- Trang Chủ
- Vật lý
- Bài giảng Vật lý đại cương (PGS.TS Đỗ NGọc Uấn) - Chương 7. Trường điện từ
Xem mẫu
- Bμi gi¶ng VËt lý ®¹i c−¬ng
T¸c gi¶: PGS. TS §ç Ngäc UÊn
ViÖn VËt lý kü thuËt
Tr−êng §H B¸ch khoa Hμ néi
- Ch−¬ng 7
Tr−êng ®iÖn tõ
- 1. LuËn ®iÓm thø nhÊt cña M¾cXoen (Maxwell)
1.1. Ph¸t biÓu luËn ®iÓm -++
-
r r
§iÖn trr êng tÜnh -
−r
B ®ang t¨ng +E
∫ Ed l = 0 - - + +
C C
§iÖn tr−êng xo¸y r
rr
∫ Ed l ≠ 0 E
IC IC
C
§iÖn tr−êng g©y ra dßng ®iÖn c¶m øng cã ®−êng
søc khÐp kÝn =>§iÖn tr−êng xo¸y.
LuËn ®iÓm thø nhÊt: BÊt k× mét tõ tr−êng nμo
biÕn ®æi theo thêi gian còng sinh ra mét ®iÖn
tr−êng xo¸y
- 1.2. Ph−¬ng tr×nh M¾cxoen-Faraday
r
r S§§ c¶m øng
B
d rr
dΦ m
dS
= − ( ∫ BdS)
εC = −
Sr
dt dt S rr
dl
C Theo ®Þnh nghÜa S§§: ε C = ∫ Ed l
r
rr
E d rr
∫ Ed l = − dt ∫ BdS
C
C S
L−u sè cña vÐc t¬ c−êng ®é ®iÖn tr−êng däc theo
mét ®−êng cong kÝn bÊt k× b»ng vÒ gi¸ trÞ tuyÖt
®èi nh−ng tr¸i dÊu víi tèc ®é biÕn thiªn theo thêi
gian cña tõ th«ng qua diÖn tÝch giíi h¹n bëi
®−êng cong ®ã
- D¹ng vi ph©n ph−¬ng tr×nh M¾cxoen-Faraday
rr rr rr d rr
∫ Ed l = ∫ rotEdS ∫ Ed l = − dt ∫ BdS
C S
r rr C S
r
rr dB r
i jk
∫ rotEdS = ∫ (− r )dS
r ∂ ∂∂ dt
rotE = S S
r ∂B
∂x ∂y ∂z
rotE = −
∂t
Ex Ey Ez
r r ∂E z ∂E y r ∂E y ∂E
r ∂E ∂E
rotE = i ( ) + j( x - z ) + k ( - x)
-
∂y ∂z ∂z ∂x ∂x ∂y
ý nghÜa: X¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng khi
biÕt qui luËtbiÕn ®æi tõ tr−êng theo thêi gian
- 2. LuËn ®iÓm thø hai cña M¾cXoen (Maxwell)
2.1. Ph¸t biÓu luËn ®iÓm:
BÊt k× mét ®iÖn tr−êng nμo biÕn thiªn theo thêi
gian còng sinh ra tõ tr−êng
2.2. Ph−¬ng tr×nh M¾cXoen-Ampe
Dßng ®iÖn dÞch lμ dßng ®iÖn t−¬ng ®−¬ng víi
®iÖn tr−êngbiÕn ®æi theo thêi gian vÒ ph−¬ng
diÖn sinh ra tõ tr−êng dE
≠0
I dt dE
=0
R
C dt
K
t
- dE
I =0
R
C dt
Id t
K dE
≠0
~
dt
Dßng qua tô C lμ dßng ®iÖn dÞch Id
I=Id
Dßng qua R lμ dßng ®iÖn dÉn I
Id I
Jd = =
MËt ®é dßng ®iÖn dÞch:
S S
dσ
dq 1 dq d q
I= D=σ
Jd = = ( )=
dt S dt dt S dt
dD VÐc t¬ mËt ®é dßng ®iÖn dÞch b»ng tèc
Jd =
dt r ®é biÕn thiªn theo thêi gian cña vÐc t¬
r ∂D
Jd = c¶m øng ®iÖn
∂t
- XÐt vÒ ph−¬ng diÖn sinh ra tõ tr−êng th× bÊt cø
mét ®iÖn tr−êng nμo biÕn ®æi theo thêi gian còng
gièng nh− mét dßng ®iÖn gäi lμ dßng ®iÖn dÞch
r
r
