Xem mẫu
- T¦ DUY VÒ HIÕN PH¸P
Vµ VIÖC X¢Y DùNG C¥ CHÕ B¶O VÖ HIÕN PH¸P ë VIÖT NAM
Tµo ThÞ Quyªn(*)
1. T− duy vÒ HiÕn ph¸p ë ViÖt Nam ®Þnh cã hiÖu lùc trùc tiÕp trong cuéc
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, t− duy vÒ hiÕn sèng. Khi bµn vÒ chñ nghÜa lËp hiÕn
ph¸p ë ViÖt Nam ®· b¾t ®Çu cã sù hiÖn ®¹i vµ nhËn thøc vÒ hiÕn ph¸p ë
chuyÓn biÕn trong giíi nghiªn cøu còng ViÖt Nam, GS.TSKH. §µo TrÝ óc ®·
nh− c¸c l·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ n−íc. Sù nhÊn m¹nh,(*)“vÒ mÆt ph¸p lý, HiÕn
chuyÓn biÕn ®ã tr−íc hÕt ®−îc thÓ hiÖn ph¸p lµ ®¹o luËt c¬ b¶n, lµ v¨n b¶n
trong chñ tr−¬ng cña §¶ng Céng s¶n chÝnh trÞ - ph¸p lý cã vÞ trÝ cao nhÊt
ViÖt Nam vÒ x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ trong hÖ thèng ph¸p luËt. Tuy nhiªn,
chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p ®¸p øng yªu cÇu trong thùc tÕ, sù nhËn thøc râ h¬n, ®Çy
cña Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN, nhiÒu ®ñ h¬n vÒ hiÖu lùc ¸p dông trùc tiÕp cña
c¬ quan, tæ chøc ®· nghiªn cøu vÒ b¶o HiÕn ph¸p th× ch−a ph¶i ®· cã trong t−
vÖ hiÕn ph¸p, nhiÒu Ên phÈm ®· c«ng bè duy vµ hµnh ®éng cña c«ng d©n, cña
c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cã liªn quan nh©n viªn nhµ n−íc” [2, 10]. Cã thÓ nãi,
®Õn c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p. Sù tuyªn viÖc nhËn thøc ch−a ®Çy ®ñ vÒ hiÕn
truyÒn réng r·i b»ng nhiÒu h×nh thøc ph¸p dÉn ®Õn nhËn thøc vÒ vai trß, néi
kh¸c nhau nh− vËy ®· b−íc ®Çu lµm cho dung vµ c¸c yÕu tè cña c¬ chÕ b¶o vÖ
ng−êi d©n, c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc hiÕn ph¸p còng phiÕn diÖn vµ l¹c hËu.
hiÓu râ h¬n vÒ gi¸ trÞ, vai trß cña hiÕn Mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng
ph¸p vµ sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng vµ cña viÖc ®æi míi t− duy ph¸p lý ë ViÖt
hoµn thiÖn c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p ë Nam hiÖn nay lµ n©ng cao nhËn thøc vÒ
ViÖt Nam. vÞ trÝ, vai trß, tÝnh chÊt cña hiÕn ph¸p.
VÒ tÝnh ph¸p lý, hiÕn ph¸p lµ luËt c¬
Tuy nhiªn, cho ®Õn nay vÉn tån t¹i
b¶n cña nhµ n−íc. HiÕn ph¸p ®iÒu chØnh
nhËn thøc ch−a ®óng, ch−a ®Çy ®ñ hoÆc
nh÷ng quan hÖ x· héi c¬ b¶n, chñ ®¹o
lçi thêi vÒ hiÕn ph¸p vµ b¶o vÖ hiÕn
vµ thiÕt lËp c¨n cø nÒn t¶ng cho viÖc
ph¸p. Ch¼ng h¹n, cã mét sè ng−êi quan
ban hµnh toµn bé c¸c v¨n b¶n kh¸c
niÖm r»ng, hiÕn ph¸p lµ v¨n b¶n chÝnh
trong hÖ thèng ph¸p luËt cña nhµ n−íc.
trÞ ph¸p lý quan träng nhÊt cña quèc gia
nh−ng nã chñ yÕu cã ý nghÜa nh− lµ mét
biÓu t−îng cã vai trß ®Þnh h−íng toµn x· (*)
TS., Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh Quèc gia
héi chø kh«ng ph¶i lµ mét ®¹o luËt thùc Hå ChÝ Minh.
- T− duy vÒ HiÕn ph¸p… 13
HiÕn ph¸p lµ v¨n b¶n cã hiÖu lùc ph¸p mäi mÆt cña nh©n d©n; x©y dùng ®Êt
lý cao nhÊt vµ tÊt c¶ nh÷ng v¨n b¶n tr¸i n−íc giµu m¹nh, thùc hiÖn c«ng b»ng x·
víi hiÕn ph¸p ®Òu bÞ coi lµ v« hiÖu. Bªn héi, mäi ng−êi cã cuéc sèng Êm no, tù
c¹nh tÝnh ph¸p lý ®ã, hiÕn ph¸p cßn do, h¹nh phóc, cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn
®−îc coi lµ khÕ −íc chung cña x· héi, toµn diÖn (§iÒu 3, HiÕn ph¸p n¨m 1992).
