Xem mẫu

  1. Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ  Tæng côc Tiªu chuÈn §o lêng ChÊt lîng tµi liÖu tham kh¶o vÒ Qu¶n  lý hµnh chÝnh nhµ níc  vµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh 
  2. PhÇn I.  Qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc Ch¬ng I Qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc vµ nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña  ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc 2
  3. 1. Qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc lµ mét d¹ng qu¶n lý  ®Æc biÖt. 1.1. Mét sè vÊn  ®Ò vÒ nhµ níc vµ qu¶n lý nhµ níc  Nhµ níc lµ mét s¶n phÈm cña nh÷ng m©u thuÉn giai  cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®îc vµ lµ mét s¶n phÈm lÞch sö  cña x∙ héi cã giai cÊp. Nhµ níc Céng hoµ XHCN ViÖt nam  ra  ®êi  lµ  mét  tÊt  yÕu  kh¸ch  quan   cña  qu¸  tr×nh  c¸ch  m¹ng ViÖt nam. Quan ®iÓm xuyªn suèt thêi kú x©y dùng  vµ ph¸t triÓn ®Êt níc lµ x©y dùng Nhµ níc cña d©n, do  d©n   vµ   v×   d©n;   mäi   quyÒn   lùc   thuéc   vÒ   nh©n   d©n   vµ  quyÒn l∙nh ®¹o thuéc vÒ §¶ng Céng s¶n ViÖt nam.  Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña x∙ héi loµi ngêi, cã  nhiÒu quan ®iÓm, häc thuyÕt kh¸c nhau vÒ Nhµ níc.  Nhµ  níc theo chñ nghÜa M¸c­ ¡nghen vµ V. I. Lªnin lµ s¶n  phÈm cña ®Êu tranh giai cÊp vµ lµ c«ng cô ®Ó ®Êu tranh  vµ thèng trÞ x∙ héi. Trªn c¬ së nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ Nhµ níc vµ  quyÒn lùc Nhµ níc, vÊn ®Ò tæ chøc bé m¸y nhµ níc nh»m  thùc   hiÖn  c¸c  chøc  n¨ng  c¬  b¶n  cña  nhµ  níc  còng  rÊt  kh¸c nhau gi÷a c¸c níc vµ kh¸c nhau tõng thêi kú. Tæ chøc bé m¸y nhµ níc vµ sù ph©n c«ng thùc thi c¸c  lo¹i quyÒn lùc  nhµ níc. M« h×nh chung cña c¸c níc lµ:  quyÒn lùc nhµ níc   ®îc ph©n chia thµnh ba nhãm quyÒn  lùc (xem s¬ ®å h×nh 1). ViÖc   thùc   thi   ba  QuyÒn lËp  QuyÒn T­ ph¸p  quyÒn   ®ã,   tuy   thô«c  ph¸p  vµo tõng ®iÒu kiÖn cô  QuyÒn lùc nhµ n­íc  thÓ   cã   thÓ   theo   c¸c  m«   h×nh   kh¸c   nhau.  QuyÒn hµnh  ph¸p  Trong   ®iÒu   kiÖn   cô  H×nh 1: quyÒn lùc nhµ n­íc vµ ph©n chia c¸c  nhãm quyÒn lùc  thÓ   cña   ViÖt   Nam,  quyÒn lùc nhµ níc lµ thèng nhÊt, tËp trung, kh«ng ph©n  chia   nhng  cã  sù  ph©n  c«ng  phèi  hîp  thùc   thi  ba nhãm  3
  4. quyÒn lùc nhµ níc. Quèc héi lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ  níc cao nhÊt vµ Quèc héi lµ c¬ quan duy nhÊt cã quyÒn  lËp hiÕn vµ lËp ph¸p; chÝnh phñ vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­ ¬ng   c¸c   cÊp   lµ   hÖ   thèng   c¸c   c¬   quan   thùc   thi   quyÒn  hµnh ph¸p; hÖ thèng toµ ¸n nh©n d©n vµ ViÖn kiÓm s¸t  nh©n d©n lµ c¸c c¬ quan t ph¸p.1/ Qu¶n   lý  nhµ   níc   lµ  ho¹t   ®éng  thùc   thi   quyÒn   lùc  nhµ níc cña c¸c c¬ quan quyÒn lùc nhµ níc hay c¸c c¬  quan qu¶n lý nhµ níc.  Qu¶n lý nhµ níc còng lµ mét d¹ng cña qu¶n lý nãi  chung. Qu¶n lý (management) lµ sù t¸c ®éng mét c¸ch cã  tæ   chøc   cña   chñ   thÓ   (nhµ   qu¶n   lý,   chñ   thÓ   qu¶n   lý)  vµo   mét   ®èi   tîng   nhÊt   ®Þnh   nh»m   ®iÒu   chØnh   c¸c   c¸c  hµnh vi, ho¹t ®éng  cña con ngêi, nhãm con ngêi vµ tæ  chøc   (®èi   tîng   qu¶n   lý)   ®Ó   duy   tr×   tÝnh   æn   ®Þnh   vµ  ph¸t triÓn cña tæ chøc theo  theo nh÷ng môc tiªu ®∙ ®Ò  ra.  Nhng qu¶n lý nhµ níc lµ sù qu¶n lý cña mét chñ thÓ  ®Æc   biÖt­   cã   quyÒn   lùc   c«ng,   quyÒn   lùc   nhµ   níc   do  chÝnh c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc thùc hiÖn nh»m b¶o  ®¶m cho quèc gia ph¸t triÓn theo nh÷ng ®Þnh híng chÝnh  trÞ ®∙ v¹ch ra.  Qu¶n lý nhµ níc g¾n liÒn víi quyÒn lùc c«ng, quyÒn  lùc   nhµ   níc.   Qu¶n   lý   nhµ   níc   lµ   sù   ho¹t   ®éng   cã   tæ  chøc vµ b»ng quyÒn lùc nhµ níc cña c¸c c¬ quan thuéc  bé   m¸y   Nhµ   níc   (c«ng   quyÒn   )   ®Ó   ®iÒu   chØnh   c¸c   qu¸  tr×nh x∙ héi, hµnh vi cña c«ng d©n vµ mäi tæ chøc x∙  héi ( chÝnh trÞ , kinh tÕ...) nh»m gi÷ g×n trËt tù x∙  héi (thÓ chÕ chÝnh trÞ) vµ sù ph¸t triÓn x∙ héi theo  môc tiªu ®∙ ®Þnh (s¬ ®å h×nh 2). 1  HiÕn ph¸p níc Céng hoµ x∙ héi chñ nghÜa ViÖt Nam 1992  4
