Đánh giá sơ bộ sự ô nhiễm và xu hướng biến đổi của DDT trong đất tại Hà Nội

§¸nh gi¸ s¬ bé sù « nhiÔm vµ xu h­íng biÕn ®æi cña DDT trong ®Êt t¹i Hµ Néi ThS. Vò §øc Toµn Khoa M«i tr­êng - tr­êng §¹i häc Thuû Lîi Tãm t¾t: Mét sè chÊt h÷u c¬ « nhiÔm khã ph©n huû (DDT, DDE, DDD) ®­îc lùa chän ®Ó ph©n tÝch trong c¸c mÉu ®Êt t¹i Hµ Néi. §Þa ®iÓm lÊy mÉu ®­îc lÊy ngÉu nhiªn vµ ®¹i diÖn cho khu vùc nghiªn cøu. KÕt qu¶ thu ®­îc cho thÊy, nång ®é cña DDT tæng n»m trong kho¶ng tõ nhá h¬n giíi h¹n ph¸t hiÖn (ND) ®Õn 171,83 ng/g khèi l­îng kh«. Ph©n tÝch vÒ thµnh phÇn phÇn tr¨m cña DDT vµ c¸c s¶n phÈm biÕn ®æi cña DDT cho thÊy, Ýt cã nguån « nhiÔm bæ sung vµo ®Êt trong thêi gian gÇn ®©y. Nång ®é DDT tæng cã xu h­íng gi¶m trong thêi gian tõ n¨m 1992 ®Õn n¨m 2006. Tõ kho¸: ¤ nhiÔm, DDT, ®Êt, xu h­íng. I. §Æt vÊn ®Ò Trong sè c¸c chÊt g©y ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng, c¸c chÊt h÷u c¬ « nhiÔm khã ph©n huû lµ trung t©m vÒ c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp vµ ®« thÞ, ®ång thêi còng tËp trung nhiÒu vïng n«ng nghiÖp ë n¨m huyÖn ngo¹i thµnh. Nghiªn (POP) hiÖn ®ang nhËn ®­îc sù quan t©m, cøu t¹i Hµ Néi cña Vò §øc Th¶o vµ c¸c céng nghiªn cøu s©u réng cña céng ®ång khoa häc trªn toµn thÕ giíi. Theo Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi, c¸c chÊt nµy cã kh¶ n¨ng g©y ung th­ vµ hµng lo¹t ¶nh h­ëng xÊu ®Õn hÖ thÇn kinh, hÖ miÔn sù n¨m 1992, ®· ph¸t hiÖn cã sù tån d­ ë hµm l­îng ®¸ng kÓ trong ®Êt cña DDT vµ c¸c chÊt biÕn ®æi tõ DDT (DDE vµ DDD). DDE (1,1-diclo-2,2-bis (4-clophenyl) eten) vµ DDD (1,1- dÞch vµ hÖ néi tiÕt cña con ng­êi. Chóng cã thÓ diclo-2,2-bis (4-clophenyl) etan) lµ c¸c s¶n tÝch tô trong nhiÒu thµnh phÇn cña m«i tr­êng (®Êt, n­íc, kh«ng khÝ, thùc vËt) vµ ph¸t t¸n ë kho¶ng c¸ch xa so víi nguån th¶i. §Ó b¶o vÖ søc khoÎ con ng­êi vµ chÊt l­îng m«i tr­êng, nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi ®· tham gia c«ng ­íc Stockholm, mét c«ng ­íc toµn cÇu nh»m h¹n chÕ vµ tiÕn tíi lo¹i bá hoµn toµn ¶nh h­ëng phÈm biÕn ®æi cã kh¶ n¨ng ®éc h¬n vµ th­êng ®i kÌm víi DDT trong c¸c thµnh phÇn cña m«i tr­êng. Bëi vËy, sinh vËt sèng th­êng bÞ nhiÔm ®éc ®ång thêi c¸c chÊt trªn. Mçi chÊt l¹i cã 3 ®ång ph©n do vÞ trÝ kh¸c nhau cña nguyªn tö Cl trong c«ng thøc cÊu