Xem mẫu
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 1 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
CHÖÔNG 1
CAÙC ÑIEÀU KIEÄN THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ
I. Söï hình thaønh caùc ñieàu kieän thöông maïi quoác teá
Thoâng thöôøng, caùc beân trong moät hôïp ñoàng thöông maïi quoác teá ñeàu
khoângbieát heát ñöôïc söï khaùc nhau trong taäpquaùnbuoânbaùn ôû moãi nöôùc.
Ñeå khaéc phuïc nhöõng vaán ñeà naøy, Phoøng Thöông maïi Quoác teá (ICC) vaøo
naêm1936 ñaõ xuaát baûn moät boä caùc quy taéc ñeå giaûi thích caùc ñieàu kieän
thöôngmaïi quoácteá.Nhöõngquytaécnaøyñöôïcgoïi laø “Incoterms1936”.
Ñeåphuøhôïp vôùi söï thayñoåi trongthöïc tieãnthöôngmaïi quoácteá,Incoterms
ñaõ ñöôïc söûa ñoåi vaø boå sung ñeå ñöôïc xuaátbaûn vaøo caùc naêm1953, 1967,
1976,1980,1990vaømôùiñaâynhaátvaøonaêm2000.
II.Söï caàn thieát cuûa vieäc söû duïng caùc ñieàu kieän thöông maïi quoác teá
trong hoaït ñoäng ngoaïi thöông ôû Vieät Nam
Incotermsgiaûi thíchcaùcñieàukieänthöôngmaïi ñöôïcsöûduïngroängraõi nhaát
trongngoaïi thöông.Nhö vaäycoùtheåtraùnhñöôïcsöï thieáunhaátquaùntrongvieäc
giaûi thíchnhöõngñieàukieännaøyôû caùcnöôùckhaùcnhauhoaëcít nhaátcoùtheå
giaûmmoätmöùcñaùngkeå.VieäcdaãnchieáuIncotermsvaøohôïpñoàngmuabaùn
xaùcñònhmoätcaùchroõ raøngnghóavuï cuûacaùcbeânñeålaømgiaûmtoái ñavaø
giaûi quyeátthuaäntieäncaùctranhchaápxaûyra phaùtsinhtöøhôïpñoàngmuabaùn
giöõacaùcbeânôû nhöõngnöôùckhaùcnhau.
Incotermscoù nhieàu ñieàu kieän thích hôïp cho nhieàu phöông thöùc vaän taûi
khaùcnhau,nhieàucaùchphaânchia khaùcnhauveàruûi ro, chi phí giöõangöôøi baùn
vaø ngöôøi mua. Vì vaäy, caùc beân coù theå löïa choïn ñieàu kieän naøy hay ñieàu
kieänkhaùcsaocho phuøhôïp nhaátvôùi khaûnaêngvaøhoaøncaûnhcuûamìnhchöù
khoângbò boùbuoäctrongmoätsoáít ñieàukieän.
III. Incoterms 2000- Noäi dung chuû yeáu
Ngay töø 1990, caùc ñieàu kieän thöông maïi ñaõ ñöôïc chia ra thaønh4 nhoùm
khaùcnhauveà cô baûn. Baét ñaàulaø nhoùmE maøngöôøi baùnchæcoù nghóavuï
chuaånbò haøng saün saøng ñeå giao cho ngöôøi mua taïi cô sôû cuûa mình (ñieàu
kieän EXW). Tieáp theo laø nhoùm F, theo ñoù ngöôøi baùn phaûi giao haøng cho
phöông tieän vaän taûi do ngöôøi mua chæ ñònh (caùc ñieàu kieän FCA, FAS vaø
FOB); tieáptheo laø nhoùmC, theo ñoù ngöôøi baùnphaûi kyù hôïp ñoàngvaäntaûi
maøkhoângphaûi chòu ruûi ro ñoái vôùi haønghoùaxaûy ra sau khi boác haøngvaø
göûi haøng(caùcñieàukieänCFR, CIF, CPT vaø CIP); cuoái cuønglaø nhoùmD, theo
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 2 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
ñoù ngöôøi baùn phaûi chòu moïi chi phí vaø ruûi ro caàn thieát ñeå
ñöa haøng hoaù ñeán nôi ñeán (caùc ñieàu kieän DAF, DES, DEQ,
DDU vaø DDP).
1. EXW- Ex Work (…named place): Giao taïi xöôûng (…nôi qui ñònh)
“Giao taïi xöôûng”coù nghóalaø ngöôøi baùngiao haøng,chöañöôïc thoângquan
xuaátkhaåuvaøcuõngchöañöôïc boácleânbaátcöù phöôngtieänvaäntaûi naøoñeán
nhaänhaøng,khi ñaëthaønghoùadöôùi quyeànñònhñoaïtcuûangöôøi muataïi cô sôû
cuûa ngöôøi baùnhoaëctaïi ñòa ñieåmqui ñònh khaùc (töùc laø xöôûng, nhaø maùy,
kho,v.v…).
2. FCA- Free carrier (…named place): Giao cho ngöôøi chuyeân chôû (…nôi
qui ñònh)
“Giao cho ngöôøi chuyeân chôû” coù nghóa laø ngöôøi baùn giao haøng, ñaõ
thoângquanxuaátkhaåu,chongöôøichuyeânchôûdo ngöôøimuachæñònhtaïi nôi qui
ñònh.Caànchuùyù raèngnôi giaohaøngñöôïc choïn coù aûnhhöôûngñeánnghóavuï
boác vaø dôõ haøng taïi ñoù. Neáu vieäc giao haøng taïi cô sôû cuûa ngöôøi baùn,
ngöôøi baùnchòu traùchnhieämboáchaøng.Neáu vieäc giao haøngtaïi baátcöù ñòa
ñieåmnaøokhaùc,ngöôøibaùnkhoângchòutraùchnhieämdôõhaøng.
“Ngöôøi chuyeânchôû”coù nghóalaø baátcöù ngöôøi naøomaøtheohôïp ñoàng
chuyeânchôû, camkeátthöïc hieänhoaëcthueâthöïc hieänvieäcchuyeânchôû baèng
ñöôøngsaét,ñöôøngboä,ñöôønghaøngkhoâng,ñöôøngbieån,ñöôøngthuûynoäi ñòa
hoaëcbaèngcaùchkeáthôïpcaùcphöôngthöùcvaänchuyeånñoù.
Ñieàu kieän naøy coù theå ñöôïc söû duïng cho baát cöù phöôngthöùc vaän taûi
naøo,keåcaûvaäntaûi ñaphöôngthöùc.
3. FAS- Free alongside ship (…named port of shipment): Giao doïc maïn taøu
(…caûng boác haøng qui ñònh)
“Giaodoïc maïntaøu”coùnghóalaø ngöôøibaùngiaohaøng,ñaõthoângquan
xuaátkhaåu,khi haønghoùañaõñöôïcñaëtdoïc maïncontaøutaïi caûngboáchaøng.
Ñieàunaøycoùnghóalaø ngöôøimuaphaûichòumoïi chi phí vaøruûi ro veàmaát
maùthayhö hoûnghaønghoùakeåtöøthôøiñieåmñoù.
Ñieàu kieän naøy chæ ñöôïc söû duïng cho vaän chuyeån ñöôøng bieån hoaëc
ñöôøngthuûynoäi ñòa.
4. FOB- Free on board (…named port of shipment): Giao leân taøu (…caûng
boác haøng qui ñònh)
“Giao leân taøu” coù nghóalaø ngöôøi baùn giao haøng, ñaõ thoângquan xuaát
khaåu, khi haøng qua lan can taøu taïi caûng boác haøng qui ñònh. Ñieàu naøy coù
nghóalaø ngöôøi muaphaûi chòumoïi chi phí vaø ruûi ro veàmaátmaùthay hö hoûng
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 3 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
Ñieàu kieän naøy chæ söû duïng cho vaän chuyeån haøng hoùa
baèng ñöôøng bieån hoaëc ñöôøng thuûy noäi ñòa. Neáu caùc beân
khoâng coù yù ñònh giao haøng qua lan can taøu, neân söû duïng
ñieàu kieän FCA.
5. CFR- Cost and freight (…named port of destination): Tieàn haøng vaø cöôùc
phí (…caûng ñeán qui ñònh)
“Tieàn haøngvaø cöôùc phí” coù nghóalaø ngöôøi baùngiao haøng,ñaõ thoâng
quanxuaátkhaåu, khi haøngqualan cantaøutaïi caûngboáchaøng.
Ngöôøi baùnphaûi traûcaùcphí toånvaø cöôùcphí caànthieátñeåñöahaøngtôùi
caûngñeánqui ñònh,NHÖNG ruûi ro veàmaátmaùthay hö hoûnghaønghoùa,cuõng
nhöbaátcöùchi phí phaùtsinhnaøodo nhöõngtìnhhuoángxaûyra saukhi giaohaøng,
ñöôïcchuyeåntöøngöôøibaùnsangngöôøimua.
Ñieàukieännaøychæsöûduïngcho vaänchuyeånhaønghoùabaèngñöôøngbieån
hoaëcñöôøngthuûynoäi ñòa. Neáucaùcbeânkhoângcoù yù ñònhgiao haøngqualan
cantaøu,neânsöûduïngñieàukieänCPT.