  5. Qu¶n lý  nhµ níc  C¸c c¬ quan   lËp ph¸p  ®îc thùc  C«ng d©n, c¸c  hiÖn bëi  tæ chøc nhµ n­ C¬ quan  C¸c c¬ quan íc, c¸c tæ  chøc x∙  Môc tiªu cña  hÖ thèng  nhµ n­íc   T­ ph¸p  nhµ n­íc  héi,..... (®èi  t­îng bÞ qu¶n  cña c¸c  lý) c¬ quan  C¸c c¬ quan  hµnh ph¸p  thùc thi  H×nh  2: Qu¶n lý  nhµ n­íc ­ chñ thÓ qu¶n lý vµ ®èi t­îng   qu¶n lý  ba lo¹i  quyÒn lùc  nhµ níc ®∙ nªu trªn : hµnh ph¸p, lËp ph¸p vµ t ph¸p vµ  ®iÒu nµy thÓ hiÖn theo nguyªn t¾c ®∙ ®îc C¬ng lÜnh cña  §¶ng vµ HiÕn ph¸p 1992 nªu ra lµ: §¶ng l∙nh ®¹o, nh©n  d©n lµm chñ vµ Nhµ níc qu¶n lý. Trong ®iÒu kiÖn thÓ chÕ chÝnh trÞ ViÖt Nam, c¸c tæ  chøc   chÝnh   trÞ   x∙   héi   ®ãng   vai   trß   rÊt   quan   träng  trong ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc. Sù tham gia cña c¸c  tæ chøc chÝnh trÞ ­ x∙ héi (MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam  vµ c¸c thµnh viªn cña mÆt trËn) kh«ng chØ víi t  c¸ch  lµ mét chñ thÓ x∙ héi mµ cßn lµ nh÷ng chñ thÓ ®¹i diÖn  cho nh©n d©n. Trong xu híng d©n chñ x∙ héi chñ nghÜa,  sù tham gia cña c«ng d©n trong ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ  níc ®îc nhµ níc khuyÕn khÝch, hç trî, b¶o vÖ.      1.2     Qu¶n   lý   hµnh   chÝnh   nhµ   níc   lµ   bé   phËn   cÊu   thµnh cña qu¶n lý nhµ níc  §©y lµ mét ph¹m trï cÇn ®îc hiÓu ®óng. Trong nhiÒu  trêng   hîp,   nhiÒu   ngêi   thêng   ®ång   nhÊt   qu¶n   lý   hµnh  chÝnh nhµ níc víi qu¶n lý nhµ níc. Còng cã ý kiÕn cho  r»ng   qu¶n   lý   hµnh   chÝnh   nhµ   níc   lµ   qu¶n   lý   nhµ   níc  theo   nghÜa   hÑp.  C¶   hai   c¸ch   t  duy   ®ã   ®Òu   cha   chÝnh  x¸c.  Qu¶n   lý   hµnh   chÝnh   nhµ   níc   lµ   mét   bé   phËn   cÊu  thµnh qu¶n lý nhµ níc. Qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc ®îc  5
  6. ®Þnh   nghÜa   mét   c¸ch   ®¬n   gi¶n   nh  sau:  qu¶n   lý   hµnh     chÝnh   nhµ    íc   lµ   ho¹t   ®éng   qu¶n   lý   nhµ    íc   cña   hÖ   n  n    thèng c¸c c¬ quan thùc thi quyÒn hµnh ph¸p. NhiÒu níc  qu¶n   lý   hµnh   chÝnh   nhµ   níc   ®îc   hiÓu   lµ   chÊp   hµnh  (executive). Tõ ®Þnh nghÜa trªn, qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc (cã  thÓ nãi hµnh chÝnh nhµ níc) lµ ho¹t ®éng qu¶n lý cña  hÖ   thèng   c¸c   c¬   quan   thùc   thi   quyÒn   hµnh   ph¸p.   Tuú  thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña quèc gia, hÖ thèng c¸c  c¬   quan   thùc   thi   quyÒn   hµnh   ph¸p   ®îc   x¸c   ®Þnh   trong  v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt. HÖ thèng c¸c c¬ quan thùc thi quyÒn hµnh ph¸p bao  gåm:   hÖ   thèng   c¸c   c¬   quan   thùc   thi   quyÒn   hµnh   ph¸p  trung  ¬ng vµ hÖ thèng c¸c c¬ quan thùc thi quyÒn hµnh  ph¸p ë ®Þa ph¬ng. Sù kh¸c nhau trong c¸ch quan niÖm hÖ  thèng c¸c c¬ quan thùc thi quyÒn hµnh ph¸p ë cÊp chÝnh  quyÒn ®Þa ph¬ng. Trong thÓ chÕ nhµ níc ®¬n nhÊt, quyÒn lËp ph¸p tËp  trung  ë c¬  quan  lËp  ph¸p   trung  ¬ng.   T¹i  c¸c  cÊp  cña  chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng kh«ng cã hÖ thèng lËp ph¸p (trõ  nhµ níc liªn bang). §ång thêi hÖ thèng c¸c c¬ quan t  ph¸p   lµ   hÖ   thèng   ®éc   lËp,   kh«ng   phô   thuéc   vµo   cÊp  chÝnh   quyÒn   ®Þa   ph¬ng.   Do   ®ã,   hÖ   thèng   c¸c   c¬   quan  hµnh ph¸p ®îc x¸c ®Þnh bao gåm: hÖ thèng c¸c c¬ quan  ®¹i diÖn cña céng ®ång nh©n d©n ë ®Þa ph¬ng (Héi ®ång)  vµ c¸c c¬ quan chÊp hµnh cña Héi ®ång.  Trong   ®iÒu   kiÖn   thÓ   chÕ   nhµ   níc   ViÖt   Nam,   thuËt  ng÷   hµnh   chÝnh   hÑp   h¬n   so   víi   thuËt   ng÷   hµnh   ph¸p  (chÊp hµnh). Theo HiÕn ph¸p, LuËt tæ chøc Héi ®ång Nh©n d©n vµ  Uû   Ban   Nh©n   d©n   tõ   tríc   ®Õn   nay   ­   LuËt   tæ   chøc   Héi  ®ång Nh©n d©n vµ Uû Ban Nh©n d©n 2003, cã sù ph©n biÖt  gi÷a hÖ thèng thùc thi quyÒn hµnh ph¸p vµ hµnh chÝnh.  6
