- Trang Chủ
- Toán học
- Đề xuất một số hoạt động trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Vật sống” môn Khoa học tự nhiên lớp 6
Xem mẫu
- XU T M T S HO T NG TR I NGHI M TRONG D H C
CH “ T S NG M N KHOA H C T NHI N L P
Ph m Th Oanh, Ngu n Th Thanh T m
Khoa Toán và Khoa h c t nhi n
Email: Oanhpt83@dhhp.edu.vn
tamntt@dhhp.edu.vn
Ngày nh n bài: 23/2/2021
Ngày PB ánh giá: 07/4/2021
Ngày duy t ng: 09/5/2021
T M T T Bài vi t tr nh bày nh ng nghi n c u c s lí thuy t v ho t ng tr i nghi m (H TN).
xu t m t s H TN có th s d ng trong d y h c ch “V t s ng” m n Khoa h c t nhi n l p 6 nh m
góp ph n n ng cao ch t l ng d y h c m n Khoa h c t nhi n. ng th i thi t k m t H TN minh
h a cho tính kh thi c a nh ng xu t tr n.
khóa: V t s ng, khoa h c t nhi n l p 6, ho t ng tr i nghi m.
PROPOSE SOME EXPERIMENTAL ACTIVITIES IN TEACHING THE TOPIC
“LIVING THINGS IN NATURAL SCIENCES GRADE 6
ABTRACT In the article, we present some basic theories of experiential activity. We propose some
experiential activities in teaching the subject “Living things” in Natural Science grade 6 in order to
improve the teaching quality of Natural Sciense subject. At the same time, we design an experiential
activity for illlustrating the feasibility of the proposals.
e words: Living things, Natural Science grade 6, Experiential activity
1. M U B n ch t c a H TN là ho t ng giáo
Quan i m x y d ng ch ng tr nh giáo d c c t ch c theo con ng g n lí
d c ph th ng m i là chú tr ng vào b n thuy t v i th c ti n, t o n n s th ng nh t
ch t, ngh a th c t c a các i t ng, gi a nh n th c và hành ng, h nh thành
cao tính th c ti n t o i u ki n giáo và phát tri n cho HS ni m tin, t nh c m,
vi n (GV) giúp h c sinh (HS) phát tri n nh ng n ng l c c n có c a ng i c ng
t duy khoa h c, kh i g i s y u thích, d n trong t ng lai. Chính v v y, trong
say m h c t p, t ng c ng kh n ng v n n i dung, ph ng pháp, h nh th c t ch c
d ng tri th c vào th c ti n 1 . Khoa h c t c a ho t ng có th mang dáng d p c a
nhi n là m t m n h c g n g i v i i s ng ho t ng theo ngh a h p. Tuy nhi n, i m
h ng ngày c a HS. B n th n các khoa h c khác bi t gi a chúng chính là cách làm,
t nhi n là khoa h c th c nghi m 2 . Do cách tri n khai ho t ng 6 . giúp giáo
v y, vi c thi t k các H TN ng v i m i vi n Sinh h c thu n l i trong vi c gi ng
ch trong m n Khoa h c t nhi n có vai d y ch ng tr nh giáo d c ph th ng m i,
trò r t quan tr ng. c th là ch “V t s ng” c a m n Khoa
T P CH KHOA H C, S 47, tháng 7 n m 2021
- h c t nhi n, trong bài báo này chúng t i H TN có th c t ch c d i nhi u h nh
xu t m t s H TN có th s d ng trong th c a d ng và phong phú. V i c ng m t
d y h c ch “V t s ng” m n Khoa h c ch , m t n i dung ki n th c, GV s t
t nhi n l p 6. ch c nhi u ho t ng khác nhau t y theo nhu
2.N IDUNGVÀK TQU NGHIÊNC U c u, l a tu i và i u ki n c a tr ng, l p ó.