cña céng ®ång, thÓ hiÖn ý chÝ chung cña
Liªn quan ®Õn nhËn thøc vÒ hiÕn
x· héi, cña nh©n d©n. Nh©n d©n - víi ý
ph¸p, cÇn hiÓu thèng nhÊt vÒ hiÖu lùc
nghÜa lµ chñ thÓ cña quyÒn lùc tèi cao,
cña hiÕn ph¸p. Xu h−íng lËp hiÕn trªn
th«ng qua hiÕn ph¸p ñy quyÒn cho nhµ
thÕ giíi hiÖn nay lµ, coi hiÕn ph¸p lµ ®¹o
n−íc. V× vËy, hiÕn ph¸p cÇn ®−îc hiÓu lµ
luËt tèi cao, ®ång thêi lµ ®¹o luËt thùc
v¨n b¶n cña nh©n d©n, thÓ hiÖn ý chÝ
®Þnh c¬ b¶n bao gåm nh÷ng quy ph¹m
cña nh©n d©n. §Æc tr−ng quan träng
thùc chÊt vµ cã hiÖu lùc ph¸p lý, cã kh¶
®Çu tiªn, ®ång thêi lµ nguyªn t¾c cña
Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam n¨ng ®−îc ¸p dông trùc tiÕp ®èi víi c¸c
lµ quyÒn lùc nhµ n−íc thuéc vÒ nh©n c¬ quan nhµ n−íc, tæ chøc vµ c«ng d©n,
d©n, v× vËy, hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc chø kh«ng chØ lµ v¨n b¶n mang tÝnh
ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam còng ph¶i chÝnh trÞ víi nh÷ng “lêi høa chÝnh trÞ”
thÓ hiÖn nguyªn t¾c chñ quyÒn tèi cao cña c¸c ®¶ng ph¸i chÝnh trÞ. Trong nhµ
cña nh©n d©n. Kh«ng chØ tuyªn bè n−íc ph¸p quyÒn, hiÕn ph¸p kh«ng chØ
nguyªn t¾c “quyÒn lùc nhµ n−íc thuéc lµ nh÷ng ®Þnh h−íng chÝnh trÞ, ®¹o ®øc
vÒ nh©n d©n” trong HiÕn ph¸p lµ ®ñ, hoÆc mang tÝnh triÕt lý mµ cßn lµ mét
®iÒu quan träng lµ quy tr×nh lËp hiÕn vµ ®¹o luËt x¸c thùc vµ cã hiÖu lùc ph¸p lý.
néi dung cña HiÕn ph¸p ph¶i b¶o ®¶m §Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi
quyÒn lùc thùc sù cña nh©n d©n. mang tÝnh c¬ b¶n vµ nÒn t¶ng cña mét
TÝnh x· héi cña hiÕn ph¸p cßn ®−îc quèc gia, hiÕn ph¸p th−êng chøa ®ùng
thÓ hiÖn cô thÓ h¬n ë chç, hiÕn ph¸p lµ nh÷ng quy ph¹m mang tÝnh kh¸i qu¸t
“sù ghi nhËn vµ thÓ hiÖn nh÷ng gi¸ trÞ cao, ®ã lµ c¸c quy ph¹m nguyªn t¾c vµ
x· héi ®−îc toµn x· héi vµ nh©n d©n c¸c quy ph¹m ®Þnh h−íng môc tiªu.
chÊp nhËn vµ chia sÎ. §ã lµ c¸c gi¸ trÞ TÝnh chÊt vµ ý nghÜa cña hiÕn ph¸p
nh− Tù do, C«ng b»ng, B×nh ®¼ng, D©n ®−îc thÓ hiÖn tr−íc hÕt ë nh÷ng quy
chñ, Nh©n quyÒn, Chñ nghÜa c¸ nh©n, ph¹m nguyªn t¾c vµ quy ph¹m môc
Chñ nghÜa tËp thÓ, Chñ nghÜa d©n téc tiªu. Nh−ng xÐt vÒ sè l−îng, trong mét
v.v...” [3, 7]. HiÕn ph¸p hiÖn hµnh cña b¶n hiÕn ph¸p, c¸c quy ph¹m mang tÝnh
ViÖt Nam ®· ph¶n ¸nh nh÷ng gi¸ trÞ quy t¾c vµ c¸c quy ph¹m ®Þnh nghÜa l¹i
cao quý cña d©n téc, cña nh©n d©n, nhiÒu h¬n so víi quy ph¹m nguyªn t¾c
nh÷ng gi¸ trÞ chung mµ toµn x· héi vµ quy ph¹m môc tiªu. Do vËy, “xö lý
thõa nhËn vµ theo ®uæi. §ã lµ truyÒn møc ®é cÇn vµ ®ñ cña c¸c lo¹i quy ph¹m
thèng lao ®éng cÇn cï, s¸ng t¹o, chiÕn lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó mét mÆt b¶o ®¶m
®Êu anh dòng ®Ó dùng n−íc vµ gi÷ n−íc, hiÕn ph¸p lµ v¨n b¶n chÝnh trÞ, ph¸p lý
truyÒn thèng ®oµn kÕt, nh©n nghÜa, c¬ b¶n nhÊt, kh¸i qu¸t nhÊt; mÆt kh¸c,
kiªn c−êng, bÊt khuÊt (Lêi nãi ®Çu, kh«ng biÕn nã thµnh mét b¶n c−¬ng
HiÕn ph¸p n¨m 1992). §ã lµ môc tiªu lÜnh víi nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh
cña x· héi XHCN mµ nh©n d©n ta tuyªn ng«n mµ vÉn lµ mét ®¹o luËt cña
h−íng tíi: ph¸t huy quyÒn lµm chñ vÒ nhµ n−íc” [2, 10].