  7. "Héi ®ång nh©n d©n lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ níc ë ®Þa  ph¬ng,   ®¹i   diÖn   cho   ý   chÝ,   nguyÖn   väng   vµ   quyÒn   lµm   chñ cña nh©n d©n, do nh©n d©n ®Þa ph¬ng bÇu ra, chÞu   tr¸ch nhiÖm tríc nh©n d©n ®Þa ph¬ng vµ c¬ quan nhµ níc  cÊp trªn".  Trong khi ®ã,  Uû ban nh©n d©n do Héi ®ång  nh©n d©n bÇu, lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Héi ®ång nh©n  d©n,  c¬   quan   hµnh   chÝnh   nhµ    íc   ë   ®Þa   ph   ,   chÞu    n   ¬ng tr¸ch nhiÖm tríc Héi ®ång nh©n d©n cïng cÊp vµ c¬ quan  nhµ níc cÊp trªn. Uû   ban   nh©n   d©n   chÞu   tr¸ch   nhiÖm   chÊp   hµnh   HiÕn  ph¸p, luËt, c¸c v¨n b¶n cña c¬ quan nhµ níc cÊp trªn  vµ nghÞ quyÕt cña Héi ®ång nh©n d©n cïng cÊp nh»m b¶o  ®¶m thùc hiÖn chñ tr¬ng, biÖn ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ  ­ x∙ héi, cñng cè quèc phßng, an ninh vµ thùc hiÖn c¸c  chÝnh s¸ch kh¸c trªn ®Þa bµn. Uû ban nh©n d©n thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­ íc ë ®Þa ph¬ng, gãp phÇn b¶o ®¶m sù chØ ®¹o, qu¶n lý  thèng nhÊt trong bé m¸y hµnh chÝnh nhµ níc tõ trung ­ ¬ng tíi c¬ së2/. Lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ níc ë ®Þa ph¬ng, nhng Héi  ®ång Nh©n d©n kh«ng cã quyÒn h¹n lËp ph¸p, mµ chØ c¨n  cø  vµo  HiÕn  ph¸p,  luËt  vµ  c¸c  v¨n  b¶n  quy  ph¹m  ph¸p  luËt cña c¬ quan nhµ níc cÊp trªn ®Ó ®a ra c¸c nghÞ  quyÕt cô thÓ triÓn khai c¸c lo¹i v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p  luËt ®ã phï hîp víi ®Þa ph¬ng. HiÕn ph¸p, LuËt tæ chøc  chÝnh phñ còng x¸c ®Þnh c¸ch thøc ®èi víi chÝnh phñ.  Theo HiÕn ph¸p, LuËt tæ chøc chÝnh phñ, chÝnh phñ lµ  c¬  quan  chÊp   hµnh  cña  c¬  quan  quyÒn  lùc  nhµ  níc  cao  nhÊt vµ lµ c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n     íc cao nhÊt  . ChÝnh  sù quy ®Þnh ®ã lµm cho kh¸i niÖm hµnh chÝnh nhµ níc ë  2   LuËt tæ chøc Héi ®ång Nh©n d©n vµ Uû Ban Nh©n d©n n¨m 2003. 7
  8. níc ta cã nghÜa hÑp h¬n so víi c¸c níc kh¸c khi gäi  hµnh chÝnh lµ chÊp hµnh  ( xem s¬ ®å h×nh 3).   2.   C¸c   yÕu   tè   cÊu   thµnh   ho¹t   ®éng   qu¶n   lý   hµnh  chÝnh nhµ níc  Ho¹t   ®éng   qu¶n   lý   nhµ   níc   cña   c¸c   c¬   quan   hµnh  chÝnh nhµ níc ®îc tiÕn hµnh dùa trªn bèn nhãm yÕu tè  c¬ b¶n: ­ ThÓ chÕ hµnh chÝnh nhµ níc; ­ HÖ thèng c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc t¹o  nªn bé m¸y hµnh chÝnh nhµ níc ; ­  §éi   ngò  nh÷ng  ngêi  lµm   viÖc  trong  c¸c   c¬  quan  hµnh chÝnh nhµ níc; ­  Nguån tµi chÝnh cÇn thiÕt b¶o ®¶m cho c¸c ho¹t  ®éng qu¶n lý nhµ níc ®îc thùc hiÖn.  C¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc cao nhÊt  (Quèc héi) Thùc thi quyÒn lùc nhµ  n­íc  Thùc thi quyÒn lËp  Thùc thi quyÒn hµnh  ph¸p (Quèc héi) Thùc thi quyÒn t­ ph¸p  ph¸p (toµ ¸n, VKS) C¬ quan quyÒn lùc nhµ  HÖ thèng c¬ quan hµnh  n­íc ë ®Þa ph­¬ng  chÝnh nhµ n­íc  (H§ND) C¬ quan hµnh chÝnh  nhµ n­íc trung ­¬ng  C¬ quan hµnh chÝnh  nhµ n­íc  ë ®Þa ph­ ¬ng  H×nh 3: HÖ thèng c¸c c¬ quan thùc thi quyÒn  lùc / hµnh chÝnh  2.1  ThÓ chÕ Hµnh chÝnh nhµ níc  Ho¹t   ®éng   qu¶n   lý   hµnh   chÝnh   nhµ   níc   nh  ®∙   nªu  trªn   lµ   lo¹i   ho¹t   ®éng   thùc   thi   quyÒn   hµnh   ph¸p.   Do  8
  9. ®ã, c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc ho¹t ®éng dùa trªn  nh÷ng   nguyªn   t¾c   do   ph¸p   luËt   quy   ®Þnh.   Nghiªn   cøu  nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh ph¸p luËt cña nhµ níc ®Ò ra  cho c¸c c¬ quan hµnh chÝnh ho¹t ®éng lµ nh»m b¶o ®¶m  hiÓu   ®óng   sù   ho¹t   ®éng   cña   c¸c   c¬   quan   hµnh   chÝnh,  ®ång thêi còng lµ c¸ch thøc ®Ó thay ®æi nh÷ng quy ®Þnh  cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh khi  nh÷ng quy ®Þnh ®ã kh«ng cßn phï hîp víi tõng ®iÒu kiÖn  cô thÓ. ThÓ chÕ trong ý nghÜa chung nhÊt   " lµ hÖ thèng   c¸c quy ®Þnh do nhµ níc x¸c lËp trong hÖ thèng v¨n b¶n   ph¸p luËt cña nhµ níc vµ ®îc nhµ níc sö dông ®Ó ®iÒu   chØnh vµ t¹o ra c¸c hµnh vi vµ mèi quan hÖ gi÷a nhµ n­ íc víi c«ng d©n, c¸c tæ chøc nh»m thiÕt lËp trËt tù kû   c¬ng x∙ héi”. Theo c¸ch ®Þnh nghÜa nµy, nhiÒu ngêi ®ång nhÊt thÓ  chÕ  víi  hÖ  thèng   v¨n  b¶n  ph¸p  luËt  cña  nhµ  níc.  