Xem mẫu
- QuY hoaïch
& Taùc giaû
Thöïc Traïng phaùT Trieån nhaø ôû xaõ hoäi cho Thueâ
taïi thaønh phoá Haø Noäi
TS.KTS. Leâ Thò Bích Thuaän*
TS.KTS. nguYeãn Trung Duõng**
Kinh nghieäm taïi caùc nöôùc phaùt trieån treân theá giôùi ñeàu cho thaáy laø phaùt trieån nhaø ôû xaõ hoäi
(NOXH) daïng cho thueâ laø moät giaûi phaùp mang tính chieán löôïc cho pheùp taêng toái ña cô hoäi
tieáp caän nhaø ôû ñeán caùc ñoái töôïng coù möùc thu nhaäp thaáp nhaát trong xaõ hoäi, giuùp giaûi quyeát
moät caùch hieäu quaû nhu caàu veà nhaø ôû, ñaëc bieät laø taïi caùc khu vöïc ñoâ thò lôùn. Tuy nhieân, phaùt
trieån NOXH daønh ñeå cho thueâ taïi nöôùc ta noùi chung vaø taïi thaønh phoá Haø Noäi noùi rieâng coøn
raát nhieàu haïn cheá. Caùc doanh nghieäp baát ñoäng saûn (BÑS) khoâng maën maø vôùi vieäc phaùt trieån
loaïi hình NOXH naøy, caùc döï aùn phaùt trieån nhaø ôû cho coâng nhaân, sinh vieân söû duïng voán ngaân
saùch cuõng boäc loä nhieàu ñieåm baát caäp. Theo soá lieäu cuûa Toång ñieàu tra daân soá vaø nhaø ôû, tính
ñeán naêm 2015 quyõ nhaø ôû cho thueâ (bao goàm caû NOXH ñeå cho thueâ) treân caû nöôùc chæ chieám
khoaûng 14% quyõ nhaø ôû; taïi TP. Haø Noäi chieám 14%; taïi TP.HCM chieám 19%; caùc ñoâ thò loaïi
1 chieám 4-6% vaø caùc ñoâ thò coøn laïi chæ chieám khoaûng 4%.
Khung chính saùch phaùt trieån NOXH cho thueâ
Tröôùc Ñoåi môùi, chính saùch nhaø ôû cuûa nöôùc ta veà thöïc chaát cuõng laø chính saùch NOXH nhöng
ñaët treân cô sôû bao caáp. Töø nhöõng naêm 1960-1990, taïi thaønh phoá Haø Noäi raát nhieàu caùc khu
nhaø ôû taäp theå ñeå phaân phoái cho caùn boä, coâng nhaân vieân, löïc löôïng vuõ trang… thueâ vôùi chi
phí khaáu tröø vaøo löông. Tuy nhieân, do tieâu chuaån thieát keá coøn thaáp, giaûi phaùp thieát keá chöa
linh hoaït neân caùc khu nhaø taäp theå naøy ñaõ boäc loä nhieàu vaán ñeà maø cho ñeán nay vaãn chöa
giaûi quyeát ñöôïc. Moät soá KTT ñöôïc xaây döïng trong giai ñoaïn naøy nhö: Kim Lieân, Trung Töï,
Thanh Xuaân, Giaûng Voõ, Tröông Ñònh, Taân Mai…
Sau 1991, Chính phuû xoùa boû bao caáp veà nhaø ôû vaø cho pheùp ngöôøi daân, caùn boä, coâng nhaân
töï xaây döïng nhaø ôû cho mình. Moät soá khu ñoâ thò môùi ñöôïc quy hoaïch, xaây döïng ñoàng boä taïi
Haø Noäi nhö Linh Ñaøm, Ñònh Coâng. Tuy nhieân, trong thôøi kyø naøy, ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà
tröôùc maét veà nhaø ôû, thaønh phoá chuû yeáu phaùt trieån caùc loaïi hình nhaø chia loâ, caên hoä chung cö
ñeå baùn theo cô cheá thò tröôøng, caùc loaïi hình NOXH chöa ñöôïc chuù yù phaùt trieån.
82 SË 95+96 . 2018
- Quy h oπch & t∏c g i ∂
Naêm 2005, Quoác hoäi ñaõ ban haønh Luaät
Nhaø ôû, quy ñònh cuï theå veà caùc hình thöùc
phaùt trieån nhaø ôû, bao goàm: Phaùt trieån nhaø ôû
thöông maïi (do doanh nghieäp, toå chöùc ñaàu
tö theo döï aùn); Phaùt trieån nhaø ôû rieâng leû (caù
nhaân, hoä gia ñình töï xaây); Phaùt trieån NOXH
ñeå cho thueâ, thueâ mua, ñeå baùn; Phaùt trieån
nhaø ôû coâng vuï (cho caùn boä, coâng chöùc luaân
chuyeån coâng taùc); Hoã trôï, taïo ñieàu kieän caûi
thieän nhaø ôû cho caùc ñoái töôïng dieän chính
Hình 1: Khu taäp theå Kim Lieân nhöõng naêm 1960s
saùch xaõ hoäi. Laàn ñaàu tieân, khaùi nieäm NOXH
ñaõ ñöôïc ñöa ra moät caùch chính thöùc vaø Luaät
Nhaø ôû ñaõ daønh rieâng moät muïc quy ñònh veà
phaùt trieån NOXH (Chöông III, Muïc 4, goàm
13 ñieàu töø ñieàu 45÷57).
Tieáp theo, giai ñoaïn 2008-2009 haøng loaït
chính saùch ra ñôøi: Nghò quyeát 18/NQ-CP
ngaøy 20/04/2009 veà moät soá cô cheá chính
saùch nhaèm ñaåy maïnh phaùt trieån nhaø ôû cho
hoïc sinh, sinh vieân, caùc cô sôû ñaøo taïo vaø nhaø
ôû coâng nhaân khu lao ñoäng taäp trung, ngöôøi Hình 2: Linh Ñaøm - Khu ñoâ thò moät trong caùc khu ÑTM môùi ñaàu tieân taïi Haø Noäi, trong ñoù
20% quyõ ñaát xaây döïng ñöôïc daønh ñeå phaùt trieån NOXH
TNT taïi caùc ñoâ thò; caùc Quyeát ñònh 65/2009/
QÑ-Ttg, 66/2009/QÑ-Ttg, 67/2009/QÑ-Ttg baøn thaønh phoá Haø Noäi vaø caû nöôùc. Trong Thöïc traïng ñaàu tö phaùt trieån moät
trieån khai nghò quyeát treân cho caùc ñoái töôïng ñoù, tieâu bieåu laø döï aùn khu NOXH Ñaëng Xaù soá loaïi hình NOXH cho thueâ treân
töông öùng. Trong ñoù, chính saùch NOXH - Gia Laâm do Toång coâng ty Vigracera, Boä ñòa baøn
cho thueâ ñöôïc gaén lieàn vaø naèm trong caùc Xaây döïng ñaàu tö. Tuy nhieân, soá löôïng caên Quyõ nhaø ôû cho coâng nhaân
noäi dung vaên baûn veà NOXH noùi chung. hoä ñeå cho thueâ coøn haïn cheá, chuû yeáu laø Nhaø ôû coâng nhaân ñöôïc ñaàu tö taäp trung
hình thöùc baùn ñöùt hoaëc cho thueâ mua. Söï taïi caùc KCN. Hieän nay, coù 04 khu vôùi dieän
NOXH cho coâng nhaân (NOCN), sinh vieân haïn cheá trong chính saùch phaùt trieån nhaø ôû tích ñaát khoaûng 135.999m2 cung caáp
(NOSV), ngöôøi thu nhaäp thaáp ñaõ ñöôïc chính cho thueâ cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc buø laáp bôûi moät 215.062m2 saøn xaây döïng ñaûm baûo choã ôû
phuû quan taâm phaùt trieån vôùi söï ra ñôøi cuûa thò tröôøng nhaø thueâ töï phaùt do caùc hoä gia cho 2.407 caù nhaân, hoä gia ñình coâng nhaân
Nghò quyeát 18/NQ-CP ngaøy 20/4/2009 veà ñình, caù nhaân ñaàu tö vaän haønh taïi caùc ñoâ thò vaø giai ñoaïn 2016-2020 döï kieán coù 06 khu
moät soá cô cheá chính saùch nhaèm ñaåy maïnh lôùn, ñieån hình laø Haø Noäi vaø TP.HCM. NOCN taäp trung vôùi dieän tích xaây döïng
phaùt trieån nhaø ôû cho hoïc sinh, sinh vieân vaø khoaûng 449.429m2 saøn xaây döïng. Caùc
nhaø ôû cho coâng nhaân trong caùc khu coâng khu NOCN ñieån hình nhö: Kim Chung, Phuù
nghieäp (KCN) taäp trung, ngöôøi coù thu nhaäp Nghóa, Khu NOCN Coâng ty Meiko, Young
thaáp taïi caùc ñoâ thò cuõng nhö trong caùc vaên Fast…
baûn khaùc veà quaûn lyù phaùt trieån caùc KCN. n Cô cheá, chính saùch phaùt trieån
Chieán löôïc phaùt trieån nhaø ôû quoác gia ñeán Trong nhöõng naêm vöøa qua, ñeå khaéc phuïc
naêm 2020 vaø taàm nhìn ñeán 2030, ñöôïc tình traïng thieáu huït quyõ NOCN, Chính phuû
Thuû töôùng chính phuû pheâ duyeät ngaøy ñaõ ban haønh nhieàu cô cheá chính saùch nhaèm
30/11/2011, vaán ñeà NOXH ñöôïc ñònh gaén traùch nhieäm phaùt trieån NOXH cho coâng
höôùng giaûi quyeát moät caùch cuï theå, theo ñoù nhaân ñoái vôùi chính quyeàn ñòa phöông coù
Hình 3: Khu NOXH vaø NOXH cho thueâ
NOXH ñöôïc xaùc ñònh laø nhaø ôû thò tröôøng Ñaëng Xaù-Gia Laâm KCN vaø caùc chuû ñaàu tö phaùt trieån KCN, coi
phi haøng hoùa coù söï hoã trôï cuûa nhaø nöôùc vieäc xaùc ñònh roõ phöông aùn boá trí nhaø ôû cho
ñeå giaûm giaù thaønh, giuùp cho caùc ñoái töôïng coâng nhaân laø yeâu caàu noäi dung baét buoäc
chính saùch, ngöôøi ngheøo, thu nhaäp thaáp, trong quaù trình quy hoaïch vaø ñaàu tö xaây
caùn boä, coâng chöùc, vieân chöùc, löïc löôïng vuõ döïng caùc KCN taäp trung.
