Xem mẫu
- MOÂ HÌNH TRI THÖÙC VEÀ
CAÙC ÑOÁI TÖÔÏNG TÍNH TOAÙN
Hoaøng Kieám
Ñoã Vaên Nhôn
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Noäi duïng:
I. Khaùi nieäm veà ñoái töôïng tính toaùn.
II. Moâ hình tri thöùc veà caùc ñoái töôïng tính toaùn.
III. Toå chöùc cô sôû tri thöùc.
IV. Giaûi toaùn treân moät ñoái töôïng tính toaùn.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- I. Khaùi nieäm veà ñoái töôïng tính toaùn
1.1 Giôùi thieäu
1.2 Ñònh nghóa
1.3 moâ hình
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- 1.1 Giôùi thieäu
° Trong nhieàu vaán ñeà giaûi toaùn döïa treân tri thöùc ta thöôøng ñeà
caäp ñeán caùc ñoái töôïng khaùc nhau vaø moãi ñoái töôïng coù caáu
truùc bao goàm moät soá thuoäc tính vôùi nhöõng quan heä nhaát
ñònh giuùp ta thöïc hieän söï suy dieãn, tính toaùn.
° Caáu truùc ñoái töôïng treân moät soá haønh vi giaûi toaùn nhaát ñònh
ñeå taïo ra moät ñoái töôïng.
° Nhieàu baøi toaùn khaùc nhau coù theå ñöôïc bieåu dieãn döôùi daïng
maïng caùc ñoái töôïng. Caùch bieåu dieãn naày coù theå ñöôïc aùp
duïng moät caùch coù hieäu quaû trong caùc heä giaûi toaùn, chaúng
haïn nhö caùc heä giaûi caùc baøi toaùn hình hoïc.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- 1.2 Ñònh nghóa
Moät ñoái töôïng tính toaùn laø ñoái töôïng O coù caáu truùc goàm:
° Moät danh saùch caùc thuoäc tính Attr(O) = x1, x2,..., xn trong
ñoù moãi thuoäc tính laáy giaù trò trong moät mieàn xaùc ñònh nhaát
ñònh, vaø giöõa caùc thuoäc tính ta coù caùc quan heä theå hieän qua
caùc söï kieän, caùc luaät suy dieãn hay caùc coâng thöùc tính toaùn.
° Caùc haønh vi lieân quan ñeán söï suy dieãn vaø tính toaùn treân caùc
thuoäc tính cuûa ñoái töôïng hay treân caùc söï kieän nhö:
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- „ Xaùc ñònh bao ñoùng cuûa moät taäp hôïp thuoäc tính A Attr(O).
„ Xaùc ñònh tính giaûi ñöôïc cuûa baøi toaùn suy dieãn tính toaùn coù
daïng A B vôùi A Attr(O) vaø B Attr(O).
„ Thöïc hieän caùc tính toaùn.
„ Xem xeùt tính xaùc ñònh cuûa ñoái töôïng, hay cuûa moät söï kieän.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Ví duï:
„ Caáu truùc tam giaùc goàm caùc yeáu toá nhö : 3 caïnh a, b, c; 3 goùc
töông öùng vôùi 3 caïnh : , , ; 3 ñöôøng cao töông öùng : ha,
hb, hc; dieän tích S cuûa tam giaùc, v.v … cuøng vôùi caùc coâng
thöùc lieân heä giöõa chuùng seõ trôû thaønh moät ñoái töôïng tính
toaùn khi ta tích hôïp caáu truùc naày vôùi caùc haønh vi xöû lyù lieân
quan ñeán vieäc giaûi baøi toaùn tam giaùc cuõng nhö caùc haønh vi
xem xeùt moät söï kieän naøo ñoù lieân quan ñeán caùc thuoäc tính
hay chính baûn thaân ñoái töôïng.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- 1.3 Moâ hình cho moät ñoái töôïng tính toaùn
„ Moät ñoái töôïng tính toaùn coù theå ñöôïc moâ hình bôûi boä:
„ (Attrs, F, Facts, Rules)
„ Attrs laø taäp hôïp caùc thuoäc tính cuûa ñoái töôïng,
F laø taäp hôïp caùc quan heä suy dieãn tính toaùn,
Facts laø taäp hôïp caùc tính chaát hay caùc söï kieän voán coù
cuûa ñoái töôïng, vaø
Rules laø taäp hôïp caùc luaät suy dieãn treân caùc söï kieän lieân
quan ñeán caùc thuoäc tính cuõng nhö lieân quan ñeán baûn
thaân ñoái töôïng.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Ví duï: Ñoái töôïng “TAM_GIAC” ñöôïc bieåu dieãn theo moâ
hình treân goàm coù:
° Attrs = GocA, GocB, GocC, a, b, c, ha, hb, hc, ma,
mb, mc, pa, pb, pc, S, p, R, r, ra, rb, rc
° F = GocA + GocB + GocC = Pi, a*sin(GocB) =
b*sin(GocA), a^2 = b^2 + c^2 - 2*b*c*cos(GocA),
...
