1. Trang Chủ
  2. Quản lý Nhà nước
  3. Tiểu luận: Đánh giá thực trạng công tác cổ phần hóa doanh nghiệp NN

Tiểu luận: Đánh giá thực trạng công tác cổ phần hóa doanh nghiệp NN

Thực tế, kinh nghiệm của các nước trên thế giới đã cho thấy, cải cách chế độ cổ phần được coi là một đột phá lý luận kinh tế Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát LÔØI NOÙI ÑAÀU I. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc laø moät trong nhöõng höôùng quan troïng cuûa quaù trình caûi caùch doanh nghieäp nhaø nöôùc- boä phaän khoâng theå thieáu trong thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc. Theo höôùng ñoù, Ñaûng ta ñaõ löïa choïn coå phaàn hoùa nhö moät phöông thöùc

Thể loại Tài liệu miễn phí Quản lý Nhà nước

Số trang 29

Ngày tạo 8/29/2018 5:58:45 PM +00:00

Loại tệp DOC

Kích thước

Tên tệp

Tải Tiểu luận: Đánh giá thực trạng công tác cổ phần hó... (.docx) Tải Tiểu luận: Đánh giá thực trạng công tác cổ phần hó... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát LÔØI NOÙI ÑAÀU I. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc laø moät trong nhöõng höôùng quan troïng cuûa quaù trình caûi caùch doanh nghieäp nhaø nöôùc- boä phaän khoâng theå thieáu trong thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc. Theo höôùng ñoù, Ñaûng ta ñaõ löïa choïn coå phaàn hoùa nhö moät phöông thöùc coù hieäu quaû ñeå ñoåi môùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc nhö caùc Nghò quyeát 3 vaø Nghò quyeát 9 cuûa Ban chaáp haønh Trung öông khoùa IX ñaõ neâu roõ. Thöïc teá, kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi ñaõ cho thaáy, caûi caùch cheá ñoä coå phaàn ñöôïc coi laø moät ñoät phaù lyù luaän kinh teá. Cuï theå, Trung Quoác töø naêm 1997 ñeán 2001, xí nghieäp coå phaàn taêng töø 7.200 leân tôùi gaàn 300.000, soá lao ñoäng töø 6.437 trieäu ngöôøi leân ñeán 27.466 trieäu ngöôøi, doanh thu töø 813.1 tyû nhaân daân teä leân 5.673,3 tyû NDT. Thöïc teá ñoù coù söùc thuyeát phuïc, ñem laïi nhaän thöùc ñuùng ñaén veà vai troø cuûa coå phaàn hoùa trong xaây döïng kinh teá ñaát nöôùc. Coå phaàn hoùa taïi Vieät Nam ñöôïc thöïc hieän töø naêm 1992. Vaäy cho ñeán nay, chính saùch aáy ñöôïc thöïc hieän nhö theá naøo, mang laïi hieäu quaû ra sao? Vôùi mong muoán giaûi quyeát caùc vaán ñeà aáy, toâi ñaõ choïn chuû ñeà ‘Ñaùnh giaù thöïc traïng coâng taùc coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø caùc giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû coâng taùc coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc’ cho tieåu luaän cuûa mình. II. MUÏC TIEÂU CUÛA TIEÅU LUAÄN o Tìm hieåu muïc tieâu cuûa coå phaàn hoùa Doanh nghieäp nhaø nöôùc.  Tìm hieåu thöïc traïng coå phaàn hoùa DNNN ôû nöôùc ta trong thôøi gian qua.  Ñöa ra giaûi phaùp ñeå ñaåy nhanh tieán ñoä coå phaàn hoùa. Trang 1
  2. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát III. KEÁT CAÁU TIEÅU LUAÄN Ñeå giaûi quyeát caùc muïc tieâu treân, tieåu luaän laàn löôït nghieân cöùu 03 phaàn chính nhö sau: o Phaàn 1 - Chính saùch nhaø nöôùc trong vaán ñeà coå phaàn hoùa: tìm hieåu caùc vaán ñeà nhö muïc tieâu coå phaàn hoùa, danh muïc phaân loaïi Doanh nghieäp nhaø nöôùc trong coå phaàn hoùa, phöông phaùp, loä trình coå phaàn hoùa …. o Phaàn 2 - Thöïc traïng tình hình coå phaàn hoùa DNNN ôû Vieät Nam trong thôøi gian qua: trình baøy nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc cuõng nhö caùc vaán ñeà coøn toàn taïi trong quaù trình coå phaàn hoùa. o Phaàn 3 - Giaûi phaùp nhaèm ñaåy maïnh tieán trình coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc trong giai ñoaïn 2006 – 2010. Trang 2
  3. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát I.   CHÍNH   SAÙCH   NHAØ   NÖÔÙC   TRONG   VAÁN   ÑEÀ   COÅ   PHAÀN   HOAÙ  DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC Ngay töø ñaàu thaäp nieân 90, cuøng vôùi vieäc ñoåi môùi cô cheá chính saùch kinh teá- xaõ hoäi, Ñaûng ta ñaõ sôùm coù chuû tröông chuyeån ñoåi sôû höõu moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc (DNNN) nhaèm huy ñoäng voán cuûa toaøn xaõ hoäi ñeå ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä, phaùt trieån doanh nghieäp; taïo ñieàu kieän ñeå nhöõng ngöôøi goùp voán, nhaát laø caùn boä coâng nhaân vieân trong doanh nghieäp naâng cao vai troø laøm chuû thöïc söï, taïo ñoäng löïc thuùc ñaåy doanh nghieäp kinh doanh coù hieäu quaû; taêng cöôøng söï giaùm saùt cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi doanh nghieäp, baûo ñaûm haøi hoøa lôïi ích cuûa Nhaø nöôùc, doanh nghieäp vaø ngöôøi lao ñoäng. Ñeå thöïc hieän thaønh coâng chuû tröông treân, Chính phuû ñaõ ban haønh nhieàu Nghò ñònh, Quyeát ñònh nhaèm taïo moät haønh lang phaùp lyù, taïo ñieàu kieän ñaåy nhanh tieán trình coå phaàn hoùa (CPH) caùc DNNN taïi Vieät Nam. I.1 Muïc tieâu coå phaàn  hoùa DNNN Theo Nghò ñònh soá 64/2002/NÑ-CP, ngaøy 19 thaùng 6 naêm 2002, cuûa Chính phuû, veà chuyeån doanh nghieäp nhaø nöôùc thaønh coâng ty coå phaàn, muïc tieâu cuûa vieäc chuyeån doanh nghieäp nhaø nöôùc thaønh coâng ty coå phaàn laø nhaèm: 1. Goùp phaàn quan troïng naâng cao hieäu quaû, söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp; taïo ra loaïi hình doanh nghieäp coù nhieàu chuû sôû höõu, trong ñoù coù ñoâng ñaûo ngöôøi lao ñoäng; taïo ñoäng löïc maïnh meõ vaø cô cheá quaûn lyù naêng ñoäng cho doanh nghieäp ñeå söû duïng coù hieäu quaû voán, taøi saûn cuûa Nhaø nöôùc vaø cuûa doanh nghieäp. 2. Huy ñoäng voán cuûa toaøn xaõ hoäi, bao goàm: caù nhaân, caùc toå chöùc kinh teá, toå chöùc xaõ hoäi trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc ñeå ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä, phaùt trieån doanh nghieäp. 3. Phaùt huy vai troø laøm chuû thöïc söï cuûa ngöôøi lao ñoäng, cuûa caùc coå ñoâng; taêng cöôøng söï giaùm saùt cuûa nhaø ñaàu tö ñoái vôùi doanh nghieäp; baûo ñaûm haøi hoaø lôïi ích cuûa Nhaø nöôùc, doanh nghieäp, nhaø ñaàu tö vaø ngöôøi lao ñoäng. Thaät vaäy, coå phaàn hoaù doanh nghieäp nhaø nöôùc taïo ra loaïi hình doanh nghieäp coù nhieàu chuû sôû höõu trong ñoù coù ñoâng ñaûo ngöôøi lao ñoäng, phaùt huy vai troø laøm chuû thöïc söï cuûa ngöôøi lao ñoäng. Cuï theå, ngöôøi lao ñoäng ñöôïc öu tieân mua coå phieáu cuûa doanh nghieäp ñöôïc coå phaàn hoaù vôùi giaù öu ñaõi, ñöôïc tieáp tuïc tham gia vaø höôûng quyeàn veà baûo hieåm xaõ hoäi vaø ñöôïc caáp soå baûo hieåm xaõ hoäi neáu laø lao ñoäng môùi. Ngöôøi lao ñoäng ñöôïc ñaøo taïo laïi ngheà neáu thuoäc dieän phaûi ñaøo taïo laïi ngheà ñeå tieáp tuïc laøm vieäc ôû coâng ty coå phaàn. Ngöôøi lao ñoäng Trang 3
