Xem mẫu

  1. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh awgn 5.1. giíi thiÖu XÐt mét sè kÜ thuËt ®iÓu chÕ vμ gi¶i ®iÒu chÕ sè b¨ng gèc truyÒn th«ng tin sè qua AWGN gåm: §iÒu chÕ xung nhÞ ph©n vμ mét sè ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ kh«ng nhÞ ph©n. M¸y thu tèi −u vμ ®¸nh gi¸ hiÖu n¨ng ë d¹ng x¸c suÊt lçi trung b×nh. TruyÒn tin sè b»ng c¸ch dïng c¸c d¹ng sãng tÝn hiÖu thÝch hîp, khi ®ã mçi d¹ng sãng t¶i nhiÒu bit tin nghÜa lμ cã thÓ truyÒn nhiÒu bit trªn mét d¹ng sãng tÝn hiÖu. VÝ dô: ®èi víi BPSK th× mçi d¹ng sãng truyÒn mét bit tin, M-QAM cho phÐp truyÒn k=log2M bit tin trªn mét d¹ng sãng. V× vËy cÇn ph¶i x¾p xÕp c¸c bit tin vμo c¸c d¹ng sãng nμy tr−íc khi ®iÒu chÕ sãng mang cao tÇn, chóng ®−îc xö lý trong miÒn b¨ng tÇn c¬ së. 5.2. M« pháng hÖ thèng TruyÒn tÝn hiÖu BPSK Trong hÖ thèng truyÒn tin nhÞ ph©n, d÷ liÖu nhÞ ph©n gåm d·y c¸c sè 0 vμ 1 ®−îc truyÒn ®i b»ng hai d¹ng sãng s0(t) vμ s1(t). Gi¶ sö (1) Tèc ®é d÷ liÖu truyÒn lμ R =1/Tb bit/s (Tb=1/R lμ kho¶ng thêi gian cña mét bit), ®−îc s¾p xÕp vμo d¹ng sãng tÝn hiÖu 0 → s 0 ( t ); 1 → s 1 ( t ), 0 ≤ t ≤ Tb . (2) X¸c suÊt truyÒn c¸c bit 0 vμ 1 lμ b»ng nhau ( nghÜa lμ P(0) = P(1) = 1/2) vμ ®éc lËp thèng kª t−¬ng hç nhau. (3) TÝn hiÖu si(t) qua kªnh AWGN, n(t) lμ mét hμm mÉu cña qu¸ tr×nh ngÉu nhiªn Gauss tr¾ng cã phæ c«ng xuÊt lμ N0/2 W/Hz, d¹ng sãng tÝn hiÖu thu lμ r ( t ) = s i ( t ) + n ( t ), i = 0,1, 0 ≤ t ≤ Tb (5.2.1) NhiÖm vô cña m¸y thu lμ x¸c ®Þnh xem bit 0 hay bit 1 ®· ®−îc truyÒn qua kªnh sau khi quan tr¾c tÝn hiÖu thu r(t) trong kho¶ng thêi gian 0≤ t ≤ Tb. M¸y thu ®−îc thiÕt kÕ ®Ó gi¶m thiÓu x¸c suÊt thu lçi ®−îc gäi lμ m¸y thu tèi −u. 5.2.1 M¸y thu tèi −u ®èi víi tÝn hiÖu trùc giao §Þnh nghÜa: Hai d¹ng sãng tÝn hiÖu si(t) & sj (t) ®−îc gäi lμ trùc giao nhau nÕu tho¶ m·n ®iÒu kiÖn Tb ⎧E , i= j ∫ s (t)s (t )dt = ⎨0, 0 i j ⎩ i≠ j trong ®ã E lμ n¨ng l−îng tÝn hiÖu. H×nh 5.1(a) minh ho¹ d¹ng sãng tÝn hiÖu trùc giao s0(t) vμ s1(t) ®iÓn h×nh. -1-
