Xem mẫu

  1. -TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ
  2. Cuöën saách naây àûúåc xuêët baãn trong khuön khöí Dûå aán Húåp taác Viïåt - Phaáp “Höî trúå Viïåt Nam höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë” do Uyã ban quöëc gia vïì Húåp taác kinh tïë quöëc tïë thûåc hiïån Cuöën saách naây do Vuå Thûúng maåi àiïån tûã Böå Thûúng maåi biïn soaån Cuöën saách naây àûúåc xuêët baãn vúái sûå trúå giuáp cuãa Cú quan ADETEF taåi Viïåt Nam 4 TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ
  3. Chuá dêîn cuãa Nhaâ xuêët baãn Thûúng maåi àiïån tûã laâ möåt lônh vûåc múái thu huát àûúåc sûå chuá yá cuãa àöng àaão moåi ngûúâi, àùåc biïåt laâ caác doanh nghiïåp vaâ ngûúâi tiïu duâng, khi nûúác ta múã cûãa, höåi nhêåp kinh tïë vúái caác nûúác trïn thïë giúái. ÚÃ nûúác ta, caác saách, baáo, taâi liïåu tham khaão vïì lônh vûåc naây hiïån nay coân ñt nïn viïåc nghiïn cûáu, tòm hiïíu coá nhiïìu haån chïë. Nhùçm cung cêëp cho baån àoåc möåt söë thöng tin cú baãn vaâ cêìn thiïët vïì thûúng maåi àiïån tûã, Nhaâ xuêët baãn Chñnh trõ quöëc gia phöëi húåp vúái UÃy ban quöëc gia vïì Húåp taác kinh tïë quöëc tïë xuêët baãn cuöën saách Tòm hiïíu vïì thûúng maåi àiïån tûã do têåp thïí caác taác giaã thuöåc Böå Thûúng maåi biïån soaån. Nöåi dung chuã yïëu cuãa cuöën saách göìm: Chûúng I: Thûúng maåi àiïån tûã laâ gò? Chûúng II: Chñnh saách vaâ phaáp luêåt cuãa Viïåt Nam vïì thûúng maåi àiïån tûã. Chûúng III: ÛÁng dûång cöng nghïå thöng tin trong doanh nghiïåp. Chûúng IV: Doanh nghiïåp tham gia thûúng maåi àiïån tûã. Chûúng V: Caác lônh vûåc kinh doanh thûúng maåi àiïån tûã. Xin giúái thiïåu cuöën saách cuâng baån àoåc. Thaáng 9 nùm 2005 NHAÂ XUÊËT BAÃN CHÑNH TRÕ QUÖËC GIA 5 CHUÁ DÊÎN CUÃA NHAÂ XUÊËT BAÃN
  4. 6 TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ
  5. Lúâi noái àêìu Tiïën trònh àöíi múái vaâ höåi nhêåp do Àaãng ta khúãi xûúáng vaâ dêîn dùæt àaä àem laåi nhûäng kïët quaã töët àeåp. Àïën nùm 2004, GDP tñnh trïn àêìu ngûúâi cuãa Viïåt Nam àaä àaåt töëc àöå tùng trûúãng trung bònh 8-9%. Kim ngaåch xuêët khêíu nùm 2004 àaåt 26 tyã USD, goáp phêìn àaáng kïí vaâo tùng trûúãng kinh tïë vaâ öín àõnh àúâi söëng xaä höåi. Mùåt khaác, chuáng ta àang chûáng kiïën sûå phaát triïín nhû vuä baäo cuãa cöng nghïå, àùåc biïåt laâ cöng nghïå thöng tin. Maáy tñnh àûúåc sûã duång phöí biïën trong xaä höåi, trúã thaânh möåt cöng cuå khöng thïí thiïëu taåi caác vùn phoâng, cöng ty, trûúâng àaåi hoåc vaâ ngay taåi nhaâ riïng. Khöng chó laâ möåt cöng cuå vùn phoâng àùæc lûåc, maáy tñnh coân laâ möåt cöng cuå saáng taåo, phûúng tiïån saãn xuêët taåi caác doanh nghiïåp, möåt cöng cuå ûu viïåt cho hoåc têåp vaâ nêng cao kiïën thûác, möåt thiïët bõ giaãi trñ àa nùng. Sûå lan truyïìn vaâ phöí biïën cuãa Internet tûâ giûäa thêåp kyã 90 cuãa thïë kyã trûúác àaä coá taác àöång sêu sùæc túái àúâi söëng. Con ngûúâi coá thïí trao àöíi thöng tin dïî daâng hún, nhanh choáng hún, tòm hiïíu àûúåc nhiïìu thöng tin hún tûâ kho taâng tri thûác phong phuá cuãa nhên loaåi. Internet cuäng trúã thaânh möåt möi trûúâng thuêån lúåi cho caác doanh nghiïåp quaãng baá hònh aãnh, xuác tiïën thûúng maåi, múã röång phaåm vi giao dõch vaâ thêåm chñ kinh doanh ngay trïn Internet. Sûå thêm nhêåp cuãa cöng nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng vaâo hoaåt àöång kinh doanh, thûúng maåi àaä dêîn àïën sûå hònh thaânh cuãa möåt phûúng thûác kinh doanh múái - thûúng maåi àiïån tûã. Taåi Viïåt Nam, nhiïìu doanh nghiïåp àaä nùæm bùæt àûúåc nhûäng lúåi 7 LÚÂI NOÁI ÀÊÌU
