- Trang Chủ
- Sinh học
- Ảnh hưởng của lipoprotein tỷ trọng thấp chiết xuất từ lòng đỏ trứng gà trong bảo quản lạnh (4°C) tinh dịch chó
Xem mẫu
- 8 Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh
Effects of low-density lipoprotein extracted from egg yolk on preservation of chilled
canine semen (4o C)
Van T. Nguyen, Anh T. P. Nguyen, Huy D. Nguyen,
Phuc L. G. Ha, & Khanh T. V. Doan∗
Faculty of Animal Science and Veterinary Medicine, Nong Lam University, Ho Chi Minh City, Vietnam
ARTICLE INFO ABSTRACT
Short communication Low-density lipoprotein (LDL) derived from hen egg yolk has been
considered an important component in the storage of canine semen;
Received: July 01, 2021 however, in Vietnam, there have not been many studies regarding
Revised: September 14, 2021 this topic. Therefore, this study aimed to evaluate the effectiveness
Accepted: October 01, 2021 of LDL in the preservation of canine chilled semen in Vietnam. The
assessment of semen samples was based on four criteria: storage time,
motility, absolute viability, and integrity of acrosomal membrane at
motility rate 0.9; 0.5 and 0.3. The semen samples collected were
divided into three equal parts, each was then diluted with three
different extenders and stored at 4o C. The extenders were LDL +
basic extender (LDL), egg yolk + basic extender (EY), and basic
extender (C).
The storage time of canine semen was recorded from the beginning
Keywords of monitoring until the motility decreased to 0.3. The storage time
of the three extenders was in the order of EY > LDL > C, with 108
h, 60 h, and 48 h, respectively. The absolute viability of fertilizable
Canine semen
sperm (Sa5) in the extender was EY (768), LDL (423) and C (280),
Low-density lipoprotein
which was significant (P < 0.001). The percentage of viable sperm
Preservation with intact acrosome membrane at motility time A = 0.9 in LDL
was 59.31%, higher than that in EY (30.99%). In the storage period
from A = 0.9 to A = 0.5, the acrosome loss percentage of both EY
and LDL decreased equally (7.30% and 7.23%), but the storage time
of EY (84 h) was longer than that of LDL (48 h).
In conclusion, the EY gave a longer storage time, higher absolute
viability and longer maintain percentage of viable sperms and intact
acrosome membrane compared to the LDL. However, within the first
∗
Corresponding author hours of storage, the percentage of viable sperm and intact acrosome
membrane in the EY was lower than that in the LDL. Therefore, to
Doan Tran Vinh Khanh preserve canine semen for a short time (less than 48 h), the LDL
Email: khanhdoan@hcmuaf.edu.vn
extender should be used for better effectiveness.
Cited as: Nguyen, V. T., Nguyen, A. T. P., Nguyen, H. D., Ha, P. L. G., & Doan, K. T. V. (2021).
Effects of low-density lipoprotein extracted from egg yolk on preservation of chilled canine semen
o
(4 C). The Journal of Agriculture and Development 20(5), 8-15.
T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5) www.jad.hcmuaf.edu.vn
- Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh 9
nh h÷ðng cõa lipoprotein t trång th§p chi¸t xu§t tø láng ä trùng g trong b£o
qu£n l¤nh (4o C) tinh dàch châ
Nguy¹n Tû V«n, Nguy¹n Thà Ph÷ìng Anh, Nguy¹n ùc Huy,
H L¶ Gia Phóc & o n Tr¦n V¾nh Kh¡nh∗
Khoa Ch«n Nuæi Thó Y, Tr÷íng ¤i Håc Næng L¥m TP.HCM, TP. Hç Ch½ Minh
THÆNG TIN BI BO TÂM TT
B i b¡o khoa håc (ngn) Lipoprotein t trång th§p (LDL) chi¸t xu§t tø láng ä trùng g âng
vai trá ch½nh trong b£o qu£n tinh dàch châ, tuy nhi¶n t¤i Vi»t Nam
ch÷a câ nhi·u nghi¶n cùu v· v§n · n y. Möc ti¶u cõa nghi¶n cùu
Ng y nhªn: 01/07/2021
nh¬m ¡nh gi¡ t¡c ëng cõa LDL trong b£o qu£n l¤nh tinh dàch châ.
Ng y ch¿nh sûa: 14/09/2021
K¸t qu£ ÷ñc ¡nh gi¡ qua c¡c ch¿ ti¶u gçm thíi gian b£o qu£n, ho¤t
Ng y ch§p nhªn: 01/10/2021 lüc, sùc sèng tuy»t èi v t½nh nguy¶n vµn cõa m ng acrosome t¤i
c¡c mùc ho¤t lüc 0,9; 0,5 v 0,3. Ba lo¤i mæi tr÷íng ÷ñc sû döng
gçm mæi tr÷íng c«n b£n + láng ä trùng g (EY), mæi tr÷íng c«n
b£n + LDL (LDL) v mæi tr÷íng c«n b£n (C).
