Xem mẫu
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 18
3.5 CAÙC DAÏNG NÖÔÙC NHAÛY KHAÙC
3.5.1 Nöôùc nhaûy ngaäp
Khi maët caét tröôùc nöôùc nhaûy hoaøn chænh bò ngaäp thì ta coù nöôùc nhaûy ngaäp.
B
A
K
K hh
hng h”C
a
hc
B’
A’
Nöôùc nhaûy ngaäp
h ng h⎞
2⎛
= 1 + 2Frh ⎜ 1 − h ⎟
⎜ hC ⎟
hh ⎝ ⎠
Vh2 laø soá Froude öùng vôùi ñoä saâu haï löu hh vaø Vh laø vaän toác ôû haï löu
Fr =
2
h
ghh
Theo Smetana, chieàu daøi nöôùc nhaûy ngaäp ñöôïc tính:
l nn = 6(h h − h C )
Chöông:
DOØNG CHAÛY QUA COÂNG TRÌNH
PHAÀN I DOØNG CHAÛY QUA ÑAÄP TRAØN
Ñaäp traøn laø moät coâng trình ngaên doøng chaûy vaø cho doøng chaûy qua ñænh ñaäp.
Ñaäp traøn ñöôïc duøng ñeå kieåm soaùt möïc nöôùc vaø löu löôïng.
Ñaäp traøn thaønh moûng
Coù 3 loaïi ñaäp traøn thoâng duïng Ñaäp traøn maët caét thöïc duïng
Ñaäp traøn ñænh roäng
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 19
4.1 ÑAÄP TRAØN THAØNH MOÛNG δ < 0,67H
4.1.1 Coâng thöùc tính löu löôïng
AÙp duïng phöông trình naêng löôïng hoaëc duøng
phöông phaùp phaân tích thöù nguyeân: H
Q = mb 2 g H o / 2
3
Vo 0,67H
δ < 0,67H
m : heä soá löu löôïng
b : beà roäng ñaäp traøn Ñaäp traøn thaønh moûng
αV02
H0 = H +
2g
Vo: Vaän toác tieán gaàn
3/ 2
⎛ αVo2 ⎞
Q = mob 2 g H 3 / 2
Neáu thay m o = m⎜1 + ⎟
⎜ ⎟
2 gH
⎝ ⎠o
mo coù theå ñöôïc tính theo coâng thöùc
0,003 ⎞ ⎡ ⎤
2
⎛H⎞
⎛
Bazin ⎟ ⎢1 + 0,55⎜
⎜H+P ⎟ ⎥
mo = ⎜ 0,405 + ⎟
⎝ H ⎠⎢ ⎥
⎝ 1⎠
⎣ ⎦
Vôùi phaïm vi : 0,2 m
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 20
(i) chaûy töï do (ii) chaûy ngaäp
4.2.1 Caùc traïng thaùi chaûy
Z
H
H hh
P1
P
P
hh
Chaûy töï do Chaûy ngaäp
Ñieàu kieän chaûy ngaäp: Z
hh > P H hh
⎛Z⎞ ⎛Z⎞
P1
⎜ ⎟
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 21
Q = mε ∑ b 2 g H o / 2
3
m : heä soá löu löôïng
m = mtc.σhd.σH
mtc: Heä soá löu löôïng tieâu chuaån
Ñaäp traøn loaïi Creager mtc = 0,48 ÷ 0,5
phuï luïc .4.3
Ñaäp traøn hình ña giaùc mtc = 0,3 ÷ 0,45
σH: Heä soá ñieàu chænh do coät nöôùc traøn H khaùc vôùi coät
nöôùc thieát keá (Htk).
