- Trang Chủ
- Vật lý
- Bài giảng Vật lý 1 - Chương 1.3: Các định luật bảo toàn trong cơ học
Xem mẫu
- VẬT LÝ 1 1.3 CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN
TRONG CƠ HỌC
VL1 1.3.1 ĐỊNH LUẬT BIẾN THIÊN
VÀ BẢO TOÀN ĐỘNG LƯỢNG
PART3
NỘI DUNG
1.3.2 ĐỊNH LUẬT BIẾN THIÊN
VÀ BẢO TOÀN MÔMEN ĐỘNG LƯỢNG
1.3.4 ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN CƠ NĂNG
1.3.5 TRƯỜNG HẤP DẪN
1.3.6 BÀI TOÁN VA CHẠM GIỮA HAI VẬT
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.3 CƠ NĂNG
Lực bảo toàn – Lực phi bảo toàn
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.3 CƠ NĂNG
Công cơ học
Công là đại lượng đặc trưng cho phần năng
lượng chuyển đổi từ dạng năng lượng này
sang dạng năng lượng khác, nói cách khác
công là phần năng lượng trao đổi giữa các
vật.
dA = Fd s = Fds cos N N
AMN = A = Fd s
Nếu: M M
α < 900 : δA > 0 (công tác động)
α = 900: δA = 0 (lực tác dụng vuông góc với chuyển động không sinh công)
α > 900: δA < 0 (công cản)
Đơn vị đo lường của công là 1 Joule (viết tắt là J), 1 J = 1 Nm
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.3 CƠ NĂNG
Động năng
1 2
K = mv
2
Định lý về động năng
2 v2
1 2 1 2
A12 = dA = mvd v = mv2 − mv1
1 v1
2 2
A12 = K2 − K1
William Thomson, Baron Kelvin
(1824 – 1907)
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.3 CƠ NĂNG
Trường lực thế
Lực thế (còn gọi là lực bảo toàn) nếu công do nó thực hiện trong
sự chuyển dời một chất điểm chỉ phụ thuộc vào vị trí đầu và vị trí
cuối mà không phụ thuộc vào dạng quỹ đạo giữa hai điểm này.
Thế năng: là 1 hàm phụ thuộc vào vị trí
Công AMO của lực thế khi làm dịch chuyển chất điểm từ vị trí M
có tọa độ (x, y, z) đến vị trí O
O
U ( x, y, z ) = AMO = Fd s
M
Thế năng tại điểm M(x,y,z) trong trường lực thế là công lực thế làm
dịch chuyển chất điểm từ vị trí M đến điểm gốc của thế năng
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.4 TRƯỜNG HẤP DẪN
Lực hấp dẫn
Mm r
F = −G 2
r r
m1m2
F =G 2
r
G = 6,673.10-11 Nm2/kg2 [SI]
M: khối lượng của Trái đất
r=R+h
R: bán kính Trái đất
H: khoảng cách từ mặt đất tới vị trí đặt chất điểm m
là vectơ vị trí của chất điểm đối với tâm Trái đất
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.4 TRƯỜNG HẤP DẪN
Thế năng hấp dẫn
Mm
dA = Fd s = −G 3 rd s
r
Mm
−dU = dA = Fd s = −G 2 dr
r
( rd s = rds cos = rdr )
Mm Mm
rN
Mm
U M − U N = − G 2 dr = −G − −G Hằng
số C ?
rM
r rM rN
Mm
U (r ) = −G + const
r
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.4 TRƯỜNG HẤP DẪN
Thế năng hấp dẫn Hằng số C ?
Mm
(***) U (r ) = −G + const
r
Nếu ta qui ước thế năng của chất
điểm ở vô cùng bằng không:
Mm
U () = −G +C = 0C = 0
Mm
U (r ) = −G
r
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.4 TRƯỜNG HẤP DẪN
Thế năng hấp dẫn Hằng số C ?