V i các h nh th c t ch c a d ng mà GV và
2.1. Ho t ng tr ngh m HS có th ch ng thi t k , t ch c và ánh
211 há n m ho t ng tr ngh m
giá ho t ng. Nh ó, ho t ng giáo d c
c th c hi n t nhi n, sinh ng, h p d n,
Theo Ch ng tr nh giáo d c ph th ng ph h p v i c i m t m sinh lí c ng nh
t ng th (2018): “H TN là ho t ng giáo nhu c u, nguy n v ng c a HS.
d c, trong ó HS d a tr n s huy ng t ng
h p ki n th c và k n ng t nhi u l nh v c 2 1 3 Qu tr nh t ch c ho t ng tr ngh m
giáo d c khác nhau tr i nghi m th c ti n Tr n c s nghi n c u các quy tr nh
i s ng nhà tr ng, gia nh, x h i, tham gia thi t k và t ch c H TN c a nhi u tác gi ,
ho t ng h ng nghi p và ho t ng ph c v chúng t i nh n th y quy tr nh c a nhóm tác
c ng ng d i s h ng d n và t ch c c a gi Ph m Th H ng Tú, Nguy n Th H ng
nhà giáo d c, qua ó h nh thành nh ng ph m và L ng Th Kim M i (2019) 7 a ra
ch t ch y u, n ng l c chung và m t s n ng n gi n, d hi u, d th c hi n, quy tr nh
l c thành ph n c th c a ho t ng này nh : này c ng t c k t qu th c nghi m
n ng l c thi t k và t ch c ho t ng, n ng kh quan. V v y, chúng t i v n d ng quy
l c nh h ng ngh nghi p, n ng l c thích tr nh này t ch c các H TN trong ch
ng v i nh ng bi n ng trong cu c s ng và “V t s ng” m n Khoa h c t nhi n l p
các k n ng s ng khác” 1 . 6 cho HS. Quy tr nh g m các b c nh sau:
2 1 2 Các h nh th c t ch c ho t ng B c 1: Ph n tích n i dung và xác
tr ngh m nh nhu c u t ch c H TN ph h p v i
th c ti n cu c s ng. Tr n c s nh ng y u
Có th ph n lo i các h nh th c t ch c
c u c n t theo quy nh c a B GD-
H TN thành các nhóm nh sau 4 5 :
T, Ch ng tr nh nhà tr ng g n v i a
- H nh th c có tính th nghi m, t ng tác:
ph ng, tr n c s ph n tích và l a ch n
di n àn, giao l u, h i th o, s n kh u hóa.
nh ng n i dung xu t H TN ph h p
- H nh th c có tính c ng hi n: th c hành trong d y h c ch “V t s ng”.
lao ng, ho t ng t nh nguy n, nh n o.
B c 2: L p k ho ch t ch c H TN cho
- H nh th c có tính khám phá: th c a ch . K ho ch c x y d ng càng chi
- th c t , tham quan, c m tr i, trò ch i. ti t càng t t, nh m m b o vi c th c hi n
- H nh th c có tính nghi n c u, ph n m c ti u th ng qua các n i dung c xác
hóa: d án nghi n c u khoa h c, ho t ng nh tr n, c th hi n t n ho t ng,
theo nhóm s thích. m c ti u, n i dung, chu n b , ho t ng h c
Nh v y, trong nhà tr ng ph th ng, t p, ánh giá và rút kinh nghi m.