  4. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát ngheøo ñöôïc höôûng caùc öu ñaõi keå caû khi mua coå phaàn nhö mua chòu, mua vôùi giaù öu ñaõi, v.v. Nhöõng ngöôøi lao ñoäng doâi dö do coå phaàn hoaù ñöôïc höôûng caùc chính saùch hoã trôï ñoái vôùi lao ñoäng doâi dö theo quy ñònh cuûa Nghò ñònh soá 41/2002/NÑ-CP, ngaøy 11 thaùng 4 naêm 2002, cuûa Chính phuû. I.2 Danh muïc phaân loaïi DNNN trong coå phaàn hoùa - Theo Quyeát ñònh soá 58/2002/QÑ-TTg, ngaøy 26 thaùng 4 naêm 2002, cuûa Thuû töôùng Chính phuû, ban haønh tieâu chí, danh muïc phaân loaïi doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø Toång coâng ty nhaø nöôùc: 1. Nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc thuoäc dieän Nhaø nöôùc  seõ naém giöõ 100% voán:  Doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaït ñoäng kinh doanh trong caùc lónh vöïc ñoäc quyeàn nhaø nöôùc; trong caùc ngaønh, lónh vöïc then choát, saûn phaåm quan troïng coù voán nhaø nöôùc töø 20 tyû ñoàng trôû leân, coù möùc thu noäp ngaân saùch bình quaân 3 naêm lieàn keà töø 3 tyû ñoàng trôû leân, ñi ñaàu trong vieäc öùng duïng coâng ngheä muõi nhoïn, coâng ngheä cao vaø goùp phaàn quan troïng oån ñònh kinh teá vó moâ; doanh nghieäp ñaûm baûo nhu caàu thieát yeáu cho phaùt trieån saûn xuaát vaø naâng cao ñôøi soáng vaät chaát, tinh thaàn cuûa ñoàng baøo noâng thoân, ñoàng baøo daân toäc ôû mieàn nuùi, vuøng saâu, vuøng xa; doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh coù tính chaát ñaëc thuø.  Doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaït ñoäng coâng ích quan troïng; doanh nghieäp thöïc hieän caùc nhieäm vuï quoác phoøng, an ninh; doanh nghieäp ñoùng taïi caùc ñòa baøn chieán löôïc quan troïng keát hôïp kinh teá vôùi quoác phoøng. 2. Nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc sau khi coå phaàn hoaù,   Nhaø nöôùc seõ naém giöõ coå phaàn chi phoái: Nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaït ñoäng kinh doanh trong nhöõng ngaønh, lónh vöïc quan troïng coù voán nhaø nöôùc töø 10 tyû ñoàng ñeán döôùi 20 tyû ñoàng, möùc thu noäp ngaân saùch nhaø nöôùc bình quaân 3 naêm lieàn keà töø 1 tyû ñoàng trôû leân vaø moät soá loaïi doanh nghieäp hoaït ñoäng coâng ích. 3. Nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc sau khi coå phaàn hoaù,   Nhaø nöôùc seõ khoâng naém giöõ coå phaàn chi phoái Nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc khi coå phaàn hoaù, Nhaø nöôùc khoâng naém giöõ treân 50% toång soá coå phaàn cuûa doanh nghieäp hoaëc coå phaàn ñaëc bieät, thì cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn caên cöù vaøo ñieàu kieän cuï theå cuûa doanh nghieäp quyeát ñònh Nhaø nöôùc giöõ coå phaàn möùc thaáp hoaëc khoâng giöõ coå phaàn. Trang 4
  5. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát 4. Nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc sau khi coå phaàn hoaù,   Nhaø nöôùc khoâng naém giöõ coå phaàn chi phoái nhöng naém   giöõ coå phaàn ñaëc bieät Ñoù laø nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaït ñoäng trong moät soá lónh vöïc quan troïng, khi coå phaàn hoaù, Nhaø nöôùc khoâng naém giöõ treân 50% toång soá coå phaàn cuûa doanh nghieäp, nhöng seõ naém giöõ coå phaàn ñaëc bieät ñeå quyeát ñònh moät soá vaán ñeà quan troïng, theo quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû. - Ngaøy 24.8.2004 Thuû töôùng Chính phuû ñaõ ban haønh QÑ soá 155/2004/QÑ-TTg ñeå quy ñònh cuï theå caùc tieâu chí, danh muïc phaân loaïi caùc coâng ty nhaø nöôùc caàn giöõ 100%, 51% voán vaø tieâu chí caùc TCty, ñoái chieáu vôùi QÑ 58/2002/QÑ-TTg ngaøy 26 thaùng 4 naêm 2002 cuûa Thuû töôùng Chính phuû thì khoâng coøn DNNN hoaït ñoäng trong lónh vöïc ñoäc quyeàn nhaø nöôùc vaø boû nhöõng DNNN hoaït ñoäng coâng ích. Theo caùc tieâu chí quy ñònh taïi QÑ soá 155/2004/QÑ-TTg, caùc boä tröôûng, thuû tröôûng cô quan ngang boä, thuû tröôûng cô quan thuoäc Chính phuû, chuû tòch UBND caáp tænh, HÑQT TCty 91 tieáp tuïc phaân loaïi caùc coâng ty nhaø nöôùc trình Thuû töôùng CP trong thaùng 10.2004. I.3 Phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò DNNN khi coå phaàn  hoùa Theo Thoâng tö soá 79/2002/TT-BTC, ngaøy 12 thaùng 9 naêm 2002, cuûa Boä Taøi chính, höôùng daãn xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp khi chuyeån doanh nghieäp nhaø nöôùc thaønh coâng ty coå phaàn, coù 2 phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp nhaø nöôùc khi coå phaàn hoaù, goàm: Phöông   phaùp   thöù   1: Phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp nhaø nöôùc theo taøi saûn Laø phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp döïa treân cô sôû giaù trò thöïc teá cuûa toaøn boä taøi saûn höõu hình, voâ hình cuûa doanh nghieäp taïi thôøi ñieåm ñònh giaù. Ñoái töôïng aùp duïng laø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø caùc ñôn vò phuï thuoäc cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaït ñoäng trong caùc ngaønh ngheà saûn xuaát, kinh doanh tröø nhöõng doanh nghieäp ñöôïc ñònh giaù theo phöông phaùp doøng tieàn chieát khaáu (DCF) döôùi ñaây. Phöông phaùp thöù 2: Phöông phaùp doøng tieàn chieát khaáu (DCF) Laø phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp döïa treân khaû naêng sinh lôøi cuûa doanh nghieäp trong töông lai, khoâng phuï thuoäc vaøo giaù trò taøi saûn cuûa doanh nghieäp. Phöông phaùp naøy ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaït ñoäng trong caùc ngaønh dòch vuï thöông maïi, dòch vuï tö vaán, thieát keá xaây döïng, dòch vuï taøi chính, kieåm toaùn, tin hoïc vaø chuyeån giao coâng ngheä: coù tyû suaát lôïi nhuaän sau thueá treân voán chuû sôû höõu bình quaân 5 naêm lieàn keà cuûa doanh nghieäp tröôùc coå phaàn hoaù cao hôn laõi suaát Trang 5
  6. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát traùi phieáu Chính phuû kyø haïn 10 naêm ôû thôøi ñieåm gaàn nhaát tröôùc thôøi ñieåm xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. I.4 Loä trình coå phaàn hoùa DNNN­ Caùc chính saùch môùi Thay vì chæ coå phaàn hoaù (CPH) nhöõng DN nhoû, yeáu keùm vaø ñôn vò phuï thuoäc cuûa caùc Cty, Nghò ñònh 187/2004/NÑ-CP cuûa Chính phuû vaø Thoâng tö 126/2004/TT-BTC cuûa Boä Taøi chính ban haønh ngaøy 24.12 ñaõ boå sung theâm ñoái töôïng CPH laø Cty nhaø nöôùc coù quy moâ lôùn khoâng thuoäc dieän Nhaø nöôùc naém giöõ 100% voán. Nhö vaäy, caùc TCty, Cty, ngaân haøng thöông maïi vaø caùc toå chöùc taøi chính nhaø nöôùc ñeàu naèm trong dieän CPH. Nghò ñònh môùi cuõng xoaù boû vieäc xaùc ñònh giaù trò DN theo caùch toå chöùc hoäi ñoàng ñeå naâng cao tính chuyeân nghieäp vaø minh baïch trong hoaït ñoäng ñònh giaù, ñaåy nhanh tieán ñoä CPH. Vieäc xaùc ñònh giaù trò DN seõ do caùc toå chöùc chuyeân nghieäp thöïc hieän. Tuy nhieân, vôùi DN quy moâ nhoû, toång giaù trò taøi saûn döôùi 30 tæ ñoàng, neáu khoâng thueâ ñònh giaù thì cô quan quyeát ñònh CPH coù theå giao cho DN töï xaùc ñònh giaù trò DN. Vieäc baùn coå phaàn seõ thöïc hieän thoâng qua ñaáu giaù. Neáu toång meänh giaù coå phaàn döôùi 1 tæ ñoàng, Ban chæ ñaïo CPH seõ toå chöùc baùn. Töø treân 1 tæ ñoàng ñeán 10 tæ ñoàng phaûi qua ñaáu giaù taïi caùc toå chöùc taøi chính trung gian vaø treân 10 tæ ñoàng phaûi thöïc hieän ñaáu giaù taïi Trung taâm Giao dòch chöùng khoaùn. Beân caïnh cô cheá baùn coå phaàn öu ñaõi cho ngöôøi lao ñoäng trong DN, Nghò ñònh 187 ñaõ chuù troïng taïo ñieàu kieän cho caùc nhaø ñaàu tö, ñaëc bieät laø caùc nhaø ñaàu tö chieán löôïc tham gia goùp voán mua coå phaàn. Chính saùch môùi khoâng khoáng cheá quyeàn mua cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Rieâng nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi hieän nay theo quy ñònh cuûa Luaät Khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc, thì tæ leä naém giöõ toái ña laø 30%. Caùc nhaø ñaàu tö chieán löôïc ñöôïc mua coå phaàn vôùi giaù öu ñaõi giaûm 20% so vôùi giaù ñaáu thaønh coâng bình quaân, ngöôøi lao ñoäng trong DN ñöôïc mua theo giaù öu ñaõi giaûm 40% vaø ñöôïc töï do chuyeån nhöôïng coå phaàn öu ñaõi. Löôïng coå phaàn ngöôøi lao ñoäng ñöôïc mua öu ñaõi toái ña laø 100 coå phaàn/1 naêm coâng taùc taïi khu vöïc nhaø nöôùc. Cty coå phaàn ñöôïc höôûng öu ñaõi nhö DN môùi thaønh laäp maø khoâng caàn phaûi coù thuû tuïc chöùng nhaän öu ñaõi ñaàu tö nhaèm giaûm bôùt nhöõng thuû tuïc haønh chính khoâng caàn thieát. Cty coå phaàn nieâm yeát ngay treân thò tröôøng chöùng khoaùn seõ ñöôïc höôûng theâm moät soá öu ñaõi khaùc. Ñieàu quan troïng laø ñaïi dieän chuû sôû höõu phaàn voán nhaø nöôùc taïi Cty coå phaàn ñöôïc quyeàn quyeát ñònh vieäc baùn tieáp coå phaàn thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc taïi Cty coå phaàn thoâng qua nieâm yeát, ñaáu giaù maø khoâng phaûi ñôïi ñuû 3 naêm nhö quy ñònh cuõ. Trang 6
