- Trang Chủ
- Quy hoạch - Đô thị
- Một số vấn đề về quản lý đô thị và vai trò của chính quyền địa phương trong quản lý đô thị - ThS. Nguyễn Văn Y
Xem mẫu
- MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ VEÀ QUAÛN LYÙ ÑOÂ THÒ VAØ VAI TROØ
CUÛA CHÍNH QUYEÀN ÑÒA PHÖÔNG TRONG QUAÛN LYÙ ÑOÂ THÒ
Th. só NGUYEÃN VAÊN Y (*)
Chuùng ta ñeàu bieát ñoâ thò laø moät trung taâm kinh teá thöông maïi, dòch vuï,
vaên hoùa, giaùo duïc, khoa hoïc coâng ngheä, ñoâ thò ñöôïc coi laø boä maët cuûa moãi
quoác gia. Moät quoác gia chæ ñöôïc coi laø phaùt trieån neáu coù caùc ñoâ thò lôùn maïnh
veà chaát cuõng nhö veà löôïng. Do vaäy trong chính saùch phaùt trieån quoác gia, baát
cöù nöôùc naøo cuõng daønh moät phaàn quan troïng cho phaùt trieån ñoâ thò vaø luoân coá
gaéng xaây döïng nhöõng moâ hình quaûn lyù vaän haønh ñoâ thò coù hieäu quaû nhaát.
Vaán ñeà quaûn lyù ñoâ thò ôû Vieät Nam trong nhöõng naêm qua ñöôïc dö luaän
heát söùc quan taâm ñaëc bieät laø hai ñoâ thò lôùn ôû nöôùc ta laø Haø Noäi vaø Thaønh Phoá
Hoà Chí Minh. Ñeà taøi quaûn lyù ñoâ thò luoân laø ñeà taøi ñöôïc nhieàu nhaø khoa hoïc vaø
quaûn lyù ñoâ thò quan taâm. Ñaây laø vaán ñeà khoâng môùi song vaãn caáp baùch, nhaát laø
caùc nöôùc ñang phaùt trieån vaø coù toác ñoä ñoâ thò hoùa cao nhö nöôùc ta.
Vaäy ñoái vôùi quaûn lyù ñoâ thò nöôùc ta vaán ñeà heát söùc cô baûn ñoù laø: Quaûn lyù
caùi gì ? Quaûn lyù nhö theá naøo? Vaø Ai quaûn lyù?
Ñeå traû lôøi ñöôïc nhöõng caâu hoûi treân chuùng ta caàn tìm hieåu vaø nghieân cöùu
nhöõng baát caäp trong vieäc quaûn lyù ñoâ thò töø ñoù ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp veà
quaûn lyù ñoâ thò hieän nay.
1. Moät soá baát caäp trong vieäc quaûn lyù ñoâ thò
Baûng 1 : Ñôn vò chính quyeàn caáp cô sôû ôû nöôùc ta 1990 – 2005
Naêm thoáng Toång soá Soá xaõ Soá phöôøng Soá Thò traán
keâ ÑVHC cô sôû
1990 9.995 8.761 791 407
1995 10.222 9.905 829 488
2000 10.511 8.930 1.017 564
(*)
Tröôûng Khoa Tin hoïc vaø Ngoaïi ngöõ
1
- 2001 10.590 8.973 1.042 575
2004 10.751 9.005 1.167 579
2005 10.831 9062 1.186 583
So saùnh 107.07% 103.43% 149.93% 143.24%
2005 vôùi
1990
( Nguoàn Boä Noäi vuï thaùng 6 naêm 2006)
Theo soá lieäu treân ñaây cho thaáy trong 15 naêm qua (1990-2005) soá löôïng
ñôn vò haønh chính caáp cô sôû thöôøng xuyeân bieán ñoäng theo xu höôùng taêng leân,
chuû yeáu do chia taùch, thaønh laäp nhöõng ñôn vò haønh chính môùi. Tuy nhieân khu
vöïc ñoâ thò ( phöôøng vaø thò traán) coù soá löôïng ñôn vò haønh chính taêng nhanh hôn
khu vöïc noâng thoân ( xaõ ), ñieàu naøy cho thaáy toác ñoä ñoâ thò hoùa ôû nöôùc ta dieãn ra
raát maïnh meõ. Ñoâ thò hoùa vôùi toác ñoä nhanh seõ keùo theo nhieàu söï bieán ñoåi khaùc
nhö cô caáu vaø phaân boå daân cö, cô caáu kinh teá- xaõ hoäi, cô sôû haï taàng ….. coù
nhöõng baát caäp nhö sau :
- Moät laø Vieät Nam laø moät nöôùc ñang phaùt trieån, coù toác ñoä ñoâ thò hoùa cao.
