Xem mẫu
- Lêi më ®Çu
Kinh tÕ lµ mét thÕ giíi ®éng lu«n ph¸t triÓn vµ kh«ng
ngõng thay ®æi, nhÊt lµ vµo thêi ®¹i ngµy nay khi ch¹m ngâ
thÕ kû XXI, trªn thÕ giíi chu tr×nh toµn cÇu ho¸ lµ tÊt yÕu
kh¸ch quan cña t¨ng trëng, nã t¹o ra nh÷ng khã kh¨n vµ
th¸ch thøc míi cho c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam nãi riªng
vµ thÕ giíi nãi chung. ViÖc qu¶n lý tèt hay kh«ng, lu«n lµ
vÊn ®Ò cã ¶nh hëng ®Õn sù tån vong cña mét doanh nghiÖp.
Nhng ®Ó qu¶n lý tèt cÇn ph¶i cã nh÷ng yÕu tè nµo? yÕu tè
kinh doanh hiÖn ®¹i hay yÕu tè qu¶n lý truyÒn thèng. Qu¸
tr×nh ph¸t triÓn c¸c häc thuyÕt qu¶n lý tr¶i qua hµng ngh×n
n¨m nh÷ng g× tÝch luü cña qu¸ khø lµ cña c¶i cho t¬ng lai.
§Æc biÖt víi phong th¸i qu¶n lý ph¬ng §«ng - mét phong
th¸i gÇn gòi víi ViÖt Nam vÉn ®øng trong kinh doanh thêi
®¹i “viÔn th«ng - tªn löa”. Næi bËt nhÊt lµ t tëng ph¸p trÞ
vang bãng mét thêi cña Hµn Phi Tö. Em quyÕt ®Þnh chän ®Ò
tµi: T tëng “Ph¸p trÞ” cña Hµn Phi Tö vµ vËn dông trong
qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, nh»m môc ®Ých gi¶i thÝch,
giíi thiÖu t×m hiÓu liÖu trong giai ®o¹n nµy nã cßn ®óng ®¾n
hay kh«ng hay ®· lçi thêi.
- Do t liÖu Ýt, Ýt ngêi ®Ò cËp hay quan t©m ®Õn vÊn ®Ò
nµy. §Ò tµi qu¸ réng ngêi viÕt kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng kh¸i qu¸t
hoÆc ®a ra nhËn xÐt hîp lý khi kinh nghiÖm thùc tiÔn kh«ng
nhiÒu. MÆt kh¸c do thêi gian gÊp rót ®· lµm cho ngêi viÕt
lóng tóng khi trong nhËn ®Þnh ph©n gi¶i. Vît qua khã kh¨n,
ngêi viÕt quyÕt t©m theo ®uæi ®Ò tµi nµy, nh÷ng mong cã
thÓ gãp mét phÇn nhá cña m×nh vµo viÖc nghiªn cøu.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
- Ch¬ng I
t tëng “Ph¸p trÞ” cña Hµn Phi Tö
I. T tëng ph¸p trÞ cña Hµn Phi Tö
1. Hoµn c¶nh lÞch sö vµ cuéc ®êi cña Hµn Phi Tö
1.1. Bèi c¶nh x· héi Trung Hoa cæ ®¹i thêi Hµn Phi Tö
LÞch sö Trung Hoa cæ ®¹i cã hai thêi kú ®îc nãi ®Õn
nhiÒu nhÊt: Xu©n thu vµ ChiÕn quèc. Thêi Xu©n thu (770-
403 TCN) lµ thêi kú suy tµn cña nhµ Chu, ®©y chÝnh lµ thêi
kú sinh sèng cña L·o Tö, Khæng Tö (551-479 TCN).
Thêi ChiÕn quèc (403-221 TCN) tõ gÇn cuèi ®êi Uy LiÖt
V¬ng, tíi khi nhµ TÇn diÖt nhµ TÒ thèng nhÊt ®Êt níc, ®ã
lµ thêi kú sinh sèng cña Hµn Phi Tö (280-233 TCN(.
So víi thêi Xu©n Thu th× ChiÕn Quèc lo¹n l¹c vµ bÊt æn
®Þnh h¬n vÒ chÝnh trÞ, nhng l¹i ph¸t triÓn h¬n vÒ kinh tÕ.
- Trong thêi Xu©n Thu, c«ng cô s¶n xuÊt vµ khÝ giíi chñ yÕu
lµ b»ng ®ång. S¾t b¾t ®Çu ®îc dïng cuèi thêi kú nµy vµ trë
nªn th«ng dông vµo thêi ChiÕn Quèc, do ®ã, thóc ®Èy viÖc
më réng ®Êt ®ai n«ng nghiÖp, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. §©y
lµ thêi kú ®¹o ®øc suy ®åi, ngêi ta chØ t×m mäi c¸ch ®Ó
tranh lîi. Quan l¹i tham nhòng, ¨n ch¬i xa hoa truþ l¹c;
chiÕn tranh kÐo dµi liªn miªn khiÕn cho ®êi sèng cña nh©n
d©n cµng thªm ®ãi khæ cïng cùc. Tríc t×nh c¶nh x· héi nh
vËy, tÇng líp quý téc vµ tÇng líp trÝ thøc cã sù chia rÏ vÒ t
tëng.
