Xem mẫu

  1. Quy HoAïCH NHÖÕNG THAÙCH THÖÙC VEÀ PHAÙT TRIEÅN NHAØ ÔÛ GIAÙ REÛ & TAÙC GIAÛ TAÏI CAÙC QUOÁC GIA ÑANG PHAÙT TRIEÅN TRÖÔØNG HÔÏP CUÛA VIEÄT NAM VAØ AÁN ÑOÄ AkAsH PARmAR *, BuØI THò HoÀNG HIEáu **, NGuyEãN NGoïC TIEäP ***, HoAØNG ANH ÑÖÙC **** V ieät Nam vaø AÁn Ñoä laø hai quoác gia coù toác ñoä taêng tröôûng veà daân soá vaø kinh teá vöôït troäi taïi khu vöïc Chaâu AÙ. Neàn kinh teá ñi ñoâi vôùi quaù trình ñoâ thò hoùa maïnh meõ ñang dieãn ra, nhu caàu nhaø ôû taêng cao taïi caùc ñoâ thò ñang laø moät vaán ñeà lôùn ñoái vôùi caû hai ñaát nöôùc. Tröôùc nhöõng tình hình ñoù, chính phuû Vieät Nam vaø AÁn ñoä ñaõ coù nhöõng giaûi phaùp vaø chính saùch phaùt trieån veà nhaø ôû giaù reû ñeå ñaûm baûo cho ngöôøi daân ñeàu coù quyeàn sôû höõu nhaø vaø caûi thieän moâi tröôøng soáng cuûa hoï trong khu ñoâ thò. Caùc döï aùn caûi taïo caùc khu oå chuoät hay caùc khu vöïc keùm phaùt trieån trong ñoâ thò cuõng ñöôïc thöïc hieän theo nhieàu phöông thöùc khaùc nhau. Hai quoác gia coù moät soá töông ñoàng veà boái caûnh phaùt trieån kinh teá vaø daân soá, tuy vaäy tröôùc nhöõng khoù khaên vaø thaùch thöùc khaùc nhau veà vieäc phaùt trieån nhaø ôû, AÁn Ñoä vaø Vieät Nam ñaõ ñöa ra nhöõng ñaùnh giaù vaø ñeà xuaát caùc chieán löôïc nhaèm ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu veà nhaø ôû trong nhöõng naêm tôùi. Baøi vieát ñöôïc nghieân cöùu döïa treân keát quaû ñaùnh giaù cuûa saùu hôïp phaàn chính trong Housing barometer1 vaø keát quaû ñaùnh giaù cuûa baûy tieâu chí veà chæ soá nhaø ôû. Nhoùm Taùc giaû ñaõ thöïc hieän vieäc so saùnh vaø phaân tích nhaèm ñöa ra nhöõng nhaän ñònh chung veà thöïc traïng khoù khaên vaø thaùch thöùc veà phaùt trieån nhaø ôû cuûa hai nöôùc cuõng nhö nhöõng keá hoaïch haønh ñoäng, chieán löôïc ñöôïc ñaët ra ñeå giaûi quyeát caùc thaùch thöùc ñang toàn taïi. Giôùi thieäu chung Vieät Nam laø quoác gia thuoäc khu vöïc Ñoâng Nam AÙ coù daân soá khoaûng 96 trieäu ngöôøi (naêm 2017), ñöùng thöù 14 treân Theá giôùi trong khi AÁn Ñoä laø quoác gia thuoäc khu vöïc Chaâu AÙ, daân soá ñöùng thöù 2 treân Theá giôùi vôùi 1,3 tyû ngöôøi (2017). Thu nhaäp bình quaân treân ñaàu ngöôøi cuûa caû hai quoác gia cuõng gaàn töông ñöông, vôùi 2540 USD/naêm (Vieät Nam) vaø 2597 USD/naêm (AÁn Ñoä). Daân soá thaønh thò khoaûng 377 trieäu ngöôøi soáng taïi 7935 thaønh phoá vaø thò traán, toác ñoä taêng tröôûng daân soá chieám 1,19% trong naêm 2016. Coøn ñoái vôùi Vieät Nam, coù khoaûng 34.7% daân soá soáng taïi thaønh thò, toác ñoä gia taêng daân soá laø 1.03% (2017). Thaùch thöùc trong vaán ñeà phaùt trieån nhaø ôû