Xem mẫu
- '." "·CHUONG 2~·
M!T vA 'WA~Ar
at
CHAT~UONG
"''''
.1.KhafI11.rri'vi'~'~~it, hi m,., c;ac~r tinh. cd
hic1nu
bcinva ~n'g tIlai cli~chung:
-- lire;
..
'.. ~ ,,~a~ n'~fTh,gh~(,'fijS1lJ~~i~cMv. n,h~g ~hOng
56 ~ hinh hQc, V~ tfnh chAt CO 1Yb6a cUa 1¢Jp bA m~t
mong ,~~ , t1hLtU'ng sutft dLt trong " Idp ~ m~t Ay. Khi
cGng , ',
. -., ..
-~
ngh~i1 ,~.,d~nghQc cua sLJthay d6i chitt ILt~•• J _ ,,_, ~ ,. ~
"
","J~ilh~u "h,inh.hQc VI mO"la nhql?Q,sai khc:ieeua M
'"
"m~t' tr~n to,iln .. ,~i ~~ dQI8 nhung sai s6,~i
b¢ quan,
.dltc;So uan sat tr~ m~t kich ~lldc Idn nhlt d¢ sOng, d¢
q
Ovan ... ; "Hinh hQc vi mO" Iad~c tfnh cUa hinh1da,ng va
k{ch thltOc cae nhAp .nhO b~ rn~t dlt
- Io~i va $I.! khOngAil~::thitFli@la chung. BiAnd~ng siAu
nghiAn CUu tr~n cae do~n M m~t dai tu m~t
vi mOdLtc;JC
.6_~w1i _.tM6i-.1rUdng.Bm~c tro,ng-v",~ ~txli~ cO
anh hLtbng Idn va cO th~ tresthanh quy6t~nh-d~.>phap
nhOeua b~n d~ng s~u vi mO.
'
,.
C', ;.-
~i~g."',IDOt,~Og oh~p ohO ~~e bl4i,(I,p ta
~p hQPnllilng4iJ)h;(chOcW)va chAn (
- qua trinh pha ho~leae IdpM> m~t
\fngil~Aetjpvc¥
m6ngr;;b 'i- c, ,,'(
1~2eaG'tmh cm\t cd=lyb&ivi'tn,fts"tmti ft'ng'auit
cua cacto" bi m4f: :::
Ngoai d~c Unh hinh hqc, chAt IltQllg ~ m~t chi
t _.,' '_
r ,
~r" •... ; r ,'_ . -; •
'; ".:_ ,,-<
_;0:,.: ,'.
. t~t may,~h~LI~quyAt d"'h 'bcJitfnh chAt-'~'ly hoa.cua
"lOp b3rt1~frriOrrg vatrcfhg thciilfng'sU!fcUa ehurlg,cQic
l(;'p'rlAy ~drbtl~u ldily varefi~b Angstron d!nvai phim
tram hay phAn mltdi milimet dlt~d~'C tntngbdi cliutruc
va cae tlnh chAt khae h~n so vdi kim I~i g6e cUa chi
tkit. vtiu t6 chlnh gffy nAn sL!thay d6i Unh chAt eua cac
Idp ~ m~t mong khi sa dl:lng Ia bkin d~ng deo. Trong
qua trinh do xucit h~nSL! ~ trung reit Idn va khOng
dOngd~u nhung chOkhuytit va cae nguyAn ta bj bkin vj,
gffy nAn sL!h~t hoa cae th~ Uch ~ ~t kim ~i va lam
phat tr~n hi~ntllQrlgfd;u)f'ro ti"h, d~n '(!'h$\1 Oxy hOa
cae Idp ~ m~t ma sat cUa kim ~i trong cae d~u k~n
ma sat binh thltang.-Giing v~"nguy6n nh~n nciy, nhung
khi cae d~u ki~n sa dl:lng -limh thUdRgbj pha huy sa g~y
nAn hitf1 tltQl1g,roc khOng cho phep. M¢t d~? Unh quan
t
trQngktlcil;lcua 't~ntfthai cae Idp b~ m~t mong Ia ~ng
'thai ,lh1gsuAfcua'bhuftg .Slfphat slntt ung suAt dtf cO
'CI~r{quariv~ c6ng ngh~ ChA ~8!~~~f'""uS{r dljhg:
. - ~ - ,. ;! ,t ti :::;--~! . ~-
-1 1 ~-
:i
7
- ; ~ ;""'\ i>·
-ling suMdtt-khi
Ung suat dlJ khi ~- bj hao rOOndo moi
Qua phc!mtich tra.1l9 .tJ;Jcij M m~t ya -e8C quan
d~m. otia cae thOng sO 'hJnh hQC va ¢8C tfnh ch~t Cd IY
hoa coo thay cO m& quan h~ huu Cd giua tit ca nhung
d~c tinh ay.. va anh hLlangIan nhau .giua ~.~.rlg....
