1,2,3,4 2 Toaøn baøi 1,2,3,4,5,6 3 Toaøn baøi 1,2,3,5,6 4 Toaøn baøi 1,2,6,7,8 5 1 2 6 1 1 7 2 1 8 1 1 9 1 1 10 1 1 11 1 1 12 1 1 5 http://hhud.tvu.edu.vn
  6. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô BAØI 1: HYDRO CARBON VAØ DAÃN XUAÁT HALOGEN I. CHUAÅN BÒ LYÙ THUYEÁT 1. Ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc cuûa etylen 2. Ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc cuûa acetylen 3. Tính chaát hoaù hoïc cuûa aldehyd/ceton. II. DUÏNG CUÏ VAØ THIEÁT BÒ - 5 oáng nghieäm trung - 02 nuùt cao su - 02 oáng nghieäm Pyrex - 02 keïp saét - 01 oáng daãn khí - 01 bình tia nöôùc - 01 pipet 2 ml - 01 ñeøn coàn - 01 pipet 05 ml III. HOÙA CHAÁT - H2SO4 6N - AgNO3 0,1N - C2H5OH 95% - KMnO4 0,1N - NH4OH 2N - CaC2 (raén), caùt saïch - KMnO4 ñaëc - Dung moâi aceton - NaOH 2N. - I2 (baõo hoaø trong KI) - Dung moâi CHCl3 - KMnO4 1% IV. THÖÏC HAØNH PHAÀN A. HYDROCARBON Thí nghieäm 1: Ñieàu cheá Etylen - Laáy 2ml etanol tinh khieát, moät ít caùt saïch, cho vaøo oáng nghieäm Pyrex (khoâng caàn chính xaùc tuyeät ñoái). - Laáy 3ml acid sunfuric ñaëc cho tieáp vaøo oáng nghieäm treân. - Ñaäy oáng nghieäm baèng nuùt coù oáng daãn khí uoán cong, keïp oáng nghieäm vaøo giaù vaø ñun noùng caån thaän hoãn hôïp treân ñeøn coàn. - Quan saùt maøu saéc, muøi vò cuûa khí eâtylen (Ethylene) thoaùt ra ôû oáng daãn khí. Caâu hoûi chuaån bò: Trình baøy tính chaát hoaù hoïc cuûa etylen (Ethylene). Thí nghieäm 2: Phaûn öùng oxy hoùa Etylen baèng KMnO 4 - Cho vaøo oáng nghieäm 2ml nöôùc caát vaø nhoû vaøo 2 gioït dung dòch KMnO 4 ñaäm ñaëc. - Ñieàu cheá etylen nhö thí nghieäm 1 - Suïc khí eâtylen (Ethylene) vöøa ñieàu cheá vaøo oáng nghieäm naøy - Quan saùt söï bieán ñoåi maøu saéc cuûa dung dòch KMnO 4 vaø saûn phaåm taïo thaønh trong oáng nghieäm. 6 http://hhud.tvu.edu.vn
  7. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra, giaûi thích hieän töôïng 2. Goïi teân saûn phaåm chính trong thí nghieäm 2 Thí nghieäm 3: Oxy hoùa Acetylen baèng KMnO 4 - Cho khoaûng 0,2g CaC2 (raén) + 5ml nöôùc cho vaøo oáng nghieäm. - Ñoùng thaät nhanh oáng nghieäm baèng 1 nuùt cao su coù noái vôùi 1 daãn oáng daãn khí - Keïp oáng nghieäm vaøo keïp - Ñun noùng oáng nghieäm treân ngoïn löûa ñeøn coàn. Khí C 2H2 hình thaønh vaø thoaùt ra ôû oáng daãn khí. - Suïc khí acetylene vaøo oáng nghieäm chöùa 3ml dung dòch KMnO4 0,1N . - Nhaän xeùt söï thay ñoåi maøu saéc vaø saûn phaåm taïo thaønh trong oáng nghieäm chöùa dung dòch KMnO4 0,1N. Caâu hoûi chuaån bò: Vieát phöông trình phaûn öùng. Giaûi thích hieän töôïng quan saùt ñöôïc? Thí nghieäm 4: Ñieàu cheá Acetylene Silver - Laáy 0,1ml AgNO3 0,1N baèng pipet cho vaøo moät oáng nghieäm. - Laáy tieáp 2 gioït dung dòch NH4OH 2N baèng oáng nhoû gioït cho vaøo oáng nghieäm treân. - Nhoû töø töø töøng gioït dung dòch NH4OH 2N baèng oáng nhoû gioït vaøo oáng nghieäm vaø laéc kyõ cho ñeán khi dung dòch trong suoát hoaøn toaøn. - Ñieàu cheá khí acetylen nhö ôû thí nghieäm 3. - Daãn khí acetylene vöøa ñieàu cheá vaøo oáng nghieäm coù chöùa dung dòch AgNO 3 vaø dung dòch NH4OH 2N. - Quan saùt vaø cho nhaän xeùt söï thay ñoåi maøu saéc, chaát raén trong oáng nghieäm. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát phöông trình phaûn öùng. Giaûi thích hieän töôïng quan saùt ñöôïc? 2. Goïi teân chaát raén thu ñöôïc trong thí nghieäm treân? 