  2. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m s0(t) p(r0 | 0) = p(r0 s 0 ( t ) ) p(r1 | 0) = p(r1 s 0 ( t ) ) s0(t) A t r0 1 −( r0 − E ) 2 = 2σ 2 ∫ ()dτ e 2 − r1 t 1 0 = 2π σ 2 2σ e Tb 0 Bé 2π σ Bé t¬ng quan s1(t) TÝn hiÖu thu r(t) t¸ch D÷ liÖu ra A tÝn s1(t) hiÖu r 0 Tb/2 Tb t t r1 E/2 ∫ ()dτ E[r1] = 0 E [r0] = E 0 LÊy mÉu -A Bé t¬ng quan t¹i t=Tb a) TÝn hiÖu trùc d) Hµm mËt ®é x¸c suÊt p(r0|0) vµ giao b) CÊu tróc m¸y thu p(r1|0) khi s0(t) ®îc truyÒn qua kªnh Tb §Çu ra cña bé t¬ng quan 0 ri = ∫ r ( t )s i ( t )dt , i = 0,1 0 §Çu ra cña bé E t¬ng quan 0 E/2 r(t) = s i (t) + n(t) t t 0 Tb Tb/2 Tb Tb ⎧ E, i= j §Çu ra bé t- §Çu ra cña ∫ s i ( t ).s j ( t )dt = ⎨0, i≠ j ¬ng quan 1 bé t¬ng quan 1 0 ⎩ E E/2 t t N¨ng lîng tÝn 0 Tb/2 Tb hiÖu E = A2Tb 0 Tb Khi s0(t) ®îc ph¸t ®i T¹p ©m n(t ) = 0 khi s1(t) ®îc ph¸t ®i c) C¸c ®Çu ra bé t¬ng quan khi kh«ng cã t¹p ©m ®Çu vµo H×nh 5.1: CÊu tróc m¸y thu tèi −u ®èi víi tÝn hiÖu trùc giao ThiÕt kÕ c¸c khèi chøc n¨ng CÊu tróc m¸y thu tèi −u ®èi víi kªnh AWGN ®−îc cho ë h×nh 5.1(b) gåm 2 khèi c¬ b¶n: Mét mét bé t−¬ng quan (hoÆc mét m¹ch läc phèi hîp cÇn l−u ý t¹i thêi ®iÓm lÊy mÉu t=Tb, tÝn hiÖu ra bé läc phèi hîp b»ng tÝn hiÖu ra cña bé t−¬ng quan) vμ mét bé t¸ch tÝn hiÖu. Bé t−¬ng quan tÝn hiÖu Bé t−¬ng quan tÝnh t−¬ng quan gi÷a tÝn hiÖu thu r(t) víi hai tÝn hiÖu ®· ®−îc truyÒn s0(t) vμ s1(t). Theo ®ã, nhËn ®−îc t r0 ( t ) = ∫ r ( τ)s 0 ( τ)dt 0 t (5.2.2) r1 ( t ) = ∫ r ( τ)s 1 ( τ)dt 0 -2-
  3. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m trong kho¶ng 0≤ t ≤ Tb, sau ®ã lÊy mÉu tÝn hiÖu r0(t) vμ r1(t) t¹i thêi ®iÓm t=Tb råi ®−a vμo bé t¸ch tÝn hiÖu. NÕu tÝn hiÖu thu r(t) ®−îc xö lÝ bëi hai bé t−¬ng quan tÝn hiÖu nh− trªn h×nh 5.1(b) th× c¸c tÝn hiÖu ra r0 vμ r1 t¹i thêi ®iÓm lÊy mÉu t= Tb lμ NÕu truyÒn tÝn hiÖu s0(t) qua kªnh, th× tÝn hiÖu thu lμ r(t) = s0(t) + n(t) 0≤ t ≤ Tb (5.23) Tb r0 = ∫ r ( t )s 0 ( t )dt 0 Tb Tb = ∫ s ( t )dt + ∫ n ( t )s 0 ( t )dt 2 0 (5.2.4) 0 4 3 0 4 4 1 24 14243 E n0 = E + n0 Tb r1 = ∫ r ( t )s 1 ( t )dt 0 Tb Tb = ∫ s 0 ( t )s 1 ( t )dt + ∫ n ( t )s 1 ( t )dt (5.25) 0 14 244 14243 4 3 0 = 0 do trùc giao nhau n1 = n1 trong ®ã E = A2T lμ n¨ng l−îng cña c¸c tÝn hiÖu s0(t) vμ s1(t); n0 vμ n1 lμ c¸c thμnh phÇn t¹p ©m t¹i ®Çu ra cña c¸c bé t−¬ng quan. Nh− vËy, khi truyÒn tÝn hiÖu s0(t) qua kªnh AWGN t¹i thêi ®iÓm lÊy mÉu