Xem mẫu
- Chương 2:
Khaùi nieäm veà töï ñoäng hoaù saûn
xuaát
1.2.1 Ñònh nghóa töï ñoäng hoaù:
Laø duøng naêng löôïng phi sinh vaät ( cô, ñieän, ñieän töû …) ñeå
thöïc hieän moät phaàn hay toaøn boä quaù trình coâng ngheä maø ít nhieàu
khoâng caàn söï can thieäp cuûa con ngöôøi.
Töï ñoäng hoaù laø moät quaù trình lieân quan tôùi vieäc aùp duïng caùc
heä thoáng cô khí, ñieän töû, maùy tính ñeå hoaït ñoäng, ñieàu khieån saûn
xuaát. Coâng ngheä naøy bao goàm:
Nhöõng coâng cuï maùy moùc töï ñoäng.
Maùy moùc laép raùp töï ñoäng.
Ngöôøi Maùy coâng nghieäp.
Heä thoáng vaän chuyeån vaø ñieàu khieån vaät lieäu töï ñoäng.
Ñieàu khieån coù hoài tieáp vaø ñieàu khieån quaù trình baèng maùy
tính.
Heä thoáng maùy tính cho vieäc thaûo keá hoaïch, thu nhaäp döõ
lieäu vaø ra quyeát ñònh ñeå hoã trôï caùc hoaït ñoäng saûn xuaát.
1.2.2 Caùc hình thöùc töï ñoäng hoaù
- Töï ñoäng hoaù cöùng:
- Laø moät heä thoáng trong ñoù moät chuoãi caùc hoaït ñoäng (xöû lyù
hay laép raùp ) coá ñònh treân moät caáu hình thieát bò. Caùc nguyeân
coâng trong daây chuyeàn naøy thöôøng ñôn giaûn. Chính söï hôïp nhaát
vaø phoái hôïp caùc nguyeân coâng nhö vaäy vaøo moät thieát bò laøm cho
heä thoáng trôû neân phöùc taïp. Nhöõng ñaëc tröng chính cuûa töï ñoäng
hoaù cöùng laø:
Ñaàu tö ban ñaàu cao cho nhöõng thieát bò thieát keá theo ñôn ñaët
haøng.
Naêng suaát maùy cao.
Töông ñoái khoâng linh hoaït trong vieäc thích nghi vôùi caùc
thay ñoåi saûn phaåm.
- Töï ñoäng hoaù laäp trình:
Thieát bò saûn xuaát ñöôïc thieát keá vôùi khaû naêng coù theå thay ñoåi
trình töï caùc nguyeân coâng ñeå thích öùng vôùi nhöõng caáu hình saûn
phaåm khaùc nhau.
Chuoãi caùc hoaït ñoäng coù theå ñieàu khieån bôûi moät chöông
trình, töùc laø moät taäp leänh ñöôïc maõ hoaù ñeå heä thoáng coù theå ñoïc
vaø dieãn dòch chuùng.
Nhöõng chöông trình môùi coù theå ñöôïc chuaån bò vaø nhaäp vaøo
thieát bò ñeå taïo ra saûn phaåm môùi. Moät vaøi ñaëc tröng cuûa töï ñoäng
hoaù laäp trình laø:
+ Ñaàu tö cao cho nhöõng thieát bò coù muïc ñích toång quaùt
+ Naêng suaát töông ñoái thaáp so vôùi töï ñoäng hoaù cöùng.
- + Söï linh hoaït khi coù söï thay ñoåi trong caáu hình saûn phaåm.
+ Thích hôïp nhaát laø cho saûn xuaát haøng loaït.
Töï ñoäng hoaù linh hoaït laø söï môû roäng cuûa töï ñoäng hoaù laäp
trình ñöôïc. Khaùi nieäm cuûa töï ñoäng hoaù linh hoaït ñaõ ñöôïc phaùt
trieån trong khoaûng 25 ñeán 30 naêm vöøa qua. Vaø nhöõng nguyeân lyù
vaãn coøn ñang phaùt trieån.
- Töï ñoäng hoaù linh hoaït:
Laø heä thoáng töï ñoäng hoaù coù khaû naêng saûn xuaát raát nhieàu
saûn phaåm ( hay boä phaän ) khaùc nhau maø haàu nhö khoâng maát thôøi
gian cho vieäc chuyeån ñoåi töø saûn phaåm naøy sang saûn phaåm khaùc.