6. CIF- Cost, insurance and freight (…named port of destination): Tieàn
haøng, phí baûo hieåm vaø cöôùc phí (…caûng ñeán qui ñònh)
“Tieàn haøng, phí baûo hieåm vaø cöôùc phí” coù nghóa laø ngöôøi baùn giao
haøng,ñaõthoângquanxuaátkhaåu, khi haøngqualan cantaøutaïi caûngboáchaøng.
Ngöôøi baùnphaûi traûcaùcphí toånvaø cöôùcphí caànthieátñeåñöahaøngtôùi
caûngñeánqui ñònhNHÖNG ruûi ro veà maátmaùthay hö hoûnghaønghoùacuõng
nhö baátcöù chi phí phaùtsinh naøo do nhöõngtình huoángcoù theåxaûy ra sau khi
giao haøng,ñöôïc chuyeåntöø ngöôøi baùnsangngöôøi mua.Tuy nhieân,ngöôøi baùn
CIF coøn phaûi mua baûo hieåmñöôøng bieån ñeå ngöôøi mua traùnh ñöôïc nhöõng
ruûi ro veàmaátmaùthayhö hoûnghaønghoùatrongquaùtrìnhchuyeânchôû.Do ñoù,
ngöôøibaùnphaûikyù hôïpñoàngbaûohieåmvaøtraûphí baûohieåm.
Ngöôøi muacaànchuùyù raèngtheoñieàukieänCIF ngöôøi baùnñöôïc ñoøi hoûi
muabaûohieåmchæôû möùctoái thieåu.Neáungöôøi muamuoánñöôïc baûohieåm
ôû möùccaohôn, ngöôøi muacaànthoûathuaänroõ raønghônvôùi ngöôøi baùnhoaëc
töï muabaûohieåmboåsung.
Ñieàukieännaøychæsöûduïngcho vaänchuyeånhaønghoùabaèngñöôøngbieån
hoaëcñöôøngthuûynoäi ñòa. Neáucaùcbeânkhoângcoù yù ñònhgiao haøngqualan
cantaøu,neânsöûduïngñieàukieänCIP.
7. CPT- Carriage paid to (…named place of destination): Cöôùc phí traû tôùi
(…nôi ñeán qui ñònh)
“Cöôùc phí traû tôùi…” coù nghóalaø ngöôøi baùngiao haøng, ñaõ thoângquan
xuaátkhaåu, cho ngöôøi chuyeânchôû do ngöôøi baùn chæñònh nhöng theâmvaøo
ñoùngöôøi baùnphaûi traûcöôùcphí chuyeânchôûcaànthieátñeåñöahaøngñeánnôi
ñeánqui ñònh.Ñieàunaøycoù nghóalaø ngöôøi muaphaûi chòumoïi ruûi ro vaø baát
cöùphí toånnaøokhaùcphaùtsinhsaukhi haøngñaõñöôïcgiaonhövaäy.
Ñieàu kieän naøy coù theå ñöôïc söû duïng cho baát cöù phöôngthöùc vaän taûi
naøo,keåcaûvaäntaûi ñaphöôngthöùc.
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 4 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
8. CIP- Carriage and insurance paid to (…named place of destination): Cöôùc
phí vaø phí baûo hieåm traû tôùi (…nôi ñeán qui ñònh)
“Cöôùc phí vaø phí baûo hieåm traû tôùi…” coù nghóa laø ngöôøi baùn giao haøng,
ñaõ thoâng quan xuaát khaåu, cho ngöôøi chuyeân chôû do ngöôøi baùn chæ ñònh,
nhöng theâm vaøo ñoù ngöôøi baùn phaûi traû cöôùc phí chuyeân chôû caàn thieát ñeå
ñöa haøng ñeán nôi ñeán qui ñònh. Ñieàu naøy coù nghóa laø ngöôøi mua phaûi chòu
moïi ruûi ro vaø baát cöù phí toån naøo phaùt sinh sau khi haøng ñaõ ñöôïc giao. Tuy
nhieân, ngöôøi baùn CIP coøn phaûi mua baûo hieåm ñeå ngöôøi mua traùnh ñöôïc
nhöõng ruûi ro veà maát maùt hay hö hoûng haøng hoùa trong quaù trình vaän chuyeån.
Do ñoù, ngöôøi baùn phaûi kyù hôïp ñoàng baûo hieåm vaø traû phí baûo hieåm.
Ngöôøi mua caàn chuù yù raèng theo ñieàu kieän CIP ngöôøi baùn ñöôïc ñoøi hoûi
mua baûo hieåm chæ ôû möùc toái thieåu. Neáu ngöôøi mua muoán ñöôïc baûo hieåm
ôû möùc cao hôn, ngöôøi mua caàn thoûa thuaän roõ raøng vôùi ngöôøi baùn hoaëc töï
mua baûo hieåm boå sung.
Ñieàu kieän naøy coù theå ñöôïc söû duïng cho baát cöù phöông thöùc vaän taûi
naøo, keå caû vaän taûi ña phöông thöùc.
9. DAF- Delivered at frontier (…named place): Giao taïi bieân giôùi (…nôi qui
ñònh)
“Giao taïi bieân giôùi” coù nghóa laø ngöôøi baùn giao haøng khi haøng hoùa, ñaõ
thoâng quan xuaát khaåu, nhöng chöa thoâng quan nhaäp khaåu, ñöôïc ñaët döôùi
quyeàn ñònh ñoaït cuûa ngöôøi mua treân phöông tieän vaän taûi chôû ñeán maø chöa
ñöôïc dôõ, taïi ñòa ñieåm vaø nôi qui ñònh taïi bieân giôùi, nhöng tröôùc "cöûa khaåu
haûi quan"cuûa nöôùc tieáp giaùp. Töø "bieân giôùi" coù theå söû duïng cho moïi loaïi
bieân giôùi, keå caû bieân giôùi cuûa nöôùc xuaát khaåu. Vì vaäy phaûi xaùc ñònh roõ
bieân giôùi ñöôïc noùi tôùi baèng caùch chæñích danh ñòa ñieåm vaø nôi giao haøng.
Ñieàu kieän naøy coù theå ñöôïc söû duïng moïi phöông thöùc vaän chuyeån khi
haøng ñöôïc giao taïi bieân giôùi treân ñaát lieàn. Khi vieäc giao haøng ñöôïc thöïc hieän
taïi caûng ñeán, treân taøu hoaëc treân caàu caûng (caàu taøu), neân söû duïng ñieàu
kieän DES hoaëc DEQ.
10. DES- Delivered ex ship (…named port of destination): Giao taïi taøu (…
caûng ñeán qui ñònh)
“Giao taïi taøu” coù nghóa laø ngöôøi baùn giao haøng cuûa mình khi haøng ñöôïc
ñaët döôùi söï ñònh ñoaït cuûa ngöôøi mua treân taøu, chöa thoâng quan nhaäp khaåu,
taïi caûng ñeán qui ñònh. Ngöôøi baùn phaûi chòu moïi phí toån vaø ruûi ro ñeå chôû
haøng ñeán caûng ñeán qui ñònh tröôùc khi dôõ haøng. Neáu caùc beân muoán ngöôøi
baùn chòu phí toån vaø ruûi ro trong vieäc dôõ haøng, neân söû duïng ñieàu kieän DEQ.
Ñieàu kieän naøy chæ ñöôïc söû duïng khi haøng hoùa ñöôïc giao treân taøu taïi
caûng ñeán baèng ñöôøng bieån hay ñöôøng thuûy noäi ñòa hoaëc baèng vaän taûi ña
phöông thöùc.
11. DEQ- Delivered ex quay (…named port of destination): Giao taïi caàu
caûng (…caûng ñeán qui ñònh)
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 5 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
“Giao taïi caàu caûng” coù nghóa laø ngöôøi baùn giao haøng cuûa mình
ñöôïc ñaët döôùi söï ñònh ñoaït cuûa ngöôøi mua treân caàu caûng (caàu
thoâng quan nhaäp khaåu, taïi caûng ñeán qui ñònh. Ngöôøi baùn phaûi ch
toån vaø ruûi ro ñeå chôû haøng ñeán caûng ñeán qui ñònh vaø phí dôõ haøn
caûng (caàu taøu). Ñieàu kieän DEQ ñoøi hoûi ngöôøi mua phaûi thoâng qu
nhaäp khaåu vaø traû taát caû caùc thöù thueá vaø leä phí cho vieäc nhaäp
Ñieàu kieän naøy chæ ñöôïc söû duïng khi haøng hoùa ñöôïc giao khi dôõ
taøu leân caàu caûng (caàu taøu) taïi caûng ñeán baèng ñöôøng bieån hay ñ
noäi ñòa hoaëc baèng vaän taûi ña phöông thöùc. Tuy nhieân, neáu caùc b
nghóa vuï cuûa ngöôøi baùn phaûi chòu ruûi ro vaø phí toån trong vieäc vaä
haøng hoùa töø caàu caûng ñeán ñòa ñieåm khaùc (kho, baõi, beán,…) ôû t
ôû ngoaøi caûng, neân söû duïng ñieàu kieän DDU hoaëc DDP.