Thíi gian b£o qu£n tinh dàch châ trong ba lo¤i mæi tr÷íng tø khi
bt ¦u theo dãi ¸n khi ho¤t lüc v· 0,3 gi£m d¦n theo thù tü EY >
Tø khâa LDL > C, t÷ìng ùng vîi 108 gií, 60 gií v 48 gií. Sùc sèng tuy»t èi
cõa tinh tròng cán kh£ n«ng thö tinh (Sa5) trong c¡c mæi tr÷íng l¦n
B£o qu£n l÷ñt l EY (768), LDL (423) v C (280), kh¡c bi»t r§t câ þ ngh¾a vîi
Lipoprotein t trång th§p P < 0,001. T l» tinh tròng sèng - cán nguy¶n vµn m ng acrosome
Tinh dàch châ t¤i thíi iºm ho¤t lüc = 0,9 trong mæi tr÷íng LDL (59,31%) cao
hìn trong EY (30,99%). Tuy nhi¶n, khi ho¤t lüc gi£m tø 0,9 ¸n 0,5
th¼ t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome ð c£ mæi tr÷íng EY
v LDL ·u gi£m t÷ìng ÷ìng nhau (7,30% v 7,23% ), nh÷ng thíi
gian b£o qu£n cõa EY (84 gií) l¥u hìn so vîi LDL (48 gií).
K¸t qu£ cho th§y mæi tr÷íng EY câ thíi gian b£o tçn, sùc sèng
tuy»t èi v duy tr¼ t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome tèt
∗
T¡c gi£ li¶n h»
hìn mæi tr÷íng LDL. Tuy nhi¶n, ngay sau pha ch¸, t l» tinh tròng
sèng - cán m ng acrosome ¢ r§t th§p. Do â, khi b£o qu£n tinh
o n Tr¦n V¾nh Kh¡nh
dàch trong thíi gian ngn (d÷îi 48 gií) th¼ sû döng LDL s³ cho k¸t
Email: khanhdoan@hcmuaf.edu.vn qu£ tèt, vîi t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome cao.
1. °t V§n · nhi·u li·u tinh v b£o qu£n d i ng y hìn v¼ th¸
gi£m sè l¦n khai th¡c üc gièng, £m b£o sùc
Trong nhúng n«m g¦n ¥y, nuæi châ l m thó khäe v t«ng thíi gian khai th¡c.
c÷ng ang trð n¶n phê bi¸n t¤i Vi»t Nam, °c bi»t º vi»c gieo tinh nh¥n t¤o ¤t hi»u qu£ cao,
l c¡c gièng châ µp, quþ hi¸m v th¥n thi»n. Tø ngo i y¸u tè kÿ thuªt cán ph£i £m b£o ch§t
â, nhu c¦u v· nh¥n gièng c¡c gièng châ n y công l÷ñng cõa tinh dàch tèt, do â mæi tr÷íng b£o
t«ng theo. Ph÷ìng ph¡p nh¥n gièng chõ y¸u ÷ñc qu£n tinh dàch trong gieo tinh nh¥n t¤o âng vai
sû döng hi»n nay l giao phèi trüc ti¸p, ph÷ìng trá quan trång. T¤i n÷îc ta hi»n nay, mæi tr÷íng
ph¡p n y g¥y hao tên üc gièng, d¨n tîi gi£m b£o qu£n tinh châ cán nhi·u h¤n ch¸ n¶n ph£i
thíi gian khai th¡c, công v¼ c¡c lþ do tr¶n n¶n nhªp kh©u tø n÷îc ngo i vîi gi¡ th nh cao, l m
chi ph½ mët l¦n phèi gièng kh¡ cao. V¼ vªy, gieo t«ng chi ph½ mët l¦n gieo tinh. Do â, c¦n ©y
tinh nh¥n t¤o tr¶n châ ang d¦n phê bi¸n, ph÷ìng m¤nh c¡c nghi¶n cùu trong n÷îc v· c¡c ch§t bê
ph¡p n y £m b£o ÷ñc sùc khäe cõa üc gièng sung trong mæi tr÷íng b£o qu£n nh¬m c£i thi»n
do mët l¦n khai th¡c tinh dàch câ thº ph¥n th nh ch§t l÷ñng mæi tr÷íng, gióp gi£m chi ph½ gieo tinh
www.jad.hcmuaf.edu.vn T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5)
- 10 Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh
nh¥n t¤o t¤i n÷îc ta. 2.2. B£o qu£n tinh dàch châ
Mët trong sè c¡c ch§t th÷íng ÷ñc sû döng
º bê sung v o mæi tr÷íng b£o qu£n l láng ä
2.2.1. Thó th½ nghi»m
trùng g bði kh£ n«ng b£o v» tinh tròng khäi sü
M¨u tinh dàch ÷ñc thu nhªn tø 1 châ üc, õ 1
sèc l¤nh v cung c§p dinh d÷ïng trong qu¡ tr¼nh
n«m tuêi, thuëc gièng châ ta câ khèi l÷ñng 12 kg.
