- Trang Chủ
- Vật lý
- Giáo trình hướng dẫn phân tích cấu tạo các thảo dược được chế từ tuyến nội tiết của động vật p1
Xem mẫu
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
Giáo trình hướng dẫn phân tích cấu tạo các
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
thảo dược được chế từ tuyến nội tiết của
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
động vật
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
- Vi c theo dõi các tai bi n có th x y ra
Công tác đi u tr ph i là m t vi c tính toán k lư ng, cân nh c gi a nguy hi m do
b nh và nguy hi m do thu c gây ra. Có nh ng nguy hi m b t ng không lư ng trư c
đư c. Cũng có nh ng nguy hi m có th bi t trư c đư c nhưng th y thu c và con b nh
có th ch p nh n đư c vì không th có gi i pháp nào hơn đư c. Có nh ng tai bi n do
thu c quá li u. Đáng chú ý là nh ng trư ng h p không ph i là quá li u t i đa quy đ nh
trong dư c lý, dư c đi n mà quá li u so v i tình tr ng con b nh. Vì nh ng lý do trên,
khi đã ti n hành đi u tr ph i có theo dõi sát sao.
4.4.3. Các phương pháp đi u tr
Trong quá trình đ u tranh v i b nh t t, con ngư i có m t s kinh nghi m truy n l i
t đ i này qua đ i khác v i s phát tri n c a y h c nói riêng và khoa h c nói chung,
nh ng kinh nghi m đó đư c sàng l c cho đ n ngày nay. Nh ng phương pháp đi u tr
hi u qu đư c c i ti n và nâng cao không
ng ng. Nh ng phương pháp ít hi u qu ho c
có h i đư c lo i b d n d n, nh ng bài thu c
và k thu t phòng ch a b nh càng đa d ng
phong phú. Đi u tr h c là môn h c đư c
thay đ i, b sung nhi u nh t v i th i gian.
Có nhi u phương pháp đi u tr , nhìn
chung các nhà đi u tr h c chia làm hai lo i
dùng ph bi n nh t, đó là đi u tr h c b ng
thu c và đi u tr h c b ng v t lý. Trong m i
Hình 4.5. Thu c đư c ch t th o m c
lo i đó có nhi u k thu t khác nhau.
a. Đi u tr b ng thu c
* Thu c l y nguyên li u t th o m c (hình 4.5)
T r t lâu đ i, nhân dân và th y thu c đã bi t s d ng nh ng thành ph n t cây c
đ ch a b nh. Ngư i ta cũng đã dùng lá cây, r cây, thân cây, v cây, n và hoa đ làm
ra các thu c ch a b nh. Hi n nay v n còn s
d ng ngu n dư c li u phong phú này nhưng
v i trình đ khoa h c cao hơn, ngư i ta đã chi t
xu t ho t ch t, ph i h p các lo i th o m c v i
nhau, t o ra nh ng d ng bào ch cho thích h p.
Ngay c nh ng nư c có m t n n công nghi p
dư c ph m phát tri n hi n nay cũng có xu
hư ng tr l i s d ng thu c ngu n g c th o
m c dư i d ng gi n đơn m i khi tình hình b nh
t t cho phép. Hình 4.6. Thu c s n xu t t hoá ch t
105
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
* Thu c s n xu t t hoá ch t (hình 4.6)
Trong y h c hi n đ i, hoá tr li u ti n r t m nh và r t nhanh, nh nh ng thành t u to
l n trong khoa h c. Xu hư ng này ngày càng phát tri n vì nó cho phép s n xu t t p
trung có tính ch t công nghi p nên s n lư ng thư ng r t l n, ho t ch t l i h ng đ nh và
d lư ng hoá. Không nh ng th vi c t ng h p nhi u ch t cho phép nhân ra nhi u ch ng
lo i thu c, t o đi u ki n cho s phát tri n nhi u lo i bi t dư c phù h p v i t ng th lo i
b nh. Vi c b o qu n, v n chuy n các lo i thu c này d dàng hơn thu c th o m c. Đ i
v i ph n l n thu c do s n xu t đư c v i quy mô l n nên giá thành cũng r , góp ph n
đáng k vào vi c đi u tr b nh cho đ i đa s .