- 14 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 8.2013
ViÖc sö dông ®óng møc c¸c quy nguyªn t¾c, quy ®Þnh ph¸p lý), thiÕt chÕ
ph¹m nãi trªn cña hiÕn ph¸p cßn ®−îc lý b¶o vÖ hiÕn ph¸p (c¬ quan b¶o vÖ hiÕn
gi¶i bëi nhu cÇu ¸p dông hiÕn ph¸p vµ ph¸p), ph−¬ng thøc ho¹t ®éng, nh÷ng
gi¶i thÝch hiÕn ph¸p. §ßi hái cña nÒn b¶o ®¶m vÒ c¬ së vËt chÊt vµ ý thøc, v¨n
d©n chñ, mong muèn cña d©n chóng vµ hãa ph¸p lý... vËn hµnh theo nguyªn t¾c
nãi chung lµ nguyªn t¾c ph¸p quyÒn ®Æt chung nh»m b¶o ®¶m sù t«n träng vµ
ra nhu cÇu hiÕn ph¸p cÇn ph¶i ®−îc ¸p thùc hiÖn hiÕn ph¸p, xö lý mäi hµnh vi
dông trùc tiÕp. ChÝnh v× vËy, c¸c quy vi ph¹m hiÕn ph¸p. Trong c¬ chÕ b¶o vÖ
®Þnh cña nã ph¶i ®¸p øng ®−îc yªu cÇu hiÕn ph¸p, viÖc tæ chøc thiÕt chÕ b¶o vÖ
cho viÖc ¸p dông trùc tiÕp vµ b¶o ®¶m ®Ó hiÕn ph¸p lµ vÊn ®Ò then chèt nhÊt. T−
sù gi¶i thÝch ®−îc chÝnh x¸c [3, 11-12]. duy ®óng ®¾n vÒ ý nghÜa ®Æc biÖt quan
Trong thùc tiÔn ¸p dông ph¸p luËt ë träng cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p thùc
ViÖt Nam, khi gi¶i quyÕt c¸c khiÕu kiÖn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thiÕt lËp m« h×nh
cña d©n, c¸c c¬ quan nhµ n−íc, kÓ c¶ tßa b¶o vÖ hiÕn ph¸p phï hîp víi ®iÒu kiÖn
¸n, kh«ng c¨n cø vµo c¸c quy ®Þnh cña kinh tÕ - x· héi, b¶n chÊt cña nhµ n−íc,
HiÕn ph¸p mµ th−êng chØ xem vÊn ®Ò cã quan ®iÓm tæ chøc bé m¸y nhµ n−íc,
liªn quan ®Õn vô viÖc ®−îc quy ®Þnh truyÒn thèng v¨n hãa ph¸p lý... cña
trong luËt nh− thÕ nµo. Trong khi ®ã, quèc gia. Tõ ®ã míi x©y dùng c¬ së ph¸p
rÊt nhiÒu quyÒn vµ tù do hiÕn ®Þnh cña lý, x¸c ®Þnh nguyªn t¾c, ph−¬ng thøc
c«ng d©n ch−a ®−îc quy ®Þnh cô thÓ vËn hµnh cña c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p
b»ng luËt (vÝ dô: quyÒn biÓu quyÕt khi phï hîp.
nhµ n−íc tæ chøc tr−ng cÇu ý d©n, ViÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn
quyÒn tù do lËp héi, quyÒn ®−îc th«ng ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn
tin...). C¸ch nhËn thøc vµ hµnh ®éng XHCN ViÖt Nam cÇn b¶o ®¶m ®¸p øng
nh− vËy ®· lµm h¹n chÕ rÊt nhiÒu viÖc c¸c yªu cÇu sau ®©y:
b¶o ®¶m c¸c quyÒn vµ tù do hiÕn ®Þnh Mét lµ: TÝnh ®éc lËp vµ chuyªn
cña c«ng d©n. §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu tr¸ch cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p.
cña chÕ ®é ph¸p quyÒn trong ®ã chøa C¬ quan chuyªn tr¸ch b¶o vÖ hiÕn
®ùng t− t−ëng lËp hiÕn hiÖn ®¹i ë ViÖt ph¸p lµ yÕu tè trung t©m cña c¬ chÕ b¶o
Nam ®ßi hái viÖc b¶o vÖ quyÒn con vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p
ng−êi, quyÒn c«ng d©n cña tßa ¸n kh«ng quyÒn XHCN ViÖt Nam. §Ó c¬ chÕ nµy
chØ dùa trªn c¸c quyÒn hîp ph¸p (do vËn hµnh ®¹t ®−îc môc ®Ých b¶o vÖ
luËt ®Þnh) mµ c¶ c¸c quyÒn hîp hiÕn, HiÕn ph¸p, ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña
c¸c quyÒn chÝnh ®¸ng mµ c«ng d©n, con Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam,
ng−êi ®−îc h−ëng theo quy ®Þnh cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p ph¶i cã vÞ trÝ
HiÕn ph¸p. ®éc lËp víi c¸c c¬ quan kh¸c trong bé
2. X©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn m¸y nhµ n−íc, ho¹t ®éng cña nã ph¶i
ph¸p ë ViÖt Nam mang tÝnh chuyªn tr¸ch víi nh÷ng chøc
NhËn thøc ®óng ®¾n vÒ hiÕn ph¸p n¨ng, nhiÖm vô riªng.
lµ mét trong nh÷ng tiÒn ®Ò ®Ó nhËn B¶o vÖ hiÕn ph¸p lµ ho¹t ®éng ®Æc
thøc vÒ c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p kh¸ch biÖt ®−îc thÓ hiÖn ë môc ®Ých, tÝnh chÊt,
quan, toµn diÖn vµ tiÕn bé. C¬ chÕ b¶o néi dung ®Æc biÖt vµ do vËy ®ßi hái ho¹t
vÖ hiÕn ph¸p lµ tæng thÓ c¸c yÕu tè bao ®éng ®ã ph¶i ®−îc tiÕn hµnh bëi chñ thÓ
gåm thÓ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p (c¸c ®Æc biÖt. Môc ®Ých b¶o vÖ hiÕn ph¸p cao
- T− duy vÒ HiÕn ph¸p… 15
c¶ vµ s©u xa h¬n so víi môc ®Ých b¶o vÖ hµnh vi vi hiÕn. NÕu thiÕu tÝnh chÊt tµi
ph¸p luËt th«ng th−êng. B¶o vÖ hiÕn ph¸n hiÕn ph¸p, c¬ quan b¶o vÖ hiÕn
ph¸p lµ b¶o vÖ chñ quyÒn nh©n d©n, b¶o ph¸p kh«ng thÓ ph¸n quyÕt vµ xö lý v¨n
vÖ chÕ ®é chÝnh trÞ, nÒn t¶ng ph¸p lý b¶n vi hiÕn, b¶o vÖ c¸c quyÒn vµ tù do
cña nhµ n−íc, b¶o vÖ nh÷ng gi¸ trÞ hiÕn ®Þnh cña c«ng d©n.