b£o qu£n l¤nh (Moussa & ctv., 2002). Tuy nhi¶n,
M¨u tinh ÷ñc thu thªp b¬ng ¥m ¤o gi£ vîi t¦n
vi»c sû döng láng ä trùng g t«ng kh£ n«ng v§y
su§t 1 l¦n/tu¦n, li¶n töc trong 20 tu¦n. Têng sè
nhi¹m vi sinh tø â l m cho m¨u tinh nhi¹m nëi
m¨u tinh thu ÷ñc l 15 m¨u v sau khi pha lo¢ng
ëc tè £nh h÷ðng ¸n kh£ n«ng thö tinh. B¶n
câ 8 m¨u tinh ¤t ti¶u chu©n (ho¤t lüc tr¶n 0,8,
c¤nh â, nhúng nghi¶n cùu g¦n ¥y l¤i cho r¬ng 6
sè l÷ñng tø 200 × 10 tinh tròng/l¦n xu§t tinh
ph¦n lîn hi»u qu£ b£o qu£n ¸n tø sü câ m°t
trð l¶n, t l» ký h¼nh nhä hìn 10% ÷ñc sû döng
cõa lipoprotein t¿ trång th§p (LDL) trong láng
trong th½ nghi»m.
ä trùng (Moussa & ctv., 2002).
Tø nhúng thüc t¸ tr¶n, · t i nghi¶n cùu ÷ñc 2.2.2. Mæi tr÷íng b£o qu£n
thüc hi»n nh¬m ¡nh gi¡ t¡c ëng cõa LDL trong
b£o qu£n tinh dàch châ. Méi m¨u tinh ¤t ti¶u chu©n ÷ñc chia th nh
ba ph¦n b¬ng nhau º pha lo¢ng vîi 3 lo¤i mæi
2. Vªt Li»u v Ph÷ìng Ph¡p Nghi¶n Cùu tr÷íng b£o qu£n gçm: mæi tr÷íng c«n b£n (C),
mæi tr÷íng c«n b£n + láng ä trùng g (EY)
2.1. T¡ch chi¸t LDL tø láng ä trùng g v mæi tr÷íng c«n b£n + LDL (LDL) (B£ng 1),
2.1.1. Vªt li»u mæi tr÷íng c«n b£n düa tr¶n mæi tr÷íng Tris -
fructose cõa Iguer - Ouada & Verstegen (2001).
T§t c£ c¡c mæi tr÷íng kº tr¶n ·u ÷ñc i·u ch¿nh
Trùng g t÷ìi ÷ñc thu thªp trong váng 24
ë pH ð 6,7 6,8 b¬ng thi¸t bà o pH cõa Hanna
gií sau khi ´ t¤i tr¤i Nghi¶n Cùu Ùng Döng Instruments, Anh.
(Applied Research Farm) thuëc Tr÷íng ¤i håc
Næng L¥m TP.HCM. Trùng g ÷ñc lo¤i bä ho n 2.2.3. B£o qu£n l¤nh
to n ph¦n láng trng, ph¦n láng ä ÷ñc l«n tr¶n
gi§y (Newstar 101, Trung Quèc) º lo¤i bä ph¦n Méi m¨u tinh (¤t ti¶u chu©n sû döng) ÷ñc
láng trng cán sât l¤i tr¶n m ng láng ä. Sau â, chia th nh 3 ph¦n b¬ng nhau, sau â méi ph¦n s³
m ng láng ä ÷ñc r¤ch v thu láng ä v o cèc. pha lo¢ng vîi tøng lo¤i mæi tr÷íng theo t l» 1:1.
Sau khi pha lo¢ng tinh dàch s³ ÷ñc º ên ành
2.1.2. Ph¥n t¡ch plasma ð nhi»t ë pháng trong 15 phót. Sau â kiºm tra
l¤i ho¤t lüc, c¡c m¨u tinh câ iºm ho¤t lüc tø 0,9
Ph¦n b o t÷ìng trùng trong láng ä ÷ñc ph¥n trð l¶n s³ ÷ñc chia v o c¡c èng eppendorf 0,5
t¡ch theo ph÷ìng ph¡p cõa McBee (Bee & Cot- mL v b£o qu£n trong tõ l¤nh ¢ c i °t nhi»t
terill, 1979). Láng ä sau khi ph¥n t¡ch ÷ñc pha o
ë ð 4 C.
lo¢ng b¬ng mët l÷ñng dung dàch NaCl 0,17 M câ
thº t½ch t÷ìng ÷ìng v khu§y b¬ng m¡y khu§y 2.3. C¡c ch¿ ti¶u theo dãi
tø HI190M (Hanna Instruments, Anh) trong 1 gií
o
ð 4 C. Dung dàch n y ÷ñc ly t¥m b¬ng m¡y ly M¨u tinh sau khi khai th¡c (tinh nguy¶n) ÷ñc
t¥m (HERMLE, ùc) ð mùc 12.500 váng/phót kiºm tra thu thªp sè li»u v ¡nh gi¡ ph©m ch§t
o
trong 15 phót ð 4 C, thu ph¦n nêi (b o t÷ìng tinh dàch gçm thº t½ch (V), ho¤t lüc (A), nçng ë
trùng) lo¤i bä ph¦n h¤t nhä lng b¶n d÷îi. tinh tròng (C), ký h¼nh v têng sè tinh tròng câ
kh£ n«ng thö tinh (V.A.C).
