Xem mẫu
- KINH NGHIÏÅM - THÛÅC TIÏÎN
“NHAÂ NÛÚÁC
AÅO KIÏËN
PHAÁT TT
TRIÏÍN”
SÖË KINH
- MÖÅ
NGHIÏÅM
T NAMCHO
NGUYÏÎN THUÂY DÛÚNG*
Ngaây nhêån:13/5/2020
Ngaây phaãn biïån:
30/6/2020
Ngaây duyïåt àùng:
28/7/2020
Toám tùæt:
Ngay tûâ àêìu nhiïåm kyâ cuãa mònh, Thuã tûúáng Chñnh phuã Nguyïîn Xuên Phuác àaä thïí hi
“Chñnh phuã kiïën taåo phaát triïín, liïm chñnh, haânh àöång quyïët liïåt, phuåc vuå nhên dên”. Lûåa choån x
taåo phaát triïín” hoaân toaân phuâ húåp vúái quan àiïím cuãa Àaãng ta àûúåc nïu trong Nghõ quyïët Àaåi hö
tïë nhanh, bïìn vûäng. Vaâ trïn thûåc tïë, caác quöëc gia xêy dûång thaânh cöng “Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát
quan troång trong phaát triïín kinh tïë. Vúái nhiïìu neát tûúng àöìng vïì vùn hoáa, xaä höåi vaâ truyïìn thöëng
thïí hoåc têåp möåt söë kinh nghiïåm cuãa caác “Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát triïín” trïn thïë giúái àïí tûâng bû
phaát triïín” cho riïng mònh.
Tûâ khoáa:
Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát triïín; kinh nghiïåm; Viïåt Nam.
“THE DEVELOPMENTAL STATE” - SOME EXPERIENCE FOR VIETNAM
Abstract:
Prime Minister Nguyen Xuan Phuc has expressed his determination to build a “Government of deve
drastic action and service to the people”. The choice to build a “developmental State” is entirely in accordance
stated in the Resolution of the 12th Congress, that is, fast and sustainable economic development. And
“developmental states” have helped many underdeveloped countries to catch up with advanced countries. Wi
culture, society and political traditions, Vietnam can learn some experiences of “developmental state” in the w
a “developmental state”. for myself.
Keywords: developmental state; experience; Vietnam.
1. Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát triïín taåo phaát triïín”. Nïëu nhûäng nhaâ laänh àaåo haâng àêìu
Thuêåt ngûä “Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát triïín” àûúåckhöng coá tû tûúãng vaâ quyïët têm phaát triïín thò khöng
Chalmers Johnson nhùæc àïën lêìn àêìu vaâo nùm 1982, thïí xêy dûång àûúåc mö hònh “Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát
khi nghiïn cûáu vïì aãnh hûúãng cuãa Nhaâ nûúác Nhêåt triïín”. Coá thïí thêëy àiïìu naây qua caác “Nhaâ nûúác kiïën
Baãn àïën sûå tùng trûúãng thêìn kyâ maâ Nhêåt Baãn àaåttaåo phaát triïín” thaânh cöng nhû Nhêåt Baãn, Haân Quöëc,
àûúåc sau nùm 1945. Thuêåt ngûä naây nhêën maånh vai Singapore...
troâ cuãa nhaâ nûúác trong viïåc phaát triïín, tùng trûúãng Thûá hai, böå maáy nhaâ nûúác coá tñnh àöåc lêåp tûúng
kinh tïë àêët nûúác. Coá thïí hiïíu, “Nhaâ nûúác kiïën taåo àöëi:Sûå àöåc lêåp cuãa nhaâ nûúác àûúåc hiïíu laâ nhaâ nûúác
phaát triïín” laâ nhaâ nûúác àoáng vai troâ chuã àaåo, tñchcoá khaã nùng ngùn ngûâa caác lúåi ñch nhoám trong quaá
cûåc trong viïåc hûúáng dêîn phaát triïín nïìn kinh tïë theo trònh phaát triïín àêët nûúác vaâ àuã nùng lûåc àïí vûúåt qua
hûúáng cöng nghiïåp hoáa, hiïån àaåi hoáa vaâ sûã duång chuáng khi caác lúåi ñch naây xêm phaåm àïën caác lúåi ñch
thñch húåp caác nguöìn lûåc cuãa àêët nûúác àïí àaáp ûángquöëc gia. Trong quaá trònh phaát triïín, nhaâ nûúác luön
caác nhu cêìu phaát triïín, àaãm baão sûå tùng trûúãng kinh daânh ûu tiïn haâng àêìu cho thaânh cöng cuãa caác chiïën
tïë vaâ phaát triïín xaä höåi, giaãm àoái ngheâo vaâ múã röång
lûúåc vaâ dûå aán phaát triïín, do àoá caác lúåi ñch nhoám coá
caác cú höåi kinh tïë. Trong cuöën saách nùm 1982 cuãa thïí bõ aãnh hûúãng. Àiïìu naây seä dêîn túái sûå phaãn àöëi
mònh, Johnson àaä khaái quaát hoáa mö hònh “Nhaâ nûúác hay caãn trúã cuãa möåt söë nhoám xaä höåi vaâ nhaâ nûúác
kiïën taåo phaát triïín” göìm caác àùåc àiïím cú baãn: phaãi coá khaã nùng chöëng laåi sûå phaãn àöëi naây nïëu noá
Thûá nhêët, têìng lúáp laänh àaåo coá tû tûúãng, quyïëtlaâm aãnh hûúãng àïën muåc tiïu chung cuãa àêët nûúác.