t =Tb nhËn ®−îc tÝn hiÖu ë ®Çu ra hai bé t−¬ng quan lμ. r0 = E + n 0 (2.28a) r1 = n 1 NÕu truyÒn tÝn hiÖu s1(t) qua kªnh, th× tÝn hiÖu thu lμ r ( t ) = s 1 ( t ) + n ( t ), 0 ≤ t ≤ Tb T−¬ng tù tÝnh nh− trªn tÝn hiÖu ë ®Çu ra cña hai bé t−¬ng quan t¹i thêi ®iÓm lÊy mÉu t = Tb lμ r0 = n 0 (5.28b) r1 = E + n 1 C¸c tÝn hiÖu ra bé t−¬ng quan khi kh«ng cã t¹p ©m trong kho¶ng 0≤ t ≤ Tb t−¬ng øng víi viÖc ph¸t s0(t) vμ s1(t) ®−îc cho ë h×nh 5.1(c). Thμnh phÇn t¹p ©m vμ ¶nh h−ëng lªn tÝn hiÖu vμo bé t¸ch sãng -3-
  4. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m Do n(t) lμ mét hμm mÉu cña mét qu¸ tr×nh Gauss tr¾ng cã phæ c«ng xuÊt b»ng N0/2 nªn c¸c thμnh phÇn n0 vμ n1 lμ c¸c biÕn ngÉu nhiªn ph©n bè Gauss cã E[ni] = 0 vμ Var[ni] = EN0/2 (i = 0,1), nghÜa lμ Tb E[n 0 ] = ∫ s 0 ( t )E[n ( t )]dt = 0 0 Tb (5.2.9) E[n 1 ] = ∫ s 1 ( t )E[n ( t )]dt = 0 0 ph−¬ng sai Var[ni] = σ 2 , víi i=0,1 i σ i2 = E n i2[ ] Tb Tb = ∫ ∫ s (t )s (τ)E[n (t )n (τ)]dt.dτ 0 0 i i Tb N0 = 2 ∫ s (t )s (τ)δ(t − τ)dtdτ 0 i i (5.2.10 & 5.2.11) Tb N0 = ∫s 2 i ( t )dt 2 0 EN 0 = , i = 0,1 2 V× vËy, NÕu ph¸t s0(t), th× r0 lμ biÕn ngÉu nhiªn Gauss cã E[r0] =E vμ Var[r0] =σ2 cßn r1 lμ biÕn ngÉu nhiªn Gauss E[r0] = 0 vμ Var[r0] =σ2, hμm mËt ®é x¸c suÊt cña r0 vμ r1 kÝ hiÖu lμ p(r0|0) vμ p(r1|0) ®−îc cho bëi (5.2.12) vμ ®−îc minh ho¹ bëi h×nh 5.4 t−¬ng øng − ( r0 − E )2 1 p(r0 | 0) = p(r0 s 0 ( t ) d· d−îc truyÒn di ) = e 2σ 2 2π σ (5.2.12) − r12 1 p(r1 | 0) = p(r1 s 0 ( t ) d· d−îc truyÒn di ) = 2 2σ e 2π σ NÕu ph¸t s1(t), th× r0 lμ biÕn ngÉu nhiªn Gauss cã E[r0] = 0 vμ Var[r0]=σ2 cßn r1 lμ mét biÕn ngÉu nhiªn Gauss cã E[r1] = E vμ Var[r1] = σ2 (Note Var[r0] = Var[r1] = σ2). Bé t¸ch sãng Bé t¸ch sãng quan tr¾c tÝn hiÖu r0 vμ r1 t¹i ®Çu ra bé t−¬ng quan ®Ó quyÕt ®Þnh tÝn hiÖu s0(t) hay s1(t) ®· truyÒn qua kªnh (t−¬ng øng víi bit 0 hay bit 1). XÐt bé t¸ch tÝn hiÖu vμ x¸c ®Þnh x¸c suÊt lçi nÕu cho d¹ng sãng tÝn hiÖu truyÒn qua kªnh ®−îc cho ë h×nh 5.1(a), chóng ®ång x¸c suÊt -4-
