Xem mẫu
- 45 PHÚT N M B T VĂN H C
TRUNG QU C
- 45 phút n m ư c Văn h c Trung Qu c
Phùng Hoài Ng c d ch và gi i thi u *
Tóm t t
N n Văn h c Trung Qu c phong phú a d ng, phát tri n liên t c b n b su t 5
ngàn năm. giúp c gi n m ư c các giá tr ch y u c a nó, xin gi i thi u m t
cách phân lo i d a theo 5 y u t c a văn h c. Công trình này trình bày sơ lư c văn
h c vi t Trung Qu c t kh i th y n giai o n m u cu c i m i văn h c
(kho ng t 1976). Công trình chưa cp n văn h c ương i (hai th p k cu i
th k XX n u th k XXI).
1. Trư ng phái, oàn th văn h c
2. Tác gia gi a v trong l ch s văn h c
3. c i m cơ b n c a nh ng tác ph m ch y u
4. Tính ch t th lo i c a nh ng tác ph m ch y u
5. N i dung cơ b n c a nh ng tác ph m ch y u
6. Tác gia và nhà lý lu n văn h c
7. Tác ph m lý lu n văn h c
Văn h c s Trung Qu c qui lo i
中国文学史归类
(Phân lo i văn h c Trung Qu c theo 7 cách)
1. Trư ng phái, oàn th văn h c
1. H c phái Nho gia, i bi u là Kh ng t , M nh t
2. H c phái o gia, i bi u là Lão t , Trang t
3. H c phái M c gia, i bi u là M c t
4. H c phái Pháp gia, i bi u là Hàn Phi t
5. “Khu t – T ng”: thi hào Khu t Nguyên và T ng Ng c th i Chi n qu c
6. “Dương- Mã”: Dương Hùng và Tư Mã Tương Như th i Tây Hán
7. “Tam Tào”: Táo Tháo, Tào Th c và Tào Phi
- 8. “Ki n An th t t ”: Kh ng Dung, Vương Xán, Tr n Lâm, Lưu Trinh, T Can,
Nguy n Vũ, ng Dương
9. “Th m thi Nh m bút”: Th m Ư c và Nh m Phư ng, th i Nam tri u nư c T ,
Lương
10. “Sơ ư ng t ki t”: Vương B t, Dương Quýnh, Lư Chi u Lân, L c Tân
Vương
11. “Tr m-T ng”: Tr m Toàn Kỳ và T ng Chi V n, thi nhân tr danh trong cung
th i Vũ h u, Sơ ư ng
12. “ ư ng i thi nhân”: thu c “Biên t c thi phái”(phái thơ biên gi i hi m tr ) có
Vương Xương Linh, S m Tham, Cao Thích, Vương Chi Hoán, Lí Kỳ
13. “Vương – M nh”: Vương Duy, M nh H o Nhiên thi nhân th i ư ng, phái
“sơn th y i n viên”
14. “Lí – ”: Lí B ch và Ph , Th nh ư ng, i bi u phái “lãng m n ch
nghĩa” và “hi n th c ch nghĩa”
15. “Trương -Vương nh c ph ”: Trương T ch, Vương Ki n s trư ng v Nh c ph
thi.
16. “Giao hàn o s u”: M nh Giao ch u rét, Gi o ói g y: l i Tô Th c nói v
M nh Giao và Gi o – hai thi nhân s trư ng v miêu t hình tư ng khái quát,
th i Trung ư ng
17. “Nguyên – B ch”: Nguyên Ch n và B ch Cư D , th i Trung ư ng
18. “C văn v n ng”: Hàn Dũ và Li u Tông Nguyên phát ng phong trào ph c
hưng Nho giáo
19. “Ti u Lí – ”: ch Lí Thương n và M c, hai thi nhân tr danh th i Vãn
ư ng
20. “Nam ư ng nh ch ”: th i Ngũ i Nam ư ng có hai vua cũng là hai thi
nhân: trung ch Lí C nh và h u ch Lí D c
21. “Tam Tô”: ba cha con Tô Th c, Tô Tuân, Tô Tri t.
- 22. “ ư ng T ng bát i gia”: Hàn Dũ, Li u Tông Nguyên, Âu Dương Tu, Vương
An Th ch, Tăng C ng, Tô Th c, Tô Tuân, Tô Tri t
23. “T ng i t nhân”: Tô Th c, Tân Khí T t vi t “T ” trong “phái hào phóng”
24. “T ng i t nhân”: Lưu Vĩnh và n sĩ Lí Thanh Chi u vi t T trong phái
“uy n ư c” ( p ch ng m c)
25. “Nguyên khúc t i gia”: Quan Hán Khanh, Tr nh Quang T , B ch Phác, Mã
Trí Vi n.