TR NG I H C H I PH NG
- B c 3: Th c hi n t ch c H TN theo t ó có nh ng i u ch nh cho ph h p
k ho ch. T ch c cho HS th c hi n m t (HS t ánh giá và ánh giá l n nhau, GV
cách linh ho t các ho t ng mà k ho ch ánh giá). 7
ra. Vi c th c hi n ph i c ghi chép, 2.2. M t s ho t ng tr ngh m c
quan sát c i ti n ho t ng, a ra các xu t trong ch “V t s ng
y u c u rõ ràng. C ng khai c ng c ánh
H c t p th ng qua ph ng th c tr i
giá v i HS ngay t u, m b o HS ch
nghi m òi h i GV ph i s d ng các
ng trong ho t ng h c t p t u n
ph ng pháp thi n v h ng t ch c cho
cu i. Làm báo cáo và tr nh bày, th o lu n
HS quan sát, th c hành và ki m nghi m
t p th các báo cáo k t qu tr i nghi m. trong th c t . C n c vào m c ti u và
B c 4: ánh giá k t qu H TN và n i dung ch ng tr nh m n Khoa h c t
i u ch nh k ho ch. ánh giá quá tr nh nhi n l p 6 2 , chúng t i xu t m t s
ho t ng, h c t p, th c hi n nhi m v H TN t ch c ho t ng h c ch
c a HS so v i y u c u c a m c ti u ra, “V t s ng” t i b ng 1.
B ng 1 M t s H TN ch “V t s ng
M ch n M ct u H TN xu t H nh th c tr u k n chu n b
dung ngh m
V T S NG
T bào n c s c a s s ng
T bào Quan sát c h nh Khám phá h nh Th c hành quan Kính hi n vi, kính lúp,
d ng, kích th c t bào thái, c u t o, sát. các m u v t quan sát
th c v t, ng v t. ph n lo i t bào.
Ph n bi t c t bào
ng v t, th c v t
V t s ng a ng th g s ng
S a d ng các nhóm s nh v t
Virus và vi V n d ng hi u bi t v Mu i chua rau D án h c t p Nguy n li u, d ng c
khu n vi khu n l n men qu / làm s a mu i chua rau qu /
mu i chua rau qu / chua. làm s a chua.
làm s a chua.
V n d ng nh ng hi u N c r a tay D án h c t p Nguy n li u, d ng c :
bi t v vi khu n di t khu n c n 900, ng ong,
t ng c ng th c v b nh x t s ch, a th y
sinh th n th , phòng tinh, tinh d u s , n c
tránh các b nh do vi c t, oxy già
khu n g y ra
V n d ng hi u bi t v Tái s d ng rác D án h c t p Nguy n li u, d ng c :
vi khu n b o v m i h uc tr ng th ng x p ng t
tr ng c y xanh. tr ng c y, th ng nh a
ng rác, t, khoan.
T P CH KHOA H C, S 47, tháng 7 n m 2021
- a d ng Quan sát c h nh Quan sát, m t Th c hành quan Kính hi n vi, m u v t
nguy n d ng, kích th c c a m ts ng v t sát
sinh v t m t s ng v t n nguy n sinh.
bào trong t nhi n.
N u c m t s b nh T m hi u m t s i u tra. K t h p v i tr m y t
do ng v t nguy n b nh do ng x ph ng thu th p
Th o lu n nhóm
sinh g y n n và cách v t nguy n sinh s li u.
phòng ch ng. g y n n và cách
phòng tránh.
a d ng Nh n bi t cm ts Quan sát h nh Th c hành quan Kính lúp, tranh nh,
n m i di n n m c, n m thái m t s i sát m u v t th t.
n th ng qua m u v t, di n các loài n m
tranh nh. c, n m n.
T m hi u quy tr nh, k T m hi u k Tham quan Các c s s n xu t
thu t tr ng m t s lo i thu t tr ng m t n m g n tr ng.
n m n. s lo i n m n.
a d ng V n d ng c vai Làm th ch ng D án h c t p Nguy n li u, d ng c :
th c v t trò c a th c v t trong s c t ch t t o b t rau c u, hoa qu
t nhi n làm th c màu t nhi n. theo m a, n i, b p,
ph m. khu n n u th ch.
Làm giá D án h c t p Nguy n li u, d ng c :
xanh, v h p s a
ho c chai nh a 500ml.
Tr ng rau th y D án h c t p Nguy n li u, d ng c :
canh ng nh a, b nh n c
20 lít, giá b ng g ,
gi nh a ng giá th ,
c y gi ng theo m a.