12. DDU- Delivered duty unpaid (…named place of destination): Giao haøng
chöa thoâng quan (…nôi ñeán qui ñònh)
“Giao haøngchöathoângquan”coù nghóalaø ngöôøi baùngiao haøngcho ngöôøi
mua,chöathoângquannhaäpkhaåu,vaøchöañöôïcdôõtöøbaátcöùphöôngtieänvaän
taûi naøochôûñeán,taïi nôi ñeánqui ñònh.Ngöôøi baùnphaûi chòucaùcphí toånvaø
ruûi ro lieân quan ñeán vieäc chuyeânchôû haøng tôùi nôi ñeán ñoù, tröø caùc thöù
“duty” (thuaätngöõ bao haømtraùchnhieämñoái vôùi nhöõngruûi ro ñeåthöïc hieän
thuûtuïc haûi quan,vaø thanhtoaùncaùc thöùthueávaø leä phí haûi quankhaùc) ñeå
nhaäpkhaåuvaøo nöôùc ñeán, neáucoù. Ngöôøi muaphaûi chòu khoaûn“duty” nhö
vaäy cuõngnhö baátcöù chi phí vaø ruûi ro naøo xaûy ra do ngöôøi muakhoângkòp
thôøi laømthuûtuïc nhaäpkhaåu.
Ñieàu kieännaøy coù theåsöû duïng cho moïi phöôngthöùc vaänchuyeånnhöng
khi vieäcgiaohaøngñöôïc thöïc hieäntaïi caûngñeántreântaøuhoaëctreâncaàucaûng
(caàutaøu),neânsöûduïngñieàukieänDES vaøDEQ.
13. DDP- Delivered duty paid (…named place of destination): Giao haøng ñaõ
thoâng quan (…nôi ñeán qui ñònh)
“Giao haøngñaõ thoângquan”coù nghóalaø ngöôøi baùngiao haøngcho ngöôøi
mua,ñaõthoângquannhaäpkhaåu,vaø chöañöôïc dôõ töø baátcöù phöôngtieänvaän
taûi naøochôûñeán,taïi nôi ñeánqui ñònh.Ngöôøi baùnphaûi chòucaùcphí toånvaø
ruûi ro lieânquanñeánvieäcchuyeânchôûhaøngtôùi nôi ñeánñoù, keåcaûcaùcthöù
“duty” (thuaätngöõ bao haømtraùchnhieämñoái vôùi nhöõngruûi ro ñeåthöïc hieän
thuûtuïc haûi quan,vaø thanhtoaùncaùc thöùthueávaø leä phí haûi quankhaùc) ñeå
nhaäpkhaåuhaønghoùaôû nöôùcñeán,neáucoù.
Neáu caùc beân muoán ngöôøi mua phaûi chòu moïi ruûi ro vaø chi phí nhaäp
khaåu,neânsöûduïngñieàukieänDDU. Ñieàukieännaøycoù theåsöûduïngcho moïi
phöông thöùc vaän chuyeånnhöng khi vieäc giao haøng ñöôïc thöïc hieän taïi caûng
ñeántreântaøu hoaëctreâncaàu caûng (caàu taøu), neânsöû duïng ñieàu kieän DES
hoaëcDEQ.
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 6 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
CHÖÔNG 2
HÔÏP ÑOÀNG MUA BAÙN NGOAÏI THÖÔNG
I. Nhöõng ñieàu trình baøy ( Representations)
Soácuûahôïp ñoàng;Ngaøythaùngvaønôi kyù keát;Teânvaøñòachæcuûacaùc
beân; Ngöôøi ñaïi dieäncho caùc beân; Nhöõng ñònh nghóaduøngtrong hôïp ñoàng;
Caùcphuï kieänkeømtheocuûahôïpñoàng;Caêncöùñeåkyù keát
II. Caùc ñieàu kieän cuûa hôïp ñoàng (Terms of contract)
Caêncöùvaøocaùchbieåuhieäncuûañieàukieän:
- Nhöõngñieàukieänroõ raøng(Expressterms): ñöôïc theåhieänroõ raøngtrong
hôïpñoàng.
- Nhöõngñieàukieännguï yù (Impliedterms):ñöôïc suy ra töø nhöõngñieàukieän
roõ raøng.
Caêncöùvaøotaàmquantroïngcuûañieàukieän:
- Nhöõngñieàukieäncô baûn(Conditions): Neáumoätbeânvi phaïmthì beânkia
coùquyeànhuûyhôïpñoàng.
- Nhöõng ñieàu kieän thöù yeáu (Warranties): Neáu moät beânvi phaïm thì phía
beân kia vaãn khoâng coù quyeàn huûy hôïp ñoàng maø chæ coù quyeàn ñoøi boài
thöôøngthieäthaïi.
Sauñaâylaø nhöõngñieàukieänphoåbieánñöôïcqui ñònhtronghôïpñoàng.
1. Teân haøng hoùa (Name of goods/ Commodity/ Description)
Ñieàukieänteânhaønghoaùtuy chæñeåxaùc ñònhsô boä ñoái töôïng muabaùn
nhöng noù laø moätñieàu kieän cô baûn cuûa hôïp ñoàng. Ñeå qui ñònh teânhaøng
hoaùcoùtheåqui ñònhteânthoângthöôøngcuûahaønghoùakeømvôùi teânkhoahoïc,
teânnôi saûnxuaát,teânnhaøsaûnxuaát,qui caùchchuûyeáu,coângduïng, hay maõ
soácuûahaønghoùa.
2. Qui caùch/ phaåm chaát (Specification/ Quality):
Ñieàu kieänqui caùchphaåmchaátseõ xaùc ñònh cuï theåñoái töôïng muabaùn,
noù laømcô sôû ñeåxaùcñònhgiaùcaûvaø ñeångöôøi muakieåmtra nghóavuï giao
haøng cuûa ngöôøi baùn. Vì vaäy ngöôøi mua caàn ñaëc bieät quan taâmñeán ñieàu
kieän naøy. Trong buoânbaùn coù theåsöû duïng nhöõngphöôngphaùpsau ñeå qui
ñònhqui caùchphaåmchaátcuûahaønghoaù:
Maãuhaøng(Sample):Caêncöù vaøophaåmchaátcuûamoätsoáít haønghoaù
ñöôïclaáylaømñaïi dieänñeåñaùnhgiaùchophaåmchaátcuûatoaønboäloâ haøng.
Tieâuchuaån(Standard):
Vieäc söû duïngtieâuchuaån,nhaátlaø tieâuchuaånquoácteá(ISO) seõcoù moät
soáthuaänlôïi cho ngöôøi muavì: Giaûmgiaùthaønhsaûnphaåm;Coù nhieàunguoàn
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 7 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
cung caáp ñeå löïa choïn; Thuaän lôïi cho vieäc baûo haønh chaát
löôïng; Ñôn giaûn hoaù vieäc xaây döïng nhöõng qui caùch phaåm
Nhaõn hieäu thöông maïi (Trade mark):
Ngöôøi mua coù theå gaëp nhöõng baát lôïi nhö sau:Giaù coù
theå cao hôn so vôùi caùc saûn phaåm khaùc; Phuï thuoäc vaøo
moät nguoàn cung caáp; Coù theå phaûi traû tieàn cho moät möùc
Ngöôøi mua phaûi mua haøng hoaù theo nhaõn hieäu khi: quaù
trình saûn xuaát haøng hoaù ñöôïc thöïc hieän theo baèng saùng
cheá; saûn xuaát goàm caû vieäc söû duïng qui trình cheá taïo bí
maät; khoái löôïng caàn nhaäp laø ít vaø khoâng ñuû ñeå ñeà xuaát
nhöõng yeâu caàu ñoái vôùi saûn phaåm; Khi mua saûn phaåm baùn
Khi mua haøng hoaù döïa vaøo nhaõn hieäu, ngöôøi mua caàn löu
yù:Chæ söû duïng nhaõn hieäu ñaõ ñöôïc ñaêng kyù taïi thò tröôøng
mua baùn; Caàn ghi keøm naêm saûn xuaát, ñôït saûn xuaát ra
haøng hoùa; Chuù yù ñeán caùc nhaõn hieäu khaùc töông töï vôùi
Taøi lieäu kyõ thuaät: Khi mua baùn haøng hoaù laø maùy
moùc thieát bò ngöôøi ta thöôøng söû duïng taøi lieäu kyõ thuaät
Khi söû duïng taøi lieäu kyõ thuaät ngöôøi mua caàn löu yù: Caàn
nghieân cöùu kyõ noäi dung taøi lieäu kyõ thuaät tröôùc khi kyù keát
hôïp ñoàng; Gaén taøi lieäu kyõ thuaät vôùi hôïp ñoàng
Kieåm tra tröôùc khi göûi haøng: Ngöôøi mua ñöôïc quyeàn
kieåm tra phaåm chaát cuûa haøng hoùa tröôùc khi kyù keát hôïp
ñoàng hoaëc sau khi kyù keát hôïp ñoàng nhöng tröôùc khi giao
haøng. Ngöôøi mua seõ chæ coøn quyeàn khieáu naïi veà phaåm
chaát cuûa haøng hoùa vôùi ngöôøi baùn neáu chöùng minh ñöôïc:
Haøng hoùa coù aån tyø (latent defect); hoaëc haøng hoùa chöa
Moâ taû: Coù theå moâ taû phaåm chaát qui caùch cuûa haøng
hoùa döïa vaøo: haøm löôïng cuûa nhöõng chaát coù trong haøng
hoùa, chæ soá naêng suaát, dung troïng, kích côõ, maøu saéc vaø
3. Soá löôïng (Quantity)
Ñôn vò tính soálöôïng: Trongbuoânbaùnquoácteácoù raátnhieàuñônvò tính
soá löôïng coù cuøng teân goïi vaø ngöôøi ta cuõng söû duïng nhieàu heä thoángño
löôøng ñoàngthôøi trongbuoânbaùnquoácteá.Vì vaäykhi qui ñònhñôn vò tính soá
löôïng caànphaûi tìm hieåukyõ noäi dungcuûanoù vaø qui ñònhmoätcaùchcuï theå
tronghôïpñoàng.
