Xem mẫu
- TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH
TIN HỌC ỨNG DỤNG
Những người biên soạn:
ThS. Nguyễn Văn Quang
ThS. Phạm Thị Thanh Thủy
HÀ NỘI, 2014
- MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU ...................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: ĐẠI CƯƠNG VỀ PHẦN MỀM AUTOCAD ....................................2
1.1. GIỚI THIỆU PHẦN MỀM AUTOCAD 2004 ...........................................................2
1.1.1. Giới thiệu phần mềm Autocad 2004 ......................................................................2
1.1.2. Khởi động Autocad 2004 ......................................................................................2
1.1.3. Thoát khỏi AutoCAD 2004 ...................................................................................5
1.1.4. Lưu bản vẽ ...........................................................................................................5
1.1.5. Mở bản vẽ.............................................................................................................6
1.1.6. Lệnh xuất bản vẽ (Export).....................................................................................6
1.2. CÁC LỆNH HIỆU CHỈNH CĂN BẢN VÀ QUAN SÁT BẢN VẼ ............................6
1.2.1. Chọn đối tượng ........................................................................................................................ 6
1.2.2. Lệnh hiệu chỉnh căn bản ........................................................................................................ 8
1.2.3. Quan sát bản vẽ ....................................................................................................................... 9
1.3. TẠO LỚP CHO BẢN VẼ.........................................................................................11
1.3.1. Tạo lớp và gán các tính chất cho lớp ................................................................................ 11
1.3.2. Hiệu chỉnh các tính chất của đối tượng ........................................................................... 15
1.4. GHI VÀ HIỆU CHỈNH VĂN BẢN ..........................................................................17
1.4.1. Tạo kiểu chữ........................................................................................................................... 17
1.4.2. Nhập chữ vào bản vẽ ............................................................................................................ 18
1.4.3. Hiệu chỉnh văn bản ............................................................................................................... 21
1.5. CÁC LỆNH VẼ CƠ BẢN.........................................................................................24
1.5.1. Các phương pháp nhập toạ độ thường dùng .................................................................... 24
1.5.2. Các phương pháp truy bắt điểm của đối tượng ............................................................... 26
1.5.3. Các lệnh vẽ cơ bản ................................................................................................................ 29
1.6. CÁC LỆNH HIỆU CHỈNH TẠO HÌNH ..................................................................41
1.6.1. Xén một phần các đối tượng nằm giữa hai đối tượng giao (Trim) ............................. 41
1.6.2. Xén một phần các đối tượng nằm giữa hai điểm chọn (lệnh Break) .......................... 43
1.6.3. Kéo dài đối tượng (lệnh Extend) ....................................................................................... 44
1.6.4 Thay đổi chiều dài đối tượng (lệnh Lengthen)................................................................. 45
1.6.5 Tạo các đối tượng song song (Lệnh OFFSET) ................................................................ 46
1.6.6. Vẽ nối tiếp hai đối tượng bởi cung tròn (Lệnh Fillet) ................................................... 47
1.7. CÁC PHÉP BIẾN ĐỔI VÀ SAO CHÉP HÌNH ẢNH ..............................................49
1.7.1 Dời các đối tượng (Lệnh Move) ......................................................................................... 49
1.7.2 Lệnh sao chép các đối tượng (lệnh Copy) ........................................................................ 50
1.7.3 Quay các đối tượng chung quanh một điểm (lệnh Rotate) ............................................ 51
1.7.4 Thay đổi kích thước theo tỉ lệ (lệnh scale)........................................................................ 51
1.7.5 Phép đối xứng qua trục (lệnh Mirror) ................................................................................ 52
- 1.7.6 Sao chép dãy (lệnh Array) ................................................................................................... 53
1.7.7 Dời và kéo giãn các đối tượng (lệnh Stretch) ................................................................. 55
1.8. XUẤT BẢN VẼ RA GIẤY........................................................................................56
1.8.1. Plot Device ............................................................................................................................. 56
1.8.2.Plot Settings ............................................................................................................................ 58
BÀI TẬP VÀ CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 1 ..............................................................59
CHƯƠNG 2: ỨNG DỤNG PHẦN MỀM TOPO TRONG CÔNG TÁC ..........60
TRẮC ĐỊA - BẢN ĐỒ ........................................................................................................60
2.1. GIỚI THIỆU PHẦN MỀM TOPO 2005 ..................................................................60
2.1.1. Nội dung ................................................................................................................................. 60
2.1.2. Ứng dụng phần mềm Topo 2005 với các chuyên ngành .............................................. 60
2.1.3. Mối quan hệ của phần mềm Topo 2005 với các phần mềm khác .............................. 61
2.2. NHẬP SỐ LIỆU ĐO TRONG TOPO 2005 ..............................................................64
2.2.1. Nhập số liệu từ sổ đo (máy kinh vĩ) ................................................................................. 64
2.2.2. Nhập số liệu từ máy toàn đạc điện tử ............................................................................... 66
2.1.3. Nhập số liệu điểm đo từ máy thuỷ chuẩn theo chênh cao ............................................ 72
2.3. XÂY DỰNG MÔ HÌNH ĐỊA HÌNH SỐ 3D .............................................................74
2.3.1. Xây dựng mô hình lưới tam giác ....................................................................................... 74
2.3.2. Tạo hố địa hình ..................................................................................................................... 80
2.4. VẼ VÀ HIỆU CHỈNH ĐƯỜNG ĐỒNG MỨC.........................................................84
2.4.1. Vẽ đường đồng mức............................................................................................................. 84
2.4.2. Hiệu chỉnh đường đồng mức .............................................................................................. 85
2.5. TẠO KHUNG VÀ IN BẢN ĐỒ ĐỊA HÌNH .............................................................88
2.5.1. Rải lưới toạ đô ....................................................................................................................... 88
2.5.2. Hiệu chỉnh lưới toạ độ ......................................................................................................... 89
2.5.3. Tạo tờ bản đồ ......................................................................................................................... 90
2.5.4. Tạo sơ đồ phân mảnh cho tờ bản đồ ................................................................................. 92
2.6. KHẢO SÁT VÀ VẼ MẶT CẮT DỌC, MẶT CẮT NGANG TUYẾN .....................93
2.6.1. Thiết kế tuyến trên mô hình số độ cao ............................................................................. 93
2.6.2. Tạo tuyến ................................................................................................................................ 93
2.6.3. Phát sinh cọc trên tuyến ...................................................................................................... 95
2.6.4. Vẽ trắc dọc và trắc ngang tự nhiên ................................................................................... 98
2.6. BÌNH SAI LƯỚI ĐỘ CAO VÀ MẶT BẰNG TRONG TOPO 2005 ......................102
2.6.1. Bình sai lưới độ cao ............................................................................................................102
2.6.2. Bình sai lưới mặt bằng........................................................................................................105
BÀI TẬP VÀ CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 2 ............................................................110
CHƯƠNG 3: HỆ PHẦN MỀM MAPPING OFFICE ...........................................111
3.1 GIỚI THIỆU HỆ PHẦN MỀM MAPPING OFFICE ............................................111
3.2. PHẦN MỀM MICROSTATION SE......................................................................113
3.2.1. Cài đặt, khởi động và thiết lập bản vẽ mới.....................................................................113
- 3.2.2. Giao diện đồ họa của phần mềm Microstation ............................................................. 117
3.2.3. Làm việc với các design file ............................................................................................. 118
3.2.4. Cấu trúc design file ............................................................................................................. 121