  5. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m vμ cïng n¨ng l−îng. Khi nμy, bé t¸ch sãng tèi −u so s¸nh r0 vμ r1 råi quyÕt ®Þnh bit 0 hay bit 1 ®· ⎧1, nÕu r0 > r1 ®−îc truyÒn qua kªnh theo nguyªn t¾c dÇu ra bé t¸ch sãng = ⎨ , theo ®ã ⎩0, nÕu r1 > r0 NÕu truyÒn tÝn hiÖu s0(t) qua kªnh, th× x¸c suÊt lçi sÏ lμ Pe = P(r1 > r0 ) = P(n 1 > E + n 0 ) (5.2.19) = P(n 1 − n 0 > E) Do n1 vμ n0 lμ c¸c biÕn ngÉu nhiªn Gauss cã trung b×nh kh«ng, nªn x≡ n1-n0 còng lμ mét biÕn ngÉu nhiªn Gauss cã E[x] = 0 vμ ph−¬ng sai lμ [ ] [ ] E x 2 = E (n 1 − n 0 ) 2 = E[n ] + E[n ] − 2E[n n ] 2 2 (5.2.20) 1 0 1 0 do tÝnh trùc giao cña d¹ng sãng tÝn hiÖu s0(t) vμ s1(t) nªn E[n1n0] = 0 v× ⎡Tb Tb ⎤ E[n 1 n 0 ] = E ⎢ ∫ ∫ s 0 ( t )s 1 ( τ)n ( t )n ( τ)dtdτ ⎥ ⎢0 0 ⎣ ⎥ ⎦ Tb Tb N = 0 2 ∫ ∫s 0 0 0 ( t )s 1 ( τ)σ( t − τ)dtdτ (5.2.21) Tb N = 0 2 ∫s 0 0 ( t )s 1 ( t )dt =0 KÕt qu¶ nhËn ®−îc [ ] ⎛ EN 0 ⎞ E x 2 = 2⎜ ⎟ ⎝ 2 ⎠ = EN 0 (5.2.22) ≡ σ2 x Do vËy, x¸c suÊt lçi lμ -5-
  6. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m ⎛ ⎞ Pe = P⎜ n 1 − n 0 > E ⎟ ⎜ 123 4 4 ⎟ ⎝ x ⎠ ∞ 1 ∫e − x 2 / 2σ 2 = x dx 2πσ x E ∞ (5.2.23) 1 ∫e 2 −x / 2 = dx 2π E / N0 ⎛ E ⎞ = Q⎜ ⎜ N ⎟ ⎟ ⎝ 0 ⎠ TØ sè E/N0 ®−îc gäi lμ tØ sè tÝn trªn t¹p ©m SNR NÕu truyÒn s1(t) qua kªnh, c¸ch tÝnh x¸c suÊt lçi hoμn toμn t−¬ng tù trªn vμ nhËn ®−îc cïng kÕt qu¶ (5.2.23). MÆt kh¸c, do gi¶ thiÕt x¸c suÊt xuÊt hiÖn c¸c bit 0 vμ 1 trong d·y d÷ liÖu lμ b»ng nhau nªn x¸c suÊt lçi trung b×nh ®óng b»ng x¸c suÊt lçi ®· ®−îc cho bëi (5.2.23). LËp m« h×nh m« pháng vμ ch−¬ng tr×nh m« pháng §−íi ®©y, tr×nh bμy tãm t¾t qu¸ tr×nh m« pháng BER cho hÖ thèng truyÒn tÝn hiÖu trùc giao. Sö dông m« h×nh m« pháng ®−îc cho trªn h×nh 5.2 ®Ó −íc tÝnh BER vμ c«ng thøc (5.2.23) ®Ó vÏ ®å thÞ Pe theo SNR ®èi víi hÖ thèng truyÒn tin nhÞ ph©n dïng c¸c bé t−¬ng quan tÝn hiÖu. -6-
  7. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m Bé t¹ o sè ngÉ nhiªn u ph© bè Gauss n Bé t¹o sè n0 ngÉu nhiªn 0/E r0 ph©n bè ®Òu Bé Nguån d÷ liÖu nhÞ t ¸ ch D÷ liÖ ra u ph©n tÝ n 1/E r1 hiÖu n1 Bé t¹ o sè ngÉ nhiªn u ph© bè Gauss n So s¸ nh Bé ® m lçi Õ H×nh 5.2 M« h×nh m« pháng BER ®èi víi hÖ thèng truyÒn tin nhÞ ph©n Tãm t¾t qu¸ tr×nh m« pháng nh− sau: (1) Pháng t¹o c¸c biÕn ngÉu nhiªn r0 vμ r1 ®Ó ®−a vμo bé t¸ch sãng tÝn hiÖu. Theo ®ã, cÇn ph¶i t¹o mét d·y bit nhÞ ph©n 0 vμ 1 ®ång x¸c suÊt vμ ®éc lËp thèng