1. Trang Chủ
  2. Phần cứng
  3. Giáo trình An toàn vệ sinh công nghiệp (Nghề: Kỹ thuật sửa chữa, lắp ráp máy tính - Trình độ Trung cấp) - Trường Cao đẳng Nghề An Giang

Giáo trình An toàn vệ sinh công nghiệp (Nghề: Kỹ thuật sửa chữa, lắp ráp máy tính - Trình độ Trung cấp) - Trường Cao đẳng Nghề An Giang

Giáo trình An toàn vệ sinh công nghiệp gồm các nội dung chính như: Bảo hộ lao động; Vệ sinh lao động trong sản xuất; Kỹ thuật an toàn; Kỹ thuật an toàn dữ liệu và điện. Mời các bạn cùng tham khảo! ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH AN GIANG TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ AN GIANG GIÁO TRÌNH An toàn vệ sinh công nghiệp NGHỀ KỸ THUẬT SỬA CHỮA, LẮP RÁP MÁY TÍNH TRÌNH ĐỘ TRUNG CẤP (Ban hành theo Quyết định số: 70/QĐ-CĐN ngày 11 tháng 01năm 2019 của Hiệu trưởng trường Cao đẳng nghề An Giang) Tên tác giả : Ngô Thị Tím Năm ba

Thể loại Tài liệu miễn phí Phần cứng

Số trang 85

Ngày tạo 4/10/2023 9:56:01 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 1.59 M

Tên tệp

Tải Giáo trình An toàn vệ sinh công nghiệp (Nghề: Kỹ t... (.pdf)

Xem mẫu

  1. ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH AN GIANG TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ AN GIANG GIÁO TRÌNH An toàn vệ sinh công nghiệp NGHỀ KỸ THUẬT SỬA CHỮA, LẮP RÁP MÁY TÍNH TRÌNH ĐỘ TRUNG CẤP (Ban hành theo Quyết định số: 70/QĐ-CĐN ngày 11 tháng 01năm 2019 của Hiệu trưởng trường Cao đẳng nghề An Giang) Tên tác giả : Ngô Thị Tím Năm ban hành: 2018
  2. TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. LỜI GIỚI THIỆU An toàn vệ sinh trong công nghiệp là vấn đề đầu tiên trong sản xuất cũng như trong đào tạo nghề, người điều hành sản xuất phải biết cách tổ chức sản xuất cho hợp lý đạt hiệu quả cao trong lao động, cũng như phòng chống các tác hại môi trường cho người lao động như bệnh nghề nghiệp, các tác hại ảnh hưởng tới người lao động trong quá trình sản xuất. Giáo trình này sẽ hướng dẫn giáo viên, người tổ chức sản xuất các kỹ năng đảm bảo trong lao động. An Giang, ngày 20 tháng 05 năm 2018 Tham gia biên soạn 1. Chủ biên: Ngô Thị Tím 2. Phản biện 1: Trần Văn Xe 3. Phản biện 2: Lê Hữu Tính Trang 1
  3. MỤC LỤC ĐỀ MỤC TRANG LỜI GIỚI THIỆU ................................................................................................... 1 MỤC LỤC ................................................................................................................ 2 CHƢƠNG 1. BẢO HỘ LAO ĐỘNG ..................................................................... 7 I. MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA, TÍNH CHẤT CỦA CÔNG TÁC BẢO HỘ LAO ĐỘNG.................................................................................................................... 7 1. Mục đích của công tác Bảo hộ lao động ..................................................... 7 2. Ý nghĩa của công tác bảo hộ lao động ........................................................ 8 3. Tính chất công tác bảo hộ lao động ........................................................... 9 II. NỘI DUNG CÔNG TÁC BẢO HỘ LAO ĐỘNG ...................................... 10 1. Kỹ thuật an toàn ......................................................................................... 10 2. Vệ sinh lao động.......................................................................................... 10 3. Chính sách, chế độ BHLĐ ......................................................................... 11 CHƢƠNG 2. VỆ SINH LAO ĐỘNG TRONG SẢN XUẤT ............................. 13 I. MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA ................................................................................. 13 II. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN SỨC KHỎE CÔNG NHÂN . 14 1. Các yếu tố vật lý và hóa học ...................................................................... 14 2. Tác hại liên quan đến tổ chức lao động .................................................... 14 3. Tác hại liên quan đến điều kiện vệ sinh và an toàn ................................ 14 III. CÁCH BẢO VỆ VÀ PHÒNG CHÓNG BỆNH NGHỀ NGHIỆP (BNN) .............................................................................................................................. 15 1. Định nghĩa BNN.......................................................................................... 15 2. Các bệnh nghề nghiệp đƣợc công nhận ở Việt Nam ............................... 15 3. Các biện pháp đề phòng tác hại nghề nghiệp .......................................... 16 4. Các biến đổi sinh lý của cơ thể ngƣời lao động ....................................... 17 5. Vi khí hậu (VKH) ....................................................................................... 18 6. Tiếng ồn và rung động ............................................................................... 24 7. Thông gió và chiếu sáng ............................................................................ 32 8. Phòng chống bụi trong sản xuất .............................................................. 42 9. Phòng chống phóng xạ ............................................................................... 44 IV. CẤP CỨU KHI BỊ NHIỄM ĐỘC, BỎNG ................................................ 45 1. Cấp cứu khi bị nhiễm độc .......................................................................... 45 Trang 2