2.1.3. Chi¸t xu§t LDL M¨u tinh pha ch¸ vîi mæi tr÷íng s³ ÷ñc kiºm
tra, thu thªp sè li»u º ¡nh gi¡ thíi gian b£o tçn
B o t÷ìng trùng (pH ≈ 6,0) ÷ñc trën vîi 5%
tinh dàch v ¡nh gi¡ sùc sèng tuy»t èi (Sa) theo
PEG-4000 (HiMedia, n ë) b¬ng m¡y khu§y tø cæng thùc cõa Nguyen & Nguyen (1997) thæng
o
ð 4 C trong 1 gií. Hén hñp n y ti¸p töc ÷ñc ly qua vi»c theo dãi ành ký sü thay êi ho¤t lüc
o
t¥m vîi vªn tèc 15.000 váng/phót ð 4 C trong 15 theo thíi gian. Sü thay êi ho¤t lüc bt ¦u ÷ñc
phót. Ph¦n vªt ch§t nêi l ph¦n gi u LDL ÷ñc ¡nh gi¡ sau khi pha ch¸ 15 phót v ành ký méi
thu l¤i.
T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5) www.jad.hcmuaf.edu.vn
- Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh 11
B£ng 1. Mæi tr÷íng b£o qu£n tinh dàch1
Th nh ph¦n trong 100 mL C EY LDL
Tris (g) 3,03 3,03 3,03
Glucose (g) 1,25 1,25 1,25
Citrate.natri.2H2 O (g) 1,81 1,81 1,81
Penicillin (mg) 100,00 100,00 100,00
Streptomycin (mg) 100,00 100,00 100,00
Láng ä trùng g (mL) 0,00 20,00 0,00
LDL (g) 0,00 0,00 6,00
1
C: mæi tr÷íng c«n b£n; EY: mæi tr÷íng c«n b£n + láng ä trùng g ;
LDL: mæi tr÷íng c«n b£n + low-density lipoprotein (LDL).
12 gií cho tîi khi mùc ho¤t lüc A = 0,3. T¤i Sû döng ph÷ìng ph¡p nhuëm Kov¡cs (1992) º
c¡c mùc ho¤t lüc A = 0,9 c¡c m¨u tinh s³ ÷ñc kiºm tra ký h¼nh tinh tròng.
nhuëm acrosome theo ph÷ìng ph¡p cõa Kov¡cs & Ti¸n h nh: Nhä 1 giåt tinh dàch châ v 1
Foote (1992) º ¡nh gi¡ t½nh nguy¶n vµn m ng giåt trypan blue 0,27% l¶n lam k½nh sau â trën
acrosome; t¤i mùc ho¤t lüc A = 0,5 v A = 0,3 ·u rçi d n mäng v º khæ. Lam k½nh ti¸p töc
ch¿ nhuëm acrosome theo ph÷ìng ph¡p Kov¡cs & ÷ñc ng¥m trong dung dàch cè ành (gçm 14 mL
Foote 2 m¨u tinh câ thíi gian b£o tçn cao nh§t formaldehyde, 86 mL HCl 1 N v 0,2 g neutral
º ¡nh gi¡ t½nh nguy¶n vµn m ng acrosome. red) trong 5 phót sau â rûa vîi n÷îc c§t v º
2.3.1. Ph©m ch§t tinh dàch khæ. Sau khi nhuëm trong dung dàch Giemsa 7,5%
o
ð 40 C trong 4 - 5 ti¸ng, lam k½nh ÷ñc rûa vîi
n÷îc c§t, º khæ v kiºm tra ð vªt k½nh x100.
Thº t½ch (Volume):
Tinh dàch sau khi khai th¡c ÷ñc cho v o èng 2.3.2. ¡nh gi¡ sùc sèng tuy»t èi cõa tinh tròng
falcon câ chia v¤ch º kiºm tra thº t½ch tinh dàch.
