Xem mẫu
Chương IV
CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG TRÊN THỂ GIỚI
I. MÔI TRltíNí; TRONG NỂNkinh tế thị TRl`ỜNG
Hùứi thàtứì và phát txiển ỉiền kiỉứi tế thị trưàig là uhu cầu tất yếu của Ihòi dại. là yêucầu bứcbách, là con đường đi lên của inọi quỗcgia.
Nềii kỉiứi tế ihị tmòng ỉà nều kiuh tế vận hàiih theooơ chếthị trưòiig. Cđ chê thị trưòng là cơ chếlấy việcsử dụiig giá cả và lượug tiêu tliụ trêu thị trườiig làm túi hiệu dự đoáu sẫii lượng và chovỉệc phâii phôi sản phẩin. Đặc tníng cơ bản của cơchếthị trưòug là tàm hiểu giá cả. Giá cả thị trưòng truyền đạt thông tin đên cả ngưcỉi sản xuất vàUguồitiêudùng.
Tuynhiên, đỗi khỉ giácả thị trưcdigkhôngphản ánh đầyđủcác hoạt độngcủa ngườisản xuất hay ngiỉctitiêu dùng, sỏ(fi nhưvậy ỉà dotồntại nhữngneoạiứogvànhữoghànghoáoÔQgoộng.
1.Ngoạiâtag(Extemality)
Ngoại ứng là tác dộng của hoạt dộng sẳn xuất và tiêu dừng khôngđượciđiầnánh trênthịtrư ^.
Ngoại ứngoóthểxuấthiệugiữanhũngngườisảnxuấtvổi nhau, giữa kháchhàngvớinhau, haygiữanhữngngưốitiêudừngvà ngiỂ& sảnxuất Ngoạiứngoóthểlàtiêucực - khỉhoạt(ỉ^ngcủa mộtbênáp đật lứiữngchi phídio một bên khác, hay là tích cực- khỉ hoạt động của ưổtbênlàmlợicbobênkhác.
145
Ngoại íùig tiêu cựcIiảy sũili. cliảiig hạn lứiư khi inột lứià máy iiiồii nưóc tiiải độc hại vào inột oon sôiỉg, nơi uhĩũig Iigư dàỉi hàiig Iigàyđaiilibắtcá. Nhàmáycàngtuồnlứiiềiinướctliải vàosôiig tlùsố cásôiigđượcỏđấycàngítđl Ngoạiíoigtiêucựcxiiấtliiệnvìlứià máy kliôngchịu trácii lứũệni về các chi phí ugoại ứiig inà uó áp đặt cho ngiídânkhiđềraquyếtđịiúisảiixuấtcủa nùiih.
Mộtngoạiứiigtíchcựccóthể nảysiiilikhi ngitòi sỏhữii iHỘtngôi Iilià quét vôi lạingôi lủià của mìiủi và trồng được một VIÍỜIIhoa hấp dán. Tất cả lúiĩũig ngưòi láiig giềiigđều cólợi từ hàiứi độngnày. dù choqiiyết địiủi quét vôi lại và tạo dựiig phongcảiứi cóthể đã không túứi đên lứiữiỉglợiíchấychonhữiig Iigườiláiiggiềng. Vìvậy, lứiữiig lợiíchấylàIitộlngoạiứiigtíchcực.
2.Ônhiễm nhưmột ngoại ứng
Vềinặt kũứi tếniàxét ônhiễmphụ thuộcvàotác đỘHgcủa cliất thải. Đólà hiệuứiigvật lýđôivớisiuhvật nhưlà thay đổi giôỉigloài, giảmsút Iiăiig suất sũứi học hay là phản ửugcủa con Iigưòi đôi với tác động đó lúiư khó chịu, buồn phiềii. Chúi^ ta cóthể coi toàn bộ phản ứiig của conngiởi thể hiện sự giảm phúc lợi Chẳiig hạn, khi sảii xuấtgiấy,cácchấtthảikhílứiưSO.CO. HS. Q, haytrongnưàc thảicólẫiiaxitHCl,ngoàiracòncócácchấtthảirắii lứiưbùn, vôi sơ sỢi... Chúỉbcácchất thải nàycóthểlàinchêtdiinộtsốtìiuỷsinhvật, làmthay đổiIiăiigsuất lúa,câyíaiồngtrongVÙI^. Dâiicưtrongvùiig chịutácđộngcủachấtthảicũngbịsuygiảmsứckhoẻ.ốmđau,...