° Facts =
° Rules = {GocA = GocB} {a = b},
{a = b} {GocA = GocB},
{GocA=pi/2} {a^2 = b^2+c^2, b c},
...
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- II. Moâ hình tri thöùc veà caùc ñoái töôïng
tính toaùn
2.1 Giôùi thieäu
2.2 Moâ hình
2.3 Ví duï aùp duïng
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- 2.1 Giôùi thieäu
„ Moãi loaïi ñoái töôïng tính toaùn khi xeùt rieâng bieät chæ theå hieän
ñöôïc moät phaàn tri thöùc coù tính chaát cuïc boä trong öùng duïng
trong khi kieán thöùc cuûa con ngöôøi veà moät lónh vöïc hay moät
phaïm vi kieán thöùc naøo ñoù thöôøng bao goàm caùc khaùi nieäm vaø
caùc loaïi ñoái töôïng khaùc nhau vôùi nhöõng moái quan heä höõu
cô.
„ Ví duï: caïnh a cuûa moät tam giaùc laø moät thuoäc tính cuûa ñoái
töôïng tam giaùc, khi xeùt nhö moät ñoái töôïng ñoäc laäp thì noù laø
moät “ñoaïn thaúng”, laø moät loaïi ñoái töôïng coù nhöõng luaät
rieâng cuûa noù.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- „ Ñeå coù moät moâ hình bieåu dieãn tri thöùc roäng hôn coù theå söû
duïng trong vieäc xaây döïng moät heä cô sôû tri thöùc vaø giaûi toaùn
veà caùc loaïi ñoái töôïng khaùc nhau ta caàn phaûi xem xeùt khaùi
nieäm ñoái töôïng tính toaùn trong moät heä thoáng khaùi nieäm caùc
ñoái töôïng cuøng vôùi caùc loaïi söï kieän, caùc loaïi quan heä khaùc
nhau vaø caùc daïng luaät lieân quan ñeán chuùng.
„ Moâ hình tri thöùc veà caùc ñoái töôïng tính toaùn laø moâ hình cho
moät daïng cô sôû tri thöùc bao goàm caùc khaùi nieäm veà caùc ñoái
töôïng coù caáu truùc cuøng vôùi caùc loaïi quan heä vaø caùc coâng
thöùc tính toaùn lieân quan.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- 2.2 Moâ hình
„ Ta goïi moät moâ hình tri thöùc veà caùc ñoái töôïng tính toaùn, vieát
taét laø moät moâ hình COKB (Computational Objects
Knowledge Base), laø moät heä thoáng (C, H, R, Ops, Rules)
goàm:
° Moät taäp hôp C caùc khaùi nieäm veà caùc ñoái töôïng tính toaùn
„ Moãi khaùi nieäm laø moät loaïi ñoái töôïng tính toaùn coù caáu truùc
vaø ñöôïc phaân möùc theo söï thieát laäp cuûa caáu truùc ñoái töôïng,
goàm: bieán thöïc, ñoái töôïng cô baûn, ñoái töôïng möùc 1 vaø ñoái
töôïng möùc 2.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- „ Caùc ñoái töôïng cô baûn coù caáu truùc roãng hoaëc coù caáu truùc
goàm moät soá thuoäc tính thuoäc kieåu thöïc. Caùc ñoái töôïng loaïi
naày coù theå laøm neàn cho söï thieát laäp caùc ñoái töôïng ôû möùc
cao hôn.
„ Caùc ñoái töôïng tính toaùn möùc 1 coù moät thuoäc tính loaïi
vaø coù theå ñöôïc thieát laäp töø moät danh saùch neàn caùc ñoái töôïng
cô baûn.