  6. ñch maâ thûúng maåi àiïån tûã coá thïí àem laåi àöëi vúái viïåc giaãm thiïíu caác chi phñ saãn xuêët, kinh doanh, múã röång thõ trûúâng cho haâng hoaá vaâ dõch vuå cuãa mònh, vaâ nhúâ àoá nêng cao nùng lûåc caånh tranh trong nûúác vaâ quöëc tïë. Tuy nhiïn, thûúng maåi àiïån tûã trong thúâi gian qua vêîn chûa phaát triïín maånh meä, maâ möåt lyá do quan troång laâ doanh nghiïåp vaâ ngûúâi tiïu duâng chûa coá cú höåi tòm hiïíu, thûã nghiïåm vaâ chûa thêåt sûå tin tûúãng vaâo thûúng maåi àiïån tûã. Nhùçm giuáp baån àoåc coá kiïën thûác cú baãn vaâ thûåc tïë vïì thûúng maåi àiïån tûã, Böå Thûúng maåi xin giúái thiïåu cuöën saách Tòm hiïíu vïì Thûúng maåi àiïån tûã trònh baây vïì caác khña caånh khaác nhau cuãa vêën àïì naây. Ngoaâi viïåc trang bõ nhûäng kiïën thûác chung vïì thûúng maåi àiïån tûã, cuöën saách têåp trung giúái thiïåu nhûäng mö hònh ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã tûúng àöëi thaânh cöng úã trong nûúác vaâ trïn thïë giúái, qua àoá giuáp caác doanh nghiïåp hiïíu biïët vaâ ruát ra kinh nghiïåm khi coá yá àõnh triïín khai thûúng maåi àiïån tûã úã àún võ mònh. Thûúng maåi àiïån tûã laâ lônh vûåc múái, laåi coá nhûäng biïën àöíi rêët nhanh. Vò vêåy, cuöën saách naây khöng thïí àïì cêåp hïët moåi vêën àïì liïn quan àïën thûúng maåi àiïån tûã. Böå Thûúng maåi mong muöën nhêån àûúåc nhûäng yá kiïën àoáng goáp àïí cuöën saách àûúåc hoaân thiïån. Xin trên troång giúái thiïåu cuâng baån àoåc. 8 TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ
  7. Muåc luåc Chûúng 1: THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ LAÂ GÒ? 11 Khaái niïåm 11 Phûúng tiïån àiïån tûã 16 Phaáp luêåt vïì thûúng maåi àiïån tûã 20 Thanh toaán àiïån tûã 28 Vêën àïì àaánh thuïë trong thûúng maåi àiïån tûã 36 Tònh hònh phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã 39 Chûúng 2: CHÑNH SAÁCH VAÂ PHAÁP LUÊÅT CUÃA VIÏÅT NAM VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ 47 Töíng quan 47 Chñnh saách phaát triïín chung 49 Möåt söë vùn baãn phaáp lyá liïn quan túái thûúng maåi àiïån tûã 54 Caác chñnh saách liïn quan túái cung cêëp dõch vuå gùæn vúái thûúng maåi àiïån tûã 67 Töåi phaåm trïn maång 74 Chûúng 3: ÛÁNG DUÅNG CÖNG NGHÏÅ THÖNG TIN TRONG DOANH NGHIÏÅP 76 Àûa cöng nghïå thöng tin vaâo chiïën lûúåc vaâ kïë hoaåch kinh doanh 76 Yïu cêìu kyä thuêåt 79 Möåt söë phêìn mïìm ûáng duång cho doanh nghiïåp 81 9 MUÅC LUÅC