Hieän töôïng daân soá ôû thaønh phoá ngaøy moät taêng veà cô hoïc vaø töï nhieân, trong
khi ñoù caùc chính saùch cheá taøi veà quaûn lyù ñoâ thò khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu
quaûn lyù. Beân caïnh ñoù Vieät Nam chöa coù nhieàu kinh nghieäm trong vieäc quaûn lyù
caùc khu ñoâ thò lôùn vôùi tính chaát laø teá baøo cuûa thaønh phoá.
- Hai laø chieán löôïc quy hoaïch ñoâ thò nöôùc ta coøn nhieàu baát caäp, quy
hoaïch ñoâ thò Vieät Nam khoâng mang tính ñoàng boä. Thöïc teá thöôøng xuyeân bò
ñaøo bôùi, giöõa caùc ngaønh nhö giao thoâng (ñöôøng xaù, væa heø), ñieän, nöôùc, ñieän
thoaïi chöa coù söï thoáng nhaát vôùi nhau trong quy hoaïch ñoâ thò.
- Ba laø yù thöùc, traùch nghieäm ngöôøi daân chöa cao theå hieän trong moät boä
phaän khoâng nhoû caùc taàng lôùp daân cö nhö xaû raùc böøa baõi laøm oâ nhieãm moâi
tröôøng (raùc caàn ñöôïc phaân loaïi ñeå tieän cho xöû lyù), hieän töôïng oâ nhieåm nöôùc
thaát thoaùt thöôøng xuyeân xaûy ra vaø caû moâi tröôøng vaên hoùa ôû moät soá nôi chöa
ñöôïc laønh maïnh caàn ñöôïc xem xeùt laïi trong vieäc caáp pheùp, quaûn lyù, kieåm tra.
2
- 2. Moät soá giaûi phaùp veà quaûn lyù ñoâ thò
- Moät laø quaûn lyù ñoâ thò gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån ñoàng boä vaø töøng böôùc
hieän ñaïi hoùa, heä thoáng keát caáu haï taàng ñoâ thò. Ñaåy maïnh coâng taùc xaõ hoäi hoùa
caùc dòch vuï coâng ích treân ñòa baøn thaønh phoá, ôû ñaây ta caàn hieåu ñuùng cuïm töø
“xaõ hoäi hoùa”.
- Hai laø thöïc hieän toát coâng taùc quaûn lyù daân cö treân ñòa baøn, taêng cöôøng
giaùo duïc yù thöùc toân troïng, chaáp haønh phaùp luaät traät töï kyõ cöông ñoâ thò, chaán
chænh ñoåi môùi coâng taùc xaây döïng, caáp pheùp, naâng cao naêng löïc ñoåi nguõ caùn boä
quaûn lyù ñoâ thò ôû caùc caáp (Phöôøng, xaõ, thò traán, Quaän huyeän, Thaønh phoá)
- Ba laø coâng taùc quy hoaïch ñoâ thò, ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï taàng kyõ thuaät
caàn ñi tröôùc moät böôùc vöøa laø ñieàu kieän tieân quyeát, vöøa laø ñoäng löïc vaø taïo cô
hoäi ñaàu tö phaùt trieån ñoâ thò. Yeâu caàu veà cô sôû haï taàng raát cao laø coù tính heä
thoáng vaø ñoàng boä, phaûi coù khaû naêng söû duïng laâu daøi vaø caàn coù keá hoaïch tu boå
thöôøng xuyeân.