tr−êng tån vµ cao quý nhÊt trong x· héi. TÝnh chÊt ®Æc biÖt, vÞ trÝ ®éc lËp cña
B¶o vÖ hiÕn ph¸p kh«ng chØ lµ b¶o vÖ vµ c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p so víi c¸c c¬
b¶o ®¶m sù tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c, quan kh¸c trong bé m¸y nhµ n−íc, ®éc
quy ph¹m ®−îc thÓ hiÖn b»ng lêi v¨n lËp víi §¶ng vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ x·
cña hiÕn ph¸p mµ cßn b¶o vÖ tinh thÇn héi ph¶i ®−îc quy ®Þnh trong hiÕn ph¸p
cèt lâi cña hiÕn ph¸p. §Ó ®¹t ®−îc môc vµ b¶o ®¶m bëi nh÷ng nguyªn t¾c ®Æc
®Ých ®ã, néi dung b¶o vÖ hiÕn ph¸p thï. Nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t
kh«ng chØ bao gåm ho¹t ®éng mang tÝnh ®éng cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p lµ
ph¸p lý ®¬n thuÇn mµ cßn bao gåm ho¹t nh÷ng nguyªn t¾c chÝnh trÞ ph¸p lý,
®éng mang tÝnh chÝnh trÞ. Trong Nhµ ph¶n ¸nh nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan cã
n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam, ho¹t tÝnh quy luËt ®èi víi ho¹t ®éng b¶o vÖ
®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p ph¶i ®−îc tiÕn hiÕn ph¸p, b¶o ®¶m hiÖu lùc, hiÖu qu¶
hµnh bëi mét c¬ quan chuyªn tr¸ch víi ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ
c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô sau: 1/ Xem n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam.
xÐt, ph¸n quyÕt xö lý v¨n b¶n vi hiÕn; 2/ Nh÷ng nguyªn t¾c ®ã chØ ®¹o, chi phèi
Gi¶i quyÕt tranh chÊp vµ vi ph¹m hiÕn c¸ch thøc h×nh thµnh, tæ chøc c¬ quan
ph¸p liªn quan ®Õn tæ chøc vµ thùc hiÖn b¶o vÖ hiÕn ph¸p chuyªn tr¸ch, b¶o ®¶m
quyÒn lùc nhµ n−íc; 3/ Gi¶i thÝch hiÕn sao cho thiÕt chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p thùc
ph¸p; 4/ B¶o vÖ quyÒn con ng−êi, quyÒn hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô
vµ tù do hiÕn ®Þnh cña c«ng d©n; 5/ Gi¶i riªng cña m×nh.
quyÕt vi ph¹m hiÕn ph¸p liªn quan ®Õn
Hai lµ: ThÓ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p
c¸c quan chøc nhµ n−íc cao cÊp hoÆc
bao gåm nh÷ng nguyªn t¾c chÝnh trÞ -
®¶ng chÝnh trÞ.
ph¸p lý hiÕn ®Þnh vµ nh÷ng quy ®Þnh
§Ó thùc hiÖn ®−îc c¸c chøc n¨ng mang tÝnh chuyªn biÖt ®−îc thÓ hiÖn
nªu trªn, c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p ph¶i trong mét hÖ thèng v¨n b¶n ®ång bé,
®éc lËp vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng so víi nhÊt qu¸n, minh b¹ch, râ rµng.
c¸c c¬ quan thùc hiÖn c¸c quyÒn lËp B¶o vÖ hiÕn ph¸p lµ lo¹i ho¹t ®éng
ph¸p, hµnh ph¸p, t− ph¸p. ®Æc thï vµ ®Æc biÖt quan träng trong
Néi dung c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam
ph¸p còng quy ®Þnh tÝnh chÊt ®Æc thï ph¶i ®−îc chØ ®¹o vµ ®iÒu chØnh bëi mét
cña c¬ quan chuyªn tr¸ch b¶o vÖ hiÕn hÖ thèng thÓ chÕ riªng. HÖ thèng nµy
ph¸p. §ã ph¶i lµ c¬ quan võa mang tÝnh bao gåm c¸c nguyªn t¾c, quy ph¹m ®ång
chÝnh trÞ, võa mang tÝnh tµi ph¸n vÒ bé, thèng nhÊt x¸c ®Þnh môc tiªu, ®Þnh
mÆt t− ph¸p (tµi ph¸n hiÕn ph¸p). NÕu h−íng vµ t¹o lËp c¬ së ph¸p lý cho viÖc
thiÕu tÝnh chÊt chÝnh trÞ, c¬ quan b¶o vÖ x©y dùng, vËn hµnh c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn
hiÕn ph¸p kh«ng thÓ thùc hiÖn ho¹t ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn
®éng gi¶i thÝch hiÕn ph¸p, gi¶i quyÕt c¸c XHCN ViÖt Nam.