  8. Chûúng 4: DOANH NGHIÏÅP THAM GIA THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ 85 Sûã duång email 85 Tòm kiïëm thöng tin trïn Internet 93 Àùng kyá nhêån baãn tin àiïån tûã 96 Quaãng caáo trûåc tuyïën 97 Website baán leã 98 Saân giao dõch àiïån tûã 104 Chûúng 5: CAÁC LÔNH VÛÅC KINH DOANH THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ 117 Caác nhoám haâng phuâ húåp vúái kinh doanh trûåc tuyïën 117 Caác dõch vuå phuâ húåp vúái kinh doanh trûåc tuyïën 124 Phuå luåc: CAÁC THUÊÅT NGÛÄ VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ 135 TAÂI LIÏÅU THAM KHAÃO 186 10 TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ
  9. Chûúng I Thûúng maåi àiïån tûã laâ gò? KHAÁI NIÏÅM Coá nhiïìu khaái niïåm vïì thûúng maåi àiïån tû,ã nhûng hiïíu möåt caách töíng quaát, thûúng maåi àiïån tûã laâ viïåc tiïën haânh möåt phêìn hay toaân böå hoaåt àöång thûúng maåi bùçng nhûäng phûúng tiïån àiïån tûã. Thûúng maåi àiïån tûã vêîn mang baãn chêët nhû caác hoaåt àöång thûúng maåi truyïìn thöëng. Tuy nhiïn, thöng qua caác phûúng tiïån àiïån tûã, caác hoaåt àöång thûúng maåi àûúåc thûåc hiïån nhanh hún, hiïåu quaã hún, giuáp tiïët kiïåm chi phñ vaâ múã röång khöng gian kinh doanh. Thûúng maåi àiïån tûã caâng àûúåc biïët túái nhû möåt phûúng thûác kinh doanh hiïåu quaã tûâ khi Internet hònh thaânh vaâ phaát triïín. Chñnh vò vêåy, nhiïìu ngûúâi hiïíu thûúng maåi àiïån tûã theo nghôa cuå HÖÅP 1. Möåt caách hiïíu vïì thûúng maåi àiïån tûã Thûúng maåi àiïån tûã laâ hònh thûác quan troång cuãa caác hoaåt àöång thûúng maåi trong xaä höåi thöng tin hoaá úã thïë kyã XXI, bao göìm möåt loaåt caác hoaåt àöång thûúng maåi àûúåc thûåc hiïån qua maång, tûâ tòm nguöìn nguyïn liïåu, thu mua, trûng baây saãn phêím, àùåt haâng àïën viïåc giao haâng, vêån chuyïín vaâ thanh toaán àiïån tûã… Ngoaâi caác giao dõch àiïån tûã àöëi vúái mua baán haâng hoaá, thûúng maåi àiïån tûã seä bao göìm caã nhûäng hoaåt àöång thûúng maåi dõch vuå nhû viïåc truyïìn tin trûåc tuyïën, chuyïín tiïìn àiïån tûã, giao dõch cöí phiïëu àiïån tûã, vêån àún àiïån tûã, tiïën haânh àêëu giaá trïn maång… Thûúng maåi àiïån tûã vûâa àïì cêåp viïåc mua baán haâng hoaá vaâ cung cêëp caác dõch vuå, vûâa coá nhûäng nöåi dung hoaåt àöång xaä höåi múái (nhû cûãa haâng aão, kinh doanh qua maång…). 11 THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ LAÂ GÒ?
  10. thïí hún laâ giao dõch thûúng maåi, mua sùæm qua Internet vaâ maång (vñ duå, maång Intranet cuãa doanh nghiïåp). Cùn cûá vaâo àöëi tûúång giao dõch, ngûúâi ta chia caác giao dõch thûúng maåi àiïån tûã thaânh hai nhoám: Giao dõch buön baán haâng hoaá vêåt chêët vaâ dõch vuå thöng thûúâng; Giao dõch trao àöíi trûåc tuyïën thöng tin, haâng hoaá, dõch vuå söë hoaá nhû phêìn mïìm, êm nhaåc, chûúng trònh video theo yïu cêìu… Trong nhoám àêìu, caác phûúng tiïån àiïån tûã àûúåc sûã duång nhû möåt cöng cuå cho caác giao dõch chaâo haâng, chêëp nhêån chaâo haâng, thêåm chñ caã thanh toaán, nhûng viïåc giao haâng hoaá vaâ dõch vuå túái khaách haâng vêîn phaãi thöng qua nhûäng phûúng thûác truyïìn thöëng. Trong nhoám thûá hai, bêët kyâ cöng àoaån naâo cuãa hoaåt àöång thûúng maåi àïìu coá thïí thûåc hiïån qua caác phûúng tiïån àiïån tûã. Lúåi ñch cuãa thûúng maåi àiïån tûã Àöëi vúái doanh nghiïåp, lúåi ñch lúán nhêët maâ thûúng maåi àiïån tûã àem laåi chñnh laâ sûå tiïët kiïåm chi phñ vaâ taåo thuêån lúåi cho caác bïn giao dõch. Giao dõch bùçng phûúng tiïån