t¹o, trong ®ã c¸c ®ång ph©n phæ biÕn nhÊt lµ p,p’-DDT, p,p’-DDE vµ cña POP. p,p’-DDD. Bµi b¸o nµy giíi thiÖu kÕt qu¶ ViÖt Nam, còng nh­ nhiÒu n­íc kh¸c, ®ang tån t¹i c¸c vÊn ®Ò vÒ « nhiÔm bëi mét sè hãa chÊt b¶o vÖ thùc vËt thuéc nhãm POP, ®iÓn nghiªn cøu cña chóng t«i vµo n¨m 2006 vÒ c¸c chÊt trªn t¹i Hµ Néi nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh « nhiÔm t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i, ®ång thêi so s¸nh h×nh lµ Diclorodiphenyl tricloroetan (DDT). víi c¸c nghiªn cøu trong qu¸ khø, tõ ®ã ®¸nh DDT ®· tõng ®­îc sö dông ë ViÖt Nam víi khèi l­îng lín, chñ yÕu dïng lµm thuèc trõ s©u vµ thuèc diÖt muçi. Theo kÕt qu¶ tõ dù ¸n ®iÒu tra cña Trung t©m c«ng nghÖ xö lý m«i tr­êng, thuéc Bé T­ lÖnh Ho¸ häc, kiÓm kª ban ®Çu vÒ tæng l­îng thuèc b¶o vÖ thùc vËt tån ®äng, qu¸ h¹n cÇn tiªu huû hiÖn nay trªn ph¹m vi toµn quèc lµ kho¶ng 300 tÊn, trong ®ã cã kho¶ng 10 tÊn DDT. Trong c¸c tØnh thµnh cña ViÖt Nam, Hµ Néi gi¸ xu h­íng biÓn ®æi cña chóng theo thêi gian. II. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu a. Ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu C¸c mÉu ®Êt ®­îc lÊy vµo th¸ng 2 n¨m 2006, gåm 60 mÉu t¹i c¸c x· vµ thÞ trÊn, thuéc 5 huyÖn ngo¹i thµnh Sãc S¬n, §«ng Anh, Gia L©m, Tõ Liªm, Thanh Tr× vµ néi thµnh Hµ Néi. §©y lµ c¸c khu vùc ®¹i diÖn cña Hµ Néi. C¸c mÉu ®­îc lÊy xung quanh nh÷ng khu vùc n«ng 12 nghiÖp ®ång thêi ®­îc lÊy ngÉu nhiªn t¹i c¸c khu vùc cã ho¹t ®éng ®« thÞ vµ ho¹t ®éng c«ng nghiÖp nh»m cã c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ møc ®é tån l­u chÊt nghiªn cøu. C¸c mÉu ®Êt ®­îc lÊy, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn vµ xö lý s¬ bé trong phßng thÝ nghiÖm theo tiªu chuÈn ViÖt Nam (TCVN) gåm TCVN 4046 - 85 (ph­¬ng ph¸p ®­êng kÝnh trong 0,32 mm vµ chiÒu dÇy líp mµng lµ 0,25 m. ChÊt chuÈn chøa c¸c chÊt p,p’-DDT p,p’-DDE vµ p,p’-DDD víi nång ®é 200 ng/l ®­îc mua tõ c«ng ty Supelco cña §øc. Hµm l­îng cña chÊt nghiªn cøu trong ®Êt ®­îc x¸c ®Þnh theo ph­¬ng ph¸p chuÈn ngo¹i, lÊy mÉu ®Êt trong khu vùc n«ng nghiÖp), sö dông diÖn tÝch pic s¾c ký ®Ó tÝnh to¸n. TCVN 4047 - 85 (®Êt trång trät - ph­¬ng ph¸p chuÈn bÞ ®Êt ®Ó ph©n tÝch), TCVN 5297 – 1995 (chÊt l­îng ®Êt - c¸ch lÊy mÉu - c¸c yªu cÇu chung), TCVN 6857 - 2001 (chÊt