trang, coâng nhaân, sinh vieân khoâng coù khaû
naêng chi traû theo cô cheá thò tröôøng coù ñieàu Taïi Nghò quyeát soá 18/NQ-CP ngaøy
kieän caûi thieän choã ôû. 31/3/2009, Chính phuû ñaõ yeâu caàu caùc chuû
ñaàu tö xaây döïng caùc KCN môùi phaûi toå chöùc
Keát quaû cuûa chính saùch naøy laø söï ra ñôøi laäp vaø trình caáp coù thaåm quyeàn pheâ duyeät
cuûa haøng loaït döï aùn NOXH do caùc doanh Hình 4: Nhaø ôû cho thueâ do hoä gia ñình töï “Quy hoaïch xaây döïng nhaø ôû cho coâng nhaân
nghieäp nhaø nöôùc vaø tö nhaân ñaàu tö treân ñòa ñaàu tö xaây döïng gaén vôùi khu coâng nghieäp” cuõng nhö ñöa ra
SË 95+96 . 2018 83
- moät soá chæ tieâu cô baûn veà thieát keá, quy hoaïch. Moâ hình ñaàu tö phaùt trieån
Ñaàu tö phaùt trieån NOXH cho coâng nhaân treân ñòa baøn thaønh phoá Haø
Taïi Nghò ñònh Chính phuû soá 164/2013/NÑ-CP, ngaøy 12/11/2013 veà Noäi hieän nay ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu theo caùc moâ hình: Ñaàu tö baèng
söûa ñoåi boå sung moät soá ñieàu cuûa Nghò ñònh soá 29/2008/NÑ-CP ngaøy nguoàn voán ngaân saùch cuûa thaønh phoá ñieån hình laø döï aùn nhaø ôû coâng
14/3/2008 cuûa Chính phuû quy ñònh veà KCN, khu cheá xuaát vaø khu kinh nhaân thí ñieåm taïi Kim Chung, huyeän Ñoâng Anh söû duïng nguoàn voán
teá, ñaõ boå sung ñieàu 21c: veà Phaùt trieån nhaø ôû cho ngöôøi lao ñoäng KCN, ngaân saùch thaønh phoá
khu kinh teá. Trong ñoù quy ñònh roõ:
q Quy hoaïch nhaø ôû cho ngöôøi lao ñoäng gaén lieàn vôùi quy hoaïch caùc Ñaàu tö baèng nguoàn voán doanh nghieäp vaø hoä gia ñaàu tö xaây môùi, caûi
KCN treân ñòa baøn. UBND caáp tænh quy hoaïch vaø boá trí quyõ ñaát ôû vò trí taïo quyõ nhaø ôû hieän coù ñeå cho coâng nhaân thueâ. Moät soá döï aùn ñaàu tö
phuø hôïp ñeå caùc cô quan, toå chöùc, doanh nghieäp xaây döïng nhaø ôû cho bôûi doanh nghieäp nhö taïi Döï aùn nhaø ôû coâng nhaân KCN Phuù Nghóa,
ngöôøi lao ñoäng trong KCN. huyeän Chöông Myõ, Döï aùn Khu NOCN Coâng ty TNHH ñieän töû Meiko
Vieät Nam, Döï aùn NOCN cuûa Coâng ty TNHH Young Fast taïi KCN
q Ñoái vôùi caùc KCN coù khoù khaên veà nhaø ôû cho ngöôøi lao ñoäng, caên cöù Thaïch Thaát.
vaøo ñieàu kieän cuï theå, treân cô sôû kieán nghò cuûa nhaø ñaàu tö xaây döïng
vaø kinh doanh keát caáu haï taàng KCN, UBND caáp tænh ñieàu chænh quy Coâng taùc quy hoaïch, thieát keá
hoaïch chi tieát xaây döïng KCN ñeå daønh moät phaàn dieän tích ñaát KCN ñaõ Quyõ ñaát cho phaùt trieån NOCN chuû yeáu töø nguoàn Quyõ ñaát 20% daønh
ñöôïc giaûi phoùng maët baèng cho vieäc ñaàu tö xaây döïng khu NOXH cho cho NOXH taïi caùc döï aùn nhaø ôû thöông maïi treân ñòa baøn ñoái vôùi caùc
ngöôøi lao ñoäng. döï aùn KCN ñaõ hình thaønh vaø ñöôïc xaùc ñònh trong quy hoaïch KCN
ñoái vôùi caùc döï aùn ñang hình thaønh.
q Trong tröôøng hôïp khu vöïc quy hoaïch phaùt trieån nhaø ôû naèm caïnh
KCN thì UBND caáp tænh pheâ duyeät quy hoaïch chi tieát xaây döïng KCN Theo quy ñònh, giaûi phaùp boá trí NOCN caàn ñöôïc xaùc ñònh trong quaù
gaén vôùi quy hoaïch xaây döïng khu nhaø ôû cho coâng nhaân, ngöôøi lao ñoäng. trình quy hoaïch KCN. Caùc khu NOCN coù theå boá trí trong khuoân vieân
KCN hoaëc beân ngoaøi KCN.
Beân caïnh caùc yeâu caàu baét buoäc traùch nhieäm ñoái chuû ñaàu tö haï taàng
KCN, doanh nghieäp söû duïng lao ñoäng, Chính phuû cuõng ñöa ra caùc cô Maät ñoä xaây döïng ñöôïc pheùp taêng toái ña 1,5 laàn so vôùi quy chuaån
cheá chính saùch nhaèm hoã trôï caùc chuû ñaàu tö, doanh nghieäp giaûi quyeát xaây döïng hieän haønh, khoâng khoáng cheá soá taàng cao (phuø hôïp vôùi
vaán ñeà nhaø ôû cho coâng nhaân, lao ñoäng trong caùc KCN taäp trung. quy hoaïch xaây döïng). Tieâu chuaån toái thieåu 5m2/ngöôøi.
Baûng 1: Toång hôïp caùc cô cheá hoã trôï phaùt trieån nhaø ôû cho coâng nhaân
caùc KCN Quyõ nhaø ôû sinh vieân
Theo soá lieäu cuûa Sôû Xaây döïng Haø Noäi, treân ñòa baøn thaønh phoá giai
ñoaïn 2010-2016 coù 06 döï aùn NOSV taäp trung vôùi toång dieän tích ñaát
xaây döïng laø 12.547m2, dieän tích saøn xaây döïng 216.161m2 cung
caáp 18.438 choã ôû cho sinh vieân taïi caùc khu kyù tuùc xaù taäp trung (Döï
aùn xaây döïng nhaø ôû cho hoïc sinh, sinh vieân taïi Phaùp Vaân - Töù Hieäp-
nhaø A1, A5, A6; Döï aùn Xaây döïng nhaø ôû cho hoïc sinh, sinh vieân taïi
CT1 khu ñoâ thò Myõ Ñình II; vaø KTX moät soá tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng
treân ñòa baøn). Phaàn lôùn caùc döï aùn ñöôïc ñaàu tö baèng nguoàn voán nhaø
nöôùc vaø moät phaàn töï chuû cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc.
Ngoaøi caùc KTX neâu treân, moâ hình Laøng sinh vieân Hacinco do Coâng
ty Ñaàu tö Xaây döïng soá 2 Haø Noäi laøm chuû ñaàu tö laø döï aùn tieâu bieåu
söû duïng voán ngoaøi ngaân saùch. Naêm 2002 coâng ty hoaøn thaønh vaø
ñöa vaøo hoaït ñoäng toaø Khaùch saïn Theå thao, ñeán naêm 2009 toaø nhaø
17-21 taàng ñi vaøo hoaït ñoäng. Vôùi soá löôïng 555 phoøng ôû chaát löôïng
cao, tính ñeán thôøi ñieåm hieän taïi Laøng Sinh vieân Hacinco ñaõ ñoùn tieáp
23.900 löôït sinh vieân.
n Cô cheá, chính saùch phaùt trieån
q Ñaàu tö baèng voán ngaân saùch thaønh phoá: Hieän treân ñòa baøn thaønh
phoá coù 02 döï aùn nhaø ôû sinh vieân ñöôïc thaønh phoá ñaàu tö xaây döïng
ñoù laø döï aùn Kyù tuùc xaù sinh vieân Phaùp Vaân vaø KTX Myõ Ñình II. Ñaây laø
02 döï aùn trong chöông trình thí ñieåm xaây döïng caùc khu nhaø ôû sinh
vieân baèng nguoàn voán ngaân saùch thaønh phoá vaø traùi phieáu Chính phuû
vaø do Sôû Xaây döïng Haø Noäi laøm chuû ñaàu tö vaø quaûn lyù vaän haønh.