3. Caùc ñoàng ñaúng cuûa acetylen coù noái 3 khoâng phaûi ñaàu maïch, coù thu ñöôïc chaát raén khoâng? PHAÀN B. DAÃN XUAÁT HALOGEN Thí nghieäm 5: Ñieàu cheá CHCl 3 - Laáy 1 ml aceton (khoâng caàn chính xaùc) baèng pipet cho vaøo moät oáng nghieäm. - Laáy 0,2ml dd iod baõo hoaø trong KI baèng moät pipet cho vaøo oáng nghieäm coù chöùa aceton. - Laáy 0,5ml dd NaOH 2N baèng pipet cho tieáp vaøo oáng nghieäm coù chöùa aceton vaø I 2 (baõo hoaø)/KI. - Keïp oáng nghieäm baèng keïp. - Ñun noùng nheï oáng nghieäm (khoâng ñun soâi) cho ñeán khi dung dòch xuaát hieän keát tuûa vaøng. - Laøm nguoäi caùc tinh theå maøu vaøng seõ taùch ra, neáu keát tuûa bò hoøa tan thì nhoû theâm 3–4 gioït dung dòch iod vaø laéc nheï cho ñeán khi coù tinh theå. 7 http://hhud.tvu.edu.vn
  8. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát phöông trình phaûn öùng. Giaûi thích hieän töôïng. 2. Teân goïi cuûa phaûn öùng ñaõ thöïc hieän ôû thí nghieäm 1. 3. Phaûn öùng naøy theá hieän tính chaát gì cuûa nhoùm chöùc andehyd/ceton. Thí nghieäm 6: Phaûn öùng cuûa CHCl 3 vôùi NaOH - Traùng 01 oáng nghieäm saïch baèng 01 ml aceton. - Laáy 1ml CHCl3 (khoâng caàn chính xaùc) baèng pipet cho vaøo moät oáng nghieäm. - Thöïc hieän laáy 1ml dung dòch NaOH 2N cho tieáp vaøo oáng nghieäm coù chöùa saün CHCl3 - Laéc nheï oáng ngieäm. - Ñun noùng oáng nghieäm treân ngoïn löûa ñeøn coàn cho ñeán khi dung dòch vöøa soâi. - Chia hoãn hôïp trong oáng nghieäm vaøo 3 oáng nghieäm. OÁng 1: Thöïc hieän acid hoùa baèng HNO3 loaõng vaø nhoû theâm vaøi gioït AgNO3. OÁng 2: Thöïc hieän cho tieáp vaøo oáng nghieäm 2 dung dòch phöùc amoniat baïc. Vieäc ñieàu cheá dung dòch phöùc amoniat baïc ñöôïc thöïc hieän baèng caùch nhoû 2 gioït NH 4OH 2N vaø 4 gioït dd AgNO3 0,1N vaøo trong 1 oáng nghieäm. OÁng 3 :Thöïc hieän vieäc nhoû vaøi gioït dung dòch KMnO 4 1% baèng oáng nhoû gioït vaøo oáng nghieäm thöù 3 Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng hoaù hoïc, neâu hieän töôïng quan saùt ôû 3 thí nghieäm. 2. Taïi sao CHCl3 phaûn öùng ñöôïc vôùi dung dòch NaOH. 8 http://hhud.tvu.edu.vn
  9. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô BAØI 2: ANCOL VAØ PHENOL I. CHUAÅN BÒ LYÙ THUYEÁT 1. Phaûn öùng oxy hoùa röôïu ñôn chöùc 2. Phaûn öùng ñònh tính phaân bieät röôïu ñôn chöùc vaø ña chöùc 3. Phaûn öùng phaân bieät ancol baäc 1, 2, 3 baèng thuoác thöû Lucas 4. Phaûn öùng oxy hoaù alcol baäc 1, 2, 3 baèng acid cromic. 5. Tính acid cuûa phenol 6. Phaûn öùng ñònh tính phenol baèng FeCl3 7. Phaûn öùng Libemen (Nitroso hoaù phenol) 8. Phaûn öùng ñieàu cheá phenolphtalein töø phenol II. DUÏNG CUÏ VAØ THIEÁT BÒ - 01 oáng nghieäm Pyrex - 01 bình tia nöôùc - 12 oáng nghieäm nhoû - 01 ñeøn coàn - 2 oáng nghieäm trung - 01 pipet 2ml - 01 pipet 1ml - 01 giaù ñôõ - 01 nuùt cao su - 01 caëp - 01 oáng noái III. HOÙA CHAÁT. - C2H5OH tinh khieát - H2SO4 2N - Na2SO3 hay NaHSO3 - KMnO4 0,1N - Acid fuchsinsulphuro - CuSO4 0,2 N - Glycerin C3H8O3 - CuSO4 0,2 N - Thuoác thöû Lucas - Isopropanol - tert – Butanol - HCl 2N - Acid cromic - Aceton - Hydroquinon - Phenol tinh khieát - NaOH 2N - NaOH 1N - CaCO3 raén - FeCl3 0,1N - NaNO2 tinh theå - 2-Naphtol - Anhydrid phthalic - Acid H2SO4 ñaëc IV. THÖÏC HAØNH PHAÀN A: ANCOL Thí nghieäm 1: Oxy hoùa röôïu Etylic baèng KMnO 4 - Laáy 1 ml röôïu etylic baèng pipet cho vaøo oáng nghieäm pyrex (khoâng caàn chính xaùc tuyeät ñoái) - Laáy tieáp 0,2ml KMnO4 0,1N baèng pipet cho vaøo oáng nghieäm treân (khoâng caàn chính xaùc tuyeät ñoái). - Laáy tieáp 0,2ml H2SO4 2N baèng pipet vaøo oáng nghieäm khoâ (khoâng caàn chính xaùc tuyeät ñoái). 9 http://hhud.tvu.edu.vn
