Xem mẫu
- CHѬѪNG II: VITAMIN
- NӜI DUNG
• I. KHÁI NIӊM CHUNG
– Ĉӏnh nghƭa
– Vai trò
• II. Phân loҥi
– Vitamin tan trong nѭӟc
– Vitamin tan trong chҩt béo
- I. KHÁI NIӊM CHUNG
• 2.1. Ĉӏnh nghƭa
– Là nhóm chҩt hӳu cѫ có phân tӱ tѭѫng ÿӕi nhӓ và có tính chҩt
lý, hoá hӑc rҩt khác nhau. Khi thiӃu mӝt loҥi vitamin nào ÿó sӁ
dүn ÿӃn nhӳng rӕi loҥn vӅ hoҥt ÿӝng sinh lý bình thѭӡng cӫa cѫ
thӇ.
• 2.2. Vai trò
– Vitamin B1: tăng tӕc ÿӝ sinh trѭӣng và phát triӇn ӣ lӧn con.
– Vitamin B2: Ò khҧ năng ÿӗng hoá carbohydrate, protein ӣ gia
súc.
– Vitamin B6: nӃu thiӃu:
• Lӧn: thiӃu máu, rӕi loҥn trao ÿәi sҳt.
• Gia cҫm: liӋt.
– Vitamin B12: nӃu thiӃu:
• Lӧn: chұm lӟn
• Gà: rӕi loҥn sӵ phát triӇn cӫa phôi, thiӃu máu, chұm lӟn, Ô
sӭc ÿӅ kháng vӟi bӋnh tұt.
- • Folic acid: nӃu thiӃu:
– Lӧn, gia cҫm: Ô ăn, Ô hemoglobin, Ô hӗng cҫu.
• Pantothenic acid: nӃu thiӃu:
– Gia súc, gia cҫm sӁ mҳc viêm da, mҩt màu lông, rөng lông…
• Vd: gà con lông giòn và rӕi, rӕi loҥn di chuyӇn…
• Biotin: thiӃu Îviêm da, Ô cân…
• Vitamin A: nӃu thiӃu:
– Lӧn: chұm lӟn, mҳt sѭng, quáng gà
– Thuӹ cҫm: Ô khҧ năng ÿҿ trӭng, tӹ lӋ ҩp nӣ.
• Vitamin D: phòng bӋnh còi xѭѫng, Ò khҧ năng sinh trѭӣng và phát
triӇn.
• Vitamin E: ҧnh hѭӣng ÿӃn khҧ năng sinh sҧn cӫa ÿӝng vұt, tham
gia vào quá trình ÿӗng hoá lipid, nâng cao tính bӅn vӳng và ÿàn hӗi
cӫa thành mҥch.
• Vitamin K: nӃu thiӃu gia súc, gia cҫm dӉ bӏ chҧy máu (dѭӟi da, hӕc
bөng, cѫ)ÎthiӃu máu.
- 2.2. Phân loҥi
• Dӵa và tính hoà tan vitamin ÿѭӧc chia thành 2 loҥi:
– Vitamin hoà tan trong nѭӟc
• Vitamin B1 (Thiamin)
• Vitamin B2 (Riboflavin)
• Vitamin PP (Nicotinic acid, nicotinamid)
• Vitamin B3 (Pantothenic acid)
• Vitamin B5, PP (Axit nicotinic, Nicotinamid)
• Vitamin B6 (Pyridoxin)
• Vitamin B12 (Cyanocobalamin)
• Vitamin C (Ascorbic acid)
• Vitamin H (Biotin)
• Vitamin Bc (Folic acid)
– Vitamin hoà tan trong chҩt béo
• Vitamin A (Retinol)
• Vitamin D (Canxiferol)
• Vitamin E (Tocoferol)
• Vitamin K (Philloquinon)
• Vitamin Q (Ubiquinon)
• Vitamin F (các axit béo chѭa no)
- 2.2.1. Vitamin hoà tan trong nѭӟc
• VITAMIN B1 (THIAMIN)
• Có nhiӅu trong nҩm men, cám gҥo, mҫm lúa mì, gan,
thұn, tim…
• ThiӃu B1 Î bӋnh beri-beri (tê phù)
• Coenzyme: TPP (thiamine pyrophosphate)
- VITAMIN B2
- Có nhiӅu trong men bia, gan, thân, trӭng, thӏt, sѭa,
ngNJ cӕc.