taïi khu vöïc ñoâ thò Taïi AÁn Ñoä, vaán ñeà thieáu huït nhaø ôû ñoâ thò ñöôïc theå hieän qua söï gia taêng nhanh choùng cuûa caùc khu oå chuoät vaø caùc khu ñònh cö baát hôïp phaùp. Khoaûng 13,7 trieäu hoä gia ñình (töông ñöông 17,4% toång soá hoä gia ñình soáng taïi thaønh thò) soáng trong caùc khu oå chuoät taïi ñoâ thò (Ñieàu tra daân soá AÁn Ñoä, 2011). Ngaøy caøng nhieàu ngöôøi phaûi soáng trong nhöõng nôi oå chuoät, nhaø luïp xuïp khoâng ñuû nhöõng cô sôû haï taàng cô baûn phuïc vuï cuoäc soáng. Ñieàu kieän soáng toài taøn trong khu oå chuoät laøm suy giaûm chaát löôïng cuoäc soáng, veä sinh khoâng ñaûm baûo do khoâng theå tieáp caän vôùi caùc löïa choïn nhaø ôû ñaày ñuû cuûa ngöôøi daân ôû döôùi cuøng cuûa kim töï thaùp thu nhaäp. 92 SË 95+96 . 2018
  2. Qu y h oπc h & t∏c gi∂ Neáu nhö caùc vaán ñeà khoù khaên cuûa AÁn Ñoä theå hieän treân khía caïnh veà kinh teá, cuï theå laø vaán ñeà thu nhaäp cuûa caùc nhoùm ñoái töôïng thì ñoái vôùi Vieät Nam, vaán ñeà veà nhaø ôû ñöôïc theå hieän ôû hai khía caïnh thò tröôøng nhaø ôû vaø caùc vaán ñeà veà quy hoaïch ñoâ thò. Thöù nhaát, vieäc cung caáp nhaø ôû giaù reû khoâng ñuû ñaùp öùng nhu caàu cuûa caùc nhoùm öu tieân do vieäc thöïc thi chính saùch coøn haïn cheá, chöa ñöôïc ñaày ñuû. Trong caùc chöông trình phaùt trieån nhaø ôû taïi ñòa phöông ñaõ quy ñònh caùc heä thoáng toå chöùc veà taøi chính nhaø ôû, quaûn lyù vaø chuyeån giao nhaø, thöïc hieän treân khung phaùp lyù, thöïc thi vaø cöôõng cheá nhaèm kieåm Hình aûnh 1. Phaân chia ñoâ thò ôû AÁn Ñoä (Nguoàn: Caûnh baát bình ñaúng, Johnny Miller) soaùt soá löôïng nhaø ôû döï tröõ cho caùc nhoùm ñoái Nhieàu nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän veà söï thay cho ngöôøi ngheøo ñoâ thò soáng nhôø trôï caáp. töôïng caàn, chuû yeáu laø nhöõng ngöôøi nhaäp cö ñoåi nhaø ôû vaø haønh vi löïa choïn nhaø ôû cho thaáy Tuy nhieân, taïi caùc trung taâm thaønh phoá hoaëc chöa ñaêng kyù choã ôû, nhöõng ñoái töôïng chöa raèng vò trí nhaø ôû seõ coù taàm quan troïng lôùn caùc khu vöïc soâi ñoäng coù giaù ñaát khaù cao neân ñöôïc höôûng hoã trôï chính thöùc, nhöõng ngöôøi ñoái vôùi chaát löôïng cuoäc soáng maø caùc hoä gia nhöõng ngoâi nhaø naøy ñöôïc xaây döïng ôû ven ñoâ coù trình ñoä hoïc vaán thaáp, vaø nhöõng ñoái töôïng ñình döï tính coù ñöôïc baèng caùch tieáp caän caùc thò ñeå giaûm chi phí veà ñaát ñai trong vieäc xaây chöa naém ñöôïc caùc thoâng tin hoã trôï veà nhaø ôû. cô hoäi vaø tieän nghi. Chaéc chaén raèng nhöõng döïng caùc ñôn vò nhaø ôû. ngöôøi coù vieäc laøm seõ muoán ôû gaàn nôi laøm Thöù hai, cuõng