l­îng ®Êt -ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¶n ®Ó m« t¶ ®Êt) vµ tiªu chuÈn cña HiÖp héi tiªu chuÈn quèc tÕ (ISO 10381-5:2005: chÊt l­îng ®Êt – lÊy mÉu – phÇn 5. H­íng dÉn tr×nh tù kh¶o s¸t sù « nhiÔm ®Êt ë c¸c khu ®Êt ®« thÞ vµ c«ng nghiÖp). T¹i mçi ®Þa ®iÓm, mÉu ®Êt ®­îc lÊy ®Òu lµ mÉu trén gåm n¨m mÉu thµnh phÇn, trong ®ã bèn mÉu ®­îc lÊy t¹i bèn gãc cña mét h×nh vu«ng (10 x 10 m2) vµ mÉu cßn l¹i ®­îc lÊy ë giao ®iÓm cña hai ®­êng chÐo. §é s©u lÊy mÉu lµ 5 cm ®Êt bÒ mÆt. C¸c mÉu ®Êt ®­îc trén ®Òu, ph¬i kh« ë nhiÖt ®é phßng råi cho qua r©y cã cì lç 1 mm. MÉu ®Êt sau khi xö lý s¬ bé ®­îc b¶o qu¶n ë 4oC. C¸c mÉu ®­îc vËn chuyÓn vµ ph©n tÝch t¹i phßng thÝ nghiÖm cña khoa Ho¸, tr­êng ®¹i häc Khoa häc øng dông Basel, Thuþ Sü vµo ®Çu th¸ng 3 n¨m 2006. b. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ChÊt nghiªn cøu ®­îc ph©n tÝch theo ph­¬ng ph¸p cña Tanabe vµ c¸c céng sù thuéc Tr­êng ®¹i häc Ehime, NhËt B¶n. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch sö dông ®· ®­îc c«ng bè vµ ¸p dông trªn nhiÒu c«ng tr×nh vµ t¹p chÝ cã uy tÝn quèc tÕ. C¸c ho¸ chÊt sö dông ®Òu thuéc lo¹i tinh khiÕt ph©n tÝch vµ ®­îc mua tõ c«ng ty Fluka cña Thuþ Sü. ViÖc x¸c ®Þnh hµm l­îng chÊt nghiªn cøu ®­îc thùc hiÖn trªn thiÕt bÞ s¾c ký khÝ (ký hiÖu Varian Star 3400Cx) kÕt nèi khèi phæ (ký hiÖu Varian Saturn 2000) cã trang bÞ bé b¬m mÉu tù ®éng (ký hiÖu Varian 8200Cx). Cét s¾c ký mao qu¶n sö dông, ký hiÖu SPB-5 (5% Phenyl/95% §­êng chuÈn gåm s¸u ®iÓm víi mçi chÊt ph©n tÝch ®­îc x©y dùng b»ng c¸ch sö dông c¸c dung dÞch pha lo·ng tõ dung dÞch chuÈn vµ ®Òu cã hÖ sè tuyÕn tÝnh lín h¬n 0,99. Hµm l­îng DDT tæng lµ tæng hµm l­îng cña p,p’-DDE, p,p’-DDD vµ p,p’-DDT. HiÖu suÊt thu håi ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c mÉu thªm, chuÈn bÞ theo ph­¬ng ph¸p ®· c«ng bè cña Mehmet Emin Aydin vµ c¸c céng sù n¨m 2006. ChÊt chuÈn cña p,p′-DDE, p,p′-DDD vµ p,p′-DDT, ®­îc ®­a vµo mÉu thªm ®Ó ®¹t hµm l­îng 40 ng/g cho mçi chÊt. HiÖu suÊt thu håi cña c¸c chÊt trªn tõ viÖc ph©n tÝch mÉu thªm cho kÕt qu¶ trong kho¶ng tõ 80% ®Õn 98%. Giíi h¹n ph¸t hiÖn cña ph­¬ng ph¸p lµ 0,02 ng/g khèi l­îng kh« víi p,p′-DDT, p,p′-DDD vµ p,p′-DDE. Mét mÉu tr¾ng ®­îc ph©n tÝch víi mçi lo¹t n¨m mÉu ®Êt vµ ®Òu kh«ng ph¸t hiÖn