kª t−¬ng hç nhau. V× vËy, ta sö dông mét bé t¹o sè ngÉu nhiªn ®Ó t¹o ra sè ngÉu nhiªn ph©n bè ®Òu trong kho¶ng (0,1), dùa vμo sè ngÉu nhiªn ph©n bè ®Òu x nμy t¹o chuçi sè c¬ hai 0 vμ 1 theo nguyªn t¾c, nÕu sè ngÉu nhiªn cã gi¸ trÞ trong kho¶ng (0 < x < 0,5) th× nguån d÷ liÖu c¬ hai lμ bit "0" vμ ng−îc l¹i sè ngÉu nhiªn cã trÞ trong kho¶ng (0,5 < x < 1), th× lèi ra cña nguån d÷ liÖu c¬ hai lμ bit "1". NÕu mét bit 0 ®−îc t¹o ra th× r0 =E + n0 vμ r1=n1. Cßn nÕu mét bit 1 ®−îc t¹o ra th× r0 = n0 vμ r1= E + n1. (2) Pháng t¹o kªnh AWGN. Theo ®ã, c¸c thμnh phÇn t¹p ©m céng ni (i=0,1) ®−îc t¹o ra b»ng hai bé t¹o t¹p ©m Gauss, chóng cã trung b×nh E[ni]=0 vμ ph−¬ng sai Var[ni] = σ2 = EN0/2. V× x¸c suÊt lçi ®−îc m« pháng lμ hμm cña tØ sè tÝn hiÖu trªn t¹p ©m SNR = E/N0, nªn ®Ó tiÖn cho viÖc m« pháng ®Ò tμi chuÈn ho¸ n¨ng l−îng tÝn hiÖu E =1 vμ cho σ2 biÕn thiªn. Theo ®ã SNR ®−îc tÝnh bëi -7-
  8. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m E ⎫ SNR = ⎪ N0 ⎪ E2 1 ⎬ ⇒ SNR = = E.N 0 2σ 2 ⎪ 2σ 2 E =1 2σ 2 Var[n i ] = σ = 2 ⇒ N0 = 2 E ⎪ ⎭ (3) TÝn hiÖu lèi ra bé t¸ch tÝn hiÖu ®−îc so s¸nh víi chuçi bit nhÞ ph©n ®· ®−îc truyÒn qua kªnh AWGN, dïng bé ®Õm lçi ®Ó ®Õm sè c¸c lçi bit vμ lËp tØ sè tÝnh BER. Ch¼ng h¹n, truyÒn N=10000 bit qua kªnh AWGN t¹i c¸c møc kh¸c nhau cña SNR (l−u ý øng víi mçi gi¸ trÞ cña SNR lμ gi¸ trÞ ph−¬ng sai σ2 cña t¹p ©m ni t¸c ®éng vμo bit truyÒn qua kªnh theo nguyªn t¾c céng theo ®ã sÏ nhËn ®−îc gi¸ trÞ BER t−¬ng øng). (4) Ch−¬ng tr×nh m« pháng BER theo m« h×nh h×nh 5.2 vμ tÝnh to¸n lý thuyÕt theo (5.2.23) ®−îc viÕt b»ng Matlab, kÕt qu¶ ®−îc cho ë h×nh 5.3. ThÊy râ sù khíp nhau gi÷a c¸c kÕt qu¶ m« pháng vμ gi¸ trÞ tÝnh to¸n lý thuyÕt. H×nh 5.3 X¸c suÊt lçi m« pháng vμ tÝnh to¸n ®èi víi hÖ thèng truyÒn tÝn hiÖu trùc giao. 5.2.2. M¸y thu tèi −u ®èi víi tÝn hiÖu ®èi cùc (Antipodal Signals) §Þnh nghÜa: Hai d¹ng sãng tÝn hiÖu ®−îc gäi lμ ®èi cùc nÕu d¹ng sãng tÝn hiÖu nμy b»ng ©m cña d¹ng sãng tÝn hiÖu kia. H×nh 5.4(a) minh ho¹ hai cÆp tÝn hiÖu ®èi cùc nhau. -8-
