Xem mẫu
1
Môc lôc
Trang
Bµi më ®Çu
1
C©u hái «n tËp bµi më ®Çu
3
Ch−¬ng I . KhÝ quyÓn tr¸i ®Êt
ß1.1. Thµnh phÇn khÝ quyÓn tr¸i ®Êt
4
ß1.2. CÊu tróc khÝ quyÓn
5
C©u hái «n tËp ch−¬ng I
7
Ch−¬ng II. HiÖn t−îng nhiÖt trong khÝ quyÓn
8
ß2.1. Tr¹ng th¸i nhiÖt cña khÝ quyÓn
8
ß2.2. T¸c dông nhiÖt cña mÆt ®Êt ®èi víi líp khÝ quyÓn d−íi thÊp
9
ß2.3. NhiÖt ®é kh«ng khÝ trªn mÆt ®Êt vµ c¸ch ®o nã
13
C©u hái «n tËp ch−¬ng II
19
Ch−¬ng III. N−íc trong khÝ quyÓn
20
ß3.1. Sù bèc h¬i cña n−íc
20
ß3.2. §é Èm kh«ng khÝ
21
ß3.3. BiÕn ®æi pha cña n−íc trong khÝ quyÓn
27
ß3.4. S−¬ng mï
29
ß3.5. M©y
31
C©u hái «n tËp ch−¬ng III
39
Ch−¬ng IV - Gi¸ng thuû
40
ß4.1. Ph©n lo¹i gi¸ng thñy
40
ß4.2. C¸ch quan tr¾c gi¸ng thuû
41
C©u hái «n tËp ch−¬ng IV
42
Ch−¬ng V - ¸p suÊt kh«ng khÝ
43
ß5.1. MËt ®é vµ ¸p suÊt kh«ng khÝ
43
ß5.2. Ph−¬ng ph¸p vµ dông cô ®o khÝ ¸p
46
ß5.3. BiÕn tr×nh ngµy vµ n¨m cña ¸p suÊt kh«ng khÝ
48
ß5.4. Tr−êng khÝ ¸p trªn mÆt ®¹i d−¬ng
49
C©u hái «n tËp ch−¬ng V
53
Ch−¬ng VI - Giã vµ c¸c dßng kh«ng khÝ trong khÝ quyÓn
54
ß6.1. Kh¸i niÖm chung vÒ giã
54
ß6.2. Gradich khÝ ¸p ngang
54
ß6.3. C¸c lùc t¸c dông lªn ph©n tö khÝ chuyÓn ®éng
56
ß6.4. Giã ®Þa chuyÓn. Giã gradien
58
ß6.5. H−íng giã khi cã lùc ma s¸t
60
ß6.6. §o c¸c yÕu tè giã
62
ß6.7. C¸c lo¹i gÝo ®Þa ph−¬ng
69
ß6.8. Sù ph©n bè giã trªn ®Þa cÇu
71
C©u hái «n tËp ch−¬ng VI
77
2
Ch−¬ng VII - TÇm nh×n xa khÝ t−îng
78
ß7.1. Kh¸i niÖm vÒ kh¶ n¨ng nh×n xa
78
ß7.2. TÇm nh×n xa khÝ t−îng
80
ß7.3. Quan tr¾c tÇm nh×n xa khÝ t−îng
81
C©u hái «n tËp ch−¬ng VII
83
Ch−¬ng VIII - C¸c bé phËn khÝ quyÓn ®iÓn h×nh vµ thêi tiÕt ë
trong ®ã
84
ß8.1. Kh¸i niÖm vÒ thêi tiÕt
84
ß8.2. KhÝ ®oµn
85
ß8.3. Front khÝ quyÓn
90
ß8.4.Xo¸y thuËn
99
ß8.5. Xo¸y thuËn nhiÖt ®íi
109
ß8.6. Xo¸y nghÞch
119
ß8.7. Hoµn l−u khÝ quyÓn trªn c¸c vïng kh¸c nhau cña ®Þa cÇu
121
C©u hái «n tËp ch−¬ng VIII
125
Ch−¬ng IX - Dù b¸o thêi tiÕt vµ dÞch vô khÝ t−îng
127
ß9.1. Tæ chøc vµ c¬ cÊu vµ dÞch vô khÝ t−îng
127
ß9.2. B¶n ®å thêi tiÕt
134
ß9.3. Dù b¸o thêi tiÕt
137
ß9.4. DÞch vô dù b¸o b·o
140
ß9.5. B¶n ®å thêi tiÕt Facsimile
142
ß9.6. Nh÷ng dÊu hiÖu thêi tiÕt ®Þa ph−¬ng
148
ß9.7. DÞch vô tµu biÓn bëi c¸c khuyÕn c¸o chän ®−êng ®i tèi −u
151
C©u hái «n tËp ch−¬ng IX
153
Ch−¬ng X- §¹i d−¬ng thÕ giíi vµ c¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nã
