Xem mẫu
- TRÖÔØNG TRUNG HOÏC
VAÊN THÖ LÖU TRÖÕ TRUNG ÖÔNG II
GIAÙO TRÌNH
KYÕ THUAÄT LAÉP RAÙP
VAØ BAÛO TRÌ MAÙY VI TÍNH
(LÖU HAØNH NOÄI BOÄ)
TP. HOÀ CHÍ MINH - 2005
- LÔØI MÔÛ ÑAÀU
Trong quaù trình söû duïng maùy tính, nhöõng truïc traëc veà phaàn cöùng vaø phaàn
meàm xaûy ra laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi maëc duø chuùng ta ñaõ coù ñaàu tö toát cho
caû phaàn cöùng vaø phaàn meàm. Vaäy laøm theá naøo ñeå giaûm thieåu nhöõng söï coá xaûy ra
cho maùy tính? Laøm theá naøo ñeå ñaûm baøo an toaøn döõ lieäu cho maùy tính trong moïi
tröôøng hôïp?
Cuoán giaùo trình “Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính” ñöôïc bieân soaïn
cho hoïc sinh ngaønh Tin hoïc Vaên phoøng cuûa tröôøng TH Vaên thö Löu tröõ TW 2 vaø
coù theå laøm taøi lieäu tham khaûo cho nhöõng ai muoán coù kieán thöùc toång quaùt veà phaàn
cöùng maùy tính vaø caùch laép raùp, caøi ñaët hoøan chænh phaàn meàm cho moät maùy vi
tính cuõng nhö caùch baûo trì vaø laøm cho heä thoáng hoïat ñoäng luoân ôû möùc toái öu. Vôùi
phöông phaùp trình baøy ngaén goïn, tröïc quan, hy voïng cuoán giaùo trình naøy seõ
mang ñeán cho hoïc sinh nhöõng kieán thöùc boå ích cho ngaønh hoïc vaø aùp duïng toát cho
coâng vieäc sau naøy.
Tuy ñaõ tham khaûo nhieàu taøi lieäu vaø qua kinh nghieäm thöïc teá nhöng chaéc
chaén cuoán giaùo trình vaãn coù nhöõng haïn cheá nhaát ñònh. Tröôøng Trung hoïc Vaên thö
Löu tröõ TW 2 raát mong nhaän ñöôïc söï goùp yù cuûa quyù thaày coâ, quyù ñoàng nghieäp
gaàn xa ñeå cuoán giaùo trình thöïc söï trôû thaønh moät coâng cuï höõu ích cho hoïc sinh
ngaønh tin hoïc noùi rieâng vaø ñoäc giaû noùi chung.
TRÖÔØNG TRUNG HOÏC VAÊN THÖ LÖU TRÖÕ TRUNG ÖÔNG II
- MUÏC LUÏC
LÔØI MÔÛ ÑAÀU ........................................................................................................2
CHÖÔNG I : TOÅNG QUAN VEÀ VIEÄC BAÛO DÖÔÕNG MAÙY VI TÍNH (PC) .......5
I. Muïc ñích cuûa coâng taùc baûo döôõng. .............................................................5
II. Caùc yeâu caàu ñoái vôùi KTV (kyõ thuaät vieân) baûo döôõng................................5
III. An toøan lao ñoäng.....................................................................................5
IV. Caùc thieát bò vaø coâng cuï söûa chöõa. ...........................................................8
CHÖÔNG II: PHAÀN CÖÙNG MAÙY TÍNH .............................................................9
I. Toång quan veà phaàn cöùng maùy tính. ............................................................9
II. Caùc thaønh phaàn cô baûn cuûa maùy vi tính......................................................9
1. Maøn Hình (Monitor)................................................................................9
Baøn phím (Keyboard) ...........................................................................10
2.
3. Chuoät (Mouse) ......................................................................................12
4. Hoäp Maùy (Case) ...................................................................................13
5. Boä nguoàn (Power supply) .....................................................................16
6. Mainboard (Bo Maïch Chính)................................................................18
7. Boä xöû lyù trung taâm (Central Processing Unit - CPU) ...........................21
Chip boä nhôù RAM (Random Access Memory) ............................................23
8. Caùc oå dóa (Disk drive)...........................................................................25
9. Caùc coång giao tieáp, ñaàu noái, caùp noái chuaån (Port, Connector, Cable) .27
10. Caùc bo maïch giao tieáp (Interface card) ............................................30
III. Nhaän bieát, phaân loaïi caùc kieåu Bus, vaø khe caém môû roäng. ...................32
1. Bus heä thoáng .........................................................................................32
2. Bus vaøo ra (I/O Bus) .............................................................................32
CHÖÔNG III: LAÉP RAÙP MAÙY TÍNH .................................................................42
I. Caùc böôùc chuaån bò. ...................................................................................42
II. Laép raùp maùy tính. .....................................................................................42
1. Laép raùp boä nguoàn ..................................................................................42
2. Laép Raùp CPU Vaøo Main Board:...........................................................43
3. Laép ñaët MainBoard:..............................................................................45
4. Laép RAM vaøo MainBoard ....................................................................46
5. Laép raùp caùc loaïi Card môû roäng :...........................................................47
6. Laép raùp oå ñóa meàm (floppy disk) : ........................................................48
7. Laép raùp oå cöùng (HDD – Hard Disk) .....................................................48
8. Laép Raùp CD-ROM, CD-RW, DVD-ROM, DVD-RW ..........................50
9. Laép raùp chuoät ........................................................................................50
- 10. Laép raùp loa (Speaker) .......................................................................50
11. Laép raùp maøn hình (Monitor): ............................................................51
12. Laép Raùp Maùy In Vaø Maùy Queùt Vaøo PC ...........................................51
13. Caùc ñaàu noái khaùc : ............................................................................51
III. Test Maùy ...............................................................................................52
IV. Xaùc laäp BIOS ........................................................................................53
1. Khaùi nieäm ROM BIOS..........................................................................53
2. Xaùc laäp BIOS ........................................................................................58
CHÖÔNG IV: CAØI ÑAËT PHAÀN MEÀM CHO 1 MAÙY TÍNH MÔÙI ......................70
I. Phaân hoïach vaø ñònh daïng ñóa cöùng. ..........................................................70
1. Phaân hoaïch oåå cöùng................................................................................70
2. Ñònh daïng oå ñóa cöùng (Formating ).......................................................80