26. “Minh i h u th t t ”: Tông Th n, Lí Phàn Long, Vương Th Trinh,
T Trăn, Lương H u D , Trung Hành, Ngô Qu c Luân (7 cây bút sau th i
Minh)
27. “ ư ng tông phái”:Vương Th n Chi, ư ng Thu n Chi, Qui H u Quang
thu c “phái ph n i nhóm 7 cây bút sau th i Minh”
28. “Công an phái tam Viên”: Viên Tông o, Viên Hoành o, Viên Trung o
theo phái “công an”
29. “Minh m t Thanh sơ tam i tư tư ng gia”: ch C Viêm Võ, Hoàng Tông
Nghĩa, Vương Phu Chi (cu i Minh u
Thanh)
30. “Nam Thi B c T ng”: hai thi nhân tr danh Thi Nhu n Trương, T ng Uy n,
i bi u ưu tú hai mi n Nam, B c, u th i Thanh
31. “T ng thi phái”: t c “ ng quang th ”, i bi u Tr n Tam L p và Tr n Di n,
th i Thanh
32. “Tri t tây t phái”: l y Chu Di Tôn vi t T ngư i Tri t Giang là i bi u, u
th i Thanh
33. “Dương Ti n t phái”: Tr n Duy Tung ngư i Nghi Hưng, Giang Tô là i bi u,
u th i Thanh
34. “Thư ng Châu t phái” ho c Thanh trung di p t phái: i bi u Trương Hu
Ngôn
- 35. “ ng Thành phái”, Thanh trung di p t n văn, tr danh nh t là Phương Bao,
Diêu Nãi
36. “Tô Châu tác gia hí khúc qu n”: i bi u có Lí Ng c, Chu T Th n, Chu Tá
Triêu, u th i Thanh
37. “Nam H ng b c Kh ng”, u Thanh: nhà hí k ch H ng D , Kh ng Thư ng
Nh m
38. “Nam xã”: thành l p năm1909, phát kh i do Tr n Kh B nh, Cao Húc và Li u
ÁT
39. “Văn h c nghiên c u h i”: thành l p B c Kinh tháng 1.1921, do Th m Nh n
Băng, Tr nh Ch n Phong, Di p Thi u Quân, H a a Sơn và 12 ngư i phát kh i
các t p san thư ng kỳ như “Ti u thuy t nguy t báo”,“Văn h c tu n san”, “Thi
nguy t san”.
40. “Sáng t o xã”: tháng 7.1921 thành l p t i Nh t B n, phát kh i do Quách
M t Như c, Úc t Phu, Thành Ph ng Ngô, i n Hán, xu t b n t p san “Sáng
t o”, “Sáng t o chu báo” (tu n báo), “Sáng t o nh t báo”
41. “Trung Qu c t d c”(cánh t ): Liên minh nhà văn thành l p tháng 3 năm 1930.
42. “Thương h n văn h c”: văn h c c m thương, u t h n v t n th t oan u ng
trong Cách m ng văn hóa vô s n (trư c ây báo chí Vi t Nam t ng d ch là “văn
h c v t thương”, ăn b t ch “h n”). “Ph n tư văn h c”: suy nghĩ v nh ng u trĩ,
sai l m c a cách m ng.“T m căn văn h c”: tìm nguyên nhân th ng kh , t n th t,
sai l m.“Hương th văn h c”: vi t v c nh s ng kh c c làng quê và tâm tình nông
dân. “Tham tác văn h c”: bàn thêm v công vi c sáng tác văn chương. “K th c
văn h c”: i tìm s th c, ch ng minh… ó là các tư trào văn h c ương i (sau
khi xóa b “Cách m ng văn hóa vô s n”), sáng tác r t m nh m nh t là t sau
1980.
2. Tác gia gi vai trò, a v trong l ch s văn h c Trung Qu c
- 1. Kh ng t , nhà tư tư ng và nhà giáo d c vĩ i th i c i, sáng l p h c phái Nho
gia .
