- Trang Chủ
- Kiến trúc - Xây dựng
- Sử dụng phương pháp AHP phân tích thứ bậc các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ thi công công trình thủy lợi - huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau
Xem mẫu
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2020. ISBN: 978-604-82-3869-8
SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP AHP PHÂN TÍCH THỨ BẬC
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TIẾN ĐỘ THI CÔNG
CÔNG TRÌNH THỦY LỢI - HUYỆN PHÚ TÂN, TỈNH CÀ MAU
Lê Trung Thành1, Phạm Tiến Bình2
1
Phân hiệu trường Đại học Thủy lợi, email: Thanh@tlu.edu.vn
2
Trung tâm Quản lý, khai thác công trình thủy lợi Cà Mau
1. GIỚI THIỆU CHUNG phương pháp phân tích thứ bậc Analytic
Trong những năm qua, thực trạng công tác Hierarchy Process (AHP) [4] để xếp loại mức
quản lý nhà nước tại các dự án công trình độ ảnh hưởng của các yếu tố. Dựa trên kết
thủy lợi trên địa bàn huyện Phú Tân, tỉnh Cà quả đó, các đơn vị quản lý sẽ thuận lợi hơn
Mau đã có nhiều cải thiện và nhiều thành tích trong việc đề xuất các giải pháp quản lý tiến
đạt được. Tuy nhiên, để các công trình đảm độ thực hiện các dự án tại địa phương.
bảo về chất lượng, tiến độ, đem lại hiệu quả
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
về kinh tế - xã hội, vẫn còn nhiều vấn đề cần
phải xem xét, đánh giá cũng như phân tích để Mục tiêu của nghiên cứu là xác định các
tìm hướng khắc phục. Trong đó, việc tiến độ yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ thi công công
thi công các công trình bị kéo dài là một vấn trình thủy lợi và xếp hạng các yếu tố được
đề nổi lên cần biện pháp giải quyết sớm. xác định. Trên cơ sở lấy ý kiến từ những
Tiến độ thi công chậm có thể do nhiều chuyên gia trong ngành xây dựng công trình
nguyên nhân khác nhau như: thời gian thực thủy lợi, một bảng câu hỏi thô được hình
hiện đền bù giải phóng mặt bằng chậm; tiến thành và gửi đến các cá nhân để phỏng vấn
độ bàn giao mặt bằng không đáp ứng được về các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ thi công
tiến độ thi công; lựa chọn nhà thầu không công trình thủy lợi. Sau đó phân tích, đánh
đáp ứng được yêu cầu của dự án; một số giá, loại bỏ các yếu tố thừa, bổ sung các yếu
nhà thầu thi công không huy động được tố thiếu đối với bảng câu hỏi thô. Cuối cùng
máy móc, nhân lực như yêu cầu trong hợp một bảng câu hỏi hoàn chỉnh được hình thành
đồng, hoặc năng lực tài chính yếu, một số để đánh giá tầm ảnh hưởng của các yếu tố
còn phải đi thuê lại các nhà thầu phụ,… nên đến tiến độ thi công công trình thủy lợi bằng
ảnh hưởng tới tiến độ, thường phải kéo dài phương pháp phân tích thứ bậc AHP.
thời gian gây nhiều thiệt hại cho nhà nước, Qua phân tích thực trạng tiến độ thi công
người dân [3]. công trình thủy lợi tại huyện Phú Tân tỉnh Cà
Để đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án Mau và dựa trên việc thu thập ý kiến chuyên
công trình thủy lợi trên địa bàn huyện Phú gia hoạt động cùng lĩnh vực cho thấy các
Tân, tỉnh Cà Mau nhằm sớm phát huy hiệu nhóm yếu tố tác động đến tiến độ thi công
quả đầu tư và đáp ứng được kỳ vọng của công trình bao gồm 4 nhóm: Nhóm yếu tố về
người dân trong điều kiện biến đổi khí hậu và năng lực chủ thể tham gia; Nhóm yếu tố về
nước biển dâng như hiện nay là rất cần thiết. nguồn vốn; Nhóm yếu tố về giải phóng mặt
Với mục tiêu như vậy trong nghiên cứu này bằng và nhóm yếu tố về đặc thù công trình.
