Xem mẫu
- SINH LYÙ HEÄ HOÂ HAÁP
BS. TRẦN NGỌC THANH
- MÔÛ ÑAÀU
Hoâ haáp laø quaù trình trao ñoåi khí vôùi moâi tröôøng
nhaèm cung caáp O2 vaø thaûi CO2 ra ngoaøi cô theå
Quaù trình hoâ haáp chia laøm 4 giai ñoaïn:
Thoâng khí ôû phoåi
Khueách taùn khí qua maøng pheá nang – mao maïch
Vaän chuyeån khí maùu trong heä tuaàn hoaøn
Trao ñoåi khí qua maøng teá baøo vaø hoâ haáp teá baøo
- Nhaéc laïi veà giaûi phaåu hoïc:
1. Loàng ngöïc:
- Giaûi phaåu hoïc:
2.Cô hoâ haáp:
- Giaûi phaåu hoïc:
3. Maøng phoåi:
- Giaûi phaåu hoïc:
4. Ñöôøng daãn khí:
- Giaûi phaåu hoïc:
5. OÁng pheá nang vaø pheá nang:
- Giaûi phaåu hoïc:
6. Heä thoáng maïch maùu:
- Thoâng khí ôû phoåi:
Laø söï trao ñoåi khí giöõa pheá nang vôùi ngoaïi
moâi, theå hieän baèng 2 ñoäng taùc hít vaøo, thôû ra.
Ñònh luaät Poiseulle: quy luaät vaät lyù veà söï di
chuyeån khí
Ppheá nang< Pkhoâng khí: kieåu thôû aâm töï nhieân
Ppheá nang> Pkhoâng khí: kieåu thôû döông
- Thoâng khí ôû phoåi:
1. Ñoäng taùc hít vaøo vaø thôû ra:
Söï di chuyeån caùc xöông loàng ngöïc vaø söï co giaõn caùc cô hoâ haáp
- Bieåu hieän baèng söï thay ñoåi V loàng ngöïc theo 3 chieàu
* Hít vaøo: - Cô hoaønh: 75% + Cô lieân söôøn
- Tích cöïc, chuû ñoäng, toán naêng löôïng
* Thôû ra: - Söï giaõn nghæ cuûa cô hít vaøo
- Thoâng khí ôû phoåi:
2.Thoâng khí pheá nang:
Caùc yeáu toá gaây co xeïp pheá nang:
- Sôïi chun bao quanh, chieám 1/3 löïc co
- Lôùp dòch loùt maët trong pheá nang, chieám 2/3 löïc co
Chaát hoaït dieän (Surfactant):
- Giaûm söùc caêng beà maët lôùp dòch loùt pheá nang
- OÅn ñònh kích thöôùc pheá nang
- Ngaên söï tích tuï dòch phuø trong pheá nang
- Thoâng khí ôû phoåi:
3. Keát quaû cuûa quaù trình thoâng khí: ÔÛ nam 20 tuoåi, 55kg, 165cm – Nöõ = 70% nam
- Taàn soá: 16 l/p
- Theå tích khí löu thoâng (TV): 500ml
- Theå tích khí döï tröõ hít vaøo (IRV): 1800ml
- Theå tích khí döï tröõ thôû ra (ERV): 1300ml
- Dung tích soáng (VC): 3500ml VC = TV + ERV + IRV
- Theå tích khí caën (RV): 1000ml
Vai troø: - Giöõ cho pheá nang khoâng xeïp
- Trao ñoåi khí vôùi maùu giöõa 2 gñ hít vaøo thôû ra
- Hoøa laãn khí cuõ vaø môùi
- Thoâng khí ôû phoåi:
3. Keát quaû cuûa quaù trình thoâng khí:
- Toång dung löôïng phoåi = VC + RV = 4700ml
- V thoâng khí phuùt = TV x taàn soá
- V thôû ra toái ña trong 1s (FEV1, VEMS)
- Chæ soá Tiffeneau = FEV1/VC x 100
85% 20 tuoåi
Giaûm daàn theo tuoåi
Giaûm 10-15%: hoäi chöùng taéc ngheõn
- Söï khueách taùn khí qua maøng
pheá nang – mao maïch:
1. Maøng pheá nang - mao maïch: 7 lôùp
0,2 -1 micromet – dieän tích tieáp xuùc: 70m2
- - Lôùp dòch loùt pheá nang coù chaát hoaït dieän
- - Lôùp bieåu bì pheá nang
- - Lôùp gian dòch
- - Maøng caên baûn cuûa noäi maïc mao maïch
- - Lôùp huyeát töông
- - Lôùp noäi maïc mao maïch
- - Maøng teá baøo hoàng caàu
- Söï khueách taùn khí qua maøng
pheá nang – mao maïch:
2. Cô cheá khueách taùn: P cao P thaáp
3. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï trao ñoåi:
Dieän tích tieáp xuùc Heä soá hoøa tan: CO2 gaáp 20 laàn O2
Ñoaïn ñöôøng khí khueách taùn Troïng löôïng phaân töû
Hieäu soá phaân aùp töøng chaát khí 2 beân maøng:
Khí trôøi Khí trong ñöôøng Pheá nang Mao maïch phoåi
(760mmHg) daãn khí (khí caën) Ñaàu Cuoái
pO2 159 mmHg pH2O 47mmHg pH2O 47mmHg pH2O 47mmHg pH2O 47mmHg
(20,93%) pO2 149 mmHg pO2 100 mmHg pO2 40 mmHg pO2 95 mmHg
pCO2 0,3mmHg pCO2 0,28 pCO2 40mmHg pCO2 46mmHg pCO2 46mmHg
(0,04%) mmHg pN2 573 mmHg pN2 573 mmHg pN2 573 mmHg
- Söï khueách taùn khí qua maøng
pheá nang – mao maïch:
4. Hoaït ñoäng trao ñoåi khí ôû phoåi:
Söï xöùng hôïp giöõa hoâ haáp vaø tuaàn hoaøn: söï trao ñoåi chæ xaûy
ra nôi maøng pheá nang coù thoâng khí tieáp xuùc vôùi mao maïch coù
maùu chaûy qua.