154
ß10.1. Sù ph©n bè ®Êt liÒn vµ n−íc trªn tr¸i ®Êt
154
ß10.2. Sù ph©n chia §¹i d−¬ng trªn thÕ giíi
154
C©u hái «n tËp ch−¬ng X
157
Ch−¬ng XI - §¸y §¹i d−¬ng thÕ giíi
158
ß11.1. §Þa h×nh ®¸y
158
ß11.2. ChÊt ®Êt ®¸y
161
C©u hái «n tËp ch−¬ng XI
164
Ch−¬ng XII - TÝnh chÊt lý - ho¸ cña n−íc biÓn
165
ß12.1. PhÇn ho¸ häc vµ ®é mÆn
165
ß12.2. MËt ®é, mËt ®é t−¬ng ®èi cña n−íc biÓn
169
ß12.3. MÇu s¾c, ®é trong suèt vµ s¸ng biÓn
170
C©u hái «n tËp ch−¬ng XII
173
Ch−¬ng XIII- NhiÖt ®é n−íc biÓn vµ ®¹i d−¬ng
174
ß13.1. Nguån gèc cña nhiÖt. Dông cô vµ ph−¬ng ph¸p ®o nhiÖt ®é
n−íc biÓn
174
ß13.2. Sù ph©n bè nhiÖt ®é n−íc
175
3
C©u hái «n tËp ch−¬ng XIII
178
Ch−¬ng XIV- Sãng biÓn
179
ß14.1. Kh¸i niÖm chung
179
ß14.2. C¸c yÕu tè sãng biÓn
183
ß14.3. Quan s¸t sãng biÓn
185
ß14.4. §Æc tr−ng cña sãng trªn §¹i d−¬ng thÕ giíi vµ vïng gÇn bê
190
C©u hái «n tËp ch−¬ng XIV
191
Ch−¬ng XV-Dao ®éng mùc n−íc §¹i d−¬ng thÕ giíi. HiÖn t−îng
thuû triÒu
192
ß15.1. Mùc n−íc ®¹i d−¬ng vµ biÓn
192
ß15.2. HiÖn t−îng thuû triÒu
194
ß15.3. Gi¶i thÝch hiÖn t−îng thuû triÒu
196
ß15.4. Sù chªnh lÖch cña thuû triÒu
199
ß15.5. Biªn ®é thuû triÒu vµ ®Æc ®iÓm cña nã trªn c¸c ®¹i d−¬ng vµ
biÓn
201
ß15.6. C¬ së ®Ó tÝnh tr−íc c¸c yÕu tè cña thuû triÒu
202
C©u hái «n tËp ch−¬ng XV
204
Ch−¬ng XVI - H¶i l−u
206
ß16.1. §Þnh nghÜa vµ ph©n lo¹i h¶i l−u
206
ß16.2. Ph−¬ng ph¸p vµ dông côc x¸c ®Þnh h¶i l−u
208
ß16.3. S¬ ®å dßng ch¶y §¹i d−¬ng thÕ giíi
210
C©u hái «n tËp ch−¬ng XVI
216
C¸c phô lôc
217
Tµi liÖu tham kh¶o
226
4
Bµi më ®Çu
1. Vai trß vÞ trÝ cña "KhÝ t−îng - Thuû v¨n hµng h¶i " ®èi víi ngµnh hµng h¶i.
Ngµnh giao th«ng vËn t¶i ®−êng biÓn ViÖt Nam, còng nh− nhiÒu n−íc kh¸c trªn thÕ giíi, ®· vµ
®ang ph¸t triÓn m¹nh. NhiÒu lo¹i tµu ®¸nh c¸, tµu vËn t¶i biÓn ®· vµ ®ang ho¹t ®éng trªn tÊt c¶ c¸c
biÓn vµ ®¹i d−¬ng cña tr¸i ®Êt . C¸c tµu hiÖn ®¹i ®−îc trang bÞ c¸c ph−¬ng tiÖn dÉn ®−êng tèi t©n,
cho phÐp ®i biÓn trong mäi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt. Sù hoµn thiÖn kÕt cÊu th©n tµu, kÝch th−íc cña tµu
chøng tá r»ng viÖc ®i biÓn trong thêi gian hiÖn nay kh«ng phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo ¶nh h−ëng cña