Mm
(***) U (r ) = −G + const
r
Nếu qui ước thế năng trên mặt đất
(r = R) bằng không (U(R) = 0):
Mm Mm
U ( R) = −G +C = 0C = G
R R
Mm Mm Mm Mm
U (r ) = −G +G = −G +G
r R R+h R
1 1 Mmh
U (r ) = −GMm( + )=G
R+h R R ( R + h)
Nếu h U(r) = mgh (Vì g = G 2 )
r
r
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.3 CƠ NĂNG
Định lí thế năng
Công làm dịch chuyển chất điểm giữa hai điểm của trường thế
bằng hiệu của thế năng giữa điểm đầu và cuối của quá trình
chuyển động
M(x, y, z)
AMO AMN
*
A
MN = UM −U N
O
(gốc) AON N(x’,y’,z’)
Thế năng trong trường lực thế
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.3 CƠ NĂNG
Liên hệ Thế năng – Lực thế
N
A *
= Fd s = U M − U N =i + j +k :
MN x y z
M
N
dU = U
M
N − U M → Fd s = −dU U = (i
x
+ j + k )U
y z
Fd s = Fx dx + Fy dy + Fz dz =i
U
+j
U
+k
U
= −(iFx + jFy + kFz ) = − F
x y z
U U U
dU = dx + dy + dz
x y z
U U U
Fx = − ; Fy = − ; Fz = −
x y z
Đạo hàm của thế năng theo F bằng và trái dấu với gradient
phương nào xác định thành của thế năng U
phần lực theo phương đó.
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.3 CƠ NĂNG
Biến thiên cơ năng của chất điểm bằng công của lực phi bảo toàn
dK = Fd s = F BT d s + F PBT d s
dK = −dU + F PBT d s ( F BT d s = dABT = −dU )
dK + dU = d ( K + U ) = dE = F PBT d s
E2 − E1 = APBT
Bảo toàn cơ năng
F PBT = 0 => APBT = 0 và E2 =E1
Vậy trong trường hợp không có lực phi bảo toàn: thế năng và
động năng chất điểm sẽ biến đổi qua lại sao cho tổng thế năng và
động năng là không đổi.
U + K = const
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- vận tốc
không là một đại lượng véc tơ
Isaac Newton (1643 - 1727)
- 1.3.1 ĐỘNG LƯỢNG
►Động lượng là đại lượng đặc trưng cho sự truyền chuyển động
của các vật.
Hình 1 Hình 2
Hình 3
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.1 ĐỘNG LƯỢNG
Biến thiên động lượng:
dp dv
=m = ma = F d p = Fdt
dt dt
►Xung lượng: đại lượng đặc trưng cho
tác dụng của lực trong khoảng thời
gian đó.
►Dạng khác Định luật II Newton
0,02s
157km/h.
500g
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.1 ĐỘNG LƯỢNG
Bảo toàn động lượng:
F = 0 = d P = 0
P = const
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- Bài toán súng giật lùi:
V v
m
M
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- ►
Một súng m = 20kg được lắp viên đạn có m. Sau khi bắn,
viên đạn bay với v = 1250m/s, súng thì giật lùi với v = 5m/s.
Tìm m viên đạn.
- 1.3.5 VA CHẠM
Va chạm không đàn hồi
Sau va chạm hai vật dính vào nhau thành một khối chung chuyển động
cùng một vận tốc
Bảo toàn động lượng
m1 v1 + m2 v2 = (m1 + m2 )v
=>v = m v + m v
1 1 2 2
(m1 + m2 )
Chuyển hóa năng lượng
Q = K – K’
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
- 1.3.5 VA CHẠM
Va chạm đàn hồi
Sau va chạm hai vật chuyển động tách rời nhau với vận tốc riêng biệt.
Bảo toàn động lượng
m1 v1 + m2 v2 = m1 v1 '+ m2 v2 '
Không có Chuyển hóa năng lượng
0 = K – K’
m1 2 m2 2 m1 2 m2 2
v1 + v2 = v '1 + v '2
2 2 2 2
Thái Ton _ ĐH Nông Lâm 23/10/2019
nguon tai.lieu . vn