  7. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát Caùc chuyeân gia phaân tích taøi chính cho raèng, chính saùch môùi seõ dôõ boû caùc raøo caûn laâu nay ñaõ laøm chaäm tieán trình CPH. Vieäc CPH seõ ñöôïc tieán haønh thöïc chaát vaø chaát löôïng hôn. Caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi seõ coù nhieàu cô hoäi hôn ñeå ñaàu tö vaøo trong nöôùc vaø caùc DN trong nöôùc cuõng coù cô hoäi ñeå thu huùt voán vaø coâng ngheä, quaûn lyù hieän ñaïi töø nöôùc ngoaøi. Caùc nhaø quaûn lyù ñang kyø voïng cuoäc "ñaïi phaãu" naøy seõ môû ra moät trieån voïng môùi cho vieäc naâng cao noäi löïc cuûa DN trong nöôùc. NQ 34/NQ-TW ñaõ "môû roäng dieän DNNN caàn CPH, keå caû moät soá TCty vaø doanh nghieäp lôùn trong caùc ngaønh nhö ñieän löïc, luyeän kim, hoaù chaát, phaân boùn, ximaêng, xaây döïng, vaän taûi ñöôøng boä, ñöôøng soâng, haøng khoâng, haøng haûi, vieãn thoâng, ngaân haøng, baûo hieåm...". Nhö vaäy, ñaõ môû roäng caû quy moâ leân ñeán DN lôùn vaø TCty, môû roäng caû ngaønh ngheà tröôùc ñaây giöõ ñoäc quyeàn, haøng hoaù baùn ra thò tröôøng nhieàu hôn, coù chaát löôïng hôn. Trong 5 naêm 2006-2010, seõ chöa thöïc hieän coå phaàn hoùa hoaøn toaøn ñoái vôùi nhöõng toång coâng ty coù quy moâ lôùn, coù vai troø quan troïng trong neàn kinh teá. Cuï theå, ñoái vôùi nhöõng toång coâng ty naøy, seõ thöïc hieän coå phaàn hoùa haàu heát caùc doanh nghieäp thaønh vieân vaø chuyeån caùc doanh nghieäp thaønh vieân coøn laïi sang hoaït ñoäng döôùi hình thöùc coâng ty moät chuû sôû höõu laø Nhaø nöôùc, ñoàng thôøi chuyeån toång coâng ty sang hoaït ñoäng theo moâ hình coâng ty meï – coâng ty con. Nhöõng toång coâng ty coøn laïi coù theå tieán haønh coå phaàn hoùa toaøn toång coâng ty, sau ñoù hình thaønh cô caáu coâng ty meï – coâng ty con hoaëc chuyeån toång coâng ty sang hoaït ñoäng theo moâ hình coâng ty meï – coâng ty con, trong ñoù coâng ty meï khoâng do Nhaø nöôùc naém giöõ 100% voán ñieàu leä. Trong khi ñoù, nhöõng toång coâng ty khoâng giöõ ñöôïc vai troø toång coâng ty Nhaø nöôùc, caên cöù vaøo tieâu chí phaân loaïi coâng ty Nhaø nöôùc chuyeån caùc doanh nghieäp thaønh vieân thaønh coâng ty traùch nhieäm höõu haïn moät thaønh vieân, coâng ty coå phaàn, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn 2 thaønh vieân trôû leân. II. THÖÏC TRAÏNG TÌNH HÌNH COÅ PHAÀN HOAÙ DOANH NGHIEÄP NHAØ  NÖÔÙC ÔÛ VIEÄT NAM TRONG THÔØI GIAN QUA: II.1 Keát quaû ñaït ñöôïc: Treân möôøi naêm qua, nhöõng ñoåi môùi veà cô cheá, chính saùch coå phaàn hoùa DNNN ñaõ vaø ñang ñöôïc trieån khai vaø phaùt huy taùc duïng, tieán ñoä coå phaàn hoùa DNNN töøng böôùc ñöôïc ñaåy maïnh. Trang 7
  8. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát Theo Boä KHÑT, töø naêm 1992 ñeán heát naêm 2005, caû nöôùc ñaõ coå phaàn hoaù ñöôïc 2.996 DNNN, trong ñoù rieâng naêm 2005 CPH ñöôïc 724 DN. Khaûo saùt hôn 850 DN ñaõ CPH cuûa Ban Chæ ñaïo ñoåi môùi vaø phaùt trieån DN cho thaáy, trong naêm 2005 soá voán ñieàu leä taêng bình quaân tôùi 44%, doanh thu taêng 24%, lôïi nhuaän taêng 140%, thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng taêng 12%. Theo soá lieäu khaûo saùt 559 doanh nghieäp coå phaàn hoùa cuûa Vieän nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá Trung öông cho thaùy 87.53% soá doanh nghieäp coù keát quaû hoaït ñoäng taøi chính toát hôn hoaëc toát hôn raát nhieàu so vôùi tröôùc coå phaàn hoùa. So saùnh naêm ñaàu coå phaàn hoùa vôùi naêm cuoái cuûa moâ hình doanh nghieäp nhaø nöôùc cho thaáy lôïi nhuaän sau thueá taêng tôùi 48.8% ngay sau khi coå phaàn hoùa. Ngay trong naêm sau coå phaàn hoùa, naêng suaát lao ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp ñaõ taêng leân 26%, tieàn löông bình quaân taêng treân 20% vaø ñaàu tö taøi saûn coá ñònh taêng 23.1% so vôùi khi coøn laø DNNN. Toác ñoä taêng tröôûng noùi treân cuûa 559 doanh nghieäp tieáp tuïc ñöôïc duy trì trong suoát quaù trình hoaït ñoäng döôùi moâ hình coâng ty coå phaàn. Doanh thu taêng 13.4%/naêm, lôïi nhuaän tröôùc thueá ñaït möùc taêng tröôûng 9.4%, lôïi nhuaän sau thueá taêng 54.3%; naêng suaát lao ñoäng taêng 18.3%/naêm; ñaàu tö taøi saûn coá ñònh taêng 11.5%; löông bình quaân taêng 11.4%. Nhìn chung, caùc DNNN ñaõ giaûm maïnh veà soá löôïng, vaø caûi thieän ñaùng keå veà quy moâ voán. Cô caáu DNNN ñaõ baét ñaàu chuyeån ñoåi theo höôùng chæ naém giöõ nhöõng ngaønh, lónh vöïc then choát vaø ñòa baøn quan troïng, chieám thò phaàn ñuû lôùn ñoái vôùi caùc saûn phaåm vaø dòch vuï chuû yeáu. Ña soá doanh nghieäp sau khi coå phaàn hoùa ñeàu coù tình hình taøi chính toát hôn so vôùi tröôùc khi chuyeån ñoåi. Naêng suaát lao ñoäng, tieàn löông, ñaàu tö taøi saûn coá ñònh ñeàu taêng ñaùng keå. Naêm 2005, caû nöôùc ñaõ saép xeáp ñoåi môùi ñöôïc 933 doanh nghieäp nhaø nöôùc (DNNN), trong ñoù coå phaàn hoaù (CPH) 693 DNNN, chieám 77,2% soá DN saép xeáp, giao baùn 44 DNNN. Naêm 2005 ñaõ coù nhöõng DN quy moâ vöøa vaø lôùn ñaõ CPH, nhö: Cty khoan vaø  dòch vuï daàu khí; caùc nhaø maùy ñieän: Soâng Hinh - Vónh Sôn, Thaùc Baø, Phaû Laïi; Cty giaáy Taân Mai; Cty vaän taûi xaêng daàu ñöôøng thuyû I... Trong 1.557 DN ñaõ CPH, caùc DN thuoäc tænh chieám 74%, caùc DN thuoäc TCty 90 vaø tröïc thuoäc Boä chieám 20%. Chæ coù 6% thuoäc TCty 91. Haàu heát caùc DN ñöôïc CPH ñeàu coù quy moâ vöøa vaø nhoû, maùy moùc kyõ thuaät laïc haâu, saûn xuaát kinh doanh gaëp nhieàu khoù khaên. Chæ raát ít DN coù voán lôùn, saûn xuaát kinh doanh hieäu quaû nhö Vina Milk vôùi 1.500 tæ ñoàng voán nhaø nöôùc, Mía ñöôøng Lam Sôn 92 tæ ñoàng, Ñöôøng La Ngaø 82 tæ ñoàng. Chæ 15% DNNN ñaõ CPH Nhaø nöôùc naém ñöôïc CP chi phoái (treân 50%). Trang 8