Nguoàn: Nhoùm ñeà taøi toång hôïp Trong quaù trình vaän haønh 02 khu KTX naøy cuõng phaùt sinh nhieàu
84 SË 95+96 . 2018
- Q u y h oπc h & t∏c gi∂
Baûng 2: Toång hôïp caùc cô cheá hoã trôï phaùt trieån nhaø ôû cho sinh vieân
Nguoàn: Nhoùm ñeà taøi toång hôïp Caùc döï aùn NOSV chuû yeáu theo daïng nhaø ôû Kyù tuùc xaù, chöa phong
phuù veà chuûng loaïi caên hoä. Maëc duø ñöôïc ñaàu tö xaây döïng khaù baøi
baûn, nhöng döï aùn KTX Phaùp Vaân-Töù Hieäp khoâng ñaït ñöôïc keát quaû
mong nuoán ñöôïc cho laø coù nguyeân nhaân töø coâng taùc quy hoaïch vaø
keát noái haï taàng. Döï aùn naèm khaù xa caùc cuïm tröôøng ñaïi hoïc laïi thieáu
caùc tuyeán giao thoâng coâng coäng keát noái. Hieän nay chæ coù 01 tuyeán
xe bus duy nhaát keát noái khu KTX vôùi trung taâm thaønh phoá.
Sôû Xaây döïng Haø Noäi ñaõ ban haønh moät soá maãu thieát
keá ñieån hình cho nhaø ôû sinh vieân.
Quyõ NOXH cho thueâ phaùt trieån theo döï aùn NOXH
Luaät Nhaø ôû naêm 2014 ñaõ coù quy ñònh khuyeán khích caùc toå chöùc,
caù nhaân tham gia xaây döïng NOXH ñeå baùn, cho thueâ, nhöng trong
thôøi gian vöøa qua caùc doanh nghieäp môùi chæ chuû yeáu tham gia ñaàu
tö xaây döïng NOXH ñeå baùn, keå caû baùn cho caùc ñoái töôïng xaõ hoäi vôùi
muïc ñích nhaèm thu hoài voán nhanh maø khoâng chuù troïng ñeán vieäc
ñaàu tö xaây döïng nhaø ôû ñeå cho thueâ. Do vaäy, tyû leä giöõa NOXH ñeå cho
thueâ vaø NOXH ñeå baùn, cho thueâ mua coøn raát thaáp.
Rieâng ñoái vôùi quyõ NOXH ñeå cho thueâ treân ñòa baøn thaønh phoá chuû
yeáu do Nhaø nöôùc boû voán ñaàu tö hoaëc coù cô cheá khuyeán khích ñeå
xaây döïng cho moät soá ñoái töôïng xaõ hoäi thueâ nhö hoïc sinh, sinh vieân
caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng, coâng nhaân KCN.
Moâ hình ñaàu tö phaùt trieån
Hieän taïi Haø Noäi môùi chæ coù 3 döï aùn xaây döïng NOXH cho thueâ, thueâ
vaán ñeà, ñaëc bieät laø taïi khu KTX Phaùp Vaân. Hieän nay chæ coù 3 toøa mua (söû duïng quyõ ñaát 20%) laø döï aùn CT19 KÑT Vieät Höng (quaän
treân toång soá 06 toøa nhaø ñaõ xaây döïng ñöôïc ñöa vaøo vaän haønh töø Long Bieân) vôùi quy moâ 515 caên hoä; döï aùn cho thueâ mua vôùi quy moâ
thaùng1/2015, soá löôïng sinh vieân thueâ troï taïi ñaây raát ít (tæ leä laäp ñaày 300 caên hoä cuõng taïi KÑT naøy vaø 300 caên hoä ñeå cho thueâ, 300 caên
khoaûng 40-50%), do vaäy Sôû Xaây döïng cuõng ñang coù keá hoaïch hoä ñeå cho thueâ mua taïi KÑT Ñaëng Xaù. Nhö vaäy toång quyõ NOXH cho
xin chuyeån ñoåi caùc toøa nhaø coøn laïi thaønh NOXH ñeå baùn nhöng ñaõ thueâ (khoâng keå nhaø ôû coâng nhaân vaø sinh vieân) treân ñòa baøn thaønh
khoâng ñöôïc Boä Xaây döïng chaáp thuaän. phoá môùi ñaït gaàn 1200 caên hoä, moät con soá khaù khieâm toán so vôùi nhu
caàu thueâ nhaø hieän nay.
q Ñaàu tö baèng voán ngoaøi ngaân saùch: Laøng Sinh vieân Hacinco laø döï
aùn nhaø ôû cho sinh vieân thueâ, do Coâng ty Ñaàu tö Xaây döïng soá 2 Haø Cô cheá, chính saùch phaùt trieån
Noäi laøm chuû ñaàu tö xaây döïng vaø quaûn lyù khai thaùc treân dieän tích ñaát Quyõ ñaát daønh ñeå xaây döïng nhaø ôû thu nhaäp thaáp ñeå baùn ñöôïc boá trí
2 ha, thuoäc phöôøng Nhaân Chính, quaän Thanh Xuaân, Haø Noäi. Ñeà aùn trong quy hoaïch caùc döï aùn phaùt trieån ñoâ thò cuûa ñòa phöông. Chuû
xaây döïng laøng sinh vieân Hacinco ñöôïc UBND TP.Haø Noäi pheâ duyeät ñaàu tö döï aùn nhaø ôû thöông maïi coù quy moâ töø 10 ha trôû leân vaø döï aùn
naêm 2000 taïi QÑ soá 4289/QÑ - UB ngaøy 28/08/2000. khu ñoâ thò môùi treân ñòa baøn, phaûi baûo ñaûm daønh tyû leä dieän tích ñaát toái
thieåu 20% quyõ ñaát ôû cuûa döï aùn ñeå xaây döïng nhaø ôû thu nhaäp thaáp (tyû
Ñaây laø moâ hình NOXH cho sinh vieân ñaàu tieân, ñöôïc ñaàu tö treân quyõ leä dieän tích ñaát xaây döïng nhaø ôû thu nhaäp thaáp cuûa töøng döï aùn nhaø ôû
ñaát cuûa doanh nghieäp baèng voán ngoaøi Ngaân saùch Nhaø nöôùc, nhaèm thöông maïi hoaëc khu ñoâ thò môùi phaûi ñöôïc xaùc ñònh trong quy hoaïch
ñoùng goùp vaøo chöông trình phaùt trieån NOXH cuûa UBND TP. Haø chi tieát xaây döïng ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn pheâ duyeät).
Noäi” – Döï aùn khôûi coâng xaây döïng naêm 2000 vaø chính thöùc ñi vaøo
hoaït ñoäng ngaøy 10/10/2001, vôùi toång kinh phí ñaàu tö haøng nghìn tæ
ñoàng, cung caáp 555 phoøng ôû caùc loaïi vôùi chaát löôïng cao.
Coâng taùc quy hoaïch, thieát keá
Quyõ ñaát daønh cho phaùt trieån nhaø ôû sinh vieân chuû yeáu döïa vaøo quyõ
ñaát daønh cho NOXH chung cuûa thaønh phoá, hoaëc caùc quyõ ñaát trong
khuoân vieân caùc cô sôû ñaøo taïo. Hieän thaønh phoá chöa coù keá hoaïch
phaùt trieån quyõ ñaát rieâng daønh cho NOSV.
Caùc döï aùn phaùt trieån nhaø ôû sinh vieân ñöôïc ñieàu chænh taêng maät ñoä
xaây döïng vaø heä soá söû duïng ñaát leân 1,5 laàn so vôùi Quy chuaån quy
hoaïch xaây döïng hieän haønh, soá taàng phuø hôïp vôùi quy hoaïch xaây
döïng. Tieâu chuaån toái thieåu 4m2/ngöôøi.
SË 95+96 . 2018 85
- Ñoái vôùi caùc ñòa phöông ñaõ coù quyõ ñaát daønh ñeå xaây döïng NOXH theo q NOXH chuyeån ñoåi töø nhaø ôû thöông maïi: Töø naêm 2012, cuøng vôùi
quy ñònh taïi khoaûn 2 Ñieàu 20 Nghò ñònh soá 90/2006/NÑ-CP ngaøy 06 goùi tín duïng 30.000 tæ hoã trôï thò tröôøng BÑS, Chính phuû ñaõ coù chuû
thaùng 9 naêm 2006 cuûa Chính phuû quy ñònh chi tieát vaø höôùng daãn thi tröông cho pheùp chuyeån ñoåi moät soá döï aùn nhaø ôû thöông maïi ñuû ñieàu
haønh Luaät Nhaø ôû (nhöng hieän nay chöa trieån khai xaây döïng NOXH), kieän sang NOXH, goùp phaàn giaûi quyeát haøng toàn ñoïng vaø taïo ra quyõ
neáu caùc chuû ñaàu tö (tröôùc ñaây ñaõ chuyeån giao quyõ ñaát naøy cho ñòa NOXH boå sung, trong ñoù coù NOXH cho thueâ. Ñeán cuoái naêm 2017,
phöông) ñaêng kyù ñaàu tö xaây döïng nhaø ôû thu nhaäp thaáp thì giao laïi caû nöôùc coù 63 döï aùn vôùi quy moâ khoaûng 42.370 caên hoä xin chuyeån
cho chuû ñaàu tö quyõ ñaát naøy ñeå xaây döïng nhaø ôû thu nhaäp thaáp ñeå ñoåi sang döï aùn NOXH, trong ñoù taäp trung chuû yeáu taïi Haø Noäi vaø TP.
cho thueâ hoaëc thueâ mua. Hoà Chí Minh.