II. Caøi ñaët heä ñieàu haønh Windows. ...............................................................81
1. Yeâu Caàu Phaàn Cöùng Toái Thieåu ............................................................81
2. Caøi Ñaët Win98se...................................................................................81
III. Caøi ñaët vaø gôõ boû caùc chöông trình. .......................................................85
1. Caøi ñaët trình ñieàu khieån caùc thieát bò (driver)........................................85
2. Caøi ñaët caùc phaàn meàm öùng duïng. .........................................................87
3. Caùch gôõ boû moät chöông trình khoûi maùy tính. .......................................87
CHÖÔNG V: CHUAÅN ÑOÙAN VAØ SÖÛA CHÖÕA SÖÏ COÁ MAÙY TÍNH ................88
I. Nguyeân nhaân gaây ra söï coá maùy tính.........................................................88
II. Caùch chuaån ñoùan vaø khaéc phuïc caùc hö hoûng phaàn cöùng..........................88
1. Xaùc ñònh hoûng hoùc : ..............................................................................88
2. Caùch xöû lyù: ............................................................................................90
3. Thöû laïi:.................................................................................................90
III. Caùch chuaån ñoùan vaø khaéc phuïc caùc hö hoûng phaàn meàm......................91
1. Xaùc ñònh nguyeân nhaân: .........................................................................91
2. Khaéc phuïc: ............................................................................................91
CHÖÔNG VI: BAÛO TRÌ HEÄ THOÁNG .................................................................92
I. YÙ nghóa cuûa vieäc baûo trì heä thoáng. ...........................................................92
II. Baûo trì heä thoáng. .......................................................................................92
1. Coâng vieäc thöôøng xuyeân:......................................................................92
2. Coâng taùc baûo trì : ..................................................................................93
III. Söû duïng caùc tieän ích thoâng duïng ñeå toái öu hoùa hoïat ñoäng cuûa maùy tính.
94
1. Chöông trình queùt ñóa (Scan Disk):.......................................................95
2. Chöông trình Disk Cleanup : Doïn deïp caùc file raùc treân ñóa: ................95
3. Chöông trình Disk Defragment: Choáng phaân maûnh taäp tin:.................96
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 5
CHÖÔNG I : TOÅNG QUAN VEÀ VIEÄC BAÛO DÖÔÕNG
MAÙY VI TÍNH
I. Muïc ñích cuûa coâng taùc baûo döôõng.
Vieäc baûo döôõng maùy tính laø coâng vieäc thöôøng xuyeân vaø raát caàn thieát cuûa
nhöõng ngöôøi söû duïng maùy tính. Maùy tính laø coâng cuï hoã trôï chuùng ta raát nhieàu
trong coâng vieäc, vieäc baûo döôõng maùy thöôøng xuyeân vaø ñònh kyø laø caùch toát nhaát
ñeå chuùng ta keùo daøi tuoåi thoï cuûa maùy. Vieäc ñoù ñoàng nghóa vôùi giaûm chi phí cho
coâng vieäc, goùp phaàn haï giaù thaønh saûn phaåm, choáng laõng phí vaø tieát kieäm ñöôïc
ngaân saùch cho cô quan cuõng nhö gia ñình.
Cho duø heä thoáng maùy tính cuûa moät cô quan, cuûa moät doanh nghieäp hay cuûa caù
nhaân ñaõ ñöôïc ñaàu tö toát nhaát caû veà phaàn cöùng vaø phaàn meàm , nhöng cuõng khoù
traùnh khoûi caùc söï coá bôûi nhieàu nguyeân nhaân. Vieäc baûo trì thöôøng xuyeân vaø khaéc
phuïc kòp thôøi söï coá maùy tính seõ goùp phaàn :
Ñaûm baûo an toaøn thoâng tin ,
-
Naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng maùy tính,
-
Naâng cao ñoä beàn, ñoä oån ñònh cuûa phaàn cöùng, phaàn meàm trong heä thoáng.
-
II. Caùc yeâu caàu ñoái vôùi kyõ thuaät vieân (KTV) baûo döôõng.
Coù kieán thöùc veà phaàn cöùng maùy tính.
-
Coù khaû naêng phaùn ñoùan vaø xöû lyù söï coá maùy tính.
-
Coù yù thöùc trong vieäc baûo ñaûm an toøan cho con ngöôøi cuõng nhö maùy moùc.
-
Söû duïng thaønh thaïo vaø ñuùng kyõ thuaät caùc thieát bò phuïc vuï cho quaù trình
-
baûo döôõng.
III. An toøan lao ñoäng.
Vaán ñeà veà an toaøn seõ ñeà caäp ñeán caùc khaû naêng vaø vieäc phoøng traùnh caùc söï
coá coù theå gaây ra toån thaát, hö hoûng thieát bò cuõng nhö aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa
kyõ thuaät vieân.
An toaøn cho thieát bò
Khi thao taùc laép raùp caùc thaønh phaàn trong maùy tính, chuùng ta caàn löu yù caùc
ñieåm sau :
- Caùc thieát bò vaø thaønh phaàn söû duïng nguoàn ñieän tröïc tieáp xoay chieàu
(110/220V) nhö monitor, boä nguoàn maùy tính … bò coù khaû naêng gaây ra nguy hieåm
cao ñoái vôùi söùc khoûe cuûa KTV.
- Moät soá thieát bò raát nhaïy caûm vôùi ñieän aùp, do ñoù moïi söï tieáp xuùc ñeàu raát deã
laøm hö hoûng caùc thieát bò naøy. Do ñoù, khi ñaáu noái caùc thieát bò naøy caàn löu yù moät
soá ñieåm sau:
+ Coâng suaát thieát bò : xem coù phuø hôïp vôùi nguoàn caáp hay khoâng
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 6
+ Ñieän theá söû duïng ñaàu vaøo : 110/220 V coù theå gaây chaùy, hö hoûng thieát bò
+ Doøng ñieän yeâu caàu : caàn löu yù ñoái vôùi caùc Adapter thieát bò , coù theå gaây
khoâng hoaït ñoäng, khoâng oån ñònh hoaëc chaùy Adapter
- Caùc ñaàu caém noái ñoái vôùi caùp nguoàn, caùp tín hieäu, bo maïch : caàn ñöôïc löu
yù veà vò trí cuûa chaân soá 1 hay chieàu caém. Caùc thaønh phaàn naøy söû duïng nguoàn ñieän
moät chieàu ñieän theá thaáp ( DC- ±5, ± 12, ±24 vol) khoâng gaây nguy hieåm cho
KTV nhöng coù theå gaây ra chaùy, hö hoûng linh kieän, bo maïch. Ngoaøi ra coøn coù theå
laøm hö chaân caém, cong , nöùt, gaõy , vôõ thieát bò hoaëc bo maïch, khoâng theå söû duïng
ñöôïc
- Caùc chip linh kieän, bo maïch : phaàn lôùn caùc linh kieän treân maùy tính hoïat
ñoäng theo nguyeân lyù ñieän töø (ElectroMagnetic) neân raát deã bò aûnh höôûng bôûi :
+ Taùc ñoäng cuûa tónh ñieän : töø KTV truyeàn sang linh kieän hay töø caùc nguoàn
phaùt tónh ñieän böùc xaï
+ Taùc ñoäng cuûa töø tröôøng : do caùc nguoàn phaùt töø tröôøng nhö nam chaâm,
maùy phaùt ñieän, maøn hình TV, monitor
+ Taùc ñoäng do bò öôùt, thaám nöôùc hoaëc caùc chaát loûng daãn ñieän
An toaøn cho KTV (kyõ thuaät vieân).
