Xem mẫu
- MAÏNG SUY DIEÃN - TÍNH TOAÙN
Ñoã Vaên Nhôn
Ñaïi Hoïc Quoác Gia TPHCM
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- GIÔÙI THIEÄU
„ Nghieân cöùu caùc phöông phaùp bieåu dieãn vaø xöû lyù tri
thöùc laø coát loõi cho vieäc xaây döïng nhöõng chöông trình
“thoâng minh”, ñaëc bieät laø caùc heä chuyeân gia vaø caùc heä
giaûi toaùn döïa treân tri thöùc.
„ Phaàn naøy seõ neâu leân moät moâ hình bieåu dieãn tri thöùc
ñöôïc goïi laø Maïng Suy dieãn - Tính toaùn. Caùc thuaät giaûi
cho caùc vaán ñeà cô baûn treân moâ hình ñöôïc thieát keá vaø
aùp duïng trong moät soá chöông trình cuï theå.
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- NOÄI DUNG
I. Daãn nhaäp
II. Moâ hình Maïng suy dieãn vaø vaán ñeà
III. Tìm lôøi giaûi
IV. Lôøi giaûi toái öu
V. Taäp hôïp sinh
VI. Maïng Suy dieãn - Tính toaùn
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- I. Daãn Nhaäp
1.1 Söï caàn thieát cuûa vieäc nghieân cöùu xaây döïng vaø phaùt
trieån caùc moâ hình bieåu dieãn tri thöùc cho caùc chöông
trình giaûi toaùn thoâng minh.
1.2 Caùc ví duï daãn tôùi söï ñeà xuaát moâ hình Maïng Suy dieãn
- Tính toaùn vaø caùc vaán ñeà cô baûn treân moâ hình.
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- 1.1 VAÁN ÑEÀ BIEÅU DIEÃN TRI THÖÙC
° Trong caáu truùc cuûa moät heä giaûi toaùn döïa treân tri thöùc, 2
thaønh phaàn trung taâm laø cô sôû tri thöùc vaø boä suy dieãn
döïa treân tri thöùc.
° Ñaõ coù nhieàu phöông phaùp bieåu dieãn tri thöùc vaø suy
dieãn ñaõ ñöôïc nghieân cöùu vaø ñeà xuaát. Tuy nhieân moãi
phöông phaùp ñeàu chæ theå hieän ñöôïc moät khía caïnh naøo
ñoù cuûa tri thöùc vaø coù nhöõng nhöôïc ñieåm nhaát ñònh.
Caàn xaây döïng vaø phaùt trieån caùc moâ hình bieåu dieãn tri
thöùc giuùp thieát keá vaø caøi ñaët phaàn tri thöùc cuõng nhö
phaàn suy dieãn cuûa caùc heä giaûi toaùn döïa treân tri thöùc.
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- 1.2 CAÙC VÍ DUÏ DAÃN TÔÙI MOÂ HÌNH
Trong nhieàu chuû ñeà giaûi toaùn thöôøng gaëp nhöõng vaán ñeà
ñaët ra döôùi daïng nhö sau:
° Caàn phaûi thöïc hieän nhöõng tính toaùn hay suy dieãn ra
nhöõng yeáu toá caàn thieát naøo ñoù töø moät soá yeáu toá ñaõ
ñöôïc bieát tröôùc.
° Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà ngöôøi ta phaûi vaän duïng moät soá
hieåu bieát (tri thöùc) naøo ñoù veà nhöõng lieân heä giöõa caùc
yeáu toá ñang ñöôïc xem xeùt. Nhöõng lieân heä cho pheùp ta
coù theå suy ra ñöôïc moät soá yeáu toá töø giaû thieát ñaõ bieát
moät soá yeáu toá khaùc.
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Ví duï 1.
„ Giaû söû chuùng ta ñang quan taâm ñeán moät soá yeáu toá
trong moät tam giaùc, chaúng haïn : 3 caïnh a, b, c; 3 goùc
töông öùng vôùi 3 caïnh : , , ; 3 ñöôøng cao töông öùng :
ha, hb, hc; dieän tích S cuûa tam giaùc; nöûa chu vi p cuûa
tam giaùc; baùn kính ñöôøng troøn noäi tieáp r cuûa tam giaùc.