Như vậy. cácIigoại ứiig thể lũện ảuỉỉ hưỏiig của niột hoạt độiig xẳyra bên trong mộthệ sản xiiất ỉêncácyếu tốkhác ngoài hệ sản xtiất(tó.
Cácugoạiứngtiêucựcgâytổnthất phúcIđiđôi vóicáctác lứiân khác, mà tổutliất phúclợidókhôugđitợc(fê`nbù tỉù chúili nó đã gây ra chỉpliíbềi iigoàLMộtđỉềucầnlưuý nữalà oóỉigoại ứiigtiêucực. cóònhiềinuhưagkiiôuglứiấttlũểitphải loạibỏuó, bỏilẻsảnxuất là
ir»
-Lựi iihuẠn -nù |i|)í
MNPB MÍ;C
%
Q|) Sànlượiig Q X
Hinh 20:Xác đinh mức ô nhiễm tối ưu
tất yếvicủa quá trùili phát triển. Vìvậy. ngoại ứng xảyra là điều tất lứúên. Vấii đềỏ đây là Iigoại ứiigđến niứcnào để xâ hộichấp Iihậii
được.
3.Ngoạiứhgtối ưu
Xét inôl quaii hệ giữa mứfcsảii xiiất Qvà lợi uhuậu biên cá Iiliâncủahoạtđộngsảiixuất. Trêuđồthị, tnic hoàiứiox là mứcsản xiiát Q. trục tung biểu thịchi piư hoặc lợi Iiỉiuậii, cònđường MNPB biển tỉụlởi lứiuậu biêu cá lứiâii, tik là ỉợi Iiỉiiiậii thu được khi hoạt độugthêmmộtđơiivịsảiiphẩmOùuli20).
Trênbiểuđồ còn xét đến môi quaii hệ giữa mớc sản xuất Q với clii phíbiêubên ngoài (MEQ. Hii mức sản xuất Qtăng l&i, chi plúbiênbênngoàităiiglêntheotỷlệthiiậii.
ở đây, mức sản xiiất Qp là mức mà tại đólợi niiuậỉi biên cá Iiliânđạttôiđa(diệntíchOXQp)(hùih21).
147
Hình21:CáchxácđịnhđườngMNPB
148
Mục tiêu của xã hộilà tôì đa hoá liiệu sốgiữa tổnglợinhuậnvà tổngcliiplú.TạigiaođiểmcủaMNPBvà MEC(Y) tilơngứngvóimức hoạtđộngQ* chúứilà mức hoạtđộngtối ưuvà OYQ* (diệntíchhình B)điíỢccoilàmứcngoạiứiigtổìitu.
TạimứchoạtđộngQ*. tacó
MNPB=MEC (3.1)
Điều đónóilêurằiig. vói niứchoạt độiigIiày, lợinhiiậnxã hộido hoạt động sản xuất đưa lại là tôi ưu Iiliất (diện tích OXY, hình A). MuốiixâydựngđượclợilứiuậiiMNPB, chúngta tiênhànhlửiưsau;
Xuấtphát từ côngthức:
MNPB= p -MC (3.2)
ở ăây MC là chi phí biên choviệc sận xuất ra sản phẩm gây ô ỉứúễm. MCgồmcóchiphíbấtbiếnvàchiphíkhảbiến.
Xuấtphát từ(3.1)và (3.2)tacó:
p -MC=MEC (3.3)
hay P=MC+MEC -(3.4)
Troiigđóp là giá sản phẩin, MC +MEC là tổngchi phíbiêndo hoạtđộnggâyra ngoạiứog.Tổngchiphííiàygọiỉàchiphíxãhộibiên (giổi hạn) CMSQ. Như vậy, tại mức hoạt động tra ưu (Q*) ta o6:
và P=(MC+MEO=MSC (3.5) KinhtếhọcvĩmôgọiđâylàđiềukiệntốiưuPareto.
Nhưtrên đã trìnhbày, mứthoạtđộngQ*8ẽgâynênngoạiứng tôi ưu và ô nhiễm tại mức hoạt động này được gọi ỉà ô nhỉễm tốiưu.
II. Cơ CHẾTÀI CHÍNH CHOPHÁTTRlỂNBỂNVCNG
Cáccôngcụtàichủứithườngkhácbiệtvớicáccôngcụngânsách do chúng thưòng Iiằm ngoài ngân sách và đượccungcập từ các
149
...
- tailieumienphi.vn
nguon tai.lieu . vn