3.2.5. Đối tượng đồ họa (Element) ............................................................................................. 123
3.2.6. Các thanh công cụ ............................................................................................................... 124
3.2.7 Thiết kế ký hiệu .................................................................................................................... 134
3.3. PHẦN MỀM I – GEOVEC ....................................................................................146
3.3.1. Cài đặt, khởi động phần mềm........................................................................................... 146
3.3.2. Bảng thuộc tính đối tượng (Feature table) ..................................................................... 147
3.3.3. Mở bảng thuộc tính............................................................................................................. 151
3.3.4. Cài đặt chế độ điều khiển màn hình tự động ................................................................. 151
3.4. PHẦN MỀM MODULAR GIS ENVIRONMENT (MGE) ...................................153
3.4.1. Tạo seed file ......................................................................................................................... 153
3.4.2. Tạo khung bản đồ địa hình ................................................................................................ 155
3.5. PHẦN MỀM I/RASB VÀ I/RASC .........................................................................161
3.5.1 Nắn ảnh bằng phần mền Iras/B ......................................................................................... 161
3.4.2 Nắn ảnh bằng phần mền I/rasC ......................................................................................... 166
BÀI TẬP VÀ CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 3 ............................................................172
CHƯƠNG 4: BIÊN TẬP VÀ THÀNH LẬP BẢN ĐỒ.................................. 173
4.1 THÀNH LẬP BẢN ĐỒ TỪ SỐ LIỆU ĐO THỰC ĐỊA ..........................................173
4.1.1 Nhập số liệu đo vào máy tính ............................................................................................ 173
4.1.2 Nhập số liệu đo lên bản vẽ (Phun điểm) ......................................................................... 173
4.1.3 Tạo nhãn trị đo ...................................................................................................................... 175
4.1.4 Vẽ ranh giới thửa đất ........................................................................................................... 176
4.1.5 Tạo topology ......................................................................................................................... 177
4.1.6 Gán nhãn thửa đất ................................................................................................................ 182
4.1.7 Hiển thị nhãn thửa ................................................................................................................ 183
4.1.8 Tạo bản đồ địa chính ........................................................................................................... 184
4.1.9 Tạo khung bản đồ địa chính ............................................................................................... 185
4.1.10 Vẽ các đối tượng dạng điểm và chọn kiểu chữ ghi chú ............................................. 186
4.2 THÀNH LẬP BẢN ĐỒ BẰNG PHƯƠNG PHÁP SỐ HÓA...................................187
4.2.1 Thiết kế chung ...................................................................................................................... 187
4.2.2 Nắn bản đồ ............................................................................................................................. 189
4.2.3 Số hóa bản đồ ........................................................................................................................ 189
4.2.4 Hoàn thiện và chuẩn hóa dữ liệu....................................................................................... 195
4.2.4 Hoàn thiện và chuẩn hóa dữ liệu....................................................................................... 203
BÀI TẬP VÀ CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 4 ............................................................208
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................209
- DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3-1. Liệt kê các hộp công cụ (tool box) trong Main tool frame...................................127
Bảng 3-2. Công cụ chọn đối tượng......................................................................................128
Bảng 3-3. Các chế độ sử dụng của công cụ PowerSelector..................................................128
Bảng 3-4. Các chức năng của thanh công cụ Fence .............................................................129
Bảng 3-5. Các chức năng đặt fence .....................................................................................129
Bảng 3-6. Các công cụ trong thanh dùng để đặt Active Point ..............................................131
Bảng 3-7. Các công cụ trong thanh Linear Elements ...........................................................131
Bảng 3-8. Các chế độ tùy chọn khi vẽ đường bằng công cụ SmartLines ..............................132
Bảng 3-9. Sử dụng lệnh Place SmartLine lần lượt từ trên xuống theo hình 3.33 ..................133
Bảng 3-10. Vẽ hoặc dựng một đường thẳng ........................................................................133
Bảng 3-11. Các lệnh Key-in thông dụng .............................................................................134
Bảng 3-12. Các loại đường cần thiết kế...............................................................................136
Bảng 3-13. Tạo bảng features table có tên map.tbl với nội dung sau ...................................150
Bảng 3-14. Các chế độ tùy chọn thuộc tính cho lưới ...........................................................157
Bảng 3-15. Các chế độ tùy chọn của thuộc tính nhãn ghi chú ..............................................159
Bảng 3-16. Chọn chế độ mở ảnh.........................................................................................162
Bảng 3-17. Thứ tự các dòng nhắc khi định vị tương đối file ảnh .........................................163
Bảng 3-18. Thứ tự các dòng nhắc khi thực hiện nắn ảnh chính xác .....................................164
Bảng 3-19. Cách chọn điểm................................................................................................164
Bảng 3-20. Các chế độ mở ảnh (Place Method)...................................................................167
- DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Giao diện phần mềm Auto Cad 2004.......................................................................3
Hình 1.2. Thanh tiêu đề ..........................................................................................................3
Hình 1.4. Thanh công cụ chuẩn ..............................................................................................3
Hình 1.5. Hiển thị thanh công cụ chuẩn ..................................................................................4
Hình 1.6. Dòng lệnh ...............................................................................................................4
Hình 1.7. Hiển thị toàn bộ dòng lệnh ......................................................................................4
Hình 1.8. Hộp thoại Options ...................................................................................................5
Hình 1.9. Chọn đối tượng Group ............................................................................................8
Hình 1.10. Quản lý đối tượng theo lớp..................................................................................12
Hình 1.11. Đối tượng lớp......................................................................................................12
Hình 1.12. Chọn lớp hiện hành .............................................................................................12
Hình 1.13. Hộp thoại Select Linetype ...................................................................................13
Hình 1.14.Chọn kiểu đường cho đối tượng ...........................................................................13
Hình 1.15. Chọn chiều rộng đường .......................................................................................14
Hình 1.16. Tắt lớp ................................................................................................................14
Hình 1.17. Đóng băng lớp ....................................................................................................14
Hình 1.18. Khoá lớp .............................................................................................................15
Hình 1.19. Thay đổi đối tượng lớp........................................................................................15
Hình 1.19. Tính chất đối tượng ............................................................................................15
Hình 1.22. Hộp thoại Text Style ..........................................................................................17
Hình 1.23. Kiểu chữ hiển thị trên màn hình ..........................................................................19
Hình 1.24. Sửa đối tượng chữ ...............................................................................................19
Hình 1.25. Các kiểu canh lề..................................................................................................19
