Ebook Lịch sử tiến hóa Trái Đất (Địa Sử): Phần 1

Tèng Duy Thanh LỊCH SỬ TIẾN HÓA TRÁI ĐẤT (ĐỊA SỬ) In lần thứ 2 (Chỉnh sửa, bổ sung và cập nhật tài liệu mới) NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI Tác gả xin dành cuốn sách “ ịch sử tiến hóa Trái Đất” – kết quả lao động nghề giáo của mình khi đã luống tuổiđể kính tặng: Thân phụ và thân mẫu – những người nông dân thất học đã chắt chiu từng hạt gạo, củ khoai để nuôi con ăn học. GS Ngu ễn Văn Chiển – người thầyđã dìu dắt tác giả học tập và trưởng thành trongĐịa chất học. MỤC LỤC LỜI NÓIĐẦU ...............................................................................................................1 Phần I. KHÁI NIỆM CƠ BẢN & CÁC PHƯƠNG PHÁP Chương 1. NGUYÊN LÝ CƠ BẢN & PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................5 1.1. CÁC NGUYÊN LÝ CƠ BẢN ....................................................................................5 1.1.1. Nguyên lý hiện tại ..............................................................................................5 1.1.2. Các nguyên lý cơ bản khác của Địa tầng học ......................................................6 1.2. XÁC ĐỊNH TUỔI TƯƠNG ĐỐI CỦA ĐÁ ...............................................................7 1.2.1. Khái niệm chung ................................................................................................7 1.2.2. Phương pháp phân tích mặt cắt địa tầng ..............................................................8 1.2.3. Phương pháp khoáng thạch .................................................................................9 1.2.4. Phương pháp phân tích chuyển động kiến tạo...................................................10 1.2.5. Phương pháp phân tích chu kì trầm tích ............................................................12 1.2.6. Các phương pháp địa vật lý ...............................................................................12 Phương pháp carota..............................................................................................13 Phương pháp cổ từ ...............................................................................................13 Phương pháp địa chấn..........................................................................................15 1.2.7. Các phương pháp sinh địa tầng..........................................................................16 Cơ sở khoa học của phương pháp........................................................................16 Quá trình hình thành khoa học sinh địa tầng........................................................17 Phương pháp hoá thạch định tầng........................................................................20 Các dạng hoá thạch chỉ đạo..................................................................................20 Các phức hệ hoá thạch đặc trưng.........................................................................21 Các phương pháp khác liên quan với sinhđịa tầng ..............................................23 Phương pháp thống kê. ...................................................................................24 Phương pháp tiến hoá. . ..................................................................................24 Phươngpháp cổ sinh thái. . ..............................................................................24 Phương pháp sinh thái địa tầng. . .....................................................................24 Phương pháp cổ địa lý. ...................................................................................25 Phương pháp cổ khí hậu hay khí hậu địa tầng......................................................25 Ý ngh a và hạn chế của các phương pháp sinh địa tầng.........................................26 iii Sự di cư của sinh vật........................................................................................28 Sự thiếu thốn tư liệu địa chất...........................................................................28 Sự thiếu thốn về tư liệu địa tầng......................................................................29 1.2.8. Phương pháp Địa tầng sự kiện và Địa tầng dãy.................................................30 1.3. XÁC Đ NH TUỔI TUYỆT ĐỐI CỦA ĐÁ ...............................................................31 1.3.1. Khái ni m ban đầu ..............................................................................................31 1.3.2. Sự phân rã phóng xạ và định tuổi đồng vị phóng xạ ........................................31 Cơ sở khoa học .................................................................................................31 Sự phân rã phóng xạ .........................................................................................32 1.3.3. Các phương pháp xác định tuổi tuyệt đối .........................................................33 Phươngpháp Kali - Argon..................................................................................33 Phương pháp Rubidi- Stronti ...........................................................................33 Phươngpháp Urani-Thori-Chì ...........................................................................33 Phương pháp Samari – Neodymi ......................................................................34 Định tuổi vết phân hạch .....................................................................................34 Đồng vị do tia vũ trụ .......................................................................................34 Phương pháp Carbon-14 ..................................................................................34 Các phương pháp Triti, Beryli-10, Silic-32, Clor-36 ........................................35 Chương 2. MÔI TRƯỜNG THÀNH TẠO TRẦM TÍCH.....................................................36 2.1. ĐÁ TRẦM TÍCH VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA CHÚNG ..................................................36 2.1.1. Đặc điểm đá trầm tích ......................................................................................36 2.1.2. Cấu trúc của đá trầm tích ..................................................................................37 2.1.3. Các môi trường thành tạo đá trầm tích ...............................................................38 2.2. MÔI TRƯỜNG TRẦM TÍCH BIỂN ........................................................................38 2.2.1. Biển và hình tháiđáy biển ................................................................................38 2.2.2. Phân bố trầm tích và sinh vật ở biển..................................................................40 a. Vùng ven bờ........................................................................................................40 b. Khu vực biển nông..............................................................................................41 c. Khu vực biển sâu.................................................................................................42 d. Khu vực biển thẳm..............................................................................................42 2.2.3. Biển tiến, biển thoái và mực nước biển toàn cầu...............................................42 - Sự dao động mực nước biển. ................................................................................42 - Trầm tích biển tiến và biển thoái..........................................................................43 - Mực nước biển toàn cầu. ......................................................................................44 2.3. MÔI TRƯỜNGTRẦM TÍCH CHUYỂN TIẾP BIỂN - LỤC ĐỊA............................46 2.3.1. Đặc điểm chung của vùng chuyển tiếp..............................................................46 2.3.2. Trầm tích ở tam giác châu..................................................................................46 iv ... - tailieumienphi.vn