Nhö ñaõ neâu ôû phaàn treân, KTV caàn löu yù veà an toaøn cuûa baûn thaân khi tieáp
xuùc vôùi caùc thieát bò vaø thaønh phaàn söû duïng nguoàn ñieän tröïc tieáp xoay chieàu
(110/220V). Khi kieåm tra, söûa chöõa caùc thieát bò söû duïng nguoàn ñieän tröïc tieáp
xoay chieàu (110/220V), kyõ thuaät vieân nhaát thieát phaûi tuaân thuû moät soá nguyeân taéc
sau:
- Khoâng ñi chaân traàn khi tieáp xuùc, thao taùc treân caùc thieát bò.
- Phaûi duøng buùt thöû ñieän ñeå kieåm tra caùc thieát bò tröôùc khi tieáp xuùc tröïc
tieáp.
- Söû duïng ñuùng kyõ thuaät vaø ñuùng quy trình caùc duïng cuï baûo trì, söûa chöõa
maùy tính.
Ñoái vôùi caùc thieát bò söû duïng ñieän theá thaáp nhö RAM, caùc card môû roäng thì
khi thao taùc neân ñeo voøng tónh ñieän ôû coå tay ñeå traùnh laøm hö hoûng thieát bò.
Löu yù veà ñieän theá ñaát (Ground) : do heä thoáng ñieän Vieät Nam khoâng coù
ñöôøng daây noái ñaát neân ñieän theá GND coù theå leân ñeán vaøi chuïc Voltage. Hieän
töôïng naøy thöôøng gaëp khi söû duïng oån aùp (Regulator), treân caùc taàng cao cuûa toøa
nhaø hoaëc caùc heä thoáng ñieän caáp nguoàn söû duïng chung giöõa maùy tính vaø heä thoáng
maùy ñieàu hoøa khoâng khí.
Giaûi phaùp : Neân söû duïng gaêng tay cao su moûng, ñi giaøy hoaëc deùp baûo
ñaûm caùch ñieän, khoâng thao taùc khi bò öôùt (do möa) hoaëc thieát laäp ñöôøng daây noái
ñaát cho heä thoáng
Moâi tröôøng laøm vieäc :
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 7
Veà moâi tröôøng laøm vieäc caàn phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu sau:
• Khoâ raùo
Neáu phoøng laøm vieäc vaø nôi ñeå maùy tính quaù aåm thaáp, caùc thaønh phaàn linh
kieän beân trong maùy tính raát deã bò oâ xy hoaù, deã gaây ra chaïm chaäp maïch ñieän, vì
vaäy caàn phaûi ñeå maùy tính ôû nôi khoâ raùo, thoaùng maùt. Trong tröôøng hôïp maùy bò
aåm do laâu ngaøy khoâng söû duïng, do moâi tröôøng aåm thaáp, chuùng ta khoâng neân cho
maùy laøm vieäc ngay, maø neân saáy maùy (vôùi nhieät ñoä 250-280) khoaûng vaøi tieáng
ñoàng hoà.
Nhieät ñoä
•
Nhieät ñoä moâi tröôøng thöôøng trong khoaûng 18-25oC laø ñieàu kieän ñeå maùy
tính hoaït ñoäng khaù oån ñònh. Lyù töôûng nhaát laø maùy tính ñaët trong phoøng coù ñieàu
hoaø nhieät ñoä. Tuy nhieân, khoâng phaûi nôi laøm vieäc naøo cuõng ñaày ñuû tieän nghi,
ñöøng quaù lo laéng, maùy tính vaãn coù khaû naêng chòu ñöôïc nhieät ñoä laøm vieäc treân 350
C bôûi heä soá an toaøn cuûa caùc linh kieän vaø CPU khaù cao.
Khoâng bò aûnh höôûng cuûa ñieän töø tröôøng:
•
Neáu sô yù ñaët nam chaâm caïnh maùy tính, maøn hình, coi chöøng chuùng ta seõ
gaëp söï coá khoù löôøng nhö : khoâng ñoïc ñöôïc döõ lieäu trong oå cöùng vì nam chaâm ñaõ
laøm thay ñoåi chieàu töø hoaù cuûa caùc phaàn töû treân beà maët ñóa, maøn hình bò bieán ñoåi
maøu ôû phía coù nam chaâm.
Neáu coù 2 boä maùy tính- vôùi 2 maøn hình ñaët saùt nhau vaø cuøng baät nguoàn,
chuùng ta seõ thaáy maøn hình coù nhöõng soïc môø naèm ngang, neáu taét nguoàn cuûa moät
trong 2 maøn hình, chuùng ta seõ thaáy maøn hình trôû laïi bình thöôøng ….
Noùi toùm laïi, ñieän töø tröôøng aûnh höôûng raát lôùn ñeán khaû naêng hoaït ñoäng cuûa
maùy tính. Chuùng ta neân löu yù ñeán vaán ñeà naøy.
Ít buïi
•
Chæ moät thôøi gian ngaén söû duïng maùy tính, buïi baån seõ phuû leân maiboard,
phuû leân beà maët caùc vi maïch, baùm vaøo caùc khe caém - caùc chaân linh kieän, len loûi
vaøo beân trong oå ñóa meàm, oå CD, baùm leân caùc cöûa thoâng gioù… Tình traïng naøy seõ
laøm giaûm khaû naêng toaû nhieät cuûa caùc vi maïch treân mainboard daãn tôùi hoûng chip,
ñaëc bieät laø CPU. Nhöõng ngaøy möa- khoâng khí aåm thaáp, lôùp buïi seõ laø thaønh phaàn
haáp thuï ñoä aåm laøm chaäp maïch caùc daây daãn hoaëc caùc chaân vi maïch. Hôn nöõa söï
hö hoûng coù theå dieãn bieán chaäm, gaây ra loãi chaäp chôøn raát khoù tìm nguyeân nhaân.
Baøn phím coù theå bò keït do quaù nhieàu buïi baån. Khoùi thuoác laù cuõng laø moät vaán ñeà
lôùn ñoái vôùi maùy tính vì noù taïo neân moät maøng dính raát khoù caäy. Caùch deã daøng
nhaát ñeå giöõ saïch maùy tính laø ñaûm baûo khoâng khí xung quanh maùy luoân saïch vaø
thöôøng xuyeân laøm veä sinh maùy tính.
Ñieän aùp:
• Nguoàn cung caáp oån ñònh
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 8
Thöôøng nguoàn maùy tính coù theå töï ñoäng ñieàu chænh ñieän aùp trong khoaûng
töø ~180v ñeán ~240v. Nhöng chuùng ta cuõng coù theå duøng theâm boä oån aùp beân ngoaøi
ñeå ñaûm baûo ñieän aùp ~ 220v cung caáp cho nguoàn maùy tính.
Neân coù boä löu ñieän ñeå traùnh maát ñieän ñoät ngoät
•
Khi maùy tinh ñang hoaït ñoäng, bò maát ñieän ñoät ngoät , maùy tính coù theå xaûy
ra söï coá ñaùng tieác:
+ Döõ lieäu ñaõ vaø ñang nhaäp nhöng baïn chöa kòp löu leân ñóa seõ bò maát
+ Gaây hö hoûng chöông trình ñaëc bieät laø Windows
+ Coù theå gaây ra va ñaäp ñaàu töø oå ñóa cöùng
+ Coù theå gaây söï coá phaàn cöùng
Ñeå chuû ñoäng hoaøn toaøn khi maát ñieän, chuùng ta neân chuaån bò theâm boä UPS
(Uninterrupted Power Supply). UPS coøn goïi laø boä nguoàn khoâng ngaét hoaëc boä löu
ñieän.