Ñòa ñieåmxaùc ñònh soá löôïng: Neáu soá löôïng haønghoaùñöôïc xaùc ñònh
taïi ñòañieåmñi, ngöôøi muaseõphaûichòunhöõngruûi ro veàsoálöôïnghaønghoaù
trongchuyeânchôû, neáusoá löôïng haønghoaùñöôïc xaùcñònhtaïi ñòa ñieåmñeán,
ngöôøibaùnseõphaûichòunhöõngruûi ro ñoù.
Phöôngphaùpqui ñònhsoálöôïng:
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 8 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
- Qui ñònh chính xaùc: Caùc beân qui ñònh chính xaùc moät soá
löôïng cuï theå haøng hoùa khi mua baùn moät soá ít haøng hoùa.
- Qui ñònh khoaûng chöøng: Khi mua baùn moät soá löôïng lôùn
haøng hoùa, caùc beân qui ñònh moät khoaûng soá löôïng cho
pheùp ñöôïc giao, khoaûng cho pheùp ñoù ñöôïc goïi laø "dung sai"
4. Bao bì (Packing)
Cungcaápbaobì:
- Ngöôøi baùncungcaápbaobì cuøngvôùi haønghoùa
- Ngöôøi baùncungcaápbaobì, nhöngsaukhi nhaänhaøngngöôøi muaphaûi traû
laïi baobì chongöôøibaùn.
- Ngöôøi muacungcaápbaobì chongöôøibaùnñoùnggoùi haønghoùa
Chi phí veàbaobì:
- Ñöôïc tính goäptronggiaù haøng:giaù haøngñaõ bao goàmcaû nhöõngchi phí
veàbaobì
- Ñöôïc tính rieângvôùi giaùhaøng:coù theåtính theochi phí thöïc teáhoaëctheo
moätmöùcphaàntraêmnhaátñònhcuûagiaùhaøng.
Chaátlöôïngbaobì:
- Qui ñònhcuï theå:Ngöôøi muaneânsöûduïngñoái vôùi haønghoùaquenthuoäc
- Qui ñònh chungchung: Ngöôøi muaneânsöû duïng ñoái vôùi haønghoùachöa
quenbieát.
5. Kyù maõ hieäu (Marking)
Kyù maõhieäulaø nhöõngkyù hieäubaènghình veõ, baèngchöõ,baèngsoáñöôïc
ghi treânbao bì cuûahaønghoùañeåhöôùngdaãnvieäcgiao nhaänvaänchuyeånvaø
baûoquaûnhaønghoùa,vaøcoønñeåcaùbieäthoùahaønghoùa.
6. Giao haøng (Delivery)
Ñieàukieänthöôngmaïi quoácteá:(INCOTERM 2000)
Thôøi haïn giao haøng: Thôøi haïn giao haønglaø thôøi gian maø ngöôøi baùn
phaûihoaønthaønhnghóavuï giaohaøngcuûamìnhtaïi ñòañieåmgiaohaøngqui ñònh
Thoângbaùogiaohaøng:
Caàn thoaûthuaännhöõngnoäi dung: Beân coù nghóavuï thoângbaùo vaø beân
nhaän ñöôïc thoâng baùo; Thôøi haïn thoâng baùo; Phöông tieän thoâng baùo; Noäi
dungtrongthoângbaùo.
Caùc qui ñònhkhaùc: Göûi haøngtöøngphaàn-Partial shipment;Chuyeåntaûi-
Transhipment;…
7. Vaän taûi (Transportation)
Noäi dung cuûa ñieàu kieän naøy thöôøngqui ñònh veà: Phöông tieän vaän taûi;
Haønhtrình chuyeânchôû; Thôøi gian phöôngtieänvaäntaûi ñeán;Chi phí boác,dôõ,
sanxeáphaøng;Toácñoäboácdôõ;Thöôûngphaïtboácdôõ.
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 9 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
8. Baûo hieåm (Insurance)
Noäi dung ñieàu kieän naøy thöôøng qui ñònh veà: Coâng ty baûo hieåm; Ñieàu
kieän baûo hieåm; Soá tieàn baûo hieåm; Phí baûo hieåm.
9. Giaù caû (Price)
Ñoàng tieàn tính giaù: Caàn qui ñònh roõ teân goïi cuûa ñoàng tieàn vaø nöôùc
coù ñoàng tieàn ñoù
Ñôn vò tính giaù: Caàn phaûi qui ñònh phuø hôïp vôùi ñôn vò tính soá löôïng.
Ñôn giaù:
* Giaù khoâng thay ñoåi: coù theå ñöôïc xaùc ñònh vaøo luùc kyù keát hôïp ñoàng
hoaëc luùc giao haøng caên cöù vaøo giaù thò tröôøng.
* Giaù thay ñoåi :
- Theo söï bieán ñoäng cuûa giaù thò tröôøng: giaù cuûa hôïp ñoàng seõ ñöôïc ñieàu
chænh laïi neáu giaù thò tröôøng vaøo luùc giao haøng coù bieán ñoäng quaù/ tôùi moät
möùc ñoä bieán ñoäng nhaát ñònh.
- Theo söï bieán ñoäng cuûa chi phí saûn xuaát: giaù haøng hoaù ñöôïc ñieàu chænh
theo söï bieán ñoäng cuûa giaù nguyeân vaät lieäu saûn xuaát vaø giaù nhaân coâng.
Toång trò giaù: ñöôïc ghi baèng soá vaø chöõ
Giaûm giaù: mua vôùi soá löôïng lôùn; traùi thôøi vuï; traû tieàn sôùm;…
Caùc chi phí ñöôïc tính trong giaù
10. Thanh toaùn (Payment)
Ñoàng tieàn thanh toaùn: Caàn qui ñònh roõ teân cuûa ñoàng tieàn vaø nöôùc coù
ñoàng tieàn ñoù
Ñòa ñieåm thanh toaùn: Neáu ñòa ñieåm thanh toaùn ôû nöôùc ngöôøi baùn,
ngöôøi baùn seõ thu tieàn veà nhanh hôn. Neáu ñòa ñieåm thanh toaùn ôû nöôùc ngöôøi
mua, ngöôøi mua seõ ñôõ bò ñoïng voán.
Thôøi haïn thanh toaùn:
- Thanh toaùn tröôùc khi: Ngöôøi mua caáp tín duïng cho ngöôøi baùn, hoaëc
ngöôøi mua ñaët coïc ñeå ñaûm baûo thöïc hieän hôïp ñoàng .
- Thanh toaùn ngay khi: ngöôøi baùn ñaõ saün saøng giao haøng/ giao haøng/ xuaát
trình boä chöùng töø göûi haøng/ haøng hoùa ñeán nôi.
- Thanh toaùn sau khi: Ngöôøi baùn caáp tín duïng cho ngöôøi mua hoaëc ngöôøi
mua muoán kieåm tra haøng hoùa tröôùc khi thanh toaùn tieàn haøng.
Boä chöùng töø thanh toaùn: Laø nhöõng chöùng töø maø ngöôøi baùn phaûi
xuaát trình cho ngaân haøng hay ngöôøi mua ñeå ñöôïc thanh toaùn tieàn.
Phöông thöùc thanh toaùn
Ñieàu kieän ñaûm baûo tieàn teä: Laø ñieàu kieän ñeå ñaûm baûo trò giaù cuûa
hôïp ñoàng khoâng thay ñoåi khi ñoàng tieàn thanh toaùn coù söï bieán ñoäng veà giaù
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 10 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
trò. Ngöôøi ta coù theå ñaûm baûo theo giaù vaøng, hay theo moät
ngoaïi teä khaùc, hay theo moät roå ngoaïi teä, hay theo chæ soá
11. Kieåm tra (Inspection)
Thôøi gianvaø ñòañieåmkieåmtra: Nôi saûnxuaátra haønghoùa;Caûngboác
haøng;Caûngdôõhaøng;Nôi ngöôøimuasöûduïnghaønghoùa
Ngöôøi kieåmtra coù theålaø: Ngöôøi saûnxuaát; Ngöôøi baùn; Ngöôøi mua;
Toå chöùctrunggian(Vinacotrol,SGS, OMIC,...)