thÊy chÊt nghiªn cøu. C¸c tÝnh to¸n hµm l­îng cña chÊt nghiªn cøu kh«ng qui ®æi vÒ hiÖu suÊt thu håi. Sè mÉu lÆp ®­îc ph©n tÝch b»ng 10% sè mÉu ®Êt vµ ®é lÖch chuÈn cña c¸c mÉu lÆp ®Òu nhá h¬n 15%. C¸c hµm l­îng tÝnh to¸n ®­îc tÝnh trªn khèi l­îng kh« cña mÉu ®Êt. III. KÕt qu¶ nghiªn cøu a. Møc ®é tån l­u cña DDT trong ®Êt t¹i Hµ Néi KÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy, DDT vµ c¸c chÊt chuyÓn ho¸ tõ DDT tån l­u t¹i Hµ Néi ë ph¹m vi réng vµ ®­îc ph¸t hiÖn ë 47 mÉu trªn tæng sè 60 mÉu. T¹i khu vùc n«ng nghiÖp cña Hµ Néi, DDT tæng ®­îc t×m thÊy ë hµm l­îng cao. Hµm l­îng DDT tæng n»m trong kho¶ng tõ ND ®Õn 171,83 ng/g. Gi¸ trÞ trung b×nh cña DDT tæng Dimethyl Polysiloxan), cã chiÒu dµi 30 m, cña c¸c mÉu n«ng nghiÖp (89,86 ± ®é lÖch 13 chuÈn cña tËp mÉu 47,17 ng/g) thÊp h¬n kh«ng nhiÒu so víi gi¸ trÞ tèi ®a cho phÐp cña DDT trong ®Êt theo tiªu chuÈn TCVN 5941 – 1995 (nång ®é DDT < 100 ng/g). Tuy nhiªn, vÉn cã mét sè mÉu cã DDT tæng v­ît qu¸ ng­ìng trªn. KÕt qu¶ cho thÊy trong 8 mÉu thuéc khu vùc cã ho¹t ®éng n«ng nghiÖp cña huyÖn Sãc S¬n, Tõ Liªm vµ Thanh Tr×, hµm l­îng DDT trung t©m vµ c¸c vïng ngo¹i « cña Hµ Néi, n»m trong kho¶ng tõ 7 ®Õn 80 ng/g. §Õn n¨m 2000, nghiªn cøu cña §Æng §øc NhËn vµ c¸c céng sù tiÕp tôc x¸c ®Þnh ®­îc tæng hµm l­îng POP trung b×nh trong c¸c mÉu bïn ë Hµ Néi vµo mïa m­a lµ 583 ng/g vµ gi¶m ®i mét nöa vµo mïa kh«. Trong ®ã, hµm l­îng DDT chiÕm tíi 62% tæng hµm l­îng POP trung b×nh. Nguån « tæng lÇn l­ît lµ 161,84; 163,75; 102,25; nhiÔm DDT ®­îc §Æng §øc NhËn vµ c¸c céng 106,26; 162,76; 168,27, 164,38 vµ 171,83 ng/g. DDT tõng ®­îc sö dông lµm thuèc trõ s©u vµ diÖt muçi t¹i ViÖt Nam víi khèi l­îng lín sù gi¶i thÝch b¾t nguån tõ c¸c chÊt tÈy trïng ®ang sö dông, th«ng qua viÖc hµm l­îng DDT tæng ph¸t hiÖn t¹i bÖnh viÖn hoÆc c¸c khu vùc tr­íc khi bÞ cÊm vµo n¨m 1994. Do vËy, d©n c­ trong néi thµnh Hµ Néi lµ kh¸ cao. Vµo nguyªn nh©n chÝnh cña tån d­ DDT trong ®Êt lµ kÕt qu¶ cña viÖc sö dông chÊt nµy tõ nh÷ng thËp kû tr­íc. T¹i c¸c khu vùc kh¸c nh­ khu c«ng nghiÖp, trung t©m cña Hµ Néi vµ c¸c khu trung t©m cña n¨m huyÖn ngo¹i thµnh, DDT tæng còng ®­îc t×m thÊy vµ n»m trong kho¶ng tõ ND ®Õn 67,82 ng/g (gi¸ trÞ trung b×nh 21,22 ± ®é lÖch chuÈn cña tËp mÉu 22,67 ng/g). Nguyªn nh©n