UPS laø moät thieát bò bao goàm boä chuyeån maïch ñieän töû, boä naïp acquy, vaø
acquy. Bình thöôøng , maùy tính, maøn hình ñöôïc cung caáp ñieän thoâng qua UPS, vaø
UPS caém tröïc tieáp vaøo nguoàn ~220v. Khi maát ñieän, boä chuyeån maïch ñieän töû laäp
töùc chuyeån sang cung caáp nguoàn acquy cho maùy tính maø maùy tính haàu nhö khoâng
caûm nhaän ñöôïc söï chuyeån maïch naøy. Tuyø theo dung tích cuûa acquy vaø soá thieát bò
ñöôïc noái vaøo, maùy tính seõ ñöôïc caáp ñieän trong moät thôøi gian nhaát ñònh, toát nhaát,
baïn neân löu taøi lieäu leân ñóa, ngöng chöông trình vaø taét maùy vi tính theo caùch
thoâng thöôøng sau moät thôøi
IV. Caùc thieát bò vaø coâng cuï söûa chöõa.
Caùc duïng cuï caàn thieát cho moät KTV maùy tính bao goàm :
- Ñoàng ñoà ño vaïn naêng (VOM) - ít söû duïng
- Tuoác vít loaïi + vaø - , côõ lôùn, nhoû - thöôøng söû duïng
- Nhíp gaép, keïp - thöôøng söû duïng
- Choåi queùt, maùy huùt – thoåi buïi - laøm veä sinh
- Daây coät guùt – nhöïa - thöôøng söû duïng
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 9
CHÖÔNG II: PHAÀN CÖÙNG MAÙY TÍNH
Toång quan veà phaàn cöùng maùy tính.
I.
Trong moät maùy vi tính (hay coøn goïi laø maùy tính caù nhaân - PC) goàm nhieàu thieát
bò ñöôïc keát noái vôùi nhau (Hình 2-1), caùc thieát bò phaàn cöùng chuû yeáu trong moät
maùy PC bao goàm:
Maøn hình CPU Loa
Webcam
Modem
Baøn phím Chuoät
Maùy in
Hình 2-1
- Monitor (Maøn hình): Laø thieát bò xuaát (output), duøng ñeå hieån thò thoâng tin
cuûa maùy tính ra ngoaøi.
- Keyboard (Baøn phím): Laø thieát bò nhaäp (input), duøng ñeå ñöa thoâng tin (döõ
kieän) vaøo maùy tính.
- Mouse (Chuoät): Laø thieát bò duøng ñeå di chuyeån con troû.
- Case (Thuøng maùy): Duøng ñeå chöùa caùc thaønh phaàn sau ñaây:
o Power supply: Boä nguoàn
o Mainboard : Bo maïch chính
o CPU (Central Processor Units): Boä xöû lyù trung taâm
o RAM (Random Access Memory): Boä nhôù môû roäng
o VGA Card: Card ñieàu hôïp maøn hình
o HDD (Hard Disk): OÅ ñóa cöùng
o FDD (Floppy): OÅ ñóa meàm
II. Caùc thaønh phaàn cô baûn cuûa maùy vi tính.
1. Maøn Hình (Monitor)
Maøn hình laø thieát bò xuaát (output) duøng ñeå hieån thò caùc thoâng tin vaø keát
quaû xöû lyù trong quaù trình laøm vieäc. Coù hai loaïi maøn hình chính:
CRT- Monitor (maøn hình daïng tuyùp) (hình 2-3a)
Ngay töø thôøi ñieåm ban ñaàu, maùy tính söû duïng monitor daïng tuyùp (Cathode
Ray Tube). CRT-monitor aùp duïng nguyeân taéc phoùng tia ñieän töû leân maøn hình
(screen) ñöôïc traùng phosphur ñeå phaùt saùng taïo neân hình aûnh. CRT-monitor
thöôøng coù phaàn ñöoâi daøi ôû phía sau do kích thöôùc cuûa boùng ñeøn hình (hình 2-2).
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 10
Hình 2-2
LCD monitor (maøn hình tinh theå loûng)
Trong nhöõng naêm veà sau, maøn hình LCD (Liquiq Crystal Display) laø
nhöõng monitor phaúng, kích thöôùc deïp vaø nheï ñaõ laàn löôït thay theá caùc CRT-
monitor do söï tieán boä veà coâng ngheä ñaõ giuùp giaûm giaù thaønh.
LCD monitor coù 2 ñieåm baát lôïi so vôùi CRT monitor laø : ñoä saùng thaáp vaø
maøu saéc bò thay ñoåi tuøy theo goùc nhìn. Tuy nhieân LCD cuõng coù lôïi ñieåm laø löôïng
ñieän tieâu thuï ít vaø khoâng coù hieän töôïng böùc xaï ñieän töø (electromagnetic
radiation)
Caùc löu yù khi ñaùnh giaù veà monitor:
Vôùi monitor, caùc thoâng soá thöôøng ñöôïc xem xeùt chuû yeáu ñeå ñaùnh giaù veà
chaát löôïng laø :
- Ñoä lôùn maøn hình (Screen size) , tính baèng inches
- Khoaûng caùch giöõa caùc toå hôïp ñieåm taïo maøu (dot pitch) , tính baèng mm
- Khaû naêng ñaùp öùng taàn soá ñoàng boä doïc (Vertical Sync Freq)
- Maøn hình loaïi phaúng hay cong (Flattron)
- Ñoä böùc xaï, coâng suaát tieâu thuï ñieän, khaû naêng ñieàu chænh Distortion
Neáu laø LCD monitor thì caùc thoâng soá caàn quan taâm theâm veà caùc thoâng soá sau :
- Cöôøng ñoä saùng
- Goùc nhìn roõ (View Angle)
Hình 2-3b: Maøn hình LCD
Hình 2-3a:Maøn hình CRT
2. Baøn phím (Keyboard)
Baøn phím laø caùc thieát bò nhaäp, duøng ñeå
ñöa döõ kieän vaøo maùy tính (Hình 2-4)
Hình 2-4
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 11
Beân trong baøn phím coù heä thoáng vi xöû lyù thöïc hieän coâng taùc : doø ñeå nhaän
bieát coù phím nhaáân, xaùc ñònh phím nhaán vaø taïo maõ phím töông öùng (goïi laø Scan
Code) ñeå gôûi veà maùy tính
Caùc loaïi keyboard söû duïng hieän nay laø loaïi IBM Enhanced AT style (coøn
goïi laø AT Enhanced) thay theá cho caùc loaïi theá heä cuõ goïi laø XT coù soá löôïng phím
ít hôn.