,-- "'--',------",-- ,-~
1.3. T~ng thai ban d'ilCvii" ~nlffhanam vi;c cua hi
m~t: .,',; ,
Khi chiu ma s~t, t~ng thai ban dilU v~ ~u truc
!tJnh .h~b6.~t va tinh,ehAt cUa:ca,e1pP.-W.mcltm6ng
, do c&I1g'hgh~:giacOhgu,o n~n se b!!thay d61~ cd ban.
Dltdi tacd~ng cua cae YEiu'to :mcfsat ngoal(tal, trQ~g, .
tOe dQ, ;rih~t ~¢, tnOi trLlOng: ) t~ng thai b;~n~u:Se
•..
ehu~l'lsan'g'l~ng that1am vi~e. T~ng ffi~m vi~ccua
M m~t khOng nhung chi xac dinh bang nhung d~c tfnh
cOn"~i -sau khi 60 'Mirna c6n~baf1gd rihung t~ay"d6i
diin ra ngay trong qua trinh ma sat. :•.. '
C8e y~u to chfnhanh hLlCJhg'ta ~ng"thaib~ m~t
ma sat, eh~t ILI
- IV
TRANG THAI
HlnhhQc , ling sulrt
trongJOp b6 ~t
b6,,*-
TinhchMclS
Tinh chAt
v$t I~u
cUe mOi tllJ()ng
I8mY~
iii m,t
lta CiUa Itt_a
1.4. Nb~9thcing $0 thay chat
sat:
ma
v~c ngh~n cliu t~ng thai d¢ng Illc hQccua b4
,th~
ro.~tlp6 dl1qc~n hc1mhang each donh~t d¢ ung
b
suat va d~n th~,
- II
1 : BAt t!Au lam ~c
2 : Ch~ d~ 6n
- Khi t>at dciu lam vi~e cO sl! pha huy Idp mang
Oxyt il!,nhiaA ban cfAu . Sl! pha huy nay lam 'cho d~n
thi chuy6F1.rAtm~nnsang phfa ~m. Sau dOs-,! d~n b~n
euaLma:~t tr9l1Qnhilng di~u ki~,n'binh thlldllg (II) lam
hinh thanh cae mang Oxyt thlJ ecip lam tang va' On dinh
f'
•• , f" :,
trj s6 cua d~n th~. DlIang GOngII d~e trllng cho sl! xu~t h~n qua trinh trOe nguy h~rn t1ngvdi cae gla trj eua tai '
dinh bfnh ttl~a8c:~'truAg chu .Ytiu 00& chAt IlIqng ~
~ m~t~l1~qoy~t(fl~h bhininh h~ clia cae b~nd~hg
sl6u vi tM-viI tinh' ChAtr.::~icAl.i>itFOO'tfiu, ctrp tllon
trQng cao ha.' gla:tritdi h~n . Khi ~p ma sat lam ~e O~'
. ungvOid"u~n ,masat de :Cho.',l-" ':' C~; •
, ,'V*emuY;n ~ m~t chi tkitmay sang t~ng thai
lam v~e thl!e h~n dll~trong ph~m'Vi nhUng'h~n tLtc;1l1g
binh thllang. Khi nhilng d~u ~n binh tbuialgbi pha
h~i cO th~ xucit h~n nhltng h~n tllqng trOe va nhilng
qua 'lrinh cO h~i khae . B¢ ph~n ma sat cO 1h4 ra vao
I
m¢t ~ng thai nguy h~m lam g;am tinh tin ~y Jam~e
clia may mot. ,,' -
Khi ehuy~n tert~ng thai lam v~e sang tr~ng thai
ron ~iclia.~:m~·cae d~e tinh hlnh hQe gcin nhll ~n
:b30t6an:',lkhOng'oo nhltng thay c161 'r6~ . Nhtlng tinh
chAt clia cae lOpmong ~ m~t bi thay dOidang k~. D~u
do x4y ra khi giam nh~t d~ trong cae th~ tich ~ m~t khi
be> tal. Ung sucit trong cae lap ~ m~t cOng bi thay dOi
rAt m~nh.
'
' ~" ..,'
"
.. . ...
.•.
1.5. SlffOf'U'Uhoa chit Ilt9!1g ba.J14ju,~ chit Itt~g
lam vitc cua b6 m't. -.