* Thu c l y nguyên li u t đ ng v t (hình 4.7)
Ngay t c xưa, ngư i ta đã bi t s d ng cao
xương, s ng hươu nai, tê giác, dùng các ph t ng
m t s đ ng v t đ ch a b nh. M t s s n ph m
đ ng v t đư c s d ng như s a ong chúa, n c ong,
n c r n, m t g u, t c kè,...
Hư ng s d ng lo i nguyên li u ngu n g c
đ ng v t r t th nh hành trong y h c c truy n - y
h c hi n đ i cũng dùng m t s ph t ng đ ng v t,
có x lý theo phương pháp hoá h c đ ch a tr như
Hình 4.7. Thu c l y nguyên li u
tinh ch t giáp tr ng, cao gan, huy t thanh ch a u n
t đ ng v t
ván, b ch h u, tinh ch t bào thai.
* Thu c có ngu n g c hormon
Hormon là các ch t sinh h c có tác d ng r t đ c hi u, đ i v i cơ th dư i d ng r t
nh v i li u lư ng r t th p. R t nhi u n i ti t đư c chi t xu t t các tuy n n i ti t c a
đ ng v t (Oestrogen, Insulin,...) ho c t ng h p (Corticoid) và đã đem l i nhi u k t qu
t t. Nh t ng h p đư c nên thu c r , tai bi n ngày càng ít so v i nh ng l n đ u tiên
dùng hormon l y t sinh v t đ ch a b nh.
* Thu c có ngu n g c t n m (Hình. 4.8)
Các thu c kháng sinh là m t phát minh vĩ đ i
c a con ngư i trong vi c b o v cơ th ch ng l i
v i vi khu n. Nó đánh d u m t giai đo n r t quan
tr ng trong vi c gi i quy t các b nh nhi m
khu n, sau khi Pasteur tìm ra các vi sinh v t gây
b nh này. Ch t kháng sinh n m đ u tiên
Penicillin do Fleming ngư i Anh tìm ra năm
1942. T đó đ n nay r t nhi u thu c kháng sinh Hình 4.8. Thu c có ngu n g c t n m
đư c ra đ i. Vi c tìm ki m các thu c kháng sinh
có ngu n g c vi sinh v t, ho c t ng h p, ho c bán t ng h p. S ra đ i c a kháng sinh bên
106
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
c nh tác d ng tích c c cũng đ t ra nhi u v n đ m i m , nh t là hi n tư ng kháng kháng
sinh c a vi khu n, hi n tư ng d ng ngày càng hay g p làm cho vi c s d ng ph i r t
th n tr ng.
* Các vitamin
Vitamin là nh ng ch t h u cơ, có phân t lư ng th p, cơ th không t t ng h p
đư c, ph n l n ph i l y t ngoài vào, có ho t tính v i lư ng nh , r t c n thi t cho s
t n t i, chuy n hoá và đi u hoà, phát tri n, sinh s n. S lư ng vitamin c n thi t tuỳ theo
ho t đ ng c a các t ch c, ho t đ ng này l i bi n đ i tuỳ theo tu i, tình tr ng th n kinh
trung ương, sinh ho t, ch đ ăn và tr ng thái đ c bi t, tr ng thái b nh lý. Các vitamin
đư c s p x p thành hai nhóm l n, tuỳ theo tính ch t hoà tan c a chúng. Có lo i vitamin
hoà tan trong d u (như vitamin A, D, E, K,...). Có lo i vitamin hoà tan trong nư c (như
vitamin B1, B2, B3, B6,...). Vitamin tham gia vào h th ng enzym làm xúc tác cho ph n
ng oxy hoá kh , chuy n amin, chuy n axetyl. Vitamin còn h tr tuy n n i ti t như
vitamin C v i tuy n thư ng th n, vitamin B v i hormon sinh d c. Có khi đ i l p v i n i
ti t t , như vitamin A v i thyroxin. Các lo i vitamin b o v th n kinh như vitamin A,
B1, PP, B12,...