Keyboard ñöôïc noái vaøo maùy tính qua sôïi caùp bao goàm caùc ñöôøng tín hieäu
vaø phaàn caáp nguoàn. Loaïi ñaàu
noái cuûa keyboard thöôøng gaëp laø
loaïi ñaàu noái lôùn (standard
keyboard connector) (Hình 2-5a)
vaø ñaàu noái loaïi PS/2(hình 4-5b)
vôùi caùc ñöôøng tín hieäu nhö sau:
Hình 2-5b
Hình 2-5a
Loaïi ñaàu noái lôùn AT 5-pin Loaïi PS/2 6-pin
Pin Name Description Pin Name Description
1 CLK Xung ñoàng boä 1 DATA Tín hieäu
2 DATA Tín hieäu 2
3 No 3 GND Ground
4 GND Ground 4 + 5V Power source
5 + 5V Power source 5 CLK Xung ñoàng boä
6
Caáu taïo vaät lyù : caùc phím trong keyboard chuû yeáu coù 2 daïng caáu taïo chính :
- Daïng duøng cuoän daây kim loaïi hình loø xo ñeå ñaåy phím baät leân sau khi bò
nhaán
- Daïng duøng maøng plastic traùng kim loaïi . Khi coù phím nhaán, caùc maøng cao
su treân vaø döôùi coù traùng kim loaïi seõ tieáp xuùc taïo tín hieäu vaø phaàn cao su
taïo ñoä naûy ñeå baät phím trôû veà vò trí
Caùc thoâng soá
Löïc caàn thieát ñeå nhaán moät phím chæ vaøo khoaûng 100 gr vaø duø coù nhaán
maïnh hôn thì cuõng chæ cho cuøng keát quaû. Caùc phím coøn ñöôïc thieát keá theo kieåu
Click (khi nhaán phaùt tieáng keâu Click) hoaëc loaïi Soft (khoâng phaùt tieáng keâu) ñeå
ñaùp öùng loaïi coâng vieäc nhaäp döõ lieäu cuûa ngöôøi söû duïng. Caùc thoâng soá quan troïng
cuûa phím:
- Delay time : thôøi gian chôø tröôùc khi phaùt ra maõ thöù hai cuûa cuøng phím aán khi
nhaán vaø giöõ phím lieân luïc. Tính baèng mili sec
: soá maõ phím taïo ra trong khoûang thôøi gian 1 giaây
- Repeat
Hieän nay coù raát nhieàu caùc daïng caûi tieán treân keyboard nhö :
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 12
- Phaân nhoùm caùc phím theo baøn tay traùi – phaûi, keát hôïp mouse treân
keyboard
- Theâm caùc phím chöùc naêng ñaëc bieät nhö : caùc phím söû duïng khi truy caäp
internet (Home, Search, Back, Forward, Refresh,…), caùc phím ñieàu khieån
heä thoáng CD player ( Play, Stop, Start, Next track,…)
- Caùc loaïi baøn phím khoâng daây, caùc loaïi baøn phím söû duïng coång noái USB
3. Chuoät (Mouse)
Mouse töông töï nhö caùc Pointer device (thieát bò ñònh vò) khaùc ñöôïc duøng
ñeå xaùc ñònh vò trí ngöôøi söû duïng ñang thao taùc treân maøn hình
Chuoät khoâng daây
Hình 2-6
Mouse thöôøng ñöôïc keát noái vôùi maùy tính thoâng qua coång noái PS/2 töông töï
nhö keyboard
Vôùi loaïi mouse ñònh vò cô hoïc, maët döôùi tieáp xuùc vôùi maët phaúng ñaët
mouse coù baùnh xe laên, khi di chuyeån baùnh xe laên seõ töông taùc vôùi heä thoáng beân
trong taïo caùc xung tín hieäu thoâng baùo soá ñieåm mouse di chuyeån. Caùc loaïi mouse
duøng quang hoïc hay caùc phöông phaùp khaùc ñeàu coù taùc duïng phaùt ra caùc xung tín
hieäu nhö ñaõ keå treân.
Treân Mouse coù caùc phím (button) duøng ñeå thöïc hieän thao taùc taïi vò trí ñang
ñöôïc xaùc ñònh. Veà cô baûn, mouse chæ caàn 2 phím Traùi vaø Phaûi, nhöng caùc loaïi
mouse hieän nay thöôøng coù 3 phím vaø nuùt thöù 3 thöôøng laø baùnh xe laên.
Baùnh laên (nuùt thöù 3) thöôøng ñöôïc duøng cho muïc ñích dôøi noäi dung caùc trang
taøi lieäu daøi goàm nhieàu trang maøn hình
Caùc thoâng soá
Caùc thoâng soá cuûa mouse ñöôïc ñieàu chænh baèng caùc coâng cuï cuûa heä ñieàu haønh.
Caùc thoâng soá ñieàu chænh bao goàm :
- Right click – Left click : phím click cô baûn laø phím Phaûi hay phím Traùi ñeå
phuïc vuï ngöôøi thuaän tay Phaûi hay thuaän tay Traùi
- Double click speed : ñieàu chænh quaõng thôøi gian giöõa 2 laàn click lieân tieáp
ñeå xaùc ñònh thao taùc double click.
- Pointer : choïn hình daïng cuûa Mouse Pointer
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 13
4. Hoäp Maùy (Case)
Hoäp maùy coù theå coi nhö laø phaàn khung cuûa moät maùy tính. Trong hoäp maùy,
caùc thaønh phaàn cuûa maùy tính seõ ñöôïc laép ñaët, lieân keát vôùi nhau ñeå taïo thaønh moät
khoái hoaøn chænh maø chuùng ta thöôøng quen goïi laø CPU. Hôn nöõa, phaàn khung seõ
ñöôïc noái maùt qua nguoàn, ñieàu naøy seõ ngaên ngöøa caùc thaønh phaàn maùy tính bò hö
hoûng do vieäc hình thaønh hoaëc phoùng doøng ñieän tónh.
Hoäp maùy khaù ña daïng veà hình thöùc vaø kích thöôùc, nhöng vieäc saûn xuaát
hoäp maùy phaûi tuaân theo moät trong caùc thöøa soá ñònh daïng (Form Factor) Full Size
AT, Baby AT, LPX, ATX, NLX. Thöøa soá ñònh daïng chæ ra caùc kích thöôùc vaät lyù
vaø kích côõ cuûa mainboard, quy ñònh loaïi hoäp maùy naøo laép vöøa mainboard. Hieän
nay caùc mainboard Full Size AT, Baby AT, LNX ñaõ loãi thôøi, do ñoù caùc hoäp maùy
töông thích vôùi caùc mainboard naøy cuõng khoâng coøn ñöôïc saûn xuaát nöõa. Hình 2-7
trình baøy caùc chuûng loaïi hoäp maùy.
Caùc
chuûng
loaïi
Case
Hình 2-7
Case AT(Advanced Technology )
Tröôùc ñaây phaàn lôùn maùy tính söû duïng loaïi case coù boä nguoàn loaïi AT. Ñoái vôùi
loaïi voû nguoàn naøy daây nguoàn ñöôïc caém tröïc tieáp vaøo Contact ôû phía tröôùc cuûa voû
maùy. Thöôøng voû thuøng coù dieän tích nhoû goïn. Hieän nay voû maùy loaïi AT khoâng
coøn phoå bieán.