Khoâng maát thôøi gian cho saûn xuaát cho vieäc laäp trình laïi vaø thay
theá caùc caøi ñaët vaät lyù ( coâng cuï ñoà gaù, maùy moùc ). Haäu quaû laø heä
thoáng coù theå leân keá hoaïch keát hôïp saûn xuaát nhieàu loaïi saûn xuaát
khaùc nhau thay vì theo töøng loaïi rieâng bieät. Ñaëc tröng cuûa töï
ñoäng hoaù linh hoaït coù theå toùm taét nhö sau:
+ Ñaàu tö cao cho thieát bò.
+ Saûn xuaát lieân tuïc nhöõng saûn phaåm hoãn hôïp khaùc nhau.
+ Toác ñoä saûn xuaát trung bình.
+ Tính linh hoaït khi saûn phaåm thay ñoåi thieát keá.
1.2 Söï phaùt trieån cuûa töï ñoäng hoaù
Töï ñoäng hoaù theo tieáng Hy Laïp coù nghóa laø: “ Töï chuyeån
ñoäng “ ÔÛ ñaây chuùng ta hieåu thuaät ngöõ töï ñoäng hoaù laø thöïc hieän
quaù trình saûn xuaát maø trong ñoù taát caû caùc taùc ñoäng caàn thieát ñeå
- thöïc hieän noù, keå caû vieäc ñieàu khieån quaù trình ñöôïc tieán haønh
khoâng coù söï tham gia cuûa con ngöôøi.
Hieän nay töï ñoäng hoaù ñöôïc aùp duïng roäng raõi trong nhieàu
ngaønh kinh teá quoác daân, vì theá maø ngöôøi ta goïi theá kyõ 20 naøy laø
theá kyõ cuûa töï hoaù vaø ñieàu khieån töï ñoäng. Nhöng neáu raø theo lòch
söû phaùt trieån thì chuùng ta thaáy noù coù nguoàn goùc töø thôøi coå xöa.
Vaøo theá kyõ thöù nhaát sau coâng nguyeân. Heron ôû Ai Caäp ñaõ
laøm nhöõng maøn muùa roái vôùi nhieàu loaïi con roái töï ñoäng.
Ñeán theá kyõ 17-18 nhieàu loaïi ñoà chôi töï ñoäng vaø ñoàng hoà töï
ñoäng ñaõ xuaát hieän.
Sau ñoù ñeán theá kyû 18 ñaàu theá kyû 19 trong giai ñoaïn caùch
maïng coâng nghieäp ôû chaâu aâu töï ñoäng hoaù môùi xaâm nhaäp
vaøo thöïc teá saûn xuaát.
Naêm 1765 xuaát hieän boä ñieàu chænh töï ñoäng möùc nöôùc trong
noài hôi cuûa Pondunoùp
Naêm 784 boä ñieàu chænh toác ñoä trong noài hôi cuûa Johnoaùt ñaõ
xuaát hieän.
Giai ñoaïn phaùt trieån naøy cuûa töï ñoäng hoaù ñaõ ñoùng vai troø
quan troïng trong khoa hoïc kyõ thuaät, thuùc ñaåy vieäc töï ñoäng
hoaù quaù trình saûn xuaát trong cheá taïo maùy. Trong quaù trình
lao ñoäng con ngöôøi ñaõ baét ñaàu caûi tieán coâng cuï thoâ sô
thaønh nhöõng maùy ñôn giaûn chaúng haïn maùy tieän goã ñaëc
tröng. Daàn daàn ngöôøi ta tieán haønh cô khí hoaù, thay löïc ñaëc
tröng baèng ñoäng cô, thay tay ngöôøi caàm dao tieän baèng baøn
- dao chaïy theo soáng tröôït cuûa maùy. Tieáp tuïc boå sung caùc boä
phaän cô khí hoaù khaùc, theâm vaø caûi tieán daàn caùc cô caáu ñieàu
khieån, caøng ngaøy maùy caøng thay ñoåi vaø caøng tieán boä vaø trôû
thaønh maùy baùn töï ñoäng, roài töï ñoäng.
