- Trang Chủ
- Vật lý
- Giáo trình hướng dẫn thăm dò chức năng nguyên tử và ghi hình đồng vị nguyên tử bằng phóng xạ p8
Xem mẫu
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
Y Häc H¹t Nh©n 2005
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
PhÇn I:
Th¨m dß chøc n¨ng vµ ghi h×nh b»ng ®ång vÞ phãng X¹
Môc tiªu:
1. HiÓu ®−îc nguyªn t¾c chung cña chÈn ®o¸n bÖnh b»ng ®ång vÞ phãng x¹.
2. N¾m ®−îc mét sè ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ chøc n¨ng v ghi h×nh b»ng ®ång vÞ
phãng x¹ ®èi víi c¸c c¬ quan nh−: tuyÕn gi¸p, thËn, tiÕt niÖu, n o, tim m¹ch, phæi,
x−¬ng..
5. Ghi h×nh x−¬ng
§èi víi c¸c bÖnh thuéc hÖ thèng x−¬ng khíp th× chôp X quang quy −íc, CT,
MRI… rÊt cã gi¸ trÞ trong chÈn ®o¸n. Bªn c¹nh nh÷ng ph−¬ng ph¸p n y, mét ph−¬ng
ph¸p kh¸c ra ®êi ® gãp phÇn quan träng cho c«ng t¸c chÈn ®o¸n, ®Æc biÖt l ph¸t hiÖn,
theo dâi, tiªn l−îng c¸c tæn th−¬ng ë x−¬ng nh− ung th− x−¬ng nguyªn ph¸t, di c¨n
x−¬ng. §ã l ph−¬ng ph¸p ghi h×nh x−¬ng (x¹ h×nh x−¬ng).
LÞch sö nghiªn cøu øng dông c¸c §VPX ®Ó ghi h×nh x−¬ng ®−îc b¾t ®Çu tõ ®Çu
nh÷ng n¨m 40 cña thÕ kû 20. N¨m 1942, Treadwell v céng sù ® sö dông ph−¬ng
ph¸p tù chôp phãng x¹ b»ng tia gamma cña 85Sr ®Ó nghiªn cøu ung th− x−¬ng nguyªn
ph¸t. N¨m 1958, Bauer ® nghiªn cøu chuyÓn hãa canci b»ng tia gamma cña 85Sr. N¨m
1961 lÇn ®Çu tiªn Flemming v céng sù ® tiÕn h nh ghi h×nh x−¬ng b»ng 85Sr. Tõ n¨m
1971, Subramanian, Castronovo v céng sù ® giíi thiÖu hîp chÊt phosphat v
diphosphonate ®¸nh dÊu 99mTc ®Ó ghi h×nh x−¬ng th× øng dông cña ghi h×nh x−¬ng
b»ng ®ång vÞ phãng x¹ cã mét tÇm quan träng ®Æc biÖt trong chÈn ®o¸n bÖnh cña hÖ
x−¬ng khíp.
5.1. Nguyªn lý:
Ghi h×nh x−¬ng b»ng ®ång vÞ phãng x¹ dùa trªn nguyªn lý l c¸c vïng x−¬ng bÞ
tæn th−¬ng hay vïng x−¬ng bÞ ph¸ huû th−êng ®i kÌm víi t¸i t¹o x−¬ng m hÖ qu¶ l
t¨ng ho¹t ®éng chuyÓn ho¸ v quay vßng calci. NÕu ta dïng c¸c §VPX cã chuyÓn ho¸
t−¬ng ®ång víi calci th× chóng sÏ tËp trung t¹i c¸c vïng t¸i t¹o x−¬ng víi nång ®é cao
h¬n h¼n so víi tæ chøc x−¬ng b×nh th−êng. Nh− vËy nh÷ng n¬i x−¬ng bÞ tæn th−¬ng
sÏ cã ho¹t ®é phãng x¹ cao h¬n so víi tæ chøc x−¬ng l nh xung quanh.
5.2. D−îc chÊt phãng x¹:
Cã kh¸ nhiÒu §VPX ®−îc dïng ®Ó ghi h×nh x−¬ng nh− 85Sr, 18F, 99mTc... C¸c DCPX
th−êng ®−îc dïng phæ biÕn hiÖn nay l c¸c hîp chÊt phosphate g¾n víi 99mTc nh−
pyrophosphate hoÆc ethylenehydroxydiphosphonate (EHDP), methylene
diphosphonate (MDP), hydroxymethylene diphosphonate (HMDP) ...