Case ATX(Advanced Technology eXtended):
Hoäp maùy ATX ñöôïc thieát keá sao cho boä nguoàn cung caáp vaø hoäp maùy phaûi
töông thích vôùi mainboard ATX:
Cho pheùp laép ñaët mainboard ATX vôùi nhöõng kích thöôùc :
o
- Full size (Kích thöôùc ñaày ñuû): roäng 12inch – daøi 9.6 inch (305mm x
244mm)
- Mini ATX : roäng 11.2inch – daøi 8.2inch (284mm x 208mm)
- Micro ATX : roäng 9.6inch – daøi 9.6inch (244mm x 244mm)
Maët sau hoäp maùy coù moät phaàn hôû vôùi kích thöôùc: roäng 6.25inch x
o
cao1.75inch (15.9mm x 4.45mm). Vuøng naøy cho pheùp boá trí caùc coång vaøo ra tröïc
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 14
tieáp leân phía sau cuûa mainboard maø khoâng caàn duøng cable ñeå noái caùc ñaàu noái
coång vaøo ra leân caùc boä noái treân mainboard.
Nguoàn ATX coù quaït nguoàn ñieän ñeå laøm maùt CPU vaø boä nhôù chính
o
moät caùch tröïc tieáp do CPU vaø boä nhôù chính ñöôïc ñaët caïnh boä nguoàn. Ñieàu naøy
cho pheùp loaïi boû caùc quaït laøm maùt CPU. Ñoàng thôøi quaït nguoàn ATX thoåi vaøo
khung heä thoáng, laøm taêng aùp suaát khung heä thoáng, goùp phaàn loaïi boû söï xaâm nhaäp
cuûa buïi vaø chaát baån vaøo heä thoáng.
Power
Supply
Vò trí laép
quaït
Khoang laép
Khoang oå ñóa 5 1/4"
laép oå ñóa
3 1/2"
Hình 2-8a: Case ATX Hình 2-8b: Caùch boá trí Case ATX
Case NLX
NLX mang ñaëc tính kyõ thuaät môùi nhaát cho caùc PC hieän ñaïi, do ñöôïc hoã trôï
bôûi nhieàu nhaø saûn xuaát, noù seõ trôû neân phoå duïng hôn trong nhöõng naêm tôùi. Hình
2.4. Trình baøy caùch boá trí caùc thaønh phaàn treân mainboard NLX. Treân cô sôû ñoù,
hoäp maùy NLX ñaõ ñöôïc thieát keá ñeå ñaït ñöôïc yeâu caàu veà tính linh hoaït, höõu hieäu
veà caùch boá trí, maø ngay caû caùc væ maïch vaøo/ ra coù kích thöôùc khaù daøi vaãn laép
vöøa moät caùch deã daøng-khoâng ñuïng vaøo caùc phaàn khaùc trong hoäp maùy.
Baûng gaén caùc ñaàu noái coång
Mainboar
Hình 2-9
Quaït
Cable
Card caém ñöùng
CPU Cable noái card
vôùi caùc thieát bò
ngoaïi vi
Khoang
laép oå ñóa
Mainboard NLX Caùch boá trí hoäp maùy NLX
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 15
Hoäp maùy NLX coù moät soá ñaëc ñieåm:
o Hoäp maùy NLX coù phaàn hôû phía sau töông öùng vôùi baûng gaén caùc ñaàu
noái vaøo/ra ôû phía sau beân phaûi cuûa mainboard.
o Boä nguoàn NLX coù cuøng kích thöôùc vôùi ATX, cuõng ñöa ra möùc ñieän aùp
nguoàn +5v, -5v, +12v, -12v, 3.3v, ñaàu noái nguoàn 20 chaân ñöôïc noái tôùi
væ maïch ñöùng maø khoâng noái tröïc tieáp tôùi mainboard.
Caàn löu yù raèng thöøa soá ñònh daïng NLX quy ñònh caùc kích thöôùc cho
mainboard NLX vôùi nhieàu kích thöôùc khaùc nhau trong khoaûng: lôùn nhaát laø
9inch x 13 inch ( 227mm x 330mm) vaø nhoû nhaát laø 8inch x 10inch ( 203mm x
254mm).
Tuy hình thöùc, kích thöôùc theo thöøa soá ñònh daïng khaùc nhau, nhöng moät hoäp
maùy ñieån hình vaãn bao goàm caùc thaønh phaàn seõ ñöôïc giôùi thieäu ôû phaàn döôùi ñaây.
Case goàm caùc thaønh phaàn :
: phaàn naép che cuûa voû maùy, coù loaïi 1 taám chuïp hoaëc hai taám
- Naép voû
rôøi gaén 2 beân
: phaàn coá ñònh khi laép ñaët thieát bò, duøng ñeå gaén Mainboard (Bo
- Söôøn maùy
maïch chính)
- Ñeøn chæ baùo : duøng chæ baùo tình traïng hoaït ñoäng caùc thaønh phaàn chính beân
trong, goàm caùc loaïi : power (ñeøn baùo nguoàn) , HDD (ñeøn baùo oå
dóa cöùng), Speed (ñeøn baùo toác ñoä). Moät soá loaïi case coøn coù ñeøn
baùo nhieät ñoä beân trong maùy. Ñeå coù theå hoaït ñoäng, caùc loaïi ñeøn
chæ baùo thöôøng coù daây caém vaøo vò trí töông öùng treân mainboard
: goàm coâng taéc nguoàn vaø coâng taéc Reset
- Coâng taéc
- Khoang gaén thieát bò : laø caùc khoang duøng ñeå gaén caùc loaïi thieát bò nhö : oå dóa
meàm (FDD), oå dóa cöùng, oå dóa CD/DVD, quaït giaûi nhieät maùy
: coù vò trí ôû phía sau maùy duøng ñeå noái caùc bo maïch giao tieáp
- Khe caém
(card) beân trong maùy vôùi caùc thieát bò beân ngoaøi
: boä cung caáp ñieän cho toaøn heä thoáng. Hieän coù 2 loaïi nguoàn
- Boä nguoàn
töông öùng laø nguoàn AT vaø nguoàn ATX
: case thöôøng coù linh kieän keøm theo nhö caùc loaïi oác, khe chaën,
- Linh kieän
maët naï voû,…duøng ñeå gaén caùc bo maïch, thieát bò
: daây caùp caáp nguoàn
- Daây caùp
Ñieåm khaùc nhau cô baûn giöõa nguoàn AT vaø ATX :
Nguoàn AT Nguoàn ATX
- Coâng taéc nguoàn noái tröïc tieáp vôùi boä - Coâng taéc ñöôïc noái vaøo Mainboard.
nguoàn.
- Söû duïng 6 daây keùp (12 daây caáp nguoàn cho - Söû duïng 20 daây
Mainboard).
- Taét maùy, nguoàn vaãn coøn hoaït ñoäng (nhaán - Taét maùy ñöôïc ñieàu khieån treân
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 16
coâng taéc Power môùi ngaét nguoàn) Mainboard neân khi taét maùy seõ ñieàu
khieån taét nguoàn.
5. Boä nguoàn (Power supply)
Boä nguoàn laø boä phaän caáp nguoàn hoaït ñoäng cho toaøn boä maùy tính. Boä
nguoàn thöôøng ñöôïc gaén ôû phía treân vaø sau maùy tính (hình 2-10).