  4. 2. Cấp cứu khi bị nhiễm bỏng ....................................................................... 47 CHƢƠNG 3. KỸ THUẬT AN TOÀN ................................................................. 49 I. KHÁI NIỆM ................................................................................................... 50 II. CÁC YẾU TỐ VÀ NGUYÊN NHÂN GÂY TAI NẠN ............................. 50 1. Các yếu tố nguy hiểm gây chấn thƣơng trong sản xuất và cách phân loại .................................................................................................................... 50 2. Các nguyên nhân gây chấn thƣơng trong sản xuất................................. 51 III. NHỮNG BIỆN PHÁP CỦA KỸ THUẬT AN TOÀN ............................. 52 1. Biện pháp dự phòng tính đến yếu tố con ngƣời....................................... 52 2. Thiết bị che chắn an toàn (TCVN 4117 – 89 che chắn an toàn – yêu cầu chung) .............................................................................................................. 52 3. Thiết bị và cơ cấu phòng ngừa .................................................................. 52 4. Tín hiệu an toàn (TCVN 4789 - 89), màu sắc tín hiệu và dấu hiệu an toàn................................................................................................................... 53 5. Khoảng cách và kích thƣớc an toàn ......................................................... 54 6. Cơ khí hóa, tự động hóa và điều khiển từ xa ........................................... 55 7. Phƣơng tiện bảo vệ cá nhân ...................................................................... 55 8. Kiểm nghiệm dự phòng thiết bị ................................................................ 56 IV. CẤP CỨU KHI BỊ CHẤN THƢƠNG ....................................................... 56 CHƢƠNG 4. KỸ THUẬT AN TOÀN DỮ LIỆU VÀ ĐIỆN ............................. 60 I. KHÁI NIỆM VỀ DỮ LIỆU VÀ CƠ BẢN VỀ ĐIỆN .................................. 60 1. Dữ liệu.......................................................................................................... 60 2. Khái niệm cơ bản về điện .......................................................................... 62 II. BIỆN PHÁP AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN ........................................ 65 1. Sử dụng điện thế an toàn: .......................................................................... 65 2. Phân loại các nơi làm việc theo mức độ nguy hiểm về điện: ................. 65 3. Một số quy định an toàn: ........................................................................... 66 4. Làm bộ phận che chắn và cách điện dây dẫn: ......................................... 66 5. Dùng các dụng cụ phòng hộ ...................................................................... 70 III. CẤP CỨU NGƢỜI BỊ ĐIỆN GIẬT .......................................................... 73 1. Nguyên nhân. ............................................................................................. 73 2. Biện pháp: ................................................................................................... 73 IV. CÁC BIỆN PHÁP AN TOÀN DỮ LIỆU .................................................. 76 V. PHỤC HỒI DỮ LIỆU................................................................................... 77 1. Phần mềm Badcopy Pro 4.00 .................................................................... 77 Trang 3
  5. 2. Phần mềm Get Data Back ......................................................................... 78 3. Phần mềm Recover My File ...................................................................... 79 4. Phần mềm Safe Data Recovery ................................................................. 80 5. Phần mềm Noron Ghost ............................................................................ 81 6. Cách phục hồi dữ liệu bằng chƣơng trình Pandora Recovery .............. 81 THUẬT NGỮ CHUYÊN MÔN ........................................................................... 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 84 Trang 4