Tuy  nhiªn,  khi  nãi  ®Õn  thÓ  chÕ    kh«ng  chØ  hÖ  thèng  ph¸p  luËt mµ ph¶i g¾n liÒn víi c¬ quan thùc thi ph¸p luËt  ®ã. HÖ thèng ph¸p luËt lµ nÒn t¶ng cña thÓ chÕ, nhng  c¬ quan thùc thi ph¸p luËt míi lµ chñ thÓ cña thÓ chÕ.  ThÓ   chÕ   víi   c¸ch   tiÕp   cËn   trªn   ®îc   ®Þnh   nghÜa:   "thÓ  chÕ bao gåm  toµn bé c¸c c¬ quan nhµ níc víi hÖ thèng   v¨n b¶n ph¸p luËt cña nhµ níc ®îc c¸c c¬ quan nhµ níc  sö dông ®Ó ®iÒu chØnh vµ t¹o ra c¸c hµnh vi, c¸c mèi   quan  hÖ gi÷a  nhµ níc víi c«ng d©n, c¸c tæ chøc nh»m   thiÕt lËp trËt tù kû c¬ng x∙ héi theo môc tiªu nhµ níc  ®Ò ra”.             Trong   tæ   chøc   nhµ   níc,   viÖc   ph©n   chia   hay   ph©n  c«ng phèi hîp thùc thi c¸c quyÒn lËp ph¸p, quyÒn hµnh  ph¸p vµ quyÒn t  ph¸p ®∙ t¹o ra hÖ thèng c¸c c¬ quan  thùc   thi  quyÒn  hµnh  ph¸p   vµ ®îc  gäi  chung   lµ c¸c  c¬  quan hµnh chÝnh nhµ níc. 9
  10. §Ó thùc hiÖn quyÒn hµnh ph¸p, hÖ thèng c¸c c¬ quan  hµnh   chÝnh  nhµ  níc  vµ c¸c  quy  t¾c,   quy  chÕ  vËn  hµnh  cña c¸c c¬ quan nµy t¹o thµnh thÓ chÕ hµnh chÝnh nhµ  níc.  Nh  vËy,  xÐt  trªn  tæng  thÓ,   thÓ  chÕ  nhµ  níc  bao  trïm   toµn   bé   c¸c   lo¹i   thÓ   chÕ   ho¹t   ®éng   cña   c¸c   c¬  quan qu¶n lý nhµ níc; trong khi ®ã thÓ chÕ hµnh chÝnh  chØ   bao   gåm   c¸c   lo¹i   thÓ   chÕ   cña   c¸c   c¬   quan   hµnh  chÝnh nhµ níc.         Ho¹t   ®éng   cña   c¸c   c¬   quan   thuéc   hÖ   thèng   hµnh  chÝnh nhµ níc nh»m thùc thi quyÒn hµnh ph¸p, lµ ho¹t  ®éng tæ chøc ®êi sèng x∙ héi trªn c¬ së luËt vµ nh»m  thùc hiÖn luËt. ChÝnh nh÷ng ho¹t ®éng nµy cña c¸c c¬  quan hµnh chÝnh nhµ níc mµ nh÷ng môc tiªu cña quèc gia  ®îc ghi nhËn trong c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt còng  nh  trong c¸c chÝnh s¸ch, chiÕn lîc vÜ m« cña nhµ níc  trë thµnh c¸c s¶n phÈm cô thÓ cña quèc gia. NÕu thiÕu  sù ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan hµnh ph¸p, mäi quy ®Þnh  cña nhµ níc kh«ng thÓ biÕn thµnh hiÖn thùc.  HÖ thèng c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc ®ãng vai  trß  rÊt  quan   träng  trong   qu¶n  lý  nhµ  níc,  lµ  mét  bé  phËn   lín   nhÊt   trong   c¬   cÊu   nhµ   níc,   ®¶m   nhËn   nh÷ng  chøc   n¨ng   thùc   thi   quyÒn   hµnh   ph¸p   ®Ó   qu¶n   lý,   ®iÒu  hµnh mäi lÜnh vùc trong ®êi sèng x∙ héi, trùc tiÕp tæ  chøc   thùc   hiÖn   ®êng   lèi   chÝnh   s¸ch   cña   §¶ng   vµ   thùc  thi quyÒn lùc cña nh©n d©n.  HÖ thèng c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc lµ mét hÖ  thèng tæ chøc vµ ®Þnh chÕ cã chøc n¨ng thùc thi quyÒn  hµnh ph¸p, tøc lµ qu¶n lý c«ng viÖc hµng ngµy cña nhµ  níc. G¾n liÒn víi hÖ thèng c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ  níc lµ mét thÓ chÕ ®îc cÊu thµnh tõ nh÷ng yÕu tè nh»m  ®¶m b¶o thùc thi c¸c ho¹t ®éng hµnh chÝnh nhµ níc mét  c¸ch thèng nhÊt. 10
  11. ThÓ chÕ hµnh chÝnh nhµ níc lµ bé phËn cña thÓ chÕ  nhµ níc vµ lµ mét hÖ thèng gåm luËt, c¸c v¨n b¶n ph¸p  quy   díi   luËt   t¹o   khu«n   khæ   ph¸p   lý   cho   c¸c   c¬   quan  hµnh chÝnh nhµ níc, thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý, ®iÒu  hµnh mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x∙ héi, còng nh cho mäi  tæ  chøc  vµ  c¸  nh©n  sèng  vµ  lµm  viÖc  theo   ph¸p  luËt.  