b. Phương pháp đi u tr b ng v t lý
Đi u tr v t lý là m t chuyên khoa trong y h c dùng các y u t v t lý đ phòng và
ch a b nh. Các phương pháp này xu t hi n đã lâu đ i. V n đ ng th l c dư i d ng
Yoga, võ thu t, khí công đã có t r t s m, t 4000 đ n 5000 năm. Châm c u có trư c
công nguyên t i trên 2000 năm. Ngư i Ai C p c xưa đã dùng cách "phơi n ng" và
"ngâm bùn" sông Nil đ ch a b nh. Ngư i Hy L p c xưa ưa chu ng th d c th thao,
phòng và ch a b nh. Các phương pháp nhi t và nư c r t th nh hành nh ng th k đ u
công nguyên.
Trong nhân dân các nư c t Âu sang Á đ u còn lưu l i nhi u phương pháp lý li u
dân gian như xoa bóp, chích l , chư m nóng, đ p l nh. Nh ng đi u đó nói lên phương
pháp v t lý đã góp ph n vào vi c gi gìn và tăng cư ng s c kho cho con ngư i.
Trong quá trình đi u tr ngư i ta thư ng s d ng các y u t v t lý sau: ánh sáng,
dòng đi n, nhi t đ , nư c,...nh ng y u t này thông qua ph n x th n kinh làm tăng
cư ng trao đ i ch t c c b , tăng cư ng tu n hoàn c c b , gi m đau c c b , làm tiêu
viêm, tăng quá trình hình thành mô bào m i, do v y làm v t thương mau lành. Các
phương pháp đi u tr b ng v t lý thư ng dùng là:
* Đi u tr b ng ánh sáng
Ánh sáng đây bao g m t t c các b c x có trong ánh sáng m t tr i, g m nh ng
b c x "sáng" và nhi u b c x không trông th y đư c (b c x t ngo i và h ng ngo i).
Đi u tr b ng ánh sáng là ch a b nh, phòng b nh, nâng cao s c kho b ng cách s d ng
ánh sáng toàn b ho c t ng ph n ho c vài ba ph n c a các b c x trong ánh sáng, dư i
d ng thiên nhiên ho c nhân t o.
107
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
- Dùng ánh sáng t nhiên (ánh sáng m t tr i):
Cơ ch : Trong ánh sáng m t tr i có tia t ngo i có tác d ng chuy n 7 -
dehydrocholesterol t ch c dư i da thành vitamin D3, t đó giúp cho quá trình h p
thu canxi và phospho ru t đư c t t. Ngoài ra, nó còn làm sung huy t m ch qu n
ngo i biên. Do v y, làm tăng cư ng tu n hoàn máu, t đó làm tăng cư ng quá trình
trao đ i ch t. Hơn n a nó còn có tác d ng làm đông vón và phân h y protein c a vi
khu n. Do v y, nó còn có tác d ng di t khu n.
+ ng d ng: ánh sáng m t tr i đư c ng d ng r ng rãi trong phòng b nh và đi u tr
b nh cho v t nuôi, như: phòng tr b nh còi xương, m m xương, b nh l n con phân
tr ng, sát trùng chu ng tr i,...
+ Th i gian s d ng ánh sáng: tuỳ theo m c đ phân b ánh sáng m t tr i c a t ng
vùng, t ng mùa mà th i gian s d ng ánh sáng m t tr i
khác nhau. C th nư c ta, th i gian s d ng ánh
sáng t 30 phút đ n 5 gi .
Mùa hè: Bu i sáng th i gian s d ng ánh sáng t 6
gi sáng đ n 9 gi sáng. Bu i chi u t 4 gi chi u đ n
6 gi chi u.
Mùa đông: sáng t 8 - 11h, chi u t 1 - 3h.
- Dùng ánh sáng nhân t o:
Ngư i ta thư ng dùng ánh sáng đi n thư ng, ánh
sáng h ng ngo i và t ngo i.
+ Dùng ánh sáng c a đèn Solux (hình 4.9) Hình 4.9. Đèn solux
Bóng đèn có công su t t 300 - 1000W, s c
nóng c a tóc đèn có th lên t i 2.500 - 2.8000C,
trong bóng đèn có ch a hơi azot, nitơ. Do v y, áp
l c c a bóng đèn b ng 1/2 atmotphe. Đèn solux
thư ng đư c dùng trong các phòng đi u tr và có
th mang lưu đ ng đư c.