Hình 1.26. Giới hạn chữ theo khung hình chữ nhật ...............................................................20
Hình 1.27. Kết quả hiển thị...................................................................................................21
Hình 1.28. Sửa chữ...............................................................................................................22
Hình 1.29. Sửa chữ theo Mtext .............................................................................................22
Hình 1.30. Thông tin đối tượng ............................................................................................22
Hình 1.31. Tìm kiếm và thay thế ..........................................................................................23
Hình 1.32. Toạ độ tuyệt đối ..................................................................................................24
Hình 1.33. Nhập toạ độ vuông góc........................................................................................24
Hình 1.34. Nhập toạ độ cực ..................................................................................................24
Hình 1.35. Hiển thị toạ độ cực..............................................................................................25
Hình 1.36. Toạ độ tương đối.................................................................................................25
Hình 1.37. Lệnh nhập điểm ..................................................................................................25
Hình 1.38. Hiển thị toạ độ tương đối.....................................................................................25
Hình 1.39. Thanh công cụ truy bắt điểm ...............................................................................26
Hình 1.40. Các dạng truy bắt điểm giữa đối tượng ................................................................27
- Hình 1.41. Truy bắt điểm cuối đối tượng ..............................................................................27
Hình 1.42. Truy bắt điểm giao nhau của hai đối tượng ..........................................................27
Hình 1.43. Vị trí truy bắt điểm giao nhau ..............................................................................27
Hình 1.44. Truy bắt điểm giữa ..............................................................................................28
Hình 1.45. Truy bắt điểm gần nhất........................................................................................28
Hình 1.46. Truy bắt điểm ¼ vòng tròn ..................................................................................28
Hình 1.47. Truy bắt điểm tiếp xúc.........................................................................................28
Hình 1.48. Các dạng truy bắt điểm........................................................................................29
Hình 1.49. Kết quả vẽ toạ độ tuyệt đối..................................................................................30
Hình 1.50. Kết quả vẽ toạ độ tương đối.................................................................................31
Hình 1.51. Toạ độ cực ..........................................................................................................31
Hình 1.52. Vẽ đường tròn xác định bán kính, đường kính .....................................................32
Hình 1.53. Vẽ đường tròn đi qua 3 điểm(a), 2 điểm(b) ..........................................................32
Hình 1.54. Đường tròn tiếp xúc hai đối tượng .......................................................................33
Hình 1.55. Cung tròn đi qua 3 điểm ......................................................................................33
Hình 1.56. Cung tròn xác định bởi điểm đầu, cuối và tâm.....................................................33
Hình 1.57. Cung tròn xác định bởi điểm đầu, tâm và chiều dài cung .....................................34
Hình 1.58. Cung tròn xác định bởi điểm đầu, cuối và góc ở tâm............................................35
Hình 1.59. Cung tròn nối tiếp đường thẳng ...........................................................................35
Hình 1.60. Kiểu điểm...........................................................................................................36
Hình 1.61. Lệnh Pline ..........................................................................................................36
Hình 1.62. Định polygon ......................................................................................................39
Hình 1.63. Cắt đoạn..............................................................................................................42
Hình 1.64. Cắt đối tượng ......................................................................................................42
Hình 1.65. Kết quả hiển thị cắt đối tượng..............................................................................43
Hình 1.66. Xóa một phần đối tượng ......................................................................................43
Hình 1.67. Chọn đối tượng và hai điểm.................................................................................44
Hình 1.68. Tách một đối tượng thành hai đối tượng độc lập ..................................................44
Hình 1.69. Kéo dài đối tượng................................................................................................44
Hình 1.70. Kéo dài đối tượng đến một đối tượng không giao với nó .....................................45
Hình 1.71. Thay đổi chiều dài đối tượng ...............................................................................45
Hình 1.72. Thay đổi chiều dài đối tượng theo phần trăm .......................................................46
Hình 1.73. Thay đổi chiều dài đối tượng theo góc.................................................................46
Hình 1.74. Thay đổi chiều rộng đối tượng.............................................................................46
Hình 1.75. Lựa chọn Offset distance .....................................................................................47
Hình 1.76. Vẽ nối tiếp hai đối tượng với R=0 .......................................................................48
Hình 1.77. Vẽ nối tiếp hai đối tượng với R≠0 .......................................................................48
Hình 1.78..............................................................................................................................48
Hình 1.79..............................................................................................................................48
Hình 1.80..............................................................................................................................49
- Hình 1.81. ............................................................................................................................50
Hình 1.82. ............................................................................................................................50
Hình 1.83. ............................................................................................................................51
Hình 1.84. ............................................................................................................................51
Hình 1.85. ............................................................................................................................52
Hình 1.86. ............................................................................................................................52
Hình 1.87. ............................................................................................................................53
Hình 1.88. ............................................................................................................................53
Hình 1.89. ............................................................................................................................54
Hình 1.90. ............................................................................................................................54
Hình 1.91. ............................................................................................................................55
Hình 1.92. ............................................................................................................................55
Hình 1.93. ............................................................................................................................56
Hình 1.94. ............................................................................................................................56
Hình 1.95. ............................................................................................................................57
Hình 1.96. ............................................................................................................................58
Hình 2.1. Thiết kế mặt cắt dọc, mặt cắt ngang trên nền bình đồ địa hình ...............................61
Hình 2.2.Mô hình số địa hình phục vụ cho san lấp nền công trình.........................................62
Hình 2.3. Mô hình số địa hình phục vụ thiết kế đường ..........................................................62
Hình 2.4. Mô hình số địa hình phục vụ khai thác mỏ ............................................................63
Hình 2.5. Mô hình mô phỏng thực địa ..................................................................................63
Hình 2.6. Nhập dữ liệu .........................................................................................................64
Hình 2.7. Cài đặt thông số ban đầu .......................................................................................64