àiïån tûã nhanh hún so vúái giao dõch truyïìn thöëng, vñ duå gûãi fax hay thû àiïån tûã thò nöåi dung thöng tin àïën tay ngûúâi nhêån nhanh hún laâ gûãi thû. Caác giao dõch qua Internet coá chi phñ rêët reã, möåt doanh nghiïåp coá thïí gûãi thû tiïëp thõ, chaâo haâng àïën haâng loaåt khaách haâng chó vúái chi phñ giöëng nhû gûãi cho möåt khaách haâng. Vúái thûúng maåi àiïån tûã, caác bïn coá thïí tiïën haânh giao dõch khi úã caách xa nhau, giûäa thaânh phöë vúái nöng thön, tûâ nûúác naây sang nûúác kia, hay noái caách khaác laâ khöng bõ giúái haån búãi khöng gian àõa lyá. Àiïìu naây cho pheáp caác doanh nghiïåp tiïët kiïåm chi phñ saãn xuêët, giao dõch. Bïn caånh àoá, doanh nghiïåp coá thïí múã röång thõ trûúâng, tòm kiïëm, liïn laåc vúái àöëi taác vaâ khaách haâng úã bêët kyâ àêu vúái chi phñ thêëp hún so vúái phûúng thûác tiïëp cêån thõ trûúâng truyïìn thöng. 12 TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ
  11. Nhûäng lúåi ñch nhû trïn chó coá àûúåc vúái nhûäng doanh nghiïåp thûåc sûå nhêån thûác àûúåc giaá trõ cuãa thûúng maåi àiïån tûã. Vò vêåy, thûúng maåi àiïån tûã goáp phêìn thuác àêíy sûå caånh tranh giûäa caác doanh nghiïåp àïí thu àûúåc nhiïìu lúåi ñch nhêët. Àiïìu naây àùåc biïåt quan troång trong böëi caãnh höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë, khi caác doanh nghiïåp trong nûúác phaãi caånh tranh möåt caách bònh àùèng vúái caác doanh nghiïåp nûúác ngoaâi. Àöëi vúái ngûúâi tiïu duâng, thûúng maåi àiïån tûã múã röång khaã nùng lûåa choån haâng hoaá, dõch vuå vaâ nhaâ cung cêëp. Do coá nhiïìu lûåa choån nïn khaách haâng dïî tòm àûúåc saãn phêím coá chêët lûúång cao hoùåc giaá thêëp. Haâng hoaá söë hoaá nhû phêìn mïìm, phim, nhaåc coá thïí àûúåc giao ngay àïën khaách haâng qua Internet. Vúái sûå phöí biïën cuãa caác thiïët bõ caá nhên di àöång nhû maáy tñnh xaách tay, maáy trúå giuáp kyä thuêåt söë (PDA), àiïån thoaåi di àöång, viïåc mua sùæm coá thïí àûúåc thûåc hiïån hêìu nhû úã bêët kyâ núi àêu, bêët kyâ luác naâo, àaáp ûáng töëi àa nhu cêìu àa daång cuãa ngûúâi tiïu duâng. Àöëi vúái xaä höåi, thûúng maåi àiïån tûã taåo ra möåt phong caách kinh doanh, laâm viïåc múái phuâ húåp vúái cuöåc söëng cöng nghiïåp, giuáp caác khu vûåc keám phaát triïín nhanh choáng múã röång trao àöíi thûúng maåi. Thûúng maåi àiïån tûã laâ möåt cöng cuå giuáp doanh nghiïåp vûâa vaâ nhoã khùæc phuåc nhûäng àiïím keám lúåi thïë àïí caånh tranh ngang bùçng vúái doanh nghiïåp lúán. Thûúng maåi àiïån tûã cuäng taåo ra àöång lûåc caãi caách maånh meä cho caác cú quan quaãn lyá nhaâ nûúác nhùçm theo kõp nhu cêìu cuãa doanh nghiïåp vaâ xaä höåi. Thaách thûác trong ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã Thûúng maåi àiïån tûã laâ möåt loaåi hònh hoaåt àöång xaä höåi múái, gùæn liïìn vúái haå têìng cöng nghïå, do vêåy cêìn coá khung phaáp lyá àiïìu chónh thñch húåp. Tuy nhiïn, viïåc ban haânh àêìy àuã caác vùn baãn phaáp lyá trong lônh vûåc naây laâ cöng viïåc khöng dïî, àoâi hoãi sûå nghiïn cûáu vaâ quan saát tûâ chñnh quaá trònh tham gia thûúng maåi àiïån tûã. 13 THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ LAÂ GÒ?