H > Htk : Ñaäp coù chaân khoâng σH > 1
phuï luïc 4.4
H = Htk : σH = 1
H < Htk : Ñaäp khoâng coù chaân khoâng σH < 1
σhd: Heä soá ñieàu chænh do thay ñoåi hình daïng ñaäp so vôùi hình
phuï luïc 4.5
daïng tieâu chuaån
4.3 ÑAÄP TRAØN ÑÆNH ROÄNG
δ
3H < δ < 8H
1
H0 H
h
P1
4.3.1 Caùc traïng thaùi chaûy 1
(i) chaûy töï do
(ii) chaûy ngaäp
Z1
Z2
1
H0 H0 hn
H H
K K
h h hh
P
P1
P1
1
Chaûy ngaäp
Chaûy töï do
Caùc traïng thaùi chaûy qua ñaäp traøn ñænh roäng
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 22
Z1
Ñieàu kieän chaûy ngaäp Z2
hh > P H0 hn
H
K K
h hh
hn ⎛ hn ⎞
>⎜ ⎟ = 0,75 ÷ 0,85 P
P1
H o ⎜ H o ⎟ pg
⎝ ⎠
4.3.2 Coâng thöùc tính löu löôïng Chaûy ngaäp
Tröôøng hôïp chaûy khoâng ngaäp
Vieát phöông trình naêng löôïng cho 2 maët caét 0-0 vaø 1-1
αV 2
αVo2 V2
Ho = +H = + h + hf h f = Σξ
2g
2g 2g
δ
1
2 g (H o − h )
V=
α + ∑ξ
1
H0 H
h
V = ϕ 2 g (H o − h ) P1
1
Q = ϕA 2 g ( H o − h)
Q = ϕbh 2 g ( H o − h)
Khi cöûa ñaäp hình chöõ nhaät:
TS. Huỳnh công Hoài –BM Cơ lưu Chất - ĐHBK tp HCM – Toùm taét baøi giaûng
Q = ϕbh 2 g ( H o − h)
Ta coù theå bieán ñoåi ñöa veà daïng nhö sau:
h h
Q = ϕb 2 g (1 − ) .H o / 2
3
Ho Ho
h
Q = ϕbk 1 − k . 2 g H o / 2
Ñaët k= 3
Ho
Q = mb 2 g H o / 2
3
m = ϕk 1 − k
Ñaët
m: heä soá löu löôïng cuûa ñaäp traøn ñænh roäng phuï luïc 4.6
ϕ: heä soá löu toác phuï luïc 4.7
m = ϕk 1 − k
Töø Neáu bieát m vaø ϕ coù theå suy ra k (k1 vaø k2) phuï luïc 4.7
Coùø k suy ra h (ñoä saâu treân ñænh ñaäp)
Chuù yù: k1 cho h öùng vôùi doøng chaûy xieát treân ñænh ñaäp
k2 cho h öùng vôùi doøng chaûy eâm treân ñænh ñaäp
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 23
Tröôøng hôïp chaûy ngaäp:
Chöùng minh töông töï Q = ϕ n A 2 g ( H o − h)
Tröôøng hôïp cöûa ñaäp hình chöõ nhaät:
Q = ϕ n bh 2 g ( H o − h)
PHAÀN 2: DOØNG CHAÛY QUA COÁNG
Coáng laø teân chung ñeå chæ caùc coâng trình ñieàu khieån möïc nöôùc hay löu löôïng.
(i) coáng loä thieân (ii) coáng ngaàm
4.4 COÁNG LOÄ THIEÂN
Coáng loä thieân laø loaïi coáng khoâng coù traàn hoaëc voøm
Töï do
Cheá ñoä chaûy:
Chaûy ngaäp
0
Nöôùc chaûy ngaäp
H0 H
C hh
hh
hc
a a hc hng
C
0
Chaûy ngaäp
Chaûy töï do
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 24
Xaùc ñònh traïng thaùi chaûy
Giaû söû nöôùc nhaûy taïi maët caét co heïp h’ = hc h”
Neáu h” > hh Nöôùc nhaûyphoùng xa -> Chaûy töï do
h” < hh Nöôùc nhaûy ngaäp -> Chaûy ngaäp
4.4.1 Coâng thöùc tính löu löôïng chaûy qua coáng loä thieân:
Chaûy töï do
Vieát phöông trình naêng löôïng cho 2 maët caét 0-0 vaø c-c:
αVc2 Vc2 0
+ Σξ c
H o = hc +
2g 2g
1
2 g ( H o − hc ) = ϕ 2 g ( H o − hc )
Vc =
α + ∑ξ C hh
hc
a
Q = Vc × A = ϕ.A 2 g ( H o − hc )
C
0
Tröôøng hôïp maët caét coáng chöõ nhaät: Chaûy töï do
Q = ϕ.b hc 2 g ( H o − hc )
ε : heä soá co heïp Q = ϕ b εa
hc = εa 2 g ( H o − ε .a)
phuï luïc.4.8
Chaûûy ngaäp
Giaû thieát raèng aùp suaát treân maët caét co heïp phaân boá theo quy luaät tónh
Vieát phöông trình naêng löôïng cho hai maët
caét 0-0 vaø c-c Nöôùc chaûy ngaäp
Vc = ϕ × 2 g ( H o − hng ) H0 H
hh
2 g ( H o − hng )
Q = Vc × A = ϕ.b ε a a hc hng
Chaûy ngaäp
hng : xaùc ñònh theo coâng thöùc nöôùc nhaûy ngaäp trong chöông 3
Khi ñoä môû coáng a khaù nhoû hôn so vôùi ñoä saâu hh, thì xuaát hieän nöôùc ngaäp laëng hng = hh
Gaàn ñuùng coù theå laáy hng = hh
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 25
4.5 COÁNG NGAÀM