- Boán laø caùc caáp chính quyeàn ôû ñoâ thò caàn baøn baïc cuøng thaùo gôõ nhöõng
vöôùng maéc khi khoù khaên trong lónh vöïc quaûn lyù caùc lónh vöïc thieát yeáu nhö:
ñieän, nöôùc sinh hoaït, tröôøng hoïc, ñöôøng xaù….phaùt trieån toát vaán ñeà nhaø cho thueâ
vaø nhaø ôû cho ngöôøi thu nhaäp thaáp (ñaëc bieät laø caùn boä, coâng chöùc nhaø nöôùc caàn
coù chính saùch ñaõi ngoä) ñaùp öùng yeâu caàu böùc thieát cuûa ngöôøi daân ñoâ thò trong
thôøi kyø coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa.
- Naêm laø giaûi quyeát cô baûn trình traïng ngaäp uùng ôû caùc ñoâ thò, naïo veùt caùc
keânh raïch, duy trì laïi heä thoáng coáng raõnh cho thoâng suoát. Caàn xaây döïng moät
ñeà aùn khoâng ñeå tieáng oàn, buïi khoùi laøm aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa con ngöôøi
daân ñoâ thò vaø laøm maát caûnh quan moâi tröôøng. Ñoàng thôøi taêng cöôøng quaûn lyù
löôùi ñieän moät caùch an toaøn, hieäu quaû, baûo ñaûm myõ quan phuø hôïp vôùi kieán truùc
ñoâ thò, baûo ñaûm heä thoáng chieáu saùng ôû ñöôøng phoá ñöôïc thöôøng xuyeân. Caàn
xaây döïng heä thoáng caùp ngaàm vaø töøng böôùc ngaàm hoùa maïng löôùi ñieän, maïng
thoâng tin lieân laïc, heä thoáng nöôùc sinh hoaït cuûa ngöôøi daân
3. Traû lôøi caùc caâu hoûi ñaët ra ôû phaàn treân
Caâu hoûi thöù nhaát: Quaûn lyù ñoâ thò laø quaûn lyù caùi gì?
- Quaûn lyù ñoâ thò coù hai chöùc naêng cô baûn: moät laø cung caáp haøng hoùa vaø
dòch vuï coâng cho daân cö; hai laø haïn cheá “nhöõng thöù beân ngoaøi” tieâu cöïc, phaùt
3
- sinh ngoaøi yù muoán con ngöôøi vaø khoáng cheá caùc hieän töôïng đñoäc quyeàn trong
cung caáp dòch vuï, haøng hoùa taïi ñoâ thò. Do ñoù vai troø cuûa chính quyeàn ñòa
phöông phaûi :
- Cung caáp nhöõng haøng hoùa vaø dòch vuï ñoù laø: cung caáp cô sôû haï taàng; baûo
ñaûm cho caùc thò tröôøng ñoâ thò hoaït ñoäng toát; baûo veä moâi tröôøng vaø caûnh quan
ñoâ thò.
- Haïn cheá “nhöõng thöù beân ngoaøi “ tieâu cöïc thì nhaø nöôùc phaûi coù chính
saùch ñeå quaûn lyù, ñieàu chænh vaø khoâng cheá.
- Khoáng cheá caùc hieän töôïng ñoäc quyeàn: trong tröôøng hôïp phaûi chaáp nhaän
ñoäc quyeàn thì nhaø nöôùc phaûi khoáng cheá, phaûi ñieàu haønh hoaït ñoäng caùc ñoäc
quyeàn, ñieàu chænh giaù vaø giaùm saùt haøng hoùa, dòch vuï.
Caâu hoûi thöù hai : Quaûn lyù ñoâ thò nhö theá naøo?