V n d ng c vai trò Thi t k ch u D án h c t p Nguy n li u, d ng c :
c a th c v t trong t c y t t i. 1 b nh 5 lít ch a
nhi n b o v m i dung d ch th y canh
tr ng. Vai trò c a tr ng c y, 2 m nh
th c v t i v i hi n thun, 1 ch u nh , t
t ng xói mòn t. tr n ph n, 5 10 c
hành.
a d ng K t n c m t s Ph n lo i các Tham quan Có khu v c tham
ng v t ng v t quan sát c nhóm ng v t. quan nh khu b o t n
ngoài thi n nhi n thi n nhi n, v n qu c
gia, v n bách thú,
c ng vi n sinh thái
T m hi u v tác h i T m hi u v Tham quan Ru ng ng, trang tr i
c a ng v t trong i ng v t g y
s ng và cách phòng h i trong n ng
ch ng. nghi p.
TR NG I H C H I PH NG
- 2.3. Ho t ng tr ngh m m nh h a tr nh th c ng. - Tr nh bày c các ng
trong ch “V t s ng d ng c a vi khu n l n men lactic trong i
Mu chua rau qu - Mu d a s ng h ng ngày. - Có th c m b o an toàn
th c ph m - H nh thành và phát tri n n ng
B c 1: Ph n tích n i dung và xác nh
l c h p tác, n ng l c khoa h c t nhi n.
nhu c u t ch c H TN ph h p v i th c
B c 2: L p k ho ch t ch c d y h c
ti n cu c s ng. C n c vào m c ti u và n i
và H TN cho ch .
dung ch ng tr nh m n Khoa h c t nhi n
l p 6, c n c vào i u ki n t ch c H TN Chu n b - Th i gian: ti n hành trong
c a nhà tr ng và HS. Ki n th c ph n Vi th i gian kho ng 1 tu n - a i m: L p
h c ho c phòng th c hành nhà. - Ph ng
rút và vi khu n g n li n v i th c ti n cu c
ti n, d ng c : nguy n v t li u làm, b o qu n
s ng.V v y, HS có nhu c u tr i nghi m
rau qu mu i. - GV: Chia l p thành 4 nhóm.
ki n th c h c th ng qua nh ng v n
Chu n b phi u h c t p và b n ti u chí ánh
g n g i v i cu c s ng c a các em. HS s
giá cho m i ho t ng. Làm s n và thành
th c hi n ho t ng h c t p và tr i nghi m
c ng 1 h rau qu mu i chua, m t h mua
quy tr nh mu i chua rau c .
si u th . - HS: T t m hi u và nghi n c u
M c t u Sau khi tham gia xong ho t quy tr nh làm, b o qu n rau qu mu i t
ng này HS ph i: - Bi t và làm c rau sách, báo, internet, t b m , ng i th n
qu mu i chua. - Li t k c các nguy n Chu n b các v t li u làm rau qu mu i
v t li u mu i chua rau qu . - Ph n tích chua: h p, b nh, h ng, m un n c
c quy tr nh mu i chua rau qu theo quy nóng, rau qu theo m a... Bút, gi y, màu.
B ng 2 K ho ch t ch c H TN mu chua rau qu
Th g an Ho t ng S n ph m
1 ti t - Chia nhóm và l p k ho ch h c t p Bi n b n làm vi c nhóm
(tr n l p) - T m hi u nhi m v h c t p, hi u rõ m c ti u và
y u c u.
- L p nhóm, b u nhóm tr ng
- X y d ng t ng v s n ph m, ph n c ng nhi m
v cho m i thành vi n trong nhóm.
1 tu n ( nhà) - T m hi u th ng tin: + c th ng tin v vi khu n Ghi chép th ng tin thu
(KHTN 6) + T m hi u nguy n li u, d ng c , quy th p c vào v .
tr nh mu i chua rau c qu . Cách b o qu n rau qu 02 H rau qu mu i
mu i chua. chua.