vô viÖc liªn quan ®Õn c¸c quan chøc nhµ ThÓ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p tr−íc hÕt
n−íc cao cÊp hoÆc ®¶ng chÝnh trÞ cã lµ nh÷ng nguyªn t¾c hiÕn ®Þnh. Ch¼ng
- 16 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 8.2013
h¹n, §iÒu 2, HiÕn ph¸p (söa ®æi, bæ nhÊt, nguyªn t¾c b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o
sung n¨m 2001) quy ®Þnh: “Nhµ n−íc cña §¶ng ®èi víi Nhµ n−íc). Nh÷ng
ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam nguyªn t¾c chÝnh trÞ - ph¸p lý nªu trªn
lµ Nhµ n−íc ph¸p quyÒn cña nh©n d©n, gi÷ vai trß hÕt søc quan träng trong thÓ
do nh©n d©n, v× nh©n d©n”. §iÒu nµy ®· chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p, chóng ®Þnh h−íng
x¸c ®Þnh nguyªn t¾c chØ ®¹o quan träng môc tiªu ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p vµ
hµng ®Çu ®èi víi c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn cã gi¸ trÞ chØ ®¹o néi dung vµ c¸ch thøc
ph¸p ë ViÖt Nam. Quy ®Þnh nµy ®· ®Ò thÓ hiÖn c¸c quy ®Þnh kh¸c trong hiÕn
ra ®Þnh h−íng míi cho sù ph¸t triÓn cña ph¸p vµ nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt
c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p ë ViÖt Nam. chuyªn biÖt vÒ b¶o vÖ hiÕn ph¸p.
C¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ Bªn c¹nh c¸c nguyªn t¾c chÝnh trÞ -
n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam kh¸c ph¸p lý nªu trªn, c¸c quy ®Þnh ®−îc ghi
hoµn toµn vÒ chÊt so víi c¬ chÕ b¶o vÖ trong hiÕn ph¸p vµ c¸c v¨n b¶n quy
hiÕn ph¸p theo c¸c HiÕn ph¸p n¨m ph¹m ph¸p luËt chuyªn biÖt kh¸c còng
1946, HiÕn ph¸p n¨m 1959, HiÕn ph¸p lµ mét bé phËn cña thÓ chÕ b¶o vÖ hiÕn
n¨m 1980 vµ HiÕn ph¸p n¨m 1992. ph¸p. Bé phËn nµy t¹o lËp c¬ së ph¸p lý
HiÕn ph¸p còng x¸c ®Þnh c¸c nguyªn t¾c cho ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p. Ch¼ng
quan träng kh¸c chi phèi ho¹t ®éng b¶o h¹n, ho¹t ®éng xem xÐt vµ xö lý vi
vÖ hiÕn ph¸p, ®ã lµ: nguyªn t¾c b¶o ®¶m ph¹m hiÕn ph¸p trong ho¹t ®éng lËp
quyÒn lùc nhµ n−íc thuéc vÒ nh©n d©n, ph¸p chñ yÕu dùa trªn c¨n cø ph¸p lý lµ
nguyªn t¾c vÒ hiÖu lùc tèi cao cña hiÕn c¸c quy ®Þnh cña hiÕn ph¸p chø kh«ng
ph¸p, nguyªn t¾c t«n träng vµ b¶o vÖ ph¶i dùa trªn c¨n cø lµ c¸c quy ®Þnh cña
quyÒn con ng−êi, quyÒn c«ng d©n, LuËt Tæ chøc Quèc héi vµ c¸c luËt
nguyªn t¾c quyÒn lùc nhµ n−íc thèng kh¸c... C¸c quy ®Þnh trong hiÕn ph¸p
nhÊt, nguyªn t¾c b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o còng x¸c ®Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, nhiÖm
cña §¶ng ®èi víi Nhµ n−íc... C¸c vô, quyÒn h¹n cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn
nguyªn t¾c nµy kh«ng chØ mang tÝnh ph¸p chuyªn tr¸ch.
ph¸p lý mµ cßn mang tÝnh chÝnh trÞ s©u §Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ ph¸p lý
s¾c. Chóng võa ph¶n ¸nh nh÷ng yªu ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh
cÇu ph¸p lý b¶o ®¶m tÝnh ph¸p quyÒn ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p, ®ßi hái ph¶i
võa ph¶n ¸nh yªu cÇu vÒ mÆt chÝnh trÞ cã v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt chuyªn
b¶o ®¶m b¶n chÊt giai cÊp, b¶n chÊt d©n biÖt vÒ b¶o vÖ hiÕn ph¸p. V¨n b¶n nµy
chñ cña Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN do Quèc héi ban hµnh vµ ph¶i phï hîp
ViÖt Nam. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ chÕ b¶o vÖ víi c¸c nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh trong
hiÕn ph¸p tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c, yªu
hiÕn ph¸p. V¨n b¶n nµy lµ sù thÓ chÕ
cÇu cña nhµ n−íc ph¸p quyÒn nãi chung
hãa, cô thÓ hãa c¸c nguyªn t¾c, quy
(nguyªn t¾c b¶o ®¶m hiÖu lùc tèi cao ®Þnh cña hiÕn ph¸p ®èi víi c¬ chÕ b¶o vÖ
cña hiÕn ph¸p, nguyªn t¾c t«n träng vµ hiÕn ph¸p.
b¶o vÖ quyÒn con ng−êi, quyÒn c«ng
d©n), ®ång thêi còng tu©n thñ c¸c Ba lµ: Ph−¬ng thøc vËn hµnh b¶o vÖ
nguyªn t¾c, yªu cÇu ®Æc thï cña Nhµ hiÕn ph¸p ph¶i phï hîp víi vÞ trÝ, tÝnh
n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam chÊt, chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ ph¹m vi
(nguyªn t¾c quyÒn lùc nhµ n−íc thèng thÈm quyÒn cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn
- T− duy vÒ HiÕn ph¸p… 17
ph¸p theo quy ®Þnh cña hiÕn ph¸p vµ ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc
ph¸p luËt. ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam ph¶i ®−îc
tiÕn hµnh theo ph−¬ng thøc ®Æc thï.