tån l­u cã thÓ do viÖc dïng DDT ®· tõng ®­îc dïng lµm thuèc diÖt muçi trong khu vùc d©n c­. HiÖn t¹i, th«ng tin vÒ mËt ®é DDT ®· sö dông t¹i khu vùc nghiªn cøu ch­a c«ng bè trong b¸o c¸o nµo. Trong thêi gian tõ 1957 ®Õn 1994, ®· cã 24.024 tÊn th­¬ng phÈm DDT ®· ®­îc dïng ë ViÖt Nam víi môc ®Ých diÖt muçi. Râ rµng, ®©y lµ mét nguån « nhiÔm víi khèi l­îng lín vµ cã kh¶ n¨ng ®· ®­îc sö dông t¹i c¸c khu vùc trung t©m cña ViÖt Nam nh­ Hµ Néi. So s¸nh víi c¸c vïng kh¸c trªn thÕ giíi, hµm l­îng DDT tæng trong c¸c mÉu ®Êt t¹i Hµ Néi t­¬ng tù víi hµm l­îng DDT tæng trong c¸c mÉu ®Êt t¹i Th­îng H¶i (18 – 142 ng/g), nhá h¬n t¹i Tasman, Niu Dil©n (30 – 34.500 ng/g) hoÆc t¹i B¾c Kinh (0,77 – 2.178 ng/g) vµ cao h¬n so víi Bang San Paulo, Brasil (0,12 – 11,01 ng/g). Bªn c¹nh viÖc tån l­u trong ®Êt, theo thêi gian, DDT còng ®· x©m nhËp vµo c¬ thÓ ng­êi vµ c¸c thµnh phÇn m«i tr­êng kh¸c t¹i Hµ Néi. Theo kÕt qu¶ ph©n tÝch n¨m 1997 cña §Æng §øc NhËn vµ c¸c céng sù, hµm l­îng DDT tæng trong trÇm tÝch t¹i c¸c kªnh trong khu vùc mïa m­a n¨m 2000, hµm l­îng trung b×nh cña DDT tæng cña c¸c mÉu bïn lÊy tõ kªnh r¹ch gÇn khu bÖnh viÖn B¹ch Mai vµ §¹i La cã gi¸ trÞ 1.300 ng/g. Nghiªn cøu kh¸c cña §Æng Quang H­ng vµ céng sù n¨m 1999 [52] ®· t×m thÊy DDT tæng t¹i n­íc bÒ mÆt cña mét sè hå vµ kªnh trong néi thµnh Hµ Néi. Hµm l­îng trung b×nh cña DDT tæng t¹i c¸c ®iÓm nghiªn cøu lµ 31,7 ± 60,4 ng/l. Theo nghiªn cøu cña NguyÔn Hïng Minh vµ c¸c céng sù n¨m 2001, DDT tæng còng ph¸t hiÖn thÊy trong mÉu s÷a cña 42 ng­êi t¹i Hµ Néi víi gi¸ trÞ hµm l­îng trung b×nh lµ 2.100 ng/g. C¸c gi¸ trÞ DDT ®· c«ng bè ë trªn lµ cao vµ rÊt ®¸ng lo ng¹i. Cïng víi sù tån l­u DDT tæng trong c¸c mÉu ®Êt ®· ph©n tÝch, c¸c sè liÖu trªn ®· nhÊn m¹nh sù tån l­u ë ph¹m vi réng cña chÊt nghiªn cøu t¹i Hµ Néi. b. Sù biÕn®æi cñaDDT trong ®Êt t¹i Hµ Néi DDT tõng ®­îc sö dông t¹i ViÖt Nam tõ n¨m 1949 ®Õn n¨m 1994. Sau ®ã chÊt nµy bÞ cÊm sö dông do c¸c t¸c ®éng ®Õn con ng­êi vµ m«i tr­êng. Th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ thµnh phÇn phÇn tr¨m cña DDT, DDD vµ DDE trong c¸c mÉu ®Êt cã thÓ ®­a ra c¸c kÕt luËn vÒ sù biÕn ®æi cña DDT, thêi gian x©m nhËp vµo ®Êt còng nh­ ®iÒu kiÖn ph©n huû cña chÊt nµy. Tõ sè liÖu ph©n tÝch thu ®­îc, phÇn tr¨m trung b×nh cña DDT vµ c¸c chÊt chuyÓn ho¸ tõ DDT so víi DDT tæng trong 60 mÉu ®Êt t¹i Hµ Néi gi¶m dÇn theo trËt tù: p,p’-DDE (54,4%) > p,p’-DDD (25,5%) > p,p’-DDT (20,1%). 