Xem mẫu
- Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam L
- M CL C
0 &/ & LL
&É& &+ 9, 7 7 7 LLL
7Ð0 7 7
48 1 /ë 0Ñ, 75 1* 9 3+É7 75, 1 Ñ 7+ 9, 7 1$0
1.1 CÁC CHÍNH SÁCH Ô TH
1.3 QU N LÝ Ô TH
1.4 DI N ÀN TH O LU N NÂNG CAO N NG L C
2. C N NÂNG CAO N NG L C CHO NH NG AI? KHÍA C NH C U?
2.1 H TH NG TÍN CH VÀ CH T L NG ÀO T O
2.2 C P QU C GIA
C P T NH
&iF QKj OmQK R Yj QK QJ QJ L UD TX\ W QK FK W FK Yj SKy FK W FK
-
&iF JLiP F SKy JLiP F
- FiF V WU F WKX F W QK
7U QJ 3Ky
- FiF SKzQJ F S W QK
&iF QKkQ YLrQ WK Nì F D OmQK R
C P QU N/HUY N
I U PH I
H NG T I CÁCH TI P C N THEO NHU C U TH TR NG
&81* 1* +, 1 7 , 9 3+É7 75, 1 1 1* / & 9, 7 1$0
3.1 M T CUNG VÀ QUY N S H U
3.2 CÁC C QUAN CUNG NG ÀO T O
/ 75Ï1+ 1Ç1* &$2 1 1* / & 9, 7 1$0
4.1 QUÁ TRÌNH PHÁT TRI N N NG L C
4.2 CÁC NHÓM IT NG VÀ CH
& S TX F JLD
& S W QKF S TX QKX\ Q
4.3 CÁC C QUAN CUNG NG ÀO T O
4.4 K HO CH HÀNH NG
4.5 VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHI M
Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam LL
- CÁC CH VI T T T
ACVN Hi p h i các ô th Vi t Nam
AITCV Vi n Công ngh Châu Á – Trung tâm t i Vi t Nam
AMCC H c vi n ào t o Cán b Qu n lý Xây d ng và ô th
CB Nâng cao n ng l c
CDS Chi n l c Phát tri n ô th
DANIDA T ch c H p tác Phát tri n an M ch
DARD S Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn
DOC S Xây d ng
DOF S Tài chính
DOHA S N iV
DOT S Giao thông
DONRE S Tài Nguyên và Môi tr ng
DOLISA S Lao ÿ ng, Th ng binh và Xã h i
DPA S Ki n trúc Quy ho ch
DPI S K ho ch ut
DSI Vi n Chi n l c Phát tri n
DUD C c Phát tri n ô th
GoV Chính ph Vi t Nam
GTZ T ch c H p tác K thu t CHLB c
IHS Vi n Nghiên c u Nhà và Phát tri n ô th
MARD B Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn
MOC B Xây d ng
MOF B Tài chính
MOHA B N iV
MOLISA B Lao ng, Th ng binh và Xã h i
MONRE B Tài nguyên và Môi tr ng
MOT B Giao thông V n T i
MPI B K ho ch và ut
Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam LLL
- MSIP K ho ch ut a ngành
VIAP Vi n Ki n trúc, Quy ho ch ô th và Nông thôn
PC y ban Nhân Dân
SDC C quan H p tác Phát tri n Thu S
SEDP Quy ho ch Phát tri n Kinh t xã h i
SEMLA Ch ng trình Qu n lý t ÿai và Qu n lý Môi tr ng b n v ng
SIDA C quan H p tác Phát tri n Th y i n
TUPWS Giao thông và d ch v Công trình công c ng ÿô th
Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam LY
- 0. TÓM T T
Phát tri n n ng l c là m t nhi m v ph c t p, ÿ c bi t trong l nh v c Qu n lý Môi tr ng và
Phát tri n ô th (ÿ c ÿ c p ÿ n trong báo cáo này b ng thu t ng Qu n lý ô th 1) Vi t
Nam.
Báo cáo Giám sát Toàn c u c a Ngân hàng Th gi i rà soát l i nh ng thành t u ÿã ÿ t ÿ c
theo các m c tiêu Phát tri n Thiên niên k , ví d nh nh ng c i thi n trong l nh v c qu n lý khu
v c công và trong các c quan nhà n c (nh ng ch s v n ng l c c a khu v c công) ÿã b
t t h u so v i nh ng ch tiêu khác trong m c tiêu phát tri n Thiên niên k . N ng l c qu c gia
ÿ y ÿ là m t trong các nhân t c b n ÿang còn thi u trong nh ng n l c hi n t i ÿ ÿ t ÿ c
nh ng m c tiêu phát tri n thiên niên k . Báo cáo cho th y nh ng n l c phát tri n t i s th t
b i, n u nh vi c phát tri n n ng l c b n v ng không ÿ c quan tâm nhi u h n. Hi n t i,
nhi u t ch c tài tr và các qu c gia ÿ i tác ÿã nh n th c ÿ c v n ÿ này, nh ÿã ÿ c th
hi n vào n m 2005 trong Công c Paris v Hi u qu c a nh ng kho n vi n tr 2
Nh ng câu h i quan tr ng ÿ c ÿ t ra, ai c n ÿ c phát tri n
n ng l c, và ai s th c hi n quá trình phát tri n n ng l c? Lo i
hình phát tri n n ng l c nào là c n thi t, các ph ng pháp nào là
phù h p và làm th nào ÿ các c quan ÿào t o, các t v n qu n
lý và các ÿ i tác phát tri n ÿóng m t vai trò trong phát tri n n ng
l c?