- Làm hai h rau qu mu i chua v i 2 lo i rau chính nh ch p, clip quy tr nh
là b p c i và c i sen/1 nhóm làm nhà
1 ti t (tr n l p Báo cáo k t qu và ánh giá Báo cáo, ánh giá
ho c phòng thí
nghi m)
B c 3: Th c hi n t ch c H TN theo k ho ch.
Ho t ng 1 hám phá thành ph n c a h d a mu
T P CH KHOA H C, S 47, tháng 7 n m 2021
- Ho t ng 1.1. Trong h rau qu mu i chua có nh ng ch t g ?
B ng 3 Ph u ho t ng 1.1
PHI U HO T NG 1.1. Trong h rau qu
mu chua có nh ng thành ph n g
1. Em h y d oán nh ng thành ph n có trong h
rau qu mu i chua.
..............................................................................
2. So sánh k t qu th o lu n c a nhóm v i k t qu quan
sát h rau qu mu i chua bán si u th tr n h p có ghi
rõ thành ph n c a h rau qu mu i và nh n xét?
H nh 1 S n ph m rau qu mu chua
…………………………………………………..
Ho t ng 1.2. Làm d a mu i - nh ng i u em bi t.
B ng 4 Ph u ho t ng 1.2
PHI U HO T NG 1.2. Làm d a mu - nh ng u em b t.
Em h y xu t nguy n li u, d ng c , cách làm rau qu mu i chua
Nguy n li u D ng c , thi t b
……………………………………………. ……………………………………………
Cách làm: ...
………………………………………………………….....………………………………..
Ho t ng 2 m h u v qu tr nh làm d a mu ng nt nhà
Ho t ng 2.1. T m hi u ch c n ng c a các nguy n v t li u làm d a mu i n gi n t i nhà.
B ng 5 Ph u ho t ng 2.1
PHI U HO T NG 2.1. T m h u ch c n ng c a các ngu n t l u làm d a
mu n g n t nhà.
Các nguy n li u em xu t tr n có ch c n ng g trong quá tr nh làm d a mu i?
Nguy n li u Ch c n ng
Ho t ng 2.2. T m hi u quy tr nh làm d a mu i
B ng 6 Ph u ho t ng 2.2
PHI U HO T NG 2.2. Qu tr nh làm d a mu
1. Quan sát clip v cách làm d a mu i n gi n t i nhà.
2. N u các b c làm d a mu i. So sánh v i quy tr nh mà nhóm em th c hi n tr c ó nhà.
T nb c Cách ti n hành Gi i thích
TR NG I H C H I PH NG
- Ho t ng 3 Báo cáo s n ph m
B ng 7 Ph u ho t ng 3
PHI U HO T NG 3 Báo cáo s n ph m th c h n
1. Báo cáo v quy tr nh mu i chua rau c và cách b o qu n, s d ng d a mu i an toàn
b ng poster, quay video ho c nh ch p.
2. Tr ng bày và gi i thi u v s n ph m tr c l p.
H nh 2 M t s s n ph m H TN rau c mu chua c a h c s nh
B c 4: ánh giá k t qu H TN và theo ti u chí GV a ra. Ví d ho t ng 1
i u ch nh k ho ch. GV có th a ra b ng t ánh giá (B ng 8).
- HS t ánh giá và ánh giá ng ng Song song v i ó, GV c ng ánh giá HS theo
trong t ng nhóm các nhóm ánh giá chéo nhau ti u chí GV a ra cho m i ho t ng.
B ng 8 B ng t u chí t ánh g á c a các nhóm trong ho t ng 1
T u chí T t t C n c g ng
Li t k c các thành ph n c b n có trong h rau qu mu i
Tr nh bày c các nguy n v t li u làm rau qu mu i chua
T ánh giá cm c hi u bi t c a m nh v vi c mu i chua
rau qu
- B n c nh ó, GV còn ánh giá n ng ng nhóm (do GV ánh giá ho t ng
l c c n h nh thành và phát tri n c a HS. c a các nhóm) và Phi u t ánh giá và
Ví d : ánh giá n ng l c h p tác c a ánh giá ng ng (B ng 9, do HS t
HS th ng qua Phi u GV ánh giá ho t ánh giá).