Hình 2.8. Biên soạn các kết quả đo đạc.................................................................................65
Hình 2.9 File dữ liệu đầu vào của máy TĐĐT Topcon GTS 700...........................................66
Hình 2.10.File dữ liệu đầu vào của máy TĐĐT Nikon –DTM 652........................................67
Hình 2.11. Máy TĐĐT Nikon DTM- 652 .............................................................................67
Hình 2.12.File dữ liệu đầu vào của máy TĐĐT Lieca TC 305 ..............................................68
Hình 2.13. Máy TĐĐT TC-305 ...........................................................................................68
Hình 2.14. Nhập dữ liệu điểm đo ..........................................................................................69
Hình 2.15. Tìm tên file đo ....................................................................................................69
Hình 2.16. Số liệu đo tìm thấy ..............................................................................................70
Hình 2.17. Triển điểm trên phần mềm ..................................................................................70
Hình 2.18. Định dạng file số liệu dạng toạ độ .......................................................................71
Hình 2.19. Kiểu định dạng file số liệu ..................................................................................72
Hình 2.20. Triển điểm trên phần mềm ..................................................................................72
Hình 2.21. Nhập số liệu đo thuỷ chuẩn .................................................................................73
Hình 2.22. Cài đặt thông số đo thuỷ chuẩn............................................................................73
Hình 2.23. Số liệu trạm máy .................................................................................................74
Hình 2.24. Xây dựng tập hợp điểm đo ..................................................................................74
- Hình 2.25. Triển điểm trên phần mềm...................................................................................75
Hình 2.26. Tập hợp điểm đo .................................................................................................75
Hình 2.27. Mô hình TIN(Triangulated Irregular Networks)...................................................76
Hình 2.28. Tạo mô hình Tin..................................................................................................76
Hình 2.29. Mô hình TIN .......................................................................................................77
Hình 2.30. Mô hình TIN phóng to trên màn hình ..................................................................77
Hình 2.31. Đường bao địa hình .............................................................................................78
Hình 2.32. Gán đường bao địa hình ......................................................................................78
Hình 2.33. Hiệu chỉnh mô hình .............................................................................................79
Hình 2.34. Mô hình Tin sau khi gán đường bao ....................................................................79
Hình 2.35. Vùng địa hình giới hạn bởi đường bao.................................................................80
Hình 2.36. Tạo hố địa hình ...................................................................................................80
Hình 2.37. Đường bao hố địa hình ........................................................................................81
Hình 2.38. Hiệu chỉnh đường bao hố địa hình .......................................................................81
Hình 2.39. Hiển thị đường bao hố địa hình ...........................................................................82
Hình 2.40. Kết quả hiển thị đường bao hố địa hình ...............................................................82
Hình 2.41. Hiệu chỉnh mô hình 3D .......................................................................................83
Hình 2.42. Kết quả hiển thị mô hình 3D................................................................................83
Hình 2.43. Thông số vẽ đường đồng mức .............................................................................84
Hình 2.44. Kết quả hiển thị đường đồng mức trên mô hình ...................................................85
Hình 2.45. Hiệu chỉnh nhãn chữ............................................................................................86
Hình 2.46. Hiển thị đường đồng mức....................................................................................86
Hình 2.47. Hiệu chỉnh đường đồng mức ...............................................................................87
Hình 2.48. Hiệu chỉnh nhãn chữ theo đường đồng mức.........................................................87
Hình 2.49. Tạo lưới toạ độ ....................................................................................................88
Hình 2.50. Kết quả tạo lưới toạ độ ........................................................................................89
Hình 2.51. Thông số hiệu chỉnh lưới toạ độ ..........................................................................89
Hình 2.52. Lưới toạ độ sau hiệu chỉnh ..................................................................................90
Hình 2.53. Sơ đồ phân mảnh.................................................................................................90
Hình 2.54. Tạo tờ bản đồ ......................................................................................................91
Hình 2.55. Kết quả phân mảnh tờ bản đồ ..............................................................................91
Hình 2.56. Khung tên...........................................................................................................92
Hình 2.57. Ghi chú ...............................................................................................................92
Hình 2.58. Góc khung phía nam tờ bản đồ ............................................................................92
Hình 2.59. Phân mảnh bản đồ ...............................................................................................93
Hình 2.60. Thiết kế tuyến trên mô hình số độ cao .................................................................93
Hình 2.61. Tạo tuyến ............................................................................................................94
Hình 2.62. Tìm file số liệu ....................................................................................................94
Hình 2.63. Tạo tuyến ............................................................................................................95
Hình 2.64. Tạo tuyến từ đường polyline................................................................................95
- Hình 2.65. Tuyến đường được tạo trên mô hình....................................................................95
Hình 2.66. Phát sinh cọc.......................................................................................................96
Hình 2.67. Thông số khoảng cách.........................................................................................96
Hình 2.68. Chèn cọc .............................................................................................................96
Hình 2.69. Phát sinh cọc trên tuyến ......................................................................................97
Hình 2.70. Tạo cọc đặc biệt trên tuyến..................................................................................97
Hình 2.71. Kết quả tạo cọc đặc biệt trên tuyến ......................................................................97
Hình 2.72. Tạo mặt cắt dọc tuyến .........................................................................................98
Hình 2.73. Thông số khoảng cách.........................................................................................98
Hình 2.74. Kết quả tạo mặt cắt dọc tuyến .............................................................................99
Hình 2.75. Hiệu chỉnh thông số trên mặt cắt dọc...................................................................99
Hình 2.76. Kết quả hiệu chỉnh thông số trên mặt cắt dọc ....................................................100
Hình 2.77. Tạo mặt cắc ngang tuyến...................................................................................100
Hình 2.78. Thông số tạo mặt cắt ngang tuyến .....................................................................101
Hình 2.79. Kết quả tạo mặt cắt ngang tuyến........................................................................101
Hình 2.80. Hiệu chỉnh thông số mặt cắt ngang tuyến ..........................................................101
Hình 2.81. Mặt cắt ngang tuyến ..........................................................................................102
Hình 2.82. Mặt cắt ngang tuyến ..........................................................................................102
Hình 2.83. Nhập dữ liệu lưới độ cao ...................................................................................102
Hình 2.84. Các thông số đầu vào của lưới độ cao................................................................103
Hình 2.85. Số liệu lưới độ cao ............................................................................................103
Hình 2.86. Tạo tuyến kiểm tra ............................................................................................103
Hình 2.87.Tạo tuyến kiểm tra .............................................................................................104