MÆt kh¸c, lµ c¸c quy ®Þnh c¸c mèi quan hÖ trong ho¹t  ®éng kinh tÕ còng nh c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¬ quan  vµ néi bé bªn trong cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­ íc. ThÓ chÕ hµnh chÝnh nhµ níc  lµ toµn bé c¸c yÕu tè   cÊu   thµnh   hµnh   chÝnh   nhµ   níc   ®Ó   hµnh   chÝnh   nhµ   níc  ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc mét c¸ch hiÖu qu¶, ®¹t ®îc  môc tiªu cña quèc gia”. ThÓ chÕ hµnh chÝnh nhµ níc bao  gåm: c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc vµ ph¸p luËt quy   ®Þnh c¸ch thøc c¸c c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc  thùc thi c¸c ho¹t ®éng qu¶n lýnhµ níc.3/       ThÓ chÕ hµnh chÝnh nhµ níc ®îc cÊu thµnh tõ c¸c yÕu  tè: ­       HÖ   thèng   c¸c   c¬   quan   hµnh   chÝnh   nhµ   níc   tõ  trung ¬ng ®Õn c¬ së. ­  HÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña nhµ níc ®iÒu  chØnh sù ph¸t triÓn kinh tÕ ­ x∙ héi trªn mäi ph¬ng  diÖn, ®¶m b¶o x∙ héi ph¸t triÓn æn ®Þnh, an toµn, bÒn  v÷ng. §ã lµ thÓ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc trªn  c¸c   lÜnh   vùc   (   thÓ   chÕ   kinh   tÕ,   thÓ   chÕ   v¨n  ho¸,...) . ­   HÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh nhiÖm  vô,   quyÒn   h¹n,   thÈm  quyÒn  cña   c¸c  c¬   quan  thuéc  bé  m¸y hµnh chÝnh nhµ níc tõ Trung ¬ng ®Õn tËn c¬ së bao  gåm:   ChÝnh   phñ,   thñ  tíng   ChÝnh   phñ,   c¸c  bé,   c¸c  c¬  quan thuéc ChÝnh phñ; chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng c¸c cÊp  3  Xem s¸ch ®∙ dÉn. 11
  12. còng   nh  c¸c   c¬   quan   qu¶n   lý   nhµ   níc   ®îc   thµnh   lËp  theo luËt ®Þnh. ­  HÖ thèng c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh chÕ ®é c«ng vô vµ  c¸c quy chÕ c«ng chøc.  ­   HÖ thèng c¸c chÕ ®Þnh vÒ tµi ph¸n hµnh chÝnh  nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng tranh chÊp hµnh chÝnh gi÷a c«ng  d©n víi nÒn hµnh chÝnh th«ng qua khiÕu kiÖn vÒ sù vi  ph¹m ph¸p luËt cña c¸c c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ  níc ®èi víi c«ng d©n, ®èi víi c¸c tæ chøc x∙ héi. ­ HÖ thèng c¸c thñ tôc hµnh chÝnh nh»m gi¶i quyÕt  c¸c quan hÖ gi÷a nhµ níc víi c«ng d©n vµ víi c¸c tæ  chøc x∙ héi. §ã lµ hÖ thèng c¸c thñ tôc phøc t¹p, ®ßi  hái ph¶i c«ng khai, râ rµng, cô thÓ, dÔ hiÓu, dÔ tiÕp  cËn. Nghiªn   cøu   thÓ   chÕ   hµnh   chÝnh   ®Ó   hiÓu   c¸ch   thøc  ho¹t   ®éng   cña   c¸c   c¬   quan   hµnh   chÝnh   nhµ   níc   theo  nh÷ng   tr×nh   tù   thñ   tôc   mµ   ph¸p   luËt   ®∙   quy   ®Þnh.  Nghiªn cøu thÓ chÕ hµnh chÝnh ®Ó hiÓu tÝnh ph¸p lý cña  nh÷ng ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc mµ c¸c c¬  quan hµnh chÝnh nhµ níc tiÕn hµnh. Nghiªn cøu thÓ chÕ  hµnh chÝnh còng lµ c¸ch thøc ®Ó hiÓu c¬ cÊu tæ chøc bé  m¸y cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh còng nh c¸c chøc n¨ng,  nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc. ThÓ   chÕ   hµnh   chÝnh   x¸c   lËp   nh÷ng   c¬   chÕ   ®Ó   x¸c  ®Þnh c¸ch thøc qu¶n lý nh©n sù trong c¸c c¬ quan hµnh  chÝnh nhµ níc. ThÓ   chÕ  hµnh   chÝnh   còng   x¸c  ®Þnh   cô  thÓ   c¸c  mèi  quan hÖ gi÷a c¸c c¬ quan hµnh chÝnh (chñ thÓ qu¶n lý)  víi tæ chøc, c«ng d©n (c¸c ®èi tîng bÞ qu¶n lý).      ThÓ chÕ hµnh chÝnh cã mét néi dung rÊt c¬ b¶n lµ   quy ®Þnh thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó gi¶i quyÕt c¸c mèi quan   hÖ gi÷a nhµ níc (hµnh chÝnh) víi c¸c tæ chøc vµ c«ng   12
  13. d©n. §©y còng lµ ®iÒu c¬ b¶n nhÊt khi ¸p dông c¸c tiªu  chuÈn ISO 9001­2000 cã thÓ chÞu t¸c ®éng rÊt lín. B¶n chÊt cña thñ tôc hµnh chÝnh chÝnh lµ quy ®Þnh  c¸ch   thøc   (c¸c   bíc)   ®Ó   gi¶i   quyÕt   nh÷ng   ®ßi   hái   cña  c«ng d©n, tæ chøc tõ phÝa c¸c c¬ quan nhµ níc.       Mçi mét ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc cña c¸c c¬ quan  hµnh chÝnh nhµ níc còng nh ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô  ®¸p øng nhu cÇu cña c«ng d©n còng nh ho¹t ®éng qu¶n lý  hµnh   chÝnh   nhµ   níc   ®Òu   ®îc   tiÕn   hµnh   theo   nh÷ng  quy  tr×nh nhÊt ®Þnh. Ph¸p luËt ho¸ nh÷ng quy ®Þnh ®ã vµ ®ßi hái c¸c nhµ  qu¶n   lý   ph¶i   tu©n   thñ   nh÷ng   quy   ®Þnh   ®ã.   NÕu   kh«ng  ph¸p luËt ho¸ nh÷ng quy ®Þnh ®ã, mçi mét c¬ quan hµnh  chÝnh nhµ níc vµ mçi mét c¸n bé, c«ng chøc cã thÓ thùc  thi   c¸c   c«ng   viÖc   ®ã   theo   nh÷ng   "ý   muèn   chñ   quan  riªng".   §Ò   ra   quy   tr×nh   thñ   tôc   hµnh   chÝnh   vµ   chÊp  hµnh theo c¸c quy ®Þnh ®ã lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu cña  ho¹t   ®éng   qu¶n   lý   hµnh   chÝnh   nhµ   níc   vµ   ®ã   lµ   ®iÒu  kiÖn c¬ b¶n ®Ó cã thÓ ¸p dông ISO 9001­2000. Mçi mét cÊp hµnh chÝnh ®Òu cã rÊt nhiÒu c«ng viÖc ph¶i  lµm ®Ó phôc vô nh©n d©n. Vµ mçi quy tr×nh ®ã ph¶i ®îc  c«ng khai cho d©n biÕt (xem mét sè thñ tôc hµnh chÝnh  ë b¶ng 1) vµ c¸n bé, c«ng chøc ph¶i nghiªm chØnh thùc  hiÖn. B¶ng 1: Mét sè quy tr×nh ®îc thÓ chÕ ho¸ t¹i cÊp chÝnh   quyÒn ®Þa ph¬ng c¬ së.   STT C¸c lo¹i thñ tôc Ghi  chó 1. X¸c nhËn s¬ yÕu lý lÞch 2. Chøng thùc ch÷ ký tr«ng giao dÞch d©n sù 3. Chøng thùc tõ chèi di s¶n 13
  14. 4. §¨ng ký t¹m v¾ng 5. Chøng thùc di chóc 6. C¸c lo¹i chøng thùc theo ph©n cÊp cña N§  75 7. §¨ng ký khai tö 8. §¨ng ký khai tö qu¸ h¹n 9. §¨ng ký l¹i khai tö 10. CÊp giÊy b¸o tö 11. §¨ng ký kÕt h«n. 12. §¨ng ký kÕt h«n l¹i 13. X¸c nhËn t×nh tr¹ng h«n nh©n 14. §¨ng ký hé tÞch 15. §¨ng ký l¹i hé tÞch 16. §¨ng ký khai sinh 17. §¨ng ký khai sinh qóa h¹n 18. §¨ng ký khai sinh l¹i 19. §¨ng ký nhËn con nu«i 20. §¨ng ký tõ bá con nu«i 21. §¨ng ký nhËn con 22. §¨ng ký viÖc con nhËn cha mÑ 23. CÊp b¶n sao hé tÞch 24. §¨ng ký c¶i chÝnh hé tÞch 25. §¨ng ký gi¸m hé. 26. §¨ng ký chÊm døt gi¸m hé. 27. T¸ch hé khÈu 28. §¨ng ký t¹m tró 29. X¸c ®Þnh nh©n sù/ lý lÞch t ph¸p 30. ChuyÓn hé khÈu 31. NhËp khÈu míi sinh 32. ChuyÓn ®Õn 33. Di chuyÓn lý lÞch qu©n nh©n dù bÞ 34. X¸c nhËn hå s¬ xin giÊy chøng nhËn QSDD 35. X¸c nhËn hå s¬ xin chuyÓn ®æi quyÒn SDD 36. X¸c nhËn hå s¬ xin nhîng quyÒn SDD 37. X¸c nhËn hé thuéc diÖn chÝnh s¸ch u ®∙i 38. X¸c nhËn hé nghÌo 39. X¸c nhËn hå s¬ xin trî cÊp x∙ héi/ chÊt  ®éc/ tai n¹n/ tµn tËt  40. X¸c nhËn thÕ chÊp vay vèn 41. X¸c   nhËn   ®¬n   xin   trî   cÊp   ®ét   xuÊt   gia  14
  15. ®×nh chÝnh s¸ch  42. X¸c nhËn ®¬n xin thay ®æi d©n téc 43. X¸c nhËn ®¬n xin phÐp x©y dùng nhµ 44. TrÝch lôc b¶n ®å ®Þa chÝnh 45. X¸c   nhËn   ®¬n   ®Ò   nghÞ   trî   cÊp   tuÊt   cho  gia ®×nh chÝnh s¸ch  46. X¸c nhËn ®Ò nghÞ cÊp l¹i, ®æi thΠth¬ng  binh/ gia ®×nh liÖt sü  47. X¸c nhËn ®¬n xin b»ng Tæ quèc ghi c«ng  48. X¸c nhËn chÕ ®é thê cóng liÖt sü 49. X¸c nhËn ngêi cã c«ng víi c¸ch m¹ng 50. X¸c nhËn hå s¬ mua b¸n, chuyÓn nhîng nhµ  ë 51. X¸c nhËn sang tªn hîp ®ång mua nhµ 52. X¸c nhËn ®Ò nghÞ chia t¸ch hîp ®ång thuª  nhµ 53. X¸c nhËn ®Þa chØ, hé khÈu, hoµn c¶nh gia  ®×nh  54. §¨ng ký thÕ chÊp 55. §¨ng ký nghÜa vô qu©n sù 56. LËp quü phßng chèng b∙o lôt 57. Qu¶n lý lao ®éng c«ng Ých 58. Chøng thùc uû quyÒn lÜnh l¬ng,b¶o hiÓm Nguån: thu thËp trªn trang Hanoiportal vÒ c¸c thñ tôc   hµnh chÝnh ë Hµ néi     2.2 HÖ thèng c¸c c¬  quan hµnh chÝnh nhµ níc Ho¹t  ®éng thùc thi quyÒn  hµnh ph¸p ®îc tiÕn hµnh  bëi mét tËp hîp cña rÊt nhiÒu c¬ quan thuéc hÖ thèng  c¸c c¬ quan thùc thi quyÒn hµnh ph¸p. C¸c c¬ quan thùc  thi quyÒn hµnh ph¸p t¹o nªn mét hÖ thèng, liªn kÕt, phô  thuéc lÉn nhau trong viÖc thùc thi quyÒn lùc nhµ níc.  C¸c   c¬   quan   thùc   thi   quyÒn   hµnh   ph¸p   nh  ®∙   nªu  trªn   s¬  ®å   h×nh  3,   bao   gåm   hai   nhãm  c¬   quan:   c¸c   c¬  quan   quyÒn   nhµ   níc   ë   ®Þa   ph¬ng   vµ   c¸c   c¬   quan   hµnh  chÝnh nhµ níc. 15