cã vÐc t¬ mËt ®é dßng J d = ∂D
r ∂t
D vÐc t¬ c¶m øng ®iÖn
r rr
Trong ®iÖn m«i cã ph©n r nªn D = ε 0 E + Pe
cùc r
r ∂E ∂Pe
J d = ε0 + r
∂t
∂t r r ∂D
J tp = J +
r
Ph−¬ng tr×nh M¾cXoen-Ampe:
r rr
∂t
J dS J = ∂D
§L vÒ dßng tp (Ampe)
∂t
d
r rr
SH
∫ Hd l = I tp
r C
dl C
- r
rr r ∂D r
I tp = ∫ J tp dS = ∫ ( J + )dS
∂t r
S S
rr r ∂D r
PT M-A d¹ng tÝch ph©n ∫ Hd l = ∫ ( J + )dS
∂t
C S
L−u sè cña vÐc t¬ c−êng ®é tõ tr−êng däc theo
®−êng cong kÝn bÊt k× b»ng c−êng ®é dßng ®iÖn
toμn phÇn ch¹y qua diÖn tÝch giíi h¹n bëi ®−êng
r
cong kÝn ®ã r r ∂D
Ph−¬ng tr×nh M-A d¹ng vi ph©n rotH = J +
∂t
ý nghÜa: X¸c ®Þnh c−êng ®é tõ tr−êng khi biÕt
dßng vμ qui luËt ph©n bè, biÕn ®æi ®iÖn tr−êng
theo thêi gian
- 3. Tr−êng ®iÖn tõ vμ hÖ thèng PT M¨cxoen
§iÖn tr−êng vμ tõ tr−êng ®ång thêi tån t¹i
trong kh«ng gian t¹o thμnh mét tr−êng thèng
nhÊt gäi lμ tr−êng ®iÖn tõ
N¨ng l−îng tr−êng ®iÖn tõ: mËt ®é n¨ng l−îng
1 1
ϖ = ϖe + ϖm = ( ε 0 εE + μ 0μH ) = ( ED + BH )
2 2
2 2
N¨ng l−îng tr−êng ®iÖn tõ trong thÓ tÝch V
1
W = ∫ ϖdV = ∫ ( ε 0 εE + μ 0μH )dV
2 2
2V
V
1
= ∫ ( ED + BH )dV
2V
- HÖ thèng PT M¨cxoen • D¹ng tÝch ph©n:
p/t M-A r
p/t M-F
rr
rr r ∂D r
d rr
∫ Hd l = ∫ ( J + ∂t )dS
∫ Ed l = − dt ∫ BdS
r rS
C
C S
§/L O-G ®èi víi ®iÖn tr−êng ∫ DdS = ∑ q i
rr i
S
∫ BdS = 0
§/L O-G ®èi víi tõ tr−êng
S
C¸c p/t liªn hÖ tr−êng
r r
r r r r
B = μ 0μH
J = σE
D = ε 0 εE
r
• D¹ng vi r
ph©n divD = ρ
r
r ∂B r r ∂D r
rotE = − rotH = J + divB = 0
∂t ∂t
- §iÖn tr−êng vμ tõ tr−êng
rr rr
E = E ( x , y, z , t ) H = H ( x , y, z , t )
rr rr
D = D ( x , y, z , t ) B = B( x , y, z, t )
§iÖn tr−êng tÜnh vμ tõ tr−êng tÜnh
rr rr
E = E ( x , y, z ) H = H ( x , y, z )
rr rr
D = D( x , r , z ) B = B( x , y,r )
y z
r r
H=0 B=0 E=0 D = 0r
r
rr
r
rr
∫ Hd l = I rotH = J
∫ Ed l = 0 rotE = 0
r
rr
C
rr
C
r
∫
∫ DdS = ∑ q i divD = ρ BdS = 0 divB = 0
r r
S
i
S
r r B = μ 0μH
D = ε 0 εE
- Sãng ®iÖn tõ
rr rr
ρ=0
E = E ( x , y, z , t ) H = H ( x , y, z , t )
r
rr rr
D = D( x , y, z,rt ) B = B( x , y, z, t ) J=0
r
r ∂B r ∂D
rotE = − rotH =
∂t ∂t
r r
divB = 0 r
divD = 0
r r r
D = ε 0 εE B = μ 0μH
• Dù ®o¸n ®−îc tån t¹i sãng ®iÖn tõ
• X©y dùng thuyÕt ®iÖn tõ vÒ sãng ¸nh s¸ng
λ=0,45÷0,75 μm
• Tr−íc thùc nghiÖm 20 n¨m
nguon tai.lieu . vn