Báo cáo này c g ng th hi n nh ng n l c hi n t i và trong
t ng lai v Nâng cao n ng l c trong l nh v c ÿô th Vi t Nam.
Báo cáo s phân tích hai khía c nh cung, c u và s ÿ xu t m t
l trình. Báo cáo này ÿ c d a trên vi c rà soát các báo cáo v
nâng cao n ng l c cho các t ch c Vi t Nam, và các cu c
ph ng v n v i các bên liên quan chính, thay m t cho Vi n Nghiên
c u c a Ngân Hàng Th gi i.
+uQK &iF Y Q ÿ
Các c quan nhà n c ch u trách nhi m v phát tri n ÿô th , bao
{ WK "
g m B Tài Nguyên và Môi tr ng, B K ho ch và
&iF JL L SKiS 1kQJ FDR Q QJ u t và B
O F Xây d ng, ÿ i m t v i nh ng khó kh n và s thi u n ng l c. L c
l ng lao ÿ ng các c quan này, t các nhà qu n lý cho ÿ n
các nhân s b c th p nh t, th ng không ÿ c ÿào t o ÿ ho c h p lý ÿ ÿ i m t v i nh ng
thách th c. ào t o Vi t Nam th ng t p trung ch y u vào các quy ÿ nh v pháp lý và hành
chính, không quan tâm ÿ n các nguyên t c qu n lý hi n ÿ i. Các ÿào t o tr c ÿây ÿã t p
trung vào các nhóm nh t ÿ nh và không bao trùm h t các nhà chuyên môn v quy ho ch ÿô th .
ào t o cho các cá nhân c p qu c gia c n t p trung không ch vào vi c gi i thi u nh ng thay
ÿ i trong quan ÿi m làm vi c, t duy, và các ph m ch t “phi k thu t khác” (nh s t tin), mà
còn gi i thi u nh ng cách ti p c n m i và sáng t o trong qu n lý ÿô th .
Theo Báo cáo g n ÿây c a IEG: “S d ng ÿào t o ÿ nâng cao n ng l c cho phát tri n”, m c
dù ÿào t o th ng có tác ÿ ng lên t ng cá nhân ÿ c ÿào t o nh ng không luôn luôn t o ra
1
Quy ho ch và qu n lý các khu v c ÿô th bao g m nhi u l nh v c và m c tiêu, v i s ch ng chéo ÿáng k , ÿ ÿ t ÿ c ch t l ng môi
tr ng, tính hi u qu c a d ch v và s h p tác ch t ch . Trong khuôn kh báo cáo này, chúng tôi nh n th y Qu n lý môi tr ng và Phát
tri n ô th Vi t Nam có th ÿ c ÿ c p ÿ n b ng m t thu t ng chung là Qu n lý ô th .
2
OECD M ng l i U ban H tr Phát tri n Chính quy n ÿô th (GOVNET), i m t v i các thách th c v Nâng cao n ng l c: bài h c kinh
nghi m và các th c ti n t t (2005)
Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam Y
- s thay ÿ i khi h quay tr l i n i làm vi c”. Báo cáo c ng cho r ng: “Thi t k ÿào t o hi u qu
ÿ nâng cao n ng l c không ch xem xét làm th nào ÿ ÿ t ÿ c các m c tiêu ÿào t o m t
cách t t nh t, mà còn quan tâm ÿ n làm th nào ÿ ÿ m b o r ng các h c viên có th áp d ng
nh ng ki n th c ÿã h c t i n i làm vi c và n i dung ÿào t o ÿáp ng các nhu c u v t ch c
và th ch . Nh v y, thi t k ÿào t o t t là quan tr ng ÿ có th thành công trong su t chi u dài
chu i k t qu ÿào t o và ÿánh giá ÿào t o là m t công c quan tr ng ÿ ÿ m b o nh h ng
t t h n các c p th c hi n”.
M i quan h gi a ÿào t o và môi tr ng làm vi c mà h c viên quay tr v là r t quan tr ng.
Chính ph Vi t Nam (GOVN) hi n ÿang tách b ch gi a quy ho ch không gian ÿô th /quy ho ch
xây d ng (B Xây d ng) và Quy ho ch kinh t xã h i (trách nhi m c a B K ho ch u t ).
Các n l c nâng cao n ng l c trong l nh v c qu n lý ÿô th do ÿó v n b phân tán và các cách
ti p c n m i, sáng t o ÿ i v i quy ho ch do ÿó v n ch a ÿ c ti p thu t t.