  6. GIÁO TRÌNH MÔN HỌC/MÔ ĐUN Tên môn học/mô đun: AN TOÀN VỆ SINH CÔNG NGHỆP Mã môn học/mô đun: MH 14 Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học/mô đun: -Vị trí: Môn học được bố trí sau khi học sinh học xong các môn học chung, trước các môn học/ mô-đun đào tạo chuyên môn nghề. -Tính chất: Là môn cơ sở bắt buộc -Ý nghĩa và vai trò của môn học/mô đun: Đây là mô học đào tạo cơ sở, cung cấp cho sinh viên các kiến thức kỹ năng cơ bản về an toàn lao động của nghề Kỹ thuật sửa chữa, lắp ráp máy tính. Mục tiêu của môn học/mô đun: -Về Kiến thức: + Nắm được các kiến thức căn bản về an toàn lao động. + Nắm được các biện pháp phòng chóng cháy nổ, sét, bão lụt, giật điện, an toàn dữ liệu. -Về kỹ năng: Vệ sinh thiết bị máy móc đúng tiêu chuẩn -Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Cẩn thận, tự giác, chính xác. Nội dung của môn học/mô đun Chƣơng 1. Bảo hộ lao động I. Mục đích, ý nghĩa, tính chất của công tác Bảo hộ lao động II. Nội dung công tác bảo hộ lao động Chƣơng 2. Vệ sinh lao động trong sản xuất I. Mục đích, ý nghĩa II. Những nhân tố ảnh hưởng đến sức khỏe công nhân III. Cách bảo vệ và phòng chống bệnh nghề nghiệp IV. Cấp cứu khi bị nhiễm độc, bỏng Kiểm tra Chƣơng 3. Kỹ thuật an toàn I. Khái niệm II. Các yếu tố và nguyên nhân gây tay nạn III. Những biện pháp của kỹ thuật an toàn IV. Cấp cứu khi bị chấn thương Kiểm tra Trang 5
  7. Chƣơng 4. Kỹ thuật an toàn dữ liệu và điện I. Khái niệm về dữ liệu và cơ bản về điện II. Biện pháp an toàn khi sử dụng điện III. Cấp cứu người bị điện giật IV. Các biện pháp an toàn dữ liệu V. Phục hồi dữ liệu Ôn tập Trang 6
  8. CHƢƠNG 1. BẢO HỘ LAO ĐỘNG Giới thiệu: Lao động là hoạt động quan trọng nhất của con người, nó tạo ra của cải vật chất và các giá trị tinh thần của xã hội. Lao động có năng suất, chất lượng và hiệu quả cao là nhân tố quyết định sự phát triển của đất nước, xã hội, gia đình và bản thân mỗi người lao động. Bất cứ một chế độ xã hội nào, lao động của con người cũng là một trong những yếu tố quyết định nhất, năng động nhất trong sản xuất.Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: "Xã hội có cơm ăn, áo mặc, nhà ở là nhờ người lao động. Xây dựng giàu có, tự do dân chủ cũng là nhờ người lao động. Tri thức mở mang, cũng nhờ lao động. Vì vậy lao động là sức chính của sự tiến bộ xã hội loài người". Trong quá trình lao động tạo ra của cải vật chất cho xã hội, con người luôn phải tiếp xúc với máy móc, trang thiết bị, công cụ và môi trường... Đây là một quá trình hoạt động phong phú, đa dạng và rất phức tạp, vì vậy luôn phát sinh những mối nguy hiểm và rủi ro... làm cho người lao động có thể bị tai nạn hoặc mắc bệnh nghề nghiệp, vì vậy vấn đề đặt ra là làm thế nào để hạn chế được tai nạn lao động đến mức thấp nhất. Một trong những biện pháp tích cực nhất đó là giáo dục ý thức bảo hộ lao động cho mọi người và làm cho mọi người hiểu được mục đích, ý nghĩa của công tác bảo hộ lao động. Mục tiêu: - Sử dụng được các thiết bị bảo hộ lao động. - Biết chính sách bảo hộ lao động. Nội dung chính: I. MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA, TÍNH CHẤT CỦA CÔNG TÁC BẢO HỘ LAO ĐỘNG 1. Mục đích của công tác Bảo hộ lao động Một quá trình lao động có thể tồn tại một hoặc nhiều yếu tố nguy hiểm, có hại. Nếu không được phòng ngừa, ngăn chặn, chúng có thể tác động vào con người gây chấn thương, gây bệnh nghề nghiệp, làm giảm sút, làm mất khả năng lao động hoặc gây tử vong. Cho nên việc chăm lo cải thiện điều kiện lao động, đảm bảo nơi làm việc an toàn, vệ sinh là một trong những nhiệm vụ trọng yếu để phát triển sản xuất, tăng năng suất lao động. Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến công tác bảo hộ lao động, coi đây là một nhiệm vụ quan trọng trong quá trình lao động, nhằm mục đích: - Đảm bảo an toàn thân thể người lao động, hạn chế đến mức thấp nhất, hoặc không để xảy ra tai nạn trong lao động. - Đảm bảo cho người lao động mạnh khỏe, không bị mắc bệnh nghề nghiệp hoặc các bệnh tật khác do điều kiện lao động không tốt gây nên. Trang 7
  9. - Bồi dưỡng phục hồi kịp thời và duy trì sức khỏe, khả năng lao động cho người lao động. - Điều kiện lao động: Trong hoạt động sản xuất, người lao động phải làm việc trong một điều kiện nhất định, gọi chung là điều kiện lao động. Điều kiện lao động là tổng thể các yếu tố về tự nhiên, xã hội, kinh tế được biểu hiện thông qua các công cụ và phương tiện lao động, đối tượng lao động, quá trình công nghệ, môi trường lao động và sự sắp xếp, bố trí chúng trong không gian và thời gian, sự tác động qua lại của chúng trong mối quan hệ với người lao động tại chỗ làm việc, tạo nên một điều kiện nhất định cho con người trong quá trình lao động. Tình trạng tâm sinh lý của người lao động trong khi lao động tại chỗ làm việc cũng được coi như một yếu tố gắn liền với điều kiện lao động. Việc đánh giá, phân tích điều kiện lao động cần phải tiến hành đồng thời trong mối quan hệ tác động qua lại của các yếu tố nói trên và sự ảnh hưởng, tác động của chúng đến người lao động như thế nào? Từ đó mới có thể có được những kết luận chính về điều kiện lao động ở cơ sở đó và có các biện pháp phù hợp nhằm cải thiện điều kiện lao động, bảo vệ sức khoẻ người lao động. 2. Ý nghĩa của công tác bảo hộ lao động a) Ý nghĩa chính trị Bảo hộ lao động thể hiện quan điểm coi con người vừa là động lực, vừa là mục tiêu của sự phát triển. Một đất nước có tỷ lệ tai nạn lao động thấp, người lao động khỏe mạnh, không mắc bệnh nghề nghiệp là một xã hội luôn luôn