  10. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô - Ñun noùng nheï oáng nghieäm treân ñeøn coàn (ñeå traùnh cho röôïu vaø saûn phaåm andehyd bay hôi. - Quan saùt söï thay ñoåi maøu cuûa dung dòch töø tím hoàng sang khoâng maøu. Neáu dung dòch vaãn coøn maøu thì theâm vaøo ñoù moät vaøi haït tinh theå Na 2SO3 hay NaHSO3 cho ñeán khi maát maøu hoaøn toaøn. - Nhoû vaøi gioït acid fuchsinsulphuro baèng oáng nhoû gioït vaøo oáng nghieäm treân. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra, giaûi thích hieän töôïng? 2. Cho bieát vai troø cuûa thuoác thöû acid fucxinsunfurô trong thí nghieäm? Thí nghieäm 2: Phaûn öùng cuûa röôïu Etylic vaø Glycerin vôùi Ñoàng (II) Hydroxyt - Laáy 02 oáng nghieäm nhoû ñaõ traùng saïch. - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch CuSO 4 0,2N cho vaøo moãi oáng nghieäm nhoû (khoâng caàn chính xaùc tuyeät ñoái) - Laáy tieáp theo baèng pipet 0,2ml NaOH 2N cho vaøo moãi oáng nghieäm treân (khoâng caàn chính xaùc tuyeät ñoái). - Quan saùt maøu saéc keát tuûa taïo thaønh. - Laáy tieáp vaøo 2 oáng nghieäm ôû treân caùc hoaù chaát sau: OÁng 1: 0,1ml C2H5OH tuyeät ñoái OÁng 2: 0,1ml glycerin - Thao taùc laéc nheï caû hai oáng nghieäm. - Quan saùt vaø so saùnh hieän töôïng xaûy ra ôû hai oáng nghieäm. - Thöïc hieän vieäc laáy vaøo moãi oáng nghieäm vaøi gioït HCl 2N. Caâu hoûi chuaån bò: Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra, giaûi thích hieän töôïng ôû 2 oáng nghieäm? Thí nghieäm 3: Phaûn öùng Ancol vôùi thuoác thöû Lucas Thöïc hieän laáy hoaù chaát baèng pipet vaøo 4 oáng nghieäm caùc hoaù chaát: OÁng 1: 0,1ml pheânol vaø theâm 0,1ml thuoác thöû Lucas Oáng 2: 0,1ml EtOH tuyeät ñoái vaø 0,1ml thuoác thöû Lucas OÁng 3: 0,1ml Isopropanol vaø 0,1ml thuoác thöû Lucas OÁng 4: 0,1ml tert-Butanol vaø 0,1ml thuoác thöû Lucas - Thao taéc laéc ñeàu, ñeå yeân trong 10 phuùt. - Quan saùt hieän töôïng. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra, giaûi thích hieän töôïng trong 4 oáng nghieäm? 2. Muïc tieâu cuûa thí nghieäm 3? Thí nghieäm 4: Oxy hoaù Ancol baèng acid Cromic Thöïc hieän laáy caùc hoaù chaát baèng pipet vaøo 4 oáng nghieäm: OÁng 1 : 0,1ml coàn 96o. 10 http://hhud.tvu.edu.vn
  11. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô OÁng 2 : 0,1ml Isopropanol. OÁng 3 : 0,1ml tert-butanol. - Duøng pipet laáy theâm vaøo moãi oáng nghieäm 1, 2 vaø 3ø moãi oáng 2ml aceton, laéc ñeàu töøng oáng nghieäm. - Cho theâm vaøo moãi oáng nghieäm 0,1ml acid cromic, laéc ñeàu. - Quan saùt hieän töôïng. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra, giaûi thích hieän töôïng trong 3 oáng nghieäm. 2. Taïi sao phaûi cho aceton vaøo 3 oáng nghieäm 1, 2 vaø 3. 3. Muïc tieâu cuûa thí nghieäm 4. PHAÀN B: PHENOL Thí nghieäm 5: Phenol vaø Phenolat - Laáy baèng pipet 1ml phenol cho vaøo moät oáng nghieäm ñaõ traùng saïch. - Laáy tieáp 1 ml H2O caát cho vaøo oáng nghieäm ñaõ coù phenol. - Laéc ñeàu quan saùt. - Cho theâm töø töø töøng gioït dung dòch NaOH 2N cho ñeán khi dung dòch trong oáng nghieäm tan hoaøn toaøn (trong suoát). - Chia dung dòch trong suoát ra 2 phaàn baèng nhau vaøo 2 oáng nghieäm 1 vaø 2 ñeå chuaån bò laøm thí nghieäm tieáp theo. - Ñieàu cheá CO2 nhö sau : Caân 0,5g CaCO3 raén (khoâng caàn chính xaùc tuyeät ñoái) cho vaøo moät oáng nghieäm khaùc. Laáy baèng pipet 2ml HCl 2N cho nhanh vaøo oáng nghieäm ñaõ coù chöùa saün CaCO3. Ñaäy nhanh oáng nghieäm laïi baèng nuùt cao su coù gaén oáng noái. Daãn khí thoaùt ra qua oáng noái vaøo oáng nghieäm soá 1. Nhoû töø töø HCl 2N baèng oáng nhoû gioït vaøo oáng nghieäm soá 2. Quan saùt hieän töôïng trong hai oáng nghieäm. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra, giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm. 2. Muïc tieâu cuûa thí nghieäm 5. Thí nghieäm 6: phaûn öùng Phenol vaø Saét (III) Clorur - Ñun chaûy phenol raén treân moät beáp caùch thuyû ñeán khi phenol chaûy loûng thaønh dung dòch. - Laáy baèng pipet 0,1 ml FeCl3 vaøo 3 oáng nghieäm saïch - Laáy tieáp theo caùc hoaù chaát sau baèng pipet vaøo 3 oáng nghieäm: OÁng 1: 0,1ml pheânol vaø theâm 5ml nöôùc. OÁng 2: 0,1ml Hidroquinon vaø theâm 5ml nöôùc. OÁng 3: 0,1ml 2-naphtol vaø theâm 5ml nöôùc. 11 http://hhud.tvu.edu.vn
  12. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô - Quan saùt maøu saéc taïo thaønh trong 3 oáng nghieäm. - Thöïc hieän vieäc chia dung dòch trong oáng nghieäm 1 ra 3 oáng baèng nhau vaø oáng 2 ra 3 oáng baèng nhau: OÁng 1.1: Cho vaøo 0,1 ml röôïu etylic tinh khieát OÁng 1.2: Cho vaøo 0,1ml dung dòch HCl 2N OÁng 1.3: Cho 0,1ml dung dòch NaOH 2N - Thöïc hieän vieäc cho hoaù chaát laëp laïi nhö ôû caùc oáng nghieäm 1.1, 1.2, 1.3 cho dung dòch ôû oáng nghieäm 2 ñaõ chia ra 3 phaàn. - Quan saùt hieän töôïng xaûy ra trong caùc oáng nghieäm. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra, giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm. 2. Muïc tieâu cuûa thí nghieäm 6. Thí nghieäm 7: Phaûn öùng Libemen. - Ñun chaûy phenol raén treân moät beáp caùch thuyû ñeán khi phenol chaûy loûng thaønh dung dòch. - Laáy baèng pipet 0,1ml phenol cho vaøo oáng nghieäm saïch. - Laáy vaøi tinh theå NaNO2 (khoaûng 0,1 g) cho vaøo oáng nghieäm. - Ñun nheï oáng nghieäm trong 30 giaây. - Laøm nguoäi baèng nöôùc laïnh. - Theâm baèng pipet 1 ml H2SO4 ñaëc vaøo oáng nghieäm ñaõ laøm nguoäi. - Quan saùt söï ñoåi maøu cuûa dung dòch. - Pha loaõng dung dòch trong oáng nghieäm baèng nöôùc 3 laàn - Trung hoøa dung dòch sau pha loaõng baèng NaOH 1N Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra, giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm. 2. Muïc tieâu cuûa thí nghieäm 7. Thí nghieäm 8: Phaûn öùng Phenolphtalein. a. Ñieàu cheá : Phenolphtalein - Laáy vaøi tinh theå (0,1g anhydrid phthalic) vaøo 3 oáng nghieäm saïch. - Laáy tieáp theo baèng pipet vaøo 3 oáng nghieäm ñaõ coù chöùa saün anhydrid phthalic caùc hoaù chaát nhö sau: OÁng 1: 0,2ml pheânol vaø theâm 0,1ml H2SO4 ñaëc. OÁng 2: 0,2ml hidroquinon vaø theâm 0,1ml H2SO4 ñaëc. OÁng 3: 0,2 ml 2-naphtol vaø theâm 0,1ml H2SO4 ñaëc. - Ñun noùng chaûy hoaù chaát trong töøng oáng nghieäm baèng ñeøn coàn. - Laøm nguoäi hoãn hôïp hoaù chaát trong caùc oáng nghieäm baèng nöôùc laïnh. - Cho theâm baèng oáng nhoû gioït 5–10 gioït nöôùc vaø laéc ñeàu caùc oáng nghieäm. - Quan saùt maøu cuûa töøng oáng nghieäm. 12 http://hhud.tvu.edu.vn
  13. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô b. Phaûn öùng: Phenolphtalein - Laáy baèng pipet caùc hoaù chaát sau vaøo 3 oáng nghieäm traùng saïch: OÁng 1: 0,1ml nöôùc caát. OÁng 2: 0,1ml NaOH 2N. OÁng 3: 0,1ml HCl 2N. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra? 2. Giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm? 13 http://hhud.tvu.edu.vn