5.3. ThiÕt bÞ ghi h×nh:
Cã thÓ ghi h×nh x−¬ng b»ng m¸y ghi h×nh Scanner v¹ch th¼ng, hoÆc b»ng m¸y
Gamma Camera, SPECT, PET ...
5.4. ChØ ®Þnh:
Ghi h×nh x−¬ng th−êng ®−îc chØ ®Þnh cho c¸c tr−êng hîp cÇn:
- §Þnh khu c¸c tæn th−¬ng x−¬ng (ghi h×nh x−¬ng th−êng nh¹y h¬n trong chôp X
quang th«ng th−êng).
Hoa Sóng SantÐ
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
Y Häc H¹t Nh©n 2005
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
- Ph¸t hiÖn c¸c di c¨n v o x−¬ng cña c¸c bÖnh nh©n ung th− vó, tiÒn liÖt tuyÕn ... tr−íc
khi thÊy ®−îc trªn phim X quang v ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é lan réng thùc sù cña di c¨n
x−¬ng khi ® thÊy tæn th−¬ng x−¬ng. §iÒu n y ®Æc biÖt Ých lîi ®Ó ho¹ch ®Þnh ph−¬ng
thøc ®iÒu trÞ b»ng bøc x¹.
- X¸c ®Þnh vÞ trÝ ®Ó l m sinh thiÕt v cã thÓ x¸c ®Þnh møc ®é lan réng cña c¸c tæn
th−¬ng ph¸ huû x−¬ng kh«ng ¸c tÝnh trong cèt tuû viªm.
- §−îc chØ ®Þnh nh− nghiÖm ph¸p s ng läc (Screening Test) ®Ó ph¸t hiÖn di c¨n cña
c¸c lo¹i ung th− vó, phæi v vïng chËu tr−íc khi quyÕt ®Þnh mét chØ ®Þnh phÉu thuËt
®iÒu trÞ.
- §¸nh gi¸ c¸c vïng khã x¸c ®Þnh b»ng X quang nh− x−¬ng b¶ vai, x−¬ng øc...
- Ph¸t hiÖn c¸c di c¨n x−¬ng tíi c¸c c¬ quan kh¸c (trõ c¸c sarcoma x−¬ng nguyªn
ph¸t).
Tuy nhiªn ghi h×nh x−¬ng b»ng ®ång vÞ phãng x¹ vÉn tån t¹i mét h¹n chÕ l
t−¬ng ®èi kh«ng ®Æc hiÖu. Mét sè tæn th−¬ng trong bÖnh Paget, g y x−¬ng, viªm khíp
®Òu cho h×nh ghi d−¬ng tÝnh v trong nhiÒu tr−êng hîp kh«ng ph©n biÖt ®−îc víi tæn
th−¬ng x−¬ng ¸c tÝnh...
5.5. §¸nh gi¸ kÕt qu¶:
ViÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ trong ghi h×nh x−¬ng dùa v o nguyªn t¾c tËp trung ho¹t ®é
phãng x¹ ë nh÷ng vïng tæn th−¬ng cao h¬n so víi c¸c tæ chøc x−¬ng xung quanh.
§iÒu ®ã cã nghÜa l nh÷ng n¬i tËp trung ho¹t ®é phãng x¹ kh«ng ®èi xøng hoÆc tËp
trung kh«ng ®Òu trªn cét sèng hoÆc c¸c x−¬ng d i ®−îc xem l h×nh ghi d−¬ng tÝnh.
Vïng t¨ng ho¹t ®é phãng x¹ phï hîp víi møc lan to¶ cña tæn th−¬ng.
Ghi h×nh x−¬ng to n th©n víi c¸c d−îc chÊt phãng x¹ thÝch hîp cã thÓ gióp ta ph¸t
hiÖn c¸c di c¨n ung th− v o x−¬ng. Th«ng th−êng hay gÆp ung th− vó cã di c¨n v o
x−¬ng, chiÕm kho¶ng 85% c¸c tr−êng hîp, tiÕp ®Õn l ung th− tiÒn liÖt tuyÕn (kho¶ng
80% bÖnh nh©n), xÕp h ng thø 3 l ung th− phæi (cã kho¶ng 30 - 50% bÖnh nh©n).