Phöôngphaùpkieåmtra:
- Kieåm tra toaøn boä haøng hoùa: thöôøng duøng khi mua baùn vôùi moät soá
löôïngít haønghoaù
- Kieåm tra ñaïi dieän: thöôøng duøng khi mua baùn vôùi moät soá löôïng lôùn
haønghoaù
Phí toån kieåmtra: Coù theå thoûa thuaändo ngöôøi baùn chòu hoaëc ngöôøi
muachòuhoaëccaûhai beâncuøngchòu
Phöôngphaùpxaùcñònhtroïnglöôïng:
- Caânhaøng:Vieäcxaùcñònhtroïnglöôïngbaèngcaùchcaânthöïcteá
- Troïng löôïng lyù thuyeát (Theoretical weight): Laø troïng löôïng haøng hoùa
ñöôïc tính toùandöïa treâncô sôû lyù thuyeátchöù khoângdöïa treânkeát quaûcaân
thöïcteá
+Döïa vaøotroïnglöôïng rieâng,theåtích moãi ñôn vò haønghoùavaø soálöôïng
caùc ñôn vò haønghoùa: Söû duïng ñoái vôùi nhöõnghaønghoùacoù qui caùchkích
thöôùccoáñònhnhösaéttheùp,toân,maùymoùc...
+Döïa vaøo môùnnöôùccuûataøuluùc tröôùcvaø saukhi boáchoaëcdôõ haøng
hoùa:khi giaùtrò haønghoùakhoângcaovaøsoálöôïnghaønghoùalôùn.
+Döïa vaøodungtíchhaønghoùa:Thöôøngsöûduïngñoái vôùi haøngloûngñöïng
trongbeåchöùa(Tank)
- Troïng löôïng thöôngmaïi- Commercial weight): Thöôøng söû duïng ñoái vôùi
haønghoaùcoùñoäaåmdeãthayñoåivaøhaønghoaùcoùgiaùtrò cao
12. Baûo haønh (Warranty)
Baûo haønhlaø söï ñaûmbaûocuûangöôøi baùnñoái vôùi ngöôøi muaveà chaát
löôïnghaønghoùa
Thôøi haïnbaûohaønh:
- Thôøi haïnbaûohaønhcoùtheålaø moätkhoaûngthôøi giantínhtöø: ngaøysaûn
xuaát; ngaøy göûi haøng; ngaøyhaøngñeánnôi; ngaøyngöôøi muatieâuthuï ; ngaøy
baétñaàusöûduïnghaønghoùa.
- Thôøi haïn baûohaønhcoù theåtính theomoätmöùcñoä söû duïng haønghoùa
nhaátñònh
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 11 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
- Thôøi haïn baûo haønh coù theå keùo daøi khi: ngöôøi baùn
chaäm giao taøi lieäu kyõ thuaät hoaëc phaûi khaéc phuïc nhöõng
boä phaän hö hoûng cuûa haøng hoùa trong thôøi haïn baûo haønh.
Phaïm vi baûo haønh:thoâng thöôøng veà thieát keá saûn
phaåm, nguyeân vaät lieäu cheá taïo, trình ñoä tay ngheà cheá
Phaïm vi khoâng ñöôïc baûo haønh: Nhöõng hö hoûng do
ngöôøi mua gaây ra; Nhöõng boä phaän choùng hao moøn; Nhöõng
hao moøn töï nhieân cuûa haøng hoùa; Nhöõng khuyeát ñieåm
hoaëc söï khoâng phuø hôïp cuûa haøng hoùa maø ngöôøi mua
Traùch nhieäm cuûa ngöôøi baùn trong thôøi haïn baûo haønh:
caàn qui ñònh nghóa vuï phaûi thöïc hieän vaø thôøi haïn thöïc hieän
13. Khieáu naïi (Claim)
Laø bieän phaùp giaûi quyeát tranh chaáp giöõa caùc beân baèng con ñöôøng
thöônglöôïngtröïc tieáp.
Theåthöùckhieáunaïi:Hình thöùcbaèngvaênbaûn;Ñôn khieáunaïi phaûi ñaày
ñuû; Hoà sô khieáunaïi phaûi ñaày ñuû caùc chöùngtöø coù lieân quan; Khieáu naïi
phaûiñöôïcgöûi ñuùngthôøi haïn
Thôøi haïnkhieáunaïi:coùtheåñöôïc tínhtöø ngaøygöûi haønghoaëctöøngaøy
haøngñeánhoaëctínhtheothôøihaïnbaûohaønh
Thôøi haïn traûlôøi khieáunaïi: coù theåtính töø khi göûi ñônkhieáunaïi hoaëc
töøkhi nhaänñöôïcñônkhieáunaïi
14. Cheá taøi (Sanction)
Laø hìnhthöùctraùchnhieämcuûabeânvi phaïmhôïpñoàngñoái vôùi beânkia.
Thöïc hieänthöïc söï: Beân vi phaïmvaãnphaûi thöïc hieänñuùngvôùi nghóa
vuï cuûamìnhñaõñöôïcqui ñònhtronghôïpñoàng.
Phaït: Beânvi phaïmphaûi noäpcho beânbò vi phaïmmoätsoátieànñaõñöôïc
qui ñònh.
Thieät haïi tính tröôùc: Neáu coù theå ñoaùn tröôùc nhöõng thieät haïi moät
caùchchínhxaùc,hôïp ñoàngthöôøngqui ñònhkhoaûnboài thöôøngtoaønboänhöõng
thieäthaïi tínhtröôùc.
Boài thöôøngthieäthaïi: Beânvi phaïmphaûi noäpcho beânbò vi phaïmmoät
soátieàntheomöùcthieäthaïi xaûyra.
Huûyhôïpñoàng
15. Tröôøng hôïp baát khaû khaùng (Force majeure)
Nhöõngtieâuchuaån xemxeùt:nhöõngsöï kieänxaûyra mangtínhkhaùchquan,
trong luùc thöïc hieän nghóa vuï, khoângtheå löôøng tröôùc maø cuõng khoângtheå
khaéc phuïc noåi, vaø aûnh höôûngtröïc tieáp ñeán vieäc thöïc hieän nghóavuï theo
hôïpñoàng.
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 12 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
Lieät keâ söï kieän: Nhöõng söï kieän ñöôïc coi laø Baát khaû
khaùng vaø nhöõng söï kieän khoâng ñöôïc coi laø Baát khaû
Thôøi haïn ñöôïc pheùp ñình chæ vieäc thöïc hieän nghóa vuï.
Neáu quaù thôøi haïn naøy thì hôïp ñoàng seõ bò huûy boû.
Nghóa vuï cuûa beân gaëp phaûi tröôøng hôïp baát khaû
khaùng: Thoâng baùo ngay cho phía beân kia bieát veà thôøi gian
xaûy ra vaø chaám döùt, ñoàng thôøi phaûi laáy giaáy chöùng nhaän
16. Troïng taøi (Arbitration)
Laø bieän phaùp duøng ngöôøi thöù ba ñeå giaûi quyeáttranh chaápkhi nhöõng
tranhchaápnaøy khoângtheågiaûi quyeátñöôïc baèngcon ñöôøngthöônglöôïng vaø
caùcbeâncuõngkhoângmuoánñöara tröôùctoøaaùnñeåxeùtxöû.
Hoäi ñoàngtroïngtaøi:
- Troïng taøi qui cheá: laø moät toå chöùc hoaït ñoäng thöôøng xuyeân, ñöôïc
thaønhlaäpñeåchuyeângiaûi quyeátnhöõngtranhchaápxaûyra trongbuoânbaùn,coù
truï sôûrieâng,coùñoäi nguõtroïngtaøi vieânrieângvaøcoùqui cheáxeùtxöûrieâng
- Troïng taøi khoângqui cheá(Ad hoc): ñöôïc thaønhlaäp chæñeåxeùt xöû moät
vuï tranhchaápnhaátñònhroài giaûi theå.
Phí troïngtaøi: Thöôøngdo beânthuakieänchòu
Phaùnquyeátcuûatroïng taøi: Coù giaù trò chungthaåmvaø raøngbuoäccaùc
beân
17. Caùc ñieàu kieän khaùc
Tronghôïp ñoàngmuabaùnngoaïi thöông,caùcbeâncoøncaànqui ñònhveàmoät
soáñieàukieänkhaùcnhö: Theåthöùcthayñoåi, boåsung,huûyboûhôïp ñoàng;Hieäu
löïc cuûahôïp ñoàng;Caámchuyeånnhöôïngquyeànlôïi vaø nghóavuï cho beânthöù
ba;Caámtaùi xuaáthaønghoùa;Ngoânngöõcuûahôïpñoàng;Luaätaùpduïng....
III. Chöõ kyù cuûa caùc beân
Phaûi kyù chöõ kyù ñaàyñuû vaø baèngbuùtmöïc, khoângkyù chöõ kyù taétvaø
baèngbuùt chì hay buùtbi. Beânsoaïn thaûora hôïp ñoàngkyù vaøo beânphaûi, phía
beânkia kyù chaápnhaänvaøobeântraùi.