sẽ phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ Sau khi gửi đi lấy ý kiến về các yếu tố ảnh
thi công công trình thủy lợi sau đó áp dụng hưởng theo 4 nhóm, nghiên cứu đã tập hợp
177
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2020. ISBN: 978-604-82-3869-8
và đề xuất 7 yếu tố ảnh hưởng chính đến tiến Trong việc lấy ý kiến chuyên gia, số lượng
độ thi công công trình thủy lợi như sau: các phiếu khảo sát phải đảm bảo kích thước
- Yếu tố 1: Năng lực và kinh nghiệm tổ tối thiểu ít nhất phải gấp 5 lần số biến trong
chức thi công của nhà thầu phân tích nhân tố [1], [2]. Do vậy, bảng câu
- Yếu tố 2: Công tác giải phóng và bàn hỏi được gửi đến lấy ý kiến 38 chuyên gia có
giao mặt bằng thi công kinh nghiêm lâu năm và nắm rõ về thực trạng
- Yếu tố 3: Công tác kiểm soát chất lượng tiến độ công trình thủy lợi tại tỉnh Cà Mau.
và tiến độ trên công trường Theo phương pháp AHP, để kiểm tra độ
- Yếu tố 4: Khả năng, kinh nghiệm quản lý tin cậy của các phiếu lấy ý kiến chuyên gia
của chủ đầu tư cần phải tính tỷ số nhất quán của dữ liệu
- Yếu tố 5: Khả năng tài chính và cung ứng (Consistency Ratio - CR). Tỷ số này so sánh
vốn của chủ đầu tư mức độ nhất quán với tính khách quan (ngẫu
- Yếu tố 6: Chất lượng hồ sơ thiết kế và nhiên) của dữ liệu:
khảo sát (tính đầy đủ chính xác) CI
- Yếu tố 7: Mức độ phức tạp và tính chất CR
RI
đặc thù của công trình
Vai trò và mức độ ảnh hưởng của các yếu CI - chỉ số nhất quán (Consistency Index);
tố trên đến tiến độ thi công công trình thủy RI - chỉ số ngẫu nhiên (Random Index)
lợi là không giống nhau, do đó cần phải xác n
CI max
định trọng số của các yếu tố theo phương n 1
pháp phân tích thứ bậc AHP. Đây là phương N - số chỉ tiêu
pháp được phát triển bởi Thomas L.Saaty từ max - giá trị riêng của ma trận so sánh các
những năm 1970. Phương pháp AHP dựa yếu tố được xác định theo công thức:
trên kết quả việc lấy ý kiến chuyên gia để xây
j 1 aij .w j
n
dựng một hệ thống các cặp ma trận so sánh max
giữa các yếu tố ảnh hưởng khác nhau. Theo w1
đó mỗi yếu tố sẽ được so sánh trực tiếp với Đối với mỗi một ma trận so sánh cấp n,
các yếu tố khác để xác định tầm quan trọng Saaty [2] đã thử nghiệm tạo ra các ma trận
của chúng. ngẫu nhiên và tính ra chỉ số RI (chỉ số ngẫu
Kết quả của phương pháp AHP sẽ xác định nhiên) tương ứng với các cấp ma trận. Với 38
được trọng số của từng yếu tố và sắp xếp phiếu thu về, sau khi lập các ma trận so sánh
chúng theo mức độ ảnh hưởng. Để tiến hành vá tính chỉ số CI và CR cho thấy hệ số max =
nghiên cứu, cần phải lập bảng câu hỏi so sánh 7,43; Chỉ số nhất quán CI = 0,045 và tỉ số
mức độ ảnh hưởng của từng cặp yếu tố với nhất quán CR = 0,05, thỏa mãn điều kiện CR
nhau. Theo thuật toán của phương pháp AHP < 0,1, như vậy kết quả lấy ý kiến chuyên gia
mức độ so sánh hay còn gọi là thang đo được là đồng nhất và đảm bảo độ tin cậy.
chia các cấp như bảng 1.
Bảng 1. Bảng chấm điểm mức độ ảnh hưởng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
khi so sánh 2 yếu tố trong AHP Qua việc lập các ma trận so sánh các yếu
Điểm số Mức ảnh hưởng tố, ma trận tính trọng số và ma trận tính hệ số
CI và CR ra được kết quả điều tra khảo sát
1 Ảnh hưởng như nhau
lấy ý kiến các chuyên gia. Theo đó, tiến độ
3 Ảnh hưởng hơn vừa phải thi công công trình thủy lợi chịu ảnh hưởng
5 Ảnh hưởng hơn nhiều chính bởi các yếu tố sắp xếp theo mức độ
7 Ảnh hưởng hơn rất nhiều
như sau:
1 - Năng lực và kinh nghiệm tổ chức thi
9 Ảnh hưởng vô cùng công của nhà thầu giữ mức 29%
178
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2020. ISBN: 978-604-82-3869-8
2 - Khả năng và kinh nghiệm quản lý của sát ban đầu thiếu chính xác, không đầy đủ
chủ đầu tư giữ mức 24.4% nên khi đưa vào thực hiện phải điều chỉnh, bổ
3 - Chất lượng hồ sơ thiết kế và khảo sát sung nhiều lần. Công tác giám sát khảo sát
(tính đầy đủ chính xác) mức 17.8% địa chất không tốt nên các báo cáo địa chất
4 - Công tác kiểm soát chất lượng và tiến không đầy đủ và chưa chính xác, dẫn đến khi
độ thi công trên công trường giữa các bên thi công công trình lại phải xử lý và bổ sung.