¡nh gi¡ ho¤t lüc (Activity): Theo Nguyen & Nguyen (1997), sùc sèng tuy»t
èi cõa tinh tròng ÷ñc t½nh düa theo cæng thùc:
Ti¸n h nh: nhä 1 giåt tinh l¶n lam k½nh s¤ch P
v khæ, sau â °t phi¸n k½nh l¶n ti¶u b£n v °t Sa = at
l¶n k½nh hiºn vi xem ð vªt k½nh 10x v 40x. Trong â:
Xem k½nh: ho¤t lüc tinh tròng ÷ñc ¡nh gi¡ Sa: ch¿ sè sùc sèng tuy»t èi cõa tinh tròng
düa theo mùc ho¤t ëng ti¸n th¯ng cõa tinh a: sùc ho¤t ëng thüc t¸ cõa tinh tròng trong
tròng v cho iºm theo thang iºm cõa Milovanov kho£ng thíi gian giúa hai l¦n kiºm tra (l¦n tr÷îc
(1962). v l¦n sau thíi iºm c¦n t½nh)
¡nh gi¡ nçng ë (Concentration): t: thíi gian m tinh tròng duy tr¼ ÷ñc sùc ho¤t
Ti¸n h nh: Sû döng buçng ¸m hçng b¤ch c¦u ëng a
(Hirschmann, ùc). Pha lo¢ng tinh dàch châ 200 Thíi gian ÷ñc t½nh theo cæng thùc:
l¦n b¬ng NaCl 3%. Dòng micropipette nhä hén
tn = (Tn+1 Tn-1)/2
hñp l¶n buçng ¸m ¢ ªy s®n phi¸n k½nh. Sau â
°t buçng ¸m l¶n k½nh hiºn vi, ti¸n h nh ¸m Trong â:
5 æ lîn (4 æ bèn gâc v 1 æ ch½nh giúa). Khi ¸m tn: thíi gian m tinh tròng câ sùc ho¤t ëng
th¼ ¸m ¦u tinh tròng, khæng ¸m l°p l¤i. giúa 2 l¦n kiºm tra
K¸t qu£ ÷ñc t½nh theo cæng thùc: Tn+1: thíi gian b£o qu£n tø lóc bt ¦u th½
C = 50000 × n × b = n × 10
6 nghi»m ¸n l¦n kiºm tra sau
Trong â: Tn-1: thíi gian b£o qu£n tø lóc bt ¦u th½
nghi»m ¸n l¦n kiºm tra tr÷îc
C: nçng ë tinh tròng trong 1 mL tinh dàch
Ngay t¤i lóc bt ¦u th½ nghi»m, v¼ n = 0 n¶n
n: sè l÷ñng tinh tròng ¸m ÷ñc trong 5 æ lîn
Tn-1 = 0. Do â, ta câ:
b: h» sè pha lo¢ng (200 l¦n)
tn = (Tn = 1)/2
¡nh gi¡ ký h¼nh:
www.jad.hcmuaf.edu.vn T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5)
- 12 Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh
Khi k¸t thóc th½ nghi»m v¼ Tn+1 = 0. Do â,
ta câ:
tn = (Tn Tn-1)/2
2.3.3. Nhuëm m ng acrosome cõa tinh tròng
T¤i c¡c thíi iºm A= 0,9 (thíi iºm bt ¦u
theo dãi), A = 0,5 (thíi iºm tinh tròng cán kh£
n«ng thö tinh) v A = 0,3 (thíi iºm k¸t thóc
theo dãi) c¡c m¨u tinh ÷ñc ti¸n h nh nhuëm
theo ph÷ìng ph¡p Kov¡cs & Foote (1992) º kiºm
tra t½nh nguy¶n vµn cõa m ng acrosome.
2.4. Xû lþ sè li»u H¼nh 1. Thíi gian b£o tçn tinh dàch cõa c¡c mæi
tr÷íng. C: mæi tr÷íng c«n b£n; EY: mæi tr÷íng c«n
Xû lþ thæng k¶ b¬ng ph¦n m·m Minitab b£n + láng ä trùng g ; LDL: mæi tr÷íng c«n b£n +
(Minitab
®
16.2.0, Minitab Pty Ltd, Óc) vîi mæ low-density lipoprotein (LDL).
h¼nh tuy¸n t½nh têng qu¡t (GLM) v x¡c ành
mùc ë kh¡c bi»t þ ngh¾a cõa c¡c nghi»m thùc
b¬ng trc nghi»m F.
3. K¸t Qu£ v Th£o Luªn
3.1. Ph©m ch§t tinh nguy¶n
Ph©m ch§t tinh nguy¶n ÷ñc thº hi»n qua B£ng
2. Thº t½ch tinh nguy¶n to n ph¦n trung b¼nh
l 5,81 mL/l¦n xu§t tinh, cao hìn k¸t qu£ cõa
mët sè t¡c gi£ t¤i Vi»t Nam (Thai, 2005; Bui,
2010). Theo Johnston (1991), thº t½ch tinh dàch
châ th÷íng dao ëng tø 1 - 30 mL, tuy nhi¶n thº
t½ch tinh dàch khæng t÷ìng quan vîi ch§t l÷ñng H¼nh 2. Thíi gian b£o tçn tinh dàch t¤i A = 0,5. C:
tinh dàch tr¶n châ. mæi tr÷íng c«n b£n; EY: mæi tr÷íng c«n b£n + láng
X²t v· nçng ë tinh tròng, c¡c m¨u tinh câ ä trùng g ; LDL: mæi tr÷íng c«n b£n + low-density
nçng ë trung b¼nh l 99,38 x 10
6
tinh tròng/mL.
lipoprotein (LDL).