m«i tr−êng. Tuy vËy, nh÷ng ng−êi ®iÒu khiÓn tµu biÓn, trong ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh lu«n lu«n
ph¶i chó ý ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vµ t×nh tr¹ng mÆt biÓn (®¹i d−¬ng), v× chóng cã ¶nh h−ëng
®¸ng kÓ ®Õn møc ®é an toµn vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc khai th¸c c¸c tµu biÓn.
Sãng to, giã lín, tÇm nh×n xa h¹n chÕ, c¸c h¶i l−u bÊt th−êng...lµ nh÷ng nh©n tè chñ yÕu ®e
do¹ sù an toµn trªn biÓn. Chóng lµm gi¶m tèc ®é tµu, kÐo dµi thêi gian chuyÕn ®i, lµm tiªu hao
nhiªn liÖu qu¸ møc, g©y ra nh÷ng tæn thÊt c¬ häc ®èi víi th©n tµu hoÆc hµng ho¸, lµm gi¶m hiÖu
qu¶ kinh tÕ. MÆt kh¸c trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nãng bøc, qu¸ Èm −ít, hoÆc qu¸ gi¸ rÐt, lµm cho
thuyÒn viªn khã chÞu, mÖt mái, gi¶m hiÖu qu¶ lao ®éng. §iÒu ®ã g©y nªn chñ yÕu do ®iÒu kiÖn nhiÖt
®é cña n−íc biÓn vµ kh«ng khÝ, ®é Èm kh«ng khÝ cã liªn quan ®Õn th©n tµu.
V× vËy ®èi víi ng−êi ®iÒu khiÓn tµu biÓn ph¶i biÕt ®−îc c¸c ®iÒu kiÖn khÝ t−îng - thuû v¨n n¬i
tµu m×nh ®ang ho¹t ®éng vµ sÏ ®i tíi, ®Ó cã thÓ tr¸nh mäi nguy hiÓm cho tµu, b¶o ®¶m an toµn vµ
mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt .
2. §èi t−îng vµ nhiÖm vô cña "KhÝ t−îng - Thuû v¨n hµng h¶i" .
Gi¸o tr×nh nµy tr×nh bµy khoa häc c¬ së cña khÝ t−îng häc vµ h¶i d−¬ng häc. Trong tõng phÇn
cã ®Ò cËp ®Õn ¶nh h−ëng cña c¸c yÕu tè khÝ t−îng - thuû v¨n ®èi víi tµu biÓn .
KhÝ t−îng häc - khoa häc vÒ khÝ quyÓn tr¸i ®Êt nghiªn cøu c¸c qu¸ tr×nh vËt lý vµ nh÷ng hiÖn
t−îng x¶y ra trong ®ã .
H¶i d−¬ng häc - khoa häc vÒ c¸c ®¹i d−¬ng vµ biÓn, nghiªn cøu c¸c qu¸ tr×nh lý ho¸ vµ c¸c
hiÖn t−îng x¶y ra trong ®ã .
C¸c qu¸ tr×nh vµ c¸c hiÖn t−îng khÝ quyÓn cã ¶nh h−ëng m¹nh chñ yÕu n»m ë líp khÝ quyÓn
s¸t ®Êt vµ s¸t mÆt biÓn. Gi÷a khÝ quyÓn víi bÒ mÆt ®Êt, mÆt n−íc lu«n x¶y ra c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi
nhiÖt Èm vµ sù t−¬ng t¸c ®éng lùc gi÷a c¸c khèi khÝ víi n−íc ®¹i d−¬ng vµ biÓn.
Trong phÇn thø nhÊt cña gi¸o tr×nh nµy (phÇn khÝ t−îng häc) còng ®−îc ®−a vµo mét c¸ch
ng¾n gän nh÷ng kiÕn thøc cña khÝ t−îng häc Si-nèp.