Baûng 3: Toång hôïp caùc cô cheá hoã trôï phaùt trieån NOXH cho thueâ taïi
caùc döï aùn NOXH n Coâng taùc quy hoaïch, thieát keá
Quyõ ñaát cho phaùt trieån NOXH cho thueâ cho caùc nhoùm ñoái töôïng
thu nhaäp thaáp vaø chính saùch chuû yeáu troâng vaøo quyõ ñaát 20% danh
cho NOXH taïi caùc döï aùn nhaø ôû thöông maïi vaø quyõ ñaát cuûa doanh
nghieäp phaùt trieån nhaø.
Khi phaùt trieån NOXH taïi caùc oâ ñaát thuoäc quyõ 20% ñaát ôû caùc döï
aùn ñaàu tö xaây döïng nhaø ôû thöông maïi treân ñòa baøn thaønh phoá phaùt
sinh nhieàu baát caäp nhö quy ñònh hieän haønh chöa coù quy ñònh tyû leä %
ñaát ôû daønh ñeå phaùt trieån nhaø xaõ hoäi khi laäp, thaåm duyeät quy hoaïch
phaân khu, quy hoaïch chung…Do ñoù, thieáu tính chuû ñoäng khi boá trí
quyõ ñaát, ñeà xuaát döï aùn xaây döïng NOXH ñaùp öùng nhu caàu theo ñuùng
chöông trình, keá hoaïch ñaët ra.
Vieäc trieån khai xaây döïng nhaø ôû nhaø xaõ hoäi taïi quyõ ñaát 20% phuï
thuoäc vaøo coâng taùc giaûi phoùng maët baèng, kinh phí ñaàu tö xaây döïng
haï taàng kyõ thuaät cuûa chuû ñaàu tö döï aùn nhaø ôû thöông maïi neân tieán
ñoä thöôøng chaäm.
Beân caïnh ñoù, do khoâng thu tieàn söû duïng ñaát neân moät soá döï aùn
NOXH taïi caùc vò trí ñaát coù giaù trò cao, coù lôïi theá thöông maïi, khi baùn
Nguoàn: Nhoùm ñeà taøi toång hôïp nhaø khoáng cheá giaù baùn neân ñaõ phaùt sinh phöùc taïp, coù tình traïng
mua ñi baùn laïi traùi quy ñònh.
Moâ hình ñaàu tö phaùt trieån
n Ñaàu tö baèng voán doanh nghieäp: Treân thöïc teá taïi TP. Haø Noäi cho Vò trí quy hoach: phaàn lôùn caùc döï aùn ñöôïc quy hoaïch taïi caùc quaän,
ñeán nay, khoâng coù caùc döï aùn phaùt trieån NOXH cho thueâ daønh cho huyeän xa trung taâm nhö: Gia Laâm, Long Bieân, Ñoâng Anh, Haø Ñoâng…
nhoùm ñoái töôïng thu nhaäp thaáp söû duïng voán ngaân saùch. Nhaø ôû cho Chæ tieâu quy hoaïch: Caùc döï aùn nhaø ôû giaù thaáp ñöôïc ñieàu chænh taêng
caùc nhoùm ñoái töôïng chính saùch khaùc ñöôïc hoã trôï thoâng qua caùc maät ñoä xaây döïng vaø heä soá söû duïng ñaát leân 1,5 laàn so vôùi Quy chuaån
chöông trình rieâng nhö Chöông trình hoã trôï nhaø ôû cho ngöôøi coù QHXD hieän haønh.
coâng vôùi caùch maïng.
Chuû yeáu laø loaïi hình nhaø ôû caên hoä chung cö, ñaùp öùng caùc tieâu
NOXHCT chuû yeáu phaùt trieån theo caùc döï aùn NOXH thoâng thöôøng chuaån, quy chuaån xaây döïng hieän haønh veà nhaø cao taàng, nhaø ôû
vôùi tæ leä nhaø cho thueâ theo quy ñònh laø 20% ñoái vôùi caùc döï aùn söû chung cö
duïng nguoàn voán ngoaøi ngaân saùch.
q Quyõ nhaø cho thueâ do hoä gia ñình ñaàu tö
Trong soá 09 döï aùn ñang hoaït ñoäng treân ñòa baøn thaønh phoá coù 02 döï Moät nghòch lyù toàn taïi hieän nay khoâng chæ taïi thaønh phoá Haø Noäi maø
aùn: khu NOXH Ñaëng Xaù laø döï aùn söû duïng voán doanh nghieäp (doanh coøn treân raát nhieàu caùc ñoâ thò lôùn treân toaøn quoác, ñoù laø: trong khi caùc
nghieäp nhaø nöôùc) coøn laïi laø do caùc Coâng ty phaùt trieån nhaø tö nhaân doanh nghieäp khoâng toû ra maën maø trong phaùt trieån NOXH ñeå cho
hoaëc coå phaàn thöïc hieän, bao goàm: Khu NOXH Phuù Laõm toång soá thueâ thì toàn taïi moät thò tröôøng cho thueâ nhaø ôû giaù reû phaùt trieån raát
1534 caên, Döï aùn khu NOXH Bamboo Garden 432 caên, Khu NOXH maïnh meõ taïi caùc ñoâ thò lôùn hay ñoâ thò coâng nghieäp do caùc caù nhaân,
Ecohome 2 coù toång soá 863 caên, döï aùn NOXH Kieán Höng 324 caên, hoä gia ñình toå chöùc vaø vaän haønh.
Nhaø 19T1 thuoäc Döï aùn xaây döïng nhaø ôû thu nhaäp thaáp taïi phöôøng
Kieán Höng, Haø Ñoâng coù 432 caên, Loâ ñaát soá 5.B2, taïi Khu NOXH, Ñaây laø hình thöùc phaùt trieån nhaø ôû cho thueâ raát phoå bieán hieän nay,
nhaø ôû thaáp taàng, nhaø ôû cao taàng taïi caùc loâ ñaát 5.B2, 5.B3, 5.B4 vaø phaùt trieån maïnh taïi caùc khu phuï caän caùc KCN taäp trung nhö KCN
5.B5 thuoäc khu taùi ñònh cö Ñoâng Hoäi, huyeän Ñoâng Anh coù 504 caên, Baéc Thaêng Long, Kim Chung hoaëc phaùt trieån töï phaùt, xen caáy trong
Döï aùn Khu nhaø ôû Thaïch Baøn coù 332 caên, vaø döï aùn NOXH cho caùn caùc khu daân cö gaàn caùc tröôøng ñaïi hoïc treân ñòa baøn thaønh phoá nhö:
boä syõ quan thuoäc Toång cuïc II, Boä Quoác Phoøng coù 246 caên. ÑH Baùch Khoa, ÑH Kinh teá quoác daân, Kieán Truùc, Xaây döïng, ÑH Sö
86 SË 95+96 . 2018
- Quy h oπc h & t∏c gi∂
phaïm, ÑH Luaät…Giaù cho thueâ 1 caên hoä khoaûng 15 m2 coù xeùp löûng ñöôïc ñaûm baûo. Treân thöïc teá ñaõ xaûy ra nhieàu vuï vieäc chaùy noå gaây
dao ñoäng töø 1-2 trieäu ñoàng tuøy theo chaát löôïng vaø vò trí nhaø. Giaù thöông vong ñaùng tieác treân ñòa baøn thaønh phoá thôøi gian qua.
thueâ nhö vaäy raát phuø hôïp vôùi khaû naêng chi traû ñoái töôïng sinh vieân ôû
chung (töø 1-2 ngöôøi/phoøng) hoaëc coâng nhaân, lao ñoäng nhaäp cö ñoäc Quaûn lyù daân cö: Caùc khu nhaø troï coù ñoâng ngöôøi ñeán ôû vaø thöôøng
thaân hoaëc hoä gia ñình chöa coù con caùi. ít tuaân thuû caùc quy ñònh veà khai baùo taïm truù neân vieäc quaûn lyù daân
cö khaù khoù khaên, thöôøng naûy sinh caùc vaán ñeà phöùc taïp veà an ninh,
Theo Baùo caùo cuûa HÑND thaønh phoá Haø Noäi, thì hieän nay treân ñòa traät töï;
baøn thaønh phoá Haø Noäi coù khoaûng 16.000 ñieåm cho thueâ nhaø coù quy
moâ töø 4 ñeán 10 phoøng, coù theå ñaùp öùng 250.000-300.000 choã ôû. Caùc Quaûn lyù kinh doanh: Vieäc cho thueâ nhaø cuõng laø moät hoaït ñoäng kinh
con soá naøy ñaõ noùi leân moät nhu caàu thöïc teá raát lôùn veà nhaø ôû cho thueâ doanh thu lôïi nhuaän, tuy nhieân vieäc quaûn lyù hoaït ñoäng naøy coøn raát
giaù reû taïi thaønh phoá. haïn cheá, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc khu nhaø thueâ coù quy moâ lôùn (haøng
chuïc phoøng). Toàn taïi moät soá vaán ñeà veà giaù thueâ nhaø, giaù ñieän, nöôùc
n Caùc vaán ñeà ñaët ra sinh hoaït, khieán quyeàn lôïi cuûa ngöôøi thueâ chöa ñöôïc ñaûm baûo.