gioáng nhö AÁn Ñoä, taïi caùc trung vieäc cuûa hoï ñeå tieát kieäm chi phí ñi laïi veà thôøi AÛnh höôûng toång theå cuûa vieäc laøm nhaø ôû giaù taâm ñoâ thò giaù ñaát vaø nhaø ôû khaù cao, nguyeân gian vaø tieàn baïc. Vôùi muïc ñích cung caáp reû ñaõ ñöa taàng lôùp yeáu veà kinh teá (EWS2) nhaân moät phaàn laø do söï phaân boá daân cö nhaø ôû vôùi giaù phaûi chaêng cho nhöõng ngöôøi vaø Nhoùm thu nhaäp thaáp (LIG3) ôû ngoaïi vi ñoâ khoâng ñoàng ñeàu vaø quy hoaïch ñoâ thò khoâng naøy, chính phuû tieåu bang ñaùp öùng nhu caàu thò nôi trôû neân naëng neà ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaû thi. Caùc döï aùn phaùt trieån khu ñoâ thò môùi thoâng qua caùc chöông trình nhaø ôû ñöôïc trôï mong muoán ñöôïc höôûng lôïi veà vieäc tieáp caän taïi vuøng ngoaïi vi ñoâ thò ñaõ ñöôïc trieån khai xaây caáp vôùi caùc tieâu chí nhaát ñònh. Caùc chöông vieäc laøm toát hôn, cuõng nhö tröôøng hoïc vaø môùi tuy nhieân söï phaùt trieån cô sôû haï taàng vaø trình nhö dòch vuï cô baûn cho ngöôøi ngheøo beänh vieän, vv vôùi chi phí vaän chuyeån taêng. dòch vuï thieát yeáu chöa ñoàng boä. Nhieàu döï aùn ñoâ thò (BSUP), Pradhan Mantri Awas Yojana Trong moät soá tröôøng hôïp nhaát ñònh, vieäc tieáp ñang chôø xöû lyù thuû tuïc vaø nhaø ñaàu tö bò thieáu (PMAY), Rajiv Awas Yojana (RAY), vv ñaõ caän cô sôû haï taàng vaät chaát cuõng gaây gaùnh voán ñaàu tö daãn ñeán döï aùn bò chaäm chaäm tieán tích cöïc cung caáp nhaø ôû cho caùc thaønh phoá naëng chi phí cho hoä gia ñình ôû ven ñoâ thò. ñoä hoaëc bò boû hoang laõng phí laøm aûnh höôûng ñeán nguoàn cung veà nhaø ôû. Ngoaøi ra, thieáu caùc cô hoäi veà vieäc laøm cho nhöõng nôi ñònh cö môùi khieán ngöôøi daân phaûi di chuyeån xa veà khu vöïc noäi thaønh ñeå tieän laøm vieäc khieán caùc côn soát ñaát veà nhaø ôû ôû gaàn khu vöïc trung taâm ñaõ ñaåy giaù nhaø ñaát taêng nhanh. Ñaùnh giaù khaûo saùt veà phaùt trieån nhaø ôû giaù reû cho AÁn Ñoä vaø Vieät Nam Chöông trình veà phaùt trieån nhaø ôû giaù reû do UN- Habitat xaây döïng khaûo saùt döïa treân saùu hôïp phaàn chính laø (1) Theå cheá vaø khung phaùp lyù, (2) Ñaát ñoâ thò, (3) Haï taàng kyõ thuaät, (4) Vaät lieäu xaây döïng, (5) Taøi chính nhaø ôû, vaø (6) Löïc löôïng lao ñoäng. Bieåu ñoà Housing Barometer ñöôïc xaây döïng döïa treân söï ñaùnh giaù cho ñieåm töøng hôïp phaàn cuûa nhoùm taùc giaû Vieät Nam vaø AÁn Ñoä. Keát quaû ñaùnh giaù cho thaáy, theå cheá vaø khung chính saùch, ñaát ñai ñoâ thò, vaø taøi chính veà nhaø ôû laø 3 hôïp phaàn ñem laïi nhieàu thaùch thöùc cho Hình 2. Ñieàu kieän soáng toài taøn ôû AÁn Ñoä: “Khu oå chuoät” (Nguoàn: Gautam Basu, 2011) Vieät Nam, trong khi taïi AÁn Ñoä, theå cheá chính SË 95+96 . 2018 93