têm vaâ cam kïët phaát triïín: Àêy coá thïí coi laâ àùåc
àiïím quan troång nhêët trong mö hònh “Nhaâ nûúác kiïën * Trûúâng Àaåi hoåc Cöng àoaân
Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc
89 cöng àoaâ
Söë 20 thaáng 7/2020
- KINH NGHIÏÅM - THÛÅC TIÏÎN
Thûá ba, böå maáy nhaâ nûúác goån nheå, hoaåt àöångphaát triïín” cêìn chuyïín sang giai àoaån “nêng cêëp”,
hiïåu quaã:Àïí àaáp ûáng àûúåc caác yïu cêìu trong viïåc nïëu khöng, chñnh noá coá thïí gêy trúã ngaåi cho caác
xêy dûång caác muåc tiïu vaâ kïë hoaåch phaát triïín, böå cuöåc caãi caách tiïëp theo. Àiïìu naây cuäng coá nghôa,
maáy nhaâ nûúác cêìn phaãi bao göìm caác thaânh phêìn thay vò töìn taåi dûúái daång “tônh”, coá thïí coi “Nhaâ nûúác
nhên sûå húåp lyá, bao göìm caác nhaâ hoaåch àõnh chñnh kiïën taåo phaát triïín” laâ möåt hònh thûác chuyïín tiïëp cuãa
saách phaáp luêåt vaâ kinh tïë, cuäng nhû caác kyä sû kyänhaâ nûúác hiïån àaåi.
thuêåt vaâ cöng nghïå. Àïí laâm viïåc hiïåu quaã nhêët, nhûäng Vêåy vúái àiïìu kiïån àõa lyá thuêån lúåi cuâng nhûäng
nhaâ quaãn lyá naây nïn àûúåc luên chuyïín thûúâng xuyïn tûúng àöìng vïì vùn hoaá, xaä höåi vaâ truyïìn thöëng chñnh
trong suöët thúâi gian laâm viïåc. trõ trong khu vûåc Àöng Nam AÁ, Viïåt Nam coá thïí xêy
Thûá tû, vai troâ cuãa caác cú quan thñ àiïím:Hiïåu dûång thaânh cöng mö hònh “Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát
quaã cuãa cú quan thñ àiïím àaä àûúåc chûáng minh trong triïín”? Mùåc duâ Nhaâ nûúác Viïåt Nam coá nhiïìu àiïìu
thûåc tiïîn (nhû vai troâ cuãa MITI àöëi vúái sûå phaát triïínkiïån thuêån lúåi, nhûng àïí xêy dûång àûúåc möåt “Nhaâ
cuãa Nhêåt Baãn). Àêy laâ kïët quaã cuãa ba àùåc àiïím trïn. nûúác kiïën taåo phaát triïín” thaânh cöng vêîn àoâi hoãi Viïåt
Búãi khi caác nhaâ laänh àaåo ûu tuá phaát triïín trong möi Nam phaãi coá nhûäng thay àöíi trong tû duy vaâ caách
trûúâng tûå trõ tûúng àöëi vaâ xêy dûång àûúåc möåt böåthûác töí chûác böå maáy Nhaâ nûúác.