KhÝ t−îng häc Si-nèp hay khoa häc dù ®o¸n thêi tiÕt lµ khoa häc nghiªn cøu c¸c qu¸ tr×nh
khÝ quyÓn vµ c¸c nguyªn nh©n thay ®æi thêi tiÕt víi môc ®Ých dù b¸o nã.
Ph−¬ng ph¸p chÝnh ®Ó nghiªn cøu khÝ t−îng häc, h¶i d−¬ng häc vµ dù b¸o thêi tiÕt lµ quan
s¸t vµ ph©n tÝch sè liÖu quan tr¾c ®−îc. §Ó ®¹t môc ®Ých ®ã ng−êi ta thµnh lËp nhiÒu tr¹m khÝ t−îngthñy v¨n c¶ trªn ®Êt liÒn, trªn h¶i ®¶o, c¶ trªn c¸c phao næi vµ trªn c¸c tµu biÓn di ®éng. Ngoµi ra, ë
c¸c tr¹m khÝ t−îng, c¸c viÖn nghiªn cøu vµ c¸c trung t©m dù b¸o thêi tiÕt tiÕn hµnh xö lý c¸c sè liÖu
quan tr¾c ®−îc, th−êng xuyªn xem xÐt sù thay ®æi cña thêi tiÕt vµ thµnh lËp c¸c dù b¸o thêi tiÕt, dù
b¸o t×nh tr¹ng mÆt biÓn (®¹i d−¬ng).
Yªu cÇu cña "KhÝ t−îng - thuû v¨n hµng h¶i " lµ trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt cho sü
quan boong :
1. N¾m ®−îc nh÷ng qu¸ tr×nh vµ c¸c hiÖn t−îng x¶y ra trong khÝ quyÓn, trªn mÆt biÓn vµ ®¹i
d−¬ng.
2. §¸nh gi¸ ®óng ¶nh h−ëng cña c¸c ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vµ thuû v¨n ®Õn c¸c lo¹i tµu biÓn.
3.TiÕn hµnh quan tr¾c c¸c yÕu tè khÝ t−îng - thuû v¨n trªn tµu, m· ho¸ c¸c sè liÖu ®ã vµ
chuyÓn cho c¸c trung t©m thêi tiÕt.
5
nguon tai.lieu . vn
Môc lôc
Trang
Bµi më ®Çu
1
C©u hái «n tËp bµi më ®Çu
3
Ch−¬ng I . KhÝ quyÓn tr¸i ®Êt
ß1.1. Thµnh phÇn khÝ quyÓn tr¸i ®Êt
4
ß1.2. CÊu tróc khÝ quyÓn
5
C©u hái «n tËp ch−¬ng I
7
Ch−¬ng II. HiÖn t−îng nhiÖt trong khÝ quyÓn
8
ß2.1. Tr¹ng th¸i nhiÖt cña khÝ quyÓn
8
ß2.2. T¸c dông nhiÖt cña mÆt ®Êt ®èi víi líp khÝ quyÓn d−íi thÊp
9
ß2.3. NhiÖt ®é kh«ng khÝ trªn mÆt ®Êt vµ c¸ch ®o nã
13
C©u hái «n tËp ch−¬ng II
19
Ch−¬ng III. N−íc trong khÝ quyÓn
20
ß3.1. Sù bèc h¬i cña n−íc
20
ß3.2. §é Èm kh«ng khÝ
21
ß3.3. BiÕn ®æi pha cña n−íc trong khÝ quyÓn
27
ß3.4. S−¬ng mï
29
ß3.5. M©y
31
C©u hái «n tËp ch−¬ng III
39
Ch−¬ng IV - Gi¸ng thuû
40
ß4.1. Ph©n lo¹i gi¸ng thñy
40
ß4.2. C¸ch quan tr¾c gi¸ng thuû
41
C©u hái «n tËp ch−¬ng IV
42
Ch−¬ng V - ¸p suÊt kh«ng khÝ
43
ß5.1. MËt ®é vµ ¸p suÊt kh«ng khÝ
43
ß5.2. Ph−¬ng ph¸p vµ dông cô ®o khÝ ¸p
46
ß5.3. BiÕn tr×nh ngµy vµ n¨m cña ¸p suÊt kh«ng khÝ
48
ß5.4. Tr−êng khÝ ¸p trªn mÆt ®¹i d−¬ng
49
C©u hái «n tËp ch−¬ng V
53
Ch−¬ng VI - Giã vµ c¸c dßng kh«ng khÝ trong khÝ quyÓn