2. M nh t , i bi u ch y u k th a Kh ng t trong h c phái Nho gia.
3. Trang t , i bi u ch y u k th a Lão t trong h c phái o gia
4. Khu t Nguyên, thi nhân ái qu c vĩ i b c nh t th i c i.
5. Tuân Húc, ngư i t ng k t tư tư ng Nho gia cu i th i Chi n qu c.
6. Hàn Phi, i bi u tr danh hoàn thành tư tư ng Pháp gia cu i th i Chi n qu c.
7. Lí Tư, i bi u th t n văn th i nhà T n
8. Tào Tháo lãnh o văn àn Ki n An, m phong cách, nh hư ng n n thơ m t
th i
9. Tào Th c (con trai út Tào Tháo), thi nhân n i danh th i c c th nh c a phong
trào Ki n An
10. ào Uyên Minh, cây bút u tiên l y sinh ho t i n viên c a mình làm n i
dung sáng tác
11. Bão Chi u, thi nhân có thành t u cao nh t th i Nam tri u n T ng, ch u nhi u
nh hư ng Nh c ph thi th i ư ng
12. Vương Duy, tác gia tiêu bi u thi phái “sơn th y i n viên” th i Th nh ư ng
13. Lí B ch, nhà thơ lãng m n ch nghĩa vĩ i, k ti p Khu t Nguyên
14. Ph , thi nhân vĩ i nh t c a dòng hi n th c ch nghĩa.
15. S m Tham, phái biên tái, thi nhân tr danh th i Th nh ư ng
16. B ch Cư D , thi nhân hi n th c ch nghĩa ki t xu t th i Trung ư ng, nhà
xư ng ov n ng Tân nh c ph và là i bi u ch y u
17. Hàn Dũ, ngư i kh i xư ng và lãnh o cu c v n ng c văn th i ư ng,
ưc i sau tôn là ng u “ ư ng T ng bát i gia” (8 nhà văn l n nh t th i
ư ng, T ng)
18. Lí Thương n, thi nhân n i ti ng th i Vãn ư ng
19. Âu Dương Tu, lãnh t cu c v n ng i m i thơ B c T ng
- 20. Vương An Th ch, nhà văn, nhà chính tr n i ti ng B c T ng, ư c coi là nhà
c i cách chính tr sau 11 th k Trung Qu c
21. Tô Th c, nh t nhà văn sáng tác văn h c ngh thu t toàn di n th i T ng,
ngư i khai sáng phái “hào phóng”.
22. Lưu Vĩnh, nhà văn nh t B c T ng chuyên vi t T , cũng là i bi u “uy n
ư c t phái” (phái vi t T p ch ng m c).
23. L c Du, nhà thơ yêu nư c vĩ i th i Nam T ng
24. Lí Thanh Chi u, n t nhân hi m có trong n n văn h c c i n.
25. Quan Hán Khanh, ngư i gây d ng th t p k ch th i Nguyên.
26. Mã Trí Vi n, nhà vi t t p khúc n i ti ng th i Nguyên, x ng danh “Khúc tr ng
nguyên” (nhà vi t Khúc ng u).
27. Vương Th c Ph , nhà vi t t p k ch ki t xu t th i u nhà Nguyên, vi tTây
sương ký.
28. Trương Dư ng H o, nhà vi t t n khúc n i ti ng th i Nguyên
29. Vu Khiêm, nhà thơ n i ti ng th i Minh
30. Thang Hi n T , nhà vi t k ch có thành tích cao nh t th i Minh.
31. Phùng M ng Long, nhà văn l n nh t vi t văn h c thông t c cu i th i Minh
32. Vương Phu Chi, nhà lý lu n văn chương n i ti ng u th i Thanh.
33. Lí Ngư, k ch tác gia và nhà lý lu n hí k ch ki t xu t u th i Thanh.
34. Tào Tuy t C n, nhà văn hi n th c ch nghĩa vĩ i th i Thanh
35. Lương Kh i Siêu, nhà văn xư ng tiêu chu n vi t ti u thuy t và bình giá ti u
thuy t s m nh t th i hi n i.
36. Hoàng Tuân Hi n, ư c coi là ng n c thơ cách m ng.
37. Cung T Trân, tư tư ng gia và văn h c gia, ngư i cao phong khí (phong
cách) i m i trong l ch s hi n i.
38/38. L T n, nhà giáo d c, nhà văn hàng u, cũng là nhà sáng l p n n văn h c
hi n i
- 3. c i m cơ b n trong sáng tác văn h c
1. “Lu n ng ” có c s c ngh thu t sau:
1.1 ơn gi n rõ ràng, tinh g n, giàu tính tri t lý.
1.2 Hình tư ng nhân v t bi u hi n ra trong i tho i gi n ơn.
2. “M c t ” có c s c ngh thu t sau:
2.1 Ch t phác, thi u tính hùng bi n, ít logic nhưng r t m nh m .
2.2. Gi i ưa ra ví d c th sinh ng d n t i lý thuy t, theo tranh lu n
t ng v n c th d n t i khái quát, nhà văn hùng bi n thuy t lý c a th i i.
3. “M nh t ” t n văn có c i m ngh thu t sau:
3.1. Khí th sung phái (tràn y m nh m ), bút l c phong phú mênh mang,
giàu tính c ng tung hoành bao quát, ch t hùng bi n khí khái.
3.2. Thư ng dùng ki u ng ngôn và ví d x o di u k chuy n c ng n g n
nói v o lý, rõ nét trong sáng, sinh ng mà có s c thuy t ph c.
4. “Trang t ” t n văn có c i m ngh thu t sau:
4.1 Tư ng tư ng kỳ o, c u t c bi t, r t giàu màu s c lãng m n ch
nghĩa
4.2 Ưa dùng các lo i ng ngôn và so sánh bi u hi n o lý trong sáng, g i
khái ni m tr u tư ng.
4.3 Hành văn r ng sâu phóng túng, bi n hóa ra v n m i
5. “Tuân t ” có nh ng c s c ngh thu t sau: T ng l p hoàn ch nh, trư ng thiên
i lu n, lu n i m minh xác, lu n ch ng nghiêm m t, thí d tinh x o uyên bác,
câu th c ch nh t .