14 p,p`-DDE p,p`-DDD p,p`-DDT % % % % tæng cña c¸c mÉu ®Êt t¹i Hµ Néi n»m trong kho¶ng tõ 0,75 ®Õn 0,99 (trung b×nh 0,79). Do ®ã, cã thÓ kÕt luËn lµ Ýt cã nguån th¶i míi cña DDT t¹i khu vùc nghiªn cøu. NÕu cã nguån DDT nhËp lËu vµ ®­îc sö dông t¹i Hµ Néi th× còng sÏ lµ kh«ng ®¸ng kÓ vµ kh«ng ¶nh h­ëng lín ®Õn tån d­ cña chÊt nµy trong ®Êt. c. Xu h­íng biÕn ®æi l­îng tån d­ cña DDT trong ®Êt t¹i Hµ Néi So s¸nh víi kÕt qu¶ vÒ tån d­ DDT tõ c¸c % Sóc Sơn Đông Anh Gia Lâm Nội t hành Từ Liêm Thanh Trì Hà Nội nghiªn cøu trong qu¸ khø, xu h­íng biÕn ®æi cña c¸c chÊt trªn theo thêi gian cã thÓ ®­îc ®¸nh gi¸. Theo nghiªn cøu cña Vò §øc Th¶o vµ Địa điểm lấy mẫu H×nh 1. PhÇn tr¨m trung b×nh cña DDT, DDE vµ DDD trong mÉu ®Êt ë Hµ Néi DDT cã thÓ bÞ ph©n huû bëi vi sinh vËt trong m«i tr­êng t¹o thµnh DDD ë ®iÒu kiÖn yÕm khÝ vµ t¹o thµnh DDE ë ®iÒu kiÖn hiÕu khÝ. Trong mïa kh« ë miÒn B¾c ViÖt Nam, sù chuyÓn ho¸ ë ®iÒu kiÖn hiÕu khÝ ®­îc thóc ®Èy dÉn ®Õn DDE ®­îc t¹o thµnh nhiÒu h¬n DDD, lµm phÇn tr¨m trung b×nh cña DDE lín h¬n. Mét lý do kh¸c xuÊt ph¸t tõ viÖc c¸c mÉu ®­îc lÊy ®Õn ®é s©u 5cm bÒ mÆt. T¹i ®é s©u nµy, ho¹t ®éng cña vi sinh vËt chñ yÕu lµ tõ vi sinh vËt hiÕu khÝ. Nghiªn cøu cña Ramesh vµ c¸c céng sù t¹i vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi cña Ên §é còng cã kÕt qu¶ t­¬ng tù. Trong c¸c th­¬ng phÈm cña DDT kh«ng cã DDE. MÆt kh¸c, phÇn tr¨m cña p,p’-DDT n»m c¸c céng sù, hµm l­îng DDT trong ®Êt t¹i Hµ Néi c¸c n¨m 1992 (4 mÉu ®Êt), n¨m 1995 (8 mÉu ®Êt), n¨m 1998 (8 mÉu ®Êt) vµ n¨m 2001 (8 mÉu ®Êt) lÇn l­ît n»m trong kho¶ng tõ 59,7 ®Õn 970,6 ng/g (trung b×nh 268,27 ng/g), tõ 159,7 ®Õn 940,5 ng/g (trung b×nh 182,56 ng/g), tõ 49,7 ®Õn 870,5 ng/g (trung b×nh 120,36 ng/g) vµ tõ 51,7 ®Õn 850,5 ng/g (trung b×nh 103,23 ng/g). Theo nghiªn cøu cña chóng t«i n¨m 2006 (60 mÉu ®Êt), DDT tæng n»m trong kho¶ng tõ ND ®Õn 171,83 ng/g (trung b×nh 56,68 ng/g). Râ rµng, tån d­ cña DDT tæng trong ®Êt t¹i Hµ Néi cã xu h­íng gi¶m theo thêi gian tõ n¨m 1992 ®Õn n¨m 2006. ViÖc gi¶m hµm l­îng cña DDT trong ®Êt lµ phï hîp víi kÕt luËn Ýt cã nguån th¶i bæ sung trong thêi