maáy nhaâ nûúác chuyïn nghiïåp, hiïåu quaã seä dêîn túái 2. Möåt söë kinh nghiïåm tûâ mö hònh “Nhaâ nûúác
viïåc hònh thaânh caác cú quan coá khaã nùng dêîn àêìu kïë kiïën taåo phaát triïín” cho Viïåt Nam
hoaåch phaát triïín kinh tïë xaä höåi töíng thïí. Thûá nhêët, cêìn phaãi coá sûå thay àöíi tû duy trong
Thûá nùm, nguyïn tùæc phuâ húåp vúái thõ trûúâng: toaân böå böå maáy nhaâ nûúác
Mùåc duâ nhaâ nûúác luön àûúåc coi laâ nhên töë quyïët Àùåc àiïím cú baãn vaâ quan troång nhêët cuãa “Nhaâ
àõnh trong mö hònh “Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát triïín”, nûúác kiïën taåo phaát triïín” àoá laâ böå maáy nhaâ nûúác coá
nhûng àêy khöng phaãi laâ yïëu töë duy nhêët. Nhaâ nûúác tû tûúãng, quyïët têm vaâ cam kïët phaát triïín. Coá thïí
àoáng vai troâ tiïn phong trong viïåc dûå baáo, thiïët kïë thêëy, trong thúâi kyâ thaânh cöng nhêët, têët caã caác “Nhaâ
vaâ thûåc hiïån chñnh saách cöng nghiïåp, nhûng têët caã nûúác kiïën taåo phaát triïín” àïìu àûúåc dêîn dùæt búãi caác
caác haânh àöång can thiïåp àïìu phaãi phuâ húåp vúái yïu nhaâ laänh àaåo coá tû tûúãng vaâ quyïët têm phaát triïín.
cêìu cuãa thõ trûúâng. Àiïìu naây coá thïí nhòn thêëy tûâ hïå thöëng chñnh trõ Nhêåt
“Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát triïín” lêìn àêìu tiïn xuêët Baãn. Trong hún 50 nùm, Nhêåt Baãn luön daânh ûu
hiïån úã Nhêåt vaâo cuöëi nhûäng nùm 1950, sau àoá lan tiïn haâng àêìu cho sûå phaát triïín kinh tïë vaâ àiïìu naây
sang Àaâi Loan vaâ Haân Quöëc vaâo khoaãng thêåp niïn coá àûúåc laâ nhúâ sûå nhêët quaán trong àûúâng löëi vaâ chñnh
1970 vaâ 1980. Khöng dûâng laåi úã àoá, mö hònh naây saách phaát triïín cuãa caác nhaâ laänh àaåo cêëp cao cuãa
coân àûúåc chaâo àoán úã nhiïìu nûúác trïn khùæp chêu AÁ,nhaâ nûúác. Hay nhûäng nhaâ laänh àaåo haâng àêìu coá sûác
àùåc biïåt laâ Àöng Nam AÁ, vñ duå nhû Singapore, aãnh hûúãng nhû Park Chung Hee úã Haân Quöëc, Lyá
Malaysia, Inàönïxia hay Thaái Lan. Trïn thûåc tïë, caác Quang Diïåu úã Singapore, Seretse Khama úã
“Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát triïín” thaânh cöng àaä laâmBotswana cuäng àïìu àûúåc coi laâ nhûäng ngûúâi thay
thay àöíi trêåt tûå kinh tïë thïë giúái, giuáp nhiïìu nûúác keámàöíi lõch sûã àêët nûúác. Coá thïí thêëy caác nhaâ laänh àaåo
phaát triïín bùæt kõp vúái caác nûúác tiïn tiïën, hoùåc ñt nhêëtcêëp cao cuãa “Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát triïín” luön thïí
laâ nêng cao mûác àöå phaát triïín. Möåt söë nûúác àaä trúãhiïån quyïët têm cao àöå cuäng nhû cam kïët chùæc chùæn
thaânh nhûäng nûúác phaát triïín cöng nghiïåp nhêët nhû trong viïåc xêy dûång möåt böå maáy nhaâ nûúác lêëy phaát
Nhêåt Baãn, Àaâi Loan, Haân Quöëc vaâ Singapore, trong triïín kinh tïë àêët nûúác laâm troång têm.