Boä nguoàn thöôøng coù : coâng taéc, oå Hình 2-10
caém ñieän ñaàu vaøo, oå caém ñieän ñaàu ra
(duøng cho monitor), coâng taéc chuyeån
ñieän theá (110 / 220 V), quaït giaûi nhieät,
caùc loaïi caùp nguoàn caáp cho caùc thieát bò
Ñieän theá ñaàu vaøo cuûa boä nguoàn coù
theå laø 110 hoaëc 220V – AC, coøn ñieän theá
ñaàu ra ñöôïc cung caáp qua caùc loaïi caùp
caáp nguoàn cho thieát bò laø ñieän theá DC
vôùi caùc möùc ±5/ ±12 V. Caùc boä nguoàn trung bình thöôøng coù coâng suaát töø 200 –
230 W, coøn caùc boä nguoàn maïnh thöôøng coù coâng suaát töø 300 – 400W.
Coù 2 loaïi nguoàn maùy tính laø : nguoàn AT vaø nguoàn ATX, vieäc söû duïng
loaïi nguoàn phuï thuoäc vaøo loaïi mainboard cuûa maùy tính. Caùc loaïi maùy töø Pentium
II trôû veà tröôùc söû duïng nguoàn AT, caùc loaïi maùy töø Pentium III trôû veà sau thöôøng
söû duïng nguoàn ATX. Söï khaùc bieät chuû yeáu laø nguoàn ATX coù maïch kieåm soaùt heä
thoáng ñieän cung caáp:
Nguoàn AT
Nguoàn AT cung caùp ñieän aùp moät chieàu ± 5v, ±12v. Coâng suaát laøm vieäc
cuûa nguoàn khoaûng 200W, 250W.
Hai ñaàu noái nguoàn P8 vaø P9 (coù ghi roõ treân ñaàu noái) ñöôïc caém vaøo ñaàu
noái P1 vaø P2 treân mainboard. Moãi ñaàu noái coù saùu chaân vaø coù choát daáu ñeå traùnh
laép ngöôïc, daãn ñeán laøm hoûng mainboard vaø caùc thaønh phaàn lieân quan khaùc. Chuù
yù laø caùc daây maøu ñen cuûa P8 vaø P9 keà nhau (Hình 2-11).
Quy öôùc maøu daây ñieän nhö sau :
+5V -5V GND -12V +12V
Maøu daây Möùc ñieän aùp
+5v
PG
Ñoû +5v
Traéng -5v
Ñen 0 (noái ñaát)
Vaøng +12v
Xanh (Blue) -12v
P2 | P1
Da cam PG – Power good
Hình 2-11: Ñaàu noái nguoàn loaïi AT
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 17
Ñieän aùp +5v laø nguoàn nuoái caùc maïch ñieän töû, maïch logic treân mainboard,
caùc maïch ñieàu khieån oå ñóa, caùc væ maïch môû roäng, ….
Ñieän aùp +12v ñeå chaïy caùc ñoäng cô oå ñóa, quaït laøm maùt.
Ñieän aùp -5v, -12v haàu nhö khoâng ñöôïc söû duïng trong heä thoáng , nhöng vaãn
caàn thieát ñeå töông thích vôùi Slot theo chuaån ISA .
PG – Power good laø moät tín hieäu +5v ñöôïc göûi töø Boä nguoàn tôùi mainboard
sau khi noù ñaõ hoaøn thaønh vieäc kieåm tra beân trong vaø xaùc ñònh caùc ñieän aùp moät
chieàu ñöa ra ñuû ñeå laøm cho heä thoáng hoaït ñoäng moät caùch chính xaùc. Neáu khoâng
coù tín hieäu naøy bôûi söï coá naøo ñoù hay nguoàn khoâng oån ñònh, maùy tính seõ khoâng
chaïy.
Nguoàn ATX
Nguoàn ATX ñöôïc thieát keá cho mainboard loaïi ATX vaø ñöôïc ñöa vaøo söû
duïng cho Pentium Pro (naêm 1996) vaø caùc maùy tính PC hieän ñaïi .
Nguoàn ATX cung caáp ñieän aùp moät chieàu ± 12v, ± 5v, +3.3v. Coâng suaát
laøm vieäc cuûa nguoàn coù nhieàu loaïi nhö 250W, 300W, 350W hoaëc 400W. Ngoaøi ra
nguoàn ATX coøn ñöôïc boå sung theâm hai ñaëc tính quan troïng , ñoù laø taét nguoàn
baèng phaàn meàm (Soft – Off) vaø quaûn lyù naêng löôïng tieân tieán (APM-Advanced
Power Management).
Khaùc vôùi nguoàn AT, ñaàu noái töø nguoàn ATX vaøo mainboard laø moät ñaàu noái
20 chaân, coù choát ñeå noù chæ coù theå caém vaøo ñaàu noái treân mainboard neáu ñuùng
chieàu. (Hình 2.12a)
- Ngoaøi caùc ñieän aùp ñöa ra nhö nguoàn AT, nguoàn ATX coøn coù theâm caùc ñaàu ra
khaùc nhö:
- Ñieän aùp +3.3v ñeå cung caáp ñieän cho CPU vaø caùc maïch duøng ñieän 3.3v khaùc.
PS-On (Power Supply – On) laø moät tín hieäu ñaëc bieät töø mainboard tôùi
nguoàn, ñöôïc söû duïng ñeå taét nguoàn ñieän cung caáp cho heä thoáng maùy tính thoâng
qua phaàn meàm - ñoù chính laø ñaëc tính Soft - Off. Neáu maùy tính caøi ñaët heä ñieàu
haønh Windows (95,98, NT, 2000) vaø nguoàn ñieän ñöôïc thieát keá taét meàm maø
khoâng caàn aán nuùt coâng taéc taét nguoàn. Khi baïn choïn Shut Down, Windows seõ töï
ñoäng taét maùy tính thay vì hieån thò moät thoâng baùo " It's safe to Shut down the
computer" coù nghóa laø ñaõ an toaøn ñeå taét maùy tính , sau ñoù baïn môùi taét nguoàn.
Maøu vaøng - +5v – Maøu ñoû
+12v +5v – Maøu ñoû
Maøu tím - STB -5v – Maøu Traéng
5v
GND – Maøu ñen
Maøu Xaùm -
GND
PG
GND Choát
GND
PS-On – Maøu xanh G
+5v
GND
GND
-12v – Maøu xanh blue
+5v +3.3v – Maøu naâu
GND
Choát
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 18
Hình 2-12a Hình 2-12b
Ñaàu noái töø nguoàn ATX vaøo mainboard Phaân bieät nguoàn ATvaø ATX
Ñieän aùp +5v STB (Standby) laø ñieän aùp +5v luoân cung caáp cho mainbord
vaø thieát bò ngoaïi vi ngay caû khi chuùng khoâng hoaït ñoäng, trong thôøi gian naøy naêng
löôïng tieâu thuï cuûa heä thoáng ôû möùc toái thieåu. Ñaây chính laø ñaëc tính quaûn lyù naêng
löôïng tieân tieán APM cuûa nguoàn ATX.