Ph−¬ng thøc vËn hµnh lµ h×nh thøc, Ngoµi ra, ph−¬ng thøc b¶o vÖ hiÕn
ph−¬ng ph¸p, quy tr×nh, thñ tôc tiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn
hµnh ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p. §Ó XHCN ViÖt Nam cßn ph¶i phï hîp víi
tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ hiÕn truyÒn thèng vµ tr×nh ®é v¨n hãa ph¸p
ph¸p, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng ph¸n quyÕt lý ë ViÖt Nam ®Ó b¶o ®¶m tÝnh kh¶ thi
vµ xö lý nh÷ng v¨n b¶n vµ hµnh vi vi vµ thiÕt thùc cña ph−¬ng thøc ®ã.
hiÕn trong tæ chøc vµ thùc hiÖn quyÒn
Bèn lµ: C¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p
lùc nhµ n−íc, c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p
trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt
trong nhµ n−íc ph¸p quyÒn x· héi chñ
Nam tu©n thñ nguyªn t¾c quyÒn lùc nhµ
nghÜa ph¶i tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo
n−íc lµ thèng nhÊt, cã sù ph©n c«ng,
ph−¬ng thøc riªng, kh¸c víi ph−¬ng
phèi hîp vµ kiÓm so¸t gi÷a c¸c c¬ quan
thøc cña c¸c ho¹t ®éng lËp ph¸p, hµnh
nhµ n−íc trong thùc hiÖn c¸c quyÒn lËp
ph¸p, t− ph¸p. Ph−¬ng thøc b¶o vÖ hiÕn
ph¸p, hµnh ph¸p, t− ph¸p.
ph¸p còng ph¶i phï hîp víi vÞ trÝ, tÝnh
chÊt, chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ ph¹m vi §èi víi Nhµ n−íc ph¸p quyÒn
thÈm quyÒn cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn XHCN ViÖt Nam, mét trong nh÷ng ®Æc
ph¸p. C¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p chuyªn tr−ng riªng cña nã lµ theo nguyªn t¾c
tr¸ch, ®éc lËp, võa mang tÝnh chÝnh trÞ thèng nhÊt quyÒn lùc. C¬ chÕ b¶o vÖ
võa mang tÝnh tµi ph¸n hiÕn ph¸p, v× hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn
vËy, ph−¬ng thøc ho¹t ®éng cña nã kh¸c XHCN ViÖt Nam lµ mét bé phËn trong
h¼n so víi ph−¬ng thøc b¶o vÖ hiÕn c¬ chÕ tæ chøc vµ thùc hiÖn quyÒn lùc
ph¸p th«ng qua c¬ quan mang tÝnh nhµ n−íc vµ lµ bé phËn quan träng ®Ó
chÝnh trÞ nh− Quèc héi vµ còng kh¸c so b¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt cña quyÒn lùc
víi ph−¬ng thøc tè tông t− ph¸p ë c¸c nhµ n−íc. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng gi¶i
tßa ¸n th−êng. Ph−¬ng thøc b¶o vÖ hiÕn quyÕt tranh chÊp vµ vi ph¹m hiÕn ph¸p
ph¸p th«ng qua c¬ quan chÝnh trÞ chñ liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn quyÒn lùc
yÕu mang tÝnh t− vÊn, khuyÕn nghÞ, rÊt nhµ n−íc, xö lý nh÷ng sai lÇm, lÖnh l¹c,
Ýt nh÷ng chÕ tµi ph¸p lý m¹nh vµ triÖt ®e däa thÓ chÕ chÝnh trÞ, ®e däa chñ
®Ó, kh«ng phï hîp ®Ó tµi ph¸n hµnh vi quyÒn quèc gia, c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p
vi hiÕn. Ph−¬ng thøc tè tông t− ph¸p ë gãp phÇn hÕt søc to lín b¶o ®¶m c¬ chÕ
c¸c tßa ¸n th−êng cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng thèng nhÊt quyÒn lùc. Bªn c¹nh ®ã,
quyÕt ®Þnh, b¶n ¸n tuyªn bè ¸p dông ho¹t ®éng gi¶i thÝch hiÕn ph¸p, trong ®ã
chÕ tµi nghiªm kh¾c nhÊt nh−ng chóng cã gi¶i thÝch chÝnh thøc vÒ b¶n chÊt cña
mang tÝnh c¸ thÓ hãa tr¸ch nhiÖm ph¸p quyÒn lùc nhµ n−íc vµ ph−¬ng thøc tæ
lý. Nh÷ng ph−¬ng thøc nh− vËy kh«ng chøc thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n−íc, c¬
phï hîp víi môc ®Ých, tÝnh chÊt, néi chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p còng t¹o c¬ së ph¸p
dung b¶o vÖ hiÕn ph¸p. H¬n n÷a, chñ lý cho c¸c c¬ quan nhµ n−íc trong viÖc
thÓ cña nh÷ng hµnh vi vi ph¹m hiÕn thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n−íc thèng nhÊt.