Hình 2.88. Độ cao điểm kiểm tra ........................................................................................104
Hình 2.89. Kết quả kiểm tra................................................................................................104
Hình 2.90. Soạn thảo dữ liệu bình sai lưới độ cao ...............................................................105
Hình 2.91. Nhập dữ liệu bình sai lưới mặt bằng ..................................................................105
Hình 2.92. Nhập điểm gốc..................................................................................................106
Hình 2.93. Nhập trị đo cạnh................................................................................................106
Hình 2.94. Nhập trị đo góc .................................................................................................107
Hình 2.95. Điểm lưới..........................................................................................................107
Hình 2.96. Tạo tuyến kiểm tra lưới mặt bằng......................................................................108
Hình 2.97. Kiểm tra lưới mặt bằng .....................................................................................108
Hình 2.98. Kết quả kiểm tra................................................................................................108
Hình 2.99. ..........................................................................................................................109
Hình 2.100. Toạ độ điểm sau bình sai.................................................................................109
Hình 2.101. Kết quả bình sai ..............................................................................................110
Hình 3.1. Hộp thoại Microstation SE setup.........................................................................113
Hình 3.2. Hộp thoại Microstation Installation .....................................................................113
Hình 3.3. Hộp thoại Microstation Disk 1 ............................................................................114
- Hình 3.4. Hộp thoại báo quá trình cài đặt đã thành công .....................................................114
Hình 3.5. Hộp thoại khai báo Serial ....................................................................................114
Hình 3.6. Hộp thoại khai báo license...................................................................................115
Hình 3.7. Hộp thoại Microstation Manager .........................................................................115
Hình 3.8. Hộp thoại Microstation Manager .........................................................................116
Hình 3.9. Hộp thoại Create Design File ..............................................................................116
Hình 3.10. Thanh menu File ...............................................................................................117
Hình 3.11. Giao diện đồ họa phần mềm Microstation..........................................................117
Hình 3.12. Hộp thoại Open Design File ..............................................................................118
Hình 3.13. Hộp thoại Reference Files .................................................................................119
Hình 3.14. Hộp thoại Attach Reference Files ......................................................................119
Hình 3.15. Hộp thoại Design file settings............................................................................121
Hình 3.16. Hộp thoại Level Names .....................................................................................121
Hình 3.17. Hộp thoại Level Name ......................................................................................122
Hình 3.18. Hộp thoại View levels .......................................................................................123
Hình 3.19. Thanh công cụ Primary Tools............................................................................124
Hình 3.20. Đặt màu hiện thời trên thanh Primary tool .........................................................125
Hình 3.21. Đặt kiểu đường hiện thời ...................................................................................125
Hình 3.22. Hộp thoại Line styles.........................................................................................125
Hình 3.23. Đặt kiểu đường custom......................................................................................126
Hình 3.24. Công cụ chọn lực nét cho đường .......................................................................126
Hình 3.25. Công cụ hỏi thông tin về đối tượng....................................................................126
Hình 3.26. Gọi thanh công cụ Main ....................................................................................127
Hình 3.27. Hộp thoại Place Text .........................................................................................128
Hình 3.28. Các chế độ lựa chọn ..........................................................................................128
Hình 3.29. Thanh công cụ Fence.........................................................................................129
Hình 3.30. Các thao tác với Fence khi thực hiện lệnh xóa ...................................................130
Hình 3.31. Hộp thoại Manipulate Fence Contents ...............................................................130
Hình 3.32. Hộp thoại Place SmartLine ...............................................................................132
Hình 3.33. Các kiểu segment khác nhau..............................................................................133
Hình 3.34. Các ví dụ về lệnh đặt line ..................................................................................134
Hình 3.35. Cửa sổ lệnh (Command window) ......................................................................134
Hình 3.36. Thư viện ký hiệu (Cell library) ..........................................................................135
Hình 3.37. Hộp tạo mới ký hiệu (Create New Cell).............................................................135
Hình 3.38. Hộp thoại biên tập thông tin ký hiệu (Edit Cell Information) ............................136
Hình 3.39. Hộp thoại thiết kế kiểu đường (Line Style Editor)..............................................137
Hình 3.40. Hộp thoại chọn kiểu đường chuẩn khi tạo kiểu đường Stroke ............................139
Hình 3.41. Chọn ký hiệu dạng điểm tham gia tạo đường .....................................................139
Hình 3.42. Mẫu đường sau khi tạo ......................................................................................139
Hình 3.43. Thiết kế kiểu đường Compound ........................................................................140
- Hình 3.44. Chọn các đường thành phần tham gia tạo đường Compound .............................140
Hình 3.45. Đặt vị trí cho các đường thành phần tham gia tạo Compound ............................140
Hình 3.46. Cài đặt Font chữ (Install Fonts) .........................................................................141
Hình 3.47. Hộp thoại Font Installer.....................................................................................141
Hình 3.48. Tạo mới thư viện chứa Fonts.............................................................................142
Hình 3.49. Mở một thư viện chứa Fonts .............................................................................142
Hình 3.50. Mở tệp font chữ gốc..........................................................................................143
Hình 3.51. Hộp thoại cài đặt Font chữ (Font Installer) ........................................................143
Hình 3.52. Memu mở bảng màu .........................................................................................144
Hình 3.53. Lưu bảng màu ...................................................................................................144
Hình 3.54. Mở một bảng màu bất kỳ...................................................................................144
Hình 3.55. Thay đổi màu sắc trong bảng màu .....................................................................145
Hình 3.56. Hộp thoại MicroStation Manager ......................................................................146
Hình 3.57. Hộp thoại MDL.................................................................................................147
Hình 3.58. Hộp thoại Create/Edit Feature Table .................................................................148
Hình 3.59. Hộp thoại Create Feature Table .........................................................................148
Hình 3.60. Hộp thoại Feature Table Editor Command Window ..........................................148
Hình 3.61. Hộp thoại Create/Edit Category.........................................................................148
Hình 3.62. Hộp thoại List Feature.......................................................................................149
Hình 3.63. Hộp thoại Edit Feature Characteristics ..............................................................149
Hình 3.64. Hộp thoại Edit Linear Characteristics................................................................150
Hình 3.65. Công cụ FC Select feature.................................................................................151
Hình 3.66. Hộp thoại Feature Collection.............................................................................151
Hình 3.67. Hướng dẫn chọn menu Views ...........................................................................152