6. “Hàn phi t ”: ngh lu n th u áo, quan i m hi n minh, ánh d u m t bư c phát
tri n văn lí lu n th i Tiên T n.
7. “Chi n qu c sách” có nh ng c s c ngh thu t sau:
7.1. T s , thuy t lý phô bày, n tư ng m nh, tung hoành phóng khoáng
7.2. Gi i dùng ng ngôn chuy n c và so sánh
- 7.3. Kh c h a nhân v t sinh ng tươi sáng rõ ràng
8. “Li Tao” có nh ng c s c ngh thu t:
8.1. Thơ tr tình dài nh t văn h c c i n, g m 273 câu, trên 2400 t
8.2. Sáng t o ư c hình tư ng ch th c a nhà yêu nư c- thi nhân vĩ i
8.3. Chung úc v i truy n thuy t th n tho i, tư ng tư ng bay b ng, sáng
t o xu t th n, t o c t m c v nh ng c nh p hùng vĩ do l y nhi t tình bi u hi n lý
tư ng, bày t màu s c lãng m n ch nghĩa n ng nàn u t c.
8.4. K th a và phát tri n ư c th pháp t - h ng c a Kinh Thi. Ngư i p
hoa c , ng ý thâm thúy phiêu diêu
9. “Lã th Xuân Thu” là m t h th ng t p h p nhi u chương ơn l văn thuy t lý,
t ng l p sâu xa, r t giàu chi ti t, thí d b ng ng ngôn c s , giàu tính hình tư ng.
10. “S kí” có nh ng c s c ngh thu t sau:
10.1. Sáng t o ư c m t h th ng hình tư ng nhân v t v i tính cách rõ nét
tươi t n, a d ng
10.2. Gi i b c c chương ph n, khéo miêu t tâm lý, thành th o l a ch n, c t xén
và t p
trung s li u, ưa dùng “h ki n pháp”(h tr l n nhau), ưa t i s và bình di n
r ng l n kh n trương, ph i h p l y chi ti t kh c h a nhân v t
10.3. G i l i khen chê trong khi t s , có tính tr tình mãnh li t.
10.4. Ngôn ng sinh ng, chu n xác, linh ho t.
11. “Kh ng tư c ông nam phi” (Chim công bay v phía ông nam) có cs c
ngh thu t:
11.1. Thơ t s dài nh t th i c i, i bi u cho thơ Hán nh c ph có
thành tích cao nh t
11.2. Thành công c a Lưu Lan Chi, Tiêu Tr ng Khanh – m t s hình t ng
nhân v t rõ nét.
- 11.3. Tình ti t khúc chi t, k t c u hoàn ch nh, ph n k t giàu s c thái lãng
m n ch nghĩa .
12. “Tào Tháo thi ca” có nh ng c s c ngh thu t sau:
12.1.H u h t dùng ch cũ c a Nh c ph bi u hi n n i dung m i.
12.2. Phong cách thương lương (tàn t , l nh l o) bi tráng
13. “Th thuy t tân ng ” (L i nói m i bàn chuy n i) có các c s c ngh thu t
sau:
13.1. Gi i trong vi c xây d ng tính cách nhân v t v i nh ng tình ti t ch n,
c t t m n i lên tính c trưng và di n m o tinh th n, khi n cho nó tươi s ng như
th t.
13.2. Ghi vi c và chép l i k t h p ch t ch .
13.3. Ng ngôn tinh luy n hàm súc, sâu xa t nh , truy n th n
14. ào Uyên Minh, thơ i n viên có cs c
14.1. Phong cách hoàn ch nh, ý c nh sâu xa
14.2. Ng ngôn bình d , trong sáng, thanh m t nhiên, giàu v n i u, ý v
14.3. Nh m vào c nh i n viên, gi gìn tình yêu chân th c thân thi t, tình
và c nh hòa h p.
15. “Nh c ph dân ca” th i Nam tri u có m t s c s c ngh thu t:
15.1. Th tài ng n g n, nhi u câu ngũ ngôn t cú.
15.2. Ngôn ng thanh tân t nhiên
15.3. L i nói chơi phóng khoáng, v n d ng ngôn ng “song quan” (hai c a)
16. “Nh c ph dân ca” th i B c tri u:
16.1. Th tài thi ua (hát i) r ng rãi tho i mái, l y ngũ ngôn t cú làm
ch .
16.2. Ngôn ng ch t phác, phong cách hào phóng, c ng r n kh e m nh, là
phong cách hi n th c ch nghĩa
17. “Sưu th n kí”: ghi chép chuy n th n linh ma quái
- 17.1. Hành văn gi n d ch t phác, c trưng l i hành văn c a s gia th i
Ng y T n
17.2. M t s truy n có k t c u hoàn ch nh, tình ti t phân b phong phú, như
qui mô truy n ng n, hình tư ng nhân v t ư c so sánh rõ nét.