  12. Àöëi vúái nhiïìu ngûúâi, nhiïìu doanh nghiïåp, phûúng thûác giao dõch vaâ kinh doanh bùçng caác phûúng tiïån àiïån tûã coân chûa quen thuöåc. Ngûúâi ta vêîn nghi ngaåi àöå tin cêåy cuãa caác phûúng tiïån àiïån tûã cuäng nhû tñnh phaáp lyá cuãa caác giao dõch thûåc hiïån thöng qua caác phûúng tiïån àoá. Do vêåy, mùåc duâ àaä biïët àïën lúåi ñch cuãa thûúng maåi àiïån tûã, nhûäng ngûúâi naây vêîn chûa tham gia thûúng maåi àiïån tûã. Haå têìng kyä thuêåt cuäng laâ möåt trúã ngaåi cho caác giao dõch àiïån tûã. Àiïìu kiïån nöëi maång taåi nhiïìu àõa phûúng trïn caã nûúác coân khoá khùn, khöng phaãi höå gia àònh naâo cuäng coá khaã nùng kinh tïë àïí tham gia mua sùæm trûåc tuyïën. Viïåc thanh toaán qua maång chûa phaãi dïî daâng, thuêån tiïån. Cöng nghïå baão mêåt caác giao dõch trïn maång chûa baão àaãm àïí taåo loâng tin cho caác bïn. Tham gia sêu vaâo thûúng maåi àiïån tûã àoâi hoãi doanh nghiïåp phaãi thay àöíi cú cêëu, nhên sûå, quy trònh laâm viïåc - möåt àiïìu vöën khöng dïî daâng viïåc múã röång caác möëi quan hïå qua maång cuäng tiïìm êín nhûäng phûác taåp, ruãi ro cêìn àûúåc xûã lyá nhanh nhaåy. Àïí tham gia thûúng maåi àiïån tûã, ngûúâi tiïu duâng phaãi coá trònh àöå töëi thiïíu vïì sûã duång caác phûúng tiïån àiïån tûã vaâ maáy tñnh. Bïn caånh àoá, coá nhûäng ngûúâi sûã duång àûúåc maáy tñnh, nhûng vêîn duy trò thoái quen mua sùæm trûåc tiïëp taåi cûãa haâng. Caác loaåi hònh ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã Dûåa vaâo caác chuã thïí tham gia giao dõch thûúng maåi àiïån tûã, ngûúâi ta phên thaânh caác loaåi hònh ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã göìm: Giao dõch giûäa doanh nghiïåp vúái doanh nghiïåp - B2B; Giao dõch giûäa doanh nghiïåp vúái khaách haâng - B2C; Giao dõch giûäa doanh nghiïåp vúái cú quan nhaâ nûúác - B2G; Giao dõch trûåc tiïëp giûäa caác caá nhên vúái nhau - C2C; Giao cú quan nhaâ nûúác vúái caá nhên - G2C. 14 TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ
  13. B2B laâ loaåi hònh giao dõch qua caác phûúng tiïån àiïån tûã giûäa doanh nghiïåp vúái doanh nghiïåp. Theo Höåi nghõ Liïn húåp quöëc vïì thûúng maåi vaâ phaát triïín (UNCTAD), thûúng maåi àiïån tûã B2B chiïëm tyã troång lúán trong thûúng maåi àiïån tûã (khoaãng 90%). Caác giao dõch B2B chuã yïëu àûúåc thûåc hiïån trïn caác hïå thöëng ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã nhû maång giaá trõ gia tùng (VAN); dêy chuyïìn cung ûáng haâng hoaá, dõch vuå (SCM), caác saân giao dõch thûúng maåi àiïån tûã… Caác doanh nghiïåp coá thïí chaâo haâng, tòm kiïëm baån haâng, àùåt haâng, kyá kïët húåp àöìng, thanh toaán qua caác hïå thöëng naây. ÚÃ möåt mûác àöå cao, caác giao dõch naây coá thïí diïîn ra möåt caách tûå àöång. thûúng maåi àiïån tûã B2B àem laåi nhiïìu lúåi ñch thûåc tïë cho doanh nghiïåp, àùåc biïåt giuáp giaãm caác chi phñ vïì thu thêåp thöng tin tòm hiïíu thõ trûúâng, quaãng caáo, tiïëp thõ, àaâm phaán; tùng caác cú höåi kinh doanh… B2C laâ loaåi hònh giao dõch giûäa doanh nghiïåp vaâ ngûúâi tiïu duâng qua caác phûúng tiïån àiïån tûã. Doanh nghiïåp sûã duång caác phûúng tiïån àiïån tûã àïí baán haâng hoáa, dõch vuå túái ngûúâi tiïu duâng. Ngûúâi tiïu duâng thöng qua caác phûúng tiïån àiïån tûã àïí lûåa choån, mùåc caã, àùåt haâng, thanh toaán, nhêån haâng. Giao dõch B2C tuy chiïëm tyã troång ñt (khoaãng 10%) trong thûúng maåi àiïån tûã, nhûng coá phaåm vi aãnh hûúãng röång. Àïí tham gia hònh thûác kinh doanh naây, thöng thûúâng doanh nghiïåp seä thiïët lêåp web- site, hònh thaânh cú súã dûä liïåu vïì haâng hoaá, dõch vuå, tiïën haânh caác quy trònh tiïëp thõ, quaãng caáo, phên phöëi trûåc tiïëp túái ngûúâi tiïu duâng. Thûúng maåi àiïån tûã B2C àem laåi lúåi ñch cho caã doanh nghiïåp lêîn ngûúâi tiïu duâng. Doanh nghiïåp tiïët kiïåm nhiïìu chi phñ baán haâng do khöng cêìn phoâng trûng baây hay thuï ngûúâi giúái thiïåu baán haâng, chi phñ quaãn lyá cuäng giaãm hún. Ngûúâi tiïu duâng seä caãm thêëy thuêån tiïån vò khöng phaãi túái têån cûãa haâng, coá khaã nùng lûåa choån vaâ so saánh nhiïìu mùåt haâng cuâng möåt luác. B2G laâ loaåi hònh giao dõch giûäa doanh nghiïåp vúái cú quan nhaâ 15 THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ LAÂ GÒ?