khi nhûäng nûúác khaác àaä nêng cao mûác söëng cuãa Hiïån nay, vïì cú baãn, nïìn haânh chñnh Viïåt Nam
ngûúâi dên vaâ thu heåp khoaãng caách vúái caác nïìn kinh vêîn laâ möåt nïìn haânh chñnh truyïìn thöëng, vúái nhiïìu
tïë phaát triïín, giuáp chêu AÁ trúã thaânh khu vûåc nùng thuã tuåc vaâ giêëy túâ phûác taåp, nhiïìu caán böå, cöng chûác
àöång nhêët trïn thïë giúái. Tuy nhiïn, ngay caã khi thaânh coá thaái àöå chûa àuáng mûåc, gêy bûác xuác cho ngûúâi
cöng úã nhiïìu quöëc gia, “Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát triïín” dên vaâ doanh nghiïåp. Àïí xêy dûång “Nhaâ nûúác kiïën
vêîn luön phaãi àöëi mùåt vúái nguy cú caác quyïìn lúåi bõtaåo phaát triïín”, tû tûúãng phaát triïín khöng thïí chó
thêu toám vaâ biïën thaânh trúã ngaåi cho nhûäng caãi caáchdûâng laåi úã nhûäng nhaâ laänh àaåo haâng àêìu maâ coân
tiïëp theo. Ngoaâi ra, khi ài àïën caác biïn giúái vïì cöng phaãi thêëm nhuêìn trong moåi caá nhên cuãa böå maáy nhaâ
nghïå vaâ kiïën thûác, caác nhaâ quy hoaåch nhaâ nûúác khöng nûúác. Nhaâ nûúác ta mùåc duâ àaä ban haânh caác quy
phaãi luác naâo cuäng töët hún caác nhaâ quaãn lyá doanhàõnh chi tiïët, cuå thïí vïì quy tùæc ûáng xûã cuãa caán böå,
nghiïåp trong viïåc dûå àoaán sûå phaát triïín cuãa cöng cöng chûác nhûng laåi thiïëu sûå giaám saát thûúâng xuyïn
nghïå trong tûúng lai. Do àoá, sau khi àêët nûúác àaåt khiïën cho viïåc àïì ra nhûäng quy tùæc naây khöng àaåt
àûúåc caác muåc tiïu phaát triïín, “Nhaâ nûúác kiïën taåo àûúåc hiïåu quaã nhû mong muöën. Khöng phaãi “ngêîu
90 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân
Söë 20 thaáng 7/2020
- KINH NGHIÏÅM - THÛÅC TIÏÎN
nhiïn” maâ ngay tûâ nhûäng ngaây àêìu cuãa Chñnh quyïìn haânh chñnh nhaâ nûúác ài vaâo àuáng quyä àaåo, ñt têìng
“non treã”, Chuã tõch Höì Chñ Minh àaä duâng cuåm tûânêëc, búát böå, ngaânh nhûng vêîn baão àaãm quaãn lyá nhaâ
“cöng cuå phuåc vuå” khi noái túái võ trñ, vai troâ cuãa Chñnh nûúác trïn moåi mùåt cuãa àúâi söëng xaä höåi vaâ trong thûåc
phuã vaâ cuåm tûâ “cöng böåc”, thêåm chñ “àaây túá” khi noái hiïån caác nhiïåm vuå, dõch vuå cöng, tûâ àoá giaãm chi phñ
vïì thaái àöå, traách nhiïåm cuãa caán böå, cöng chûác àöëihoaåt àöång haânh chñnh àïí taåo nguöìn chi cho àêìu tû
vúái nhên dên. Àoá chñnh laâ “tuyïn ngön roä raâng” vïì sûå phaát triïín kinh tïë vaâ baão àaãm an sinh xaä höåi... Cêìn
cöng nhêån quyïìn lûåc chñnh trõ, quyïìn lûåc nhaâ nûúác, phaãi tiïën haânh raâ soaát töíng thïí àïí böí sung, sûãa àöíi
quyïìn lûåc cao nhêët trong xaä höåi thuöåc vïì ngûúâi dên. hoùåc quy àõnh múái caác vùn baãn phaáp luêåt vïì töí chûác