18. Vương Duy thi ca có nh ng nét c s c ngh thu t:
18.1. Ch a ng tình thơ, ý h a trong m t văn b n
18.2. Phong cách thanh tân, m nhã, ý t u bu n, c nh v t xa v i
19. Thi ca Lí B ch có phong cách phiêu d t, bôn phóng, hùng h n kì l , tráng l
20. Ph thi ca có phong cách n ng u t, s p x p r i r c.
21. S m Tham thi ca có c i m phong cách: c m tình chân th c, khí th bàng
b c, tư ng tư ng tân kì, cách i u, kích n g v ư t b c.
22. B ch Cư D thi ca có m t s c i m là:
22.1. Thông t c, d hi u, k t h p ư c nhã và t c.
22.2. Thư ng dùng bi n pháp it
22.3. Chú tr ng miêu t nhân v t.
23. Lí Thương n thi ca có m t s c s c:
23.1. Phong cách thơ hùng h n, bi tráng
23.2. L i T v a hào phóng l i gi i m m m i khéo p (uy n ư c)
24. Lưu Vĩnh t nhân có c i m:
24.1 T nhi u c nh tư ng ph n hoa ô th n sinh ho t thanh lâu ca kĩ
24.2 Thành th o miêu t c nh kh c a phu phen t p d ch b trói bu c hành h
24.3 Nhi u t ng phóng túng ư c ch tác
24.4 Gi i l y trình bày k l bày t .
25. Tân Khí T t sáng tác T v i c s c ngh thu t: l y hào phóng, bi tráng
làm ch o, kh ng khái tung hoành, “nhưng không th khí khái c i”.
26. “Tam qu c di n nghĩa” c s c ngh thu t:
26.1. Gi i kh c h a hình tư ng nhân v t.
- 26.2. Ngôn ng truy n th n, sinh ng, chu n xác.
27. “Th y h truy n” c s c ngh thu t:
27.1. Xây d ng ư c hình tư ng anh hùng có cá tính rõ nét, “có da có th t”.
27.2. Ngh thu t k t c u hoàn ch nh n m c phi thư ng
27.3. L y ngôn ng ương th i c a nhân dân làm cơ s sáng t o ư c ngôn
ng văn chương thông t c phong phú
28. “Tây du kí” có c s c ngh thu t:
28.1. Bi n i màu s c trong phương pháp sáng tác lãng m n ch nghĩa.
Phát huy y c i m ti u thuy t huy n tư ng, sáng t o tươi sáng, sinh ng
hình tư ng anh hùng lý tư ng hóa.
28.2. Tác gi thông qua dùng chuy n c mà miêu t nhân v t cũng như vui
v dùng cách i chi u (tương ph n), các th pháp kh c ho nhân v t.
28.3. U m c và khôi hài. c i m ngôn ng sinh ng, rõ ràng, ho t bát.
29. “Liêu trai chí d ” c i m ngh thu t:
29.1. Có tài em cái khu v c huy n o hòa v i hi n th c, hư c u hòa v i
chân th c k t h p bư c u xây d ng nhân v t.
29.2. Ngôn ng là lo i văn ngôn rèn luy n th c t , nhưng l i h p thu kh u
ng tinh luy n, hơi văn c , thanh nhã và m i m ho t bát.
30. “H ng lâu m ng” v i c s c ngh thu t là
30.1. Nơi thành công trong vi c sáng t o ra hình tư ng nhân v t có cá tính
tươi sáng rõ nét, a tính cách.
30.2. K t c u hùng vĩ, nghiêm m t.
30.3. Ngôn ng gi n d , thanh khi t, chu n xác mà truy n ư c th n,
mc m c mà giàu màu s c
4. Tính ch t th lo i văn c a các tác ph m chính
1. Lu n ng là t p t n văn “ng l c tr n b ” th i kì Tiên T n (ng l c: ghi chép l i
nói)
- 2. Xuân thu kinh: cu n biên niên s c a nư c L
3. Chi n qu c sách là m t b s thi h n t p, cũng là t ng t p t n văn ưu tú tr n b .
4. Qu c ng : là m t b sách s khác.
5. T truy n: trư c tác biên niên l ch s s m nh t, ng th i là trư c tác văn h c có
nhi u giá tr .
6. S kí: b truy n thông s nh t, ng th i nó cũng là tác ph m kí văn h c vĩ
i
7. Thi kinh (Kinh thi) b thi ca s m nh t
8. Nh c ph thi t p: t ng t p thơ Nh c ph
9. Th thuy t tân ng : t p truy n ký phân lo i các th văn án.
10. Tây sương kí : v t p k ch c i n b t h th i Nguyên
11. Tam qu c di n nghĩa: b ti u thuy t chương h i trư ng thiên nh t, cũng là
tác ph m m u cho ti u thuy t l ch s di n nghĩa
12. Tây du kí : ti u thuy t th n ma trư ng thiên ki t xu t th i c in
13. Kim Bình Mai: b ti u thuy t b ch tho i trư ng thiên u tiên do văn nhân t
sáng tác.