Ung th− tiªn ph¸t ë x−¬ng th−êng gÆp kho¶ng 20% l sarcoma, biÓu hiÖn l nh÷ng
vïng cã mËt ®é phãng x¹ cao, ®Ëm ®Æc. C¸c di c¨n v o phæi trªn bÖnh nh©n sarcoma
x−¬ng cã thÓ lªn h×nh víi c¸c d−îc chÊt phãng x¹ ghi h×nh x−¬ng gióp ta x¸c ®Þnh mét
c¸ch ®Æc hiÖu ung th− nguyªn ph¸t cña c¸c di c¨n n y.
Ngo i ra mét sè c¸c bÖnh vÒ x−¬ng cã thÓ ph¸t hiÖn ®−îc qua ghi h×nh x−¬ng,
trong viªm khíp (sö dông MDP - 99mTc) sÏ thÊy tËp trung HTPX cao, ®Ëm ®Æc ë khíp
viªm...
Mét ®iÓm cÇn l−u ý l ë ng−êi b×nh th−êng cã sù kh¸c nhau trªn kÕt qu¶ ghi h×nh
x−¬ng gi÷a ng−êi tr−ëng th nh v trÎ em. MËt ®é H§PX phô thuéc v o tuæi v t×nh
tr¹ng cña bÖnh nh©n, c¸c ®Çu khíp ®Òu cã t¨ng tËp trung ho¹t ®é phãng x¹. T¨ng ho¹t
®é ë cæ, vai, b¶ vai.
CÇn l−u ý ®Õn ho¹t ®é phãng x¹ t¹i ®¹i tr ng (tr−êng hîp ghi víi 85Sr), ë d¹ d y,
thËn, b ng quang (tr−êng hîp ghi víi 18F v 99mTc) ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn víi c¸c tæn
th−¬ng x−¬ng.
Tãm l¹i ghi h×nh x−¬ng b»ng ®ång vÞ phãng x¹ l mét nghiÖm ph¸p cã gi¸ trÞ chÈn
®o¸n cao, ®Æc biÖt l kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn sím c¸c tæn th−¬ng nguyªn ph¸t hoÆc di c¨n
v o x−¬ng, tr−íc rÊt nhiÒu so víi X quang th«ng th−êng (th−êng sím h¬n tõ 6 th¸ng
®Õn 1 n¨m, tr−íc khi thÊy c¸c tæn th−¬ng trªn phim X quang).
D−íi ®©y l mét sè h×nh ¶nh ghi h×nh x−¬ng b×nh th−êng v bÖnh lý.
Hoa Sóng SantÐ
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
Y Häc H¹t Nh©n 2005
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
H×nh 4.63: H×nh ¶nh ung th−
vó di c¨n x−¬ng.
- H ng trªn (A, B): Ghi h×nh
B
A
tr−íc ®iÒu trÞ ho¸ chÊt.
- H ng d−íi (C, D): Ghi h×nh
sau ®iÒu trÞ ho¸ chÊt. Cã nhiÒu
æ tËp trung HTPX h¬n tr−íc
®iÒu trÞ.
KÕt luËn: Kh«ng ®¸p øng ®iÒu
trÞ.
C D
A C
B
H×nh 4.64: H×nh ¶nh x¹ h×nh x−¬ng ng−êi b×nh th−êng
- H×nh bªn tr¸i (A): trÎ em 3 tuæi.
H×nh gi÷a (B): trÎ em 13 tuæi.
-
- H×nh bªn ph¶i (C): ng−êi b×nh th−êng tr−ëng th nh.
6. Th¨m dß chøc n¨ng phæi
Phæi l c¬ quan rÊt thÝch hîp cho viÖc th¨m dß b»ng ®ång vÞ phãng x¹, v× nã l
mét c¬ quan lín, Ýt c¶n tia phãng x¹ v chØ bÞ che bëi th nh ngùc. N¨m 1964, Taplin,
Wagner v céng sù ® ®¸nh dÊu c¸c thÓ tô tËp (Macroaggregated albumin) víi 131I ®Ó
ghi h×nh phæi v ® thu ®−îc nh÷ng th nh c«ng ®Çu tiªn. Sau ®ã kÜ thuËt ghi h×nh nhÊp
nh¸y phæi ® ph¸t triÓn kh¸ nhanh ®Ó ph¸t hiÖn c¸c vïng phæi kh«ng ®−îc t−íi m¸u.