ph¸p chñ yÕu lµ chñ thÓ mang tÝnh c«ng C¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong
quyÒn, chÕ tµi tr¸ch nhiÖm cã thÓ ¸p Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam
dông ®èi víi nh÷ng chñ thÓ ®ã lµ tr¸ch theo tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ
nhiÖm chÝnh trÞ ph¸p lý, do ®ã ho¹t ph©n c«ng, phèi hîp vµ kiÓm so¸t gi÷a
- 18 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 8.2013
c¸c c¬ quan nhµ n−íc trong thùc hiÖn tÞch n−íc… cã thÓ tham gia vµo ho¹t
quyÒn lùc nhµ n−íc. B¶n th©n c¬ quan ®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p th«ng qua viÖc
b¶o vÖ hiÕn ph¸p ®−îc nh©n d©n ñy th¸c ®Ò xuÊt yªu cÇu xem xÐt tÝnh hîp hiÕn
®¶m nhiÖm chuyªn tr¸ch chøc n¨ng b¶o cña v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, ®Ò
vÖ hiÕn ph¸p. Còng nh− Quèc héi, xuÊt yªu cÇu gi¶i quyÕt vµ xö lý hµnh vi
ChÝnh phñ, Tßa ¸n Nh©n d©n tèi cao vµ vi hiÕn cña quan chøc nhµ n−íc cao
ViÖn KiÓm s¸t Nh©n d©n tèi cao, c¬ cÊp... C¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p chuyªn
quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p tham gia thùc tr¸ch ®éc lËp nh−ng kh«ng ®èi lËp víi
hiÖn quyÒn lùc nhµ n−íc theo sù ph©n c¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch thùc hiÖn c¸c
c«ng cña nh©n d©n ®−îc thÓ hiÖn trong quyÒn lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ t− ph¸p.
c¸c quy ®Þnh cña hiÕn ph¸p. Bªn c¹nh C¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p cã phèi hîp
sù kiÓm so¸t gi÷a Quèc héi, ChÝnh phñ, cïng c¸c c¬ quan nµy thùc hiÖn quyÒn
Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao, ViÖn KiÓm s¸t lùc nhµ n−íc vµ b¶o ®¶m quyÒn lùc nhµ
Nh©n d©n tèi cao, trong Nhµ n−íc ph¸p n−íc thèng nhÊt. Ch¼ng h¹n, mét sè
quyÒn XHCN ViÖt Nam cã c¬ quan b¶o ho¹t ®éng cña c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p
vÖ hiÕn ph¸p chuyªn tr¸ch thùc hiÖn nh− xem xÐt tÝnh hîp hiÕn cña v¨n b¶n
kiÓm so¸t c¸c c¬ quan nãi trªn. C¬ chÕ quy ph¹m ph¸p luËt, gi¶i thÝch hiÕn
b¶o vÖ hiÕn ph¸p lµ c¬ chÕ h÷u hiÖu ®Ó ph¸p... cã t¸c dông hç trî cho c¬ quan
kiÓm so¸t c¸c c¬ quan nhµ n−íc thùc lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t− ph¸p thùc hiÖn
hiÖn quyÒn lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t− tèt h¬n chøc n¨ng cña m×nh.
ph¸p nh−ng môc tiªu cuèi cïng cña nã
kh«ng ph¶i lµ nh»m g©y xung ®ét, khã N¨m lµ: B¶o ®¶m sù l·nh ®¹o hîp
kh¨n cho ho¹t ®éng lËp ph¸p, hµnh hiÕn cña §¶ng Céng s¶n ®èi víi c¬ chÕ
ph¸p vµ t− ph¸p. C¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p
ph¸p cã t¸c dông ng¨n ngõa sù l¹m quyÒn XHCN ViÖt Nam
quyÒn hoÆc kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ HiÕn ph¸p cña Nhµ n−íc ph¸p
nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n ®· ®−îc ph©n quyÒn XHCN ViÖt Nam lµ v¨n b¶n
c«ng cho c¸c c¬ quan nhµ n−íc. NÕu x¶y chÝnh trÞ ph¸p lý quan träng nhÊt cña
ra sù l¹m quyÒn hoÆc kh«ng thùc hiÖn quèc gia, thÓ hiÖn chñ quyÒn nh©n d©n,
®Çy ®ñ thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ý chÝ vµ nguyÖn väng cña tÊt c¶ c¸c tÇng
hiÕn ph¸p, c¬ quan b¶o vÖ hiÕn ph¸p cã líp nh©n d©n. ý chÝ vµ nguyÖn väng ®ã
quyÒn ph¸n quyÕt, x¸c ®Þnh tr¸ch phï hîp víi t«n chØ môc ®Ých cña §¶ng
nhiÖm hiÕn ph¸p vµ ¸p dông c¸c biÖn Céng s¶n ViÖt Nam. V× vËy, còng nh−
ph¸p chÕ tµi nhÊt ®Þnh. Nh− vËy, c¬ chÕ c¸c bé phËn kh¸c cña hÖ thèng chÝnh trÞ
b¶o vÖ hiÕn ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p ë ViÖt Nam, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
quyÒn XHCN ViÖt Nam b¶o ®¶m tÝnh còng t«n träng vµ ®Ò cao HiÕn ph¸p, c¸c
hîp hiÕn cña c¸c ho¹t ®éng lËp ph¸p, tæ chøc cña §¶ng ho¹t ®éng trong
hµnh ph¸p vµ t− ph¸p, b¶o ®¶m c¸c c¬ khu«n khæ HiÕn ph¸p. §¶ng Céng s¶n
quan nhµ n−íc thùc hiÖn ®óng vµ ®ñ ViÖt Nam l·nh ®¹o Nhµ n−íc ph¸p
nhiÖm vô, quyÒn h¹n ®· ®−îc ph©n c«ng. quyÒn XHCN ViÖt Nam, nh−ng ®ã lµ sù
Sù phèi hîp gi÷a c¬ quan b¶o vÖ l·nh ®¹o phï hîp víi HiÕn ph¸p, nh»m
hiÕn ph¸p vµ c¸c c¬ quan kh¸c trong bé h−íng tíi lý t−ëng vµ môc tiªu mµ toµn
m¸y nhµ n−íc thÓ hiÖn ë chç: C¸c c¬ thÓ nh©n d©n lùa chän. Lµ mét bé phËn
quan nh− Quèc héi, ChÝnh phñ, Chñ trong bé m¸y nhµ n−íc, c¬ chÕ b¶o vÖ
- T− duy vÒ HiÕn ph¸p… 19
hiÕn ph¸p ph¶i ®Æt d−íi sù l·nh ®¹o hîp thÓ hiÖn mét c¸ch trung thùc vµ toµn
hiÕn cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. diÖn ý chÝ vµ nguyÖn väng cña nh©n
d©n. Th«ng qua sù tham gia cña nh©n
Sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n
d©n vµo qu¸ tr×nh x©y dùng c¸c v¨n b¶n
ViÖt Nam ®èi víi c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn
quy ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ hiÕn
ph¸p trong Nhµ n−íc ph¸p quyÒn
ph¸p, ý chÝ vµ nguyÖn väng cña nh©n
XHCN thÓ hiÖn tr−íc hÕt ë viÖc c¸c v¨n
d©n ®−îc thÓ hiÖn vµ ®−îc t«n träng
kiÖn, nghÞ quyÕt cña §¶ng ®Ò ra nh÷ng
trong c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p. ë ®©y,
quan ®iÓm chØ ®¹o ®èi víi ho¹t ®éng b¶o
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam cÇn thÓ hiÖn
vÖ hiÕn ph¸p vµ x©y dùng, hoµn thiÖn c¬
vai trß l·nh ®¹o ®èi víi c¸c c¬ quan x©y
chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p ë ViÖt Nam.