gian gÇn ®©y, thu ®­îc tõ viÖc ®¸nh gi¸ thµnh phÇn phÇn tr¨m cña DDT vµ c¸c chÊt biÕn ®æi (DDE vµ DDD) ë trªn. Nồng độ trung bình của DDT (ng/g) trong kho¶ng tõ 65 ®Õn 80% vµ phÇn tr¨m cña p,p’-DDD lín nhÊt lµ 4%, tuú theo n¬i s¶n xuÊt DDT. V× vËy, viÖc phÇn tr¨m trung b×nh cña DDE vµ DDD lín h¬n so víi DDT trong c¸c mÉu ®Êt ®· ph¶n ¸nh sù ph©n huû ®¸ng kÓ cña DDT theo thêi gian. Theo nghiªn cøu cña Jiang vµ c¸c céng sù, 300 268.27 182.56 200 120.36 103.23 100 56.68 khi tû sè hµm l­îng (p,p’-DDE + p,p’- DDD)/DDT tæng t¹i ®Þa ®iÓm nghiªn cøu lín 0 1992 1995 1998 2001 2006 h¬n 0,5 th× sù biÕn ®æi cña DDT d­íi t¸c ®éng cña m«i tr­êng ®· diÔn ra ®¸ng kÓ vµ Ýt cã nguån th¶i míi cña DDT t¹i thêi ®iÓm kh¶o s¸t. Tû sè hµm l­îng (p,p’-DDE + p,p’-DDD)/DDT Năm lấy mẫu H×nh 2. Xu h­íng biÕn ®æi cña hµm l­îng DDT tæng trong ®Êt ë Hµ Néi 15 KÕt luËn KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu n¨m 2006 cña chóng t«i ®· cho thÊy cã sù tån l­u ë ph¹m vi réng cña DDT vµ c¸c chÊt biÕn ®æi tõ DDT (DDE vµ DDD) trong ®Êt t¹i Hµ Néi. Bªn c¹nh ®ã, kÕt qu¶ x¸c ®Þnh tû lÖ c¸c chÊt trªn trong c¸c mÉu ®Êt biÓu thÞ sù ph©n hñy cña DDT ®· diÔn ra tõ l©u vµ hµm l­îng cña DDT trong ®Êt cã xu h­íng gi¶m trong kho¶ng thêi gian tõ n¨m 1992 ®Õn n¨m 2006. Nh­ vËy, sù biÕn ®æi cña DDT trong ®Êt t¹i Hµ Néi ®ang diÔn ra theo chiÒu h­íng cã lîi cho m«i tr­êng. Tuy nhiªn, tån d­ cña DDT trong ®Êt vÉn ë møc ®é ®¸ng kÓ vµ viÖc t×m thÊy chÊt nghiªn cøu trong phÇn lín c¸c mÉu ®Êt lµ rÊt ®¸ng chó ý. Theo ý kiÕn cña chóng t«i, nªn cã c¸c ph©n tÝch x¸c ®Þnh tån d­ cña chóng trong c¸c n¨m tiÕp theo, ®ång thêi tiÕp tôc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý nh»m ng¨n ngõa c¸c nguån « nhiÔm DDT bæ sung vµo m«i tr­êng. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Trung t©m c«ng nghÖ xö lý m«i tr­êng, Bé T­ lÖnh Hãa häc (2005), “Dù ¸n xö lý, tiªu huû l­îng thuèc b¶o vÖ thùc vËt tån ®äng, qu¸ h¹n sö dông vµ cÊm l­u hµnh ë ViÖt Nam”, Hµ Néi 2. Aydin, M.E., Tor, A., Ozcan, S., (2006), “Determination of selected polychlorinated biphenyls in soil by miniaturised ultrasonic solvent extraction and gas chromatography-mass-selective detection”, Anal Chim Acta 577, pp. 232-237. 