[CO2] PN cao: mao maïch PN co laïi
[O2] mao maïch cao: tieåu pheá quaûn co laïi
Tyû leä xöùng hôïp toát nhaát: VA/Q=thoâng khí/löu löông maùu=0,8
Baát xöùng giöõa hoâ haáp vaø tuaàn hoaøn:
- Ñænh phoåi: thoâng khí toát – tuaàn hoaøn keùm VA/Q = 2,3
- Ñaùy phoåi: tuaàn hoaøn toát – thoâng khí keùm VA/Q = 0,5
- Maùu nuoâi moâ: ÑM vaønh, ÑM pheá quaûn
- Beänh lyù: huùt thuoác laù
- Chuyeân chôû khí trong maùu:
1.Söï chuyeân chôû O2 trong maùu – Söï giao O2 cho moâ:
Caùc daïng O2 trong maùu:
Daïng hoøa tan (2-3%) Daïng keát hôïp vôùi Hb (97%)
- Soá löôïng: 0,3ml/dL maùu -Soá löôïng quan troïng: 20ml/dL maùu
-P.öùng thuaän nghòch: Hb+O2 = HbO2
-Khueách taùn vaøo tb, söû duïng taïi ty -Phaûi chuyeån qua daïng hoøa tan tröôùc
theå: daïng söû duïng khi ty theå söû duïng: döï tröõ
-Khoâng giôùi haïn -Bò giôùi haïn bôûi löôïng Hb ± gaén O2
-Tyû leä thuaän vôùi PO2: töông quan -Töông quan ko tuyeán tính vôùi PO2,
tuyeán tính, laø haøm soá thaúng vôùi PO2 coù daïng sigma (ñöôøng cong phaân ly
trong maùu O2 – Hb: BARCROFT)
VO2hoøa tan = PO2 x 0,00314
- Chuyeân chôû khí trong maùu:
1.Söï chuyeân chôû O2 trong maùu – Söï giao O2 cho moâ:
Caùc yeáu toá aûnh höôûng leân aùi löïc cuûa Hb ñoái vôùi O2:
Taêng phaân ly HbO2 giao O2 cho moâ:
- To taêng
- pH giaûm
- PCO2 maùu taêng
- Taêng 2,3 DPG (Diphospho Glycerate): vuøng cao,…
- Taêng chaát Phosphate khi vaän ñoäng
Giaûm löôïng Hb töï do, giaûm tyû leä HbO2:
- Caùc tröôøng hôïp ngöôïc laïi
- CarboxyHemoglobin (COHb)
- MetHemoglobin (MetHb)
- SulfHemoglobin (SulfHb)
- Chuyeân chôû khí trong maùu:
1.Söï chuyeân chôû O2 trong maùu – Söï giao O2 cho moâ:
Söï giao O2 cho moâ:
Bình thöøông: 250 ml O2/phuùt
Vaän ñoäng: taêng 1/4 - ¾ laàn , 3750ml/phuùt
- Chuyeân chôû khí trong maùu:
1.Söï chuyeân chôû CO2 trong maùu :
- CO2 hoøa tan (7%)
- Taïo hôïp chaát Carbamin (HbCO2-PrCO2) (23%)
- Thuûy hoùa H2O + CO2 H2CO3 H+ + HCO3-
huyeát töông: ko ñaùng keå
hoàng caàu: 70% (men carbonic anhydrase)
Moãi phuùt 200ml CO2 thaûi ra luùc nghæ, 800ml vaän ñoäng
nguon tai.lieu . vn