dùng ph¸p luËt sao cho c¸c ho¹t ®éng tæ
Ch¼ng h¹n, V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn
chøc lÊy ý kiÕn nh©n d©n, tËp hîp ý
quèc lÇn thø X viÕt: “X¸c ®Þnh c¬ chÕ
kiÕn nh©n d©n, ph¶n håi vµ chØnh lý v¨n
b¶o vÖ hiÕn ph¸p, ®Þnh râ c¬ chÕ, c¸ch
b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ hiÕn
thøc b¶o ®¶m tÝnh tèi cao cña HiÕn
ph¸p trªn c¬ së tiÕp thu ý kiÕn nh©n
ph¸p vµ luËt”, nghiªn cøu “x©y dùng,
d©n... ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch c«ng
hoµn thiÖn c¬ chÕ kiÓm tra, gi¸m s¸t
khai, minh b¹ch vµ thùc sù d©n chñ.
tÝnh hîp hiÕn, hîp ph¸p trong c¸c ho¹t
®éng vµ quyÕt ®Þnh cña c¸c c¬ quan c«ng Sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n
quyÒn” [1, 126]; “x©y dùng c¬ chÕ ph¸n ViÖt Nam ®èi víi c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn
quyÕt vÒ nh÷ng vi ph¹m HiÕn ph¸p ph¸p nãi riªng vµ nhµ n−íc ph¸p quyÒn
trong ho¹t ®éng lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ XHCN nãi chung cßn thÓ hiÖn ë viÖc b¶n
t− ph¸p” [1, 127]. Nh÷ng quan ®iÓm nªu th©n ®¶ng viªn vµ c¸c tæ chøc cña §¶ng
trªn cã gi¸ trÞ ®Þnh h−íng, chØ ®¹o mét Céng s¶n ViÖt Nam tÝch cùc, chñ ®éng
c¸ch toµn diÖn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña tham gia vµo viÖc gi¸o dôc ý thøc t«n
c¸c yÕu tè thÓ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p, träng vµ b¶o vÖ HiÕn ph¸p, g−¬ng mÉu,
thiÕt chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p, ph−¬ng thøc tù gi¸c t«n träng HiÕn ph¸p, ho¹t ®éng
vËn hµnh b¶o vÖ hiÕn ph¸p, b¶o ®¶m trong khu«n khæ HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt.
cho c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p vËn hµnh cã
hiÖu qu¶, phï hîp víi c¸c ®Æc tr−ng cña Tµi liÖu tham kh¶o
nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN. Cô thÓ 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2006),
h¬n, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc
qu¸ tr×nh thÓ chÕ hãa c−¬ng lÜnh, ®−êng lÇn thø X, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia,
lèi cña m×nh thµnh HiÕn ph¸p vµ ph¸p Hµ Néi.
luËt. Nh− vËy, §¶ng Céng s¶n ViÖt
2. §µo TrÝ óc (2007), “Sù ph¸t triÓn
Nam l·nh ®¹o c«ng t¸c x©y dùng ph¸p
cña chñ nghÜa lËp hiÕn hiÖn ®¹i ë
luËt nãi chung vµ x©y dùng c¬ së ph¸p
ViÖt Nam”, T¹p chÝ Nhµ n−íc vµ
lý cho c¬ chÕ b¶o vÖ hiÕn ph¸p nãi riªng.
Ph¸p luËt, sè 7.
Sù l·nh ®¹o cña §¶ng kh«ng chØ b¶o
®¶m nh÷ng nguyªn t¾c, quy ph¹m vÒ 3. §µo TrÝ óc (2010), “HiÕn ph¸p trong
b¶o vÖ hiÕn ph¸p thÓ hiÖn mét c¸ch ®Çy ®êi sèng x· héi vµ quèc gia”, T¹p chÝ
®ñ vµ ®óng ®¾n nh÷ng quan ®iÓm cña Nghiªn cøu LËp ph¸p, sè 9.
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®èi víi ho¹t 4. HiÕn ph¸p n−íc Céng hßa x· héi chñ
®éng b¶o vÖ hiÕn ph¸p mµ cßn b¶o ®¶m nghÜa ViÖt Nam n¨m 1992, Nxb.
r»ng nh÷ng nguyªn t¾c, quy ph¹m ®ã ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2006.
nguon tai.lieu . vn
