Xem mẫu
- Hội Hội
Thảo Quốc Gia 2015 về Điện Tử, Truyền Thông và Công Nghệ Thông Tin (ECIT 2015)
Thảo Quốc Gia 2015 về Điện Tử, Truyền Thông và Công Nghệ Thông Tin (ECIT 2015)
Nâng cao cht lng to nh siêu âm sóng bin dng
s dng hai bc lc
Lơng Quang Hi 1 , Nguyn Linh Trung 2 , Trn c Tân 2
1
Hc Vin K thut Quân s
Trng H Công ngh - H Quc gia Hà Ni
2
Email: luonghai@mta.edu.vn, linhtrung@vnu.edu.vn, tantd@vnu.edu.vn.
Tóm tt— c tính c ca mô ( àn hi, nht) là mt trong dng MLEF c lng CSM trong môi trng không ng
nhng thông tin có ích ưc s dng phát hin các khi u. To nht 1D [5]. Sau ó, tác gi ã phát trin phơng pháp này cho
nh siêu âm sóng bin dng (Ultrasound shear wave imaging) là vic phát hin i tng 2D [8]. Tuy nhiên, nh 2D to c
mt phưng pháp mi có th nh lưng ưc àn hi mô chu nh hng nng bi hiu ng nhiu m do vic s dng
thông qua ưc lưng các tham s ca module shear phc quyt nh cng trong vic xác nh v trí ca khi u. D thy
(complex shear modulus – CSM) hay ưc lưng s sóng và s suy
gim truyn sóng ca sóng bin dng (ShearWave) trong mô.
rng trong môi trng nhiu ln thì tác ng ca loi nhiu
Maximum Likelihood Ensemble Filter (MLEF) là b lc ưc áp này càng trm trng hơn. Vì th, trong bài báo này, bc u
dng hiu qu trong vic ưc lưng gián tip các tham s ca chúng tôi vn tip tc s dng MLEF phát hin các i
CSM. u tiên, b lc MLEF ưc s dng ưc lưng các tng 2D trong môi trng có nhiu Gauss - loi nhiu sinh ra
tham s CSM trên tng tia (ưc lưng 1D), t ó xây dng nh 2 trong quá trình thu nhn Doppler. Tip theo, chúng tôi có th
chiu (2D) dùng phưng pháp quét tia và quyt nh dùng khai thác tính cht y – sinh t nhiên ca u và môi trng xung
ngưng cng. Tuy nhiên nh 2D ưc tái to trong môi trưng quanh u là ng nht. Vic s dng lc trung v (có phc
nhiu ln s chu nh hưng nng bi hiu ng nhiu m tp thp) nhng vn có kh nng gim loi nhiu này c
(Speckle noise). Tip theo, da vào c tính ng nht ca mô và xut. Mt s kch bn th nghim ã c tin hành khng
môi trưng xung quanh, tác gi xut s dng thêm lc trung
nh cht lng và tính kh thi ca phơng pháp xut.
v loi b nhiu này nhm ci thin cht lưng nh khôi phc.
Mt s th nghim ã ưc tin hành khng nh cht lưng II. PHƠNG PHÁP
ca phưng pháp xut.
u tiên, shear wave c to ra và o theo sơ Hình 1. Mt
T khóa- To nh siêu âm sóng bin dng, B lc t hp cái kim bng thép không g có ng kính 1.5mm, dài 13 cm
hp l cc i (MLEF), module shear phc (CSM), to nh c gn vào b chp hành (actuator). B chp hành này c
àn hi, b lc trung v. iu khin bng b phát sóng có tn s t 50 Hz n 450 Hz,
biên in áp khong t 5V n 15V. Theo ó, kim s rung
I. GII THIU dc theo trc z và truyn sóng bin dng vào mô. Vn tc ca
c tính cơ ca mô mm ( àn hi và nht) là mt sóng bin dng ti mt v trí c o bng mt máy siêu âm
thông tin có ích cho vic chn oán tình trng bnh lý ca mô. Doppler [1].