Naêm 1712 thôï cô khí ngöôøi Nga NARTOP ñaõ thieát keá maùy
tieän cheùp hình ñeå tieän caùc chi tieát ñònh hình. Vieäc cheùp
hình theo maãu ñöôïc tieán haønh töï ñoäng, chuyeån ñoäng doïc
cuûa baøn dao laø do baùnh raêng – thanh raêng thöïc hieän. Vaø
ñeán naêm 1798 Henry Nandsley ôû nöôùc Anh môùi duøng vít –
Ñai oùc ñeå dòch baøn maùy.
Naêm 1873 Spender ñaõ cheá taïo maùy tieän töï ñoäng coù oå caáp
phoâi vaø truïc phaân phoái vôùi cam ñóa vaø cam thuøng.
Ñeán naêm 1880 thì nhieàu haõng treân theá giôùi nhö: Pittler,
ludwig, lowe( ñöùc ), RSA( Anh ) … Ñaõ cheá taïo maùy tieän töï
ñoäng Rôvonve duøng phoâi theùp thanh. Sau ñoù xuaát hieän
maùy tieän töï ñoäng tieân doïc ñònh hình.
Vaøo ñaàu theá kæ 20 baét ñaàu coù maùy töï ñoäng nhieàu truïc
chính, maùy töï ñoäng toå hôïp vaø ñöôøng daây töï ñoäng.
Ngaøy nay nhieàu nöôùc tieân tieán treân theá giôùi ñaõ coù nhieàu
ñöôøng daây töï ñoäng phaân xöôûng töï ñoäng vaø caû nhaø maùy töï ñoäng
gia coâng caùc saûn phaåm haøng loaït lôùn, haøng khoái nhö voøng bi,
pittong, choát aéc …
Ñeå aùp duïng töï ñoäng hoaù vaøo ñieàu kieän saûn xuaát haøng loaït
nhoû vaø saûn xuaát ñôn chieác khi maø soá löôïng chi tieát trong loaït ít
- maø chuûng loaïi laïi nhieàu, ngöôøi ta ñaõ duøng maùy ñieàu khieån theo
chöông trình soá. Maùy naøy cho pheùp ñieàu chænh maùy nhanh khi
chuyeån sang gia coâng loaït chi tieát khaùc. Böôùc phaùt trieån tieáp
theo laø söï xuaát hieän cuûa trung taâm gia coâng maø ñaëc ñieåm cuûa noù
laø coù oå tröõ duïng cuï ñeå thay theá theo trình töï gia coâng.
Nhöõng naêm gaàn ñaây treân theá giôùi ñaëc bieät laø caùc nöôùc tö
baûn coù khuynh höôùng maïnh heä thoáng saûn xuaát linh hoaït. Öu
ñieåm noåi baät cuûa noù laø heä soá söû duïng thieát bò cao ( 85%), naêng
suaát cao vaø tính linh hoaït raát cao. Noù ñöôïc aùp duïng roäng raõi
trong caùc ngaønh coâng nghieäp maùy coâng cuï, maùy oâ toâ, maùy keùo
vaø coâng nghieäp haøng khoâng… Trong heä thoáng saûn xuaát linh hoaït
coù theå aùp duïng töï ñoäng hoaù toaøn boä quaù trình saûn xuaát töø coâng
ñoaïn thieát keá töï ñoäng chi tieát, thieát keá töï ñoäng qui trình coâng
ngheä, thieát keá töï ñoäng chöông trình gia coâng, töï ñoäng ñieàu khieån
quaù trình saûn xuaát, töï ñoäng kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm …Ñaây
laø hình thöùc töï ñoäng hoaù tieán boä nhaát ñöa laïi hieäu quaû kinh teá raát
lôùn.
Sau khi ñaõ tìm hieåu noù moät caùch kyõ löôõng keát hôïp ñeå thieát
keá saûn phaåm cho raép raùp ñoù cuõng laø vaán ñeà cuõng quan troïng vì
tröôùc khi thieát keá moät daây chuyeàn saûn xuaát naøo ñoù ngöôøi thieát
keá phaûi naém roõ saûn phaåm vaø caùc thuoäc tính cuûa noù, öu ñieåm nhö
theá naøo, keát caáu ra laøm sao ñeå vieäc töï ñoäng hoaù saûn phaåm ñöôïc
deã daøng. Do ñoù ta ñi xem xeùt vaán ñeà thieát keá saûn phaåm cho raép
raùp töï ñoäng.
nguon tai.lieu . vn