Möîi caán böå, cöng chûác phaãi hiïíu roä võ trñ, traách nhiïåmböå maáy haânh chñnh nhaâ nûúác. Muåc tiïu hûúáng túái laâ
cuãa mònh, nïu cao tinh thêìn phuåc vuå ngûúâi dên, lêëy coá thïí chïë phaáp lyá àêìy àuã, trong àoá quy àõnh roä chûác
muåc tiïu phaát triïín àêët nûúác laâm kim chó nam cho nùng, nhiïåm vuå, quyïìn haån cuãa möîi cú quan nhaâ
haânh àöång cuãa mònh. nûúác, baão àaãm viïåc sùæp xïëp cú cêëu laåi töí chûác böå
Thûá hai, cêìn tinh goån böå maáy, nêng cao chêët maáy haânh chñnh nhaâ nûúác khöng phaãi laâ “viïåc húåp
lûúång quaãn lyá nhaâ nûúác nhêët, lùæp gheáp cú hoåc” maâ coá sûå àiïìu chónh chûác
Möåt trong nhûäng àùåc àiïím cú baãn cuãa “Nhaâ nûúác nùng, nhiïåm vuå vaâ cú cêëu bïn trong cuãa möîi cú quan
kiïën taåo phaát triïín” laâ möåt böå maáy nhaâ nûúác nhoã goånphuâ húåp tònh hònh thûåc tiïîn, khöng boã soát, boã tröëng
nhûng hiïåu quaã vaâ àêy laâ àiïìu Viïåt Nam àang thiïëu. nhiïåm vuå hoùåc coân tònh traång chöìng lêën chûác nùng,
Àïí xêy dûång möåt Nhaâ nûúác, Chñnh phuã “nhoã nhêëtnhiïåm vuå. Nhûäng chñnh saách, nhûäng quy àõnh phaáp
nhûng hiïåu quaã nhêët”, cêìn phaãi laâm cho böå maáy hoaåt luêåt vïì töí chûác böå maáy haânh chñnh nhaâ nûúác laâ cú súã
àöång chuyïn nghiïåp hún, hiïåu quaã hún. Àiïìu dïî nhêån quan troång àïí böå maáy haânh chñnh nhaâ nûúác tiïëp tuåc
thêëy laâ úã caác “Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát triïín” noái riïng
kiïån toaân vïì töí chûác vaâ hoaåt àöång. Tuy nhiïn, nhûäng
vaâ caác nûúác phaát triïín noái chung, cú cêëu Chñnh phuã cú súã phaáp lyá naây coá thêåt sûå ài vaâo thûåc tiïîn hay
thûúâng goån nheå hún so vúái caác nûúác khaác. Söë böå ñtkhöng, coá mang laåi hiïåu quaã hay khöng phuå thuöåc
hún, nghôa laâ caác àêìu möëi quaãn lyá tinh giaãn hún. vaâo nhiïìu yïëu töë, tûâ viïåc tuyïn truyïìn, töí chûác thûåc
Bïn caånh àoá, söë “siïu böå” cuãa hoå laåi nhiïìu hún. Nhêåt hiïån, viïåc thanh tra, kiïím tra, giaám saát cuãa caác cú
Baãn laâ möåt vñ duå àiïín hònh. Qua hai lêìn caãi caách, böåquan, töí chûác coá thêím quyïìn maâ trïn hïët laâ vai troâ,
maáy Chñnh phuã trung ûúng Nhêåt Baãn àûúåc thu goån traách nhiïåm cuãa ngûúâi àûáng àêìu.
àaáng kïí. Lêìn thûá nhêët, söë böå giaãm tûâ 23 xuöëng coân Bïn caånh àoá, cêìn maånh daån hún nûäa trong viïåc
12, lêìn thûá hai giaãm xuöëng coân 10. Hiïån nay, Chñnh phên cêëp maånh meä cho chñnh quyïìn àõa phûúng
phuã Nhêåt Baãn bao göìm Vùn phoâng Nöåi caác vaâ caácthûåc hiïån nhûäng nhiïåm vuå coá thïí àaåt kïët quaã, hiïåu
böå: Böå Quaãn lyá cöng cöång, Nöåi vuå vaâ Bûu chñnh viïîn quaã. Àöìng thúâi, Nhaâ nûúác chó laâm nhûäng viïåc xaä höåi