  9. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m ThiÕt kÕ c¸c khèi chøc n¨ng: Ta dïng cÊu tróc m¸y thu tèi −u ®−îc cho h×nh 5.6(b) ®Ó kh«i phôc th«ng tin nhÞ ph©n tõ d¹ng sãng tÝn hiÖu ®èi cùc h×nh 5.4(a). NÕu dïng d¹ng sãng tÝn hiÖu ®èi cùc s0(t) = s(t) vμ s1(t) = -s(t) ®Ó truyÒn tin nhÞ ph©n (trong ®ã s(t) lμ mét d¹ng sãng tuú ý cã n¨ng l−îng E), th× tÝn hiÖu thu t¹i ®Çu ra kªnh AWGN lμ r ( t ) = ±s( t ) + n ( t ), 0 ≤ t ≤ Tb (5.2.24) s0(t) s0(t) p(r | 1) ≡ p(r − s( t ) d· d−îc truyÒn di ) p(r | 0 ) ≡ p(r s( t ) d· d−îc truyÒn di ) A A 1 2 2σ 2 1 = e−( r + E ) 2 2σ 2 t t = e−( r − E ) Tb/2 Tb 2π σ 2π σ 0 Tb 0 -A s1(t) s1(t) A Tb t t r 0 0 Tb/2 Tb -E 0 E -A -A a) b) a) C¸c cÆp tÝn hiÖu ®èi cùc c) C¸c hμm mËt ®é x¸c suÊt ®èi víi tÝn hiÖu lèi vμo bé t¸ch tÝn hiÖu QuyÕt ®Þnh tÝn t hiÖu ra TÝn hiÖu thu r(t) Bé t¸ ch ∫ ()dτ 0 tÝ hiÖ n u LÊ mÉ t¹ i y u t=Tb s(t) Bé t- ¬ng quan b) M¸y thu tèi −u dïng bé t−¬ng quan H×nh 5.4 CÊu tróc m¸y thu tèi −u ®èi víi c¸c tÝn hiÖu ®èi cùc NÕu truyÒn s(t) qua kªnh AWGN, th× tÝn hiÖu thu lμ r ( t ) = s( t ) + n ( t ), 0 ≤ t ≤ Tb (5.2.25) TÝn hiÖu ra cña bé t−¬ng quan (hay bé läc phèi hîp) t¹i thêi ®iÓm lÊy mÉu t=Tb lμ r=E+n (5.2.26) trong ®ã, n¨ng l−îng tÝn hiÖu E vμ thμnh phÇn t¹p ©m céng n ®−îc tÝnh theo -9-
  10. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m Tb n = ∫ n ( t )s( t )dt (5.2.27) 0 V× qu¸ tr×nh t¹p ©m céng cã trung b×nh 0 nªn E[n] = 0 vμ ph−¬ng sai cña thμnh phÇn t¹p ©m n lμ σ2 = E n2 [ ] Tb Tb = ∫ ∫ E[n(t )n(τ)]s(t )s(τ)dtdτ 0 0 T b Tb N = 0 2 ∫∫ 0 0 δ( t − τ)s( t )s( τ)dtdτ (5.2.28) Tb N0 = ∫s 2 ( t )dt 2 0 N E = 0 2 Theo ®ã, hμm mËt ®é x¸c suÊt cña r khi truyÒn s(t) qua kªnh lμ 1 p(r s( t ) d· d−îc truyÒn di ) ≡ p(r | 0) = 2 2σ 2 e −( r − E ) (2.2.29) 2 πσ NÕu truyÒn -s(t) qua kªnh AWGN, th× tÝn hiÖu thu lμ r ( t ) = −s( t ) + n ( t ) T−¬ng tù nh− trªn, tÝn hiÖu lèi vμo bé t¸ch tÝn hiÖu sÏ lμ r = −E + n (2.2.30) vμ hμm mËt ®é x¸c suÊt cña r lμ 1 p(r − s( t ) d· d−îc truyÒn di ) ≡ p(r | 1) = 2 2σ 2 e −( r + E ) (2.2.31) 2 πσ Hai hμm mËt ®é x¸c suÊt nμy ®−îc minh ho¹ trªn h×nh 5.4(c) V× c¸c d¹ng sãng tÝn hiÖu ®ång x¸c suÊt, nªn bé t¸ch tÝn hiÖu tèi −u thùc hiÖn so s¸nh tÝn hiÖu ra bé t−¬ng quan r víi ng−ìng quyÕt ®Þnh (tr−êng hîp nμy ng−ìng quyÕt ®Þnh b»ng 0) vμ thùc hiÖn quyÕt ®Þnh tÝn hiÖu ra theo nguyªn t¾c. NÕu r > 0, bé t¸ch sãng quyÕt ®Þnh s(t) ®· ®−îc truyÒn qua kªnh. NÕu r