  14. nûúác, trong àoá cú quan nhaâ nûúác àoáng vai troâ khaách haâng. Quaá trònh trao àöíi thöng tin giûäa doanh nghiïåp vúái cú quan nhaâ nûúác àûúåc tiïën haânh qua caác phûúng tiïån àiïån tûã. Cú quan nhaâ nûúác cuäng coá thïí thiïët lêåp nhûäng website, taåi àoá àùng taãi thöng tin vïì nhu cêìu mua haâng cuãa caác cú quan nhaâ nûúác, tiïën haânh viïåc àêëu thêìu haâng hoaá, dõch vuå vaâ lûåa choån nhaâ cung cêëp trïn website. Àiïìu naây, möåt mùåt giuáp tiïët kiïåm caác chi phñ tòm nhaâ cung cêëp, mùåt khaác giuáp tùng cûúâng tñnh minh baåch trong hoaåt àöång mua sùæm cöng. C2C laâ loaåi hònh giao dõch giûäa caác caá nhên vúái nhau. Sûå phaát triïín cuãa caác phûúng tiïån àiïån tûã laâm cho nhiïìu caá nhên coá thïí tham gia hoaåt àöång thûúng maåi vúái tû caách laâ ngûúâi baán, ngûúâi cung cêëp dõch vuå. Möåt caá nhên coá thïí tûå thiïët lêåp website àïí kinh doanh nhûäng mùåt haâng do mònh laâm ra hoùåc sûã duång möåt web- site coá sùén àïí àêëu giaá möåt söë moán haâng mònh coá. C2C goáp phêìn taåo nïn sûå àa daång cuãa thõ trûúâng. G2C laâ loaåi hònh giao dõch giûäa cú quan nhaâ nûúác vúái caá nhên. Àêy chuã yïëu laâ caác giao dõch mang tñnh haânh chñnh, nhûng coá thïí mang nhûäng yïëu töë cuãa thûúng maåi àiïån tûã. Vñ duå, khi ngûúâi dên àoáng tiïìn thuïë qua maång, traã phñ khi àùng kyá höì sú trûåc tuyïën, v.v.. PHÛÚNG TIÏÅN ÀIÏÅN TÛÃ Thûúng maåi àiïån tûã àûúåc thûåc hiïån qua caác phûúng tiïån àiïån tûã nhû: àiïån thoaåi, maáy fax, truyïìn hònh, caác hïå thöëng ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã kyä thuêåt cao vaâ caác maång kïët nöëi maáy tñnh vúái nhau. Thûúng maåi àiïån tûã phaát triïín chuã yïëu qua Internet vaâ trïn caác hïå thöëng cung ûáng dõch vuå höî trúå giao dõch thûúng maåi àiïån tûã (nhû maång giaá trõ gia tùng, hïå thöëng quaãn lyá dêy chuyïìn cung ûáng haâng hoaá, dõch vuå). Ngaây nay, vúái sûå phaát triïín nhanh choáng cuãa cöng nghïå khöng dêy, caác thiïët bõ khöng dêy àûúåc tñch húåp àa chûác nùng àang dêìn trúã thaânh möåt phûúng tiïån 16 TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ
  15. àiïån tûã quan troång, coá khaã nùng kïët nöëi vúái Internet vaâ rêët thuêån tiïån cho viïåc tiïën haânh caác giao dõch thûúng maåi àiïån tûã. Caác hoaåt àöång thûúng maåi tiïën haânh trïn nhûäng phûúng tiïån di àöång àûúåc goåi laâ thûúng maåi di àöång (m-commerce). Àiïån thoaåi laâ möåt phûúng tiïån phöí thöng, dïî sûã duång vaâ thûúâng múã àêìu cho caác giao dõch thûúng maåi. Möåt söë loaåi dõch vuå coá thïí cung cêëp trûåc tiïëp qua àiïån thoaåi nhû dõch vuå bûu àiïån, ngên haâng, hoãi àaáp, tû vêën, giaãi trñ. Vúái sûå phaát triïín cuãa àiïån thoaåi di àöång, liïn laåc qua vïå tinh, ûáng duång cuãa àiïån thoaåi àang vaâ seä trúã nïn röång raäi hún. Nhûng cöng cuå àiïån thoaåi coá mùåt haån chïë laâ chó truyïìn taãi àûúåc êm thanh, moåi cuöåc giao dõch cuöëi cuâng vêîn phaãi kïët thuác bùçng giêëy túâ, ngoaâi ra chi phñ giao dõch