Maëc duø caùc ñoái töôïng thueâ nhaø chuû yeáu bao goàm: Hoïc sinh, sinh
vieân, coâng nhaân caùc KCN, lao ñoäng nhaäp cö, ñaây cuõng laø caùc ñoái Maëc duø coøn nhieàu vaán ñeà toàn taïi, nhöng loaïi hình nhaø ôû cho thueâ
töôïng thuoäc dieän chính saùch NOXH cuûa nöôùc ta (naèm trong 9 nhoùm do hoä gia ñình ñaàu tö ñang chieám moät tæ troïng quan troïng (öôùc tính
ñoái töôïng thuï höôûng chính saùch NOXH theo Luaät Nhaø ôû) vaø nhaø ôû khoaûng 80÷90%) trong quyõ nhaø ôû cho thueâ treân ñòa baøn thaønh phoá.
cho thueâ do hoä gia ñình ñaàu tö cho caùc nhoùm ñoái töôïng treân thueâ Neáu coù caùc giaûi phaùp haïn cheá caùc nhöôïc ñieåm vaø phaùt huy öu ñieåm
ñaõ ñöôïc Luaät nhaø ôû ñeà caäp tôùi nhöng chöa heà coù baát kyø moät cô cheá cuûa loaïi hình nhaø naøy, seõ cho pheùp thaønh phoá Haø Noäi taïo ra ñöôïc
chính saùch cuï theå naøo ñeå hoã trôï phaùt trieån cuõng nhö quaûn lyù. ñoät phaù lôùn trong giaûi quyeát vaán ñeà phaùt trieån NOXH ñeå cho thueâ
hieän nay.
Nhö vaäy, moät caâu hoûi lôùn ñaët ra laø:
Taïi sao nhaø ôû cho thueâ do hoä gia ñình ñaàu tö khoâng coù ñöôïc söï öu Ñaùnh giaù toång keát nhöõng toàn taïi, nguyeân nhaân, cô hoäi vaø thaùch thöùc
ñaõi chính saùch laïi coù theå phaùt trieån maïnh trong khi NOXH daønh cho ñaët ra cho coâng taùc phaùt trieån NOXH cho thueâ treân ñòa baøn thaønh
thueâ do Thaønh phoá vaø Doanh nghieäp ñaàu tö laïi khoâng phaùt trieån phoá Haø Noäi.
ñöôïc? q Toàn taïi trong cô cheá huy ñoäng voán
Traû lôøi cho caâu hoûi treân coù nhöõng lyù do chính sau: Söï thieáu huït nguoàn voán ñaàu tö daønh cho NOXH cuõng laø moät nguyeân
q Söùc soáng maïnh meõ cuûa phaân khuùc nhaø ôû cho thueâ giaù reû naøy coù nhaân quan troïng daãn ñeán tình traïng haïn cheá trong phaùt trieån NOXH
ñöôïc laø do noù ñöôïc vaän haønh hoaøn toaøn theo cô cheá thò tröôøng, ñaùp noùi chung vaø NOXHCT. Ñeán thôøi ñieåm hieän taïi, ña phaàn caùc döï aùn
öùng quy luaät cung-caàu vaø do thò tröôøng ñieàu tieát veà giaù caû, phuø hôïp NOXH ñöôïc ñaàu tö baèng nguoàn voán coâng, nhöng nguoàn voán ngaân
vôùi möùc thu nhaäp cuûa caùc ñoái töôïng thueâ nhaø. saùch trung öông vaø ñòa phöông daønh cho lónh vöïc naøy vaãn bò giôùi
q Nhaø ôû cho thueâ hoä gia ñình taän duïng ñöôïc quyõ nhaø ôû hoaëc quyõ haïn. Moät ñieåm ñaùng löu yù laø Luaät Nhaø ôû 2005 coù quy ñònh 30 – 50%
ñaát coù saün trong daân neân ñaõ giaûi quyeát ñöôïc 1 yeáu toá ñaàu vaøo quan phí söû duïng ñaát taïi ñòa phöông töø caùc döï aùn phaùt trieån nhaø ôû thöông
troïng nhaát trong phaùt trieån nhaø ôû ñoù laø ñaát xaây döïng. maïi caàn ñöôïc söû duïng ñeå phaùt trieån NOXH, tuy nhieân vieäc thöïc hieän
q Nhaø ôû cho thueâ hoä gia ñình söû duïng nguoàn löïc coù saün trong ngöôøi ñieàu khoaûn naøy laø chöa khaû thi do caùc ñòa phöông thöôøng öu tieân
daân ñeå ñaàu tö caûi taïo quyõ nhaø hieän coù hoaëc xaây döïng môùi, qua ñoù ngaân saùch cho caùc nhu caàu khaùc ñöôïc ñaùnh giaù laø caáp baùch hôn.
giaûi quyeát yeáu toá ñaàu vaøo quan troïng thöù 2 ñoù laø Voán ñaàu tö. Ngoaøi ra, tröôùc khi coù nghò ñònh 188 naêm 2013 thì caùc doanh nghieäp
q Nhaø ôû cho thueâ hoä gia ñình do ngöôøi daân tröïc tieáp quaûn lyù vaän phaùt trieån NOXH khoâng theå söû duïng ñaát ñeå theá chaáp cho caùc khoaûn
haønh vôùi quy moâ ñaàu tö nhoû vaø vöøa (töø 1 ñeán moät vaøi chuïc caên vay voán phuïc vuï cho döï aùn, daãn ñeán khoù khaên trong vieäc huy ñoäng
phoøng), do vaäy coù moâ hình phaùt trieån phuø hôïp. voán ñaàu tö.
q Nhaø ôû cho thueâ hoä gia ñình ñöôïc phaùt trieån taïi caùc khu vöïc lieàn
keá vôùi caùc khu vöïc hoïc taäp, laøm vieäc cuûa ñoái töôïng söû duïng chính Nguoàn voán phaùt trieån NOXH ñöôïc hình thaønh töø tieàn baùn, cho thueâ,
laø sinh vieân, coâng nhaân, neân thuaän tieän cho vieäc sinh hoaït vaø tieát cho thueâ mua nhaø ôû thuoäc sôû höõu Nhaø nöôùc treân ñòa baøn, trích töø
kieäm chi phí ñi laïi, do vaäy Nhaø ôû cho thueâ hoä gia ñình coù vò trí xaây 30% ñeán 50% tieàn söû duïng ñaát cuûa caùc döï aùn phaùt trieån nhaø ôû
döïng phuø hôïp. thöông maïi vaø caùc döï aùn khu ñoâ thò môùi treân ñòa baøn (möùc cuï theå
q Nhaø ôû cho thueâ hoä gia ñình ña daïng veà hình thöùc vaø ñaùp öùng yeâu do Hoäi ñoàng nhaân daân caáp tænh xem xeùt, quyeát ñònh), ngaân saùch ñòa
caàu töï do sinh hoaït caù nhaân, ñaây laø nguyeân nhaân quan troïng khieán phöông hay huy ñoäng töø caùc nguoàn voán hôïp phaùp khaùc theo quy
cho caùc khu kyù tuùc xaù sinh vieân vaø coâng nhaân KCN khoâng thu huùt ñònh cuûa phaùp luaät vaø tieàn töï nguyeän cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân trong
ñöôïc ngöôøi ñeán thueâ ôû hieän nay. vaø ngoaøi nöôùc. Vieäc tính giaù thueâ, thueâ mua NOXH phuï thuoäc raát
lôùn vaøo nguoàn voán naøy.
Tuy coù nhieàu maët maïnh keå treân, moâ hình naøy cuõng toàn taïi nhieàu
vaán ñeà veà: q Toàn taïi trong cô cheá hoã trôï chuû ñaàu tö
Quaûn lyù chaát löôïng nhaø: ñeå giaûm giaù thaønh cho thueâ nhaø, trong khi Xeùt treân quan ñieåm ñaàu tö thì theo quy ñònh, chuû ñaàu tö NOXH chæ
laïi chöa coù caùc tieâu chuaån, quy ñònh cuï theå veà ñieàu kieän nhaø thueâ, ñöôïc pheùp höôûng 10% lôïi nhuaän bieân, laø möùc thaáp so vôùi lôïi nhuaän
neân caùc hoä gia ñình ñaàu tö caûi taïo, xaây döïng phoøng thueâ ôû möùc toái kyø voïng cuûa caùc döï aùn baát ñoäng saûn khaùc taïi Vieät Nam. Do ñoù trong
thieåu, ñaëc bieät laø caùc yeâu caàu veà an toaøn chaùy noå thöôøng khoâng thöïc teá caùc doanh nghieäp chæ chuù troïng xaây döïng phaân khuùc nhaø ôû
SË 95+96 . 2018 87
- Baûng 4: Caùc öu ñaõi cuï theå daønh cho caùc chuû ñaàu tö NOXH
Nguoàn; Nhoùm ñeà taøi toång hôïp
cho nhöõng ngöôøi khaù giaû, voán khoâng bò raøng buoäc veà ñieàu
kieän tieáp caän nhaø ôû vaø coù khaû naêng chi traû nhanh hôn, taïo
ñieàu kieän quay voøng voán vaø thu lôïi nhanh cho chuû ñaàu tö.