  16. C¸c c¬ quan quyÒn lùc nhµ níc ë ®Þa ph¬ng trong hÖ  thèng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ViÖt Nam gäi chung ®ã  lµ Héi ®ång Nh©n d©n. Theo  HiÕn ph¸p 1992 vµ 1992 söa  ®æi, Héi ®ång Nh©n d©n cã chøc n¨ng:”C¨n cø vµo HiÕn  ph¸p, luËt, v¨n b¶n cña c¬ quan Nhµ níc cÊp trªn, Héi  ®ång nh©n d©n ra nghÞ quyÕt vÒ c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m  thi hµnh nghiªm chØnh HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt ë ®Þa ph­ ¬ng; vÒ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ ­ x∙ héi vµ ng©n  s¸ch; vÒ quèc phßng, an ninh ë ®Þa ph¬ng; vÒ biÖn ph¸p  æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n, hoµn thµnh  mäi nhiÖm vô cÊp trªn giao cho, lµm trßn nghÜa vô ®èi  víi c¶ níc” 4/.  HÖ thèng c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc ®îc ph¸p  luËt quy ®Þnh bao gåm: ­ ChÝnh phñ ­  C¬ quan chÊp hµnh cña c¬ quan quyÒn  lùc nhµ níc cao nhÊt vµ lµ c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc  cao nhÊt. NÕu víi c¸ch quy ®Þnh ®ã, c¶ hai yÕu tè kÕt  hîp chÆt chÏ: chÊp hµnh (hµnh ph¸p) vµ hµnh chÝnh. ­ Uû Ban Nh©n d©n ba cÊp “ tØnh, huyÖn vµ x∙”. Mçi mét cÊp hµnh chÝnh ®Òu cã c¬ cÊu tæ chøc cô  thÓ cña cÊp ®ã. C¬ cÊu tæ chøc cña tõng cÊp còng do  ph¸p luËt quy ®Þnh. a)   ChÝnh phñ vµ c¸c c¬   quan hµnh chÝnh nhµ níc  trung ¬ng:  Theo   HiÕn   ph¸p,   LuËt   tæ   chøc   chÝnh   phñ   (2001),  ChÝnh phñ bao gåm c¸c Bé, c¬ quan ngang Bé. Quèc héi  quyÕt ®Þnh thµnh lËp hoÆc b∙i bá c¸c Bé vµ c¸c c¬ quan  ngang Bé theo ®Ò nghÞ cña Thñ tíng ChÝnh phñ. Sè   lîng   Phã   thñ   tíng,   Bé   trëng,   Thñ   trëng   c¬   quan  ngang Bé do Quèc héi quyÕt ®Þnh. Phã thñ tíng, bé tr­ 4   §i u 119 vµ 120 cña H i n ph¸p 1992.  Ò Õ 16
  17. ëng do Thñ tíng chÝnh phñ ®Ò nghÞ vµ quèc héi bá phiÕu  phª chuÈn. T¹i   kú   häp   thø     nhÊt,   Quèc   héi   Kho¸   XI   ®∙   phª  chuÈn   c¬   cÊu   tæ   chøc   cña   ChÝnh   phñ   nhiÖm   kú   2002   –  2007 bao gåm 26 Bé vµ c¬ quan ngang bé (s¬ ®å h×nh vÏ   4) Chøc n¨ng cña bé vµ nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña Bé  trëng vµ thñ trëng c¬ quan ngang bé ®îc quy ®Þnh trong  LuËt   tæ chøc   chÝnh  phñ  vµ  ®îc  ChÝnh  phñ  quy  ®Þnh  cô  thÓ th«ng qua c¸c nghÞ ®Þnh. NghÞ ®Þnh 86/2002/N§­CP,  quy ®Þnh chung nhÊt chøc n¨ng cña bé, c¬ quan ngang bé  (díi   ®©y   gäi   chung   lµ   bé).   Bé   lµ   c¬   quan   cña   ChÝnh  phñ, thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi ngµnh  hoÆc lÜnh vùc c«ng t¸c trong ph¹m vi c¶ níc; qu¶n lý  nhµ níc c¸c dÞch vô c«ng thuéc ngµnh, lÜnh vùc; thùc  hiÖn   ®¹i   diÖn   chñ   së   h÷u   phÇn   vèn   cña   nhµ   níc   t¹i  doanh   nghiÖp   cã   vèn   nhµ   níc   theo   quy   ®Þnh   cña   ph¸p  luËt NhiÖm   vô,   quyÒn   h¹n   bé   trëng   ®îc   x¸c   ®Þnh   trªn  nguyªn   t¾c  ph©n   c«ng   ho¹t   ®éng   qu¶n   lý   nhµ   níc   trªn  tõng lÜnh vùc cô thÓ gi÷a c¸c bé vµ c¬ quan ngang bé.  Chi  tiÕt   ho¸  c¸c  néi  dung  ph©n  c«ng  qu¶n   lý nhµ  níc  gi÷a c¸c bé ®îc quy ®Þnh trong nghÞ ®Þnh quy ®Þnh chøc  n¨ng,   nhiÖm   vô   cña   bé,   c¬   quan   ngang   bé   trong   tõng  nhiÖm kú cña chÝnh phñ.   17
  18. ChÝnh  phñ  Thñ t­íng; Phã thñ t­íng; Bé tr­ ëng Bé Quèc phßng  Bé GTVT Bé KH ­ CN V¨n Phßng CP Bé C«ng An Bé X©y Dùng  Bé Y tÕ Ng©n Hµng NN Bé Ngo¹i Giao Bé Thuû S¶n Bé Néi Vô ** Ub D©n téc ** Bé T­ Ph¸p Bé VH ­ TT Bé B­u ChÝnh­ VT UB TDTT **** Bé Tµi ChÝnh Bé GD&§T Bé Tµi nguyªn &  UB DSGD&TE  **** m«i tr­êng **** Bé KÕ ho¹ch vµ  Bé NN&PTNT Bé L§TB&XH Thanh Tra NN §Çu t­ Bé Th­¬ng M¹i Bé C«ng nghiÖp **: §æi tªn ****: míi  thµnh lËp  H×nh4: C¬ cÊu tæ chøc chÝnh phñ ViÖt Nam nhiÖm kú 2002­ 2007 NghÞ ®Þnh 86/2002/N§­CP quy ®Þnh nhiÖm vô, quyÒn h¹n  cña Bé vµ bé trëng cô thÓ trªn c¸c lÜnh vùc:  • VÒ ph¸p luËt • VÒ chiÕn lîc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch • VÒ hîp t¸c quèc tÕ • VÒ c¶i c¸ch hµnh chÝnh • VÒ thùc hiÖn ®¹i diÖn chñ së h÷u phÇn vèn cña nhµ  níc t¹i doanh nghiÖp cã vèn nhµ níc • VÒ qu¶n lý nhµ níc c¸c tæ chøc thùc hiÖn dÞch vô  c«ng thuéc ngµnh, lÜnh vùc qu¶n lý nhµ níc cña bé • VÒ qu¶n lý nhµ níc c¸c tæ chøc kinh tÕ tËp thÓ vµ  kinh tÕ t nh©n • VÒ qu¶n lý nhµ níc ho¹t ®éng cña héi, tæ chøc phi  ChÝnh   phñ   thuéc   ngµnh,   lÜnh   vùc   ho¹t   ®éng   trong  ph¹m vi c¶ níc hoÆc liªn tØnh • VÒ tæ chøc bé m¸y vµ c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc  nhµ níc 18