-Tҥo nên coenzyme: FMN và FAD cӫa
dehydrogenase hiӃu khí
- Hӛ trӧ quá trình tҥo hӗng cҫu, Ò khҧ năng cӫa hӋ
thҫn kinh, Ò chuyӇn hoá năng lѭӧng…
- VITAMIN PP(Nicotinic acid, nicotinamid)
- Có nhiӅu trong gan, thұn, thӏt, cá, ngNJ cӕc, men bia và các
loҥi rau xanh
- Là thành phҫn cӫa coenzyme NAD+, NADP+ có trong thành
phҫn cӫa 250 enzyme dehydrogenase kӏ khí.
- Vitamin PP giúp cѫ thӇ chӕng lҥi bӋnh Pellagra (sѭng phù
màng nhҫy dҥ dày, ruӝt sau ÿó sѭng ngoài da). PP –
Pellagra Prevention
- VITAMIN B6(pyridoxin)
- Có nhiӅu trong nҩm men, trӭng, gan, ngNJ cӕc, rau quҧ…
- Là thành phҫn coenzyme PLP (pyridoxalphosphate) cӫa
nhiӅu enzyme xúc tác cho quá trình chuyӇn hoá aa.
- NӃu thiӃu vitamin B6 dүn ÿӃn các bӋnh ngoài da, bӋnh
thҫn kinh, rөng tóc, rөng lông…
- VITAMIN C
- Có nhiӅu trong rau quҧ tѭѫi, nhҩt là trong các loҥi quҧ có múi: cam, chanh,
bѭӣi.
- Vai trò: - Duy trì cân bҵng giӳa các dҥng ion Fe2+/Fe3+, Cu+/Cu2+.
- Vұn chuyӇn H2 trong chuӛi hô hҩp phө. Ò sӭc ÿӅ kháng cӫa cѫ
thӇ, Ô triӋu chӭng bӋnh lý do tác dөng cӫa phóng xҥ.
- VITAMIN B12
- Do vi khuҭn tәng hӧp tӯ thiên
nhiên, sau ÿó mӟi ÿi vào chu
trình thӭc ăn cӫa các ÿӝng vұt,
chӫ yӃu là loài nhai lҥi.
- Có nhiӅu trong thӭc ăn có
nguӗn gӕc ÿӝng vұt (ÿһc biӋt là
nӝi tҥng)
- Vai trò:
- Tham gia vào quá trình
tәng hӧp nucleotide nhӡ
xúc tác các phҧn ӭng
methyl hoá các base nitѫ.
- Thành phҫn chính cӫa
vitamin B12 là nhóm
porphyrinÎ tҥo huyӃt cҫu
tӕ và hӗng cҫu.
- VITAMIN H
- Có trong gan bò, sӳa bò, cá,
lòng ÿӓ trӭng, ÿұu tѭѫng, ngNJ
cӕc, khoai tây, chuӕi…
- Vi khuҭn ÿѭӡng ruӝt tәng
hӧp ÿѭӧc Vitamin B8.
Vai trò:
- Tham gia cҩu tҥo các men
(enzyme) trong các chuyӇn
hóa các axit béo, chҩt bӝt
ÿѭӡng và aa.
- Duy trì hoҥt ÿӝng bình
thѭӡng cӫa tӃ bào miӉn dӏch.
- VITAMIN Bc (Folic acid)
- Có nhiӅu trong rau dӅn, cӫ cҧi, bông cҧi, ÿұu nành, cam, chuӕi…
- Vai trò:
- Acid folic giӳ vai trò tӕi cҫn thiӃt cho hiӋn tѭӧng phân chia tӃ
bào. ÿһc biӋt trong quy trình sҧn xuҩt hӗng huyӃt cҫu.
