Xem mẫu
- AN TOÀN & SỨC
KHỎE KHI SỬ DỤNG
B Ứ C X
Nhóm 2
Ạ
GVHD: TS. Thái Văn Đức
Lớp: 59.CNTP2
- MỤC LỤC
- MỞ ĐẦU
1. Khái quát về bức xạ
•.
Bức xạ (phóng xạ): là khối vật chất được chế tạo có chứa khối đồng vị
phóng xạ, phát ra bức xạ ion hóa đặc trưng.
•.
Là dạng năng lượng phát ra dưới dạng sóng điện từ trong quá trình vận
động và biến đổi vật chất.
•.
Bức xạ phát ra có thể là một hoặc nhiều thành phần gồm các tia gamma,
hạt alpha, hạt beta và neutron.
•.
Các tia này không thấy bằng mắt thường và chỉ nhận biết qua các thiết bị
- 2. Ứng dụng về bức xạ
v
Hai nhóm ứng dụng chính được sử dụng để chiếu xạ lên một vật liệu mục tiêu:
Trong chiếu xạ: dùng trong y học
Trong đo lường: bức xạ được
để xạ trị và trong ngành công
dùng để phân cỡ, hiệu chuẩn thiết
nghiệp như chụp xạ, phương pháp
bị về thang cường độ và đặc trưng
thăm dò địa vật lý đo mật độ hố
cho dải năng lượng hạt mà thiết bị
khoan, trong chiếu xạ thực phẩm
đó được thiết kế.
dùng để khử trùng.
- 2. Ứng dụng về bức xạ
Ø
Đơn vị đo cường độ phóng xạ: SI tính bằng becquerel (Bq).
Ø
Lịch sử học sử dụng đơn Vị Ci là cường độ phóng xạ của 1 gam
radi (là một nguyên tố hóa học có tính phóng xạ và số hiệu nguyên
tử là 88 trong bảng tuần hoàn các nguyên tố), sau đó đã chuyển
nghĩa thành 1 Ci=3.7*1010 phân rã/sec.
1 Ci = 3,7*1010 Bq = 37 GBq
1 Bq = 2,703*1011 Ci 27 ≈ pCi
- 3. Bảo quản nguồn phóng xạ
Ø
Hiện tại Việt Nam Bảo quản nguồn
phóng xạ bằng bình chì có thành dày
1020cm.
Ø
Khi đưa nguồn vào vị trí làm việc cần
có dụng cụ chuyên dụng lấy nguồn ra
và thao tác nhanh.
Ø
Các nguồn phóng xạ có cường độ dưới
1milicurie không cần bình chì bảo Hình 3: Thùng chì bảo quản chất phóng
quản, nhưng cần để xa vị trí sinh hoạt. xạ
- KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI
1. Khái niệm
a. Bức xạ ion hóa
•.
Là kiểu phóng xạ bao gồm các hạt
mang đủ động năng riêng để giải
phóng electron từ một nguyên tử hoặc
phân tử để ion hóa.
•.
Là những bức xạ mà trong quá trình
tương tác vật chất sẽ tạo ra các ion
âm, ion dương và các điện tử tự do Hình 4: Bức xạ ion hóa
một cách trực tiếp hay gián tiếp.
- a. Bức xạ ion hóa
•
Bức xạ này có từ trong các phản ứng
hạt nhân hoặc bằng các phương
pháp tự nhiên hay nhân tạo.
•
Có đủ năng lượng đủ để làm 1
electron bật ra khỏi lớp vỏ nguyên
tử (cấu tạo nên môi trường vật
Hình 5: Quá trình bức xạ ion hóa
chất) E lớn hơn hoặc bằng 12,eV.
- b. Bức xạ tử ngoại (tia cực tím)
•.
Là một dạng bức xạ điện từ, khoảng bóng của bức xạ tử ngoại nằm
trong vùng giữa ánh sáng nhìn thấy và bức xạ tia X(100nm 400nm)
- 2. Phân loại bức xạ
a. Bức xạ ion hóa
Sóng điện từ λ Photons X et γ
- b. Bức xạ tử ngoại
- v
Phân loại bức xạ tử ngoại
ü
Tia UVA: Bức xạ yếu nhất của bức xạ
UV. UVA gây thoái hóa da và tác động
gián tiếp đến tế bào DNA.
ü
Tia UVB: Tác động tực tiếp đến tế bào
DNA. Gây sám nắng ở da và gây ung
thư da.