M c dù môi tr ng làm vi c mang tính truy n th ng, nh ng rõ ràng, có nhu c u ÿ i v i ÿào t o
v Qu n lý ô th L ng ghép, Chi n l c Phát tri n Thành ph nh m t công c m i và h u
ích ÿ i v i các thành ph và s tham gia c a c ng ÿ ng. Các ch ÿ này nên ÿ c gi i thi u
cho các ngành và trong m i ngành t t c các c p. M c dù các nhóm ÿ i t ng có th khác
nhau c ng nh th i gian, n i dung chi ti t và c quan cung ng ÿào t o có th thay ÿ i, nh ng
các ch ÿ c n thi t thì r t gi ng nhau. S gi ng nhau v ch ÿ c a các khóa ÿào t o c n
ÿ c c c u ÿ t o thành m t “tháp ÿào t o” (v i c ng ÿ các khóa ÿào t o khác nhau ÿ i
v i các ÿ i t ng khác nhau) nh m ÿ m b o r ng t t c các c p trong m t t ch c, m t ngành
hay m t c quan nhà n c s hi u rõ h n v các v n ÿ liên quan. i u này s gi m t i ÿa r i
ro khi các chuyên gia bên trong và bên ngoài t ch c n p các b n quy ho ch ho c gi i thi u
các ý t ng mà c p trên c a h (các nhà qu n lý cao c p) không hi u.
Nhóm ÿ i t ng c p qu c gia là các nhân viên qu n lý c p trung t i các b khác nhau liên
quan ÿ n ÿô th , ÿ c bi t là MOC và MPI và ít liên quan h n là MONRE. c p t nh, có 4 nhóm
ÿ i t ng chính c n ÿào t o: Ch t ch và Phó Ch t ch, Các giám ÿ c, các nhà qu n lý và các
nhân viên th ký.
ÿ m b o thành công, các h i th o h ng t i các Ch t ch và Phó ch t ch c n ÿ c t ch c
t t và ÿ c khuy n khích c p cao nh t (c p b tr ng!). Các giám ÿ c và các nhà qu n lý
ÿ u c n có các cách ti p c n qu n lý hi n ÿ i ÿ i v i ÿào t o. Bên c nh ÿó, các nhân viên th
ký, nh ng ng i th ng xuyên gây khó kh n cho các s chuyên môn, c n ÿ c trang b ki n
th c t t h n v nh ng v n ÿ ÿô th . c p qu n, các l p ÿào t o gi ng nh trên là c n thi t
cho các nhóm t ng t - ch t ch và phó ch t ch UBND qu n/huy n, cán b qu n lý các phòng
ban và các nhân viên th ký. T t c các khóa ÿào t o c n nh n m nh vào nh ng k n ng
chung – suy ngh th u ÿáo/sâu s c, t tin,… - nh ng ÿ c bi t là t p trung vào qu n lý ÿô th
sáng t o.
Các khóa ÿào t o c n ÿ c thi t k ÿ nh n m nh nh ng v n ÿ gi ng nhau và khuy n khích
h p tác ÿa l nh v c và nâng cao n ng l c ÿa ngành. Tuy nhiên, nh ng khóa ÿào t o này c n
h ng t i nhu c u, do có s khác bi t r t rõ v n ng l c gi a các ÿô th . Theo nh h th ng ÿ
xu t, các cán b ÿ a ph ng có th l a ch n t m t danh sách các nhà cung ng ÿào t o và
các khóa ÿào t o.
7 FiFK WL S F Q WUX\ Q WK QJ 6DQJ FiFK WL S F Q KL Q ÿ L
&iF NKyD ÿjR W R FKXQJ &iF NKyD ÿjR W R WKHR \rX F X
*LDR WL S Fi QKkQ + F W [D TXD P QJ
-
&iF WL S F Q G D WUrQ ÿjR W R /LrQ K Y L QJKLrQ F X
/ê WKX\ W + QJ V Q SK P
7KHR FKL X G F 7KHR FKL X QJDQJ
Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam
- Các hoàn c nh m i c a ÿô th có ngh a là qu n lý ÿô th ÿang thay ÿ i. Các nhà qu n lý hi n
nay c n m t lo t các ki n th c, t phát tri n môi tr ng ÿ n b t ÿ ng s n. Cùng v i các ki n
th c m i, c n có nh ng quan ÿi m và cách ti p c n m i, khác so v i cách ti p c n quy ho ch
truy n th ng ÿ n ngành và t trên xu ng.
ào t o Vi t Nam c n h ng t i nhu c u, c n ÿ c các chính quy n kh i x ng và xác ÿ nh
nhu c u c ng nh các nhà cung ng ÿào t o, d a trên nh ng nhu c u ÿã ÿ c th hi n. Có
m t s các nhà cung ng ÿào t o (xem danh sách trong ph n 3.2), bao g m các tr ng ÿ i
h c, các c quan nhà n c và các nhóm t v n t nhân, có kh n ng ÿáp ng nhu c u ÿào
t o.