Bªn c¹nh ®ã ng−êi ta còng ® dïng c¸c chÊt khÝ phãng x¹ (Xenon - 133, Xenon -
127, Krypton - 81m...) ®Ó ghi l¹i sù th«ng khÝ trong phæi.
Nh− vËy b»ng kü thuËt y häc h¹t nh©n ng−êi ta cã thÓ tiÕn h nh chÈn ®o¸n ®−îc
kh¸ nhiÒu bÖnh phæi, trong ®ã cã hai ph−¬ng ph¸p th−êng ®−îc sö dông trong l©m
Hoa Sóng SantÐ
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
Y Häc H¹t Nh©n 2005
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
s ng l : ph−¬ng ph¸p x¹ h×nh t−íi m¸u phæi hay cßn gäi l ghi h×nh l−u huyÕt phæi hay
t−íi m¸u phæi (lung perfusion) v ph−¬ng ph¸p x¹ h×nh th«ng khÝ phæi (lung
ventilation).
6.1. Nguyªn lý chung cña ghi h×nh (x¹ h×nh) phæi
6.1.1. X¹ h×nh t−íi m¸u phæi:
C¸c tiÓu thÓ vËt chÊt cã kÝch th−íc 20 ÷ 50 µm sau khi tiªm v o m¸u sÏ ®−îc läc
ra v gi÷ l¹i ë c¸c mao m¹ch ®Çu tiªn m chóng tíi. NÕu vÞ trÝ tiªm l mét tÜnh m¹ch
ngo¹i vi th× n¬i ®Çu tiªn chóng tíi l phæi. §−êng kÝnh cña mao m¹ch phæi kho¶ng
7 - 12 µm. V× vËy nÕu ta tiªm c¸c h¹t tiÓu thÓ vËt chÊt (Macroaggregat) ® ®−îc ®¸nh
dÊu phãng x¹ v o tÜnh m¹ch, c¸c h¹t n y sÏ g©y t¾c nghÏn (emboly) t¹m thêi c¸c ®éng
m¹ch nhá v mao m¹ch ë phæi (do ®−êng kÝnh cña nh÷ng h¹t n y lín h¬n ®−êng kÝnh
cña mao m¹ch phæi), do ®ã ta cã thÓ ghi h×nh ®−îc phæi. Nh− vËy khi phæi b×nh
th−êng th× h×nh ghi nhÊp nh¸y hai phæi sÏ cã tËp trung ®Òu ë c¶ hai phÕ tr−êng do c¸c
tiÓu thÓ ®¸nh dÊu phãng x¹ tËp trung t¹i c¸c mao m¹ch phæi. NÕu c¸c vïng dßng m¸u
bÞ nghÏn nh− nghÏn m¹ch phæi, c¸c vïng ®o¶n m¹ch (shunting) gÇn æ viªm, xÑp phæi
hay t¹i vïng kh«ng cã mao m¹ch nh− khÝ phÕ thòng (emphysematous bled) sÏ kh«ng
cã ho¹t ®é phãng x¹ v× c¸c tiÓu thÓ ®¸nh dÊu phãng x¹ kh«ng ®−îc gi÷ l¹i t¹i nh÷ng
n¬i ®ã.
6.1.2. X¹ h×nh th«ng khÝ phæi:
Trong x¹ h×nh th«ng khÝ phæi, ng−êi ta cho bÖnh nh©n hÝt khÝ phãng x¹ sau ®ã
tiÕn h nh ghi h×nh, qua ®ã ta x¸c ®Þnh ®−îc sù ph©n bè H§PX trong phæi. Nh÷ng vïng
th«ng khÝ phæi kÐm th× ë ®ã H§PX vÉn cßn, nh÷ng vïng th«ng khÝ phæi tèt sÏ s¹ch
H§PX.