Các phơng pháp to nh àn hi bao gm: MRI, siêu âm to
nh àn hi tnh, siêu âm to nh àn hi ng (bao gm c
phơng pháp to nh àn hi sóng bin dng - SWEI). SWEI
c phát trin c lng các tham s ca module shear
phc – CSM (tính àn hi và tính nht). Vì vy, SWEI c
b sung trên nn máy siêu âm truyn thng h tr chn
oán bnh (phát hin các khi u).
Nm 1998, Sarvazyan ã gii thiu v k thut to nh àn
hi sóng bin dng dùng trong chn oán y t [7]. Nm 2004,
Chen và các cng s ã a ra công thc cho thy vn tc
truyn sóng bin dng có liên quan n àn hi và nht
ca môi trng [4]. Theo ó, h xut phơng pháp nh
lng àn hi và nht mô thông qua vic o s phân tán
vn tc sóng bin dng. Nm 2010, Orescanin Marko và các Hình 1. Sơ thc nghim to và o sóng bin dng [1].
cng s ã áp dng MLEF c lng các tham s CSM
Th hai, phơng pháp quét tia c dùng làm mô hình các
cho môi trng ng nht da trên mô hình Kelvin – Voigt
[2]. Vit Nam, nm 2012, Tân TD và các cng s ã áp hng truyn sóng. Biu din và ks là h s suy gim và s
36
ISBN: 978-604-67-0635-9 36
- HộiHội
Thảo Quốc
Thảo Gia
Quốc 2015
Gia 2015về
vềĐiện
Điện Tử,
Tử,Truyền
Truyền Thông vàCông
Thông và CôngNghệ
Nghệ Thông
Thông TinTin (ECIT
(ECIT 2015)
2015)
sóng ti im r trên mi tia; r e j là ta cc. Th ba, thí nghim; theo ó n n1 nh c ch ra trong Phơng
s dng MLEF c lng và ks ti v trí r , t ó c trình (5); Phơng trình (4) c vit di dng phơng trình
trng thái sau:
lng c tham s CSM ca mô ti v trí r da trên mô hình
Kelvin – Voigt cho môi trng nht [2]. Th t, tái to nh 2D v vn w
yn n I , 0 n (6)
bng vic bin i các tham s CSM ã c c lng t ta
0 n 0
cc sang ta -các. Cui cùng, s dng b lc trung v
T Phơng trình (5) và (6), h s suy gim và s sóng
gim nhiu nh 2D thu c.
ks ca sóng bin dng ca mi tia c c lng bng vic s
A. Phng trình truyn sóng bin dng dng MLEF theo thut toán trong [3].
Vn tc riêng vi (r , t ) ca tia th i là mt hàm không gian - thi C. c lng các tham s CSM da trên mô hình Kelvin –
gian ca ta r và thi gian t, nó c biu din bng Voigt.
phơng trình sau:
S sóng phc k s' ca sóng bin dng c xác nh theo
1 phơng trình sau:
v i (r , t ) Aer cos(t k s r ), i 1,..., L (1)
r k s' ks i (7)
Nh ã trình bày trên, và k s c c lng bng vic s
Trong ó L là s tia quét, A là biên ca sóng bin dng ti v dng MLEF.
trí gc, là tn s góc sóng bin dng. Biu din ri rc ca Mt khác, theo mô hình Kelvin – Voigt [2], ta có:
tín hiu vn tc riêng trong phơng trình (1) ta có:
cs (8)
1 ( r r0 )
v n (r )
i
Ae cos( nt k s ( r r0 ) ) (2)
r r0 1 i (9)
Trong ó: cs là vn tc sóng bin dng; là mt khi môi
Trong ó, ch s n là thi gian ri rc, r0 là ta ban u, t trng; là àn hi nht ca môi trng; 1 là àn hi
là bc thi gian ri rc và là phase thi gian ban u. và là nht ca môi trng.