  19. ViÖc   quy   ®Þnh  trªn   cho   thÊy  c¸c   bé  trëng   ®Òu  cã  nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n trªn c¸c lÜnh vùc. Vµ do  ®ã, nÕu nghiªn cøu mét quy tr×nh lµm viÖc cho mét sè  lÜnh vùc chung (vÝ dô ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p  luËt;   qu¶n   lý   c¸n   bé,   c«ng   chøc   thuéc   bé,....)   vµ  chuÈn ho¸ nã theo tiªu chuÈn qu¶n lý chÊt lîng sÏ ¸p  dông   cho   nhiÒu   bé.   Hay   nÕu   x©y   dùng   ®îc   mét   sè   quy  tr×nh   chuÈn   cho   nhiÒu   bé   th×   viÖc   ¸p   dông   ISO   9001­ 2000 cho c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sÏ thuËn lîi. LuËt   tæ   chøc   chÝnh   phñ   còng   trao   cho   ChÝnh   phñ   ®îc  thµnh lËp c¸c c¬ quan thuéc chÝnh phñ. §©y lµ nh÷ng c¬  quan do ChÝnh phñ thµnh lËp, kh«ng ph¶i th«ng qua Quèc  héi (hoÆc Uû Ban Thêng vô quèc héi). ViÖc thµnh lËp,  s¸t nhËp hoÆc gi¶i thÓ c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh phñ do  ChÝnh   phñ   quyÕt   ®Þnh   nh»m   phï   hîp   víi   ®ßi   hái   ph¶i  gióp   ChÝnh   phñ   thùc   hiÖn   nh÷ng   nhiÖm   vô   cô   thÓ.   LÇn  ®Çu tiªn nhiÖm kú 2002­2007, ChÝnh phñ ®∙ cã mét NghÞ  ®Þnh riªng vÒ lo¹i c¬ quan thuéc ChÝnh phñ. NghÞ ®Þnh  vÒ   30/2003/N§­CP     quy   ®Þnh   vÒ   chøc   n¨ng,   nhiÖm   vô,  quyÒn   h¹n   vµ   c¬   cÊu   tæ   chøc   cña   c¸c   c¬   quan   thuéc  ChÝnh   phñ.   Theo   quy   ®Þnh   cã   hai   nhãm   c¬   quan   thuéc  ChÝnh phñ 5/: ­ C¬ quan thuéc ChÝnh phñ  thùc hiÖn mét sè nhiÖm  vô, quyÒn h¹n qu¶n lý nhµ níc vÒ ngµnh, lÜnh vùc; qu¶n  lý nhµ níc c¸c dÞch vô c«ng thuéc ngµnh, lÜnh vùc vµ   thùc   hiÖn   mét   sè   nhiÖm   vô,   quyÒn   h¹n   cô   thÓ   vÒ   ®¹i   diÖn chñ së h÷u phÇn vèn cña nhµ níc t¹i doanh nghiÖp   cã vèn nhµ níc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Tuy nhiªn,  cÇn ph¶i chó ý, mÆc dï ®îc trao chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ  quyÒn h¹n qu¶n lý nhµ níc trªn mét sè lÜnh vùc (thùc  chÊt lµ ®îc ChÝnh phñ uû quyÒn) nhng c¸c lo¹i c¬ quan  5  Xem chi tiÕt NghÞ ®inh 30/2003/N§­CP ngµy 1/4/2003. 19
  20. thuéc   ChÝnh   phñ   kh«ng   cã   quyÒn   ban   hµnh   v¨n   b¶n   quy  ph¹m   ph¸p  luËt.  §©y  còng   lµ mét  khã  kh¨n   cho  c¸c  c¬  quan nµy khi thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc trªn  mét sè lÜnh vùc (xÐt trong trêng hîp nµy c¬ quan thuéc  chÝnh   phñ   gièng   nh  bé),   nhng   l¹i   kh«ng   ®îc   ban   hµnh  v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt 6/.   ­ C¬ quan thuéc ChÝnh phñ ho¹t ®éng sù nghiÖp ®Ó  phôc   vô nhiÖm  vô  qu¶n  lý  nhµ  níc  cña  ChÝnh  phñ  hoÆc  thùc hiÖn mét sè dÞch vô c«ng cã ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt  quan träng mµ ChÝnh phñ ph¶i trùc tiÕp chØ ®¹o; thùc  hiÖn mét sè nhiÖm vô, quyÒn h¹n cô thÓ vÒ ®¹i diÖn chñ  së  h÷u  phÇn  vèn  cña  nhµ  níc  t¹i  doanh   nghiÖp  cã  vèn  nhµ níc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Sè lîng c¬ quan thuéc ChÝnh phñ ®∙ vµ ®ang cã xu  híng gi¶m. NhiÒu c¬ quan thuéc ChÝnh phñ tríc ®©y ®∙  chuyÓn thµnh mét bé phËn cña mét sè bé.  C¬ cÊu tæ chøc cña bé, c¬ quan ngang bé do ChÝnh  phñ quy ®Þnh b»ng nghÞ ®Þnh. C¬ cÊu tæ chøc cña bé, c¬ quan ngang bé bao gåm c¸c  bé phËn (department): ­ Vô; ­ V¨n phßng; ­ Thanh tra; ­ Côc; ­   Tæng côc ­   C¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp thuéc bé. b)  Uû Ban Nh©n d©n vµ c¸c c¬ quan chuyªn m«n.  Uû Ban Nh©n d©n lµ c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n     íc ë ®Þa       ¬ng ph   . Theo v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt hiÖn hµnh, cã  ba cÊp hµnh chÝnh: tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung  ­ ¬ng; HuyÖn, quËn, thÞ x∙ vµ thµnh phè thuéc tØnh; X∙,  phêng, thÞ trÊn. 6  LuËt Ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt söa ®æi ®∙ ®a thuËt ng÷ c¬ quan thuéc chÝnh phñ ra  khái lô©t nµy. 20
nguon tai.lieu . vn