coi con người là vốn quý nhất, sức lao động, lực lượng lao động luôn được bảo vệ và phát triển. Công tác bảo hộ lao động làm tốt là góp phần tích cực chăm lo bảo vệ sức khỏe, tính mạng và đời sống người lao động, biểu hiện quan điểm quần chúng, quan điểm quý trọng con người của Đảng và Nhà nước, vai trò của con người trong xã hội được tôn trọng. Ngược lại, nếu công tác bảo hộ lao động không tốt, điều kiện lao động không được cải thiện, để xảy ra nhiều tai nạn lao động nghiêm trọng thì uy tín của chế độ, uy tín của doanh nghiệp sẽ bị giảm sút. b) Ý nghĩa xã hội Bảo hộ lao động là chăm lo đời sống, hạnh phúc của người lao động. Bảo hộ lao động là yêu cầu thiết thực của các hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời là yêu cầu, là nguyện vọng chính đáng của người lao động. Các thành viên trong mỗi gia đình ai cũng mong muốn khỏe mạnh, trình độ văn hóa, nghề nghiệp được nâng cao để cùng chăm lo hạnh phúc gia đình và góp phần vào công cuộc xây dựng xã hội ngày càng phồn vinh và phát triển. Bảo hộ lao động đảm bảo cho xã hội trong sáng, lành mạnh, mọi người lao động khỏe mạnh, làm việc có hiệu quả và có vị trí xứng đáng trong xã hội, làm chủ xã hội, tự nhiên và khoa học kỹ thuật. Khi tai nạn lao động không xảy ra thì Nhà nước và xã hội sẽ giảm bớt được những tổn thất trong việc khắc phục hậu quả và tập trung đầu tư cho các công trình phúc lợi xã hội. Trang 8
  10. c) Ý nghĩa kinh tế Thực hiện tốt công tác bảo hộ lao động sẽ đem lại lợi ích kinh tế rõ rệt. Trong lao động sản xuất nếu người lao động được bảo vệ tốt, điều kiện lao động thoải mái, thì sẽ an tâm, phấn khởi sản xuất, phấn đấu để có ngày công, giờ công cao, phấn đấu tăng năng suất lao động và nâng cao chất lượng sản phẩm, góp phần hoàn thành tốt kế hoạch sản xuất. Do vậy, phúc lợi tập thể được tăng lên, có thêm điều kiện cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của cá nhân người lao động và tập thể lao động. Chi phí bồi thường tai nạn là rất lớn đồng thời kéo theo chi phí lớn cho sửa chữa máy móc, nhà xưởng, nguyên vật liệu... Tóm lại an toàn là để sản xuất, an toàn là hạnh phúc của người lao động, là điều kiện đảm bảo cho sản xuất phát triển và đem lại hiệu quả kinh tế cao. 3. Tính chất công tác bảo hộ lao động Bảo hộ lao động có 3 tính chất: a) Tính pháp luật Tất cả những chế độ, chính sách, quy phạm, tiêu chuẩn của nhà nước về bảo hộ lao động đã ban hành đều mang tính pháp luật. Pháp luật về bảo hộ lao động được nghiên cứu, xây dựng nhằm bảo vệ con người trong sản xuất, nó là cơ sở pháp lý bắt buộc các tổ chức nhà nước, các tổ chức xã hội, các tổ chức kinh tế và mọi người tham gia lao động phải có tránh nhiệm nghiêm chỉnh thực hiện. b) Tính khoa học - kỹ thuật Mọi hoạt động trong công tác bảo hộ lao động từ điều tra, khảo sát điều kiện lao động, phân tích đánh giá các nguy hiểm, độc hại và ảnh hưởng của chúng đến an toàn vệ sinh lao động cho đến việc đề xuất và thực hiện các giải pháp phòng ngừa, xử lý khắc phục đều phải vận dụng các kiến thức lý thuyết và thực tiễn trong các lĩnh vực khoa học kỹ thuật chuyên ngành hoặc tổng hợp nhiều chuyên ngành. Ví dụ: Muốn chống tiếng ồn phải có kiến thức về âm học, muốn cải thiện điều kiện lao động, nặng nhọc và vệ sinh trong một số ngành nghề phải hiểu và giải quyết nhiều vấn đề tổng hợp phức tạp liên quan đến kiến thức khoa học nhiều lĩnh vực như thông gió, chiếu sáng, cơ khí hóa, tâm sinh lý học lao động... đồng thời với nền sản xuất công nghiệp hóa, hiện đại hóa, người lao động phải có kiến thức chuyên môn kỹ thuật để sản xuất, muốn sản xuất có hiệu quả và bảo vệ được tính mạng, sức khỏe, an toàn cho bản thân, thì phải hiểu biết kỹ về công tác bảo hộ lao động. Như vậy công tác bảo hộ lao động phải đi trước một bước. c) Tính quần chúng Tính quần chúng thể hiện trên hai mặt: Một là, bảo hộ lao động liên quan đến tất cả mọi người tham gia sản xuất, họ là người vận hành, sử dụng các dụng cụ, thiết bị máy móc, nguyên vật liệu nên có thể phát hiện được những thiếu sót trong công tác bảo hộ lao động, đóng góp xây Trang 9
  11. dựng các biện pháp ngăn ngừa, đóng góp xây dựng hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy phạm an toàn vệ sinh lao động. Hai là, dù cho các chế độ chính sách, tiêu chuẩn quy phạm về bảo hộ lao động có đầy đủ đến đâu, nhưng mọi người (từ lãnh đạo, quản lý, người sử dụng lao động đến người lao động) chưa thấy rõ lợi ích thiết thực, chưa tự giác chấp hành thì công tác bảo hộ lao động cũng không thể đạt được kết quả mong muốn II. NỘI DUNG CÔNG TÁC BẢO HỘ LAO ĐỘNG Công tác bảo hộ lao động bao gồm những nội dung chủ yếu sau: - Kỹ thuật an toàn; - Vệ sinh an toàn; - Các chính sách, chế độ bảo hộ lao động. 1. Kỹ thuật an toàn Kỹ thuật an toàn là hệ thống các biện pháp và phương tiện về tổ chức và kỹ thuật nhằm phòng ngừa sự tác động của các yếu tố nguy hiểm trong sản xuất đối với người lao động. Để đạt được mục đích phòng ngừa tác động của các yếu tố nguy hiểm trong sản xuất đối với người lao động, trong quá trình