„ Giöõa 12 yeáu toá treân coù caùc coâng thöùc theå hieän nhöõng
moái quan heä giuùp ta coù theå giaûi quyeát ñöôïc moät soá vaán
ñeà tính toaùn ñaët ra nhö: Tính moät yeáu toá töø moät soá
yeáu toá ñöôïc cho tröôùc. Chaúng haïn, tính S khi bieát a, b
vaø p.
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Trong tam giaùc chuùng ta coù theå keå ra moät soá
quan heä döôùi daïng coâng thöùc sau ñaây:
„ Lieân heä giöõa 3 goùc : + + =
„ Ñònh lyù cosin :
a2 = b2 + c2 - 2.b.c.cos
b2 = a2 + c2 - 2.a.c.cos
c2 = a2 + b2 - 2.a.b.cos
„ Ñònh lyù Sin:
a b c
sin sin sin
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- „ Lieân heä giöõa nöûa chu vi vaø 3 caïnh :
„ 2.p = a + b + c
„ Moät soá coâng thöùc tính dieän tích:
„ S = a.ha/2; S = b.hb/2; S = c.hc/2;
S = p.r
„ Coâng thöùc tính dieän tích theo 3 caïnh (coâng thöùc
Heron):
S = p(p a)(p b)(p c)
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Ví duï 2.
„ Moät vaät theå coù khoái löôïng m chuyeån ñoäng thaúng vôùi
gia toác khoâng thay ñoåi laø a trong moät khoaûng thôøi gian
tính töø thôøi ñieåm t1 ñeán thôøi ñieåm t2. Vaän toáùc ban ñaàu
cuûa vaät theå laø v1, vaän toác ôû thôøi ñieåm cuoái laø v2, vaø
vaän toác trung bình laø v. Khoaûng caùch giöõa ñieåm ñaàu vaø
ñieåm cuoái laø s. Löïc taùc ñoäng cuûa chuyeån ñoäng laø f.
Ñoä bieán thieân vaän toác giöõa 2 thôøi ñieåm laø v, vaø ñoä
bieán thieân thôøi gian laø t. Ngoaøi ra coøn coù moät soá yeáu
toá khaùc nöõa cuûa chuyeån ñoäng vaät theå coù theå ñöôïc quan
taâm.
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Ñeå giaûi nhöõng baøi toaùn veà chuyeån ñoäng naày chuùng ta
phaûi söû duïng moät soá coâng thöùc lieân heä giöõa caùc yeáu toá
cuûa chuyeån ñoäng, chaúng haïn nhö:
„ f = m * a;
„ v = a* t;
„ s = v* t;
„ 2*v = v1 + v2;
„ v = v2 - v1;
„ t = t2 - t1;
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Ví duï 3.
„ Trong hoùa hoïc chuùng ta thöôøng phaûi söû duïng caùc phaûn
öùng hoùa hoïc ñeå ñieàu cheá caùc chaát naày töø caùc chaát
khaùc. Loaïi vaán ñeà naày cuõng cho ta moät daïng töông töï
nhö trong 2 ví duï treân : Cho tröôùc moät soá chaát hoùa hoïc,
haõy tìm caùch ñieàu cheá ra moät hay moät soá chaát naøo ñoù.
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- II. Moâ hình Maïng Suy dieãn
2.1 Moâ hình.
„ ª Giôùi thieäu
ª Ñònh nghóa
ª Ví duï
2.2 Caùc vaán ñeà cô baûn.
„ ª Tính giaûi ñöôïc
ª Lôøi giaûi
ª Söï boå sung giaû thieát
2.3 Moät soá khaùi nieäm vaø kyù hieäu
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- 2.1 Moâ hình
ª Giôùi thieäu:
„ Nhaän thaáy coù nhieàu vaán ñeà trong caùc lónh vöïc khaùc
nhau ñaët ra döôùi daïng moät “maïng” caùc yeáu toá, trong
ñoù giöõa caùc yeáu toá coù nhöõng moái lieân heä (hay quan heä)
cho pheùp ta coù theå suy ra ñöôïc moät soá yeáu toá naày töø
moät soá yeáu toá khaùc.