àiïån thoaåi, nhêët laâ àiïån thoaåi àûúâng daâi vaâ àiïån thoaåi ra nûúác ngoaâi vêîn coân cao. Maáy fax coá thïí thay thïë dõch vuå àûa thû vaâ gûãi cöng vùn truyïìn thöëng vaâ nay gêìn nhû àaä thay thïë hùèn maáy telex chó truyïìn àûúåc lúâi vùn. Nhûng maáy fax coá möåt söë mùåt haån chïë nhû: khöng thïí truyïìn taãi àûúåc êm thanh, hònh aãnh àöång, hònh aãnh ba chiïìu. Ngaây nay, truyïìn hònh trúã thaânh möåt trong nhûäng cöng cuå àiïån tûã phöí thöng nhêët. Truyïìn hònh àoáng vai troâ quan troång trong thûúng maåi, nhêët laâ trong quaãng caáo haâng hoaá. Song truyïìn hònh múái chó laâ möåt cöng cuå truyïìn thöng möåt chiïìu, qua truyïìn hònh, khaách haâng khöng thïí tòm kiïëm àûúåc caác chaâo haâng, khöng thïí àaâm phaán vúái ngûúâi baán vïì caác àiïìu khoaãn mua baán cuå thïí. Gêìn àêy, khi maáy thu hònh àûúåc kïët nöëi vúái maáy tñnh thò cöng duång cuãa noá àûúåc múã röång hún. Sûå buâng nöí cuãa maáy tñnh vaâ Internet vaâo nhûäng nùm 90 cuãa thïë kyã trûúác àaä taåo ra bûúác phaát triïín nhaãy voåt cho thûúng maåi àiïån tûã. Maáy tñnh trúã thaânh phûúng tiïån chuã yïëu cuãa thûúng maåi àiïån tûã vò nhûäng ûu thïë nöíi bêåt: xûã lyá àûúåc nhiïìu loaåi thöng tin, coá thïí tûå àöång hoáa caác quy trònh, nöëi maång vaâ tûúng taác hai chiïìu qua maång. 17 THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ LAÂ GÒ?
  16. Vúái viïåc hònh thaânh nhûäng hïå thöëng ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã kyä thuêåt cao nhû maång giaá trõ gia tùng (VAN), hïå thöëng quaãn lyá dêy chuyïìn cung ûáng (SCM), maång cuãa caác nhaâ cung ûáng dõch vuå trung gian …, coá sûå tham gia cuãa nhiïìu doanh nghiïåp sûã duång dõch vuå, thûúng maåi àiïån tûã àûúåc nêng lïn úã mûác àöå chuyïn nghiïåp hún. Caác hïå thöëng naây thûúâng aáp duång nhûäng chuêín trao àöíi dûä liïåu àiïån tûã (EDI) thöëng nhêët taåo thuêån lúåi cho caác giao dõch thûúng maåi àiïån tûã. HÖÅP 2. Maång giaá trõ gia tùng (VAN) VAN laâ maång cung cêëp caác dõch vuå giaá trõ gia tùng, höî trúå doanh nghiïåp trao àöíi thöng tin theo caác chuêín trao àöíi dûä liïåu àiïån tûã (EDI). Doanh nghiïåp tham gia VAN coá thïí tiïën haânh caác giao dõch thûúng maåi àiïån tûã möåt caách nhanh choáng, an toaân vaâ baão mêåt. Ngoaâi ra, VAN coân cung cêëp caác dõch vuå haânh chñnh khaác nhû nöåp thuïë, thuã tuåc haãi quan, thuã tuåc xin pheáp kinh doanh, thuã tuåc àêìu tû... VAN hiïån laâ cöng cuå phöí biïën taåi nhûäng nïìn kinh tïë ài tiïn phong trong ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã nhû Myä, chêu Êu, Àaâi Loan, Haân Quöëc, Höìng Köng. Möåt söë cöng ty lúán cuãa thïë giúái cung cêëp caác dõch vuå vïì maång VAN laâ GEIS, IBM, Telstra, AT&T. Thaáng 7-2000, ba nïìn kinh tïë cuãa chêu AÁ göìm Xingapo (TradeNet), Àaâi Loan (TradeVAN), Höìng Köng (Tradelink) àaä lêåp Liïn minh chêu AÁ vïì Thûúng maåi àiïån tûã (PAA) vúái muåc tiïu hònh thaânh möåt haå têìng ûáng duång cöng nghïå thöng tin àaáng tin cêåy vaâ cung