14. Tam ngôn nh phách: t p truy n ng n mang tính i n hình cho th i Minh.
15. Liêu trai chí d : ti u thuy t văn ngôn truy n kỳ chí quái t thành t u t i cao,
giàu tính sáng t o, u th i Thanh
16. Nho lâm ngo i s : tác ph m i bi u cho văn h c phúng thích ki t xu t c
in
17. H ng lâu m ng: nh cao nh t c a ti u thuy t th tình trư ng thiên th i trung
i
18/18. Th y h truy n: ti u thuy t anh hùng, truy n kỳ, trư ng thiên miêu t toàn
b m t quá trình nông dân kh i nghĩa.
5. N i dung cơ b n c a các tác ph m ch y u
- 1. “Kinh Thi”g m ba b ph n là “phong”, “nhã”, “t ng”, l a ch n ca dao t 15 a
phương (nư c chư h u), còn a s là dân ca; “Nhã” g m i nhã, ti u nhã
2. “Lu n ng ” ch y u ghi ngôn ng , hành vi c a Kh ng T và các t.
3. “Chi n qu c sách” ghi l i sách lư c c a các mưu sĩ du thuy t kh p các nư c th i
Chi n qu c ho c tranh lu n và hành ng c a h .
4. “T truy n” ghi s ki n chính tr , quân s , kinh t , giao thương c a các nư c
chư h u trong kho ng 250 năm th i Xuân Thu.
5. “S kí” ghi l ch s 3000 năm t Hoàng truy n thuy t n nhà Hán Vũ
6. “Tây sương ký” miêu t chuy n Trương sinh và Thôi Oanh Oanh con gái
Thôi tư ng qu c theo u i hôn nhân t do, ph n i l giáo phong ki n.
7. “Th thuy t tân ng ” ghi ngôn àm d t s c a danh nhân, quí t c t cu i
th i ông Hán n th i ông T n.
8. “Tam qu c di n nghĩa” thu t l i ti n trình l ch s , l y cu c u tranh c a
Th c Hán và Tào Ng y làm tuy n chính miêu t qu n hùng cu i th i Hán tranh
o t quy n l c n khi Tây T n th ng nh t t nư c.
9. “Th y h truy n” miêu t quá trình phong trào nông dân kh i nghĩa Lương
sơn b c t phát sinh phát tri n n th t b i.
10. “Tây du kí” l y Tôn Ng Không làm trung tâm, miêu t chuy n 4 th y trò
ư ng Tăng i Tây Thiên l y kinh. G i trong ó tinh th n ph n kháng c a qu ng
i nhân dân v i các th l c h c ám, yêu c u chi n th ng t nhiên, kh c ph c khó
khăn, nơi ph n ánh ư c hi n th c xã h i th i phong ki n.
11. “H ng lâu m ng” l y b n i gia t c Gi , Vương, S , Ti t làm b i c nh, l y
bi k ch ái tình c a Gi B o Ng c, Lâm i Ng c làm tuy n ch y u, ng th i
miêu t quá trình t th nh n suy c a h Gi hai ph Vinh, Ninh.
- 12. “Liêu trai chí d ” miêu t ca t ng ái tình. Phê phán ch khoa c h b i.
Phơi bày hi n thh c chính tr h b i và s áp b c tàn kh c c a giai c p th ng tr
v i nhân dân. Nhi t tình ca t ng nhân dân b áp b c u tranh ph n kháng.
13. “ ào hoa phi n” (Cây qu t hoa ào) l y chuy n ái tình c a Lí Hương Quân
(ca k n i ti ng sông T n Hoài) và chàng H u Phương V c làm tuy n chính, qua
ó miêu t l ch s vương tri u Nam Minh, mư n cu c tình ly h p bi u l c m
h ng v s hưng vong th i i (tác gi Kh ng Thư ng Nh m)
14. “Trư ng sinh i n” (Cung i n trư ng sinh) tác gi H ng Thăng, m t m t
t ng ca ái tình s ng ch t không thay i ch n tr n gian, bi u t lí tư ng ái tình
c a tác gi , m t khác l i khi n trách nh ng k hoang dâm gây tai h a qu c gia,
mong t m c ích “răn b o i sau”.
15. “M u ơn ình” thông qua chuy n tình sinh li t bi t c a L Nương và
Li u M ng Mai nh m bi u l ch ch ng l giáo phong ki n (Tác gi : Thang
Hi n T , tri u Minh)
6. Tác gia và nhà lý lu n văn h c
1. Kh ng t xư ng l y vi c d y thơ là c t lõi, l i ra thuy t “hưng, quan,
qu n, oán”. (*1)
2. M nh T xu t tư tư ng m h c c a văn ngh là “cùng ni m vui c a nhân
dân”, k t h p phương pháp lu n phê bình văn h c là “l y ý ón chí”, “hi u ngư i
mà bàn v cu c i”.
3. Lão T xư ng lu n thuy t “Âm l n quá hóa nh , hình quá l n thì vô hình”.
4. Trang T vi t bài cao gi i t nhiên, ph n i thuy t l y ngư i làm trung tâm,
xư ng “b c tranh hư o”, “v t hóa” và “ ư c ý m t l i”.