  9. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát Keát quaû nghieân cöùu 500 DN sau CPH hoaït ñoäng treân 1 naêm cho thaáy: Doanh thu taêng 43%, voán ñieàu leä taêng töø 1,5 - 2 laàn, noäp ngaân saùch taêng 16%, lôïi nhuaän taêng hôn 243%, thu nhaäp ngöôøi lao ñoäng taêng 54%, coå töùc bình quaân ñöôïc chia 15,5%, soá lao ñoäng ñöôïc söû duïng taêng 12%, phaàn voán nhaø nöôùc coù taïi DNCP ñaõ taêng theâm töø 10 - 50% nhôø coå töùc ñöôïc chia ñaàu tö trôû laïi. Vai troø cuûa ngöôøi lao ñoäng trong DN cuõng ñöôïc naâng leân, töø choã laøm chuû taäp theå, nay ñöôïc theâm quyeàn vôùi tö caùch laø coå ñoâng, ngöôøi lao ñoäng laøm chuû thöïc söï ñoái vôùi DN treân taát caû caùc maët töø xaây döïng phöông aùn saûn xuaát, phöông aùn tích luyõ, phaân phoái lôïi nhuaän, baàu vaø giaùm saùt ban laõnh ñaïo DN... thöïc söï ñaõ goùp phaàn taïo ra ñoäng löïc quan troïng trong söï ñi leân cuûa DN. Baèng caùc hình thöùc saùp nhaäp hôïp nhaát, giaûi theå, phaù saûn, giao baùn, khoaùn, cho thueâ vaø CPH, neáu nhö ñaàu naêm 1992 caû nöôùc coù hôn 12.000 DNNN, thì ñeán cuoái naêm 2003 chæ coøn 4.296 DNNN, 18 TCty 91, 74 TCty 90. Trong ñoù CPH ñöôïc 1.557 DN vaø boä phaän DN. Töø 2001 - 2003 CPH ñöôïc 979 DN. Rieâng naêm 2003, coù 611 DN ñöôïc CPH. Theo nguoàn tin khaùc töø Ban chæ ñaïo ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp, töø naêm 2001 ñeán heát naêm 2005, caû nöôùc ñaõ saép xeáp laïi ñöôïc 3.349 doanh nghieäp Nhaø nöôùc trong toång soá 5.655 doanh nghieäp. Trong ñoù coå phaàn hoùa 2.188 doanh nghieäp; giaûi theå 252 doanh nghieäp, saùp nhaäp 416 doanh nghieäp, giaûi theå 184 doanh nghieäp, chuyeån thaønh coâng ty traùch nieäm höõu haïn moät thaønh vieân 124 doanh nghieäp vaø caùc hình thöùc khaùc laø 182 doanh nghieäp... Vaø tính rieâng trong naêm 2005 ñaõ saép xeáp ñöôïc 588 doanh nghieäp, trong ñoù coå phaàn hoaù 444 doanh nghieäp. Ñaây laø keát quaû cuûa söï noã löïc töø vieäc caûi caùch chính saùch, cô cheá cuûa Nhaø nöôùc, söï saùng taïo vöôn leân cuûa caùc doanh nghieäp trong moâi tröôøng kinh teá côûi môû vaø hoäi nhaäp hieän nay. Thoâng qua vieäc saép xeáp, chuyeån ñoåi sôû höõu, caùc doanh nghieäp nhoû, thua loã ñaõ giaûm maïnh; ñoàng thôøi phaùt trieån caùc doanh nghieäp quy moâ lôùn cuõng nhö môû roäng dieän coå phaàn hoaù, ñoàng thôøi ñaõ hình thaønh caùc toång coâng ty, doanh nghieäp ñaëc thuø trong ngaønh baûo hieåm, ngaân haøng, daàu khí, böu chính vieãn thoâng... Caùc cô quan chöùc naêng cuõng ñang xaây döïng ñeà aùn thí ñieåm hình thaønh caùc taäp ñoaøn nhö ñieän löïc, coâng nghieäp taøu thuyû, coâng nghieäp xi maêng, deät may... Coâng cuoäc coå phaàn hoaù doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñaõ vaø ñang thöïc söï trôû böôùc chuyeån mình quan troïng ñeå saép xeáp laïi, taïo chuyeån bieán cô baûn trong vieäc naâng cao hieäu quaû doanh nghieäp Nhaø nöôùc vaø böôùc ñaàu ñaõ gaén vôùi thöïc hieän baùn coå phaàn, nieâm yeát, ñaêng kyù giao dòch taïi caùc trung taâm giao dòch chöùng khoaùn Vieät Nam. Trang 9
  10. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát Cuõng theo Ban chæ ñaïo ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp, töø naêm 2001 ñeán heát naêm 2005, caû nöôùc ñaõ saép xeáp laïi ñöôïc 3.349 doanh nghieäp nhaø nöôùc trong toång soá 5.655 doanh nghieäp, trong ñoù coå phaàn hoùa 2.188 doanh nghieäp, giaûi theå 252 doanh nghieäp, saùp nhaäp vaø hôïp nhaát 416 doanh nghieäp, giaûi theå phaù saûn 184 doanh nghieäp, chuyeån thaønh coâng ty traùch nieäm höõu haïn moät thaønh vieân 124 doanh nghieäp vaø caùc hình thöùc khaùc laø 182 doanh nghieäp. Theo ñaùnh giaù, vieäc böôùc ñaàu coå phaàn hoùa moät soá doanh nghieäp quy moâ lôùn nhö Coâng ty Khoan vaø Dòch vuï Daàu khí, caùc nhaø maùy ñieän Soâng Hinh-Vónh Sôn, Thaùc Baø, Phaû Laïi, ñaõ thu huùt voán töø xaõ hoäi nhieàu hôn, nhaát laø töø caùc nhaø ñaàu tö chieán löôïc, taïo ñieàu kieän ñoåi môùi coâng ngheä, thay ñoåi phöông thöùc toå chöùc quaûn lyù, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng. Beân caïnh ñoù, vieäc coå phaàn hoùa cuõng ñaõ laøm cho thò tröôøng chöùng khoaùn ngaøy caøng soâi ñoäng. Naêm 2005, ñaõ coù theâm 8 coâng ty ñöôïc nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn vôùi toång soá voán 508 tyû ñoàng, naâng toång soá doanh nghieäp nieâm yeát leân 34, trong ñoù 29 ñôn vò laø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc coå phaàn hoùa. Naêm 2005, doanh nghieäp Nhaø nöôùc tieáp tuïc giöõ vöõng vai troø noøng coùt trong neàn kinh teá, ñoùng goùp 40% GDP caû nöôùc, vôùi toång doanh thu ñaït 680.000 tyû taêng 12% so vôùi naêm 2004. Vieäc CPH moät soá DN quy moâ lôùn, Nhaø nöôùc giöõ coå phaàn chi phoái ñaõ thu huùt ñöôïc nhieàu voán töø xaõ hoäi, taïo ñieàu kieän ñoåi môùi coâng ngheä, thay ñoåi phöông thöùc toå chöùc quaûn lyù naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng... Coù tôùi 87% soá DN ñöôïc khaûo saùt cho raèng, keát quaû hoaït ñoäng taøi chính cuûa DN sau CPH toát hôn nhieàu so vôùi tröôùc CPH. Baø Nguyeãn Thò Mai Thanh - Toång Giaùm ñoác Cty CP cô ñieän laïnh (REE) - moät trong nhöõng DN CPH ñaàu tieân leân saøn chöùng khoaùn - cho bieát: "Khi baét ñaàu CPH naêm 1993, Cty chæ coù soá voán 8,5 tæ ñoàng. Hieän nay, nguoàn voán cuûa REE ñaõ leân tôùi 225 tæ. Löïc löôïng lao ñoäng taêng gaáp 3 laàn. Thu nhaäp bình quaân ñaït hôn 2,2 trieäu ñoàng/ngöôøi/thaùng. Quan troïng hôn, thöông hieäu REE ñaõ daàn trôû thaønh moät caùi teân haáp daãn, thu huùt söï quan taâm cuûa nhieàu nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc...". Theo thoáng keâ cuûa Ban Chæ ñaïo ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp trung öông, sau khi CPH, voán ñieàu leä bình quaân cuûa caùc DN trong caû nöôùc taêng 44%, doanh thu taêng 23,6%, lôïi nhuaän taêng 140%, hôn 90% soá Cty CP ñeàu laøm aên coù laõi, noäp ngaân saùch bình quaân taêng 24,9%, coå töùc bình quaân ñaït hôn 17% naêm... Nhôø quaù trình CPH, hôn12.411 tæ ñoàng cuûa caùc caù nhaân toå chöùc, ngoaøi xaõ hoäi ñaõ ñöôïc ñaàu tö vaøo DN. Phaàn voán nhaø nöôùc taïi caùc DN CPH khoâng bò giaûm ñi maø coøn ñöôïc baûo Trang 10
  11. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát toaøn vaø taêng leân. CPH taïo cô sôû thuùc ñaåy quaù trình ra ñôøi, phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn VN. CPH mang laïi cho caùc DN cô cheá quaûn lyù naêng ñoäng, hieäu quaû (moät ñieàu tra cho thaáy caùc DN CPH bình quaân giaûm ñöôïc 25% chi phí giaùn tieáp). Beân caïnh ñoù, CPH cuõng taïo nhöõng ñieàu kieän vaät chaát vaø phaùp lyù ñeå ngöôøi lao ñoäng - coå ñoâng naâng cao vai troø laøm chuû. Coå phaàn hoùa ñaõ taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp thu huùt voán ñaàu tö, laønh maïnh hoùa taøi chính doanh nghieäp, giuùp hoaït ñoäng kinh doanh toát hôn, caùc chæ tieâu chuû yeáu ñeàu taêng tröôûng khaû quan.  