  3. Döïa vaøo 7 tieâu chí veà chæ soá nhaø ôû (1) Baûo ñaûm quyeàn sôû höõu, (2) Dòch vuï tieän lôïi, (3) Giaù reû, (4) Moâi tröôøng soáng, (5) Deã tieáp caän, (6) Vò trí, vaø (7) Vaên hoùa ñaëc tröng. Keát quaû veà caùc chæ soá veà nhaø ôû cuûa Vieät Nam vaø AÁn Ñoä khoâng hoaøn toaøn töông ñoàng. Ñieåm töông ñoàng duy nhaát laø nhaø ôû chöa theå hieän ñöôïc neùt ñaëc tröng veà vaên hoùa vaø khaû naêng chi traû ñoái vôùi vieäc mua nhaø cao. Vieäc ñaûm baûo quyeàn sôû höõu nhaø taïi Vieät Nam trong thò tröôøng nhaø ôû hôïp phaùp ñöôïc baûo maät vaø thöïc hieän theo phaùp luaät. Caùc dòch vuï cô baûn ñöôïc cung caáp cho nhöõng ngöôøi daân coù ñaêng kyù nôi ôû. Nhöõng chính saùch hoã trôï ngöôøi thu nhaäp thaáp, bao goàm caùc trôï caáp, giaûm Hình 3. Keát quaû cuûa Housing Barometer ñoái vôùi AÁn Ñoä vaø Vieät Nam (Nguoàn: Taùc giaû) thueá cho caùc nhaø phaùt trieån trong lónh vöïc phaùt trieån nhaø ôû xaõ hoäi. Moâi tröôøng soáng ñöôïc caûi thieän trong khu vöïc ñoâ thò, tuy nhieân heä thoáng saùch vaø taøi chính nhaø ôû laïi ñöôïc ñaùnh giaù laø phuø hôïp vôùi tình hình kinh cô sôû haï taàng caàn ñöôïc naâng caáp do thieáu ngaân saùch, khoù thu hoài ñaát. teá cuûa hoï. Vaät lieäu xaây döïng khoâng phaûi laø vaán ñeà lôùn ñoái vôùi caû hai Boä phaän ngöôøi daân khoâng ñaêng kyù nôi ôû thöïc teá thieáu thoâng tin phaùp quoác gia, tuy nhieân ñoái vôùi AÁn Ñoä, vaán ñeà chính thaùch thöùc lôùn nhaát lyù vaø bò giaûm khaû naêng tieáp caän nhaø ôû giaù reû. chính laø söï phaùt trieån caùc cô sôû haï taàng sau ñoù môùi laø vaán ñeà veà ñaát ñai vaø nguoàn lao ñoäng. Taïi AÁn Ñoä, nhöõng ngöôøi daân bò truïc xuaát ra khoûi nôi ôû baát hôïp phaùp ñeàu trôû thaønh ngöôøi voâ gia cö vaø quyeàn sinh keá cuûa hoï bò maát. Caùc caù Taïi AÁn Ñoä, caùc söï coá buoäc phaûi truïc xuaát hoaëc di dôøi khoâng töï nguyeän nhaân khoâng ñöôïc tieáp caän ñaày ñuû thoâng tin veà phaùp luaät vaø thoâng tin xaûy ra ôû caùc thò traán nhoû, ñoái vôùi baát kyø döï aùn nhaø ôû giaù reû quyeàn sôû thò tröôøng nhaø ôû, hoï khoâng coù kieán thöùc veà quyeàn lôïi vaø nghóa vuï veà sôû höõu ñaát thuoäc veà chính phuû, hôïp taùc xaõ, hoaëc nhaø phaùt trieån tö nhaân. höõu nhaø ôû. Thuû tuïc boài thöôøng vaø taùi ñònh cö maát khaù nhieàu thôøi gian Giaù ñaát cao trong khu vöïc coát loõi cuûa thaønh phoá trong khi giaù ñaát ôû vaø giaù nhaø ôû cao vaø tyû leä thuaän vôùi nhu caàu veà nhaø ôû. Ñieàu kieän nhaø ôû vuøng ven ñoâ thò töông ñoái reû. Ñaát dòch vuï haï taàng