5. Khu t Nguyên xư ng thuy t “Căm h n sinh c m xúc làm thơ”.
6. Tư Mã Thiên xư ng thuy t “Căm h n vi t ra sách”.
- 7. Vương Sung vi t lu n văn xư ng thuy t “Chân thi n m th ng nh t và hòa
h p”.
8. Chung Vinh vi t lu n văn “L y nghiên c u tr c ti p ngôn t làm c t lõi”.
9. Lý B ch bày t lý lu n thi ca: cao t nhiên và thanh tân
10. Vương Xương Linh xư ng lý thuy t “C nh v t trong thơ”.
11. Tư Không vi t lu n văn bàn v ph m ch t c a thơ “Ngoài v l i có v , ngoài
hình có hình, ngoài c nh có c nh” (ý nói s hàm súc, t ng l p trùng i p c a thơ,
t o ra s tư ng tư ng và liên tư ng)
12. Hàn Dũ vi t lu n văn “văn và o h p nh t, vi c qua k l i, c m h ng sang
mãn thì thành văn, văn thu n theo ch ”.
13. Âu Dương Tu vi t lu n văn “Văn chương ph i làm sáng o, h u ích cho trí
tu , gây ni m tin tư ng, làm p l i nói”
14. B ch Cư D ch trương “sáng tác văn chương h p v i th i cu c, vi t thi ca h p
v i s vi c)
15. Nghiêm Vũ bàn v thơ, yêu c u c n có “ bi t tài, h ng thú c bi t”, “nh n
th c kỳ di u” và “l y ngh thu t th i Th nh ư ng làm chu n m c noi theo”.
16. Lý Tr p ch trương “thuy t ng tâm” (gi a tác gi và b n c)
17. Trư ng phái Công An xư ng “thuy t tính linh”, t n cùng s bi n i, g ng
s c tìm cái m i”
18. Vương Th Trinh ch trương “thuy t gieo v n tinh th n”
19. Th m c Ti m ch trương thuy t “cách i u trong văn chương”.
20. Ông Phương Cương ch trương “cơ lý thuy t” (v v n ng).
21.Viên Mai ch trương “thuy t tính linh” (năng l c b m sinh có linh c m).
7. Tác ph m lý lu n văn h c
1. Tào Phi bàn v kinh i n, lu n văn.
2. L c Cơ bàn v th “phú”
3. Chung Vinh bàn v “Tác ph m thơ”
- 4. Lưu Hi p vi t tác ph m “Văn tâm iêu long” (Bàn v văn chương).
5. Ph bàn v ni m vui làm thơ sáu câu (Hý vi l c tuy t cú)
6. B ch Cư D g i thư cho nhà thơ Nguyên Ch n, bàn v thi ca .
7. Hi u Nhiên bàn v th th c làm thơ
8. Tư Không gi i thi u 24 bài thơ tiêu bi u
9. N t nhân Lý Thanh Chi u bàn v th T (Lu n t )
10.Trương Gi i bàn v t p thơ ư ng c a Tu Hàn
11. Nghiêm Vũ vi t “Thương Lãng thi tho i” (Bàn v thơ Thương Lãng)
12. Trương Viêm bàn v ngu n g c c a th lo i T
13. Di p Ti p bàn v ngu n g c c a thơ (Nguyên thi)
K t lu n
\Văn h c Trung Qu c r t a d ng phong phú, ch c n ít nh t hai cây bút là hình
thành m t tư trào, lưu phái. úng là m t n n văn h c “trăm hoa ua n ”. Tài li u
này ch nêu ra nh ng tác ph m n i b t i di n cho m i th lo i văn h c ho c
trư ng phái sáng tác qua nhi u th i kỳ khác nhau, trong s thiên kinh v n quy n
c a n n văn h c Trung Qu c…Tuy nhiên gi i nghiên c u văn h c b qua thành
t u văn h c xây d ng CNXH (1949-1976) – có l h còn th n tr ng khi ánh giá
giai o n c bi t này.
Ngư i Trung Qu c có thói quen nói t t, vi t t t. Ch ng h n “Trư ng ih cB c
Kinh” nói là “B c i”, còn trong văn h c ngh thu t thì l i vi t t t tr thành thu t
ng văn h c. Như “Tam Tào” t c “ba cha con Tào Tháo”, “Lý- ” (Lý B ch và
Ph ), ti u Lý – (Lý Thương n và M c), “Ki n An th t t ” g m b y
nhà thơ. v.v… Ki u nói t t có th tóm g n ư c c nh ng lý lu n dài dòng, như
câu Kh ng t nói v Kinh Thi “Hưng quan qu n oán” mô t tác d ng cơ b n
c a thi ca (M c 6.1 trên). Ki u nói t t là m t cách truy n bá nhanh chóng, g n
gàng, d nh .
- Công trình này tóm t t n i dung văn h c Trung Qu c, s p x p 7 y u t thành h
th ng, d truy n bá r ng rãi và thu n l i cho h c sinh, sinh viên ôn thi i h c và
nghiên c u sinh (g i chung h ào t o th c sĩ, ti n sĩ).