CHÖÔNG 3
GIAO NHAÄN NGOAÏI THÖÔNG
1. Khaùi nieäm
Giao nhaänlaø vieäc toå chöùc quaùtrình chuyeânchôû haønghoùatöø nôi göûi
tôùi nôi nhaänhaøng.Nghieäpvuï giao nhaäncoù taùc duïng giaûmchi phí vaäntaûi
vaø taïo ñieàukieänchongöôøixuaátnhaäpkhaåuhoaïtñoängcoùhieäuquaû
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 13 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
Thay maët ngöôøi göûi haøng, ngöôøi giao nhaän seõ thöïc
hieän caùc dòch vuï sau:
- Giaûi thích vôùi ngöôøi göûi haøng veà caùc ñieàu khoaûn xeáp
- Giuùp nhaø xuaát khaåu laäp phöông aùn giaù xuaát khaåu
- Choïn tuyeán ñöôøng, phöông thöùc vaän taûi vaø haõng taøu
thích hôïp, coù uy tín.
- Löu cöôùc vôùi ngöôøi chuyeân chôû(Booking space).
- Nhaän haøng vaø caáp caùc chöùng töø chöùng nhaän ñaõ
nhaän haøng ñeå göûi ñi
- Chæ daãn vaø ñoùng goùi haøng hoùa, keû kí maõ hieäu neáu
nhö ngöôøi göûi haøng yeâu caàu.
- Nhaän haøng hoùa ñeå xeáp ñöa ñeán caûng ñích.
- Thu xeáp vieäc löu kho haøng neáu ñöôïc uûy thaùc.
- Khai baùo Haûi Quan veà haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu.
- Thu xeáp vaø chuaån bò taát caû caùc chöùng töø caàn thieát
- Thanh toaùn giuùp ngöôøi göûi haøng toaøn boä caùc chi phí
bao goàm caû cöôùc vaän chuyeån vaø caùc chi phí coù lieân quan
- Thu xeáp vaø theo doõi toaøn boä quaù trình vaän chuyeån
haøng cho ñeán tay ngöôøi nhaän haøng
- Giuùp ñôõ ngöôøi göûi haøng khieáu naïi ngöôøi chuyeân chôû
Thay maët ngöôøi nhaän haøng, ngöôøi giao nhaän seõ ñaûm
traùch nhöõng vaán ñeà:
- Giaùm saùt loâ haøng trong quaù trình vaän chuyeån.
- Kieåm tra toaøn boä hoà sô, chöùng töø coù lieân quan giuùp
cho ngöôøi nhaän haøng
- Nhaän haøng töø ngöôøi chuyeân chôû, thanh toaùn cöôùc phí
vaø caùc chi phí khaùc cho ngöôøi nhaän haøng neáu coù.
- Khai baùo Haûi Quan veà loâ haøng nhaäp khaåu .
- Thu xeáp löu kho haøng hoaù neáu caàn.
- Giao haøng cho ngöôøi nhaän haøng.
- Thu xeáp vieäc chuyeân chôû ñeán taän kho cuûa ngöôøi nhaän
- Giuùp ngöôøi nhaän haøng khieáu naïi ngöôøi chuyeân chôû
neáu coù toån thaát xaûy ra.
2. Moät soá thuaät ngöõ trong giao nhaän container:
- FCL (full containerload):göûi haøngnguyeâncontainer
- LCL (lessthana containerload):göûi haøngleû
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 14 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
- CY (Container Yard) - Baõi container
- CFS (Container Freight Station) - Traïm ñoùng haøng vaø dôõ
- CY / CFS: töông öùng vôùi phöông thöùc FCL / LCL
- CFS / CY: töông öùng vôùi phöông thöùc LCL / FCL
- DOOR TO DOOR (DTD): laø dòch vuï troïn goùi do ngöôøi giao
nhaän thöïc hieän töø kho cuûa ngöôøi göûi haøng ñeán kho cuûa
- DOOR/CY, CY/DOOR: chôû haøng töø kho ngöôøi baùn ñeán
baõi container vaø ngöôïc laïi töø baõi container ñeán kho ngöôøi
- DOOR/CFS, CFS/DOOR: chôû haøng töø kho ngöôøi baùn ñeán
traïm laøm haøng vaø ngöôïc laïi töø traïm laøm haøng ñeán kho
CHÖÔNG 4
VAÄN TAÛI NGOAÏI THÖÔNG
I/ Vaän taûi ñöôøng bieån
1. Ñaëc ñieåm
Öu ñieåm:Caùc tuyeán ñöôøng haøng haûi ñöôïc hình thaønh moät caùch töï
nhieân;Naênglöïc chuyeânchôûlôùn;Giaùcöôùcvaäntaûithaáp
Nhöôïc ñieåm:Toác ñoä cuûa taøu bieån chaäm; Phuï thuoäc raát nhieàu vaøo
thôøi tieát;Thöôønghaygaëpnhieàuruûi ro trongchuyeânchôû
Phaïmvi aùpduïng:Chuyeânchôûtreâncöï ly daøi, khoái löôïng lôùn; Coù theå
phuïcvuï chuyeânchôûchotaátcaûcaùcloaïi haønghoùa
2. Caùc phöông thöùc thueâ taøu bieån
2.1. Thueâ taøu chôï
a. Khaùi nieäm
Taøu chôï (Liner) hay coøn goïi laø taøu chaïy ñònh kyø (Regular) laø taøu kinh
doanhthöôøngxuyeântreânmoättuyeánñöôøngnhaátñònh, gheùqua nhöõngcaûng
nhaátñònhvaøtheomoätlòchtrìnhñaõñònhtröôùc.
Thueâtaøuchôï haycoøngoïi laø löu khoangtaøu(Bookingspace)laø vieäcngöôøi
thueâtaøu yeâu caàungöôøi chuyeânchôû daønhcho mình moät phaàncon taøu ñeå
chuyeânchôû haøng hoùa vaø traû cho ngöôøi chuyeânchôû moät khoaûncöôùc phí
bao goàmcaû tieàn boác, dôõ haøng hoùa theo moät bieåu cöôùc (Freight tarift) ñaõ
ñònhsaün
Moái quan heä giöõa ngöôøi thueâ taøu vaø ngöôøi chuyeân chôû ñöôïc ñieàu
chænhbaèngmoätvaênbaûngoïi laø Vaänñônñöôøngbieån(Bill of lading)
Ñaëc ñieåm:Soálöôïng haøng hoùa khoâng lôùn, thöôønglaø haøng khoâ vaø
coù bao bì; Tuyeán ñöôøng ñöôïc bieát tröôùc; Thôøi gian vaø lòch trình taøu chaïy
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 15 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
ñöôïc coâng boá tröôùc; Cöôùc taøu chôï ñöôïc qui ñònh saün trong
bieåu cöôùc; Caùc ñieàu kieän chuyeân chôû ñöôïc qui ñònh saün
Öu ñieåm:Soá löôïng haøng hoùa khoâng haïn cheá; Vieäc boác
dôõ do chuû taøu ñaûm nhieäm neân ñôn giaûn thuû tuïc; Vieäc tính
toaùn ñieàu kieän giao nhaän trong mua baùn deã daøng; Thuaän
Nhöôïc ñieåm: Cöôùc thueâ taøu chôï thöôøng cao hôn taøu
chuyeán; Ngöôøi thueâ taøu chôï thöôøng khoâng ñöôïc töï do thoûa
thuaän caùc ñieàu kieän chuyeân chôû
b. Vaän ñôn ñöôøng bieån (Bill of lading- B/L)
Vaän ñôn ñöôøng bieån laø chöùng töø chuyeânchôû haøng hoùa baèngñöôøng
bieåndo ngöôøi chuyeânchôû hoaëcñaïi dieäncuûa hoï caápcho ngöôøi göûi haøng
saukhi ñaõnhaänhaønghoùañeåchuyeânchôû.
Trong chuyeânchôû haønghoùa baèngtaøu chôï, vaänñôn ñöôøngbieånkhoâng
nhöõng ñieàu chænhmoái quan heä giöõa ngöôøi göûi haøng (Shipper) vôùi ngöôøi
chuyeânchôû (Carrier), maø coøn ñieàu chænhmoái quan heä giöõa ngöôøi chuyeân
chôûvaøngöôøinhaänhaøng(Consignee).
Caùcchöùcnaêngcuûavaänñôn:
- Laø bieânlai nhaänhaøngñeåchuyeânchôû
- Laø chöùngtöøveàquyeànsôûhöõuñoái vôùi haønghoùaghi trongvaänñôn.
- Laø baèngchöùngcuûahôïpñoàngvaäntaûi.
Caùcloaïi vaänñôn:
Phaân theo tình traïng boác haøng:
- Vaänñônñaõboáchaøng(Shippedon boardB/L- shippedB/L): theåhieänhaøng
ñaõthöïcsöï ñöôïc boácleântaøu.
- Vaän ñôn nhaänhaøngñeåboác(Receivedfor shipmentB/L): ñöôïc caáptröôùc
khi haøngñöôïcboácleântaøu(coùtheåcoønôû taïi kho,baõi cuûacaûng),noùkhoâng
theåhieänñöôïclaø haøngñaõthöïcsöï ñöôïcboácleântaøu.
Phaân theo ngöôøi nhaän haøng:
- Vaän ñôn ñích danh- (Straight B/L hay B/L to a namedperson): ghi ñích danh
ngöôøinhaänvaøchængöôøiñoùmôùicoùquyeànnhaänhaøng.