Theo Freshman (2002), nçng ë tinh tròng cõa
6
châ n¶n n¬m trong kho£ng 250 300 × 10 tinh
cán kh£ n«ng thö tinh), mæi tr÷íng EY (84 gií)
tròng méi ñt xu§t tinh. Têng sè tinh tròng
6 câ thíi gian b£o tçn d i hìn so vîi mæi tr÷íng
câ kh£ n«ng thö tinh (VAC) l 575,19 × 10
LDL (48 gií) v mæi tr÷íng C (36 gií) vîi P <
tinh tròng, cao hìn k¸t qu£ cõa Thai (2005) v
0,001 (H¼nh 2). Tuy nhi¶n, giúa mæi tr÷íng LDL
Bui (2010). T l» ký h¼nh trung b¼nh l 1,88%,
th§p hìn k¸t qu£ cõa Iguer - Ouada & Verstegen
v C kh¡c bi»t khæng câ þ ngh¾a ( P > 0,05). B¶n
c¤nh â, thíi gian b£o tçn cõa Iguer - Ouada &
(2001) l 15%.
Verstegen (2001) vîi mæi tr÷íng Tris glucose l
13 ng y cao hìn so vîi mæi tr÷íng EY. Sü ch¶nh
3.2. Thíi gian b£o tçn
l»ch n y câ thº ÷ñc lþ gi£i l do c¡c y¸u tè nh÷
nhi»t ë, kh½ hªu mæi tr÷íng, thao t¡c thüc i·u
Thíi gian b£o tçn giúa c¡c mæi tr÷íng ÷ñc
ki»n pháng th½ nghi»m v trùng g dòng º bê
thº hi»n qua H¼nh 1.
sung. Ngo i ra, c¡c ch§t câ t¡c döng b£o v» tinh
T¤i mùc ho¤t lüc 0,9: T¤i thíi iºm A = 0,9
tròng câ trong EY nh÷ lecethin, c¡c lipoprotein
khæng câ sü kh¡c bi»t v· thíi gian b£o tçn giúa
v h m l÷ñng EY, LDL ÷ñc bê sung công câ thº
c¡c mæi tr÷íng vîi P > 0,05. t¡c ëng l¶n k¸t qu£.
T¤i mùc ho¤t lüc 0,5: T¤i A = 0,5 (tinh tròng
T¤i mùc ho¤t lüc 0,3: Thíi gian b£o tçn cõa c¡c
T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5) www.jad.hcmuaf.edu.vn
- Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh 13
B£ng 2. Ph©m ch§t tinh nguy¶n ÷ñc sû döng trong th½ nghi»m
Têng sè tinh tròng
Nçng ë
6 câ kh£ n«ng thö
Sè m¨u (n) Thº t½ch (mL) Ho¤t lüc (10 tinh Ký h¼nh (%) 6
tinh (× 10 tinh
tròng/mL)
tròng/l¦n)
8 5,81 ± 1,16 0,98 ± 0,03 99,38 ± 9,68 1,88 ± 1,65 569,43 ± 116,85
±
: ë l»ch chu©n (SD).
mæi tr÷íng cho tîi khi A = 0,3 ÷ñc thº hi»n qua B£ng 3. Sùc sèng tuy»t èi cõa tinh tròng cán kh£
H¼nh 3 cho th§y r¬ng mæi tr÷íng EY (108 gií) n«ng thö tinh (Sa5)
cho thíi gian b£o tçn d i hìn mæi tr÷íng LDL Mæi tr÷íng Sa5 P
(60 gií) v mæi tr÷íng C (48 gií) vîi P < 0,001. EY
a
768,00 ± 144,30
Mæi tr÷íng LDL (60 gií) v C (48 gií) kh¡c bi»t LDL
b
423,00 ± 151,60 0,001
khæng câ þ ngh¾a. C
c
280,50 ± 86,30
C¡c trung b¼nh trong còng mët cët câ chú c¡i theo sau
a, b, c
kh¡c nhau th¼ sü kh¡c bi»t r§t câ þ ngh¾a thèng k¶, vîi P
< 0,001, ± ë l»ch chu©n (SD). C: mæi tr÷íng c«n b£n; EY:
mæi tr÷íng c«n b£n + láng ä trùng g ; LDL: mæi tr÷íng
c«n b£n + low-density lipoprotein (LDL).
3.4. T½nh to n vµn cõa m ng acrosome
T½nh to n vµn cõa m ng acrosome công l mët
ch¿ ti¶u £nh h÷ðng lîn ¸n kh£ n«ng thö tinh.
Do â, n¸u ch¿ düa v o mùc ho¤t lüc A (t l» sè
tinh tròng cán sèng v câ n«ng lüc thö tinh) th¼
ch÷a £m b£o ÷ñc kh£ n«ng thö thai cõa tinh
tròng. V¼ vªy, t½nh to n vµn cõa m ng acrosome
c¦n ÷ñc ¡nh gi¡ t¤i c¡c mùc ho¤t lüc A = 0,5
H¼nh 3. Thíi gian b£o tçn tinh dàch t¤i A = 0,3. C: v A = 0,3 º kh¯ng ành l¤i hi»u qu£ b£o tçn
mæi tr÷íng c«n b£n; EY: mæi tr÷íng c«n b£n + láng tinh dàch ð pháng th½ nghi»m cõa 2 mæi tr÷íng
ä trùng g ; LDL: mæi tr÷íng c«n b£n + low-density
tèt nh§t. K¸t qu£ nhuëm m ng acrosome ÷ñc
lipoprotein (LDL).
ph¥n lo¤i nh÷ H¼nh 4.