Ngoaøi ra, khi tieán haønh xaây döïng NOXH, chuû ñaàu tö cuõng
khoâng ñöôïc töï quyeát ñònh giaù baùn, giaù thueâ nhaø maø phaûi
theo möùc traàn do ñòa phöông quy ñònh, do ñoù hoï khoâng chuû
ñoäng ñöôïc trong chieán löôïc ñaàu tö cuûa mình.
Moät thöïc teá hieän nay laø vôùi khung phaùp lyù hieän taïi, chính
quyeàn caùc caáp ñang coù raát nhieàu chính saùch öu tieân daønh
cho caùc chuû ñaàu tö tham gia xaây döïng döï aùn NOXH. Luaät
nhaø ôû naêm 2005 ñaõ coù quy ñònh caùc nhaø ñaàu tö phaùt trieån
nhaø ôû cho caùc hoä gia ñình thu nhaäp thaáp seõ nhaän ñöôïc
nhöõng öu ñaõi ñaëc bieät nhö mieãn tieàn thueâ ñaát vaø ñöôïc aùp
duïng möùc thueá suaát thaáp hôn, thaäm chí mieãn hoaøn toaøn so
vôùi vieäc kinh doanh nhaø ôû thoâng thöôøng nhaèm khuyeán khích
caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia xaây döïng NOXH.
Caùc chính saùch ban haønh sau naøy ñeàu boå sung theâm caùc
ñieàu kieän cuï theå hôn nhaèm öu ñaõi cho caùc chuû ñaàu tö.
Trong noã löïc ñaåy maïnh vieäc phaùt trieån NOXH, nghò quyeát
18/2009/NQ-CP cuûa Chính phuû ñaõ ñöa ra moät soá öu ñaõi
cuï theå veà thueá vaø nguoàn voán cho caùc chuû ñaàu tö, ñoàng
thôøi khaúng ñònh nhaø nöôùc seõ hoã trôï ñaàu tö haï taàng kyõ thuaät
ngoaøi haøng raøo döï aùn nhö heä thoáng giao thoâng, caáp ñieän,
caáp thoaùt nöôùc cuõng nhö cung caáp moät soá hoã trôï veà maët kyõ
thuaät trong coâng taùc thieát keá.
Ñeán cuoái naêm 2013, haøng loaït caùc öu ñaõi khaùc ñöôïc ñeà caäp
ñeán trong Nghò ñònh 188/2013/NÑ-CP, trong ñoù ñaùng löu
yù laø caùc öu ñaõi veà söû duïng ñaát, veà khaû naêng keát hôïp giöõa
phaùt trieån NOXH vaø kinh doanh thöông maïi, vieäc söû duïng
taøi saûn hình thaønh trong töông lai trong caùc döï aùn NOXH ñeå
vay voán ñaàu tö. Caùc öu ñaõi cuõng nhaán maïnh ñeán vieäc nhaø
nöôùc seõ hoã trôï moät phaàn chuû ñaàu tö NOXH trong vieäc xaây
döïng cô sôû haï taàng kyõ thuaät vaø xaõ hoäi trong phaïm vi döï aùn.
Trong tröôøng hôïp neáu xaây nhaø cho thueâ thì chuû ñaàu tö seõ
ñöôïc hoã trôï toaøn boä haï taàng kyõ thuaät vaø xaõ hoäi trong phaïm vi
döï aùn vaø ñöôïc baùn NOXH sau moät thôøi gian cho thueâ nhaát
ñònh. Beân caïnh ñoái töôïng chuû ñaàu tö laø caùc toå chöùc, doanh
nghieäp thì nghò ñònh naøy cuõng ñaõ ñeà caäp ñeán nhöõng öu ñaõi
cuï theå daønh cho caùc caù nhaân vaø hoä gia ñình trong coâng taùc
xaây döïng vaø cung caáp NOXH. Nhö vaäy coù theå thaáy nhöõng
öu ñaõi ñoái vôùi chuû ñaàu tö NOXH ngaøy caøng ñöôïc môû roäng,
chöa keå goùi tín duïng öu ñaõi 30.000 tyû ñöôïc tung ra töø ñaàu
naêm 2013 theo tinh thaàn Nghò quyeát 02 cuûa Chính phuû.
n Toàn taïi trong coâng taùc phaùt trieån quyõ ñaát xaây döïng
q Ñoái vôùi quyõ ñaát cho nhaø ôû cho coâng nhaân KCN taäp trung
Maëc duø trong Nghò ñònh soá 29/2008/NÑ-CP ngaøy 14 thaùng
3 naêm 2008 cuûa Chính phuû quy ñònh veà KCN, khu cheá xuaát
vaø khu kinh teá, Quyeát ñònh 66/2009/QÑ-TTg veà ban caùc
chính saùch phaùt trieån nhaø ôû cho coâng nhaân KCNñaõ neâu roõ
caùc yeâu caàu xaùc ñònh quyõ ñaát cho phaùt trieån nhaø ôû cho coâng
nhaân caùc KCN taäp trung, KCX, KKT phaûi ñöôïc thöïc hieän
ngay töø khaâu laäp quy hoaïch toång theå phaùt trieån KCN, nhöng
tôùi nay vaãn chöa coù höôùng daãn cuï theå cuûa Boä Xaây döïng veà
88 SË 95+96 . 2018
- Quy h oπc h & t∏c gi∂
caùch xaùc ñònh chæ tieâu nhaø ôû, quy moâ, vaø caùch phaân boå quyõ ñaát naøy xaây döïng caùc khu nhaø ôû coâng nhaân KCN coøn raát haïn cheá do thieáu
ñoái vôùi caùc KCN ñang trong quaù trình hình thaønh vaø giaûi phaùp boå caùc höôùng daãn cuï theå veà cô cheá chính saùch ñaàu tö, giaûi phaùp thieát
sung ñoái vôùi caùc KCN ñaõ hình thaønh. keá quy hoaïch, xaùc ñònh quyõ ñaât, quaûn lyù khai thaùc söû duïng.
Caùc cheá taøi nhaèm gaén traùch nhieäm caùc beân trong vieäc boá trí phöông Vieäc Quy hoaïch caùc khu NOCN vaãn chöa laø yeâu caàu baét buoäc veà
aùn nhaø ôû cho coâng nhaân ñoái vôùi Doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng maët phaùp lyù ñoái vôùi caùc chuû ñaàu tö khu coâng nghieäp taäp trung, do
KCN vaø doanh nghieäp söû duïng lao ñoäng, chính quyeàn ñòa phöông vaäy vaãn coøn tình traïng neù traùnh traùch nhieäm cuûa chuû ñaàu tö, doanh
coøn chöa roõ raøng. nghieäp vaø ñaåy traùch nhieäm sang cho chính quyeàn thaønh phoá.
Caùc toàn taïi treân khieán cho vieäc phaùt trieån nhaø ôû cho coâng nhaân gaëp n Ñoái vôùi NOXH cho thueâ theo daïng döï aùn NOXH
nhieàu khoù khaên. q Caùc khu NOXH cho thueâ taïi ñòa baøn thaønh phoá chuû yeáu ñöôïc quy
n Ñoái vôùi quyõ ñaát cho nhaø ôû sinh vieân hoaïch tích hôïp trong caùc döï aùn NOXH theo quy ñònh phaûi daønh
Ñoái vôùi nhaø ôû coâng nhaân, sinh vieân neân öu tieân daønh quyõ ñaát 20% 20% quyõ NOXH ñeå cho thueâ. Do vaäy soá löôïng caùc caên hoä NOXH
ñeå phaùt trieån caùc döï aùn xaây döïng NOCN, NOSV. Tuy nhieân quyõ ñaát cho thueâ coøn raát haïn cheá. Chuû ñaàu tö caùc döï aùn NOXH chöa thöïc
naøy khaù haïn cheá, do phuï thuoäc chuû yeáu vaøo tieán ñoä giaûi phoùng maët söï quan taâm phaùt trieån loaïi hình NOXH naøy maø chuû yeáu laø ñoái phoù
baèng vaø baøn giao cuûa caùc CÑT döï aùn nhaø ôû thöông maïi. vôùi quy ñònh chung. Ñaõ coù hieän töôïng, taïi moät soá khu NOXH caùc
caên hoä daønh ñeå cho thueâ bò boû khoâng vaø khoâng vaän haønh chôø
n Ñoái vôùi quyõ ñaát cho phaùt trieån NOXH taïi caùc döï aùn nhaø ôû thöông chuyeån ñoåi sang nhaø baùn.
maïi
Vieäc thu hoài quyõ ñaát 20% daønh cho phaùt trieån NOXH taïi caùc döï aùn n Toàn taïi trong coâng taùc quy hoaïch, thieát keá
nhaø ôû thöông maïi laø moät khaâu haïn cheá lôùn gaây aûnh höôûng tröïc tieáp Chaát löôïng nhaø ôû trong caùc khu nhaø ôû coâng nhaân do chuû ñaàu tö
ñeán hieäu quaû phaùt trieån NOXH cuûa thaønh phoá trong thôøi gian qua. trong nöôùc xaây döïng coøn töông ñoái thaáp; caùc tieän ích phuïc vuï, haï
Caùc vaán ñeà toàn taïi bao goàm: taàng xaõ hoäi coøn thieáu. Moät soá khu KTX, beân caïnh nhaø ôû, caùc tieän ích
q Chöa coù quy ñònh tyû leä % ñaát ôû daønh ñeå phaùt trieån nhaø xaõ hoäi khi phuïc vuï, vui chôi giaûi trí, hoïc taäp coøn chöa ñöôïc ñaàu tö cuõng khieán
laäp, thaåm duyeät quy hoaïch chung,quy hoaïch phaân khu…Do ñoù daãn cho caùc khu KTX khoâng haáp daãn ñöôïc sinh vieân
ñeán thieáu tính chuû ñoäng khi boá trí quyõ ñaát, ñeà xuaát döï aùn xaây döïng
NOXH ñaùp öùng nhu caàu theo ñuùng chöông trình, keá hoaïch ñaët ra. Trang thieát bò noäi thaát caên hoä coøn ñôn giaûn, chöa tieän nghò; loaïi hình
q Coâng taùc giaûi phoùng maët baèng quyõ ñaát 20% phuï thuoäc vaøo tieán phoøng cho thueâ coøn ñôn ñieäu.