Theo nh ngha s sóng,
Qua mt s phép bin i lng giác, Phơng trình (2) có th 2 f
c vit li nh sau: k s' (10)
cs
T Phơng trình (8) và (10), ta có:
1
vi n (r ) vi n1 (r ) cos(t ) Ae ( r r ) x
0
ks' 2 / (11)
r r0
T các Phơng trình (7), (9) và (11), ta tính c àn hi
1 và nht ca môi trng.
sin( (n 1)t k s (r r0 ) ) sin(t ) (3)
2 ( ks2 2 )
Trên thc t, vn tc sóng bin dng o c ti mi im 1 (12a)
(ks2 2 ) 2
trong không gian bao gm thành phn vn tc tính theo
Phơng trình truyn sóng (3) cng vi thành phn nhiu 2 k s
(12b)
Gaussian w in (r ) . Do ó ta có mô hình sau: (ks2 2 ) 2
vi n (r ) : vi n (r ) w in ( r ) (4) D. To nh 2D ca i tng (khi u)
B. c lng h s suy gim và s sóng bng MLEF Ti mi im trong không gian, các tham s CSM 1 và
c c lng. ng vi mi quá trình c lng các tham
có th s dng MLEF cho vic c lng h s suy gim
và s sóng k s , Phơng trình (3) c vit di dng s CSM cho tt các im trong không gian kho sát, chúng ta
thu c 2 nh: 1) nh àn hi ca môi trng; 2) nh
phơng trình trng thái sau:
nht ca môi trng.
vn F (vn1 , n1 ) Hình 2 là nh àn hi, trong ó khi u c phát hin có
xn (5)
n1 màu .
n
Trong ó n T , ksT , , r , A , F là mt hàm phi tuyn làm
T
mô hình ng hc trong không gian ca sóng bin dng. dài
ca các vector vn , và k s bng s v trí trong không gian.
Chúng ta gi thuyt rng n là không i trong sut thi gian
37
37
- Hội Thảo Quốc Gia 2015 về Điện Tử, Truyền Thông và Công Nghệ Thông Tin (ECIT 2015)
Hội Thảo Quốc Gia 2015 về Điện Tử, Truyền Thông và Công Nghệ Thông Tin (ECIT 2015)
(10 mm, 8 mm) vi bán kính 3 mm. Các tham s CSM ca các
i tng 1 = 650 Pa và =0.1 Pa/s. Mt môi trng
=1000 Kg/m3, tn s dao ng ca kim rung f=100 Hz,
r0 =0.4 mm.
Các s liu xut trong kch bn mô phng c xây dng
da trên các s liu tin hành thc nghim c mô t trong
[1]. nh tham s CSM mô phng ca hai i tng có s bin
i t t khu vc biên (th hin bng màu sc) th hin sát
vi thc tin hơn (tc là s thay i c tính CSM là dn dn
t môi trng bên ngoài cho n khi vào trong u) so vi công
Hình 2. nh siêu âm o àn hi ca mt khi u [6]. b trc ây ca chúng tôi [8].
xác nh c s tn ti ca khi u thì cn phi xác nh
giá tr ngng 1* và * phân bit gia mô thng và khi u.
Thông thng các khi u c phát hin có 1 > 1* và > * .
Da vào chênh lch giá tr so vi ngng ca 1 và ,
chúng ta xây dng c nh àn hi và nh nht vi
mã màu phù hp. nh u ra cui cùng là kt ca ca phép
cng nh àn hi vi nh nht.
E. Lc nhiu nh 2D bng b lc Trung v
Trên thc t, nh sau khi tái to vn còn nhiu. Các loi nhiu
thng gp gm nhiu m, nhiu mui – tiêu. Trong bài báo Hình 4. nh gc mô phng
này, tác gi s dng b lc trung v gim các nhiu nói trên
(làm trơn nh). Thut toán quá trình lc nhiu gm các bc Th hai, xây dng kch bn quét tia mô phng s truyn sóng
sau: bin dng. Toàn b nh gc c quét bi góc khác nhau, t
- S dng ca s lc 3×3, quét qua tng phn t ca nh 0o 90o , bc quét 1o to ra 90 tia quét. Dc theo mi tia,
ti v trí chính gia ca ca s lc.
chn 43 khong bng nhau (trong thc nghim s dng máy
- L y tt c các phn t nh xut hin trên ca s lc và
siêu âm Doppler có 43 phn t transducer).
sp xp chúng theo th t tng dn hoc gim dn.