3.3. Sùc sèng tuy»t èi
N¸u ch¿ düa v o thíi gian b£o tçn tinh dàch º
¡nh gi¡ ch§t l÷ñng cõa mët mæi tr÷íng b£o qu£n
l ch÷a ¦y õ m c¦n ph£i theo dãi th¶m ch¿ sè
sùc sèng tuy»t èi cõa tinh tròng cán kh£ n«ng
thö tinh (Sa5) º so s¡nh kh£ n«ng thö tinh trong
qu¡ tr¼nh tçn trú nh¬m câ th¶m cì sð kh¯ng ành
ch§t l÷ñng cõa c¡c mæi tr÷íng b£o qu£n.
K¸t qu£ B£ng 3 cho th§y sùc sèng tuy»t cõa
tinh tròng cán kh£ n«ng thö tinh (Sa5) khi pha
vîi mæi tr÷íng EY (768) cao hìn mæi tr÷íng LDL
(423), kh¡c bi»t r§t câ þ ngh¾a vîi P < 0,001, th§p
hìn k¸t qu£ cõa Bui (2010) l 4001,68. Qua c¡c H¼nh 4. K¸t qu£ nhuëm m ng acrosome tinh tròng
k¸t qu£ tr¶n, mæi tr÷íng EY câ ch¿ sè Sa5 cao châ (vªt k½nh ×100). A: sèng - cán m ng acrosome;
hìn c¡c mæi tr÷íng cán l¤i vîi sü kh¡c bi»t r§t B: sèng - m§t m ng acrosome; C: ch¸t - m§t m ng
câ þ ngh¾a ( P < 0,001). acrosome.
www.jad.hcmuaf.edu.vn T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5)
- 14 Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh
Düa v o k¸t qu£ trong B£ng 4 câ thº th§y r¬ng
t¤i mùc ho¤t lüc A = 0,9 (bt ¦u t½nh thíi gian
b£o qu£n), t l» tinh tròng sèng - cán m ng acro-
some trong mæi tr÷íng bê sung LDL (53,91%) cao
1
hìn so vîi mæi tr÷íng bê sung EY (30,99%) vîi P
a-d
B£ng 4. T l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome theo mùc ho¤t lüc v mæi tr÷íng
C: mæi tr÷íng c«n b£n; EY: mæi tr÷íng c«n b£n + láng ä trùng g ; LDL: mæi tr÷íng c«n b£n + low-density lipoprotein (LDL).
Mæi tr÷íng
C¡c trung b¼nh trong còng mët cët theo ho¤t lüc, theo mæi tr÷íng câ chú c¡i theo sau kh¡c nhau th¼ kh¡c bi»t câ þ ngh¾a thèng k¶. < 0,001 v t l» tinh tròng sèng - m§t m ng acro-
some cõa EY (58,40%) cao hìn LDL (34,00%) vîi
LDL P
EY
P
< 0,05. Ngay sau khi pha ch¸ tinh dàch m ng
acrosone ð mæi tr÷íng bê sung EY bà h÷ h¤i nhi·u
1
hìn ¡ng kº so vîi mæi tr÷íng câ LDL.
59,31
Ð mùc ho¤t lüc A = 0,5, t l» tinh tròng sèng
30,99 ± 7,90
- cán m ng acrosome trong mæi tr÷íng bê sung
A = 0,9
X± SD
b ± 19,17
EY (23,69%) th§p hìn so vîi mæi tr÷íng bê sung
a
LDL (52,08%) vîi P < 0,001. Tuy nhi¶n, trong
Sèng - cán m ng acrosome (%)
kho£ng ho¤t lüc gi£m tø A = 0,9 ¸n A= 0,5 th¼
t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome cõa c£
2 mæi tr÷íng ·u gi£m t÷ìng ÷ìng nhau (7,30%
52,08
23,69 ± 6,71
ð mæi tr÷íng bê sung EY v 7,23% ð mæi tr÷íng
A = 0,5
X± SD
0,001
câ bê sung LDL) v thíi gian b£o qu£n tinh dàch
b ± 14,21
a
¸n mùc A = 0,5 cõa EY (84 gií) l¤i d i hìn so
vîi LDL (48 gií).
Ð mùc ho¤t lüc A = 0,3, t l» tinh tròng
sèng - cán m ng acrosome ð mæi tr÷íng bê
13,23
15,64 ± 5,35
sung EY(15,64%) v mæi tr÷íng bê sung LDL
A = 0,3
X± SD
(13,23%) l t÷ìng ÷ìng nhau v r§tth§p. i·u
a ± 7,76
a
n y l m gi£m hi»u qu£ ªu thai khi gieo tinh tr¶n
châ c¡i l r§t lîn.