54
ß6.1. Kh¸i niÖm chung vÒ giã
54
ß6.2. Gradich khÝ ¸p ngang
54
ß6.3. C¸c lùc t¸c dông lªn ph©n tö khÝ chuyÓn ®éng
56
ß6.4. Giã ®Þa chuyÓn. Giã gradien
58
ß6.5. H−íng giã khi cã lùc ma s¸t
60
ß6.6. §o c¸c yÕu tè giã
62
ß6.7. C¸c lo¹i gÝo ®Þa ph−¬ng
69
ß6.8. Sù ph©n bè giã trªn ®Þa cÇu
71
C©u hái «n tËp ch−¬ng VI
77
2
Ch−¬ng VII - TÇm nh×n xa khÝ t−îng
78
ß7.1. Kh¸i niÖm vÒ kh¶ n¨ng nh×n xa
78
ß7.2. TÇm nh×n xa khÝ t−îng
80
ß7.3. Quan tr¾c tÇm nh×n xa khÝ t−îng
81
C©u hái «n tËp ch−¬ng VII
83
Ch−¬ng VIII - C¸c bé phËn khÝ quyÓn ®iÓn h×nh vµ thêi tiÕt ë
trong ®ã
84
ß8.1. Kh¸i niÖm vÒ thêi tiÕt
84
ß8.2. KhÝ ®oµn
85
ß8.3. Front khÝ quyÓn
90
ß8.4.Xo¸y thuËn
99
ß8.5. Xo¸y thuËn nhiÖt ®íi
109
ß8.6. Xo¸y nghÞch
119
ß8.7. Hoµn l−u khÝ quyÓn trªn c¸c vïng kh¸c nhau cña ®Þa cÇu
121
C©u hái «n tËp ch−¬ng VIII
125
Ch−¬ng IX - Dù b¸o thêi tiÕt vµ dÞch vô khÝ t−îng
127
ß9.1. Tæ chøc vµ c¬ cÊu vµ dÞch vô khÝ t−îng
127
ß9.2. B¶n ®å thêi tiÕt
134
ß9.3. Dù b¸o thêi tiÕt
137
ß9.4. DÞch vô dù b¸o b·o
140
ß9.5. B¶n ®å thêi tiÕt Facsimile
142
ß9.6. Nh÷ng dÊu hiÖu thêi tiÕt ®Þa ph−¬ng
148
ß9.7. DÞch vô tµu biÓn bëi c¸c khuyÕn c¸o chän ®−êng ®i tèi −u
151
C©u hái «n tËp ch−¬ng IX
153
Ch−¬ng X- §¹i d−¬ng thÕ giíi vµ c¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nã
154
ß10.1. Sù ph©n bè ®Êt liÒn vµ n−íc trªn tr¸i ®Êt
154
ß10.2. Sù ph©n chia §¹i d−¬ng trªn thÕ giíi
154
C©u hái «n tËp ch−¬ng X
157
Ch−¬ng XI - §¸y §¹i d−¬ng thÕ giíi
158
ß11.1. §Þa h×nh ®¸y
158
ß11.2. ChÊt ®Êt ®¸y
161
C©u hái «n tËp ch−¬ng XI
164
Ch−¬ng XII - TÝnh chÊt lý - ho¸ cña n−íc biÓn
165
ß12.1. PhÇn ho¸ häc vµ ®é mÆn
165
ß12.2. MËt ®é, mËt ®é t−¬ng ®èi cña n−íc biÓn
169
ß12.3. MÇu s¾c, ®é trong suèt vµ s¸ng biÓn
170
C©u hái «n tËp ch−¬ng XII
173
Ch−¬ng XIII- NhiÖt ®é n−íc biÓn vµ ®¹i d−¬ng
174
ß13.1. Nguån gèc cña nhiÖt. Dông cô vµ ph−¬ng ph¸p ®o nhiÖt ®é
n−íc biÓn
174
ß13.2. Sù ph©n bè nhiÖt ®é n−íc
175
3
C©u hái «n tËp ch−¬ng XIII
178
Ch−¬ng XIV- Sãng biÓn
179
ß14.1. Kh¸i niÖm chung
179
ß14.2. C¸c yÕu tè sãng biÓn
183
ß14.3. Quan s¸t sãng biÓn
185
ß14.4. §Æc tr−ng cña sãng trªn §¹i d−¬ng thÕ giíi vµ vïng gÇn bê
190
C©u hái «n tËp ch−¬ng XIV
191