- L y phn t trung v ca dãy mi c sp xp gán cho
phn t nh ban u (ti trung v ca ca s lc).
Hình 5. Minh ha vic quét tia [8]
Tin hành mô phng vi các trng hp:
1. B lc MLEF có kích thc (s) là 43,
cng thêm nhiu vi t s công sut tín hiu trên công sut
Hình 3. Minh ha các bc thc hin b lc trung v
tp âm (SNR) = 30;35;39;42;45;50;55 dB
2. B lc MLEF có kích thc là 86,
III. KT QU VÀ BÀN LUN cng thêm nhiu vi SNR = 30;35;39;42;45;50;55 dB
kim tra phơng pháp c xut, chúng tôi ã xây dng 3. Áp dng b lc trung v vi kích thc ca s lc 3×3.
mt kch bn mô phng. Th nht, chúng tôi to mt môi
trng (nh gc ban u có kích thc 43×90) có 2 i tng Mt s kt qu nhn ưc như sau:
hình tròn (gi nh là 2 u khác nhau). i tng 1 t ti v trí i vi các trng hp s dng b lc MLEF có kích thc là
(6 mm, 1.4 mm) vi bán kính 1.4 mm. i tng 2 t ti v trí 86, mt s kt qu nh tái to c th hin trong Hình 6.
38
38
- HộiHội
Thảo Quốc
Thảo Gia
Quốc Gia2015
2015về
vềĐiện
Điện Tử,
Tử,Truyền
Truyền Thông vàCông
Thông và CôngNghệ
Nghệ Thông
Thông TinTin (ECIT
(ECIT 2015)
2015)
a) b) a) b)
c) d)
c) d)
Hình 8. Các nh c tái to dùng b lc MLEF vi s = 43 và b lc
trung v kích thc 3×3: khi có nhiu Gauss vi SNR = 39 dB (a),
khi có nhiu Gauss vi SNR = 42 dB (b), khi có nhiu Gauss vi
SNR = 45 dB (c), khi có nhiu Gauss vi SNR = 50 dB (d).
e) f)
Hình 6. Các nh c tái to dùng MLEF vi s = 86: khi cha có
nhiu (o lý tng) (a), khi có nhiu Gauss vi SNR = 30 dB (b), khi
có nhiu Gauss vi SNR = 35 dB (c), khi có nhiu Gauss vi SNR =
39 dB (d), khi có nhiu Gauss vi SNR = 45 dB (e), khi có nhiu
Gauss vi SNR = 50 dB (f).
a) b)
Hình 7 mô t quan h gia SNR và PSNR (T s tín hiu cc
i trên nhiu) vi các kích thc b lc MLEF khác nhau
(tơng ng vi phc tp tính toán khác nhau).
c)
Hình 9. Các nh c tái to dùng MLEF vi s = 86 và b lc trung
v kích thc 3×3: khi có nhiu Gauss vi SNR = 39 dB (a), khi có
nhiu Gauss vi SNR = 45 dB (b), khi có nhiu Gauss vi SNR = 55
dB (c).
Qua các kt qu mô phng, chúng ta có th nhn thy khi s
dng b lc MLEF có kích thc s = 86 và b lc trung v có
kích thc 3×3, nh tái to s có cht lng tơng i tt, gn
ging vi nh gc.
Hình 7. SNR và PSNR trong hai trng hp s dng MLEF có s = 43 Bàn lun
và s = 86. Vn quan trng trong vic phát các khi u trong nh àn
Khi s dng b lc Trung v, các kt qu mô phng th hin hi là xác nh c các giá tr ngng 1* và * phù hp vi
trong Hình 8 và Hình 9. tng loi mô. Trên thc t, không phi mô bnh nào cng có
39
39
- HộiHội
Thảo Quốc Gia 2015 về Điện Tử, Truyền Thông và Công Nghệ Thông Tin (ECIT 2015)
Thảo Quốc Gia 2015 về Điện Tử, Truyền Thông và Công Nghệ Thông Tin (ECIT 2015)
tham s CSM khác bit vi mô không bnh. Trong [6], tác gi [2] Orescanin M., et a, “Model-based complex shear modulus
reconstruction: A Bayesian approach”, In: IEEE Int'l Ultrasonics
dn ra tham s 1 ca mt s loi mô trong Bng 1. Symposium, pp. 61-64. IEEE Press (2010).