thöng; Böå Tû phaáp; Böå Ngoaåi giao; Böå Taâi chñnh; khöng laâm hoùåc xaä höåi khöng thïí laâm vaâ chuyïín
Böå Giaáo duåc, Vùn hoáa, Thïí thao, Khoa hoåc vaâ Cöng giao nhûäng nhiïåm vuå maâ nhaâ nûúác khöng nïn laâm
nghïå; Böå Y tïë, Lao àöång vaâ Phuác lúåi; Böå Nönghoùåc laâm hiïåu quaã thêëp cho caác töí chûác xaä höåi, töí
nghiïåp, Lêm nghiïåp vaâ Ngû nghiïåp; Böå Kinh tïë, chûác phi chñnh phuã àaãm nhêån, giaãm búát àêìu möëi
Thûúng maåi vaâ Cöng nghiïåp; Böå Àêët àai, Cú súã haå trung gian. Khi àoá, phûúng thûác hoaåt àöång cuãa nhaâ
têìng vaâ Vêån taãi; Böå Möi trûúâng. Coá thïí thêëy, àa söënûúác seä thay àöíi theo hûúáng Nhaâ nûúác vêîn quaãn lyá
caác böå nùçm trong cú cêëu töí chûác cuãa Chñnh phuã bao quaát moåi vêën àïì cuãa àúâi söëng xaä höåi nhûng têåp
Nhêåt Baãn àïìu laâ caác böå quaãn lyá àa ngaânh, àa lônhtrung vaâo viïåc ban haânh thïí chïë vaâ tùng cûúâng kiïím
vûåc. Trong àoá, Böå Quaãn lyá cöng cöång, Nöåi vuå vaâ tra, giaám saát, khùæc phuåc àûúåc tònh traång quaá taãi vïì
Bûu chñnh viïîn thöng cuâng vúái Böå Àêët àai, Cú súã haå cöng viïåc, taách baåch àûúåc chûác nùng quaãn lyá Nhaâ
têìng vaâ Vêån taãi chñnh laâ nhûäng “siïu böå” àûúåc hònhnûúác vúái viïåc thûåc hiïån chûác nùng dõch vuå cöng...
thaânh trïn cú súã húåp nhêët möåt söë ngaânh. laâm cú súã cho viïåc triïín khai thûåc hiïån cöng cuöåc caãi
Trong thúâi gian vûâa qua àaä coá nhiïìu vùn baãn liïn caách haânh chñnh Nhaâ nûúác, trong àoá coá viïåc sùæp
quan àïën cöng taác caãi caách haânh chñnh nhaâ nûúác do xïëp, cú cêëu laåi töí chûác böå maáy haânh chñnh theo hûúáng
Böå Chñnh trõ, Ban Chêëp haânh Trung ûúng, Quöëc höåi, goån nheå, hoaåt àöång vúái chi phñ thêëp nhûng hiïåu lûåc,
Chñnh phuã vaâ caác cú quan hûäu quan ban haânh. Tuy hiïåu quaã cao.
nhiïn, caác thïí chïë phaáp luêåt quy àõnh vïì töí chûác böå Thûá ba, cêìn àöíi múái cú chïë tuyïín duång caán böå,
maáy haânh chñnh hiïån nay coân chûa àöìng böå, quy cöng chûác nhaâ nûúác
àõnh khöng roä chûác nùng, nhiïåm vuå, quyïìn haån cuãa Àùåc trûng cuãa “Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát triïín” chñnh
möîi cú quan trong böå maáy haânh chñnh nhaâ nûúác. laâ möåt böå maáy haânh chñnh goån nheå, ñt töën keám nhûng
Vêën àïì àùåt ra laâ laâm thïë naâo àïí töí chûác böå maáy“ûu tuá”, nghôa laâ àûúåc phuåc vuå búãi àöåi nguä nhên viïn
Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc
91 cöng àoaâ
Söë 20 thaáng 7/2020
- KINH NGHIÏÅM - THÛÅC TIÏÎN
coá nùng lûåc quaãn lyá töët nhêët. Àïí àaåt àûúåc àiïìu naây,treã hoaá vaâ dïî traánh àûúåc nhûäng tiïu cûåc vïì àùåc
nhaâ nûúác cêìn lûåa choån nhên viïn dûåa trïn tuyïín quyïìn, àùåc lúåi.