1.2. T tëng ph¸p gia cña Hµn Phi
Thêi ChiÕn Quèc chÝnh lµ thêi kú lÞch sö ph¸t triÓn rùc
rì vÒ t tëng “tr¨m hoa ®ua në”, “b¸ch gia ch tö”.
ë thêi kú nµy cã 3 dßng t tëng lín nhÊt cïng tån t¹i
®ã lµ:
- Ph¸i thø nhÊt cã Nho gia vµ MÆc Tö, Khæng Tö muèn
kh«i phôc nhµ Chu. MÆc Tö, M¹nh Tö, Tu©n Tö thÊy nhµ
Chu suy qu¸, kh«ng cøu ®îc, l¹i mong cã vÞ minh qu©n
- thay Chu thèng nhÊt Trung Hoa b»ng chÝnh s¸ch §øc trÞ cã
söa ®æi Ýt nhiÒu.
- Ph¸i thø hai, ph¸i §¹o gia muèn gi¶m thiÓu, thËm chÝ
gi¶i t¸n chÝnh quyÒn, sèng tù nhiªn nh thuë s¬ khai, tõ bá
x· héi phong kiÕn ®Ó trë vÒ x· héi céng s¶n nguyªn thuû.
- Thø ba, ph¸i ph¸p gia muèn dïng vò lùc lËt ®æ chÕ ®é
phong kiÕn ph©n t¸n vµ lËp ra chÕ ®é phong kiÕn qu©n chñ
chuyªn chÕ, thay “v¬ng ®¹o” cña Khæng M¹nh b»ng chÝnh
s¸ch “B¸ ®¹o”.
T tëng cña Hµn Phi Tö: lµ dïng ph¸p trÞ nhng l¹i
träng d©n. Tríc khi ®Æt ra luËt lÖ míi, «ng ®Ó cho d©n tù
phª b×nh. Cßn lËp ph¸p thuéc vÒ nhµ vua; quy t¾c lËp ph¸p
ph¶i lÊy tÝnh ngêi vµ phÐp trêi lµm tiªu chuÈn. Hµnh ph¸p
th× ph¶i c«ng bè luËt cho râ rµng, thi hµnh cho nghiªm chØnh,
tr¸nh thay ®æi nhiÒu, ph¶i “chÝ c«ng v« t”,”vua t«i, sang
hÌn ®Òu ph¶i theo ph¸p luËt”, thëng ph¹t ph¶i nghiªm
minh, “danh chÝnh, ph¸p hoµn bÞ th× bËc minh qu©n ch¼ng cã
viÖc g× ph¶i lµm n÷a, v« vi mµ ®îc trÞ”.
- ChÝnh s¸ch cai trÞ ph¶i dùa vµo ý d©n, d©n muèn th× g×
th× cÊp cho c¸i ®ã, kh«ng muèn c¸i g× th× trõ cho c¸i ®ã. Hµn
Phi Tö l¹i ®a ra quan ®iÓm: b¶n chÊt con ngêi lµ ¸c, muèn
qu¶n lý x· héi ph¶i khëi xíng ra lÔ nghÜa vµ chÕ ®Þnh ra
ph¸p luËt ®Ó uèn n¾n tÝnh xÊu cña con ngêi; theo c¸c «ng
qu¶n lý x· héi lµ vÞ Ph¸p chø kh«ng vÞ §øc.
H¬n hai ngh×n n¨m sau, t tëng vÞ lîi cña Hµn Phi ®îc
t¸i hiÖn trong t tëng “con ngêi kinh tÕ” - c¬ së triÕt häc
cña häc thuyÕt qu¶n lý theo khoa häc cña Taylor vµ b¶n chÊt
con ngêi lµ lêi nh¸c vµ ham lîi cña “ThuyÕt X”, ®îc Mc.
Gregor ®a ra. Thùc dông h¬n, cùc ®oan h¬n trong t tëng
qu¶n lý so víi thêi Taylor. Hµn Phi ®· më réng c¸i b¶n chÊt
vÞ lîi ®Õn mäi mèi quan hÖ gia ®×nh vµ x· héi. Ch¼ng h¹n
trong mèi quan hÖ cha - con, ch÷ “HiÕu” cña Nho gia ®· bÞ
thay thÕ b»ng sù tÝnh to¸n lîi h¹i tµn nhÉn. Chóng ta cã thÓ
cho r»ng, Hµn Phi lµ mét ngêi duy lý, duy lîi theo chñ
nghÜa thùc dông. Song còng ph¶i thõa nhan¹ r»ng «ng cã
mét trÝ tuÖ rÊt s©u s¾c. Vµ chÝnh «ng ®· v× sù tån vong cña
®Êt níc m×nh mµ ph¶i chÞu chÕt th¶m, tuy r»ng «ng biÕt
tríc ®ã lµ sè phËn chung cña c¸c ph¸p gia cã tµi vµ cã t©m,
nhiÖt thµnh yªu níc. Kú l¹ h¬n, Hµn Phi ®· vît rÊt xa thêi
®¹i m×nh khi «ng nªu ra t tëng ®Êu tranh sinh tån vµ gi¶i
nguon tai.lieu . vn