hoạt động sản xuất phải thực hiện đồng bộ các biện pháp về tổ chức, kỹ thuật, sử dụng các thiết bị an toàn và các thao tác làm việc an toàn thích ứng. Tất cả các biện pháp đó được quy định cụ thể trong các quy phạm, tiêu chuẩn, các văn bản khác về lĩnh vực an toàn. Nội dung kỹ thuật an toàn chủ yếu gồm những vấn đề sau: - Xác định vùng nguy hiểm; - Xác định các biện pháp về quản lý, tổ chức và thao tác làm việc đảm bảo an toàn. - Sử dụng các thiết bị an toàn thích ứng: Thiết bị che chắn, thiết bị phòng ngừa, thiết bị bảo hiểm, tín hiệu, báo hiệu, trang bị bảo hộ cá nhân. 2. Vệ sinh lao động Vệ sinh lao động là hệ thống các biện pháp và phương tiện về tổ chức và kỹ thuật nhằm phòng ngừa sự tác động của các yếu tố có hại trong sản xuất đối với người lao động. Để ngăn ngừa sự tác động của các yếu tố có hại, trước hết phải nghiên cứu sự phát sinh và tác động của các yếu tố có hại đối với cơ thể con người, trên cơ sở đó xác định tiêu chuẩn giới hạn cho phép của các yếu tố trong môi trường lao động, xây dựng các biện pháp vệ sinh lao động. Nội dung của vệ sinh lao động bao gồm: - Xác định khoảng cách về vệ sinh - Xác định các yếu tố có hại cho sức khỏe - Giáo dục ý thức và kiến thức vệ sinh lao động, theo dõi quản lý sức khỏe. Trang 10
  12. - Biện pháp vệ sinh học, vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường. - Các biện pháp kỹ thuật vệ sinh: Kỹ thuật thông gió, thoát nhiệt, kỹ thuật chống bụi, chống ồn, chống rung động, kỹ thuật chiếu sáng, kỹ thuật chống bức xạ, phóng xạ, điện từ trường... Trong quá trình sản xuất phải thường xuyên theo dõi sự phát sinh các yếu tố có hại, thực hiện các biện pháp bổ sung làm giảm các yếu tố có hại, đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh cho phép. 3. Chính sách, chế độ BHLĐ Các chính sách, chế độ bảo hộ lao động chủ yếu bao gồm: Các biện pháp kinh tế xã hội, tổ chức quản lý và cơ chế quản lý công tác bảo hộ lao động. Các chính sách, chế độ bảo hộ lao động nhằm bảo đảm thúc đẩy việc thực hiện các biện pháp kỹ thuật an toàn, biện pháp về vệ sinh lao động như chế độ trách nhiệm của cán bộ quản lý, của tổ chức bộ máy làm công tác bảo hộ lao động, các chế độ về tuyên truyền huấn luyện, chế độ thanh tra, kiểm tra, chế độ về khai báo, điều tra, thống kê, báo cáo về tai nạn lao đông... Những nội dung của công tác bảo hộ lao động nêu trên là rất lớn, bao gồm nhiều công việc thuộc nhiều lĩnh vực công tác khác nhau, hiểu được nội dung của công tác bảo hộ lao động sẽ giúp cho người quản lý đề cao trách nhiệm và có biện pháp tổ chức thực hiện công tác bảo hộ lao động đạt kết quả tốt nhất. Trong những năm qua, để đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới và sự nghiệp công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước, công tác xây dựng pháp luật nói chung và pháp luật về bảo hộ lao động nói riêng đã được các cấp các ngành hết sức quan tâm. Vì vậy đến nay Nhà nước ta đã có một hệ thống văn bản pháp luật, chế độ chính sách về bảo hộ lao động tương đối đầy đủ. Hệ thống luật pháp, chế độ chính sách bảo hộ lao động và liên quan đến bảo hộ lao động bao gồm: * Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam ban hành năm 1992 (đã được sửa đổi bổ sung ngày 28 tháng 11 năm 2013) - Điều 35 của hiến pháp quy định: 1. Công dân có quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, việc làm và nơi làm việc. 2. Người làm công ăn lương được bảo đảm các điều kiện làm việc công bằng, an toàn; được hưởng lương, chế độ nghỉ ngơi. 3. Nghiêm cấm phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động, sử dụng nhân công dưới độ tuổi lao động tối thiểu. - Điều 57 của hiến pháp quy định: 1. Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tạo việc làm cho người lao động. Trang 11
  13. 2. Nhà nước bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, người sử dụng lao động và tạo điều kiện xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định. * Bộ Luật lao động và các luật khác, pháp lệnh có liên quan đến an toàn vệ sinh lao động: - Luật an toàn vệ sinh lao động (luật số: 84/2015/QH13, 25/06/2015; có hiệu lực 01/07/2016). - Nghị định số 39/2016/NĐ-CP, 15/05/2016 Quy định chi tiết một số điều của Luật ATVSLD. - Luật ATVSLD/ Thông tư số 15/2016/TTBYT có 34 bệnh nghề nghiệp được hưởng BHXH. CÂU HỎI ÔN TẬP 1. Mục đích của bảo hộ lao động là gì? 2. Nêu ý nghĩa của công tác bảo hộ lao động về mặt chính trị? 3. Nêu ý nghĩa của công tác bảo hộ lao động về mặt xã hội? 4. Nêu ý nghĩa của công tác bảo hộ lao động về mặt kinh tế? 5. Công tác bảo hộ lao động có những tính chất nào? 6. Nội dung kỹ thuật an toàn chủ yếu gồm những vấn đề nào? 7. Nội dung của vệ sinh lao động bao gồm những gì? Trang 12