- Là yӃu tӕ cҫn thiӃt cho quy trình tәng hӧp gen cӫa tӃ bào.
- Tӯ folic acid Î tetrahydrofolic acd (CoF) là coenzyme cӫa các
enzyme xúc tác cho phҧn ӭng chuyӇn vӏ các nhóm chӭa mӝt
carbon (nhѭng không phҧi là CO2)
- 2.2.2. Vitamin hoà tan trong chҩt béo
• VITAMIN A
- Có nhiӅu trong dҫu cá và lòng ÿӓ trӭng. Trong thӵc vұt có nhiӅu
tiӅn vitamin A (E-caroten) nhҩt là trong cà rӕt, cà chua, gҩc, ÿu ÿӫ…
- Vai trò:
- Có vai trò quan trӑng trong cѫ chӃ tiӃp nhұn ánh sáng cӫa mҳt.
- Tham gia vào quá trình trao ÿәi protein, lipid, saccharide…
- ThiӅu vitamin A sӁ bӏ bӋnh quáng gà, khô mҳt, chұm lӟn, sút
cân, Ô sӭc ÿӅ kháng cӫa cѫ thӇ.
- VITAMIN D
-Trong cѫ thӇ tӗn tҥi nhiӅu loҥi vitamin D,
trong ÿó quan trӑng nhҩt là dҥng D2 và D3.
- Có nhiӅu trong dҫu cá, mӥ bò, lòng ÿӓ
trӭng…
- Vai trò:
- Xúc tiӃn quá trình hҩp thu Ca. Trѭӟc
tiên Ca ÿѭӧc ÿính mӝt protein trong
niêm mҥc ruӝt, sau ÿó Ca ÿѭӧc vұn
chuyӇn vào hӋ thӕng tuҫn hoàn mà
vitamin D ÿiӅu hoá quá trình sinh tәng
hӧp protein này.
- ThiӃu: ӣ trҿ em có hiӋn tѭӧng co giұt
sau ÿó bӏ còi xѭѫng. Ngѭӡi già bӏ loãng
xѭѫng.
- Thӯa: xѭѫng giòn, dӉ gãy.
- VITAMIN E
- Tӗn tҥi ӣ nhiӅu dҥng khác
nhau: D, E, J…tocopherol
trong ÿó D-tocopherol có
hoҥt tính cao nhҩt.
- Có nhiӅu trong các loҥi rau
xanh, nhҩt là xà lách, hҥt ngNJ
cӕc, dҫu, trӭng, mҫm hҥt
hoà thҧo…
- Vai trò:
- Bҧo vӋ các chҩt dӉ bӏ
oxy hoá trong tӃ bào.
- Ĉóng vai trò quan trӑng
trong sinh sҧn.
- VITAMIN K
- Tӗn tҥi ӣ nhiӅu dҥng khác
nhau: K1, K2, K3 …trong ÿó
K1 có hoҥt tính cao nhҩt.
- Có nhiӅu trong cӓ linh lăng,
bҳp cҧi, rau má, cà chua,
ngNJ cӕc, lòng ÿӓ trӭng,…
- Vai trò:
- Ĉóng vai trò quan trӑng
trong quá trình ÿông máu
(kích thích sӵ tәng hӧp
prothrombin trong gan).
NӃu thiӃu vitamin KÎ
tӕc ÿӝ ÿông máu Ô, máu
khó ÿông.
- VITAMIN F (các axít béo chѭa no)
• Các axít béo chѭa no:
• Axit Linoleic (18C) 18:2 ('9,12)
• Axit Linolenic (18C); 18:3 ('9,12,15)
• Axit Arachidonic (20C), 20:4 ('5,8,11,14)
• Vai trò:
– Ò quá trình oxy hoá axit béo no trong cѫ thӇ,
nhҩt là trao ÿәi lipid ӣ da và lӟp dѭӟi da.
– Ngăn ngӯa xѫ cӭng ÿӝng mҥch do tham gia
vào quá trình ÿào thҧi cholesterol.
– NӃu thiӃu: khô da, rөng tóc, …
nguon tai.lieu . vn