Hình 3.68. Hộp thoại View Preferences ..............................................................................152
Hình 3.69. Hộp thoại Save As Layout.................................................................................152
Hình 3.70. Hộp thoại MGE Basic Nucleus Tools................................................................153
Hình 3.71. Hộp thoại Design File Setup..............................................................................153
Hình 3.72. Hộp thoại Define Coordinate System ................................................................154
Hình 3.73. Hộp thoại Coordinate System Operation ...........................................................154
Hình 3.74. Hộp thoại Define Mapping Working Unit .........................................................155
Hình 3.75. Hộp thoại Open Map.........................................................................................155
Hình 3.76. Các menu chính của MGE Grids Generation. ....................................................155
Hình 3.77. Hộp thoại Grid Generation parameters ..............................................................156
Hình 3.78. Giới hạn tờ bản đồ bởi hai góc khung đối nhau .................................................156
Hình 3.79. Hộp thoại Frame Parameters .............................................................................156
Hình 3.80. Hộp thoại Grid line Parameters .........................................................................157
Hình 3.81. Hộp thoại Cross Parameters ..............................................................................158
Hình 3.82. Hộp thoại Tick Mark Parameters.......................................................................158
Hình 3.83. Hộp thoại Label Parameters ..............................................................................158
- Hình 3.84. Chuyển môi trường làm việc từ Microstation sang I/RASB ...............................161
Hình 3.85. Hộp thoại I/RAS B Load ...................................................................................161
Hình 3.86. Chọn đường dẫn tới file ảnh cần mở ..................................................................162
Hình 3.87. Dòng trạng thái và dòng nhắc ............................................................................162
Hình 3.88. Định vị tương đối file ảnh so với bản đồ............................................................162
Hình 3.89. Thanh công cụ của I/RASB ...............................................................................163
Hình 3.90. Nắn ảnh chính xác bằng công cụ Wrap ..............................................................163
Hình 3.91. Hội thoại IRASB Warp .....................................................................................164
Hình 3.92. Các mô hình nắn ảnh.........................................................................................164
Hình 3.93. Các thông số của điểm nắn ................................................................................165
Hình 3.94. Hộp thoại Save Coordinate File .........................................................................165
Hình 3.95. Hộp thoại IRASB SAVE AS .............................................................................166
Hình 3.96. Các khuôn dạng của file ảnh sau khi nắn ...........................................................166
Hình 3.97. Hộp thoại Microstation Manager .......................................................................166
Hình 3.98. Menu Applications chuyển đổi chế độ làm việc giữa các phần mềm..................167
Hình 3.99. Hộp thoại Open Image ......................................................................................167
Hình 3.100. Hộp thoại Percent complete.............................................................................167
Hình 3.101. Hình ảnh xuất hiện trên màn hình ....................................................................168
Hình 3.102. Chọn menu Image to Map để tiến hành nắn ảnh...............................................168
Hình 4.01. Menu XYZ Text................................................................................................173
Hình 4.02. Công cụ nhập tọa độ..........................................................................................174
Hình 4.03. Hộp thoại Import Coordinates ...........................................................................174
Hình 4.04. Hộp thoại Chọn xã (phường) .............................................................................174
Hình 4.05. Menu Import .....................................................................................................175
Hình 4.06. Hộp thoại Nhập số liệu từ số liệu đo gốc ...........................................................175
Hình 4.07. Công cụ hiển thị nhãn đối tượng........................................................................175
Hình 4.08. Menu Tạo mô tả trị đo .......................................................................................175
Hình 4.09. Hộp thoại tạo nhã trị đo .....................................................................................176
Hình 4.10. Menu Nối điểm theo số hiệu..............................................................................177
Hình 4.11. Hộp thoại Nối điểm đo ......................................................................................177
Hình 4.12. Vẽ thửa đất bằng phương pháp nối điểm đo.......................................................177
Hình 4.13. Menu Tự động tìm, sửa lỗi (Clean)....................................................................178
Hình 4.14. Hộp thoại MRF clean ........................................................................................178
Hình 4.15. Hộp thoại MRF Clean Parameters .....................................................................178
Hình 4.16. Hộp thoại MRF Clean Setup Tolerances............................................................179
Hình 4.17. Thông báo có lỗi số hóa.....................................................................................180
Hình4.18. Thông báo không có lỗi......................................................................................180
Hình 4.19. Các lỗi khi số hóa..............................................................................................181
Hình 4.20. Hộp thoại kiểm tra thửa nhỏ .............................................................................181
Hình 4.21. Hộp thoại Tạo vùng...........................................................................................181
- Hình 4.22. Hộp thoại gán thông tin từ nhãn ........................................................................182
Hình 4.23. Hộp thoại Sửa nhãn thửa ...................................................................................183
Hình 4.24. Hộp thoại tạo bản đồ chủ đề ..............................................................................183
Hình 4.25. Hộp thoại tạo bản đồ địa chính ..........................................................................185
Hình 4.26. Hộp thoại tạo khung bản đồ địa chính ...............................................................186
Hình 4.27. Công cụ tạo các đối tượng dạng điểm................................................................187
Hình 4.28. Đặt kích thước chữ............................................................................................187
Hình 4.29. Thanh công cụ Linear Elements ........................................................................189
Hình 4.30. Công cụ Place SmartLine ..................................................................................190
Hình 4.31. Thanh công cụ của Geovec................................................................................190
Hình 4.32. Công cụ Trace Line Strings...............................................................................190
Hình 4.33. Thư viện ký hiệu (Cell library) ..........................................................................192
Hình 4.34. Công cụ đặt ký hiệu (Place Active Cell) ............................................................192
Hình 4.35. Đặt các thông số cho ký hiệu trong hộp thoại Place Active cell .........................192
Hình 4.36. Công cụ đặt chữ (Place Text) ............................................................................193
Hình 4.37. Hộp thoại đặt các thông số cho chữ ...................................................................193
Hình 4.38. Hộp thoại viết chữ (Text Editor)........................................................................194
Hình 4.39. Hộp thoại Text ..................................................................................................195
Hình 4.40 Hộp thoại thông tin thuộc tính của đối tượng khi được hỏi .................................196
Hình 4.41. Hộp thoại Select By Attributes ..........................................................................197
Hình 4.42. Công cụ Delete vertex.......................................................................................198
Hình 4.43. Công cụ FC thin segment ..................................................................................198
Hình 4.44. Công cụ FC smooth segment.............................................................................199
Hình 4.45. Thanh công cụ Modify ......................................................................................200
- 1
LỜI NÓI ĐẦU
Tin học ngày nay đang được ứng dụng vào tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội vì các
tiện ích thiết thực của nó, từ mức thô sơ nhất là việc sử dụng máy tính như một máy đánh chữ
của nhân viên văn phòng đến việc ứng dụng công nghệ thông tin của các nhà khoa học để tạo
ra những phát minh làm thay đổi cuộc sống.