duång nhên taâi. Theo àoá, thöng qua caác kyâ thi cöng ÚÃ Viïåt Nam, thûåc tiïîn àoâi hoãi cêìn coá “cuöåc caách
chûác nghiïm ngùåt nhêët, “Nhaâ nûúác kiïën taåo phaát maång thûåc sûå” trong cöng taác caán böå; àöíi múái cú chïë
triïín” lûåa choån àûúåc caác sinh viïn taâi nùng cuãa caác tuyïín duång, böí nhiïåm, àaánh giaá, phên loaåi caán böå,
trûúâng àaåi hoåc haâng àêìu vaâo laâm viïåc trong böå maáycöng chûác phuâ húåp vúái võ trñ viïåc laâm vaâ yïu cêìu
cuãa mònh. Theo Chñnh phuã Nhêåt Baãn “Quöëc gia muöën nhiïåm vuå cuå thïí. Cú chïë àaâo taåo, têåp húåp vaâ troång
coá nhiïìu nhên taâi àïí tham gia laâm viïåc taåi cú quan duång nhên taâi trong tûúng lai phaãi bao haâm nhûäng
nhaâ nûúác thò bùæt buöåc phaãi coá cuöåc thi cöng bùçng,khña caånh nhû: “Taåo sûå di chuyïín chêët xaám tûå do”
cöng khai”. Bùçng caách naây cho àïën nay Nhêåt Baãn àaä trong thõ trûúâng lao àöång, thoãa maän caác àiïìu kiïån
tuyïín choån àûúåc rêët nhiïìu nhên taâi coá nùng lûåc úã nuöi dûúäng töët nhêët cho nhên taâi, baão àaãm nguyïn
hiïån taåi cuäng nhû nùng lûåc thñch ûáng trong tûúng lai tùæc “ngûúâi naâo - viïåc nêëy”, àïì cao traách nhiïåm caá
àïí phuåc vuå cho quöëc gia. Àïí àaãm baão quaá trònh töí nhên vaâ nùng lûåc saáng taåo cao nhêët, àïí nhûäng ngûúâi
chûác thi tuyïín nghiïm tuác vaâ chuêín mûåc, Nhêåt Baãn xûáng àaáng nhêët caã vïì taâi vaâ àûác àûúåc lûåa choån vaâo
àaä thaânh lêåp möåt àún võ chõu traách nhiïåm vïì têët caãnhûäng võ trñ quan troång trong böå maáy cöng quyïìn.
caác vêën àïì liïn quan àïën thi tuyïín cöng chûác, àoá laâ Troång duång, baão vïå vaâ “nuöi dûúäng” nhûäng laänh àaåo
Cú quan Nhên sûå quöëc gia. Cú quan Nhên sûå quöëc vaâ nhên taâi “àêìu àaân xuêët sùæc”, khöng phên biïåt thaânh
gia thuöåc Chñnh phuã nhûng rêët àöåc lêåp. Quyïìn haån phêìn xuêët thên; taái lûåa choån liïn tuåc, lêëy hiïåu quaã
cuãa Cú quan Nhên sûå quöëc gia laâ cú quan xêy dûång cöng viïåc laâm cú súã àaánh giaá vaâ lûåa choån thay vò
luêåt àïí töí chûác caác kyâ thi tuyïín cöng chûác, laâ àún võ bùçng cêëp, hoåc võ, chûác tûúác. Viïåc tuyïín duång cöng
àaåi diïån àïí tiïëp nhêån cöng chûác sau khi thi àöî kyâ thi chûác trong giai àoaån hiïån nay cuäng nhû trong thúâi
cöng chûác quöëc gia, laâ àún võ kiïím tra, giaám saát quy gian túái phaãi thûåc sûå xuêët phaát tûâ nhu cêìu cöng viïåc,
trònh töí chûác thi tuyïín cöng chûác caác Böå, ngaânh. vò viïåc tòm ngûúâi thay ngûúâi vò àïí sùæp xïëp, böë trñ
Nhêåt Baãn laâ quöëc gia aáp duång chïë àöå cöng vuå theoviïåc. Àïí laâm àûúåc àiïìu naây phaãi kïët húåp àöìng böå
mö hònh höîn húåp, tûác vûâa coá àùåc àiïím cuãa mö hònh cuâng vúái caác giaãi phaáp khaác nhû caác cú quan nhaâ
chûác nghiïåp, vûâa coá àùåc àiïím cuãa mö hònh viïåc laâm. nûúác phaãi xêy dûång àûúåc hïå thöëng danh muåc võ trñ
Khi xem xeát caác nöåi dung vïì thúâi gian böí nhiïåm àïí viïåc laâm vaâ cú cêëu ngaåch cöng chûác cuãa cú quan, töí
laâm viïåc, caác chïë àöå àaäi ngöå nhaâ nûúác àöëi vúái cöng chûác mònh, tûâ àoá múái coá cú súã àïí tuyïín duång àuáng
chûác thïí hiïån roä neát àùåc àiïím cuãa mö hònh chûác ngûúâi, àuáng viïåc, àuáng söë lûúång, àaãm baão cú cêëu
nghiïåp. Theo àoá, sau khi àûúåc böí nhiïåm vaâo caác võ húåp lyá.