ñoä giaûi phoùng maët baèng chung cuûa döï aùn. Vieäc buoâng loûng quaûn lyù q Caùc döï aùn NOXH ñoäc laäp xaây döïng trong thôøi gian gaàn ñaây ñöôïc
nhaø nöôùc trong khaâu xeùt duyeät phöông aùn quy hoaïch chi tieát 1/500 quy hoaïch khaù toát; chuù troïng ñeán phaùt trieån khoâng gian soáng vaø
ñaõ bò moät soá CÑT lôïi dung, coá tình boá trí quyõ ñaát daønh cho NOXH tieän ích phuïc vuï. Tuy nhieân coøn nhieàu döï aùn chöa chuù troïng ñaàu
vaøo caùc khu vöïc khoù giaûi phoùng maët baèng nhaát trong döï aùn (caùc khu tö caùc dòch vuï tieän ích phuïc vuï ñôøi soáng vaø vaên hoùa tinh thaàn cuûa
vöïc daân cö hieän höõu, khu nghóa trang…) khieán cho vieäc baøn giao quyõ coâng nhaân.
ñaát gaëp nhieàu khoù khaên. q Phaàn lôùn caùc döï aùn ñöôïc quy hoaïch taïi vò trí ven ñoâ, nhaèm giaûm chi
n Toàn taïi trong coâng taùc ñaàu tö xaây döïng phí ñaát ñai neân khieán cho chi phí ñi laïi cuûa ngöôøi söû duïng taêng cao.
q Vieäc keát noái haï taàng giao thoâng coâng coäng ñeán caùc döï aùn NOXH
n Ñoái vôùi nhaø ôû cho hoïc sinh, sinh vieân coøn khoù khaên.
q Quyõ nhaø ôû cho sinh vieân hieän nay laø chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu q Boá trí caùc caên hoä cho thueâ trong caùc döï aùn NOXH ñoäc laäp töông
raát lôùn veà nhaø ôû cho gaàn 300.000 sinh vieân treân ñòa baøn thuû ñoâ. Caùc ñoái toát veà maët coâng naêng söû duïng nhöng caàn chuù troïng hôn ñeán thoùi
Khu kyù tuùc xaù cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc hieän nay môùi ñaùp öùng ñöôïc quen loái soáng cuûa coâng nhaân, khi ñaïi boä phaän laø lao ñoäng ñeán töø caùc
khoaûng 50% nhu caàu, phaàn coøn laïi phaûi ñi thueâ troï taïi caùc khu nhaø khu vöïc ngoaïi thaønh.
ôû cho ngöôøi daân töï ñaàu tö xaây döïng.
q Phaùt trieån nhaø ôû cho sinh vieân chuû yeáu vaãn döïa vaøo nguoàn voán n Toàn taïi trong coâng taùc quaûn lyù, vaän haønh
ngaân saùch cuûa TW thoâng qua Boä Giaùo duïc ñaøo taïo vaø ngaân saùch q Veà coâng taùc quaûn lyù vaän haønh
cuûa thaønh phoá, xaõ hoäi hoùa trong phaùt trieån nhaø ôû sinh vieân gaëp Thöïc hieän caùc quy ñònh taïi Nghò ñònh 99/2015/NÑ-CP ngaøy
nhieàu khoù khaên, treân ñòa baøn thaønh phoá chæ coù duy nhaát 01 döï aùn söû 20/10/2015 cuûa Chính phuû quy ñònh chi tieát vaø höôùng daãn thi haønh
duïng voán ngoaøi ngaân saùch, do doanh nghieäp ñaàu tö. moät soá ñieàu cuûa luaät nhaø ôû, quy ñònh veà phaân caáp quaûn lyù nhaø ôû
q Vieäc Quy hoaïch caùc khu KTX taäp trung söû duïng ngaân saùch nhaø thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc:
nöôùc ñöôïc ñaàu tö khaù baøi baûn tuy nhieân moät soá döï aùn khu KTX vieäc q Ñaïi dieän cô quan ñòa dieän chuû sôû höõu nhaø ôû thuoäc sôû höõu Nhaø
löïa nghieân cöùu döï aùn tieàn khaû thi chöa hôïp lyù khi ñaùnh giaù nhu caàu nöôùc: UBND Thaønh phoá Haø Noäi;
thueâ nhaø vaø vieäc xaùc ñònh vò trí quy hoaïch, ñaõ khieán cho löôïng sinh q Ñaïi dieän cô quan quaûn lyù nhaø ôû thuoäc sôû höõu Nhaø nöôùc taïi ñòa
vieân thueâ khoâng ñaït ñöôïc muïc tieâu (ñieån hình laø döï aùn khu NOSV phöông: Sôû Xaây döïng Haø Noäi;
Phaùp Vaân). q Ñôn vò quaûn lyù vaän haønh nhaø ôû thuoäc sôû höõu Nhaø nöôùc: vaøo thôøi
\n Ñoái vôùi nhaø ôû cho coâng nhaân trong caùc KCN taäp trung ñieåm hieän taïi, Coâng ty Nhaø vaø Ban Quaûn lyù nhaø ôû vaø coâng sôû laø ñôn
Maëc duø ñaõ coù caùc cô sôû phaùp lyù cho vieäc phaùt trieån nhaø ôû cho ngöôøi vò quaûn lyù vaän haønh theo hình thöùc giao nhieäm vuï tuy nhieân theo quy
lao ñoäng gaén vôùi quy hoaïch caùc KCN nhö neâu treân, quaù trình ñaàu tö ñònh cuûa phaùp luaät coù theå ñöôïc thöïc hieän löïa choïn thoâng qua ñaáu
SË 95+96 . 2018 89
- Quy h oπch & t∏c gi∂
thaàu hoaëc ñaáu thaàu löïa choïn ñôn vò cung khoù khaên veà söï töông thích giöõa caùc töø ngöõ nieäm: coâng taùc quaûn lyù do cô quan quaûn lyù
öùng dòch vuï quaûn lyù vaän haønh. Beân caïnh quy ñònh taïi heä thoáng Luaät Xaây döïng, Luaät nhaø ôû vaø ñôn vò quaûn lyù vaän haønh; ngöôøi söû
ñoù, taïi khoaûn 2 ñieàu 42 nghò ñònh 99/2015/ Nhaø ôû vaø caùc vaên baûn höôùng cuï theå. duïng coù ngöôøi söû duïng tröïc tieáp (ngöôøi thueâ
NÑ-CP coù quy ñònh “2. Thöïc hieän cho thueâ nhaø) vaø ngöôøi toå chöùc khai thaùc söû duïng
vaø quaûn lyù vieäc söû duïng nhaø ôû theo nhieäm q Ñoái vôùi nhaø thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc, theo (ñôn vò quaûn lyù vaän haønh hoaëc cô quan
vuï ñöôïc giao hoaëc theo hôïp ñoàng dòch vuï quy ñònh taïi Luaät Nhaø ôû phaân bieät 03 khaùi quaûn lyù nhaø).
quaûn lyù vaän haønh kyù keát vôùi cô quan quaûn nieäm: Chuû sôû höõu – Ñaïi dieän chuû sôû höõu;
lyù nhaø ôû”. Cô quan quaûn lyù nhaø ôû; Ñôn vò quaûn lyù vaän n Vieäc khoâng ñoàng boä caùc khaùi nieäm daãn
haønh. ñeán luùng tuùng trong coâng taùc laäp, thaåm
Toàn taïi: Caên cöù theo ñieàu 41, Nghò ñònh ñònh, pheâ duyeät vaø thöïc hieän keá hoaïch baûo
99/2015/NÑ-CP, quy ñònh veà quyeàn vaø q Ñoái vôùi nhaø thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc, theo trì haøng naêm cuûa coâng trình.Trong caùc vaên
traùch nhieäm cuûa cô quan quaûn lyù nhaø ôû quy ñònh taïi Luaät Xaây döïng phaân bieät 03 baûn quy phaïm phaùp luaät thôøi gian tôùi caàn
thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc thì Sôû Xaây döïng khaùi nieäm: Chuû sôû höõu – Ñaïi dieän chuû sôû laøm roõ vaø ñoàng boä caùc chuû theå tham gia
taïi ñòa phöông phaûi ñaûm nhieäm nhöõng 12 höõu; Ngöôøi quaûn lyù söû duïng. trong coâng taùc ñaàu tö xaây döïng, vaän haønh
nhieäm vuï lieân quan ñeán coâng taùc vaän haønh vaø baûo trì coâng trình.