  14. CHƢƠNG 2. VỆ SINH LAO ĐỘNG TRONG SẢN XUẤT Giới thiệu: Người lao động khi làm việc sẽ chịu tác động của các yếu tố điều kiện lao động, trong đó có những yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại gây bất lợi cho bản thân người lao động, có thể gây ra tai nạn lao động, ảnh hưỏng xấu đến sức khỏe người lao động. Do đó, cần phải được bảo vệ tránh những tác động của các yếu tố này. Các yếu tố điều kiện lao động là tồn tại khách quan. Do đó bảo hộ lao động là yêu cầu khách quan của hoạt động sản xuất kinh doanh. Vệ sinh lao động là hệ thống các biện pháp và phương tiện nhằm phòng ngừa tác động của yếu tố có hại trong sản xuất đối với người lao động. Mục tiêu của vệ sinh lao động là bảo vệ sức khỏe người lao động. Mục tiêu: - Nắm vững các nhân tố ảnh hưởng sức khỏe người lao động - Nắm vững cách bảo vệ và phòng chống bệnh nghề nghiệp. Nội dung chính: I. MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA Vệ sinh lao động là môn khoa học nghiên cứu ảnh hưởng những yếu tố có hại trong sản xuất đối với sức khỏe người lao động, tìm các biện pháp cải thiện điều kiện lao động, phòng ngừa các bệnh nghề nghiệp và nâng cao khả năng cho người lao động. Trong sản xuất, người lao động có thể phải tiếp xúc với những yếu tố có ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, các yếu tố này gọi là những tác hại nghề nghiệp. Tác hại nghề nghiệp ảnh hưởng ở những mức độ khác nhau như mệt mỏi, suy nhược, giảm khả năng lao động, phát sinh các bệnh thông thường hoặc gây ra các bệnh nghề nghiệp. Chẳng hạn như nghề rèn, nghề đúc kim loại: yếu tố tác hại nghề nghiệp đó là nhiệt độ cao, nghề dệt là tiếng ồn, bụi… Nội dung của môn Vệ sinh lao động bao gồm: - Nghiên cứu đặc điểm vệ sinh của các quá trình sản xuất - Nghiên cứu các biến đổi sinh lí, sinh hóa trong cơ thể - Nghiên cứu việc tổ chức lao động và nghỉ ngơi hợp lý - Nghiên cứu các biện pháp đề phòng tình trạng mệt mỏi trong lao động, hạn chế ảnh hưởng của các yếu tố tác hại nghề nghiệp trong sản xuất, đánh giá hiệu quả của các biện pháp đó. - Quy định các tiêu chuẩn vệ sinh, chế độ vệ sinh xí nghiệp và người lao động Trang 13
  15. - Tổ chức khám tuyển và sắp xếp người lao động hợp lý vào các bộ phận khác nhau trong xí nghiệp. - Quản lý theo dõi tình trạng sức khỏe người lao động, tổ chức khám định kỳ, phát hiện sớm bệnh nghề nghiệp II. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN SỨC KHỎE CÔNG NHÂN - Những nhân tố ảnh hưởng đến sức khỏe công nhân hay còn gọi tác hại nghề nghiệp - Các tác hại nghề nghiệp có thể phân thành mấy loại sau: 1. Các yếu tố vật lý và hóa học - Điều kiện vi khí hậu trong sản xuất không phù hợp như nhiệt độ, độ ẩm cao hoặc thấp, thoáng khí kém, cường độ bức xạ nhiệt quá mạnh - Bức xạ điện từ, bức xạ cao tần và siêu cao tần trong khoảng sóng vô tuyến, tia hồng ngoại, tử ngoại…các chất phóng xạ và tia phóng xạ như α, β, γ… - Tiếng ồn và rung động. - Áp suất cao (thợ lặn, thợ làm trong thùng chìm) hoặc áp suất thấp (lái máy bay, leo núi…). - Bụi và các chất độc hại trong sản xuất - Các yếu tố sinh vật: Vi khuẩn, siêu vi khuẩn, ký sinh trùng và các nấm mốc gây bệnh 2. Tác hại liên quan đến tổ chức lao động - Thời gian làm việc liên tục và quá lâu, làm việc liên tục không nghỉ, làm thông ca…. - Cường độ lao động quá cao không phù hợp với tình trạng sức khỏe công nhân. - Chế độ làm việc, nghỉ ngơi không hợp lý - Làm việc với tư thế gò bó, không thoải mái như: cúi khom, vặn mình, ngồi, đứng quá lâu. - Sự hoạt động khẩn trương, căng thẳng quá độ của các hệ thống và giác quan như hệ thần kinh, thị giác, thính giác… - Công cụ lao động không phù hợp với cơ thể và trọng lượng, hình dáng, kích thước…. 3. Tác hại liên quan đến điều kiện vệ sinh và an toàn - Thiếu hoặc thừa ánh sáng, hoặc sắp xếp bố trí hệ thống chiếu sáng không hợp lý. - Làm việc ở ngoài trời có thời tiết xấu, nóng về mùa hè, lạnh về mùa đông Trang 14
  16. - Phân xưởng chật chội và việc sắp xếp nơi làm việc lộn xộn, mất trật tự ngăn nắp. - Thiếu thiết bị thông gió, chống bụi, chống nóng, chống tiếng ồn, chống hơi khí độc. - Trang thiết bị phòng hộ lao động hoặc có nhưng bảo quản không hợp lý. - Việc thực hiện quy tắc vệ sinh và an toàn lao động chưa triệt để và nghiêm chỉnh. III. CÁCH BẢO VỆ VÀ PHÒNG CHÓNG BỆNH NGHỀ NGHIỆP (BNN) 1. Định nghĩa BNN Bệnh nghề nghiệp là một hiện trạng bệnh lý của người lao động phát sinh do tác động thường xuyên và kéo dài của điều kiện lao động xấu, có hại, mang tính chất đặc trưng cho một loại nghề nghiệp, công việc hoặc có liên quan đến nghề nghiệp, công việc đó trong quá trình lao động. Từ khi lao động xuất hiện, con người có thể bắt đầu bị bệnh nghề nghiệp khi phải chịu ảnh hưởng của các tác hại nghề nghiệp, nhất là trong lao động nặng nhọc (cơ khí, hầm mỏ...). Tuy nhiên, các bệnh này thường xảy ra từ từ và mãn tính. Bệnh nghề nghiệp có thể phòng tránh được mặc dù có một số bệnh khó cứu chữa và để lại di chứng. Các nhà khoa học đều cho rằng người lao động bị bệnh nghề nghiệp phải được hưởng các chế độ bồi thường về vật chất để có thể bù đắp được phần nào thiệt hại cho họ khi mất đi một phần sức lao động do bệnh đó gây ra. Cần thiết phải giúp họ khôi phục sức khoẻ và phục hồi chức năng trong khả năng của y học. Các quốc gia đều công bố danh mục các bệnh nghề nghiệp được bảo hiểm và ban hành các chế độ đền bù hoặc bảo hiểm. Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) đã xếp bệnh nghề nghiệp thành 29 nhóm gồm hàng trăm bệnh nghề nghiệp khác nhau. Đến năm 2006, Việt Nam đã công nhận 25 bệnh nghề nghiệp được bảo hiểm... 2. Các bệnh nghề nghiệp đƣợc công nhận ở Việt Nam Căn cứ Thông tư: 15/2016/TT-BYT, 34 bệnh nghề nghiệp được hưởng BHXH gồm: 1. Bệnh bụi phổi silic nghề nghiệp. 2. Bệnh bụi phổi amiăng nghề nghiệp. 3. Bệnh bụi phổi bông nghề nghiệp. 4. Bệnh bụi phổi talc nghề nghiệp. 5. Bệnh bụi phổi than nghề nghiệp. 6. Bệnh viêm phế quản mạn tính nghề nghiệp. 7. Bệnh hen nghề nghiệp. 8. Bệnh nhiễm độc chì nghề nghiệp. Trang 15