K¸t qu£ tr¶n câ thº th§y mæi tr÷íng EY câ kh£
34,00
n«ng duy tr¼ t l» tinh tròng sèng - cán m ng
58,40 ± 9,99
acrosome tèt hìn so vîi LDL, nh÷ng ngay sau
A = 0,9
X± SD
d ± 19,66
khi pha ch¸ tinh dàch th¼ mæi tr÷íng EY câ t l»
c
h÷ h¤i m ng acrosome nhi·u hìn mæi tr÷íng câ
Sèng m§t m ng acrosome (%)
bê sung LDL. Vi»c n y câ thº do t¡c ëng cõa
mët sè ch§t câ t½nh ùc ch¸ tinh tròng câ trong
EY ngay sau khi pha ch¸ tinh dàch. Trong thíi
40,67
31,67
gian b£o qu£n t¡c ëng cõa c¡c ch§t n y gi£m
A = 0,5
X± SD
t¡c ëng l¶n tinh tròng v c¡c ch§t câ lñi cho
0,0016
cd ±
d ±
b£o qu£n nh÷ lecethin, lipoprotein câ trong EY
ph¡t huy t¡c döng b£o qu£n l¶n vi»c b£o v» v
10,16
5,95
duy tr¼ m ng acrosome cõa tinh tròng tèt hìn
LDL. H m l÷ñng EY v LDL ÷ñc bê sung công
s³ câ ½t nhi·u £nh h÷ðng ¸n kh£ n«ng b£o v»
29,09
24,50
m ng acrosome cõa tinh tròng trong thíi gian
A = 0,3
X± SD
d ±
d ±
b£o qu£n.
14,17
10,09
4. K¸t Luªn
Mæi tr÷íng bê sung EY câ thíi gian b£o tçn,
sùc sèng tuy»t èi cao hìn mæi tr÷íng bê sung
LDL v duy tr¼ t l» tinh tròng sèng - cán m ng
acrosome l¥u hìn. Tuy nhi¶n, ngay sau khi pha
ch¸ th¼ t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome
T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5) www.jad.hcmuaf.edu.vn
- Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh 15
¢ r§t th§p n¶n câ thº £nh h÷ðng tîi t l» ªu Johnston, S. D. (1991). Performing a complete canine
thai. Do â, khi b£o qu£n tinh dàch trong thíi semen evaluation in a small animal hospital. Veteri-
nary Clinics of North America: Small Animal Practice
gian ngn (d÷îi 48 gií) th¼ sû döng LDL s³ cho
21(3), 545-551.
k¸t qu£ tèt, vîi t l» tinh tròng sèng - cán m ng
acrosome cao. Tuy nhi¶n, c¦n thüc hi»n th¶m c¡c Kov¡cs, A., & Foote, R. H. (1992). Viability and acro-
some staining of bull, boar and rabbit spermatozoa.
nghi¶n cùu v· h m l÷ñng EY v LDL ÷ñc bê
Biolechnic & Histochemistry 67(3), 119-124.
sung v o mæi tr÷íng v hi»u qu£ ªu thai tr¶n
thó c¡i sau b£o qu£n º ¡nh gi¡ to n di»n hìn Milovanov, V. K. (1962). Biology of reproduction and ar-
tificial insemination of animals. Moscow, Russia: Sel-
vi»cdòng mæi tr÷íng bê sung EY v LDL º b£o
hozizdat.
qu£n tinh dàch trong thíi gian d i (tr¶n 48 gií).
Moussa, M., Martinet, V., Trimeche, A., Tainturier, D.,
& Anton, M. (2002). Low density lipoproteins extract-
Líi C£m Ìn edv from hen egg yolk by an easy method: cryoprotec-
tive effect on frozen-thawed bull semen. Theriogenol-
Tªp thº t¡c gi£ xin ch¥n th nh c£m ìn Tr÷íng ogy 57(6), 1695-1706.
¤i håc Næng L¥m TP.HCM ¢ t i trñ kinh ph½
Nguyen, A. T., & Nguyen, D. Q. (1997). Artificial insem-
thüc hi»n (M¢ sè: CS - SV - CNTY - 04). ination of cattle and poultry. Ha Noi, Vietnam: Ha Noi
Publishing House.
T i Li»u Tham Kh£o (References) Thai, H. M. T. (2005). Possibility of collecting dog semen
and preservation effect of some dog semen extenders
Bee, L., & Coteerill, O. (1979). Ion-exchange chromatog- (Unpublished master's thesis). Nong Lam University,
raphy and electrophoresis of egg yolk proteins. Journal Ho Chi Minh City, Vietnam.
of Food Science 44(3), 656-667.
Bui, H. T. T. (2010). Preserving ability of some extenders
in canine semen (Unpublished bachelor's thesis). Nong
Lam University, Ho Chi Minh City, Vietnam.
Freshman, J. L. (2001). Clinical management of the sub-
fertile stud dog. Veterinary Clinics of North America:
Small Animal Practice 31(2), 259-269.
Iguer-Ouada, M., & Verstegen, J. P. (2001). Long-term
presevervation of chilled canine semen: effect of
commercial and laboratory prepared extenders.
Theriogenology 55(2), 671-684.
www.jad.hcmuaf.edu.vn T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5)
nguon tai.lieu . vn