11
- , r." . ' :• ".",
NhBng h~u b~t v~ co hQe , v~t IY chAt ran, h6a IY
cae h~n tltc;tng M m~t , IY thuy~t cat gQt, Jj' thu~t ma
sat mai mon cho phep n~u ~n nhung nguy~n t1e v~ kha
ch~t1~~r~·'~t
nang d~u·~n
51! hinh thaNhchat l~g"M m~t, trong tnt8ng
hQJFt6ngquat phI! thu~c vao ctl;hQci~'xue; d~ed~m
cUa .ca-u We Mn'trong va dit\u~nrrt61:trttarig. 'Nhlt
v~y, d~ cO dltQc'chAt tlt
- I'"
trqc nhanh:)(u&ih~n, no ~y ra'khiquatal 'Va man b6i
trdnQI gian~n,'-cht,aQ-:n~t bipha h~i. ... '
w blnb ..ttJltCtlg gAy hLt.
Slf pha huy qU.a'trinh rna
A:1~g.
- t~p xlie thL!e. Oi.n Uch Mp xlie se- quy~t dinh ap su~t
thL!e, sL! phat tr~n b~n d~ng deo cUa dim hOi, sL! ~o
nh~t, cae I~n k~t ~o n~n lL!ema sat ngoili dltQC hinh
thanh trAn nhO'ngph~n -OOplie thl}'e.
x
Tfnh rdi rqe eua cae' tkip d~m Cd hQe trang khi
ma sat cO y nghia r~t ICIn.O~n Ueh t~p xlie thL!e se
quy~t djnh ap su~t tIlt!c,;-,Sl!phclitri6n cUe!' ae bi6n d~ng
t c
deo va dim hOicling nhlt sl.! ~o thanh nh~t. cae I~n k~t
bi':m~t ~ -ritrr 111e m9sal ngoiJi c1lt9chinh fhanh t~n
. nhO'ngpt1in'-Mpxuc trlfc tkip.
00 tt6pxuc 00 tinti r~$h6n1.Jti!p xdc,w tai ttQl1g.
~pxoc • thqC->"'t:':ua 4":""i'I cua'cac
. '~." L' lv.~
~~.Iu"
",1 .f"\IA~ t'-'o. 41A I •
d~'tfchttep me thl}'cl! t6 vf cUa vclt~.-;H~tf nay
quan n~m St iii ham cUa hinh dang':tfirffl'h~'cUa tUng
nh~p nhOr~ng va tai trQng tae dlJng ~n chling.
Trong mQid~u k~n ma sat ngOat:tacO :' .
14
- Sa d6tiAp xUc c lJa hai ~t
~itIM~ ,: !~o(n~(jIl!~ cO phl/dng phap 1h~c ngh~m
va IY thuy6t
- Utdng 'lac Cd hQc~OI nhau.;~c trung cOiban Il[c ma
fa
sat: IS Il[C can tro d!ch chuy~n tLtdng d6~;; o IS k&t qua
N ,-
cUa nh~u.st! tu'dngi t:i¢phttc ~p :kbab,trong do chu~ ~
ra qua trinh: Cd hqc hoa IY hqc, d~n hqc va cac qua
trinh khae. Quan h~ giua cae qua trinh nay cO th~ rat
khaG';:phl:lthu~cvao d~e tfnh tai tF'Qng,fnh chAt cUa ~t
t
I~u va mOitntClng.
Ma'sat oofctnKfng ~ truy~n fl[c, truyAn ehuy~n
~ng, troy'n h~t d~ng cho Gic~ ~n mciy,gia
- ,Thttong A -kha nho do -m~t Mpxue ghO gh~, n6n
ta lAy..: F :;.pN
COncOth6 coi I1!crna ,sat F la-m~t toantttA, phl:!
. tbu¢c sau:::., ",',:,
F(N)'= A {N, vie}
.' C;'-';
';-;- Wcdo e latham 50 th6 h~vv~t,,~u, d~u k~n
mOitrltdng.
M111'~YI nc);tmOng
- ~ch cAu truc t1nhth~ khi b~n d~ng deo cho phep ngh~n
cuu cac h~n tLrc;sng
hinh thanh deii khi masat va sl! 1.ci1o
thanh cac Ic.p mAy 0 xuyt bao v~~thU'c~p, tCtdo giai
••••.•.• r
quy~t dU'~ nhUng yA.n,~,;phuc~P'r9J8 Iy thuy~t qua
trinh, sl! pha huy ~i va r.ar.' blt., ,ttr~g khac, can ph~m
cac h~n tLrc;tng sat thanh 2 Ifnh vl!c : ma sat binh
ma
thU'i:Jng ma sat khOngbinh thU'ang.