- Vaänñôntheoleänh- (B/L to order): haøngphaûi ñöôïc giaotheoleänhcuûamoät
ngöôøinhaátñònhghi trongmuïcngöôøinhaänhaøng
- Vaänñôn xuaáttrình-
(B/L to bearer): khoângghi teânngöôøi nhaän,ai coù vaän
ñônmangñeánxuaáttrìnhthì ñöôïcnhaänhaøng.
- Giaáy göûi haøngñöôøngbieån(SeawayBill): Laø loaïi vaänñôn ghi ñích danh
teânngöôøinhaänhaøng.
Phaân theo chaát löôïng chöùng töø:
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 16 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
- Vaän ñôn hoaøn haûo (Clean B/L): ngöôøi chuyeân chôû khoâng
ghi nhaän xeùt gì xaáu veà tình traïng cuûa haøng hoùa hay bao bì
- Vaän ñôn khoâng hoaøn haûo (Unclean, Duty, Foul, Claused
B/L): ngöôøi chuyeân chôû ghi nhaän xeùt veà tình traïng haøng
Phaân theo ngöôøi phaùt haønh vaän ñôn:
- Vaänñôn chuû- OceanBill of lading(OB/L) hoaëcMasterBill of lading(MB/L):
do haõngtaøucaápchongöôøigiaonhaän
- Vaän ñôn thöù caáp- House Bill of lading (HB/L): do ngöôøi giao nhaänphaùt
haønhchongöôøigöûi haøng.
Phaân theo giaù trò phaùp lyù:
- Vaän ñôn goác (Original B/L): coù giaù trò nhaänhaøng, khieáu naïi ñoøi boài
thöôøng
- Vaänñôncopy( CopyB/L): khoângcoùgiaùtrò ñeånhaänhaønghaykhieáunaïi
maøchæñeåthoângbaùohaylaømthuûtuïc
Phaân chia theo haønh trình chuyeân chôû:
- Vaän ñôn ñi thaúng(Direct B/L): ñöôïc caápcho loâ haøngñi thaúngtöø caûng
boácñeáncaûngdôõ,khoângchuyeåntaûi quacaûngnaøokhaùc.
- Vaän ñôn suoát (Through B/L): ñöôïc caáp cho loâ haøng chuyeân chôû qua
nhieàu cung ñoaïn, haøng ñöôïc chuyeån taûi töø cung ñoaïn naøy sang cung ñoaïn
khaùc.
2.2. Thueâ taøu chuyeán
a. Khaùi nieäm
Taøuchuyeán(Tramp)haycoøngoïi laø taøukhoângñònhkyø (Irregular) laø taøu
kinh doanh chuyeânchôû haøng hoùa khoâng theo moät lòch trình nhaát ñònh. Noù
thöôønghoaït ñoäng chuyeânchôû trong moät khu vöïc ñòa lyù nhaátñònh vaø theo
yeâucaàucuûangöôøithueâtaøu
Thueâtaøu chuyeánlaø chuû taøu (ship owner) cho ngöôøi thueâtaøu (chaterer)
thueâ toaøn boä hay moät phaàn chieác taøu chaïy roâng (tramp) ñeå chuyeân chôû
haønghoùagiöõahai haynhieàucaûngvaøñöôïchöôûngtieàncöôùctheothoûathuaän
Caùchìnhthöùcthueâtaøuchuyeán:
- Thueâchuyeánmoät:töùclaø thueâtaøuñeåchuyeânchôûmoätlaànhaønghoùa
giöõacaùccaûngnhaátñònh.
- Thueâchuyeánkhöù hoài: töùc laø thueâtaøuñeåchuyeânchôû haønghoùacaû
löôït ñi laãnlöôït veàtheohôïpñoàng
- Thueâlieântuïc: coù theålaø thueâmoätchuyeánlieântuïc hoaëckhöùhoài lieân
tuïc
Ñaëcñieåm:Khoái löôïnghaønghoùachuyeânchôûlôùn; Hai beânñaømphaùn
vôùi nhauveàñieàukieänchuyeânchôûvaø giaùcöôùcñeåkyù hôïp ñoàngthueâtaøu
chuyeán (C/P); Thöôøng coù moâi giôùi (chater broker), ngöôøi thueâ taøu seõ uûy
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 17 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
thaùc cho ngöôøi moâi giôùi ñi tìm taøu, gaëp gôõ vôùi chuû taøu
ñeå ñaøm phaùn, traû giaù roài kyù hôïp ñoàng
Öu ñieåm: Tính linh hoaït cao; Giaù cöôùc reû hôn taøu chôï;
Ngöôøi thueâ taøu ñöôïc töï do thoûa thuaän caùc ñieàu kieän ghi
trong hôïp ñoàng; Toác ñoä chuyeân chôû haøng hoùa nhanh.
Nhöôïc ñieåm: Kyõ thuaät thueâ taøu, kyù hôïp ñoàng raát
phöùc taïp; Giaù cöôùc bieán ñoäng thöôøng xuyeân vaø raát maïnh
Moái quan heä giöõa ngöôøi chuû taøu laø ngöôøi cho thueâ
(Charter) vaø chuû haøng laø ngöôøi thueâ (Charterer) ñöôïc ñieàu
chænh baèng hôïp ñoàng thueâ taøu chuyeán (Voyage charter party-
b. Hôïp ñoàng thueâ taøu chuyeán
Noäi dungchuûyeáucuûahôïpñoàngthueâtaøuchuyeán:
Teânchuûtaøuvaøngöôøithueâtaøu
Ñieàukhoaûnveàtaøu
Thôøi giantaøuñeáncaûngboáchaøng(Laydays)
Taøuñöôïccoi laø taøuñeáncaûng(arrivedship)khi:
- Taøu ñaõ caäpcaàucaûngôû caûnghoaëcqui ñònhñaõ ñeánvuøngthöôngmaïi
cuûacaûngqui ñònhtrongC/P
- Ñaõ hoaønthaønhmoïi thuûtuïc ñeåboácdôõ
- Ñaõ traoThoângñaït saünsaøng-NOR (Noticeof readiness)chongöôøiñöôïc ghi
trongC/P .
Haønghoùa
Caûngboácdôõ
Cöôùcphí
- Ñôn vò tínhcöôùc:tínhtheotroïnglöôïnghoaëctheotheåtích
- Thanhtoaùncöôùc : Cöôùc traû tröôùc; Cöôùc traû sau; Cöôùc traû tröôùcmoät
phaàn,traûsaumoätphaàn.
Chi phí boácdôõ
- Ñieàukieäntaøuchôï- Liner terms:Ngöôøi chuyeânchôûchòutoaønboächi phí
boácdôõvaøsanxeáphaøngtronghaàmtaøugioángnhötrongthueâtaøuchôï
- Ñieàu kieän mieãnphí boác haøng- F.I (Free in): Ngöôøi chuyeânchôû khoâng
chòuphí boáchaøng,nhöngphaûichòuchi phí dôõhaøngtaïi caûngñeán.
- Ñieàu kieänmieãnphí dôõ haøng- F.O (Free out): Ngöôøi chuyeânchôû khoâng
chòuphí dôõhaøng,nhöngphaûichòuchi phí boáchaøngleântaøutaïi caûngboác.
- Ñieàu kieän mieãn phí boác vaø san xeáp haøng- F.I.S./ T.( Free in stowed/
trimmed): Ngöôøi chuyeânchôû khoâng chòu phí boác, xeáp hoaëc san haøng trong
haàmtaøu.
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 18 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
- Ñieàu kieän mieãn phí boác vaø dôõ haøng - F.I.O.( Free in and
out): Ngöôøi chuyeân chôû khoâng chòu phí boác vaø dôõ haøng
- Ñieàu kieän mieãn phí boác, dôõ vaø san xeáp haøng - F.I.O.S./
T.( Free in and out stowed/ trimmed): Ngöôøi chuyeân chôû khoâng
chòu phí boác, dôõ vaø xeáp hoaëc san haøng
Thôøi gian boác dôõ (hay toác ñoä boác dôõ):
Qui ñònh chung chung: theo taäp quaùn cuûa caûng (COP-
Custom of port) hay theo möùc boác dôõ nhanh thöôøng leä (CQD
Qui ñònh cuï theå:
- Khaùi nieäm veà ngaøy:
+ Ngaøy (Day): ñöôïc tính töø 0 h ñeán 24 h , keå caû chuû nhaät
+ Ngaøy laøm vieäc (Working day): laø ngaøy laøm vieäc thoâng
thöôøng taïi caûng ñöôïc tính töø 0 h ñeán 24 h, khoâng tính ngaøy
+ Ngaøy laøm vieäc 24 tieáng (Working day of 24 hours): cöù ñuû
24 tieáng laøm vieäc ñöôïc tính laø moät ngaøy, cho duø 24 tieáng
ñoù ñöôïc laøm trong nhieàu ngaøy treân lòch.