Sau khi chuyeån sang coâng ty coå phaàn, haàu heát caùc doanh nghieäp ñeàu hoaït ñoäng coù hieäu quaû hôn; voán ñieàu leä taêng töø 44% so vôùi tröôùc khi coå phaàn hoùa, doanh thu taêng 23,6%, lôïi nhuaän taêng tôùi 139%, thu nhaäp ngöôøi lao ñoäng taêng 11,8%, möùc traû coå töùc cho caùc coå ñoâng bình quaân ñaït 17%... Ñaëc bieät moät soá doanh nghieäp sau khi coå phaàn hoùa, voán ñieàu leä ñaõ taêng töø 7 ñeán 10 laàn, thaäm chí coù tröôûng hôïp taêng tôùi 30 laàn. Cuï theå nhö voán ñieàu leä Coâng ty coå phaàn Baûo veä thöïc vaät An Giang taêng 7 laàn, cuûa Coâng ty coå phaàn Cô ñieän laïnh taêng 13 laàn, Coâng ty coå phaàn Ñaïi lyù lieân hieäp vaän chuyeån taêng tôùi 30 laàn… Ñaây laø nhöõng ñoäng löïc cuï theå nhaát cho quaù trình coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc trong thôøi gian tôùi. Ngoaøi ra, thoâng qua vieäc thöïc hieän coå phaàn hoùa, ña daïng hoùa seõ thay ñoåi taän goác phöông thöùc quaûn lyù trong caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc tröôùc ñaây ñeå aùp duïng phöông thöùc quaûn lyù môùi, töï chuû hôn, linh hoaït vaø traùch nhieäm hôn. Tính ñeán cuoái naêm 2005, caû nöôùc ñaõ thöïc hieän coå phaàn hoùa ñöôïc 3.107 doanh nghieäp vaø ñôn vò phuï thuoäc cuûa coâng ty nhaø nöôùc. Trong ñoù coù 1.245 coâng ty ñöôïc chuyeån ñoåi töø boä, ngaønh Trung öông, 1.826 coâng ty ñöôïc chuyeån ñoåi töø caùc coâng ty thuoäc UBND caáp tænh. Nhöõng keát quaû treân ñaõ khaúng ñònh tính ñuùng ñaén cuûa Nghò quyeát TW3 khoùa 9. ñaëc bieät sau khi coù nghò quyeát TW9 khoaù 9, ñaõ taïo ñöôïc söï thoáng nhaát cao trong tö töôûng nhaän thöùc cuûa caùn boä, ñaûng vieân, coâng nhaân vieân, nhaân daân vaø ñöôïc dö luaän quoác teá ñoàng tình; cho thaáy ña daïng hoaù sôû höõu trong kinh teá, phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn ñang laø ñoäng löïc thuùc ñaåy neàn kinh teá nöôùc ta phaùt trieån vaø coù khaû naêng caïnh tranh hoäi nhaäp. Thoâng qua vieäc baùn ñaáu giaù laàn ñaàu 720.000 coå phaàn cuûa Coâng ty Söõa Vieät Nam (Vinamilk), Nhaø nöôùc thu theâm ñöôïc 39,6 tyû ñoàng, bình quaân taêng 55% so vôùi meänh giaù; Coâng ty Baûo hieåm TP.HCM baùn ñaáu giaù 434.000 coå phaàn laàn ñaàu thu theâm ñöôïc 30 tyû ñoàng, taêng 223% so vôùi meänh giaù. Ñoù laø Trang 11
  12. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát nhöõng ví duï sinh ñoäng veà keát quaû coå phaàn hoaù (CPH) caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc (DNNN) gaàn ñaây. Trong naêm 2005, Tp.HCM ñaõ hoaøn thaønh coå phaàn hoaù 55 doanh nghieäp, vöôït 5 doanh nghieäp so vôùi chæ tieâu cuûa Chính phuû. Thaønh phoá cuõng saép xeáp vaø chuyeån ñoåi 19 doanh nghieäp sang coâng ty TNHH 1 thaønh vieân, vaø thoâng qua ñeà aùn chuyeån 17 Toång Coâng ty vaø coâng ty lôùn sang hoaït ñoäng theo moâ hình Coâng ty meï-coâng ty con. Nhö vaäy, qua 5 naêm thöïc hieän chöông trình saép xeáp, ñoåi môùi caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc, Tp.HCM ñaõ saép xeáp vaø chuyeån ñoåi 285 doanh nghieäp, trong ñoù coù 172 doanh nghieäp ñöôïc coå phaàn hoùa, ñi ñaàu caû nöôùc trong coâng taùc ñoåi môùi doanh nghieäp. Caùc doanh nghieäp sau coå phaàn hoùa ñeàu ñaït hieäu quaû roõ reät trong saûn xuaát kinh doanh vaø thöïc hieän ñöôïc caùc muïc tieâu ñeà ra, taïo ra nhieàu loaïi hình sôû höõu trong ñoù ngöôøi lao ñoäng thöïc söï giöõ quyeàn laøm chuû. II.2 Nhöõng toàn taïi, vöôùng maéc: Nhìn chung, coâng taùc saép xeáp ñoåi môùi DNNN vaãn boäc loä nhieàu yeáu keùm, vieäc saép xeáp, ñoåi môùi, nhaát laø CPH DNNN theo tinh thaàn Nghò quyeát Trung öông 3 chaäm so vôùi muïc tieâu ñeà ra. Trong khi vieäc saép xeáp laïi caùc DNNN ñaït 81% thì CPH DNNN chæ ñaït gaàn 63%. Saùu thaùng ñaàu naêm 2004 chæ ñaït 20%. Hôn nöõa, CPH thöïc hieän haàu heát ôû caùc DN vöøa vaø nhoû, môùi chæ gaàn 6% soá voán coù taïi DNNN ñöôïc CPH. Tieán trình CPH hieän nay vaãn coøn raát nhieàu haïn cheá, toàn taïi caàn khaéc phuïc: Toác ñoä chaäm, quy moâ nhoû, nhieàu vöôùng maéc, luùng tuùng caû trong lyù luaän laãn thöïc tieãn, quyeàn lôïi cuûa ngöôøi lao ñoäng chöa ñöôïc ñaûm baûo, caû nhöõng tieâu cöïc trong vieäc bieán voán nhaø nöôùc thaønh voán cuûa moät nhoùm ngöôøi ôû moät soá nôi... II.2.1 Tö töôûng vaø nhaän thöùc chöa ñöôïc nhaát quaùn trong   caùc caáp, ngaønh vaø cô sôû  Nhieàu caáp boä Ñaûng môùi döøng laïi ôû möùc phoå bieán nghò quyeát, chöa toå chöùc hoïc taäp nghieân cöùu saâu ñeå ñaûng vieân thaáy heát yeâu caàu caàn thieát vaø lôïi ích cuûa vieäc CPH DNNN. Taâm lyù hoaøi nghi, lo laéng trong caùn boä coâng nhaân vieân raát phoå bieán. Moät boä phaän caùn boä laõnh ñaïo DNNN, caùc caáp chuû quaûn coøn chaàn chöø do döï, sôï maát quyeàn, maát lôïi ôû doanh nghieäp. II.2.2 Raøo caûn veà chính saùch: Caùc vaên baûn höôùng daãn thöïc hieän Nghò ñònh 64/2002/NÑ- CP chaäm, coøn boäc loä nhieàu khoù khaên cho DN nhö: Vieäc baùn toái thieåu 30% soá coå phaàn coøn laïi ra ngoaøi DN qua caùc ñôn vò taøi chính trung gian; vieäc xaùc ñònh giaù trò DN raát phöùc taïp, thuû Trang 12
  13. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát tuïc röôøm raø. Caùc chæ thò, thoâng tö vaø quy ñònh cuûa caùc caáp, caùc ngaønh thieáu thoáng nhaát, nhieàu choã khoâng phuø hôïp vôùi Nghò ñònh 64 cuûa Chính phuû cuõng ñang laø aùch taéc. Quy trình CPH coøn röôøm raø, phöùc taïp, cöùng nhaéc, chöa gaén ñöôïc vôùi caûi caùch haønh chính laøm cho caùc DN, TCty thaäm chí tænh, boä cuõng bò ñoäng. Chuû tröông cuûa Ñaûng ñeà ra laø ngöôøi lao ñoäng phaûi coù coå phaàn ñeå phaùt huy vai troø laøm chuû tröïc tieáp taïi coâng ty, nhöng treân thöïc teá, ôû nhieàu nôi ngöôøi lao ñoäng laïi baùn “chui” coå phaàn öu ñaõi vaø hieän nay quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc cuõng khoâng caám vieäc naøy II.2.3 Thieáu minh baïch trong tieán trình CPH Taøi chính trong DNNN khi thöïc hieän CPH khoâng roõ raøng, coâng nôï nhieàu doanh nghieäp khoâng ñoái chieáu ñöôïc, loã laõi khoâng roõ, khoâng xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân. Nhìn veà maët chaát, caùc DNNN khi thöïc hieän CPH coøn boäc loä moät soá vaán ñeà sau: Môùi coù 8% coå phaàn do coå ñoâng beân ngoaøi, caùn boä coâng nhaân vieân chieám 54%, Nhaø nöôùc 38% thì thöïc chaát vaãn laø CPH kheùp kín. Chöa thu huùt ñöôïc nhaø ñaàu tö chieán löôïc, chöa thay ñoåi ñöôïc cô baûn phöông thöùc quaûn trò DN. Vì vaäy muïc tieâu ñöôïc neâu trong nghò quyeát TW3 laø chöa ñaït. Chæ 6% voán nhaø nöôùc trong caùc DNNN ñöôïc ñem ra CPH, chuû yeáu baèng hình thöùc baùn bôùt voán nhaø nöôùc vaø CPH caùc coâng ty nhoû, keùm hieäu quaû. Vì vaäy, tính haáp daãn chöa cao. Caàn toång keát ruùt kinh nghieäm veà loaïi hình DN CPH maø Nhaø nöôùc giöõ treân 50% coå phaàn chi phoái xem hieäu quaû thöïc cuûa noù theá naøo? Vì ñaây laø loaïi hình DN maø söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc seõ loûng hôn nhieàu, söï giaùm saùt cuûa coå ñoâng khoâng cao. Do ñoù deã coù khaû naêng phaùt sinh tieâu cöïc chöa löôøng ñöôïc. Beân caïnh ñoù, trong tieán trình CPH hieän vaãn coøn khoâng ít toàn taïi. Ñieån hình nhö vieäc CPH "kheùp kín" maø dö luaän ñaõ hôn moät laàn ñaû phaù. Raát nhieàu DN thuoäc dieän Nhaø nöôùc khoâng caàn naém giöõ voán chi phoái nhöng caùc boä, ngaønh vaãn kieân quyeát naém giöõ, phoå bieán nhaát laø trong caùc TCty thuoäc Boä Xaây döïng vaø Boä GTVT (Boä GTVT coù tôùi 82% soá DN ñaõ CPH nhaø nöôùc vaãn naém giöõ voán chi phoái). Vieäc thu huùt coå ñoâng ngoaøi DN môùi chæ chieám hôn 15% voán ñieàu leä vaø chöa roäng raõi. Caùc coå ñoâng chieán löôïc - nhöõng nhaø ñaàu tö coù tieàm löïc - vaãn raát khoù coù cô hoäi mua CP. Coù tôùi 860 DN ñaõ CPH (chieám 38,4%) khoâng coù CP baùn ra ngoaøi DN. Ñieån hình laø tænh Haûi Döông 28/28, Boä Thöông maïi 36/59 DN khoâng baùn CP ra beân ngoaøi. CPH kheùp kín taát yeáu daãn tôùi hieän töôïng ñònh giaù DN thaáp so vôùi giaù thò tröôøng, gaây thaát Trang 13
