Xem mẫu
Thích ứng - Tp. Hồ Chí Minh
Hướng dẫn về Quy hoạch và Thiết kế đô thị
thích ứng với biến đổi khí hậu cho Tp. Hồ
Chí Minh/ Việt Nam
Trong khuôn khổ của Dự Án Nghiên cứu Siêu đô thị Tp. HCM,
hợp tác với Sở Quy Hoạch Kiến Trúc Tp. HCM
Nhà xuất bản
Trường Đại Học Kĩ thuật Brandenburg Cottbus
Khoa Quy Hoạch Và Thiết Kế Không Gian
Giáo sư Frank Schwartze
© 2013 Trường Đại Học Kĩ thuật Brandenburg Cottbus
ISBN 978-3-00-042085-6
Thực hiện bởi
Trường ĐH Kĩ thuật Brandenburg Cottbus (BTU Cottbus)/ CHLB Đức
Khoa Quy Hoạch Và Thiết Kế Không Gian
Jana Warnatzsch, Huỳnh Lê Hải Châu, Frank Schwartze, Ronald Eckert, Moritz
Maikämper
với sự đóng góp bởi Hagen Schwägerl, Daniel Schöne, Florian Ibold, Robert Atkinson
và
Sở Quy Hoạch Kiến trúc TP. Hồ Chí Minh (DPA)
Lý Khánh Tâm Thảo, Hoàng Tùng, Nguyễn Anh Tuấn
Địa chỉ tải về
Trường Đại Học Kĩ thuật Brandenburg Cottbus
Khoa Quy Hoạch Và Thiết Kế Không Gian
Konrad - Wachsmann - Allee 4
03046 Cottbus, Germany
Tel: (0049) 0355 - 69 - 3048
Telefax: (0049) 0355 - 69 - 3046
Web: www.tu-cottbus.de
Email: ls_stadtplanung@tu-cottbus.de
Website của dự án Nghiên cứu Siêu Đô Thị TP. Hồ Chí Minh:
Bằng tiếng Việt:
http://www.tu-cottbus.de/projekte/de/megacity-hcmc/urban-development/overview/
2013_edition_guidelines_on_climate_change_adapted_urban_planning_and_design_
VN.pdf
Bằng tiếng Anh:
http://www.tu-cottbus.de/projekte/de/megacity-hcmc/urban-development/overview/
2013_edition_guidelines_on_climate_change_adapted_urban_planning_and_design_
ENG.pdf
Lời cảm ơn
Bản Hướng dẫn này được thiết kế và chuẩn bị trong Gói nghiên cứu 7 “Khu dân cư thích
ứng với biến đổi khí hậu và tiết kiệm năng lượng”, trong khuôn khổ dự án nghiên cứu
“Quy hoạch đô thị và quy hoạch môi trường tích hợp cho thích ứng của TP Hồ Chí Minh
với biến đổi khí hậu”. Dự án được tài trợ bởi Bộ về Giáo dục và Nghiên cứu nước Cộng
Hòa Liên Bang Đức trong chương trình “Các thành phố lớn của tương lai”.
Thích ứng - Tp. Hồ Chí Minh
Hướng dẫn về Quy hoạch và Thiết kế đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu
Lời mở đầu
Với vai trò đầu tàu trong đa giác chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của vùng, Thành phố Hồ Chí
Minh đã trở thành trung tâm kinh tế và văn hóa lớn của cả nước. Thành phố Hồ Chí Minh là thành
phố cảng lớn nhất đất nước, là một đầu mối giao thông quan trọng về đường bộ, đường thủy và
đường không, nối liền các tỉnh trong vùng và còn là một cửa ngõ quốc tế.
Về vị trí địa lý, Thành phố nằm ở hạ lưu của hệ thống sông Đồng Nai-Sài Gòn với địa hình tương
đối bằng phẳng, chế độ thuỷ văn, thuỷ lực của kênh rạch và sông ngòi không những chịu ảnh
hưởng mạnh của thuỷ triều biển Đông mà còn chịu tác động rất rõ nét của việc khai thác các bậc
thang hồ chứa ở thượng lưu hiện nay và trong tương lai.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu, thích ứng với biến đổi khí hậu trở nên một thách thức
quan trọng đối với quản lý quy hoạch đô thị thành phố. Thực vậy, biến đổi khí hậu đã bắt đầu tác
động trực tiếp đến đời sống người dân đô thị như ngập lụt, đảo nhiệt đô thị, thời tiết bất thường…
Những nguy cơ này đang gia tăng nhanh chóng và trở thành nhân tố quan trọng đối với quy hoạch
đô thị. Cụ thể là, vấn đề sử dụng năng lượng hiệu quả và thích ứng với biến đổi khí hậu cần được
cải thiện trong quy hoạch đô thị.
Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2025 đã được Thủ tướng
Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 24/QĐ-TTg ngày 06/01/2010. Trong lần điều chỉnh này, quy
hoạch chung thành phố đã được xây dựng trên cách tiếp cận đối với các điều kiện tự nhiên về địa
chất, thủy văn… kết hợp với định hướng phát triển kinh tế-xã hội thành phố. Tuy nhiên cho đến nay,
chưa có các quy định hay hướng dẫn để cụ thể hóa các định hướng cơ bản liên quan vấn đề phù
hợp điều kiện tự nhiên, thích ứng biến đổi khí hậu trong quy hoạch chung thành phố.
Bản Hướng dẫn Quy hoạch đô thị thích ứng biến đổi khí hậu cho thành phố Hồ Chí Minh này là một
trong những cách tiếp cận tiên phong để đưa các định hướng trên thành hướng dẫn, khuyến nghị
cho công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết.
Bản Hướng dẫn này tập trung vào các biện pháp thích ứng đối với ngập lụt và khí hậu đô thị trong
quy hoạch đô thị trên địa bàn thành phố; hướng tới việc hỗ trợ tích hợp các khía cạnh khác nhau
đặc biệt là các quan tâm về môi trường trong việc lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch đô thị cũng
như phối hợp các loại quy hoạch với nhau.
Bản Hướng dẫn này được đúc kết từ các nghiên cứu hợp tác giữa Sở Quy hoạch-Kiến trúc và
Trường Đại học Kỹ thuật Cottbus trong khuôn khổ Dự án nghiên cứu Megacity Thành phố Hồ Chí
Minh; nội dung nghiên cứu được trình bày trong cuốn Sổ tay Quy hoạch đô thị thích ứng biến đổi khí
hậu cho thành phố Hồ Chí Minh.
Đây cũng là một nội dung trong chương trình hành động của Sở Quy hoạch-Kiến trúc tham gia
vào Kế hoạch hành động Ứng phó biến đổi khí hậu của thành phố Hồ Chí Minh, là một phần của
Chương trình Mục tiêu Quốc gia về Ứng phó Biến đổi khí hậu.
Chúng tôi mong rằng những nội dung cô đọng của bản Hướng dẫn này sẽ giúp ích các nhà hoạch
định chính sách, các sở ban ngành liên quan, chính quyền địa phương, ban quản lý các khu chức
năng đô thị, các đơn vị tư vấn quy hoạch-kiến trúc, các nhà đầu tư phát triển dự án và cộng đồng
người dân trong việc hiện thực quy hoạch đô thị thành phố theo hướng phát triển bền vững, thích
ứng biến đổi khí hậu.
ThS. KTS. Trần Chí Dũng
Giám đốc Sở Quy hoạch-Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh
Hướng dẫn về Quy hoạch và Thiết kế đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu
Thích ứng - Tp. Hồ Chí Minh
1
2
Thích ứng - Tp. Hồ Chí Minh
Hướng dẫn về Quy hoạch và Thiết kế đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu
Giải thích kí hiệu
Danh sách các Hình Ảnh và Bảng Biểu
4
5
Giới thiệu chung
Mục đích của quyển Hướng dẫn
Đối tượng
Nội dung và cấu trúc
Sự liên quan với các tài liệu khác
I. Quản Lý Ngập Lụt Đô Thị
6
6
6
7
Bước 1: Các quy định trong vùng ngập lụt
Bước 2A: Quy hoạch sử dụng đất trong vùng ngập lụt
Bước 2B: Chống lũ cho công trình trong “Khu xây dựng có
kiểm soát”
Bước 3A: Giải pháp chống ngập mang tích chất công trình cho
khu đô thị trọng điểm
Bước 3B: Tôn nền cho các khu dự án đô thị trọng điểm
Bước 4: Quản lý nước mặt
10
11
12
13
14
15
II. Quản Lý Sự Tăng Nhiệt Độ
Bước 1: Những quy định cho toàn khu
Bước 2: Giảm nhiệt độ môi trường ở cấp dự án
Bước 3: Sự phối hợp giữa giải pháp thiết kế cảnh quan và giải
pháp kiến trúc
20
20
22
Phụ Lục
Hướng dẫn chung của phần “Quản lý nước mặt”
Tổng quan của Bản Hướng Dẫn theo các cấp độ quản lý
Tài Liệu Tham Khảo