va
2.2. Beln Ghat Gua ma sat ngoai :
Tim h~u ban ch~t cAn th~t cho ~cXAy dlfng mO
hinh qua trinh, mO fa qua trinh nay v~ phU'dngd~n 1U'c;sng
va d~'kh~n sl! t~n ~n eus n6;'Ia' Cds6d~-giai quy~t
nh~u bai toan IY thuy~t va thl!ct6 ~ cae vAn d~: chOng
man, chOng masat. ~c-~hMI" euu;b~r.chAt ma sat
phuc 1.ci1P phal nghl~n cuu t6 hQP\~n-:~-;cac h~n
'II
tU'Qtlg:'Vclf"ly,hoa, dl~h hQc va cae' hl~n tU'c;tngkhac
1ron'gvUni~p'xuc; .,
a. Qua trinh ma sat blnh thlfOng;va khOng binh
nhauta slJ dAy ttfxa docac\!nAp' ~ ~g deo va
danhOrdJa cac nhApCI.n~ t~ vi,s:' 'jJ!~dn..~..a.,· c .kha~
th.U'dn n~h~~, ~iu nh nllO
...g. ...
,: .... ..da.;.n~\ee~.'
..... khac phl:fcnhOng
t
tltdrig18cl~(hftac;hgLiy~ntlrd6nsl! Wc cUa kim~l,
d~n'~d;~thanh cae' n1ang khac nhau;·qu&"ntliAlulai
I~udiCi1his:'vOi m~t tal trQng phap tli~;dufnhAt cO
th' U'hg~- 00 tH~Lh19.vc;jnhi8u; gl8 It!1l!c ma sat rilt
khac nhau tuy thu¢e vao t6e:d~d'c'('Chuy'n ttIdng -d6i,
nh~t d¢ va mOitrU'i:Jng, n~n noi d~n h~ 50 ma sat khOng
cOnghia ma noi th~m ~ d~u k~n ma sat.
18
- t
C
B D
A
.';:;"
.i r,' ".
,AB:fNJsat 0 xy:~~6n dinh,,~~,~, ~C?,h~t mai
~: !LIcma ~t giam xuOng.. .
'.
. '
~ehtft.mai pha va cac b~ m~t 0 xuyt ~o v~.
CD IJlc,ma sat~ng!k\n~, ".
, ;:"D4n
:~n D. khOng cho h~t mili dUa.d6n!~l!Cma satF
6n dinh, bOi VI mang Oxyt duQCphlJc hOi, ch~4ctm'a-sat
. /"
~n dAt:J ~i Y6P~~.\' 't,
,i ,;
~~
~
, ,' '.,-
.•.
! ~~.u kQ'-~g,dinh Ia ~lJg,1hU'c F(N) ;:;:A {N, v, C}
: ~'hgp jy,;~a sat t).inh.:th~ IuOnJuOn~n U~n v(Ji ,qua
trIon,~~ )~\ va~j ;man nhat dint). g~,.~)c" qua
'~J,ri~.,p~ttn:b6
lID~pn~~;hQa hqp, JWn. Cltd09 G1U.~c
...
.... ,- -,'
,
~Qg,t~J~cmghen,n~t..~" ngh,i6n: ~u,tIlt\,·ditn ,9~,
ng~n. cUu·troOSJ ~I'lj~ng va~.~c:mOiJnrang khf khac
nh~~ ita .kt\t quasau:/ ..~." '~,'
-dlla
,
~'-.
.'
19
- t
B C D
A
"1 ~ • '
- 21
;'-S-
O(~
1',1
'Lie
c/o
'3 ~tv~t I~;;
1:.Thep 45 - thep 45 (U)'ma;sat kho': ...,
&atkbo.:"· .,
II: Y8A- Y8Ai(~ma
UI: 38 XM A (thAm Nltd) - Cu 663 trong mOl
tntang bOltrcrl gidi h~nWdng tl! vdi ap 1t!c:
~t:1~n:Quan ~gitl'a h~ s6 ma sat va tal cO
~t (f~n ma-h~:S6,ma sat
hAu' nhU1dt6ftg ddlva nho
~y iii do~n c6n
nhM, gQf~
(ftnh:~n6n dinh ganltan
d~ng chu,8n'hoa va mat
vcli
r , .•.••
.' mon nM't4fnhcua ~ m~t
. masat ~ng mal mon nay
PlK91Cm2J
xac d!nh bitng stfCAn bitng
d~g cU8 qua trinh hOi ph~c
cae cAu true thl1 cap, do tit qua trinh Cd hOa
va pha h~t
elIa mai mon 0 xy hOa, cOn cae qua trinh hll hong khOng
21
- 1 ~
cho phep Sa dl:lng ehu ytiu cO J~n quan dtin cae h~n
1
tU'Qngtree IoctJi loctJi , xuat h~n khi di6u k~n can bang
2
d¢ng eua sl! hinh thanh va pha hoctJicae lap mang Iilao •
v~ thU' dp b! mat di. cae qua trinh ma sat binh thU'ang
rat phO biEin va iii chti d¢ duy nhat cho' phep eua cae ehi
tltit may .