6.2. D−îc chÊt phãng x¹: cã nhiÒu lo¹i DCPX, th−êng chia l m 2 lo¹i sau:
- Lo¹i dïng cho ghi h×nh t−íi m¸u phæi: 99mTc - MAA (macroaggregated albumin),
131
I - MASA (macroaggregate serum albumin)...
- Lo¹i dïng cho ghi h×nh th«ng khÝ phæi: gåm mét sè lo¹i khÝ ga phãng x¹ nh− 133Xe,
127
Xe, 81mKr, v lo¹i khÝ dung phãng x¹ 99mTc - DTPA (Diethylene triamine
pentaacetate).
6.3. ChØ ®Þnh:
Ghi h×nh phæi th−êng ®−îc chØ ®Þnh cho c¸c bÖnh nh©n nghi cã nghÏn m¹ch phæi,
t¨ng huyÕt ¸p phæi, u phæi v c¸c tr−êng hîp khã thë, ®au ngùc kh«ng râ nguyªn
nh©n... Cô thÓ l :
6.3.1. §èi víi x¹ h×nh t−íi m¸u phæi, th−êng ®−îc chØ ®Þnh cho c¸c tr−êng hîp
sau:
a. ChÈn ®o¸n nghÏn m¹ch phæi (embolism)
b. ChÈn ®o¸n l−u huyÕt phæi tõng vïng tr−íc khi dù ®Þnh phÉu thuËt c¾t bá mét phÇn
phæi.
6.3.2. §èi víi x¹ h×nh th«ng khÝ phæi:
a. ChÈn ®o¸n huyÕt khèi phæi (embolism).
b. §¸nh gi¸ th«ng khÝ phæi tõng vïng (regional ventilation)
6.4. M¸y ghi h×nh phæi: Cã thÓ ghi h×nh phæi tÜnh b»ng m¸y Scanner hoÆc ghi h×nh
®éng víi Gamma Camera tr−êng nh×n réng, SPECT, PET, SPECT - CT, PET - CT.
6.5. §¸nh gi¸ kÕt qu¶
6.5.1. §èi víi x¹ h×nh t−íi m¸u phæi:
Hoa Sóng SantÐ
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
Y Häc H¹t Nh©n 2005
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
C¸c vïng gi¶m hoÆc kh«ng cã t−íi m¸u ®éng m¹ch phæi (t−íi m¸u chøc n¨ng) ®Òu
thÓ hiÖn mét vïng l¹nh trªn Scintigram.
C¸c vïng ®Æc hay khÝ phÕ thòng trªn phim X quang th−êng t−¬ng øng víi c¸c vïng
gi¶m t−íi m¸u trªn scintigram (vïng l¹nh). Trªn scintigram c¸c vïng nghÏn m¹ch phæi
th−êng cã ph©n bè theo tiÓu thuú, víi nhiÒu æ tæn th−¬ng v c¸c vïng tæn th−¬ng n y
kh«ng cã vïng t−¬ng øng bÊt th−êng trªn phim X quang.
Gi¶m ho¹t ®é nham nhë, kh«ng ®Òu (®Æc biÖt ë ®¸y phæi) th−êng kh«ng cã gi¸ trÞ
chÈn ®o¸n. Ho¹t ®é phãng x¹ ë ®¸y phæi còng th−êng cao h¬n ë ®Ønh, ®iÒu n y c ng râ
khi tiªm 131I - MASA, 99mTc - MAA cho bÖnh nh©n ë t− thÕ ®øng (hay ngåi). Cao
huyÕt ¸p phæi v suy tim xung huyÕt còng th−êng l m dÞch chuyÓn ho¹t ®é nhiÒu h¬n
lªn ®Ønh phæi.
6.5.2. §èi víi x¹ h×nh th«ng khÝ phæi:
Víi nh÷ng bÖnh nh©n kh«ng cã bÊt th−êng vÒ th«ng khÝ th× chØ mét thêi gian ng¾n
sau khi hÝt khÝ phãng x¹ sÏ thë ra hÕt khÝ n y (Xenon...). NÕu bÖnh nh©n cã vïng phæi
th«ng khÝ kÐm th× khÝ phãng x¹ vÉn tån ®éng nªn ë ®ã H§PX vÉn cßn. Trªn h×nh ghi
sÏ thÓ hiÖn b»ng vïng tËp trung H§PX cao h¬n vïng xung quanh.