  14. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô BAØI 3: ALDEHYD - CETON - ACID CARBOXYLIC I. CHUAÅN BÒ LYÙ THUYEÁT 1. Phaûn öùng oxy hoùa aldehyd baèng AgNO 3 trong NH4OH 2. Phaûn öùng oxy hoaù alñehy baèng Cu(OH)2 3. Phaûn öùng coäng cuûa aldehyd vaø ceton vôùi NaHSO 3 4. Phaûn öùng Cannizzaro cuûa Aldehyd khoâng coù H α 5. Tính acid cuûa acid carboxylic 6. So saùnh tính acid, tính khöû cuûa moät soá acid 7. Phaûn öùng ñònh tính cuûa acid salicilic vôùi FeCl 3 8. Phaân bieät acid vaø phenol II. DUÏNG CUÏ VAØ THIEÁT BÒ - 12 oáng nghieäm - 01 ñeøn coàn - 01 keïp - 02 pipet 2ml - 01 noài - 01 beáp ñieän III. HOÙA CHAÁT - HCHO 40% - AgNO3 0,2N - NH4OH 2N - CuSO4 0,2N - NaOH 2N - NaHSO3 (baõo hoaø) - Dung moâi aceton - Benzaldehyd - HCl 2N - NaOH 2N - KOH 50% trong EtOH - K2Cr2O7 0,5N - H2SO4 2N - CH3COOH 0,1N - Na2CO3( raén ) - Metyl da cam - Phenolphtalein - HCOOH 10% - CH3COOH 10% - HOOC–COOH 10% - KMnO4 0,1 N - HCOOH (ñaäm ñaëc) - CH3COOH 95% - Acid salicylic (raén) - HOOC–COOH ñaëc - FeCl3 0,1N - Phenol - Na2CO3 10% IV. THÖÏC HAØNH PHAÀN A: ALDEHYD VAØ CETON Thí nghieäm 1: OÂxy hoùa Andehyd baèng AgN0 3 - Traùng caùc oáng nghieäm baèng dung dòch NaOH ñaäm ñaëc, sau ñoù traùng laïi baèng nöôùc caát. - Huùt baèng pipet 0,4 ml dung dòch AgNO3 0,2N cho vaøo moät oáng nghieäm. - Nhoû baèng oáng nhoû gioït dung dòch NH 4OH 2N vaøo oáng nghieäm ñeán khi xuaát hieän keát tuûa . - Nhoû tieáp tuïc dòch NH4OH 2N vaøo cho ñeán khi keát tuûa tan hoaøn toaøn. 14 http://hhud.tvu.edu.vn
  15. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô - Nhoû baèng pipet 0,1ml dung dòch HCHO 40% vaøo oáng nghieäm coù chöùa AgNO 3 0,2N vaø NH4OH 2N. - Ñun noùng nheï oáng nghieäm treân ñeøn coàn (khoâng laéc oáng nghieäm). - Quan saùt hieän töôïng xaûy ra trong oáng nghieäm. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra, giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm? 2. Teân goïi cuûa phaûn öùng ñaõ laøm ôû thí nghieäm 1? Thí nghieäm 2: OÂxy hoùa aldehyd baèng Cu(OH) 2 - Laáy baèng pipet 0,4ml NaOH 2N cho vaøo moät oáng nghieäm - Pha loaõng theâm baèng 0,2ml nöôùc caát. - Laáy baèng pipet 0,1ml CuSO4 0,2N cho tieáp vaøo oáng nghieäm - Tieáp tuïc cho theâm 0.1ml HCHO 40% vaøo oáng nghieäm, keát tuûa xanh cuûa Cu(OH) 2 sinh ra. - Laéc ñeàu oáng nghieäm. - Ñun noùng oáng nghieäm treân ngoïn löûa ñeøn coàn ñeán khi dung dòch soâi. - Quan saùt söï thay ñoåi maøu saéc trong oáng nghieäm. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra, giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm? 2. Phaûn öùng naøy chöùng minh tính chaát gì cuûa aldehyd? Thí nghieäm 3: Phaûn öùng cuûa aldehyd vaø ceton vôùi dd NaHSO 3 baõo hoøa. - Laáy baèng pipet 0,2ml dung dòch NaHSO 3 baõo hoøa cho vaøo hai oáng nghieäm, moãi oáng 0,2 ml dung dòch NaHSO3 baõo hoaø. - Laáy baèng pipet 0,1ml aceton cho tieáp theo vaøo hai oáng nghieäm - Laøm laïnh baèng nöôùc ñaù 2 oáng nghieäm treân. - Coï nheï vaøo thaønh oáng nghieäm baèng ñuõa thuyû tinh, ñeå gaây maàm keát tinh, sau khoaûng 5 phuùt seõ thaáy taùch ra keát tuûa. - Laáy baèng pipet caùc hoaù chaát sau cho tieáp vaøo 2 oáng nghieäm : OÁng 1 : 0,1ml HCl. OÁng 2: 0,1ml dung dòch NaOH - Quan saùt hieän töôïng xaûy ra ôû 2 oáng nghieäm. - Laáy baèng pipet 0,4ml dung dòch NaHSO 3 baõo hoøa cho vaøo moät oáng nghieäm thöù 3. - Laáy baèng pipet 0,4ml benzaldehyd cho vaøo oáng nghieäm 3 coù chöùa saün NaHSO 3 baõo hoaø. - Laéc ñeàu hoãn hôïp trong oáng 3. - Quan saùt hieän töôïng, sau 15 phuùt. - Laáy 0,2ml nöôùc cho vaøo oáng nghieäm 3. - Ñaët oáng nghieäm 3 vaøo noài nöôùc noùng, giöõ trong 15 phuùt. - Quan saùt hieän töôïng ôû oáng nghieäm 3 15 http://hhud.tvu.edu.vn