  14. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát thoaùt taøi saûn nhaø nöôùc. Tính minh baïch trong tieán trình CPH cuûa nhieàu DN vaãn laø ñieàu khieán chuùng ta phaûi nghi ngôø. II.2.4 Khoù khaên trong ñònh giaù doanh nghieäp Thöù nhaát, veà maët phöông phaùp. Theo quy ñònh hieän haønh, coù hai cô cheá ñònh giaù ñöôïc pheùp aùp duïng laø thaønh laäp Hoäi ñoàng ñònh giaù hoaëc thueâ coâng ty tö vaán ñònh giaù ñoäc laäp. Thaønh vieân hoäi ñoàng ñònh giaù laø caùn boä ñaïi dieän cuûa nhieàu cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc khaùc nhau: sôû taøi chính, sôû KH-CN, Uûy ban nhaân daân,…vì theá yù kieán ñaùnh giaù cuûa hoï khoâng phaûi bao giôø cuõng thoáng nhaát vaø coù theå bò nghieâng veà nhöõng muïc tieâu quaûn lyù rieâng. Do ñoù, ñònh giaù theo cô cheá naøy thöôøng khoâng phaûn aùnh ñöôïc giaù trò thöïc teá cuûa DNNN. Hôn nöõa, maâu thuaån veà quyeàn lôïi giöõa DNNN vôùi caùc cô quan quaûn lyù nhieàu khi laøm cho vieäc ñònh giaù chaäm ñöôïc thoáng nhaát. Vieäc söû duïng coâng ty tö vaán ñoäc laäp ñeå ñònh giaù toû ra coù hieäu quaû hôn nhöng vaãn coù nhöõng haïn cheá trong vieäc xaùc ñònh giaù trò taøi saûn voâ hình nhö thöông hieäu hay lôïi theá kinh doanh. Hôn nöõa, haàu heát caùc coâng ty tö vaán ñoäc laäp cuûa Vieät Nam vaãn chöa ñuû kinh nghieäm vaø trình ñoä ñeå ñònh giaù caùc DNNN lôùn vaø phöùc taïp. Veà maët kyõ thuaät, tuy treân theá giôùi coù nhieàu phöông phaùp ñònh giaù nhöng theo quy ñònh cuûa Boä Taøi chính chæ coù hai phöông phaùp ñöôïc pheùp aùp duïng laø taøi saûn roøng vaø doøng tieàn chieát khaáu. Hai phöông phaùp naøy ñöôïc quy ñònh keøm theo caùc coâng thöùc tính toaùn coá ñònh. Ñieàu naøy haïn cheá vieäc tìm kieám vaø aùp duïng nhöõng phöông phaùp ñònh giaù phuø hôïp hôn. Thöù hai, laø vieäc tính giaù trò quyeàn sôû höõu ñaát khi ñònh giaù. Quyeàn sôû höõu ñaát cuûa nhieàu DNNN tính theo giaù thò tröôøng laø raát lôùn, thaäm chí coù theå coøn lôùn hôn caû giaù trò cuûa taát caû caùc taøi saûn khaùc cuûa doanh nghieäp. Neáu khoâng tính ñeán giaù trò quyeàn sôû höõu ñaát thì DNNN coù theå bò ñònh giaù quaù thaáp. Vì vaäy, Nhaø nöôùc ñaõ coù chuû tröông thöïc hieän tính giaù trò quyeàn sôû höõu ñaát khi ñònh giaù DNNN ñeå coå phaàn hoùa. Tuy nhieân thöïc hieän chuû tröông naøy treân thöïc teá coøn raát nhieàu khoù khaên do thieáu nhöõng quy ñònh cuï theå, chöa coù thò tröôøng cuõng nhö caùc toå chöùc ñònh giaù chuyeân nghieäp. Laõnh ñaïo caùc DNNN chuaån bò coå phaàn hoùa thöôøng khoâng ñoàng tình vôùi chính saùch tính giaù trò quyeàn sôû höõu ñaát khi ñònh giaù ñeå coå phaàn hoùa vì laøm nhö vaäy seõ ñaåy giaù coå phaàn cuûa caùc DNNN coå phaàn hoùa leân quaù cao, laøm cho hoï baát lôïi hôn caùc doanh nghieäp khaùc vaø khoâng haáp daãn caùc nhaø ñaàu tö tieàm naêng. Caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø tö nhaân khaùc, theo Luaät ñaát ñai söûa ñoåi, vaãn ñöôïc quyeàn löïa choï hình thöùc thueâ ñaát neân khoâng phaûi tính giaù trò quyeàn sôû höõu ñaát vaøo giaù trò doanh nghieäp, do ñoù haáp daãn caùc nhaø ñaàu tö hôn. Trang 14
  15. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát Thöù ba, laø khoù khaên trong vieäc ñònh giaù taøi saûn voâ hình. Moät soá DNNN lôùn, hoaït ñoäng toát nhö Vinamilk, Baûo Minh, Vietcombank,… ñeàu coù thöông hieäu vaø teân tuoåi noåi tieáng, taøi saûn voâ hình coù theå coù giaù trò khoâng keùm caùc taøi saûn höõu hình. Maëc duø Boä taøi chính ñaõ quy ñònh coâng thöùc tính giaù trò lôïi theá kinh doanh cuûa caùc DNNN nhöng caùc coâng thöùc naøy khoù aùp duïng treân thöïc teá. Vaán ñeà naøy ñaëc bieät nghieâm troïng ñoái vôùi caùc DNNN lôùn trong caùc ngaønh dòch vuï nhö baûo hieåm, ngaân haøng, tö vaán. Nhieàu quan ñieåm cho raèng phöông phaùp ñònh giaù toát nhaát trong nhöõng tröôøng hôïp naøy laø ñaáu giaù coâng khai. Song moät soá DNNN lo ngaïi raèng ñaáu giaù coâng khai chæ thu huùt caùc nhaø ñaàu tö caù nhaân nhoû leû chöù khoâng giuùp hoï ñaït ñöôïc muïc tieâu chính khi coå phaàn hoùa laø ñem laïi nhöõng ñònh cheá ñaàu tö chieán löôïc ñeå ñoùng goùp kinh nghieäm quaûn lyù vaø chieán löôïc kinh doanh cho doanh nghieäp. Vì theá coù raát nhieàu tranh luaän xung quanh vieäc tìm ra giaûi phaùp ñònh giaù taøi saûn voâ hình cho phuø hôïp, ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc DNNN lôùn. Thöù tö, laø ñònh giaù phaàn goùp voán cuûa DNNN trong lieân doanh. Nhieàu DNNN coù voán goùp tham gia lieân doanh gaëp khoù khaên trong vieäc xaùc ñònh phaàn voán goùp naøy khi coå phaàn hoùa. Trong nhieàu tröôøng hôïp, DNNN goùp voán baèng quyeàn sôû höõu ñaát, vaø moät soá DNNN giôø ñaây thöøa nhaän raèng quyeàn sôû höõu ñaát ñoù coù theå ñaõ ñöôïc ñònh giaù quaù cao khi thaønh laäp lieân doanh. Moät vaán ñeà khaùc laø phaàn lôùn caùc lieân doanh ñeàu phaùt sinh loã trong nhöõng naêm ñaàu hoaït ñoäng, do vaäy neáu tính giaù trò phaàn voán goùp taïi thôøi ñieåm DNNN coå phaàn hoùa thì phaàn voán goùp ñoù thöôøng bò thaáp hôn so vôùi soá lieäu ban ñaàu khi thaønh laäp lieân doanh. Trong nhöõng tröôøng hôïp naøy, cô quan taøi chính khoâng chaáp nhaän xaùc ñònh giaù trò phaàn voán goùp lieân doanh theo soå saùch taïi thôøi ñieåm coå phaàn hoùa nhöng cuõng chöa tìm ra ñöôïc moät giaûi phaùp ñònh giaù naøo hôïp lyù. Hieän nay coù raát nhieàu DNNN coù voán goùp lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi chöa theå coå phaàn hoùa vì lyù do naøy. Ngoaøi ra moät soá quy ñònh khaùc veà coå phaàn hoùa coù theå gaây caûn trôû cho vieäc ñònh giaù. Raát nhieàu DNNN phaøn naøn raèng caùc quy ñònh veà xaùc ñònh giaù trò caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi cuûa Boä taøi chính laø quaù cöùng nhaéc, ví duï nhö chæ ñöôïc pheùp xoùa nôï khi chöùng minh ñöôïc con nôï ñaõ cheát hoaëc phaù saûn. Do vaäy, coù nhöõng DNNN buoäc phaûi tính caùc khoaûn phaûi thu haàu nhö khoâng coù khaû naêng thu hoài vaøo giaù trò taøi saûn cuûa doanh nghieäp ñeå coå phaàn hoùa. Trong khi ñoù, caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh cuõng khoâng xoùa caùc khoaûn nôï ñaõ bò quaù haïn hoaëc treo cho nhöõng DNNN naøy. Keát quaû laø nhöõng DNNN ñoù coù theå bò ñònh giaù quaù cao neân gaëp raát nhieàu khoù khaên trong vieäc huy ñoäng coå ñoâng. II.2.5 Moâi tröôøng kinh doanh chöa bình ñaúng  Trang 15
  16. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát Ngoaøi ra, sau CPH thì söï nhìn nhaän vaø öùng xöû cuûa nhieàu cô quan, ñoái taùc ñoái vôùi coâng ty coå phaàn laø coù söï khaùc bieät, laøm naûy sinh haøng loaït nhöõng vaán ñeà haäu CPH nhö khoâng xaùc laäp ñöôïc quyeàn sôû höõu taøi saûn cuûa DN, quaûn trò kinh doanh ít thay ñoåi, khoâng coøn ñöôïc tín chaáp vay ngaân haøng, thuû tuïc ñi nöôùc ngoaøi khoù khaên hôn..., gaây trôû ngaïi cho DN. Noùi chung, sau khi DNNN CPH, khoâng coù moät cô quan naøo ñöùng ra theo doõi, giuùp ñôõ DN thaùo gôõ khoù khaên. Maëc duø chuùng ta ñaõ thöïc hieän chuû tröông coâng ty hoaù, nhöng ôû nhieàu nôi vaãn nhìn vaø ñoái xöû vôùi coâng ty coå phaàn khoâng khaùc gì DNNN tröôùc ñaây. Thaäm chí, cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc coøn can thieäp nhieàu vaøo DN, theå hieän qua vieäc quaûn lyù caùn boä, quaûn lyù chi phí, chæ ñaïo phöông höôùng saûn xuaát, kinh doanh... Beân caïnh ñoù, vieäc söû duïng moät soá DNNN lôùn laøm coâng cuï ñieàu tieát bình oån giaù cuûa Nhaø nöôùc, nhöng khoâng coù cô cheá buø tröø gì cho DN vaø coù nhöõng ñieàu khoâng phuø hôïp vôùi cô cheá thò tröôøng, gaây khoù khaên cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa DN. II.2.6 Chaát löôïng CPH chöa cao Tuy vaäy, vaãn phaûi thöøa nhaän raèng tæ troïng voán cuûa caùc DN