Th i gian và kho ng cách chi u sáng: m i l n
chi u t 2 5 - 40 phút, ngày chi u
1 - 2 l n, đèn đ cách da v t n uôi t 0,5 - 0,7m.
Công d ng: do có s t p trung ánh sáng vào
c c b nên da nơi b chi u có hi n tư ng sung
huy t, tăng cư ng tu n hoàn c c b . Do đó nó có Hình 4.10. Đèn h ng ngo i
tác d ng tiêu viêm, gi m đau đ i v i v t nuôi.
ng d ng: thư ng dùng đ đi u tr trong các b nh (viêm cơ, áp xe, viêm kh p,
viêm ph i,...).
108
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
+ Dùng ánh sáng đèn h ng ngo i (hình 4.10)
Ánh sáng h ng ngo i đư c phát ra do đ t nóng dây may xo c a các lò sư i đi n, khi
may xo nóng đ thì nhi t đ lên t i 300 - 7000C.
Tác d ng: như ánh sáng đi n thư ng nhưng có đ chi u sâu hơn. Do v y, thư ng
dùng đ đi u tr các v t thương sâu trong cơ th .
Kho ng cách và th i gian chi u sáng: đèn đ cách m t da kho ng 0,5 - 0,7 mét, m i
l n chi u t 20 - 40 phút.
+ Dùng ánh sáng đèn t ngo i
Tia t ngo i đư c phát ra t bóng đèn làm b ng th ch anh, trong bóng đèn có ch a
khí Ar (Argon) và thu ngân. Nơi thu ngân có áp su t là 1/1000 atmotphe.
Cơ ch : khi có dòng đi n ch y qua thì khí Ar sinh ra hi n tư ng đi n ly và phóng
đi n b n vào các phân t c a hơi thu ngân làm cho m t ph n phân t c a thu ngân
ion hoá, còn m t ph n phát ra ánh sáng và ánh sáng này g i là tia t ngo i.
Tác d ng:
+ Làm bi n đ i 7 dehydrocholesterol → vitamin D3 và ergosterol → vitamin D2.
+ Làm đông vón và phân hu protein c a vi sinh v t. Do v y, có tác d ng sát trùng,
tiêu đ c.
+ Làm sung huy t và giãn m ch qu n. Do v y, xúc ti n quá trình tu n hoàn và trao
đ i ch t cơ th , t đó làm tăng s lư ng h ng c u, b ch c u trong máu, làm tăng hi n
tư ng th c bào và hàm lư ng globulin trong cơ th .
Cách chi u:
V i đ i gia súc, xác đ nh hàm lư ng ánh sáng b ng cách dùng t m bìa dài 20cm,
r ng 7cm có đ c 5 l , m i l có di n tích 1cm2. Sau đó đ t t m bìa lên thân gia súc, ti p
theo l y t m bìa khác che lên l n lư t cho h t ng l m t r i chi u (m i l h chi u v i
kho ng th i gian 15 - 20 phút) đ n th i gian mà m t da đ lên thì thôi. Kho ng cách đèn
đ i v i thân gia súc t 0,7 - 1 mét.
V i ti u gia súc và gia c m, chi u toàn đàn, kho ng cách đèn đ i v i ti u gia súc và
gia c m là 1 mét, th i gian chi u t 10 - 15 phút, ngày chi u 3 l n.
Nh ng chú ý khi dùng đèn t ngo i:
Sau khi chi u xong ph i đ phòng đi u tr thông thoáng (vì khi chi u đèn thư ng
xuyên sinh ra khí O3, mà khí này kích thích r t m nh niêm m c (ch y u là niêm m c
đư ng hô h p). Vì v y, d gây viêm đư ng hô h p.
Tia t ngo i kích thích r t m nh th n kinh th giác và t bào g y c a m t. Do v y,
thư ng làm nh hư ng đ n th giác, cho nên trong khi s d ng đèn t ngo i c n ph i
đeo kính b o v m t.
109
nguon tai.lieu . vn