Hi v ng s có nhà nghiên c u văn h c Vi t Nam b công ra vi t m t công trình
tương t v n n văn h c 1000 năm nư c Vi t.
Abstract
CLASSIFICATION OF CHINESE LITERATURE HISTORY
(Classification of literature based on 7 elements)
Chinese literature is highly diversified and has witnessed a constant growth of 5
thousand years. To help readers easily catch its major values, we would like to
introduce a classification based on 5 elements of literature. This material briefly
presents Chinese written literature from its beginning to the beginning of literature
innovation since around 1976. It does not mention temporary literature (the period
from the last two decades of 20thcentury to the beginning of 21st century).
Schools and unions of literature
1. Schools and unions of literature
2. Writers of standing in the history of literature
3. Basic characteristics of major literature works
4. Characteristics of genres of major literature works
5. Basic substance of major literature works
6. Writers and literature theorists
7. Theoretical literature works
(*) Ngu n: nguyên tác Hán ng , t ng h p t hai trang WEB sau:
1/ http://www.5284.cn/gz/zikao/jnjl/zyzd/2680.html
《中国古代文学史》应用归类法学习
2/http://www.zikao365.com/html/4_21_92_209/2006_12_29_yx927724566192216
0026696
- Biên gi l a ch n, d ch nghĩa, chú gi i và gi i thi u:
(*) Th c s , GVC, b môn Ng văn, Khoa sư ph m, i h c An Giang.
Chú thích:
(*1) B n ch “hưng, quan, qu n oán” rút trong sách Lu n ng : “H c Thi có
th hưng kh i tâm trí, giúp kh năng quan sát, cùng v i ngư i khác qu n t , hi u
úng v oán h n ..”. Câu này tr thành m t trong các quan i m cơ b n c a Kh ng
t vê văn chương (thiên Dương Hóa, câu 9- Ngư i d ch)
PH L C
B n g c “Trung Qu c văn h c s qui lo i”
(ngu n: M ng china)
中国文学史归类
一、文学流派或团体的归类。
一、
1. 儒家学派的代表人物有：孔子、孟子。
2. 道家学派的代表人物有：老子, 庄子。
3. 墨家的代表人物有: 墨子。
4. 法家学派化人物有: 韩非子。
5. 屈宋: 指战国时期的屈原,宋玉。
6. 扬马: 指西汉扬雄,司马相如.
7. 三曹：指曹操、曹植、曹丕。
8. 建安七子: 指孔融, 王粲, 陈琳, 刘桢, 徐干, 阮禹, 应玚
9. 沈诗任笔：指南朝齐梁间的沈约和任昉。
10. 初唐四杰: 指王勃,杨炯,卢照邻,骆宾王。
11. 沈宋: 指初唐武后时期著名的宫延诗人沈全期和宋之问。
- 12. 唐代诗人属于边塞诗派的有:王昌龄, 岑参, 高适, 王之涣,李颀。
13. 唐代诗人属于山水田园诗派的有: 王维,孟浩然, 并称 “王孟”。
14. 李杜: 指李白和杜甫,盛唐时期浪漫主义诗派和现实主义诗派的代表人
物
15. 张王乐府: 指张籍,王建所写的乐府诗。
16. 郊寒岛瘦: 苏轼语,是对中唐诗人孟郊, 贾岛诗风的形象概括。
17. 元白：指中唐诗人元稹和白居易。
18. 古文运动：由韩愈和柳宗元发起的复兴儒学的运动。
19. 小李杜: 指李商隐和杜牧, 晚唐时期著名诗人。
20. 南唐二主：指五代时南唐的两个皇帝,中主李璟和后主李煜。
21. 三苏：是苏轼、苏洵、苏辙。
22. 唐宋八大家：指韩愈,柳宗元,欧阳修,王安石,曾巩,苏轼,苏洵,苏辙。
23. 宋代词人中属于豪放派的有：苏轼, 辛弃疾。
24. 宋代词人中属于婉约派的有：柳永, 李清照。
25. 元代元曲四大家：指关汉卿, 郑光祖, 白朴, 马致远。 .
26. 明代后七子:指宗臣,李攀龙,王世贞,谢榛,梁有誉, 涂中行, 吴国伦。
27. 唐宗派：是明代前后七于的反对派作家有: 王慎中、唐顺之、归有光。
28. 公安派三袁：指袁宗道、袁宏道、袁中道。
29. 明末清初“三大思想家”: 指顾炎武、黄宗羲、王夫之。
30. 南施北宋：指清初著名诗人施闰章和宋琬。 .
31. 宋诗派：即清代“同光体”诗人，代表作家是陈三立、陈衍。
32. 浙西词派：清初词派，以浙江秀水(今嘉兴市)人朱彝尊为代表。
33. 阳羡词派：清初词派, 以江苏省宜兴人陈维崧为代表。
nguon tai.lieu . vn