M t s tr ng ÿ i h c Vi t Nam hi n ÿang th c hi n các khóa ÿào t o và c p b ng trong l nh
v c ÿô th , nh ng ch y u t p trung vào các sinh viên b c ÿ i h c. Quy mô l n nh t là ih c
Ki n trúc H Chí Minh và i h c Ki n trúc Hà N i v i ý ÿ nh ÿào t o 150 sinh viên ngành qu n
lý ÿô th vào n m t i.
VIAP n m gi nh ng ki n th c chuyên môn sâu trong l nh v c quy ho ch ÿô th , nh ng t p
trung vào nghiên c u và h tr k thu t h n là ÿào t o. H c vi n ào t o Cán b Qu n lý Xây
d ng và ô th là m t t ch c m i ÿ c nâng c p, và thi u kinh nghi m v qu n lý ÿô th ; c
quan này có nhi m v cung ng ÿào t o và nên ph i h p v i các c quan nh VÍAP. Hi p h i
các ô th Vi t Nam (ACVN) là m t t ch c khác có ti m n ng cung ng ÿào t o, m c dù kinh
nghi m c ng nh ch c n ng c a hi p h i v ÿào t o còn h n ch . ACVN có th coi là m t
ngu n thông tin trung l p và m t m ng l i ÿ trao ÿ i kinh nghi m. Còn có m t s các c
quan cung ng ÿào t o t nhân hi n ÿang t ch c các khóa ÿào t o v k thu t. Các nhóm này
th ng ph thu c vào nhu c u c th .
Nâng cao n ng l c ÿòi h i ti p thu ki n th c ÿ c ÿào t o và vi c áp d ng th c t ki n th c
này ÿ phát tri n k n ng d n d n. Do v y, m c dù các chi phí và khó kh n trong vi c ÿi u
ph i, vi c ti p t c ÿào t o t i n i làm vi c là t ng ÿ i hi u qu . Ch t l ng ÿào t o là m t v n
ÿ khác c n quan tâm. Nâng cao n ng l c Vi t Nam th ng mang tính truy n th ng, t p
trung vào vi c cung c p thông tin qua các bài gi ng ho c công b tài li u. C n t p trung nhi u
h n vào vi c thi t k các ch ng trình ÿào t o th c t , liên quan ÿ n công vi c và các d ch v
h tr sau ÿào t o c n ÿ c t ÿ ng ÿ a vào m i khóa ÿào t o.
Báo cáo này ÿ xu t 5 khóa h c có th t ch c cho t t c các c p chính quy n và có th ÿ c
ÿi u ch nh v th i l ng ho c n i dung tùy theo t ng nhóm ÿ i t ng. Cán b qu n lý c p
trung có th l a ch n m t trong 4 khóa.
H p tác gi a các bên trong Quy ho ch và Qu n lý ô th ,
Quy ho ch Môi tr ng,
Quy ho ch Chi n l c, và
Các ÿ c ÿi m và các cách ti p c n Quy ho ch ô th .
ào t o cho Gi ng viên.
Ch ng 4 ÿ a ra m t l trình v i trách nhi m c a m i c quan. Trong l trình này, B Xây
d ng ch u trách nhi m ÿ xu t các chi n l c m i, th ch hóa các quy ÿ nh v nâng cao n ng
l c, và t ch c m t kênh nâng cao n ng l c v i các c quan ÿ u ngành khác. B K ho ch và
u t ch u trách nhi m ÿ xu t các ph ng pháp quy ho ch không gian và thu th p các
ngu n l c và ngân qu cho các ho t ÿ ng nâng cao n ng l c. B N i V ÿóng vai trò h tr , ch
ÿ nh và thi t l p m t c s d li u nhân s ÿ ÿào t o v k n ng và ÿ b t th ng ch c. U
ban nhân dân các ÿ a ph ng s ÿ c giao nhi m v l p các chi n l c nâng cao n ng l c và
thúc ÿ y c i cách v t ch c và th ch . Các tr ng ÿ i h c có th tham gia vào quy trình ÿào
t o và c p nh t ch ng trình t t c các c p. Nh v y các c quan ÿào t o t nhân có th
ÿ c thuê ÿ xây d ng các ho t ÿ ng dào t o và cung ng h tr k thu t khi có yêu c u. Các
hi p h i chuyên môn (ví d nh ACVN) c ng ÿóng vai trò t ch c các h i th o và di n ÿàn ÿ
trao ÿ i kinh nghi m.
Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam
- Tr c khi th c hi n các k ho ch Nâng cao n ng l c, c n ÿánh giá m t cách chi ti t các quy
trình th ch . C n t ng nh n th c v s c n thi t c a nâng cao n ng l c và các c quan c n
ÿ c khuy n khích tham gia vào quá trình. Trung tâm c a quá trình này là s c n thi t ph i
ph i h p ch t ch gi a các c quan và xác ÿ nh nh ng c i thi n kh thi trong c u trúc qu n lý.