khoâng ñöôïc phaùt khoâng an toaøn, thieáu caùc ñieàu kieän soáng cô baûn daønh cho ñoái töôïng trieån ñoàng boä, coäng vôùi thueá vaø leä phí hieän taïi khoâng ñuû duy trì maïng thu nhaäp thaáp. Thieáu caùc chính saùch tieáp caän veà ñaát ñai vaø ñaëc tröng löôùi cô sôû haï taàng cô baûn. Caùc luaät lao ñoäng coù toàn taïi vaø nhöng thöïc vaên hoùa khoâng ñöôïc phaûn aùnh trong caùc döï aùn nhaø giaù reû. hieän khoâng hieäu quaû. Nhöõng chieán löôïc phaùt trieån nhaø ôû Ñoái vôùi Vieät Nam, theå cheá vaø khung chính saùch cho phaùt trieån nhaø ôû Ñöùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc lôùn veà nhu caàu nhaø ôû vaø thöïc traïng phaùt coù toàn taïi vaø ñöôïc toå chöùc toát tuy nhieân vieäc thöïc thi laïi chöa hieäu quaû. trieån nhaø ôû taïi AÁn Ñoä vaø Vieät Nam. Caùc theå cheá vaø khung chính saùch Giaù ñaát taêng coäng vôùi vieäc ngöôøi daân mong muoán soáng taïi trung taâm ñöôïc nghieân cöùu cho pheùp söï tham gia cuûa coäng ñoàng vaø caùc beân gaàn nôi phaùt trieån ñaày ñuû cô sôû haï taàng neân ñaát ñoâ thò trôû neân khan phaùt trieån tö nhaân. Caùc bieän phaùp ñöôïc aùp duïng nhaèm ñaûm baûo tín hieám. Cuõng gioáng vôùi AÁn Ñoä, do khoâng ñuû ñaát phaùt trieån cô sôû haï duïng töø caùc ngaân haøng vaø toå chöùc taøi chính nhaø ôû cho nhöõng ngöôøi taàng, keát noái yeáu, coù quy hoaïch xaây döïng chöa ñoàng boä neân chuû ñaàu soáng taïi nhöõng khu oå chuoät ñoùng goùp vaøo chi phí nhaø ôû cuûa hoï, bao tö khoâng daønh nhieàu öu tieân cho caùc nhoùm muïc tieâu. Taøi chính nhaø ôû goàm caùc ñaûm baûo caàn thieát ñeå giaûm ruûi ro cho vay voán. Ñeå ñaûm baûo cuõng laø moät thaùch thöùc lôùn bôûi thò tröôøng nhaø ôû khoâng ñöôïc kieåm soaùt, caûi thieän caùc khu vöïc oå chuoät, cung caáp caùc ñieàu kieän soáng vaø dòch tình traïng mua baùn nhaø baát hôïp phaùp vaãn xaûy ra. vuï cô baûn taïo ra moät söï thay ñoåi lôùn cho coäng ñoàng vôùi nhöõng dòch vuï rieâng leû. Ñaùnh giaù khaûo saùt veà chæ soá nhaø ôû cuûa AÁn Ñoä vaø Vieät Nam Ñoái vôùi AÁn Ñoä, naâng cao naêng löïc chính trò caáp ñoä chính saùch ñeå thöïc hieän phaùt trieån nhaø ôû cho moïi ngöôøi daân. Taùi phaùt trieån khu oå chuoät taïi choã vôùi söï tham gia cuûa caùc nhaø phaùt trieån tö nhaân söû duïng ñaát laøm taøi nguyeân ñeå cung caáp nhaø ôû cho nhöõng ngöôøi soáng trong khu oå chuoät ñuû ñieàu kieän. Khu oå chuoät taïi choã taêng daàn baèng caùch ñaûm baûo quyeàn truy caäp vaøo dòch vuï/ tieän nghi cô baûn. Phaùt trieån thò tröôøng nhaø ôû giaù reû trong quan heä ñoái taùc vôùi caùc khu vöïc coâng vaø tö nhaân. Trôï caáp cho vieäc xaây döïng