Baèng caùch quy ñònh roõ raøng ñeå khuyeán khích, xöû phaït hay ngaên caám phaûi
khaùch quan vaø ñuùng luaät. Vì vaäy chính quyeàn ñòa phöông caàn cung caáp thoâng
tin cho ngöôøi daân, maø vaán ñeà thoâng tin vöøa laø xu höôùng chung cuûa thôøi ñaïi vöøa
laø ñaëc tröng, lôïi theá cuûa ñoâ thò, cuõng laø nhu caàu thieát yeáu cuûa ngöôøi daân. Nhaø
nöôùc coù vai troø ñaëc bieät quan troïng trong vieäc toå chöùc, vaän haønh moät heä thoáng
thoâng tin maø thò tröôøng khoâng coù ñieàu kieän cung caáp. Gaàn ñaây ngöôøi ta noùi
nhieàu veà neàn kinh teá tri thöùc vôùi tö caùch laø moät thaønh phaàn cuûa neàn kinh teá
quoác daân, nhöng caùc cô sôû haï taàng cuûa noù laø heä thoáng thoâng tin, heä thoáng baûo
ñaûm thoâng tin thì chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc.
Caâu hoûi thöù ba:Ai laø ngöôøi quaûn ly ùñoâ thò?
ÔÛ nöôùc ta caùc ñoâ thò ñöôïc phaân ra: loaïi 1 (Haø Noäi, TPHCM, Caàn Thô,
Haûi Phoøng, Ñaø Naúng) do chính quyeàn thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông quaûn
lyù; loaïi 2, 3 do chính quyeàn ñoâ thò caáp tænh, quaän huyeän quaûn lyù. Caùc ñoâ thò
nhoû hôn cho caáp phöôøng, xaõ, thò traán quaûn lyù.
Do ñoù vaán ñeà caàn tieáp tuïc laøm roõ: moät laø phaûi coù quy ñònh veà quaûn
lyù ñoâ thò cho töøng loaïi; Hai laø moãi moâ hình quaûn lyù ñoâ thò khaùc nhau phaûi coù
nhöõng qui ñònh khaùc nhau; Ba laø caùc nhieäm vuï caàn ñöôïc phaân caáp, ñeàu phaûi
ñöôïc giao cho moät caáp chính quyeàn nhaát ñònh vôùi nhöõng thaåm quyeàn töông
öùng ñeå thöïc hieän caùc nhieäm vuï ñöôïc giao, ñoàng thôøi phaûi chòu traùch nhieäm vôùi
caáp treân nhöõng nhieäm vuï ñöôïc phaân coâng.
4
- Trong xu höôùng ñoâ thò hoùa hieän nay vaø hoäi nhaäp quoác teá thì nhieäm vuï quaûn
lyù ñoâ thò ngaøy caøng ñaët ra moät caùch caáp baùch vôùi quaù nhieàu vaán ñeà phöùc taïp.
Neáu khoâng traû lôøi ñöôïc moät caùch roõ raøng “Ai laø ngöôøi quaûn lyù ñoâ thò”, khoâng
khaúng ñònh döùt khoaùt chuû theå cuûa quaûn lyù ñoâ thò thì moïi thöù baøn veà ñoái töôïng
quaûn lyù, muïc tieâu noäi dung, phöông thöùc quaûn lyù chæ laø treân phöông dieän lyù
thuyeát.
Taøi lieäu tham khaûo
1. Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam (2006), Vaên kieän ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác
laàn thöù X, NXB Chính trò Quoác gia.
2. Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam (2006), Vaên kieän ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù VIII
TPHCM
3. Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam (2002), Nghò Quyeát soá 20/NQ-TW cuûa Boä
chính trò veà “Phöông höôùng nhieäm vuï phaùt trieån TPHCM ñeán naêm 2010”.
4. Leâ Thanh Haûi (2007), Thaønh phoá HCM – Nhìn laïi thaønh töïu, vöõng tin
höôùng tôùi töông lai, Taïp Chí Coäng Saûn (soá 772) trang 35 – 40.
5. Nguyeãn Trung Thoâng (2005), Nhìn laïi 20 naêm caûi caùch Haønh chính ôû
TPHCM, Taïp chí Quaûn lyù nhaø nöôùc (soâ 111) trang 44 – 48.
5
nguon tai.lieu . vn