+ Ngaøy laøm vieäc thôøi tieát cho pheùp (Weather working day):
laø ngaøy 24 tieáng laøm vieäc vôùi ñieàu kieän thôøi tieát khoâng
- Caùch tính ngaøy:
+ Tính caû chuû nhaät vaø ngaøy leã- S.H.INC.( Sundays and
+ Khoâng tính chuû nhaät vaø ngaøy leã- S.H.EX.( Sundays and
Holidays excepted)
- Khoâng tính chuû nhaät vaø ngaøy leã cho duø coù laøm-
S.H.EX.E.U.( Sundays and Holidays excepted even if used)
+ Khoâng tính chuû nhaät vaø ngaøy leã tröø khi coù laøm-
S.H.EX.U.U.( Sundays and Holidays excepted unless used)
Caùc caùch qui ñònh:
- Tính caû chuû nhaät vaø ngaøy leã- S.H.INC.( Sundays and
- Khoâng tính chuû nhaät vaø ngaøy leã- S.H.EX.( Sundays and
Holidays excepted)
- Khoâng tính chuû nhaät vaø ngaøy leã cho duø coù laøm-
S.H.EX.E.U.( Sundays and Holidays excepted even if used)
- Khoâng tính chuû nhaät vaø ngaøy leã tröø khi coù laøm-
S.H.EX.U.U.( Sundays and Holidays excepted unless used)
Thöôûng phaït boác dôõ
- Thöôûng (Despatch money): Neáu boác dôõ nhanh hôn qui
- Phaït (Demurrage): Neáu boác dôõ chaäm hôn qui ñònh,
thöôøng gaáp ñoâi möùc thöôûng
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 19 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
Traùch nhieäm vaø mieãn traùch cuûa ngöôøi chuyeân chôû
….
Ñeå ñôn giaûn hoùa ruùt ngaén thôøi gian ñaøm phaùn kyù keát
hôïp ñoàng caùc beân thöôøng döïa vaøo hôïp ñoàng maãu
(Standard Charter Party) ñeå söõa ñoåi, theâm bôùt cho phuø hôïp
2.3. Thueâ taøu ñònh haïn
Thueâtaøuñònhhaïnlaø vieäcchuûtaøuchongöôøithueâtaøuñeåsöûduïngvaøo
moätmuïcñíchchuyeânchôûhaønghoùatrongmoätthôøi giannhaátñònh.
Trong nghieäpvuï thueâtaøuñònhhaïn cuõngsöû duïng nhieàumaãuhôïp ñoàng
do caùctoåchöùchaønghaûiquoácteásoïanthaûo
II/ Caùc phöông thöùc vaän taûi khaùc
1. Vaän taûi haøng khoâng
Öu ñieåm:Toác ñoänhanh;Tuyeánñöôønghoaøntoaøntöï nhieân;Coù tính cô
ñoängcao
Nhöôïc ñieåm: Giaù cöôùc cao; Phuï thuoäc raát nhieàu vaøo ñieàu kieän khí
haäu,thôøi tieát; Söùc chôû haïn cheálaïi hay gaëpruûi ro tai naïn vaø thieäthaïi raát
lôùn; Ñoøi hoûi coângnhaân,kyõ sö, phi coâng,hoa tieâucoù trình ñoä cao vaø giaøu
kinhnghieäm
Phaïmvi aùpduïng:Chuyeân chôûhaønghoùatreânkhoaûngcaùchxa; Chuyeân
chôûhaøngleû, giaùtrò cao,haøngcoùnhucaàuvaänchuyeångaáp
2. Vaän taûi ñöôøng soâng
Öu ñieåm:Voán ñaàutö xaây döïng vaø phaùttrieånít toánkeùm;Khaû naêng
vaänchuyeåntöôngñoái lôùn;Giaùthaønhvaäntaûi thaáp
Nhöôïc ñieåm:Chòu aûnh höôûng cuûa caùc ñieàu kieän töï nhieân vaø thôøi
tieát;Toácñoächuyeânchôûhaønghoùaraátthaáp
Phaïm vi aùp duïng: Chuyeânchôû noäi ñòa; Chuyeânchôû haøng hoùa xuaát
nhaäpkhaåuquahìnhthöùclieânhôïp vaäntaûi soângbieån;Chuyeânchôûhaønghoùa
xuaátnhaäpkhaåugiöõacaùc nöôùc coù soângchaûyqua bieângiôùi; Chuyeânchôû
treâncöï ly daøi, haønghoùacoùkhoáilöôïnglôùn,giaùtrò thaáp.
3. Vaän taûi ñöôøng saét
Öu ñieåm:Toác ñoä töôngñoái cao; Coù theåchuyeânchôû haønghoùaquanh
naêm,ít khi phuï thuoäc vaøo khí haäu thôøi tieát; Giaù thaønhvaän taûi töông ñoái
thaáp
Nhöôïc ñieåm:Chi phí xaâydöïngñöôøngsaétraátcao;Tính chaátlinh hoaït,cô
ñoängraátthaáp.
Phaïm vi söû duïng: Chuyeânchôû haønghoùatrongphaïmvi moätnöôùcvaø
giöõacaùcnöôùccoùchungñöôøngbieângiôùi ñöôøngboä;Chuyeânchôûhaønghoùa
coùkhoáilöôïnglôùnvaønhieàumaëthaøngvôí tuyeánñöôøngtrungbìnhvaødaøi
4. Vaän taûi ñöôøng boä
- NGHIEÄP VUÏ NGOAÏI THÖÔNG 20 TOÂ BÌNH
MINH
____________________________________________________________________________________
Öu ñieåm:Coù tính cô ñoäng linh hoaït cao, coù khaû naêng
thöïc hieän chuyeân chôû ôû caùc vuøng xa xoâi, heûo laùnh ; Toác
ñoä ñöa haøng nhanh hôn so vôùi taøu bieån, taøu soâng vaø thôøi
gian xeáp dôõ ñieåm ñaàu ñieåm cuoái ít, ít ñoã doïc ñöôøng; Voán
Nhöôïc ñieåm:Giaù thaønh cao; Troïng taûi nhoû.
Phaïm vi: Chuyeân chôû haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu töø
nöôùc xuaát khaåu ñeán nöôùc nhaäp khaåu coù chung bieân giôùi
ñöôøng boä; Chuyeân chôû haøng hoùa quaù caûnh quoác teá; Hoã
trôï caùc phöông thöùc vaän taûi khaùc trong vieäc chuyeân chôû
haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu töø caùc nôi ñeán ga, caûng, saân
bay vaø ngöôïc laïi; Chuyeân chôû nhöõng loâ haøng nhoû, treân cöï
5. Vaän taûi ñöôøng oáng: Thích hôïp vôùi vieäcchuyeânchôûtreâncöï ly gaàn,
haønghoùadeãroø ræ,thaátthoaùt
6. Vaän taûi ña phöông thöùc:
Öu ñieåm:Taïo ra moät ñaàumoái duy nhaáttrong giao nhaän,vaän chuyeån;
Taêngnhanhthôøi gian giao haøng; Giaûmchi phí vaäntaûi; Ñôn giaûnhoùachöùng
töø vaø thuûtuïc; Taïo ñieàukieäntoáthônñeåsöû duïngphöôngtieänvaäntaûi, boác
dôõ vaø cô sôû haï taàng,tieápnhaäncoângngheävaäntaûi môùi vaø quaûnlyù hieäu
quaûheäthoángvaäntaûi; Taïo ra nhöõngdòch vuï vaäntaûi môùi, goùp phaàngiaûi
quyeátcoângaênvieäclaømchoxaõhoäi
Nhöôïc ñieåm: Tuy nhieân ñoøi hoûi phaûi ñaàu tö khaù lôùn cho cô sôû haï
taàngnhö ñöôøngsaù, caàucoáng,ga, caûng,beánbaõi, traïmñoùnggoùi giao nhaän,
container,phöôngtieänvaänchuyeån,boácdôõ,...
CHÖÔNG 5
BAÛO HIEÅM HAØNG HOÙA TRONG
NGOAÏI THÖÔNG
I. Khaùi nieäm:
Baûo hieåm laø söï cam keát boài thöôøng cuûa ngöôøi baûo hieåm ñoái vôùi
ngöôøi ñöôïc baûohieåmveànhöõngmaátmaùt,hö hoûngthieäthaïi cuûañoái töôïng
baûohieåmdo nhöõngruûi ro ñaõthoûathuaängaâyra vôùi ñieàukieänñaõmuabaûo
hieåmchoñoái töôïngñoùvaøñaõnoäpmoätkhoaûntieàngoïi laø phí baûohieåm
Taùc duïng: Taäp trung voán cuûa nhöõng ngöôøi mua baûo hieåm; Boài
thöôøngtoånthaátcho nhöõngngöôøi coù quyeànlôïi ñöôïc baûohieåm;Ñeà phoøng
vaø haïn cheátoån thaátxaûy ra ñoái vôùi ñoái töôïng ñöôïc baûo hieåm; Taêng tích
luõy vaøtieátkieämchi chongaânsaùchnhaønöôùc
II. Caùc loaïi ruûi ro, toån thaát trong baûo hieåm
1. Ruûi ro (Risk)
Ruûi ro laø nhöõngñe doïa nguy hieåmkhoânglöôøngtröôùcñöôïc, laø nguyeân
nhaângaâyneântoånthaátchoñoái töôïngbaûohieåm.
nguon tai.lieu . vn