CPH trong khoái DNNN vaãn coøn quaù khieâm toán (17.700 tæ ñoàng, chæ baèng 8,2% toång voán cuûa toaøn boä khoái DNNN). Voán huy ñoäng ngoaøi xaõ hoäi chæ chieám 53,4%, chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng.Trong hôn möôøi naêm qua, chuùng ta phaàn nhieàu chæ CPH caùc DNNN quy moâ nhoû, neân tuy soá löôïng thì nhieàu, nhöng ñoàng voán laïi chaúng bao nhieâu. Ñoái vôùi moät soá "ñaïi gia" nhö Ñieän löïc, Daàu khí, Böu chính vieãn thoâng - nhöõng ngöôøi naém giöõ nhöõng khoaûn voán khoång loà cuûa Nhaø nöôùc, haàu nhö quaù trình CPH môùi chæ baét ñaàu... Soá löôïng DN CPH thì nhieàu nhöng soá voán ñöa ra CPH chæ môùi chieám 6,3% toång voán cuûa Nhaø nöôùc taïi DN (khoaûng 240.000 tæ ñoàng). Soá DN coù voán treân 10 tæ, chæ chieám 13%. CPH coøn mang tính chaát "kheùp kín": Khoâng chæ soá voán ñöa ra CPH coøn nhoû, maø Nhaø nöôùc coøn giöõ laïi trong ñoù moät tæ leä khoaûng 45,6%, CBCNV giöõ 39,3%, coå ñoâng beân ngoaøi chæ giöõ 15,1%. Soá löôïng DN CPH ñöôïc Nhaø nöôùc giöõ CP chi phoái (treân 50%) chieám ñeán 27,4%. Tæ leä coå phaàn baùn giaù öu ñaõi raát cao, tæ leä ñem baùn ñaáu giaù laïi quaù thaáp, vöøa gaây thaát thoaùt cho Nhaø nöôùc, vöøa khoâng taïo ñieàu kieän cho coâng chuùng tham gia. Söï thaát thoaùt taøi saûn nhaø nöôùc cho ñeán nay chöa ai coù theå ñaùnh giaù ñaày ñuû. Vaán ñeà naøy vaãn coøn naèm ngoaøi taàm kieåm soaùt cuûa Ban chæ ñaïo Ñoåi môùi & Phaùt trieån doanh nghieäp. Moät nguyeân nhaân nöõa gaây thaát thoaùt laø caùch xaùc ñònh giaù trò taøi saûn DN thôøi gian qua coøn cöùng nhaéc, chöa tính ñöôïc giaù trò voâ hình nhö thöông hieäu, lôïi theá ñaát ñai... CPH DNNN so vôùi yeâu caàu ñoåi môùi vaãn coøn chaäm. Vieäc thu huùt caùc coå ñoâng ngoaøi DN coøn haïn cheá. Nhaø nöôùc coøn Trang 16
  17. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát chieám tæ troïng lôùn trong voán ñieàu leä ôû nhieàu DN ñaõ laøm haïn cheá söï ñoåi môùi trong quaûn trò Cty, phöông phaùp quaûn lyù, leà loái laøm vieäc, tö duy quaûn lyù vaãn coøn nhö DNNN. Vieäc ñaáu giaù DNNN ôû Kieán An (Haûi Phoøng) ñaõ cho kinh nghieäm raát quyù baùu, giaù khôûi ñieåm 854 trieäu nhöng ñaáu giaù leân tôùi 4,6 tæ coäng 2 tæ nhaän nôï laø 6,6 tæ, taêng 8 laàn so vôùi giaù khôûi ñieåm; thöïc chaát laø mua quyeàn söû duïng 1,6ha ñaát ôû Kieán An. Vì laâu nay ta khoâng ñöa giaù trò quyeàn söû duïng ñaát vaøo giaù trò doanh nghieäp, ñaõ laøm thieät thoøi cho Nhaø nöôùc vaø gaây ra bao nhieâu vuï kieän raát phöùc taïp. Nhaø nöôùc khoâng tính giaù trò quyeàn söû duïng vaøo giaù trò DNNN nhöng thò tröôøng vaãn cöù tính. Khi ngöôøi lao ñoäng naém giöõ CP thì khoâng theå caám hoï baùn CP, vì leõ, hoï coù quyeàn sôû höõu taøi saûn, neáu caám, hoï hoaøn toaøn coù theå theá chaáp CP ñeå "vay" tieàn, sau ñoù uyû quyeàn cho "ngöôøi cho vay" ñi hoïp ÑHÑCÑ. Thöïc teá vöøa qua nhieàu ngöôøi lao ñoäng ñaõ baùn CP vôùi giaù gaáp 5,7 laàn giaù saøn, coù leõ ít ngöôøi lao ñoäng nghó ñeán quaûn trò moät coâng ty CP theá naøo cho toát, coù leõ caùi hoï thöôøng nghó ñeán laø mua ñöôïc reû ñeå baùn ñaét. Do vaäy NQ 34 NQ/TW ñaõ quy ñònh "giaù trò DNNN CPH coù giaù trò QSD ñaát veà nguyeân taéc phaûi do thò tröôøng quyeát ñònh", thieát nghó quy ñònh naøy seõ cô baûn xoaù ñöôïc söï cheânh leäch giaù CP hieän nay. II.2.7 Khoù khaên khi thöïc hieän CPH caùc doanh nghieäp lôùn Hieän nay khi thöïc hieän caùc CPH caùc TCty vaø caùc DN quy moâ lôùn thì nhieàu khoù khaên môùi ñang ñaët ra. Tröôùc heát, khung phaùp lyù (keå caû Nghò ñònh 64 cuûa Chính phuû) phaûi söûa ñoåi phöông phaùp CPH, khoâng theå aùp duïng nhö tröôùc ñaây ñoái vôùi DN vöøa vaø nhoû. Nhaát laø caùc vaán ñeà phaùt haønh coå phieáu, traùi phieáu treân thò tröôøng chöùng khoaùn, vai troø coå ñoâng thieåu soá, quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi TCty coå phaàn, giaù trò quyeàn söû duïng ñaát, thöông hieäu vaø thöông quyeàn. Ñoái vôùi caùc NHTMNN, vieäc thöïc hieän CPH coøn gaëp khoù khaên hôn vì ñaây laø lónh vöïc heát söùc nhaïy caûm. Giaûi thích nguyeân nhaân cuûa nhöõng khoù khaên naøy, TS Leâ Hoaøng Nga (Hoïc vieän Ngaân haøng) nhaán maïnh: Trong heä thoáng taøi chính VN, caùc NHTM giöõ troïng traùch chi phoái caùc doøng voán cuûa neàn kinh teá vaø phaûi gaùnh chòu phaàn lôùn caùc ruûi ro cuûa neàn kinh teá do ít coù tính chuyeån ñoåi. NHTMNN laïi naém giöõ tôùi 70-80% caùc luaân chuyeån voán vaø 90% nguoàn voán cung öùng cho caùc hoaït ñoäng kinh teá neân troïng traùch lôùn vaø aùp löïc ruûi ro cuõng lôùn. Trong khi ñoù, haønh lang phaùp lyù ñeå ñieåu chænh veà CPH coù nhieàu ñieåm khoâng phuø hôïp vôùi caùc NHTMNN. OÂng Leâ Xuaân Nghóa daãn ra ví duï cuï theå: Caùc NHTMNN khoâng thuoäc dieän aùp duïng Quyeát ñònh 58/2002/QÑ-TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà ban haønh tieâu chí, danh muïc phaân loaïi DNNN vaø toång coâng ty nhaø nöôùc. Nghò ñònh 64/2002/NÑ-CP veà vieäc chuyeån Trang 17
  18. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát DNNN thaønh coâng ty coå phaàn yeâu caàu doanh nghieäp coù traùch nhieäm ñoái chieáu, xaùc nhaän, thu hoài vaø xöû lyù caùc khoaûn nôï phaûi thu tröôùc khi CPH. Nhöng vieäc ñoái chieáu naøy laø khoâng theå thöïc hieän ñöôïc do moãi NHTMNN coù haøng vaïn khaùch haøng vay voán. Quy ñònh veà xöû lyù nôï trong Nghò ñònh 64 cuõng khoâng thöïc hieän ñöôïc do nôï quaù haïn theo tieâu chuaån quoác teá taïi caùc NHTMNN raát lôùn, trong khi Chính phuû laïi chöa coù cô cheá taøi chính buø ñaép toån thaát trong xöû lyù nhöõng khoaûn nôï khoâng coù khaû naêng thu hoài taïi caùc NHTMNN tröôùc khi CPH. Quy ñònh "thoaû thuaän vôùi caùc chuû nôï ñeå chuyeån nôï thaønh voán goùp coå phaàn" theo taïi ñieàu 11, Nghò ñònh 64 cuõng khoâng khaû thi, vì hoaït ñoäng ngaân haøng raát nhaïy caûm, neáu thuû tuïc xöû lyù quaù phieàn haø deã daãn ñeán vieäc ruùt tieàn cuûa ngöôøi göûi, gaây ñoå vôõ ngaân haøng. Trong khi ñoù, Thoâng tö 79/2002/TT-BTC cuûa Boä Taøi chính veà höôùng daãn xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp khi chuyeån thaønh coâng ty coå phaàn coù nhieàu ñieåm khoâng phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa ngaân haøng, nhaát laø vieäc ñaùnh giaù vaø xaùc ñònh chaát löôïng caùc khoaûn cho vay, ñaàu tö... III. CAÙC GIAÛI PHAÙP NHAÈM ÑAÅY MAÏNH TIEÁN TRÌNH COÅ PHAÀN  HOAÙ DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC TRONG GIAI ÑOAÏN 2006 – 2010. Nhöõng khoù khaên chuû quan neâu treân coäng theâm taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá khaùch quan nhö moâi tröôøng kinh doanh chòu taùc ñoäng cuûa khuûng hoaûng taøi chính tieàn teä vaø caùc heä quaû cuûa cô cheá quaûn lyù kieåu cuõ chöa khaéc phuïc ñöôïc heát ñaõ laøm cho quaù trình CPH trong nhöõng naêm qua vaø trong thôøi gian tôùi khoâng theå dieãn ra suoân seû. Vì theá ñoøi hoûi chuùng ta phaûi coá gaéng vaø quyeát taâm cao, coù caùch laøm phuø hôïp ñeå coù theå hoaøn thaønh cô baûn chöông trình CPH DNNN. III.1 Nhaát quaùn nhaän thöùc veà CPH Keát hôïp tuyeân truyeàn, thuyeát phuïc vôùi aùp duïng bieän phaùp haønh chính ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp thuoäc dieän coå phaàn hoùa. Taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn coå phaàn hoùa, khuyeán khích caùc DNNN töï nguyeän ñaêng kyù coå phaàn hoùa ñoàng thôøi aùp duïng caùc bieän phaùp haønh chính buoäc caùc DNNN thuoäc dieän coå phaàn hoùa phaûi thöïc hieän. Söû duïng roäng raõi caùc hình thöùc hoäi thaûo khoa hoïc ñeå ñaåy maïnh tuyeân truyeàn chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc. Phoå bieán, thoâng tin nhöõng kinh nghieäm toát cuûa moät soá nöôùc treân theá giôùi nhaát laø caùc nöôùc coù ñieàu kieän töông töï nhö Vieät Nam. Tröôùc ñaây khi chæ ñaïo coå phaàn hoùa coøn chôø vaøo tinh thaàn töï nguyeän cuûa doanh nghieäp vaø cô quan chuû quaûn thì hoï tìm ra raát nhieàu lyù do ñeå chaäm treã coå phaàn hoùa caøng laâu Trang 18