Việc ứng dụng tin học vào lĩnh vực khoa học Trắc địa là rất cần thiết vì sản phẩm của
ngành Trắc địa rất đa dạng và phong phú. Nhưng để ứng dụng tin học vào ngành nghề có hiệu
quả hay không thường phụ thuộc rất lớn vào kỹ năng ứng dụng các phần mềm của người học.
Nhận thức rõ điều đó, trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã biên soạn giáo
trình Tin học ứng dụng dùng để giảng dạy cho sinh viên chuyên ngành Trắc địa và sinh viên
các ngành khác có liên quan. Mục đích của giáo trình là cung cấp các kiến thức cơ bản về các
phần mềm ứng dụng trong Trắc địa, hướng dẫn các bước thao tác một cách tỉ mỉ có kèm theo
rất nhiều hình ảnh minh họa, giúp sinh viên dễ hiểu và dễ thao tác. Ngoài lời nói đầu, mục
lục, tài liệu tham khảo v.v…Cấu trúc của giáo trình gồm 4 chương. Trong đó:
Chương 1: Cung cấp những kiến thức cơ bản và các bước thực hành về phần mềm
AutoCad 2004.
Chương 2: Giới thiệu và hướng dẫn thực hành phần mềm Topo 2005.
Chương 3: Giới thiệu những kiến thức cơ bản về bộ phần mềm Mapping Office
Chương 4: Thiết kế và biên tập bản đồ
Giáo trình được biên soạn rất khoa học, nội dung của giáo trình được cập nhật để đảm
bảo tính thời sự, nội dung thực hành đáp ứng được nhu cầu thực tế. Để đạt được hiệu quả cao
trong việc sử dụng giáo trình trước tiên sinh viên nên xem trước mục lục để nhận biết tổng
quan những nội dung kiến thức có trong giáo trình. Đọc trước giáo trình để nhớ kiến thức, sau
đó tiến hành thực hành trên máy tính có sự hướng dẫn của giảng viên.
Giáo trình do Th.S Nguyễn Văn Quang và Th.S Phạm Thị Thanh Thủy, khoa Trắc địa -
Bản đồ biên soạn và viết chương trình chi tiết. Th.S Phạm Thị Thanh Thủy chủ biên và biên
tập toàn bộ giáo trình, đồng thời viết chương 3 và chương 4. Th.S Nguyễn Văn Quang viết
nội dung chương 1 và 2.
Các tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Tài nguyên và Môi
trường Hà Nội đã chỉ đạo chặt chẽ, cảm ơn Th. S Bùi Thị Hồng Thắm, khoa Trắc địa - Bản
đồ,trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội và TS. Phạm Công Khải, trường Đại
học Mỏ - Địa Chất đã đọc phản biện và cho nhiều ý kiến nhận xét sát đáng.
Trong quá trình viết giáo trình, các tác giả còn nhận được sự góp ý quý báu của nhiều
bạn đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
TẬP THỂ TÁC GIẢ
Th.S Phạm Thị Thanh Thủy Th.S Nguyễn Văn Quang
- 2
Chương 1: ĐẠI CƯƠNG VỀ PHẦN MỀM AUTOCAD
Nội dung chương 1 giới thiệu cơ bản phần mềm Autocad 2004 như: khởi động và
thoát khỏi phần mềm, cách thức lưu trữ bản vẽ, các lệnh hiệu chỉnh căn bản và
quan sát bản vẽ, tạo lớp cho bản vẽ, ghi và hiệu chỉnh văn bản. Ngoài ra, sinh viên
làm quen với các lệnh vẽ cơ bản, các lệnh hiệu chỉnh tạo hình, các phép biến đổi
và sao chép hình ảnh.
GIỚI THIỆU PHẦN MỀM AUTOCAD 2004
1.1.1. Giới thiệu phần mềm Autocad 2004
CAD là chữ viết tắt của Computer - Aided Design hoặc Computer - Aided Drafting. Do
đó phần mềm Autocad có nghĩa là phần mềm trợ giúp vẽ và thiết kế bằng máy tính. Phần
mềm Autocad đầu tiên là Sketchpad xuất hiện vào năm 1962 được viết bởi Ivan Sutherland
thuộc trường kĩ thuật Massachsetts.
Sử dụng phần mềm Autocad ta có thể vẽ thiết kế các bản vẽ hai chiều (2D -
chức năng Drafting), thiết kế mô hình 3 chiều (3D-chức năng Modeling), tính toán kết cấu
bằng phương pháp phần tử hữu hạn (FEA- chức năng Analysis)
Các phần mềm Autocad có 3 đặc điểm nổi bật sau:
- Chính xác.
- Năng suất cao nhờ các lệnh sao chép (thực hiện bản vẽ nhanh).
- Dễ dàng trao đổi dữ liệu với các phần mềm khác.