  17. 9. Bệnh nhiễm độc nghề nghiệp do benzen và đồng đẳng. 10. Bệnh nhiễm độc thủy ngân nghề nghiệp. 11. Bệnh nhiễm độc mangan nghề nghiệp. 12. Bệnh nhiễm độc trinitrotoluen nghề nghiệp. 13. Bệnh nhiễm độc asen nghề nghiệp. 14. Bệnh nhiễm độc hóa chất bảo vệ thực vật nghề nghiệp. 15. Bệnh nhiễm độc nicotin nghề nghiệp 16. Bệnh nhiễm độc cacbon monoxit nghề nghiệp. 17. Bệnh nhiễm độc cadimi nghề nghiệp. 18. Bệnh điếc nghề nghiệp do tiếng ồn. 19. Bệnh giảm áp nghề nghiệp. 20. Bệnh nghề nghiệp do rung toàn thân. 21. Bệnh nghề nghiệp do rung cục bộ. 22. Bệnh phóng xạ nghề nghiệp. 23. Bệnh đục thể thủy tinh nghề nghiệp. 24. Bệnh nốt dầu nghề nghiệp. 25. Bệnh sạm da nghề nghiệp. 26. Bệnh viêm da tiếp xúc nghề nghiệp do crôm. 27. Bệnh da nghề nghiệp do tiếp xúc môi trường ẩm ướt và lạnh kéo dài. 28. Bệnh da nghề nghiệp do tiếp xúc với cao su tự nhiên, hóa chất phụ gia cao su. 29. Bệnh Leptospira nghề nghiệp. 30. Bệnh viêm gan vi rút B nghề nghiệp. 31. Bệnh lao nghề nghiệp. 32. Nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp. 33. Bệnh viêm gan vi rút C nghề nghiệp. 34. Bệnh ung thư trung biểu mô nghề nghiệp. 3. Các biện pháp đề phòng tác hại nghề nghiệp - Biện pháp kỹ thuật công nghệ Cần cải tiến kỹ thuật, đổi mới công nghệ như: Cơ giới hóa, tự động hóa, dùng những chất không độc hoặc ít độc thay dần những hợp chất có tính độc cao. - Biện pháp kỹ thuật vệ sinh Trang 16
  18. Các biện pháp về kỹ thuật vệ sinh như cải tiến hệ thống thông gió, hệ thống chiếu sáng…vv nơi sản xuất cũng là những biện pháp góp phần cải thiện điều kiện làm việc. - Biện pháp phòng hộ cá nhân Đây là biện pháp bổ trợ, nhưng trong nhiều trường hợp khi biện pháp cải tiến quá trình công nghệ, biện pháp kỹ thuật vệ sinh thực hiện chưa được thì nó đóng vai trò chủ yếu trong việc đảm bảo an toàn cho người lao động trong sản xuất và phòng bệnh nghề nghiệp. Dựa trên tính chất độc hại trong sản xuất, mỗi người lao động sẽ được trang bị dụng cụ phòng hộ thích hợp. - Biện pháp tổ chức lao động khoa học Thực hiện việc phân công lao động hợp lý theo đặc điểm sinh lý của người lao động để tìm ra những biện pháp cải tiến làm cho lao động bớt nặng nhọc, tiêu hao năng lượng ít hơn, hoặc làm cho lao động thích nghi được với con người và con người thích nghi với công cụ sản xuất mới, vừa có năng suất lao động cao hơn lại an toàn hơn. - Biện pháp y tế bảo vệ sức khỏe Bao gồm việc kiểm tra sức khỏe người lao động, khám tuyển để không chọn người mắc một số bệnh nào đó vào làm việc ở những nơi có những yếu tố bất lợi cho sức khỏe, vì sẽ làm cho bệnh nặng thêm hoặc dễ đưa đến mắc bệnh nghề nghiệp. Khám định kỳ cho công nhân tiếp xúc với các yếu tố độc hại nhằm phát hiện sớm bệnh nghề nghiệp và những bệnh mãn tính khác để kịp thời có biện pháp giải quyết. Theo dõi công nhân một cách liên tục như vậy mới quản lý, bảo vệ được sức lao động, kéo dài tuổi đời, đặc biệt là tuổi nghề cho công nhân. Ngoài ra còn phải tiến hành giám định khả năng lao động và hướng dẫn tập luyện, hồi phục khả năng lao động cho một số công nhân mắc tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và các bệnh mãn tính khác đã được điều trị. Thường xuyên kiểm tra an vệ sinh toàn lao động và cung cấp đầy đủ thức ăn, nước uống đảm bảo chất lượng cho công nhân làm việc với các chất độc hại. 4. Các biến đổi sinh lý của cơ thể ngƣời lao động - Tính chất lao động gồm ba mặt: lao động thể lực, lao động trí não, lao động căng thẳng về thần kinh tâm lý. + Lao động thể lực thể hiện ở mức độ vận động cơ. + Lao động trí não thể hiện ở mức độ suy nghĩ, phân tích, tính toán… + Tính chất lao động căng thẳng về thần kinh tâm lý có liên quan đến những động tác đơn điệu, đều đều, gây những kích thích hưng phấn quá mức ở một trung khu giác quan nhất định như thính giác, thị giác, hoặc gây mệt mỏi về thần kinh. Trang 17