6.5.3. Phèi hîp ghi h×nh t−íi m¸u phæi v th«ng khÝ phæi:
Trong thùc tÕ ng−êi ta th−êng phèi hîp ghi h×nh t−íi m¸u phæi v th«ng khÝ phæi
®ång thêi ®Ó gióp cho qóa tr×nh chÈn ®o¸n ®−îc chÝnh x¸c. ViÖc phèi hîp trªn rÊt cã
gi¸ trÞ cho viÖc chÈn ®o¸n t¾c m¹ch phæi (pulmonary embolism). Trong ®¹i ®a sè c¸c
tr−êng hîp t¾c m¹ch phæi l hËu qu¶ cña viªm t¾c tÜnh m¹ch vïng chËu v 2 chi d−íi.
Khi côc m¸u tÜnh m¹ch (venous thrombus) bÞ bong ra sÏ nhanh chãng theo tuÇn ho n
tÜnh m¹ch vÒ tim råi ®i v o ®éng m¹ch phæi. Côc m¸u lín cã thÓ bÞ t¸ch nhá ra trong
khi ®i qua t©m thÊt ph¶i hoÆc sau ®ã ®i v o phæi. Do vËy t¾c m¹ch m¸u phæi hiÕm khi
chØ giíi h¹n ë mét ®éng m¹ch riªng rÏ. T¾c m¹ch nhiÒu n¬i, ë c¶ 2 phæi t¹i nhiÒu thuú,
l m t¾c c¸c ®éng m¹ch kÝch th−íc kh¸c nhau ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau th−êng l cã
tÝnh quy luËt.
Nh− vËy thùc chÊt qu¸ tr×nh trªn l sù ph©n biÖt h×nh ¶nh t¾c m¹ch phæi víi h×nh
¶nh t¾c nghÏn th«ng khÝ phæi. Ghi h×nh h¹t nh©n ® gi¶i quyÕt ®−îc b i to¸n trªn.
Nguyªn lý cña ph−¬ng ph¸p ghi h×nh chÈn ®o¸n t¾c m¹ch phæi nh− sau:
Vïng phæi bÞ t¾c m¹ch kh«ng ®−îc t−íi m¸u hoÆc gi¶m t−íi m¸u nh−ng vÉn tiÕp
tôc ®−îc th«ng khÝ. C¸c phÕ nang trong vïng n y tham gia trao ®æi khÝ v kh«ng gian
th«ng khÝ cña chóng l v« Ých vÒ mÆt chøc n¨ng. Kho¶ng “kh«ng gian chÕt phÕ nang”
n y biÓu hiÖn mét sù mÊt c©n b»ng chøc n¨ng gi÷a th«ng khÝ v t−íi m¸u. BiÓu hiÖn
l©m s ng l bÖnh nh©n cã triÖu chøng khã thë v gi¶m pO2 (¸p suÊt «xy) trong m¸u
®éng m¹ch. §Ó ghi h×nh sù “kh«ng khíp nhau” (mismatch) gi÷a t−íi m¸u v th«ng
khÝ, ta chôp nhÊp nh¸y t−íi m¸u phæi (lung perfusion scintigraphy) víi MSA - 99mTc...
råi sau ®ã chôp nhÊp nh¸y th«ng khÝ phæi (lung ventilation scintigraphy) víi khÝ phãng
x¹ Xenon - 133 (133Xe)... Sau ®ã so s¸nh h×nh ¶nh t−íi m¸u phæi víi h×nh ¶nh th«ng
khÝ phæi, nÕu t×m thÊy vïng tæn th−¬ng (vïng gi¶m hoÆc mÊt ho¹t ®é phãng x¹) trªn
h×nh t−íi m¸u phæi nh−ng vïng t−¬ng øng trªn h×nh ghi th«ng khÝ phæi vÉn b×nh
th−êng, ta cã thÓ kÕt luËn vïng ®ã l vïng t¾c m¹ch. §é chÝnh x¸c (accuracy) cña
ph−¬ng ph¸p kÕt hîp trªn cã thÓ ®¹t tõ 95 ÷ 100%.
Hoa Sóng SantÐ
nguon tai.lieu . vn