Ñöôïc xaây döïng qua ñeâ, ñaäp hoaëc döôùi ñöôøng coù maët caét kheùp kín
Coáng ngaàm thöôøng coù maët caét hình troøn hoaëc hình chöõ nhaät
4.5.1 Traïng thaùi chaûy trong coáng ngaàm
- Chaûy khoâng aùp K
K
Möïc nöôùc thöôïng haï löu N
N
thaáp hôn ñænh coáng
- Chaûy baùn aùp
Möïc nöôùc thöôïng löuï cao
K
hôn ñænh coáng K
Möïc nöôùc haï löu thaáp hôn
ñænh coáng
- Chaûy coù aùp
Möïc nöôùc thöôïng haïlöu
cao hôn ñænh coáng
4.5.2 Coâng thöùc tính toaùn
a. Chaûy khoâng aùp:
Chieàu daøi coáng L < 8H
Tính toùan nhö chaûy qua
ñaäp traøn ñænh roäng
b. Chaûy baùn aùp:
Tính toùan nhö chaûy qua
ñaäp coáng loä thieân (hôû)
a
Khoûang caùch töø cöûa coáng ñeán maët caét co hc
heïp coù theå ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc
Lvaøo
thöïc nghieäm sau
Lvaøo = 1,4 a
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 26
c. Chaûy coù aùp: Ztl
Tính toùan nhö chaûy qua Z Zh
moät oáng ngaén coù aùp Vo Zd
D
Q = ϕc.A. 2 gZ o
Vo2
Zo = Z + α
2g
A: Tieát dieän ñaày coáng
Z: Cheânh leäch möïc nöôùc thöôïng haï löu
ϕc: Heä soá löu toác qua coáng ξc: Heä soá toån thaát cuïc boä
L: Chieàu daøi coáng
1
ϕc =
R: Baùn kính thuûy löïc maët caét
2 gL
α + ∑ξ c + thaúng ñöùng coáng
C 2R
C: Heä soá Chezy
Zh > Zd - D/2 Z = Ztl - Zh
Zh > Zd - D/2 Z = Ztl – (Zh-D/2)
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM
Caâu 1. Doøng chaûy qua ñaäp traøn thöïc duïng, ôû cheá ñoä chaûy ngaäp, coù:
a) Möïc nöôùc haï löu cao hôn ngöôõng ñaäp traøn
b) Doøng chaûy qua ñaäp traøn laø chaûy eâm
c) Möïc nöôùc haï löu aûnh höôûng tôùi löu löôïng qua ñaäp traøn
d) Caû 3 caâu ñeàu ñuùng
Caâu 2. Doøng chaûy qua coáng hôû (loä thieân), ôû cheá ñoä chaûy töï do, coù:
a) Nöôùc nhaûy ngaäp
b) Nöôùc nhaûy töï do
c) Doøng chaûy qua cöûa coáng ôû cheá ñoä chaûy eâm
d) Caû 3 caâu ñeàu sai.
Caâu 3. AÙp suaát treân beà maët ñaäp traøn Creager:
a) Baèng aùp suaát khoâng khí.
b) Laø aùp suaát chaân khoâng khi coät nöôùc treân ngöôõng traøn cao hôn coät
nöôùc thieát keá.
c) Lôùn hôn aùp suaát khoâng khí khi coät nöôùc treân ngöôõng traøn cao hôn coät
nöôùc thieát keá.
d) Caû 3 caâu ñeàu sai.
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 27
Caâu 4. Trong coâng thöùc tính löu löôïng qua coáng ngaàm khi chaûy coù aùp, heä
soá löu löu toác ñöôïc tính
2gL
ϕ =1/( +Σξc +
1 )
C2R
, trong ñoù toån thaát doïc ñuôøng chaûy trong coáng ñöôïc tính vôùi ñieàu kieän
doøng chaûy trong coáng laø:
a) Chaûy roái thaønh trôn thuûy löïc b) Chaûy roái thaønh nhaùm thuûy löïc
c) Chaûy roái thaønh hoaùn toaùn nhaùm d) Cho taát caû traïng thaùi chaûy
Caâu 10. Neáu cuøng moät ñoä saâu H tröôùc ñænh ñaäp vaø cuøng beà roäng b, doøng chaûy
qua ñaäp laø chaûy töï do thì loaïi ñaäp cho löu löôïng lôùn nhaát laø :
a) Ñaäp traøn thaønh moûng b) Ñaäp traøn maët caét thöïc duïng
c) Ñaäp traøn ñænh roäng d) Caû 3 ñeàu baèng nhau
Ñaäp traøn thaønh moûng
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 28
Ñaäp traøn thaønh moûng hình tam giaùc
Ñaäp traøn maët caét thöïc duïng
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 29
Coáng loä thieân
Coáng ngaàm maët caét hình troøn
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
- Toùm taét baøi giaûng Thuûy Löïc- TS Huyønh coâng Hoaøi ÑH Baùch Khoa tp HCM 30
Coáng ngaàm maët caét hình hoäp
Coáng ngaàm maët caét hình hoäp
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
nguon tai.lieu . vn