  16. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra. 2. Giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm. Thí nghieäm 4 : Phaûn öùng cuûa aldehyd khoâng coù H - Laáy baèng pipet 0,2ml benzaldehyd cho vaøo oáng nghieäm 1 - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch KOH 50% trong röôïu cho tieáp vaøo oáng nghieäm 1, oáng nghieäm 1 xuaát hieän keát tuûa. - Ly taâm keát tuûa trong oáng nghieäm 1 khoaûng 5 phuùt. - Gaïn phaàn dung dòch chöùa alcol benzyl sang oáng nghieäm 2, giöõ laïi phaàn keát tuûa. - Laáy khoaûng 0,4ml nöôùc caát vaøo oáng nghieäm 1, coù chöùa keát tuûa. - Laéc ñeàu cho tan heát keát tuûa trong oáng nghieäm 1. - Laáy baèng pipet khoaûng 0,2ml HCl 2N, cho tieáp vaøo oáng nghieäm 1, seõ thaáy xuaát hieän keát tuûa. - Laáy baèng pipet khoaûng 0,1ml H2SO4 2N, cho vaøo oáng nghieäm 2 chöùa alcol benzyl. - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch K2Cr2O7 0,5N cho tieáp theo vaøo oáng nghieäm 2. - Ñun ñeán soâi, oáng nghieäm 2 treân ngoïn löûa ñeøn coàn ñeán khi dung dòch ñuïc daàn do taïo thaønh acid. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra, giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm. 2. Teân cuûa phaûn öùng thöïc hieän ôû oáng nghieäm soá 1. PHAÀN B: ACID CARBOXYLIC Thí nghieäm 5: Tính Acid - Laáy baèng pipet 1 ml dung dòch CH3COOH 0,1N cho vaøo caùc oáng nghieäm 1, 2 vaø 3. - Laáy caùc hoaù chaát sau cho tieáp theo vaøo ba oáng nghieäm: OÁng 1: Cho 1 gioït dung dòch meâtyl da cam. OÁng 2: Cho 1 maûnh giaáy quyø xanh. OÁng 3: Cho 1 gioït dung dòch phenolphthalein. - Quan saùt söï thay ñoåi maøu saéc ôû caû 3 oáng nghieäm, giaûi thích. - Laáy baèng pipet 1ml dung dòch CH3COOH 0,1N, cho vaøo oáng nghieäm 4 - Laáy moät ít Na2CO3 raén (khoaûng 0,1g) cho vaøo oáng nghieäm 4. - Quan saùt, thöû khí thoaùt ra ôû oáng nghieäm 4 baèng que dieâm ñang chaùy. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra? 2. Giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm? Thí nghieäm 6: So saùnh tính acid, tính khöû - Laáy baèng pipet caùc hoaù chaát sau cho vaøo 3 oáng nghieäm 1, 2 vaø 3 nhö sau: OÁng 1 : Cho 0,2ml HCOOH ñaäm ñaëc OÁng 2 : Cho 0,2ml CH3COOH 95% 16 http://hhud.tvu.edu.vn
  17. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô OÁng 3 : Cho 0,2ml HOOC–COOH ñaäm ñaëc - Laáy baèng oáng nhoû gioït cho vaøo ba oáng nghieäm moãi oáng 1 gioït KMnO4 0,1N. - Quan saùt söï thay ñoåi maøu saéc ôû caùc oáng nghieäm trong 20 phuùt. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra? 2. Giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm? Thí nghieäm 7: Phaûn öùng cuûa acid höõu cô vôùi FeCl 3 - Laáy baèng pipet caùc hoaù chaát sau cho vaøo 4 oáng nghieäm 1, 2, 3 vaø 4 nhö sau: OÁng 1 : Cho 0,5ml HCOOH ñaäm ñaëc. OÁng 2 : Cho 0,2ml CH3COOH 95%. OÁng 3 : Cho 0,5ml HOOC–COOH ñaäm ñaëc OÁng 4 : Cho 0,2g acid salicylic - Laáy baèng pipet dung dòch NH4OH 2N, kieàm hoùa töøng acid trong moãi oáng nghieäm ñeán khi giaáy quyø ñoû hoùa xanh. - Ñun nheï treân ñeøn coàn cho ñeán khi heát muøi amoniac, ñeå nguoäi. - Laáy baèng pipet 1ml FeCl3 0,2N, cho vaøo moãi oáng nghieäm. - Laéc ñeàu moãi oáng nghieäm. - Quan saùt hieän töôïng xaûy ra ôû töøng oáng nghieäm. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra? 2. Giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm? Thí nghieäm 8: Phaân bieät acid vaø phenol - Ñun chaûy phenol raén treân beáp caùch thuûy. - Thöïc hieän laáy baèng pipet caùc hoaù chaát sau cho vaøo 2 oáng nghieäm 1 vaø 2: OÁng 1 : 0,5ml phenol. OÁng 2 : 0,5ml CH3COOH. - Laáy baèng pipet 1ml Na2CO3 10%, cho vaøo moãi oáng nghieäm 1 ml. Laéc ñeàu caùc oáng nghieäm. - Quan saùt, so saùnh hieän töôïng xaûy ra ôû hai oáng nghieäm. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra? 2. Giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm? 17 http://hhud.tvu.edu.vn
  18. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô BAØI 4: AMIN, PROTID - CHAÁT BEÙO, XAØ PHOØNG I. CHUAÅN BÒ LYÙ THUYEÁT 1. Tính baz cuûa alkyl amin, phaûn öùng taïo phöùc vôùi Cu+2, Fe+3 2. Phaûn öùng cuûa amino acid vôùi Cu +2 3. Phaûn öùng vôùi acid HNO2 4. Tính chaát ñeäm cuûa protid 5. Caùc phaûn öùng maøu cuûa protid (Biure, Xantoprotein) 6. Thuyû phaân chaát beùo baèng NaOH, ñieàu cheá xaø phoøng 7. Chaát taåy röûa vaø ñieàu cheá 8. Tính chaát cuûa xaø phoøng vaø caùc chaát taåy röûa. II. DUÏNG CUÏ VAØ THIEÁT BÒ - 12 oáng nghieäm nhoû - 02 ñuõa thuûy tinh - 01 ñeøn coàn - 01 giaù saét - 01 keïp oáng nghieäm - 02 pipet 2ml - 01 pipet 5ml - 01 bình noùn 250ml - 01 becher 100ml - 01 becher 50ml - 01 erlen 250ml - 02 becher 250ml - 01 noài - 01 becher 100ml - 01 beáp ñieän - 01 pheãu thuyû tinh III. HOÙA CHAÁT - Metylamin (CH3NH2) - Phenolphtalein - CuSO4 0,2N - FeCl3 0,1N - Acid aminoacetic 0,2N - NaOH 2N - CuO (raén) - NaNO2 2N - HCl 2N - HCl 0,1N - NaOH 0,1N - Metyl da cam - NaOH ñaëc - HNO3 ñaëc - CuSO4 0,2N - Daàu döøa - Coàn coâng nghieäp - NaOH 6N - NaCl baõo hoøa - NaOH raén - NaCl raén - LAS - Na2CO3 raén - Giaáy pH - CaCl2 1% - FeCl3 1% - MgCl2 1% IV. THÖÏC HAØNH PHAÀN A: AMIN Thí nghieäm 1: Tính chaát cuûa metylamin a. Tính baz : - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch metylamin vaøo moät oáng nghieäm saïch. - Theâm tieáp baèng oáng nhoû gioït, 1 gioït dung dòch phenolphtalein. - Quan saùt söï thay ñoåi maøu cuûa dung dòch. 18 http://hhud.tvu.edu.vn
  19. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô Caâu hoûi chuaån bò: Taïi sao khi cho phenolphtalein vaøo metylamin dung dòch laïi coù söï thay ñoåi maøu. b. Phaûn öùng vôùi CuSO4 : - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch metylamin cho vaøo moät oáng nghieäm. - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch CuSO4 0,2N cho tieáp vaøo oáng nghieäm. - Quan saùt maøu saéc cuûa keát tuûa taïo thaønh trong oáng nghieäm. - Laáy baèng oáng nhoû gioït dung dòch meâtylamin nhoû vaøo oáng nghieäm cho ñeán khi keát tuûa tan hoaøn toaøn. - Quan saùt maøu cuûa dung dòch taïo thaønh. c. Phaûn öùng vôùi FeCl3: - Laáy baèng pipet 0,1ml gioït dung dòch meâtylamin cho vaøo moät oáng nghieäm. - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch FeCl3 0,1N. - Quan saùt hieän töôïng xaûy ra trong oáng nghieäm. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra? 2. Giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm? PHAÀN B: AMINO ACID Thí nghieäm 2: Phaûn öùng cuûa acid amino Acetic vôùi CuO - Laáy moät löôïng raát nhoû boät ñoàng oxid (khoaûng 0,05g) vaøo moät oáng nghieäm. - Laáy baèng pipet 0,1ml acid amino acetic cho tieáp theo vaøo oáng nghieäm. - Ñun noùng oáng nghieäm treân ngoïn löûa ñeøn coàn, coù laéc nheï. - Gaù oáng nghieäm ñöùng yeân treân giaù, ñeå phaàn ñoàng oxit maøu ñen laéng xuoáng. - Theâm baèng oáng nhoû gioït, 1 gioït dung dòch NaOH 2N vaøo dung dòch maøu xanh toái thu ñöôïc (dung dòch muoái ñoàng cuûa glyxin). Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra? 2. Giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm? Thí nghieäm 3: Phaûn öùng cuûa Amino Acid vôùi acid HNO 2 - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch axit amino acetic vaøo moät oáng nghieäm. - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch NaNO 2 2N theâm tieáp vaøo oáng nghieäm coù chöùa saün acid amino acetic. - Laáy baèng pipet 0,1ml HCl 2N theâm vaøo oáng nghieäm ñaõ coù chöùa amino acetic vaø NaNO2. - Laéc nheï oáng nghieäm seõ thaáy coù boït khí taùch ra. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra? 2. Giaûi thích hieän töôïng trong caùc oáng nghieäm? 3. Khí gì thoaùt ra trong thí nghieäm 3? PHAÀN C: PROTID 19 http://hhud.tvu.edu.vn
  20. Khoa Hoùa Giaùo trình thöïc haønh Hoùa hữu cô Thí nghieäm 4: Tính chaát ñeäm cuûa dung dòch protid - Thöïc hieän coâng vieäc chuaån bò saün loøng traéng tröùng gaø (protid) - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch HCl 0,1N cho vaøo oáng nghieäm 1 + 1ml nöôùc caát, laéc ñeàu. - Laáy baèng oáng nhoû gioït 2 – 3 gioït thuoác thöû methylorage vaøo oáng nghieäm soá1. - Quan saùt söï thay ñoåi maøu saéc cuûa hoãn hôïp. - Laáy 2-3 gioït dung dòch loøng traéng tröùng vaøo oáng nghieäm 2. - Laáy baèng oáng nhoû gioït, 1 gioït dung dòch acid HCl 0,1N vaø 01 gioït metyl da cam vaøo oáng nghieäm 2. - Nhaän xeùt söï thay ñoåi maøu saéc cuûa hoãn hôïp trong oáng nghieäm 2. - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch NaOH 0,1N vaøo oáng nghieäm 3. - Laáy baèng pipet 1ml nöôùc caát cho vaøo oáng nghieäm 3. - Laáy baèng oáng nhoû gioït 2–3 gioït thuoác thöû phenolphtalein, quan saùt maøu saéc. - Thöïc hieän laáy 2-3 gioït dung dòch loøng traéng tröùng vaøo oáng nghieäm 4. - Laáy baèng oáng nhoû gioït, 1 gioït dung dòch NaOH 0,1N vaø 01 gioït phenolphtalein vaøo oáng nghieäm 4. - Nhaän xeùt söï thay ñoåi maøu saéc cuûa hoãn hôïp trong oáng nghieäm 4. Caâu hoûi chuaån bò: Muïc tieâu cuûa thí nghieäm 4? Thí nghieäm 5: Caùc phaûn öùng maøu cuûa protid a. Phaûn öùng Biure: - Laáy khoaûng 0,2ml loøng traéng tröùng cho vaøo moät oáng nghieäm 1. - Laáy baèng pipet 0,2ml dung dòch NaOH ñaäm ñaëc cho tieáp theo vaøo oáng nghieäm1. - Laáy baèng oáng nhoû gioït 1 gioït dung dòch CuSO4 0,2N cho vaøo oáng nghieäm 1. - Quan saùt maøu saéc cuûa dung dòch trong oáng nghieäm 1. Caâu hoûi chuaån bò: 1. Vieát taát caû caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra? 2. Giaûi thích hieän töôïng trong oáng nghieäm 1? 3. YÙ nghóa cuûa phaûn öùng Biure? b. Phaûn öùng Xantoprotein: - Laáy khoaûng 0,2ml dung dòch protid (loøng traéng tröùng) cho vaøo oáng nghieäm soá 1. - Laáy baèng pipet 0,1ml dung dòch HNO 3 ñaäm ñaëc theâm tieáp vaøo oáng nghieäm 1. - Quan saùt maøu saéc cuûa keát tuûa taïo thaønh trong oáng nghieäm 1. - Ñun noùng nheï oáng nghieäm 1 treân ngoïn löûa ñeøn coàn. - Quan saùt maøu saéc cuûa keát tuûa vaø maøu cuûa dung dòch trong oáng ngieäm 1. - Laøm nguoäi hoãn hôïp phaûn öùng trong oáng nghieäm 1. - Laáy baèng oáng nhoû gioït, 1-2 gioït dung dòch NaOH ñaëc. - Theo doõi söï chuyeån ñoåi maøu cuûa hoãn hôïp phaûn öùng, giai ñoaïn ñun phaûi tieán haønh trong tuû huùt. Caâu hoûi chuaån bò: 20 http://hhud.tvu.edu.vn
nguon tai.lieu . vn