3. Gaw, S.K, Wilkins, A.L., Kim, N.D., Palmer, G.T., Robinson, P., (2006), “Trace element and DDT concentrations in horticultural soils from the Tasman, Waikato and Auckland regions of New Zealand”, Science of The Total Environment 355, pp. 31–47. 4. Hung, D.Q., Thiemann, W., (2002), “Contamination by selected chlorinated pesticides in surface waters in Hanoi, Vietnam”, Chemosphere 47, pp. 357-367. 5. International Organization for Standardization (ISO), (2005), Soil quality -- Sampling -- Part 5: Guidance on the procedure for the investigation of urban and industrial sites with regard to soil contamination (ISO 10381-5:2005). 6. Jiang. G. –b., Yang, R. –q., Lv. A. –h., Shi. J. –b., (2005), “The levels and distribution of organochlorine pesticides (OCPs) in sediments from the Haihe River, China”, Chemosphere 61, pp. 347-354. 7. Kannan, K., Battula, S., Loganathan, B.G., Hong, C.-S., Lam, W.H., Villeneuve, D.L., Sajwan, K., Giesy, J.P., Aldous, K.M., (2003), “Trace organic contaminants, including toxaphene and trifluralin, in cotton field soils from Georgia and South Carolina, USA”, Archives of Environmental Contamination and Toxicology 45, pp. 30–36. 8. Kishimba, M.A., Henry, L., Mwevura, H., Mmochi, A.J., Mihale, M., Hellar, H., (2004), “The status of pesticide pollution in Tanzania”, Talanta 64, pp. 48–53. 9. Minh, N.H, Someya, M., Minh, T.B., Kunisue, T., Iwata, H., Watanabe, M., Tanabe, S., Viet, P.H., Tuyen, B.C., (2004), “Persistent organochlorine residues in human breast milk from Hanoi and Ho Chi Minh City, Vietnam: contamination, accumulation kinetics and risk assessment for infants”, Environmental Pollution 129, pp. 431-441. 10. Nakata, H., Hirakawa, Y., Kawazoe, M., Nakabo, T., Arizono, K., Abe, S.I., Kitano, T., Shimada, H., Watanabe, I., Li, W., Ding, X., (2005), “Concentrations and compositions of organochlorine contaminants in sediments, soils, crustaceans, fishes and birds collected from Lake Tai, Hangzhou Bay and Shanghai city region, China”, Environmental Pollution 133, pp. 415–429. 11. Nhan, D.D, Carvalho, F.P., Am, N.M., Tuan, N.Q., Yen, N.T.H., Villeuneve, J.-P., Cattini, C., (2001), “Chlorinated pesticides and PCBs in sediments and molluscs from freshwater canals in the Hanoi region”, Environmental Pollution 112, pp. 311–320. 16 ... - tailieumienphi.vn