[3] Zupanski, M., “Maximum Likelihood Ensemble Filter: Theoretical
Bng 1: Aspects”, Monthly Weather Review. 133, 1710-1726 (2005).
Sut àn [4] Chen, Shigao, Mostafa Fatemi, and James F. Greenleaf, "Quantifying
Kiu mô mm Mt mô elasticity and viscosity from measurement of shear wave speed
hi
(kg/m3) dispersion", The Journal of the Acoustical Society of America 115.6
(kPa) (2004): 2781-2785.
M bình thng 18-24 [5] Tan Tran-Duc, et al, “Complex shear modulus estimation using the
maximum likelihood ensemble filter”, BME’04, 2012.
Tuyn Tuyn bình thng 28-66 [6] Jeremy Bercoff, “ShearWave Elastography”, White paper, supersonic
vú imagine (2008).
Mô xơ 96-244 [7] Sarvazyan, Armen P., et al, "Shear wave elasticity imaging: a new
Ung th biu mô 22-560 ultrasonic technology of medical diagnostics", Ultrasound in medicine
& biology 24.9 (1998): 1419-1435.
Phía trc bình 1000 ±8% [8] Hao, N. T., Thuy-Nga, T., Dinh-Long, V., Duc-Tan, T., Linh-Trung,
55-63
thng N., “2D Shear Wave Imaging Using Maximum Likelihood Ensemble
Phía sau bình Filter”, International Conference on Green and Human Information
Tuyn 62-71 Technology (ICGHIT 2013), pp. 88-94.
tin lit thng
U lành tính 36-41
Ung th biu mô 96-244
Bình thng 0.4-6
Gan
Xơ gan 15-100
Nhìn vào Bng 1, ta thy ch có tham s 1 ca Gan là có s
khác bit gia mô bình thng và mô xơ gan. ây có th là
mt nguyên nhân lý gii ti sao các máy siêu âm th h mi
bc u ã áp dng công ngh to nh àn hi sóng bin
dng (SWEI) trong ánh giá bnh gan. Vic ánh giá trên các
cơ quan khác (tuyn vú, tuyn yên, tuyn giáp, ...) vn ang
c nghiên cu phát trin.
Trong bài báo này, tác gi ã c lng c tham s 1 và
to nh àn hi nht, làm tng kh nng phát hin các
khi u. Bc x lý tip theo, tác gi s dng b lc Trung v
gim nhiu. Trên thc t, các nh siêu âm thng xut hin các
loi nhiu nh: nhiu m, nhiu mui - tiêu. Ngoài ra, khi kt
hp nh t hai tham s 1 và , nh tng hp có nhiu thành
phn ơn l ri rác (nh nhiu m). B lc Trung v, c bit,
có hiu qu trong vic lc các loi nhiu nói trên.
IV. KT LUN
Trong bài báo này, bng vic s dng MLEF, chúng tôi ã c
lng c các tham s CSM và to nh 2D i tng trong
môi trng có nhiu. Phân tích nh lng khi có s nh hng
ca các mc nhiu khác nhau. Ngoài ra, chúng tôi s dng b
lc trung v gim nhiu (các nhiu m) trên nh 2D tái to
c. Trong tơng lai, chúng tôi s áp dng và ci tin phơng
pháp trên cho b d liu thc. Bên cnh ó, tip tc nghiên cu
a ra các cp giá tr ngng 1* và * phù hp vi tng môi
trng (các kiu mô khác nhau), ng thi nghiên cu nâng
cao cht lng ca các b lc trong quá trình to nh.
TÀI LIU THAM KHO
[1] Orescanin M., et al, “Shear Modulus Estimation With Vibrating With
Needle Stimulation”, IEEE Trans. Ultrasonics, Ferroelectrics, and
Frequency Control. 57, 1358-1367 (2010).
40
40
nguon tai.lieu . vn