Ch−¬ng XV-Dao ®éng mùc n−íc §¹i d−¬ng thÕ giíi. HiÖn t−îng
thuû triÒu
192
ß15.1. Mùc n−íc ®¹i d−¬ng vµ biÓn
192
ß15.2. HiÖn t−îng thuû triÒu
194
ß15.3. Gi¶i thÝch hiÖn t−îng thuû triÒu
196
ß15.4. Sù chªnh lÖch cña thuû triÒu
199
ß15.5. Biªn ®é thuû triÒu vµ ®Æc ®iÓm cña nã trªn c¸c ®¹i d−¬ng vµ
biÓn
201
ß15.6. C¬ së ®Ó tÝnh tr−íc c¸c yÕu tè cña thuû triÒu
202
C©u hái «n tËp ch−¬ng XV
204
Ch−¬ng XVI - H¶i l−u
206
ß16.1. §Þnh nghÜa vµ ph©n lo¹i h¶i l−u
206
ß16.2. Ph−¬ng ph¸p vµ dông côc x¸c ®Þnh h¶i l−u
208
ß16.3. S¬ ®å dßng ch¶y §¹i d−¬ng thÕ giíi
210
C©u hái «n tËp ch−¬ng XVI
216
C¸c phô lôc
217
Tµi liÖu tham kh¶o
226
4
Bµi më ®Çu
1. Vai trß vÞ trÝ cña "KhÝ t−îng - Thuû v¨n hµng h¶i " ®èi víi ngµnh hµng h¶i.
Ngµnh giao th«ng vËn t¶i ®−êng biÓn ViÖt Nam, còng nh− nhiÒu n−íc kh¸c trªn thÕ giíi, ®· vµ
®ang ph¸t triÓn m¹nh. NhiÒu lo¹i tµu ®¸nh c¸, tµu vËn t¶i biÓn ®· vµ ®ang ho¹t ®éng trªn tÊt c¶ c¸c
biÓn vµ ®¹i d−¬ng cña tr¸i ®Êt . C¸c tµu hiÖn ®¹i ®−îc trang bÞ c¸c ph−¬ng tiÖn dÉn ®−êng tèi t©n,
cho phÐp ®i biÓn trong mäi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt. Sù hoµn thiÖn kÕt cÊu th©n tµu, kÝch th−íc cña tµu
chøng tá r»ng viÖc ®i biÓn trong thêi gian hiÖn nay kh«ng phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo ¶nh h−ëng cña
m«i tr−êng. Tuy vËy, nh÷ng ng−êi ®iÒu khiÓn tµu biÓn, trong ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh lu«n lu«n
ph¶i chó ý ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vµ t×nh tr¹ng mÆt biÓn (®¹i d−¬ng), v× chóng cã ¶nh h−ëng
®¸ng kÓ ®Õn møc ®é an toµn vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc khai th¸c c¸c tµu biÓn.
Sãng to, giã lín, tÇm nh×n xa h¹n chÕ, c¸c h¶i l−u bÊt th−êng...lµ nh÷ng nh©n tè chñ yÕu ®e
do¹ sù an toµn trªn biÓn. Chóng lµm gi¶m tèc ®é tµu, kÐo dµi thêi gian chuyÕn ®i, lµm tiªu hao
nhiªn liÖu qu¸ møc, g©y ra nh÷ng tæn thÊt c¬ häc ®èi víi th©n tµu hoÆc hµng ho¸, lµm gi¶m hiÖu
qu¶ kinh tÕ. MÆt kh¸c trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nãng bøc, qu¸ Èm −ít, hoÆc qu¸ gi¸ rÐt, lµm cho
thuyÒn viªn khã chÞu, mÖt mái, gi¶m hiÖu qu¶ lao ®éng. §iÒu ®ã g©y nªn chñ yÕu do ®iÒu kiÖn nhiÖt
®é cña n−íc biÓn vµ kh«ng khÝ, ®é Èm kh«ng khÝ cã liªn quan ®Õn th©n tµu.