toøa nhaø. Tuy nhieân, vôùi ñònh bieân coâng chöùc Treân thöïc teá, khaùi nieäm Chuû sôû höõu – Ñaïi
vaø phaân coâng nhieäm vuï cuûa caùc phoøng dieän chuû sôû höõu töông ñoái roõ raøng vaø ñoái vôùi Theo quy ñònh phaùp luaät hieän haønh caùc
chuyeân moân thì moät soá noäi dung coâng taùc caùc coâng trình nhaø cuûa nhaø nöôùc thì UBND coâng trình xaây döïng khi baøn giao ñöa vaøo
khoù coù theå hoaøn thaønh ñöôïc. Do vaäy, neân Thaønh phoá laø ñaïi dieän. Tuy nhieân, vai troø söû duïng ñeàu phaûi coù quy trình baûo trì ñöôïc
xem xeùt boå sung moät boä phaän tröïc thuoäc Chuû Ñaàu tö – Ñaïi dieän Chuû ñaàu tö chæ xuaát duyeät. Coâng taùc laäp quy trình baûo trì do tö
Sôû coù chöùc naêng, nhieäm vuï tham möu, giuùp hieän roõ neùt trong khi thöïc hieän döï aùn ñaàu tö vaán thieát keá laäp khi thöïc hieän thieát keá cô sôû
vieäc cho laõnh ñaïo Sôû tröïc tieáp quaûn lyù thöïc xaây döïng coâng trình vaø thöôøng keát thuùc khi hoaøn thieän khi thieát keá kyõ thuaät. Caùc thieát
hieän caùc coâng taùc treân (moâ hình Chi cuïc thanh quyeát toaùn vaø baûo haønh coâng trình. bò laép ñaët trong coâng trình quy trình do caùc
quaûn lyù nhaø hoaëc Ban quaûn lyù nhaø) ñoái vôùi Nhieàu quy ñònh taïi caùc vaên baûn höôùng daãn nhaø thaàu cung caáp thieát bò boå sung sau khi
caùc ñòa phöông coù nhieàu nhaø thuoäc sôû höõu Luaät Nhaø ôû yeâu caàu caùc ñôn vò Chuû ñaàu laép ñaët. Nhö vaäy, heä thoáng quy trình baûo
nhaø nöôùc. tö phaûi thöïc hieän moät soá nhieäm vuï cuûa giai trì khoâng ñöôïc ñoàng boä vaø khoâng do moät
ñoaïn sau ñaàu tö thì chöa töông thích vôùi ñaàu moái xaây döïng, kieåm tra daãn ñeán phaàn
Ngoaøi ra, vôùi khu NOCN, vieäc chaáp thuaän caùc moâ hình Ban quaûn lyù döï aùn ñaàu tö xaây lôùn quy trình baûo trì khoâng ñöôïc thaåm ñònh,
ñoái töôïng thueâ nhaø thöïc hieän theo quy döïng hieän nay, coøn caùc ñôn vò ñöôïc giao pheâ duyeät (chuû yeáu do Chuû ñaàu tö ñoùng
ñònh taïi nghò ñònh 99/2015/NÑ-CP ngaøy quaûn lyù sau ñaàu tö thöïc hieän thì laïi chöa daáu). Vieäc khoâng phaân ñònh roõ traùch nhieäm
20/10/2015 vaø thoâng tö soá 19/2016/TT- phuø hôïp vôùi luaät vaø caùc vaên baûn höôùng daãn. laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät quy trình baûo trì
BXD ngaøy 30/6/2016 cuûa Boä Xaây döïng thì Ngoaøi ra, khaùi nieäm ngöôøi quaûn lyù söû duïng daãn ñeán söï khoâng ñoàng boä giöõa caùc coâng
caùc hoà sô thueâ nhaø cuûa coâng nhaân, sinh coâng trình trong Nghò ñònh 46 lieân heä sang trình khaùc nhau vaø chaát löôïng hoà sô cuûa
vieân ñeàu phaûi ñöôïc chuaån bò ñaày ñuû theo Nghò ñònh 99 ñöôïc hieåu laø raát nhieàu khaùi quy trình baûo trì voâ cuøng keùm. Ñaây laø ñaàu
quy ñònh taïi ñieàu 14 vaø xeùt duyeät theo trình
töï taïi ñieàu 16 cuûa thoâng tö naøy. Vieäc xeùt
duyeät coù theå maát nhieàu thôøi gian vaø baát caäp
trong coâng taùc ñaùp öùng nhu caàu choã ôû cho
sinh vieân, coâng nhaân do khoù coù theå coù ñaày
ñuû giaáy tôø chöùng minh ngay khi môùi leân
coâng taùc, hoïc taäp. Cô quan giuùp vieäc naøy
coù theå thay maët Cô quan quaûn lyù nhaø taïi ñòa
phöông ñeå thöïc hieän coâng taùc kieåm tra, xeùt
duyeät hoà sô nhanh goïn theo uûy quyeàn hoaëc
giao nhieäm vuï.
q Veà coâng taùc baûo trì coâng trình.
Hieän nay, coâng taùc baûo trì coâng trình ñöôïc
thöïc hieän theo höôùng daãn cuûa Nghò ñònh
46/2015/NÑ-CP ngaøy 12/5/2015 cuûa Chính
phuû veà quaûn lyù chaát löôïng vaø baûo trì coâng
trình xaây döïng vaøThoâng tö soá 26/2016/TT-
BXD ngaøy 26/10/2016 cuûa Boä Xaây döïng
quy ñònh chi tieát moät soá noäi dung veà quaûn
lyù chaát löôïng vaø baûo trì coâng trình xaây döïng
tuy nhieân khi aùp duïng coøn toàn taïi khoâng ít
90 SË 95+96 . 2018
- vaøo quan troïng daãn ñeán chaát löôïng keá hoaïch baûo roõ vai troø vaø traùch nhieäm cuûa mình trong phaùt trieån
trì haøng naêm thöôøng khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu NOXHCT.
coù tính chaát döï baùo caùc hö hoûng maø chuû yeáu laø söûa
chöõa caùc hö hoûng ñaõ ñöôïc phaùt loä ra beân ngoaøi. q Doanh nghieäp BÑS: Taäp trung vaøo phaùt trieån
nhaø ôû thöông maïi giaù reû ñeå thu hoài voán nhanh vaø
Veà khaùi nieäm baûo döôõng coâng trình: Taïi thoâng tö NOXH ñeå taän duïng caùc öu ñaõi cuûa Chính Phuû, ñòa
soá 02/2016/TT-BXD ngaøy 15/02/2016 cuûa Boä Xaây phöông. Doanh nghieäp khoâng maën maø vôùi phaùt trieån
döïng ban haønh Quy cheá quaûn lyù, söû duïng nhaø NOXHCT do lôïi nhuaän thaáp, chaäm thu hoài voán ñaàu
chung cö thì chi phí baûo döôõng thöôøng xuyeân ñöôïc tö vaø chi phí quaûn lyù vaän haønh lôùn, quaù trình quaûn lyù
xaùc ñònh thuoäc veà chi phí quaûn lyù vaän haønh tuy nhieân vaän haønh toøa nhaø tieàm aån nhieàu ruûi ro veà maët phaùp
theo Nghò ñònh soá 46/2015/NÑ-CP ngaøy 12/5/2015 lyù.Vieäc phaùt trieån quyõ NOXHCT taïi caùc döï aùn NOXH
cuûa Chính phuû veà quaûn lyù chaát löôïng vaø baûo trì coâng hieän nay coøn mang tính ñoái phoù vôùi caùc quy ñònh
trình xaây döïng thì chi phí baûo döôõng ñònh kyø thuoäc phaùp luaät, thieáu thöïc chaát.
chi phí baûo trì coâng trình. Hai chi phí naøy caáu thaønh
giaù dòch vuï quaûn lyù vaän haønh vaø giaù cho thueâ nhaø q Doanh nghieäp söû duïng lao ñoäng, chuû ñaàu tö caùc
ñöôïc thöïc hieän theo caùc quy ñònh khaùc nhau neân KCN: Coù taâm lyù yû laïi vaøo Nhaø nöôùc vaø Chính quyeàn
caàn phaûi phaân bieät roõ ñeå caùc ñôn vò aùp duïng. Hieän ñòa phöông, chöa nhaän thöùc roõ traùch nhieäm vaø lôïi ích
nay, chöa coù ñònh nghóa cuï theå naøo veà hai khaùi nieäm cuûa mình trong vieäc baûo ñaûm nhaø ôû cho ngöôøi lao
naøy. ñoäng ñeå taùi saûn xuaát söùc lao ñoäng, oån ñònh saûn xuaát.
n Nhaän thöùc cuûa chính quyeàn, doanh nghieäp vaø thoùi q Ngöôøi daân: Chöa quen vôùi vieäc thueâ nhaø ôû, suy
quen taâm lyù ngöôøi thueâ nhaø nghó truyeàn thoáng luoân coi troïng vieäc sôû höõu ngoâi
q Chính quyeàn: Chính quyeàn trung öông taäp trung nhaø nhö moät taøi saûn ñaûm baûo laâu daøi./.
chuû yeáu vaøo ban haønh caùc cô cheá chính saùch thuùc
ñaåy phaùt trieån NOXH noùi chung, nhaø ôû cho coâng
nhaân vaø sinh vieân, chính saùch phaùt trieån NOXHCT
cho nhoùm ñoái töôïng thu nhaäp thaáp coøn khaù môø * Vieän Nghieân cöùu ñoâ thò vaø phaùt trieån haï taàng
nhaït. Chính quyeàn caáp ñòa phöông chöa nhaän thöùc ** Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân quoác gia
SË 95+96 . 2018 91
nguon tai.lieu . vn