6. Mainboard (Bo Maïch Chính)
Mainboard laø bo maïch chính cuûa maùy tính, chöùa taát caû caùc thaønh phaàn,
caùc heä thoáng, linh kieän chuû yeáu cho caùc chöùc naêng hoaït ñoäng cuûa maùy (hình 2-
13). Qua thôøi gian phaùt trieån, coù raát nhieàu loaïi, nhieàu theá heä mainboard do caùc
haõng saûn xuaát khaùc nhau nhöng ñoái vôùi caùc loaïi mainboard hieän nay, chuùng ta coù
theå löu yù moät soá ñaëc ñieåm chính cuûa mainboard nhö sau :
Hình 2-13: MainBoard
- Model : Maõ soá cuûa mainboard tuøy thuoäc vaøo töøng haõng saûn xuaát. Vôùi maõ
soá Model chuùng ta coù theå deã daøng tra cöùu caùc ñaëc tröng chính cuûa
loaïi mainboard
- Power type : loaïi nguoàn caáp söû duïng vôùi mainboard
- CPU socket / CPU support : Xaùc ñònh loaïi chaân caém cuûa CPU vaø nhöõng
loaïi CPU coù theå duøng vôùi mainboard (xem baûng tra cöùu)
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 19
: teân nhaø saûn xuaát vaø maõ soá cuûa loaïi Chip chöùa heä ñieàu khieån chính
- Chipset
treân mainboard. Hieän thò tröôøng coù Chipset cuûa caùc haõng INTEL,
SiS, NVIDIA
- Memory socket / Memory type : Soá löôïng, loaïi chaân caém vaø loaïi RAM coù theå
duøng vôùi main board
- Max memory: xaùc ñònh khaû naêng môû roäng toái ña dung löôïng RAM treân
mainboard
- Frequency System Bus (FSB): Taàn soá hoïat ñoäng cuûa Bus heä thoáng. FSB laø taàn
soá hoïat ñoäng cuûa caùc linh kieän, thieát bò trong heä thoáng (khoâng phaûi
CPU)
- Graphic interface: Khe caém (Slot) duøng cho bo maïch hieån thò (Video card). Xaùc
ñònh loaïi vaø toác ñoä cuûa Video card coù theå söû duïng vôùi mainboard
- IDE interface: Xaùc ñònh loaïi vaø toác ñoä truy caäp dóa cöùng cuûa mainboard
- Advanced I/O port :Xaùc ñònh loaïi vaø coång noái I/O môû roäng coù treân mainboard
(USB, FireWire)
- Intergrated Component: Xaùc ñònh caùc heä thoáng phuï tích hôïp treân mainboard
(Video, Sound, Network)
- Expansion Slot:Xaùc ñònh loaïi khe caém daønh cho caùc thieát bò môû roäng khaùc
Ta coù theå caên cöù vaøo loaïi mainboard phuø hôïp vôùi töøng loaïi Case ñeå phaân
MainBoard laøm 2 loaïi:
Mainboard AT:
Thoâng thöôøng caùc loaïi bo
AT söû duïng caùc ñaàu noái
nguoàn 6 daây keùp hoaëc daây
caáp nguoàn söû duïng caùc ñaàu
noái 20 daây. Caùc ñaàu noái
COM1, COM2 vaø LPT laø
caùc daây noái caùp ñöôïc caém
vaøo mainboard, ñaàu caém
baøn phím to (kieåu AT).
(hình 2-14)
Hình 2-14: Mainboard AT
Mainboard ATX:
Loaïi bo maïch ATX ñöôïc caáu
taïo goïn hôn. Daây caáp nguoàn
söû duïng caùc ñaàu noái 20 daây.
Caùc ñaàu noái COM1, COM2,
LPT vaø baøn phím ñöôïc thieát
keá dính lieàn treân bo maïch
http://www.truongltrutw2.edu.vn
- Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 20
(khoâng söû duïng caùc caùc daây caùp ñeå keát noái). Coù theâm caùc coång keát noái USB, ñaàu
noái cuûa baøn phím laø PS/2.
(hình 2-15)
Khi noùi veà mainboard, chuùng ta cuõng caàn naém theâm moät soá khaùi nieäm sau:
Main onboard vaø khoâng onboard:
- Main onboard: Laø loaïi main coù tích hôïp saún moät soá thieát bò nhö: VGA
card, Net card, Fax/Modem,Sound card…
- Main khoâng onboard: Laø loaïi mainboard khoâng tích hôïp moät soá Card môû
roäng nhö: VGA, SOUND, FAX/MODEM…
Caùc thaønh phaàn vaø coång giao tieáp treân mainboard
- ChipSet: Laø thaønh phaàn quan troïng nhaát ñeå qui ñònh ñac tính cuûa mainboard
nhö: Toác ñoä toái ña cho pheùp cuûa CPU, toác ñoä truyeàn cuûa BUS.
Caùc loaïi Chip: Intel 810,815,850,845…
VIA: 8363,8365,694,686A..
- ROM BIOS: Laø loaïi chíp nhôù, kieåm tra heä thoáng ôû möùc ñoä cô baûn. Ñöôïc caøi saún
treân mainboard vaø ñöôïc thieát keá tuøy theo ñaëc tính cuûa mainboard.
- Chip CMOS: Ñöôïc nuoâi baèng nguoàn ñieän töø Pin, löu caùc thoâng soá ñöôïc xaùc laäp.
- Khe caém CPU: Ñöôïc thieát keá ñaëc tröng cho töøng theá heä maùy.
Caùc kieåu khe caém CPU:
- Khe caém CPU 486: Socket –3
- Khe caém CPU 586: Socket – 7
- Khe caém CPU PII, Celeron vaø PIII: Slot-1
- Khe caém CPU AMD – K7: Slot -A hoaëc Socket -A
- Khe caém CPU PIV: Socket - 478
…
- Caùc chuaån giao tieáp Bus.
- PCI (Peripheral Component Interconect): Duøng ñeå gaén caùc loaïi caùc coù
cuøng loaïi giao tieáp nhö: Net card, sound card, Fax/Modem…
- AGP (American Graphics): Duøng ñeå gaén Card maøn hình.
- USB (Universal Bus): Giao tieáp vôùi maùy PC thoâng qua moät baûng maïch
môû roäng hoã trôï ñeán 128 thieát bò vaø khoâng caàn phaûi ngaét nguoàn maùy tính
khi thay ñoåi thieát bò.
- Caùc coång giao tieáp:
- Giao tieáp oå ñóa: Laø loaïi coång döông, keát noái vôùi caùc oå ñóa baèng Cable
- IDE1. IDE2: laø caùc giao tieáp oå ñóa cöùng goàm 40 Chaân
- FDD,FDC: Giao tieáp oå ñóa meàm goàm 34 chaân.
- COM1, COM2 (Serial Port): Laø caùc coång noái tieáp, thoâng thöôøng COM1
duøng ñeå gaén Mouse, COM2 daønh cho Fax/Modem.
- Parallel Port: Laø coång song song daønh cho Maùy in, scan…
http://www.truongltrutw2.edu.vn
nguon tai.lieu . vn