ü
Tia UVC: Là bức xạ mạnh nhất và
nguy hiểm đối với con người. Tuy
nhiên, Tia UVC đã bị chặn bởi tần Ozon Hình 6: Thang nhận biết các tia
trong tần khí quyển và không truyền
- v
Phân loại dựa trên tác dụng vật lý của bức xạ tử
ngoại
•
Tử ngoại chân không VUV (200 ÷
10nm)
•
Tử ngoại gần NUV (380 ÷ 300nm)
•
Tử ngoại trung MUV (300 ÷ 180nm)
•
Tử ngoại xa FUV (180 ÷ 100nm)
Hình 7: Thang nhận biết các tia
•
Tử ngoại cực xa EUV (100 ÷10nm)
- CÔNG DỤNG KHI SỬ DỤNG BỨC XẠ Ở CÁC
LĨNH VỰC KHÁC NHAU
v
Thực phẩm
1. Chiếu xạ thực phẩm
Chiếu xạ thực phẩm là công nghệ sử dụng năng lượng bức xạ điện từ để
xử lý thực phẩm nhằm nâng cao chất lượng vệ sinh và an toàn thực phẩm.
- 2. Chiếu xạ mang lại những lợi ích cho thực phẩm
•
Thực vật: ức chế sự nẩy mầm, làm chậm quá trình chín và giúp vệ
sinh, an toàn hơn; chất lượng dinh dưỡng được ổn định, thời gian sử
dụng của thực phẩm được kéo dài, tạo điều kiện thuận lợi cho khâu
lưu trữ và phân phối.
•
Vi sinh vật: tiêu diệt nấm men, nấm mốc, vi sinh vật gây bệnh.
•
Côn trùng: ức chế côn trùng, ký sinh trùng phát triển.
- 3. Ứng dụng kỹ thuật chiếu xạ trong thực phẩm
•
Ở mức liều thấp (10 Gy 1kGy): Sử dụng để hạn chế sự nảy mầm của
rau, củ, làm chậm quá trình chin của hoa quả và diệt côn trùng. Các quá
trình sinh lý như làm chín trái cây có thể bị trì hoãn trong khoảng liều 0,11
kGy. Khử trùng côn trùng bằng phóng xạ trong phạm vi liều 0,21 kGy là
nhằm ngăn ngừa tổn thất do côn trùng gây hại trong ngũ cốc, bột mì, cà
phê đậu, gia vị, trái cây sấy khô,…
•
Ở mức liều trung bình (1 10 kGy): Dùng để kéo dài thời guan bảo quản
thực phẩm, giảm sự lây nhiễm của vi sinh vật, cải thiện một số tính chất
công nghệ.
•
Ở mức liều cao (10 100 kGy): Dùng để tiệt trùng, diệt vi rus, xử lý đồ
- v
Ứng dụng bức xạ ion hóa
để chẩn đoán, điều trị
bệnh ung thư
v
Công nghệ bức xạ trong nông nghiệp, chế tạo vật liệu y sinh và
xử lý môi trường
Nghiên cứu ứng dụng công nghệ bức xạ chế tạo chế phẩm nano bạc
sử dụng chitosan làm chất ổn định ứng dụng trong nông nghiệp, các
ván đề ứng dụng công nghệ bức xạ trong khử trùng dụng cụ y tế, xử
lý môi trường, chế tạo và biến tính vật liệu.
- v
Công nghệ bức xạ trong nông nghiệp, chế tạo vật liệu y sinh và xử lý
môi trường
•
Chiếu xạ biến tính polymer sử dụng trong nông nghiệp.
•
Chế tạo oligosacarit bằng phương pháp chiếu xạ và ứng dụng làm chất kích
kháng bệnh, kích thích tăng trưởng trong nông nghiệp và trong nuôi trồng
thủy hải sản.
v
Y tế
1. Tác dụng
•
Sử dụng đèn bức xạ tử ngoại: Để diệt khuẩn không khí trong các buồng mổ,
- •
Khử trùng dụng cụ y tế: các loại dụng cụ y tế có thể khử trùng bằng
chiếu xạ như bơm tiêm nhựa, dây truyền dịch, găng tay, băng gạc, que
khám, vật liệu cấy ghép, chỉ khâu, dao mổ, vỏ chai thuốc nhỏ mắt, tăm
giấy nha khoa, kit thử, đĩa petri, băng dính, núm vú, mặt nạ…
•
Tắm tử ngoại để dự phòng và điều trị còi xương cho trẻ em, tăng
cường sức khỏe cho người mới ốm dậy trong giai đoạn bình phục
bệnh, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
- 2. Lợi ích của bức xạ tử ngoại
•.
Tia UV còn được ứng dụng trong việc điều trị bệnh về da như: bệnh vảy
nến là bệnh do các tế bào da phát triển quá nhanh gây ngứa, xuất hiện vảy.
Việc tiếp xúc với tia UV sẽ làm chậm sự sự tăng trưởng của các tế bào da,
và làm giảm triệu chứng bệnh.
•.
Khử trùng và tiệt trùng: Tia UV có ứng dụng rất tích cực trong lĩnh vực
khử trùng và tiệt trùng, tia tử ngoại có thể giết chết các vi sinh vật như
virus và vi khuẩn. Tia UV xuyên qua màng tế bào của vi khuẩn và virus,
làm phá hủy DNA, và ngăn chặn khả năng tái sinh và nhân lên của chúng,
nguon tai.lieu . vn