  19. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát caøng toát. Thaäm chí coù nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc coøn tìm caùch traùnh coå phaàn hoùa baèng caùch saùt nhaäp vaøo ñôn vò khaùc, ñaàu tö ñeå môû roäng saûn xuaát kinh doanh vôùi hy voïng khoâng naèm trong dieän döôùi 5 tyû ñoàng, khoâng tích cöïc trong vieäc xöû lyù nôï, lao ñoäng… Sau khi coù Nghò quyeát Trung öông 3 (khoùa IX) vaø gaàn ñaây laø Nghò quyeát Trung öông 9 (Khoùa IX) thì lyù do ñeå laån traùnh coå phaàn hoùa ít nhieàu ñaõ bò gaït boû song thöïc taâm caùn boä vaø ngöôøi lao ñoäng vaãn chöa tích cöïc coå phaàn hoùa. Vì hoï tieác nuoái beä ñôõ khaù an toaøn cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc, tieác nuoái nhöõng öu ñaõi vaãn maëc nhieân toàn taïi cho doanh nghieäp nhaø nöôùc nhö: tín chaáp, söû duïng ñaát, söï quan taâm cuûa caùc toå chöùc kinh teá lôùn cuõng nhö cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc ñoái vôùi doanh nghieäp nhaø nöôùc… vì hoï coøn lo sôï söï maát an toaøn vaø khoù khaên hôn khi chuyeån sang coâng ty coå phaàn. Ñeå giaûi quyeát trieät ñeå caên nguyeân naøy caàn kieân quyeát xoùa boû caùc öu ñaõi baát hôïp lyù töø phía caùc cô quan Nhaø nöôùc cuõng nhö caùc toå chöùc kinh teá cuûa Nhaø nöôùc, ñaët doanh nghieäp nhaø nöôùc 100% voán Nhaø nöôùc trong moâi tröôøng caïnh tranh nhö moïi doanh nghieäp khaùc, chính saùch kinh teá cuûa Nhaø nöôùc khoâng neân thieát keá öu ñaõi theo thaønh phaàn kinh teá maø neân theo ngaønh, laõnh thoå… Tuy nhieân, ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy caàn phaûi coù nhieàu thôøi gian ñeå chuaån bò vaø ñieàu chænh daàn daàn, trong khi ñoù thôøi gian ñeå coå phaàn hoùa khoâng cho pheùp keùo quaù daøi hôn nöõa. Do ñoù bieän phaùp tröôùc maét laø ñi ñoâi vôùi vaän ñoäng tuyeân truyeàn döôùi moïi hình thöùc phaûi coù söï chæ ñaïo chaët cheõ vaø quyeát taâm cuûa taát caû caùc ngaønh caùc caáp. Veà tuyeân truyeàn, neân ña daïng hoùa caùc hình thöùc vaø noäi dung. Thôøi gian qua chuùng ta môùi naëng tuyeân truyeàn thuyeát phuïc, vaän ñoäng doanh nghieäp vaø ngöôøi lao ñoäng töï nguyeän coå phaàn hoùa. Giôø ñaây caàn môû roäng giaùo duïc kieán thöùc veà coâng ty coå phaàn, veà quyeàn vaø traùch nhieäm cuûa coå ñoâng, cuûa Ñaïi hoäi coå ñoâng, Hoäi ñoàng quaûn trò, Ban kieåm soaùt vaø Ban ñieàu haønh. Nhöõng kieán thöùc ñoù caàn thieát ñeå ngöôøi lao ñoäng töï giaùc löïa choïn coå phaàn hoùa cuõng nhö ñuû söùc vaän haønh coâng ty coå phaàn hoaït ñoäng coù hieäu quaû. Ñoàng thôøi, cuõng caàn tuyeân truyeàn roäng raõi caùc kinh nghieäm, caùc taám göông doanh nghieäp sau coå phaàn hoùa hoaït ñoäng hieäu quaû ñeå kích thích tính tích cöïc cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán coå phaàn hoùa. Caùc chuû tröông chính saùch cuûa Nhaø nöôùc cuõng phaûi ñöôïc truyeàn taûi ñeán taän ngöôøi lao ñoäng ñeå moãi ngöôøi bieát löïa choïn phöông thöùc haønh ñoäng toát nhaát cho mình. Caàn gaén traùch nhieäm cuûa caùn boä ñöùng ñaàu caùc cô quan chuû quaûn ñoái vôùi tieán ñoä vaø chaát löôïng coå phaàn hoùa. Moãi caùn boä naøy phaûi giaûi trình theo ñònh kì 1 naêm hoaëc 6 thaùng nguyeân nhaân cuûa söï chaäm treã coå phaàn hoùa. Vaø neáu khoâng coù lyù do thoûa ñaùng thì caùc caù nhaân lieân quan phaûi chòu traùch nhieäm haønh chính töông xöùng. Veà phía Nhaø nöôùc Trang 19
  20. Tieåu luaän Taøi chính tieàn teä   Nguyeãn Vuõ Duy Nhaát Trung öông caàn cuõng coá naêng löïc cuûa Ban ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp hôn nöõa, taêng cöôøng quyeàn löïc cho Ban naøy ñeå hoï ñuû söùc tham möu cho Chính phuû thaùo gôõ nhanh choùng caùc aùch taéc trong coå phaàn hoùa. Trong moät xu höôùng chæ ñaïo tích cöïc nhö vaäy, seõ coù ít doanh nghieäp nhaø nöôùc tìm ñöôïc lyù do ñeå laån traùnh coå phaàn hoùa hôn tröôùc. III.2 Hoaøn thieän chính saùch, quy ñònh veà CPH DNNN  Vieäc quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi doanh nghieäp CPH chöa ñöôïc quy ñònh cuï theå vaø kòp thôøi gaây ra cho caùc doanh nghieäp CPH nhieàu luùng tuùng trong hoaït ñoäng vaø coù taâm lyù ngaàn ngaïi khi quyeát ñònh chuyeån ñoåi DNNN thaønh coâng ty coå phaàn. Vieäc khoáng cheá tyû leä mua coå phaàn laàn ñaàu, quy ñònh veà soá coå phaàn öu ñaõi noùi chung vaø ñoái vôùi caùn boä quaûnlyù noùi rieâng, xöû lyù phaàn voán töï boå sung, nôï khoù ñoøi nhö hieän nay ñang daàn laøm maá ñi söï nhieät tình vaø haêng haùi cuûa khoâng ít doanh nghieäp vaø ngöôøi lao ñoäng. Quy trình CPH coøn phöùc taïp, nhieàu thuû tuïc phieàn haø, nhaát laø vieäc xöû lyù nhöõng vaán ñeà taøi chính. Vieäc laäp, pheâ duyeät ñeà aùn CPH, ñieàu leä hoaït ñoäng cuûa coâng ty coå phaàn, xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp coøn röôøm raø, phöùc taïp vaø laïi chia laøm nhieàu coâng ñoaïn, nhieàu toå chöùc tham gia ñaõ aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán tieán trình CPH. Vì vaäy, heä thoáng luaät ñònh cuõng caàn roõ raøng, thoâng thoaùng hôn- taïo söï haáp daãn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vaø ngöôøi lao ñoäng khi hoï tham gia vaøo tieán trình coå phaàn hoùa. Maët khaùc caàn söûa ñoåi, boå sung moät soá quy ñònh ñeå quaù trình CPH ñöôïc chaët cheõ hôn: môû roäng ñoái töôïng coå phaàn hoùa, ñaåy maïnh thöïc hieän coå phaàn hoùa caùc toång coâng ty vaø coâng ty nhaø nöôùc quy moâ lôùn, keå caû ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc vaø caùc toå chöùc taøi chính nhaø nöôùc. Quy ñònh chi tieát caùc phöông thöùc vaø bieän phaùp lieân quan ñeán vieäc coå phaàn hoùa caùc coâng ty nhaø nöôùc lôùn vaø caùc toång coâng ty; caàn môû roäng hình thöùc ñònh giaù thoâng qua caùc toå chöùc thaåm ñònh giaù, kieåm toaùn, tö vaán taøi chính; vaän dung nguyeân taéc thò tröôøng trong cô cheá thöïc hieän coå phaàn hoùa. Caàn quy ñinh ñaáu giaù coå phieáu bao goàm caû vieäc ñaáu giaù nieâm yeát qua trung taâm giao dòch chöùng khoaùn laãn ñaáu giaù trong noäi boä doanh nghieäp. Chính phuû ñaõ chæ ñaïo tieáp tuïc ñöa theâm moät soá DN vaøo dieän CPH, vaø con soá phaûi thöïc hieän trong thôøi gian tôùi laø khoaûng 1.500 - 1.600 DN. Naêm 2006 seõ saép xeáp khoaûng 900 DNNN, trong ñoù khoaûng 600 phaûi CPH. Tröôùc heát seõ chuyeån caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc giöõ 100% voán sang hoaït ñoäng theo Luaät Doanh nghieäp chung. Thu heïp toái ña dieän Nhaø nöôùc ñoäc quyeàn; xoaù boû ñoäc quyeàn Trang 20
nguon tai.lieu . vn
Quản lý dự án Quản lý Nhà nước Tiêu chuẩn - Qui chuẩn Kinh tế học Luật học Quy hoạch - Đô thị Hoá học Quản trị kinh doanh Kiến trúc - Xây dựng