B ng 9 Ph u t ánh g á à ánh g á ng ng
ánh g á
T u chí ánh g á HS t ánh g á
ng ng
1. S nhi t t nh và nghi m túc tham gia c ng vi c
2. óng góp ki n, t ng
T P CH KHOA H C, S 47, tháng 7 n m 2021
- 3. T ch c, qu n l , ph n c ng c ng vi c cho t ng thành
vi n trong nhóm ph h p
4. Hoàn thành c ng vi c c giao hi u qu
5. Chia s , giúp các thành vi n trong nhóm
T t T t
T ng c ng t t
C n c g ng C n c g ng
- Vi c i u ch nh H TN c n chú tr ng rèn luy n các k n ng và c ng c các tri
vào chi u s u, kh ng n ng v h nh th c, th c c ti p nh n.
c t lõi là HS tr i nghi m và th hi n TÀI LI U THAM KH O
s sáng t o c a m nh trong t t c các kh u
1. B Giáo d c ào t o (2018), Ch ng tr nh
c a ho t ng. GV c n quan t m h n t i k
giáo d c ph th ng t ng th .
n ng ph i h p khi ho t ng nhóm, cách
ph n chia nhi m v và theo dõi ti n 2. B Giáo d c ào t o (2018), Ch ng tr nh
giáo d c ph th ng m n Khoa h c t nhi n.
c ng vi c c a các em do k n ng này còn
y u và c n ph i c rèn luy n nhi u. 3. B Giáo d c ào t o (2015), Tài li u t p
hu n k n ng x y d ng và t ch c các ho t ng tr i
3. K T LU N nghi m sáng t o trong tr ng trung h c, C c nhà
Ch “V t s ng” m n Khoa h c t giáo và Cán b qu n lí c s giáo d c.
nhi n l p 6, ch ng tr nh giáo d c ph 4. B i Ng c Di p (2014), ‘H nh th c t ch c
th ng m i có nhi u l i th trong vi c t các ho t ng tr i nghi m sáng t o trong nhà
ch c ho t ng h c theo ph ng th c tr i tr ng ph th ng , K y u h i th o “Ho t ng tr i
nghi m, góp ph n h nh thành và phát tri n nghi m sáng t o c a h c sinh ph th ng, B GD-
y ph m ch t và n ng l c c a HS. T, tr 78-85.
Bài báo tr nh bày nh ng i m c b n v 5. Nguy n M u c, Nguy n Th Nguy t
lí lu n H TN nói chung, qua ó xu t (2017), ‘X y d ng và t ch c các ho t ng tr i
m t s H TN có th t ch c trong ch nghi m trong ch ng tr nh giáo d c ph th ng
m i , T p chí Khoa h c Giáo d c, s 146, tr 63-67.
“V t s ng” m n Khoa h c t nhi n 6
làm c s cho GV tham kh o và s d ng. 6. Nguy n Th Li n (ch bi n) (2016), T ch c
D v y, h c theo ph ng th c tr i nghi m ho t ng tr i nghi m sáng t o trong nhà tr ng
ph th ng, NXB Giáo d c Vi t Nam.
hi n nay c th c hi n t ng i a
d ng và phong phú, tr n c s nh ng 7. Ph m Th H ng Tú, Nguy n Th h ng và
xu t tr n GV có th t ch c ho t ng L ng Th Kim M i, (2019), ‘T ch c ho t ng tr i
nghi m trong d y h c “Trao i ch t và chuy n hóa
h c cho HS theo h ng tr i nghi m m t
n ng l ng th c v t” (Sinh h c 11) nh m phát tri n
cách linh ho t, qua ó giúp HS t h nh
n ng l c v n d ng ki n th c cho h c sinh tr ng
thành ki n th c, h ng thú trong h c t p,
ph th ng , T p chí Giáo d c, s 463, tr 40-45.
TR NG I H C H I PH NG
nguon tai.lieu . vn