Dù l p lu n nh th nào thì vi c ÿánh giá c ng là không th thi u trong vi c xác ÿ nh m c ÿ
thành công c a các khóa ÿào t o và s ÿóng góp c a các c quan ÿ i v i nh ng thay ÿ i có
th ÿo l ng ÿu c trên th c t .
6 hành ÿ ng sau ÿây ÿ c ÿ xu t:
1. D báo
ánh giá hi n tr ng là ÿi u ÿ u tiên ph i làm khi chu n b cho m t ch ng trình phát tri n n ng
l c. Không ch c n phân tích b i c nh ÿô th hi n t i và còn ph i phân tích các xu h ng trong
t ng lai, ÿánh giá các n ng l c hi n t i, các c c u t ch c và c u trúc th ch . Báo cáo này
là b c ÿ u tiên ÿ ti p t c th o lu n v h ng ÿi trong th i gian t i và th ng nh t v s c n
thi t c a chi n l c.
2. Nh n th c
Các h c viên c n bi t t i sao quan ÿi m c a h , thói quen làm vi c và các quy trình ph i có s
thay ÿ i. Bên c nh ÿó, c n c i thi n s h p tác gi a các nhà tài tr , các t ch c chính ph và
các ÿ n v cung ng ÿào t o. Do ÿó, c n thi t l p m t nhóm ÿi u ph i nâng cao n ng l c.
3. Các c u trúc th ch
Môi tr ng th ch c n ÿ c thay ÿ i nh th nào, bao g m s ph i h p gi a các b khác
nhau và vi c rà soát l i h th ng quy ho ch hi n t i. Bên c nh ÿó, c n thi t k và th c hi n m t
ÿánh giá nhu c u ÿào t o.
4. C c u t ch c
H c viên ào t o Cán b Qu n lý Xây d ng và ô th có th tr thành m t ÿ n v quan tr ng
trong vi c th c hi n các ho t ÿ ng ÿào t o, ph i h p v i VIAP, h c vi n chính tr H Chí Minh
và có th là c DSI (B K ho ch và u t ). Có th thi t k m t ch ng trình t ng c ng
n ng l c cho các t ch c này (ÿ c bi t là AMCC) trong l nh v c qu n lý ÿô th l ng ghép.
5. Th c hi n, Giám sát và ánh giá
Vi c ÿánh giá ÿào t o là r t quan tr ng ÿ ÿ m b o r ng các cách ti p c n m i th c s có tác
ÿ ng. Vi c ÿánh giá có th ÿ c th c hi n thông qua m t ch ng trình h tr k thu t (ch ng
trình JICA m i) ho c b ng các k ho ch hành ÿ ng trong ch ng trình ÿào t o. Các khóa ÿào
t o c n h ng t i nhu c u nhi u h n và h ng t i th tr ng. Thay cho vi c các t ch c tài tr
cung c p các khóa ÿào t o, c n t p trung vào các c quan cung ng ÿào t o ÿ ÿ m b o r ng
các khóa ÿào t o ch t l ng ÿ c t ch c mà các nhóm ÿ i t ng có th l a ch n theo nhu
c u.
6. ánh giá và T ng k t
Trong kho ng 6-12 tháng, tác ÿ ng c a ÿào t o có th ÿ c ÿo l ng. Vi c t ng k t c ng có
th ÿ c th c hi n b ng vi c t ch c các ch ng trình tái kh i ÿ ng và tái th c hi n ch ng
trình m t cách th ng xuyên (ít nh t là hàng n m).
Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam
- Ch ng 1
Do nh ng v n ÿ v t ng tr ng không b n v ng ÿang
ÿe do các thành ph c a Vi t Nam, các nhà qu n lý ÿô
th ÿang ÿ i m t v i nh ng thách th c m i ngày càng
t ng lên mà h ch a ÿ c trang b nh ng ki n th c và k
n ng ÿ gi i quy t vào th i ÿi m này.
Các quy ÿ nh g n ÿây liên quan ÿ n ÿánh giá môi tr ng
chi n l c ÿang ÿ c áp d ng và th nghi m ÿ chu n
b cho vi c th c hi n trên di n r ng.
T i Vi t Nam, có s phân tách gi a các lo i hình quy
ho ch khác nhau - quy ho ch kinh t xã h i, quy ho ch
xây d ng và quy ho ch phát tri n ngành – và ÿ c th c
hi n b i các c quan có th m quy n khác nhau, là các
y u t h n ch ÿ i v i quy ho ch ÿô th l ng ghép.
Các h th ng giáo d c và ÿào t o v phát tri n ÿô th c n
ÿáp ng nhu c u v qu n lý ÿô th hi n ÿ i.
Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam
- 1. QU N LÝ MÔI TR NG VÀ PHÁT TRI N Ô TH VI T NAM
Các thành ph là ÿ ng l c cho t ng tr ng kinh t và nh ng s thay ÿ i. Do ÿó, ÿi u quan
tr ng là nh ng thành ph này ÿu c qu n lý h p lý. Vi c nh ng nhà qu n lý ÿô th thi u n ng
l c t i m t trong nh ng n n kinh t t ng tr ng nhanh trên th gi i s c n tr s phát tri n
kinh t b n v ng. Quy ho ch và qu n lý các khu v c ÿô th bao g m nhi u l nh v c, v i s
ch ng chéo l n nhau ÿ ÿ t ÿ c ch t l ng môi tr ng, hi u qu d ch v và s ÿi u ph i
th ng nh t. V i m c ÿích c a báo cáo này, chúng tôi nh n th y r ng c qu n lý môi tr ng và
phát tri n ÿô th nhanh chóng Vi t Nam có th ÿ c g i chung là Qu n lý ô th .
1.1 CÁC CHÍNH SÁCH Ô TH
Trong vài th p k qua, Vi t Nam ÿã có t c ÿ t ng tr ng kinh t và ÿô th hóa nhanh. Vi t Nam
c ng ÿã ch u nh h ng t nh ng tác ÿ ng tiêu c c c a quá trình ÿô th hóa nh t c ngh n
giao thông, tai n n, cung ng các d ch v kém, ô nhi m môi tr ng và môi tr ng s ng b
xu ng c p. Theo B Xây d ng3, nh ng v n ÿ l n c a khu v c ÿô th Vi t Nam bao g m:
1. Các thành ph thi u m t c s kinh t m nh ÿ làm ÿ ng l c cho phát tri n ÿô th ,
2. S m t cân b ng ngày càng l n gi a dân s và phát tri n kinh t ; di dân làm t ng
kho ng cách gi a các khu v c ÿô th và nông thôn.
3. L m d ng ÿ t nông nghi p cho phát tri n ÿô th ÿe d a an toàn l ng th c.
4. C s h t ng ÿô th còn thi u và y u kém ÿ có th ÿáp ng các tiêu chu n phát
tri n ÿô th trong th i k công nghi p hóa, hi n ÿ i hóa.
5. Suy thoái môi tr ng, ô nhi m và tài nguyên thiên nhiên c n ki t do ÿô th hóa nhanh
và khai thác không h p lý
6. Quy ho ch ÿô th không theo k p s lan t a c a ÿô th . Các quy ho ch thi u chi ti t và
các ÿ u vào ch t l ng cao.
7. Quan tâm ch a ÿ y ÿ ÿ n ki n trúc ÿô th và giá tr di s n v n hóa.
8. Thi u các c ch huy ÿ ng v n ÿ u t cho phát tri n ÿô th .
9. Các k n ng, ki n th c và nh n th c v qu n lý ÿô th c a các chính quy n vùng và
ÿ a ph ng còn h n ch .
10. Các th t c hành chính r m rà và t n nhi u th i gian là rào c n ÿ i v i các ÿ ng l c
phát tri n.
i phó v i nh ng v n ÿ trên, các chính sách v phát tri n ÿô th c a chính ph ÿ c trình
bày trong nh h ng Quy ho ch T ng th Phát tri n ô th ÿ n n m 2020 do BXD so n th o
(h ng t i n m 2025). M c tiêu c a nh h ng Quy ho ch là trang b cho các khu v c ÿô th
c s h t ng hi n ÿ i phù h p và m t môi tr ng lành m nh ÿ các ÿô th có th ÿóng góp
tích c c ÿ n s phát tri n kinh t xã h i c a c n c. Tuy nhiên, vi c th c hi n quy ho ch ÿ
ÿ t ÿ c các m c tiêu là công vi c khó kh n. Theo m t s chuyên gia ÿ c ph ng v n, ÿi u
này là do thi u các k n ng qu n lý ÿô th ÿ có th gi i quy t ÿ c các v n ÿ li t kê trong các
m c trên.
ánh giá Môi tr ng Chi n l c (SEA)
Là m t ph n trong Lu t Môi tr ng (ÿ c ban hành vào tháng 11 n m 2005), và Ngh ÿ nh
80/2006/ND-CP (2006), B TNMT ÿã ban hành Thông t 08 vào tháng 9 n m 2006, ÿ a ra
nh ng h ng d n chi ti t v vi c th c hi n ánh giá Môi tr ng Chi n l c (SEA) và ánh giá
Tác ÿ ng Môi tr ng (EIA) và các quy ÿ nh khác v môi tr ng.
3
i u ch nh ÿ nh h ng quy ho ch t ng th phát tri n ÿô th ÿ n 2025. H i th o BXD 25 tháng 4 n m 2008
Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam
- Vi c áp d ng SEA là m t quy trình b t bu c trong vi c l p, th m ÿ nh và phê duy t các d án
phát tri n. Trong khi vi c l p m t báo cáo SEA ph i ÿ c th c hi n cho các quy ho ch xây
d ng và quy ho ch kinh t xã h i, SEA th ng không ÿ c l ng ghép vào quy trình này. C
D án Qu n lý Môi tr ng B n v ng và Qu n lý t ÿai (SEMLA) c ng nh H p tác Phát tri n
Vi t Nam – an M ch v Môi tr ng (DCE), H p ph n Phát tri n b n v ng v môi tr ng t i
các khu v c ÿô th nghèo (SDU), ÿ u ÿang h tr B Xây d ng và B TNMT trong vi c phát
tri n c hai công c này trong các quy trình qu n lý.