V× vËy ®èi víi ng−êi ®iÒu khiÓn tµu biÓn ph¶i biÕt ®−îc c¸c ®iÒu kiÖn khÝ t−îng - thuû v¨n n¬i
tµu m×nh ®ang ho¹t ®éng vµ sÏ ®i tíi, ®Ó cã thÓ tr¸nh mäi nguy hiÓm cho tµu, b¶o ®¶m an toµn vµ
mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt .
2. §èi t−îng vµ nhiÖm vô cña "KhÝ t−îng - Thuû v¨n hµng h¶i" .
Gi¸o tr×nh nµy tr×nh bµy khoa häc c¬ së cña khÝ t−îng häc vµ h¶i d−¬ng häc. Trong tõng phÇn
cã ®Ò cËp ®Õn ¶nh h−ëng cña c¸c yÕu tè khÝ t−îng - thuû v¨n ®èi víi tµu biÓn .
KhÝ t−îng häc - khoa häc vÒ khÝ quyÓn tr¸i ®Êt nghiªn cøu c¸c qu¸ tr×nh vËt lý vµ nh÷ng hiÖn
t−îng x¶y ra trong ®ã .
H¶i d−¬ng häc - khoa häc vÒ c¸c ®¹i d−¬ng vµ biÓn, nghiªn cøu c¸c qu¸ tr×nh lý ho¸ vµ c¸c
hiÖn t−îng x¶y ra trong ®ã .
C¸c qu¸ tr×nh vµ c¸c hiÖn t−îng khÝ quyÓn cã ¶nh h−ëng m¹nh chñ yÕu n»m ë líp khÝ quyÓn
s¸t ®Êt vµ s¸t mÆt biÓn. Gi÷a khÝ quyÓn víi bÒ mÆt ®Êt, mÆt n−íc lu«n x¶y ra c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi
nhiÖt Èm vµ sù t−¬ng t¸c ®éng lùc gi÷a c¸c khèi khÝ víi n−íc ®¹i d−¬ng vµ biÓn.
Trong phÇn thø nhÊt cña gi¸o tr×nh nµy (phÇn khÝ t−îng häc) còng ®−îc ®−a vµo mét c¸ch
ng¾n gän nh÷ng kiÕn thøc cña khÝ t−îng häc Si-nèp.
KhÝ t−îng häc Si-nèp hay khoa häc dù ®o¸n thêi tiÕt lµ khoa häc nghiªn cøu c¸c qu¸ tr×nh
khÝ quyÓn vµ c¸c nguyªn nh©n thay ®æi thêi tiÕt víi môc ®Ých dù b¸o nã.
Ph−¬ng ph¸p chÝnh ®Ó nghiªn cøu khÝ t−îng häc, h¶i d−¬ng häc vµ dù b¸o thêi tiÕt lµ quan
s¸t vµ ph©n tÝch sè liÖu quan tr¾c ®−îc. §Ó ®¹t môc ®Ých ®ã ng−êi ta thµnh lËp nhiÒu tr¹m khÝ t−îngthñy v¨n c¶ trªn ®Êt liÒn, trªn h¶i ®¶o, c¶ trªn c¸c phao næi vµ trªn c¸c tµu biÓn di ®éng. Ngoµi ra, ë
c¸c tr¹m khÝ t−îng, c¸c viÖn nghiªn cøu vµ c¸c trung t©m dù b¸o thêi tiÕt tiÕn hµnh xö lý c¸c sè liÖu
quan tr¾c ®−îc, th−êng xuyªn xem xÐt sù thay ®æi cña thêi tiÕt vµ thµnh lËp c¸c dù b¸o thêi tiÕt, dù
b¸o t×nh tr¹ng mÆt biÓn (®¹i d−¬ng).
Yªu cÇu cña "KhÝ t−îng - thuû v¨n hµng h¶i " lµ trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt cho sü
quan boong :
1. N¾m ®−îc nh÷ng qu¸ tr×nh vµ c¸c hiÖn t−îng x¶y ra trong khÝ quyÓn, trªn mÆt biÓn vµ ®¹i
d−¬ng.
2. §¸nh gi¸ ®óng ¶nh h−ëng cña c¸c ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vµ thuû v¨n ®Õn c¸c lo¹i tµu biÓn.
3.TiÕn hµnh quan tr¾c c¸c yÕu tè khÝ t−îng - thuû v¨n trªn tµu, m· ho¸ c¸c sè liÖu ®ã vµ
chuyÓn cho c¸c trung t©m thêi tiÕt.
5