-
r
•
b. Quan h~ nang IU'Qngtrong qua trinh ma sat:
A = Q + AE.
A : GOng 00a Rgoqi k!c .
• Q : H~uqua nh~t I~n quaO' tOi ma sat O'~i. .•.~
~. E: Nang 1U'c;mg thl:l, 1U'c;mg
A hap thay d6i n¢i naO'g
Qua trinh do nh~t bang phtldng phaJido nh~t
IU'CJI'1g, dl:lng ctinhfu~tO'hJllt d.O'g t.
~n
A, AE ; xcie dinh bang,thl!c ngb~m ..
e. Bl&o. d~·.aeo vclkdim hOi!'trong qua trinh: ma
sat: Ia$UCch6ng tac dl:lngngoc~·Hl{ccUacbAt 'k' ~t thE1
neo va bi6nd~g. aMin dctJngquytit dinh sl! ti~n triE1nma
d!n.UJi.sl!' thay dOi d~n tfch tkip xLie v~t !)i',
satnt_ilva
gtly ,f'S(hin9·:~c8c h~ tU'Qngd~n xuat, cOaO'h hU'6ng
quy~t dinh -.tc;Lstfhinh thanh Il!e ma"sat va pha huy cae
tOp b6m~t m(Utm6n~ va,hU' hong.lhuang dung thl!e
ngh~md~ xac dtnh.l*in d~O'g deo .
• Phltdng phapdo .. ;~n d~O'g deo: gan VaG chO
b
do 1 tenx~\!,
~
ct.O' r'
p~U'dr)g Ph~P/~ang ph~n ta ha~ q~ang dan h6i:
) r ,.,,-
-Uf. ~y v~t.~A. trongsuOt ~a s~t vaO·',V.lth~'cando .. ,
22
- 23
Xef v~ dlu true klm lo~i nhlt
'" Phltn itch k1m~k
m~ng, trltc;rt..
.
-Do d~;cUng bA ;.m~ti·:I', '
- Dung tia Rdn ghen.
- HO tam thlfe va quansat trl.!c'tf6p: bt>1
eh~t hoa
va~ sat
lI'fla
- Phudhg phap phcit~. ngo~i d~n tr" •.do d*" trCl.
Qua d618 xaydt.Jhthinh anh vi mO~ng thai li'ng;$utJt
b~n d~ng phat h~n dltQC nh(]'ng Cd ch~ tinh vi va d~e
thiJ aia,.bi6n,d~ng:deo khi ma sat va xAy dlfng mO hinh
biEinytttia:Mu truc lOp M mc11t'~t t~ ma"saL,Na m¢t
tait qua qUail trqn§' I8l8msatlg to tihhtAt y6u; olia qua
trinh ~~dQjJ:khi ma'.scitbtnhttnfbng: ,va ~ng thai ung
sutJt bkin d~ng khi titip xLic tfnh va ma sat d¢ng rat khac
- 24
~ m~t t~p xuc. Xac dlnh Il;fc dfnh k!t kho khan vi IlfC
giam khi khoang each tang.
- Khu!ch tan: Anh hllSngtOLqua trinhma sat mai
mon kim lo~i.
HAng s6 khu!ch tan vaeac ~ ttianh hllang toi
~or
no Ia : Ban chcit ,cua kim_ ~i, r dung dteh "'A(f~
r_ • J. _,
thanh,dJu trucAitlb ~, 81f t;lAt.e4aog.:flq'hng '.• h~ se.
khu!ch tan,~.·~t; muc d~~x.~bhitUa:mlC~ng tlnh
.
th6.,· ,.::; ;
~, nay,ta dang ngh~ cUll trOcJc:hl ma:sat dllQC
"xAydvng tr~n·QCIt$o a:ie-qua'1trlnhikhutah:.t:in dOSlf h~t
;.:hOa maobyl~ Wit cacrl.4>6-·m~l""'~ aing' ~t
.~ ~t dlAm va do sl! chuy6nkh6..~I~Gl
d~ kb••y6i,'
. ~.
" ';j
·H'
[;i
24
nguon tai.lieu . vn