B TNMT ÿã ban hành m t ngh ÿ nh v SEA, và d án SEMLA ÿang làm m t th nghi mv
SEA m t s khu v c. H p ph n SDU ÿang so n th o các h ng d n SEA cho khu v c xây
d ng ÿô th d a trên khung SEA c a B TNMT. Các h ng d n SEA này có th ÿ c chính
th c thông qua trong B Xây d ng và có th tr thành m t ph n c a Lu t Quy ho ch ô th
m i d ki n ÿ c ban hành vào cu i n m nay.
B TNMT và nh ng nhà tài tr khác nhau (GTZ, DANIDA, SIDA) hi n ÿang tài tr cho Ch ng
trình ào t o cho các gi ng viên các ngành khác nhau v SEA. H p ph n SDU có th l ng
ghép v i ch ng trình này, nh ng v n ÿ này ch a ÿu c quy t ÿ nh. H p ph n SDU cu i cùng
s th c hi n m t khóa ÿào t o v H ng d n SEA cho các bên liên quan.
1.2 QUY HO CH PHÁT TRI N
Vi t Nam, quy ho ch là m t quy trình t trên xu ng. Có ba lo i hình quy ho ch liên quan ÿ n
các khu v c ÿô th . T t c các quy ho ch này bao g m 3 giai ÿo n: Chi n l c (15-20 n m),
quy ho ch t ng th (10 n m), và k ho ch (5 n m).
L
- quy ho ch phát tri n kinh t xã h i;
LL
- quy ho ch xây d ng (còn ÿ c g i là quy ho ch không gian); và
LLL
- quy ho ch phát tri n ngành.
Quy ho ch Phát tri n Kinh t xã h i ÿ c l p b i B K ho ch và u t , các c quan tr c
thu c c p t nh và huy n và bao g m các m c tiêu phát tri n kinh t xã h i và m t ÿ nh h ng
phát tri n ngành. Quy ho ch (không gian) xây d ng, là trách nhi m c a BXD, m t khác th hi n
ÿ xu t v t ch c không gian s d ng ÿ t và c s h t ng cho m t t nh, thành ph , huy n
ho c m t khu v c phát tri n. B Xây d ng và các S Ki n trúc Quy ho ch (S xây d ng
nh ng n i ch a có S Ki n trúc Quy ho ch) c p t nh/thành ph là các tác nhân ch ch t ch u
trách nhi m qu n lý nhà n c v xây d ng và quy ho ch phát tri n ÿô th , nhà , ki n trúc, phát
tri n c s h t ng k thu t và các d ch v công c ng có liên quan. Các quy ho ch phát tri n
ngành ÿ c l p b i các b t ng ng và các s ÿ i v i m i ngành.
Trong khi quy ho ch phát tri n kinh t xã h i gi ng nh chi c ô bao trùm lên các quy ho ch
khác, v n còn có nh ng cu c tranh lu n v làm th nào nó có th l ng ghép m t cách hi u qu
và mang tính ch t quy t ÿ nh ÿ i v i các lo i hình quy ho ch khác. Th ng thì các quy ho ch
này ÿ c l p tách bi t v i nhau, d n ÿ n s l n l n và m t m c ÿ nào ÿó; các quy ho ch có
s ch ng chéo v qu n lý ÿ t ÿai, quy ho ch h t ng, b o v môi tr ng, quy ho ch kinh t xã
h i và ngân sách.
1.3 QU N LÝ Ô TH
Qu n lý ÿô th l ng ghép hi n ÿ i là t ng ÿ i m i m v i các khu v c ÿô th Vi t Nam. i u
này m t ph n là do h th ng hành chính, m t ph n là do thi u nhân l c ÿ c ÿào t o ÿ y ÿ
nh mô t trên. Theo truy n th ng, quy ho ch ÿô th ÿ c coi là công vi c ÿ n ngành và t
trên xu ng, ÿ c th c hi n b i các ngành khác nhau và h u nh không có s tham gia c a
các nhóm khác, r t ít s ÿi u ph i gi a các s ban ngành và không quan tâm ÿ n các v n ÿ
kinh t xã h i và môi tr ng. Trên th c t , qu n lý ÿô th ÿ c h u h t các t ch c c a chính
ph hi u nh m t t p h p các th t c hành chính, th c thi các quy ÿ nh và ki m soát các hành
Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam
- ÿ ng. i u này trái ng c v i th c t và cách ti p c n ÿ c qu c t công nh n theo ÿó, quy
ho ch ÿô th là m t công c ÿa ngành và linh ho t ÿ thúc ÿ y phát tri n ÿô th .