ûáng caác dõch vuå giaá trõ gia tùng höî trúå giao dõch trûåc tuyïën giûäa caác doanh nghiïåp trong Liïn minh. Caác thaânh viïn tham gia Liïn minh laâ nhûäng maång giaá trõ gia tùng coá uy tñn. Hiïån àaä coá thïm saáu thaânh viïn múái laâ Trung Quöëc (CIECC), Nhêåt Baãn (TEDI), Haân Quöëc (KTNET), Ma Cao (TEDMEV), Malaixia (DagangNet), vaâ Thaái Lan (CAT Telecom). Töíng söë doanh nghiïåp tham gia hïå thöëng laâ hún 120.000, hoaåt àöång trïn nhiïìu lônh vûåc khaác nhau. Maång maáy tñnh àûúåc hònh thaânh khi hai hay nhiïìu maáy tñnh àûúåc nöëi vúái nhau (thûúâng bùçng caáp), chuáng sûã duång caác phêìn mïìm àïí giao tiïëp thöng tin. Nhûäng ngûúâi sûã duång maång coá thïí 18 TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ
  17. cuâng chia seã caác taâi nguyïn bao göìm: àôa cûáng, öí CD-ROM, maáy in, modem, caác phêìn mïìm ûáng duång, caác cú súã dûä liïåu… Tuyâ theo tñnh múã röång cuãa maång maâ ngûúâi ta chia thaânh caác maång cuåc böå (LAN), maång diïån röång (WAN) vaâ Internet. Theo phaåm vi cung cêëp dõch vuå, ngûúâi ta phên thaânh caác maång nöåi böå (Intranet) vaâ maång ngoaåi böå (Extranet). Khi caác maáy tñnh àûúåc nöëi vúái nhau trong möåt maång vaâ coá phaåm vi àõa lyá khaá gêìn nhau, vñ duå nhû trong cuâng möåt toâa nhaâ hay trûúâng hoåc thò maång maáy tñnh àoá àûúåc goåi laâ maång cuåc böå (LAN). Hònh 1. Mö hònh maång LAN Khi maång maáy tñnh sûã duång nhûäng kïët nöëi viïîn thöng úã phaåm vi lúán hún, noá cho pheáp caác maáy tñnh coá thïí àûúåc àùåt úã nhûäng võ trñ rêët xa nhau, vñ duå úã nhûäng quöëc gia khaác nhau, nhûng vêîn thuöåc sûå quaãn lyá cuãa möåt àún võ, töí chûác cuå thïí thò khi àoá ta coá maång diïån röång (WAN). 19 THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ LAÂ GÒ?
  18. Hònh 2. Mö hònh maång WAN Internet laâ maång toaân cêìu hònh thaânh tûâ nhûäng maång nhoã hún, nöëi kïët haâng triïåu maáy tñnh trïn toaân thïë giúái thöng qua hïå thöëng viïîn thöng. Tiïën böå kyä thuêåt cuãa thêåp kyã 90 cuãa thïë kyã XX nhû maáy tñnh caá nhên, modem, phêìn mïìm trònh duyïåt, tïn miïìn dïî nhúá cuãa website… laâm cho Internet coá thïí àïën vúái têët caã moåi ngûúâi. Internet mang laåi cú súã haå têìng kyä thuêåt giuáp caác cöng ty phöí biïën caác àõa chó trïn maång cuãa mònh, hiïín thõ nöåi dung thöng tin àïí moåi ngûúâi coá thïí truy cêåp. Internet bao göìm caác thöng tin àa phûúng tiïån nhû söë liïåu, vùn baãn, àöì hoåa, phim aãnh… laâ möåt hònh thûác maång vúái nhûäng chûác nùng phong phuá àïí kïët nöëi thöng tin trïn toaân thïë giúái. PHAÁP LUÊÅT VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ Trong böëi caãnh cöng nghïå phaát triïín vúái möåt töëc àöå nhanh choáng, phaáp luêåt cêìn phaãi àûúåc xêy dûång àïí kõp thúâi àiïìu chónh nhûäng hiïån tûúång xaä höåi múái phaát sinh. Viïåc thiïëu khung phaáp lyá trong nhiïìu hïå thöëng xeát xûã àïí àiïìu chónh nhûäng vêën àïì 20 TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ
nguon tai.lieu . vn