  19. Công tác của người thợ bốc vác, nhà nghiên cứu, người lái xe tiêu biểu cho mỗi tính chất lao động nói trên. - Thông thường, để đánh giá mức độ nặng nhọc của lao động thể lực, người ta dùng chỉ số tiêu hao năng lượng. Tiêu hao năng lượng trong lao động càng cao thì cường độ lao động càng lớn. Để thỏa mãn nhu cầu ôxy cho việc ôxy hóa các chất sinh ra năng lượng, trong quá trình lao động, hệ thống hô hấp, tim mạch phải hoạt động khẩn trương: nhịp thở 16 -18 lần trong một phút lúc bình thường, tăng lên 30 - 40 lần trong một phút khi lao động… * Vấn đề tăng năng suất lao động và chống mệt mỏi Theo dõi khả năng làm việc của người công nhân trong một ngày lao động ta có thể thấy những biểu hiện sau: Lúc đầu năng suất lao động tăng theo thời gian. Đây là thời kỳ khởi đầu, cơ thể thích nghi dần với điều kiện lao động. Năng suất lao động đạt cao nhất sau một đến một tiếng rưỡi làm việc. Tới đây, năng suất lao động được duy trì ở mức cao trong một thời gian dài. Đó là thời kỳ ổn định khả năng làm việc ở mức độ năng suất cao. Cho nên người ta dựa vào các thông số sinh lý, sinh hóa trong thời kỳ này để phân chia ra các loại lao động. - Nếu năng suất lao động bị giảm xuống, tức là đã sang thời kỳ mệt mỏi, sau khi nghỉ ngơi nó sẽ lại tăng lên và có thể đạt tới mức tối đa như trước. Nhưng để quá mệt mới nghỉ ngơi thì năng suất lao động không đạt mức như cũ. - Làm việc căng thẳng kéo dài sẽ làm cho cơ thể mệt mỏi, năng suất lao động thường giảm, thao tác kỹ thuật hay sai sót, nhầm lẫn làm tăng tai nạn lao động. Chính vì vậy thực hiện chế độ làm việc nghĩ ngơi hợp lý đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao năng suất lao động. 5. Vi khí hậu (VKH) a) Khái niệm về VKH - Vi khí hậu là trạng thái lý học của không khí trong khoảng không gian thu hẹp gồm các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm, bức xạ nhiệt và vận tốc chuyển động không khí. Điều kiện VKH trong sản xuất phụ thuộc vào tính chất của quá trình công nghệ và điều kiện khí hậu địa phương. - Về mặt vệ sinh, vi khí hậu có ảnh hướng đến sức khỏe, bệnh tật của công nhân. Làm việc lâu trong điều kiện vi khí hậu lạnh và ẩm có thể mắc bệnh thấp khớp, viêm đường hô hấp trên, viêm phổi và làm cho bệnh lao nặng thêm. Vi khí hậu lạnh và khô làm cho rối loạn vận mạch thêm trầm trọng, gây khô niêm mạc, nứt nẻ da. Vi khí hậu nóng ẩm làm giảm khả năng bay hơi mồ hôi, gây ra rối loạn cân bằng nhiệt, làm cho mệt mỏi xuất hiện sớm, nó còn tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển, gây các bệnh ngoài da. - Tùy theo tính chất tỏa nhiệt của quá trình sản xuất người ta chia ra 3 loại vi khí hậu sau: Trang 18
  20. Vi khí hậu tương đối ổn đinh, nhiệt độ tỏa ra khoảng 20kcal/m3 kk.h, ở trong xưởng cơ khí, dệt… Vi khí hậu nóng tỏa nhiệt hơn 20kcal/m3 kk.h ở xưởng đúc, rèn, dát cán thép, luyện gang thép… Vi khí hậu lạnh, nhiệt tỏa ra dưới 20kcal/m3 kk.h ở trong các xưởng lên men rượu bia, nhà ướp lạnh, chế biến thực phẩm. b) Các yếu tố của VKH - Nhiệt độ: là yếu tố quan trọng nhất trong sản xuất, phụ thuộc vào các quá trình sản xuất: Lò phát nhiệt, ngọn lửa, bề mặt máy bị nóng, năng lượng điện, cơ biến thành nhiệt, phản ứng hóa học sinh nhiệt, bức xạ nhiệt của mặt trời, nhiệt do công nhân sản sinh ra…Chính các nguồn nhiệt này đã làm cho nhiệt độ không khí lên cao, có khi lên tới 50-600C. Điều lệ vệ sinh quy định nhiệt độ tối đa cho phép ở nơi làm việc của công nhân về mùa hè là 300C và không được vượt quá từ 3-50C. - Bức xạ nhiệt: là những sóng điện từ như: tia hồng ngoại, tia sáng thường và tia tử ngoại. Bức xạ nhiệt do các vật thể đen được nung nóng phát ra. Khi nung tới 5000C chỉ phát ra tia hồng ngoại, nung nóng đến 1800-20000C còn phát ra tia sáng thường và tia tử ngoại, nung nóng tiếp, lượng tia tử ngoại phát ra càng nhiều. Về mặt sinh lý, cường độ bức xạ nhiệt được biểu thị bằng cal/m2 phút và được đo bằng nhiệt kế cầu hoặc actinometre, ở các xưởng rèn, đúc, cán thép có cường độ bức xạ nhiệt tới 5-10kal/m2 phút (tiêu chuẩn vệ sinh cho phép là 1kcal/m2 phút). - Độ ẩm: Là lượng hơi nước có trong không khí biểu thị bằng g/m3 kk hoặc bằng sức trương hơi nước tính bằng mm thủy ngân. Về mặt vệ sinh thường lấy độ ẩm tương đối là tỷ lệ phần trăm giữa độ ẩm tuyệt đối ở một thời điểm nào đó so với độ ẩm tối đa để biểu thị mức độ cao hay thấp. Điều lệ vệ sinh quy định độ ẩm tương đối nơi sản xuất ở trong khoảng 75- 85%. - Vận tốc chuyển động không khí: Được biểu thị bằng m/s. Theo Sacbazan giới hạn trên của vận tốc chuyển động không khí không vượt quá 3m/s, trên 5m/s gây kích thích bất lợi cho cơ thể. c) Ảnh hưởng của vi khí hậu đối với cơ thể con người Nhiệt độ không khí và sự lưu chuyển không khí quyết định sự trao đổi nhiệt bằng đối lưu, bề mặt các vật rắn như tường, trần sàn, máy móc… quyết định sự trao đổi nhiệt bằng bức xạ, độ ẩm không khí và nhiệt độ quyết định sự trao đổi nhiệt bằng bay hơi mồ hôi. Biết được các điều kiện vi khí hậu để tìm các biện pháp thay đổi, tạo điều kiện cho cơ thể duy trì được sự cân bằng nhiệt thuận lợi. - Ảnh hưởng của vi khí hậu nóng Biến đổi sinh lý: Khi nhiệt độ thay đổi, da, đặc biệt là trán rất nhạy cảm đối với nhiệt độ không khí bên ngoài. Biến đổi về cảm giác nhiệt của da trán như sau: Trang 19
nguon tai.lieu . vn
Tin học văn phòng Đồ họa - Thiết kế - Flash Quản trị Web Cơ sở dữ liệu Quản trị mạng Kỹ thuật lập trình Hệ điều hành Phần cứng An ninh - Bảo mật Chứng chỉ quốc tế Thủ thuật máy tính Điện - Điện tử Kinh tế học Hoá học Xã hội học Môi trường