Do cách ti p c n truy n th ng và nh n th c mu n v qu n lý ÿô th , các nhà qu n lý ÿô th c a
Vi t Nam không có ÿ n ng l c ÿ qu n lý ÿ y ÿ s t ng tr ng nhanh chóng c a các trung
tâm ÿô th t i Vi t Nam. Nhi u ng i trong s h không ÿ c ÿào t o ÿúng chuyên ngành làm
vi c. N u có, thì h h c v thi t k ÿô th , ki n trúc ho c m t cách ti p c n quy ho ch ÿô th
ÿ n ngành truy n th ng.
M c dù ÿã có nh ng thay ÿ i nh ng thay ÿ i v hành chính và t ch c là tiên quy t ÿ c i thi n
qu n lý ÿô th hi n ÿ i và c n g n li n v i m t l c l ng lao ÿ ng có n ng l c h n và làm vi c
hi u qu h n. M t câu h i quan tr ng v nâng cao n ng l c là li u môi tr ng làm vi c c a
công ch c ÿã s n sàng ÿ ti p nh n các cách ti p c n m i hay ch a. M t khác, nâng cao n ng
l c có th d n ÿ n s thay ÿ i trong suy ngh và quan ÿi m v quy ho ch và qu n lý ÿô th .
Trong b t k tr ng h p nào, các n l c nâng cao n ng l c c n ÿ c th c hi n theo tháp ÿào
t o mà trong ÿó, các nhà lãnh ÿ o ÿ u nh n th c ÿ c v nh ng thay ÿ i c n thi t và các lãnh
ÿ o có th h c h i (tóm t t) v các n i dung nh các nhân viên c a h ÿã h c. i u này s
khi n cho h c viên áp d ng các ki n th c ÿã h c m t cách d dàng h n.
1.4 DI N ÀN TH O LU N NÂNG CAO N NG L C
M t s ÿ i tác phát tri n qu c t g n ÿây ÿã ÿánh giá các n l c nâng cao n ng l c c a h và
t các báo cáo c a h , có th k t lu n r ng phát tri n n ng l c là y u t h n ch nh t trong s
h tr c a các nhà tài tr . 4
Trong nh ng n m v a qua, c quan Nghiên c u c a Ngân hàng Th gi i ÿã tr giúp Vi t Nam
trong vi c th nghi m m t khóa ÿào t o v Qu n lý Môi tr ng và Phát tri n ÿô th cho các lãnh
ÿ o Thành ph và các nhà quy ho ch ÿô th . Ba khóa ÿào t o ÿã ÿ c t ch c à N ng
(tháng 11 n m 2006), Hà N i (Tháng 5 n m 2007) và V ng Tàu (cho vùng TP.HCM vào tháng 6
n m 2007) cho các h c viên t các t nh lân c n. Các h c viên ÿã tích c c ÿ xu t vi c ÿào t o
sâu h n cho lãnh ÿ o các thành ph và các cán b ÿ ng nhi m di n r ng h n.
Vi n nghiên c u c a Ngân hàng Th gi i ÿã có sáng ki n thi t l p m t di n ÿàn th o lu n v
nâng cao n ng l c qu n lý môi tr ng ÿô th Vi t Nam. Thay m t cho vi n nghiên c u c a
Ngân hàng Th gi i, Urban Solutions ÿã ph ng v n các ÿ i di n t nh ng c quan nhà n c,
các nhà tài tr , các c quan ÿào t o và nh ng nhà lãnh ÿ o thành ph (xem danh sách c th
trong ph l c I). Ngoài các cu c ph ng v n, m t s các báo cáo ánh giá Nhu c u ào t o
(TNA) ÿã ÿ c rà soát. Nh ng ng i ÿã tham gia vào vi c l p các báo cáo này nh t trí r ng
ch a có báo cáo nào th hi n nhu c u th c s trên toàn qu c v nâng cao n ng l c phát tri n
ÿô th và v n c n ph i thi t k và th c hi n m t ánh giá Nhu c u ào t o t ng h p trong l nh
v c này.
4
Các tài li u tham kh o bao g m: Báo cáo c a IED v S d ng ào t o nh m Nâng cao n ng l c cho Phát tri n, 2008. OECD M ng l i
U ban H tr Phát tri n Chính quy n ô th , i m t v i thách th c Nâng cao n ng l c: bài h c kinh nghi m và các th c ti n t t (2005);
DANIDA, “Rà soát các khu v c, h tr ch ng trình và các hành ÿ ng can thi p c a an M ch” (2003); Báo cáo v Hi u qu Phát tri n c a
UNDP n m 2003 và C i cách H p tác k thu t cho Nghiên c u Phát tri n N ng l c (2001-2003). “T ng c ng n ng l c khu v c công: Rà
soát l i các nghiên c u” Ban ánh giá Ho t ÿ ng, Ngân hàng Th gi i (2003); Williams và các c ng s l. “T m nhìn cho H p tác k thu t
trong t ng lai trong H th ng Phát tri n Qu c t ,” London: Oxford Policy Management (2003); SIDA, “Các ph ng pháp nâng cao n ng
l c” (2002).
Nâng cao N ng l c Qu n lý ô th Vi t Nam
nguon tai.lieu . vn