trñ trong böå maáy nhaâ nûúác, trûâ trûúâng húåp coá vi phaåm Cöng taác tuyïín duång phaãi luön àùåt úã traång thaái
kyã luêåt buöåc thöi viïåc, cöng chûác Nhêåt Baãn laâm viïåc“àöång”, coá sûå liïn thöng nhêët àõnh giûäa nguöìn nhên
theo chïë àöå suöët àúâi, tûác cho àïën tuöíi nghó hûu. lûåc khu vûåc cöng vúái nguöìn nhên lûåc khu vûåc tû. Do
Bïn caånh àoá, viïåc tuyïín duång, böí nhiïåm, àaánh giaá, àoá, viïåc xêy dûång võ trñ viïåc laâm vúái baãn mö taã cöng
àaâo taåo böìi dûúäng cöng chûác úã Nhêåt Baãn laåi gùæn viïåc cuãa möîi võ trñ chûác danh vúái nhûäng nhiïåm vuå
chùåt vúái caác àùåc àiïím cuãa mö hònh viïåc laâm. Theo hïët sûác cuå thïí, chi tiïët, àêìy àuã chûác nùng, nhiïåm vuå,
àoá, cöng chûác laâm viïåc theo caác võ trñ cöng viïåc nhêët khöëi lûúång cöng viïåc, caác ûáng xûã cêìn thiïët cho tûâng
àõnh àûúåc nghiïn cûáu, mö taã chi tiïët trong möåt thúâi võ trñ, àïí tûâ àoá múái coá cú súã tuyïín duång nguöìn nhên
gian daâi sau khi àûúåc böí nhiïåm. Cöng chûác phaãi àaáp lûåc “àuáng ngûúâi” àaáp ûáng àûúåc yïu cêìu cuãa võ trñ
ûáng têët caã caác yïu cêìu cuãa võ trñ cöng viïåc naây vaâ chóviïåc laâm. Tiïëp tuåc nghiïn cûáu quy àõnh cho pheáp caác
coá thïí thay àöíi chuyïn mön, võ trñ bùçng viïåc vûúåt cú quan haânh chñnh àûúåc kyá húåp àöìng lao àöång coá
qua caác kyâ thi àïí chuyïín àöíi. Do aãnh hûúãng cuãa vùn thúâi haån töëi àa nhêët àõnh àöëi vúái möåt söë võ trñ viïåc
hoáa Nho giaáo vaâ caác àùåc àiïím dên töåc tñnh phûúng laâm àïí tuyïín duång àûúåc cöng chûác àaáp ûáng ngay
Àöng, nïìn cöng vuå Nhêåt Baãn coá tñnh thûá bêåc cao vaâ yïu cêìu cuãa hoaåt àöång cöng vuå, àoá laâ cú súã, nïìn
chùåt cheä, laâ àùåc trûng rêët cú baãn cuãa mö hònh chûác taãng àïí tûâng bûúác àöíi múái chïë àöå cöng vuå, cöng
nghiïåp. Àiïìu naây coá taác duång laâ khuyïën khñch cöng chûác theo hûúáng nùng àöång, linh hoaåt. Cú chïë húåp
chûác phaát triïín àïí thùng tiïën trong nïìn cöng vuå vaâ àöìng lao àöång coá thúâi haån nhêët àõnh seä taåo ra khaã
qua àoá lûåa choån àûúåc nhûäng ngûúâi ûu tuá nhêët cho nùng linh hoaåt hún trong thay àöíi nhên sûå, àöìng thúâi
caác võ trñ laänh àaåo. Tuy coá tñnh thûá bêåc chùåt cheä cuäng buöåc nhiïìu cöng chûác àang laâm viïåc phaãi laâm
nhûng nhiïåm kyâ cuãa caác caán böå laänh àaåo trong caác viïåc tñch cûåc hún. Qua àoá taåo sûå liïn thöng, thu huát
böå, ngaânh thûúâng rêët ngùæn, chó hai nùm cho nïn cú nhên taâi tûâ khu vûåc tû nhên vaâo khu vûåc cöng töët
cêëu cöng chûác nhaâ nûúác úã Nhêåt Baãn luön luön àûúåc (Xem tiïëp trang 97)
92 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân
Söë 20 thaáng 7/2020
nguon tai.lieu . vn