„ Moâ hình maïng suy dieãn - tính toaùn laø moät söï khaùi quaùt
daïng tri thöùc treân, vaø coù theå duøng bieåu dieãn tri thöùc vaø
thieát keá caùc chöông trình giaûi toaùn töï ñoäng.
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- ª Ñònh nghóa
° Quan heä suy dieãn:
Cho M = x1,x2,...,xm laø moät taäp hôïp caùc bieán coù theå
laáy giaù trò trong caùc mieàn xaùc ñònh D1, D2, ...,Dm. Moãi
quan heä suy dieãn R treân M ñöôïc xaùc ñònh bôûi moät (hay
moät soá) aùnh xaï coù daïng:
„ fR,u,v : Du D v,
„ trong ñoù u,v laø caùc boä bieán ñöôïc phaân chia töø boä bieán
x = ; Du vaø Dv laø tích cuûa caùc mieàn xaùc
ñònh töông öùng cuûa caùc bieán trong u vaø trong v.
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- „ Quan heä suy dieãn R(x) coù theå ñöôïc bieåu dieãn bôûi moät
(hay moät soá) aùnh xaï fR,u,v vaø ta vieát vaén taét laø:
„ f:u v.
„ Caùch kyù hieäu treân bao haøm yù nghóa nhö moät luaät suy
dieãn: ta coù theå xaùc ñònh hay suy ra ñöôïc caùc bieán thuoäc
v khi bieát caùc bieán thuoäc u.
„ Quan heä laø ñoái xöùng vaø coù haïng k khi quan heä ñoù giuùp
ta coù theå tính ñöôïc k bieán baát kyø töø m-k bieán kia (ôû
ñaây x laø boä goàm m bieán < x1,x2,...,xm >).
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Ví du 1ï:
„ Quan heä f giöõa 3 goùc A, B, C trong tam giaùc ABC cho
bôûi heä thöùc: A+B+C = .
„ Quan heä f giöõa 3 goùc trong moät tam giaùc laø moät quan
heä ñoái xöùng coù haïng 1. Quan heä naày bao haøm 3 luaät
suy dieãn:
„ A, B C
„ A, C B
„ C, B A
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Ví du 2ï:
„ Quan heä f giöõ a nöûa chu vi p vôùi caùc ñoä daøi cuûa 3 caïnh
a, b, c: 2*p = a + b + c
„ cho ta moät quan heä ñoái xöùng haïng 1 treân caùc bieán p, a,
b, c.
Ví du 3ï:
„ Quan heä f giöõ a n bieán x1, x2, ..., xn ñöôïc cho döôùi
daïng moät heä phöông trình tuyeán tính coù nghieäm. Trong
tröôøng hôïp naày f laø moät quan heä ñoái xöùng coù haïng k
baèng haïng cuûa ma traän heä soá cuûa heä phöông trình.
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- ª Ñònh nghóa
° Maïng suy dieãn, vieát taét laø MSD, laø moät caáu truùc (M,F)
goàm 2 taäp hôïp:
˜ M = x1,x2,...,xn , laø taäp hôïp caùc thuoäc tính hay caùc
bieán laáy giaù trò trong caùc mieàn xaùc ñònh naøo ñoù.
˜ F = f1,f2,...,fm , laø taäp hôïp caùc luaät suy dieãn coù daïng:
˜ f : u(f) v(f)
trong ñoù u(f) vaø v(f) laø caùc taäp hôïp con khaùc roãng cuûa
M sao cho u(f) v(f) = .ø
˜ Kyù hieäu: M(f) = u(f) v(f).
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- ª Ví duï: Maïng suy dieãn cho moät hình chöõ nhaät.
„ Vieäc tính toaùn treân moät hình chöõ nhaät lieân quan ñeán
moät soá giaù trò cuûa hình chöõ nhaät nhö sau :
„ b1, b2 : hai caïnh cuûa hình chöõ nhaät;
„ d : ñöôøng cheùo cuûa hình chöõ nhaät;
„ S : dieän tích cuûa hình chöõ nhaät;
„ p : chu vi cuûa hình chöõ nhaät;
„ trong ñoù moãi bieán ñeàu coù giaù trò laø thuoäc taäp caùc soá
thöïc döông.
Ñaïi Hoïc Quoá c Gia TP.HCM, 2001
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
nguon tai.lieu . vn