mức 9.2%
5 - Khả năng tài chính và cung ứng vốn 4. KẾT LUẬN
của chủ đầu tư mức 8.9% Thông qua việc đánh giá thực trạng tiến độ
6 - Công tác và bàn giao giải phóng mặt thi công công trình thủy lợi tại huyện Phú
bằng thi công mức 8.6% Tân kết hợp với phương pháp phân tích thứ
7 - Mức độ phức tạp và tính chất đặc thù bậc AHP dựa trên kết quả việc lấy ý kiến
của công trình - 2.1% chuyên gia để xây dựng một hệ thống các cặp
Thực trạng công tác quản lý tiến độ thi ma trận so sánh giữa các yếu tố ảnh hưởng
công công trình thủy tại huyện Phú Tân trong khác nhau, kết quả nghiên cứu đã chỉ ra các
5 năm gần đây cho thấy tỷ lệ công trình chậm yếu tố ảnh hưởng mạnh đến tiến độ thi công
tiến độ chiếm tỷ lệ lớn từ 20 đến 40%. Cụ thể sắp xếp theo thứ tự là: Năng lực và kinh
năm 2015, 7/17 công trình bị chậm tiến độ 07 nghiệm tổ chức thi công của nhà thầu; Khả
công trình, chiếm tỷ lệ 41,18%. Năm 2018 là năng và kinh nghiệm quản lý của chủ đầu tư
năm có tỷ lệ chậm tiến độ thấp nhất 3/22 chiếm và Chất lượng hồ sơ thiết kế và khảo
công trình chậm tiến độ chiếm tỷ lệ 13,63%. sát (tính đầy đủ chính xác). Ngoài ra còn các
Phân tích các công trình chậm tiến độ chỉ ra yếu tố khác cũng ảnh hưởng đáng kể đến tiến
nguyên nhân thời gian thi công bị kéo dài là độ thi công công trình thủy lợi bao gồm:
do công tác quản lý của nhà nước một số bộ Công tác kiểm soát chất lượng và tiến độ thi
phận tổ chức, chủ đầu tư, nhà thầu tư vấn, công trên công trường giữa các bên; Khả
nhà thầu thi công, nhà thầu giám sát còn hạn năng tài chính và cung ứng vốn của chủ đầu
chế về năng lực. tư; Công tác và bàn giao giải phóng mặt bằng
Nguyên nhân ảnh hưởng đến chậm tiến độ thi công; Mức độ phức tạp và tính chất đặc
thi công lớn nhất là nhà thầu thi công không thù của công trình
giám sát chặt chẽ, buông lỏng, thiếu sự kiểm
soát, kiểm tra nên chưa đáp ứng được tiến độ. 5. TÀ LIỆU THAM KHẢO
Một số nhà thầu thi công có năng lực tài
[1] Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J.,
chính cũng như phương tiện thi công không
Anderson, R.E. and Tatham, R.L. 2009.
đảm bảo, không đúng như hồ sơ năng lực. Análise Multivariada de Dados, 6a. ed.,
Nhận nhiều công trình ở nhiều địa bàn khác Bookman, Porto Alegre.
nhau nhưng phương tiện ít nên không thể [2] Hoàng Trọng, Chu Nguyễn Mộng Ngọc.
điều hành đúng tiến độ. 2008. Phân tích dữ liệu nghiên cứu với
Kết hợp với nguyên nhân trên là khả năng SPSS 1&2, Nhà xuất bản Hồng Đức
quản lý của chủ đầu tư còn hạn chế, thiếu [3] Nguyễn Trọng Tư. 2018. Bài giảng Quản lý
nhân lực và hầu hết các công trình có giá trị tiến độ xây dựng. Đại học Thủy lợi
nhỏ, nằm rải rác nhiều địa bàn cách xa nên [4] Saaty, L.T. 1980. The Analytic Hierarchy
việc quản lý, giám sát gặp khó khăn. Process, New York, McGraw-Hill
Một nguyên nhân nữa là năng lực một số International
đơn vị tư vấn chưa đạt yêu cầu, công tác khảo
179
nguon tai.lieu . vn