„ Caùc ñoái töôïng tính toaùn möùc 2 coù caùc thuoäc tính loaïi real vaø
caùc thuoäc tính thuoäc loaïi ñoái töôïng möùc 1, vaø ñoái töôïng coù
theå ñöôïc thieát laäp treân moät danh saùch neàn caùc ñoái töôïng cô
baûn.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- ° Moät taäp hôp H caùc quan heä phaân caáp giöõa caùc loaïi ñoái
töôïng
„ Treân taäp hôïp C ta coù moät quan heä phaân caáp theo ñoù coù theå
coù moät soá khaùi nieäm laø söï ñaëc bieät hoùa cuûa caùc khaùi nieäm
khaùc, chaúng haïn nhö moät tam giaùc caân cuõng laø moät tam
giaùc, moät hình bình haønh cuõng laø moät töù giaùc. Coù theå noùi
raèng H laø moät bieåu ñoà Hasse khi xem quan heä phaân caáp
treân laø moät quan heä thöù töï treân C.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- ° Moät taäp hôp R caùc khaùi nieäm veà caùc loaïi quan heä treân caùc
loaïi ñoái töôïng
„ Moãi quan heä ñöôïc xaùc ñònh bôûi vaø caùc loaïi
ñoái töôïng cuûa quan heä, vaø quan heä coù theå coù moät soá tính
chaát trong caùc tính chaát sau ñaây: tính chaát phaûn xaï, tính chaát
ñoái xöùng, tính chaát phaûn xöùng vaø tính chaát baéc caàu.
° Moät taäp hôp Ops caùc toaùn töû
„ Caùc toaùn töû cho ta moät soá pheùp toaùn treân caùc bieán thöïc
cuõng nhö treân caùc ñoái töôïng, chaúng haïn caùc pheùp toaùn soá
hoïc vaø tính toaùn treân caùc ñoái töôïng ñoaïn vaø goùc töông töï
nhö ñoái vôùi caùc bieán thöïc.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- ° Moät taäp hôp Rules goàm caùc luaät
„ Caùc luaät theå hieän caùc tri thöùc mang tính phoå quaùt treân caùc
khaùi nieäm vaø caùc loaïi söï kieän khaùc nhau. Moãi luaät cho ta
moät qui taéc suy luaän ñeå ñi ñeán caùc söï kieän môùi töø caùc söï
kieän naøo ñoù, vaø veà maët caáu truùc noù goàm 2 thaønh phaàn chính
laø: phaàn giaû thieát cuûa luaät vaø phaàn keát luaän cuûa luaät. Phaàn
giaû thieát vaø phaàn keát luaän ñeàu laø caùc taäp hôïp söï kieän treân
caùc ñoái töôïng nhaát ñònh.
„ Moät luaät r coù theå ñöôïc moâ hình döôùi daïng:
„ r : sk1, sk2, ..., skn sk1, sk2, ..., skm
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- * Phaân loaïi söï kieän:
„ Moãi söï kieän laø moät phaùt bieåu khaúng ñònh moät tính chaát veà
moät hay moät soá ñoái töôïng tính toaùn. ÔÛ ñaây chuùng ta xem
xeùt 6 loaïi söï kieän khaùc nhau nhö sau:
° Phaùt bieåu veà loaïi (hay tính chaát) cuûa moät ñoái töôïng.
Ví duï: Ob laø moät tam giaùc.
° Phaùt bieåu veà tính xaùc ñònh cuûa moät ñoái töôïng (caùc thuoäc
tính coi nhö ñaõ bieát) hay cuûa moät thuoäc tính.
Ví duï: Giaû söû ñoaïn AB trong tam giaùc ABC ñöôïc cho tröôùc.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- ° Phaùt bieåu veà söï xaùc ñònh cuûa moät thuoäc tính hay moät ñoái
töôïng thoâng qua moät bieåu thöùc haèng.
„ Ví duï: ñoaïn AB = 2*m^2 + 1 (vôùi m ñöôïc cho tröôùc),
goùc ABC = / 3.
° Söï kieän veà söï baèng nhau giöõa moät ñoái töôïng hay moät thuoäc
tính vôùi moät ñoái töôïng hay moät thuoäc tính khaùc.
„ Ví duï: thuoäc tính a cuûa ñoái töôïng Ob thuoäc loaïi tam
giaùc = ñoaïn CD,
ñoái töôïng Ob1 = ñoái töôïng Ob2.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- ° Söï kieän veà söï phuï thuoäc cuûa moät ñoái töôïng hay cuûa moät
thuoäc tính theo nhöõng ñoái töôïng hay caùc thuoäc tính khaùc
thoâng qua moät coâng thöùc tính toaùn.
„ Ví duï: O1.a = O2.a + 2*O2.b
° Söï kieän veà moät quan heä treân caùc ñoái töôïng hay treân caùc
thuoäc tính cuûa caùc ñoái töôïng.
„ Ví duï: ñoaïn AB song song vôùi ñoaïn CD,
ñieåm M thuoäc ñoaïn AB.
Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
nguon tai.lieu . vn