AutoCad là phần mềm của hãng AutoDesk -Mỹ dùng để thực hiện các bản vẽ kỹ thuật
trong các ngành: Xây dựng, Cơ khí, Kiến trúc, Điện, Trắc địa - Bản đồ, … Bản vẽ nào thực
hiện được bằng tay thì có thể vẽ bằng phần mềm AutoCad.
AutoCad là một trong các phần mềm thiết kế sử dụng cho máy tính cá nhân (PC).
Hãng AutoDesk, nhà sản xuất AutoCad là một trong năm hãng sản xuất hàng đầu của thế giới.
Trãi qua các thời kỳ, Autocad đã có phiên bản R13, R14, Autocad 2000, Autocad 2004,
Autocad 2005, Autocad 2006, Autocad 2007, Autocad 2008, Autocad 2009. Autocad 2010,
Autocad 2011 và đến nay đã có phiên bản chính thức của Autocad 2012.
Đối với sinh viên trong các trường trung cấp, Cao đẳng và Đại học, học phần mềm
AutoCad giúp các bạn trao đổi các kĩ năng làm việc công nghiệp. Ngoài ra ngày càng nhiều
người sử dụng phần mềm AutoCad hơn các phần mềm thiết kế khác. Nếu bạn học AutoCad
là phần mềm thiết kế đầu tiên thì nó là cơ sở cho bạn tiếp thu các phần mềm đồ họa khác vì
phương pháp vẽ và các lệnh trong AutoCad được sử dụng trong các phần mềm này. Trong
ngành Trắc địa - Bản đồ có một số phần mềm có chức năng đồ hoạ có phương pháp vẽ và câu
lệnh khá giống Autucad như: phần mềm DPsurvey với menu - Địa hình\Tiện ích địa hình của
tác giả Nguyễn Kim Lai, phần mềm Hhmaps với menu - Bản vẽ của tác giả Dương Ngọc
Hiền,…
Trong khuôn khổ của giáo trình này, các tác giả sẽ giới thiệu về phần mềm Autocad
2004, một phiên bản Autocad được đông đảo người sử dụng biết đến.
1.1.2. Khởi động Autocad 2004
Ðể khởi động AutoCAD 2004, ta có thể thực hiện theo các cách sau:
- Double click vào biểu tượng AutoCAD 2004 trên màn hình Desktop.
- Click vào nút Start/ Programs/ Autodesk/ AutoCAD 2004.
- 3
Giao diện như sau:
Tên file Menu
Thanh công cụ Thanh thuộc tính
VÙNG ĐỒ HOẠ Con trỏ
Dòng lệnh Thanh trạng thái
Hình 1.1. Giao diện phần mềm Auto Cad 2004
Đi từ trên xuống dưới ta có các thanh sau:
+ Thanh tiêu đề (Title Bar): với tên ban đầu là Drawing1.dwg.
Hình 1.2. Thanh tiêu đề
+ Thanh menu: Trên Menu bar có nhiều trình đơn, nếu ta chọn một trình đơn nào đó,
thì một thực đơn thả (Full Down Menu) sẽ hiện ra để ta chọn lệnh kế tiếp.
Hình 1.3. Thanh Menu
+ Thanh công cụ chuẩn (Standard Toolbar)
Hình 1.4. Thanh công cụ chuẩn
+ Hiển thị các thanh công cụ: Từ Menu: chọn View/Toolbars.... Hộp thoại Toolbars mở
- 4
ra. Hoặc đánh lệnh Toolbar khi đó hộp thoại xuất hiện:
Hình 1.5. Hiển thị thanh công cụ chuẩn
Chọn thanh muốn hiển thị, sau đó nhấn nút “Close”.
+ Dòng lệnh (Command line): Dòng lệnh có ít nhất 2 dòng phía dưới màn hình đồ hoạ.
Đây là nơi ta nhập vào lệnh hoặc hiểu thị các dòng nhắc của máy (Prompt line).
Hình 1.6. Dòng lệnh
Có thể hiển thị toàn bộ các dòng lệnh đã thực hiện khi nhấn F2.
Hình 1.7. Hiển thị toàn bộ dòng lệnh
Có thể hiển thị số dòng Command bằng cách: đưa con trỏ kéo đến vị trí giao giữa màn
hình đồ hoạ và Command line đến khi xuất hiện hai đường song song, kéo lên nếu muốn
tăng số dòng hiển thị, kéo xuống là giảm số dòng hiển thị.
+ Vùng vẽ (Graphics area): Là vùng ta thể hiện bản vẽ. Màu màn hình đồ hoạ được
- 5
định bởi hộp thoại: Tools/ Options…/ Display/ Colors... Tại trình Window Element ta
chọn Model tab background (thay đổi màu màn hình vùng vẽ), rồi click vào ô màu mà ta
thích sau đó chọn OK. Màu mặc định của AutoCAD (Default Colors) là màu đen (black).
+ Cursor: thể hiện vị trí điểm vẽ ở trên màn hình. Bình thường cursor có dạng ô
hình vuông (box) và 2 đường thẳng trực giao (crosshair) tại tâm hình vuông. Khi hiệu
chỉnh đối tượng, cursor có dạng box. Thay đổi màu của cursor hoàn toàn chọn như trên
nhưng thay vì chọn Model tab background ta chọn Model tab point, như hình minh hoạ
dưới đây.
Hình 1.8. Hộp thoại Options
1.1.3. Thoát khỏi AutoCAD 2004
Ta có thể thực hiện theo các cách sau:
* Trên thanh Menu của AutoCAD 2004: chọn File/ Exit
* Click vào dấu “X” ở góc phải trên.
* Từ bàn phím : nhấn Alt+F+X hay nhấn Alt + F4
* Từ dòng Command : gõ vào chữ Quit hay Exit
1.1.4. Lưu bản vẽ
a. Lưu bản vẽ với tên mới
* Trên thanh Menu : chọn File/ Save As
* Từ bàn phím : nhấn Alt + F, A hoặc Ctrl+Shift+ S
b. Lưu bản vẽ đã có tên sẵn
* Trên thanh Standard Toolbar : click vào biểu tượng đĩa mềm
* Từ bàn phím : nhấn Ctrl + S
* Trên thanh Menu : chọn File/ Save
* Từ bàn phím : nhấn Alt + F, S
nguon tai.lieu . vn