vaø caûi taïo nhaø ôû caù nhaân do ngöôøi thuï höôûng laõnh ñaïo, khai thaùc söùc maïnh coâng cuï coâng ngheä thoâng tin vaø truyeàn thoâng ñeå giaùm saùt hieäu quaû caùc chöông trình nhaø ôû, ví duï söû duïng GPS vaø gaén theû thoâng tin ñòa lyù. Chieán löôïc cho vieäc phaùt trieån nhaø ôû cuûa Vieät Nam cuõng coù nhöõng neùt Hình 4. Keát quaû chæ soá quyeàn nhaø ôû cho AÁn Ñoä vaø Vieät Nam töông ñoàng vôùi AÁn Ñoä veà vieäc naâng cao hieäu quaû giaùm saùt vaø ñaùnh (Nguoàn: Taùc giaû) giaù quaù trình thöïc hieän cuûa caùc beân lieân quan nhö chuyeân gia, coäng 94 SË 95+96 . 2018
  4. Qu y h oπc h & t∏c gi∂ ñoàng, NGOs, CBOs (Caùc toå chöùc döïa vaøo coäng ñoàng), vv. Ñaûm baûo raèng caùc keát quaû töø quaù * Habitat Forum (INHAF), AÁn Ñoä, +91 trình naøy ñöôïc tính ñeán trong khi thöïc hieän caùc chöông trình phaùt trieån. Caûi thieän döõ lieäu ñoâ thò 82080 86561, akashparmar18@gmail.com; nhö GIS cho quy hoaïch ñoâ thò (thu thaäp, giaùm saùt, döï ñoaùn vaø quaûn lyù), taêng tính khaû thi cuûa ** Vieän Quy hoaïch Moâi tröôøng vaø Haï taàng quy hoaïch ñoâ thò baèng caùch cung caáp toát caùc kòch baûn ñoâ thò vaø nhieàu öu ñaõi veà chính saùch Kyõ thuaät Ñoâ thò vaø Noâng thoân, Vieän Quy ñaát ñai, chính saùch thueá cho caùc nhaø ñaàu tö. Quy hoaïch ñoâ thò bao goàm coù tính ñeán caùc moái hoaïch Ñoâ thò vaø Noâng thoân Quoác gia (VIUP), quan heä töông hoã cuûa taát caû caùc lónh vöïc bao goàm moâi tröôøng ñoâ thò, vaên hoùa, kinh teá - xaõ hoäi, Boä Xaây Döïng, Vieät Nam, +84 915150065, chính trò). Tính minh baïch vaø cöùng nhaéc trong vieäc thöïc thi phaùp luaät ñeå cung caáp nhieàu ñoäng buihieu1689@gmail.com; löïc hôn cho caùc nhaø phaùt trieån. *** Vieän Nghieân cöùu Phaùt trieån Kinh teá Xaõ hoäi Haø Noäi (HISEDS), Vietnam, +84 Hình aûnh boái caûnh cho nhöõng thaùch thöùc nhaø ôû ñoâ thò Vieät Nam vaø AÁn Ñoä: 988719875, tiepng@yahoo.com AÁn Ñoä: **** Trung taâm Quy hoaïch Haø Noäi, Vieän Quy hoaïch Ñoâ thò vaø Noâng thoân Quoác gia (VIUP), Boä Xaây Döïng, Vieät Nam, mason. uce@gmail.com 1 . Housing Barometer laø thuaät ngöõ noùi veà caùc chæ soá lieân quan ñeán kinh teá vaø thò tröôøng nhaø ôû, theå hieän döï baùo cho moät xu höôùng trong töông lai. 2 . EWS laø Boä phaän kinh teá yeáu hôn ôû AÁn Ñoä ñöôïc ñònh nghóa laø caùc hoä gia ñình coù thu nhaäp haøng naêm thaáp hôn 300,000 INR. (MoHUA, 2015) 3 . LIG laø Nhoùm thu nhaäp thaáp hôn ôû AÁn Ñoä ñöôïc ñònh nghóa laø caùc hoä gia ñình coù thu nhaäp haøng naêm trong khoaûng töø 300,001 INR ñeán 600,000 INR. (MoHUA, 2015) Vieät Nam SË 95+96 . 2018 95
nguon tai.lieu . vn