Hướng dẫn về Quy hoạch và Thiết kế đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu
24
27
29
Thích ứng - Tp. Hồ Chí Minh
3
nguon tai.lieu . vn
Hướng dẫn về Quy hoạch và Thiết kế đô thị
thích ứng với biến đổi khí hậu cho Tp. Hồ
Chí Minh/ Việt Nam
Trong khuôn khổ của Dự Án Nghiên cứu Siêu đô thị Tp. HCM,
hợp tác với Sở Quy Hoạch Kiến Trúc Tp. HCM
Nhà xuất bản
Trường Đại Học Kĩ thuật Brandenburg Cottbus
Khoa Quy Hoạch Và Thiết Kế Không Gian
Giáo sư Frank Schwartze
© 2013 Trường Đại Học Kĩ thuật Brandenburg Cottbus
ISBN 978-3-00-042085-6
Thực hiện bởi
Trường ĐH Kĩ thuật Brandenburg Cottbus (BTU Cottbus)/ CHLB Đức
Khoa Quy Hoạch Và Thiết Kế Không Gian
Jana Warnatzsch, Huỳnh Lê Hải Châu, Frank Schwartze, Ronald Eckert, Moritz
Maikämper
với sự đóng góp bởi Hagen Schwägerl, Daniel Schöne, Florian Ibold, Robert Atkinson
và
Sở Quy Hoạch Kiến trúc TP. Hồ Chí Minh (DPA)
Lý Khánh Tâm Thảo, Hoàng Tùng, Nguyễn Anh Tuấn
Địa chỉ tải về
Trường Đại Học Kĩ thuật Brandenburg Cottbus
Khoa Quy Hoạch Và Thiết Kế Không Gian
Konrad - Wachsmann - Allee 4
03046 Cottbus, Germany
Tel: (0049) 0355 - 69 - 3048
Telefax: (0049) 0355 - 69 - 3046
Web: www.tu-cottbus.de
Email: ls_stadtplanung@tu-cottbus.de
Website của dự án Nghiên cứu Siêu Đô Thị TP. Hồ Chí Minh:
Bằng tiếng Việt:
http://www.tu-cottbus.de/projekte/de/megacity-hcmc/urban-development/overview/
2013_edition_guidelines_on_climate_change_adapted_urban_planning_and_design_
VN.pdf
Bằng tiếng Anh:
http://www.tu-cottbus.de/projekte/de/megacity-hcmc/urban-development/overview/
2013_edition_guidelines_on_climate_change_adapted_urban_planning_and_design_
ENG.pdf
Lời cảm ơn
Bản Hướng dẫn này được thiết kế và chuẩn bị trong Gói nghiên cứu 7 “Khu dân cư thích
ứng với biến đổi khí hậu và tiết kiệm năng lượng”, trong khuôn khổ dự án nghiên cứu
“Quy hoạch đô thị và quy hoạch môi trường tích hợp cho thích ứng của TP Hồ Chí Minh
với biến đổi khí hậu”. Dự án được tài trợ bởi Bộ về Giáo dục và Nghiên cứu nước Cộng
Hòa Liên Bang Đức trong chương trình “Các thành phố lớn của tương lai”.
Thích ứng - Tp. Hồ Chí Minh
Hướng dẫn về Quy hoạch và Thiết kế đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu
Lời mở đầu
Với vai trò đầu tàu trong đa giác chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của vùng, Thành phố Hồ Chí
Minh đã trở thành trung tâm kinh tế và văn hóa lớn của cả nước. Thành phố Hồ Chí Minh là thành
phố cảng lớn nhất đất nước, là một đầu mối giao thông quan trọng về đường bộ, đường thủy và
đường không, nối liền các tỉnh trong vùng và còn là một cửa ngõ quốc tế.
Về vị trí địa lý, Thành phố nằm ở hạ lưu của hệ thống sông Đồng Nai-Sài Gòn với địa hình tương
đối bằng phẳng, chế độ thuỷ văn, thuỷ lực của kênh rạch và sông ngòi không những chịu ảnh
hưởng mạnh của thuỷ triều biển Đông mà còn chịu tác động rất rõ nét của việc khai thác các bậc
thang hồ chứa ở thượng lưu hiện nay và trong tương lai.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu, thích ứng với biến đổi khí hậu trở nên một thách thức
quan trọng đối với quản lý quy hoạch đô thị thành phố. Thực vậy, biến đổi khí hậu đã bắt đầu tác
động trực tiếp đến đời sống người dân đô thị như ngập lụt, đảo nhiệt đô thị, thời tiết bất thường…
Những nguy cơ này đang gia tăng nhanh chóng và trở thành nhân tố quan trọng đối với quy hoạch
đô thị. Cụ thể là, vấn đề sử dụng năng lượng hiệu quả và thích ứng với biến đổi khí hậu cần được
cải thiện trong quy hoạch đô thị.
Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2025 đã được Thủ tướng
Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 24/QĐ-TTg ngày 06/01/2010. Trong lần điều chỉnh này, quy
hoạch chung thành phố đã được xây dựng trên cách tiếp cận đối với các điều kiện tự nhiên về địa
chất, thủy văn… kết hợp với định hướng phát triển kinh tế-xã hội thành phố. Tuy nhiên cho đến nay,
chưa có các quy định hay hướng dẫn để cụ thể hóa các định hướng cơ bản liên quan vấn đề phù
hợp điều kiện tự nhiên, thích ứng biến đổi khí hậu trong quy hoạch chung thành phố.
Bản Hướng dẫn Quy hoạch đô thị thích ứng biến đổi khí hậu cho thành phố Hồ Chí Minh này là một
trong những cách tiếp cận tiên phong để đưa các định hướng trên thành hướng dẫn, khuyến nghị
cho công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết.
Bản Hướng dẫn này tập trung vào các biện pháp thích ứng đối với ngập lụt và khí hậu đô thị trong
quy hoạch đô thị trên địa bàn thành phố; hướng tới việc hỗ trợ tích hợp các khía cạnh khác nhau
đặc biệt là các quan tâm về môi trường trong việc lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch đô thị cũng
như phối hợp các loại quy hoạch với nhau.
Bản Hướng dẫn này được đúc kết từ các nghiên cứu hợp tác giữa Sở Quy hoạch-Kiến trúc và
Trường Đại học Kỹ thuật Cottbus trong khuôn khổ Dự án nghiên cứu Megacity Thành phố Hồ Chí
Minh; nội dung nghiên cứu được trình bày trong cuốn Sổ tay Quy hoạch đô thị thích ứng biến đổi khí
hậu cho thành phố Hồ Chí Minh.
Đây cũng là một nội dung trong chương trình hành động của Sở Quy hoạch-Kiến trúc tham gia
vào Kế hoạch hành động Ứng phó biến đổi khí hậu của thành phố Hồ Chí Minh, là một phần của
Chương trình Mục tiêu Quốc gia về Ứng phó Biến đổi khí hậu.
Chúng tôi mong rằng những nội dung cô đọng của bản Hướng dẫn này sẽ giúp ích các nhà hoạch
định chính sách, các sở ban ngành liên quan, chính quyền địa phương, ban quản lý các khu chức
năng đô thị, các đơn vị tư vấn quy hoạch-kiến trúc, các nhà đầu tư phát triển dự án và cộng đồng
người dân trong việc hiện thực quy hoạch đô thị thành phố theo hướng phát triển bền vững, thích
ứng biến đổi khí hậu.
ThS. KTS. Trần Chí Dũng
Giám đốc Sở Quy hoạch-Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh
Hướng dẫn về Quy hoạch và Thiết kế đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu
Thích ứng - Tp. Hồ Chí Minh
1
2
Thích ứng - Tp. Hồ Chí Minh
Hướng dẫn về Quy hoạch và Thiết kế đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu
Giải thích kí hiệu
Danh sách các Hình Ảnh và Bảng Biểu
4
5
Giới thiệu chung
Mục đích của quyển Hướng dẫn
Đối tượng
Nội dung và cấu trúc
Sự liên quan với các tài liệu khác
I. Quản Lý Ngập Lụt Đô Thị
6
6
6
7
Bước 1: Các quy định trong vùng ngập lụt
Bước 2A: Quy hoạch sử dụng đất trong vùng ngập lụt
Bước 2B: Chống lũ cho công trình trong “Khu xây dựng có
kiểm soát”
Bước 3A: Giải pháp chống ngập mang tích chất công trình cho
khu đô thị trọng điểm
Bước 3B: Tôn nền cho các khu dự án đô thị trọng điểm
Bước 4: Quản lý nước mặt
10
11
12
13
14
15
II. Quản Lý Sự Tăng Nhiệt Độ
Bước 1: Những quy định cho toàn khu
Bước 2: Giảm nhiệt độ môi trường ở cấp dự án
Bước 3: Sự phối hợp giữa giải pháp thiết kế cảnh quan và giải
pháp kiến trúc
20
20
22
Phụ Lục
Hướng dẫn chung của phần “Quản lý nước mặt”
Tổng quan của Bản Hướng Dẫn theo các cấp độ quản lý
Tài Liệu Tham Khảo
Hướng dẫn về Quy hoạch và Thiết kế đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu
24
27
29
Thích ứng - Tp. Hồ Chí Minh
3