  11. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m Pe = P(r < 0) 0 1 ∫e −( r − E ) 2 / 2σ 2 = dr 2πσ −∞ −E / σ 1 (5.2.32) ∫e −r 2 / 2 = dr 2π −∞ ⎛ 2E ⎞ = Q⎜ ⎜ N ⎟ ⎟ ⎝ 0 ⎠ NÕu -s(t) ®· ®−îc truyÒn qua kªnh, th× x¸c suÊt lçi b»ng víi x¸c suÊt ®Ó r>0, thùc hiÖn t−¬ng tù nh− trªn, nhËn ®−îc cïng mét kÕt qu¶ theo (5.2.32). V× hai d¹ng sãng tÝn hiÖu ®ång x¸c suÊt nªn x¸c suÊt lçi trung b×nh còng ®−îc cho bëi (5.2.32). NhËn xÐt: So s¸nh hai hÖ thèng truyÒn nhÞ ph©n HÖ thèng tÝn hiÖu trùc giao HÖ thèng tÝn hiÖu ®èi cùc ⎛ E ⎞ ⎛ 2E ⎞ Pe = Q⎜ ⎜ N ⎟ ⎟ Pe = Q⎜ ⎜ N ⎟ ⎟ ⎝ 0 ⎠ ⎝ 0 ⎠ §Ó cã cïng hiÖu n¨ng vÒ x¸c suÊt lçi th× ë ph−¬ng ph¸p tÝn hiÖu trùc giao ph¸t n¨ng l−îng lín gÊp hai lÇn so víi tÝn hiÖu ®èi cùc. Do vËy c¸c tÝn hiÖu ®èi cùc hiÖu qu¶ h¬n c¸c c¸c tÝn hiÖu trùc giao 3 dB. LËp m« h×nh m« pháng M« pháng ®Ó −íc tÝnh vμ vÏ ®å thÞ hiÖu n¨ng x¸c suÊt lçi cho hÖ thèng BPSK dïng tÝn hiÖu ®èi cùc ®−îc cho trªn h×nh 5.5. -11-
  12. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m H×nh 5.5 M« h×nh m« pháng hÖ thèng truyÒn tin BPSK dïng tÝn hiÖu ®èi cùc Qu¸ tr×nh m« pháng hiÖu n¨ng x¸c suÊt lçi ®−îc tiÕn hμnh nh− sau: (1) Tr−íc hÕt t¹o biÕn ngÉu nhiªn r ®−a ®Õn ®Çu vμo bé t¸ch tÝn hiÖu. Theo ®ã, dïng mét bé t¹o sè ngÉu nhiªn ph©n bè ®Òu ®Ó t¹o ra chuçi tin nhÞ ph©n ë ®Çu ra nguån d÷ liÖu nhÞ ph©n. Chuçi c¸c bit 0 vμ 1 nμy ®−îc ¸nh x¹ vμo mét chuçi ±E (E lμ n¨ng l−îng cña tÝn hiÖu ®−îc chuÈn ho¸ b»ng 1 khi thùc hiÖn m« pháng). Dïng mét bé t¹o t¹p ©m Gauss ®Ó t¹o ra c¸c chuçi ngÉu nhiªn Gauss cã trung b×nh kh«ng vμ ph−¬ng sai b»ng σ2. (2) Dïng bé t¸ch tÝn hiÖu ®Ó so s¸nh biÕn ngÉu nhiªn r víi ng−ìng 0 vμ thùc hiÖn quyÕt ®Þnh tÝn hiÖu ra theo nguyªn t¾c. NÕu r > 0, quyÕt ®Þnh bit 0 ®−îc truyÒn qua kªnh. NÕu r
  13. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m H×nh 5.6 KÕt qu¶ m« pháng vμ tÝnh to¸n BER -13-
  14. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m 5.3. M« pháng hÖ thèng truyÒn tÝn hiÖu 4-QAM Bé t−¬ng quan t Bé läc ph¸t Bé lÊy ∫ (•)dt Bé ®iÒu chÕ g T (t) c©n b»ng 0 mÉu ψ 1 (t) cos 2πf c t D÷ liÖu §ång hå Bé dao ®éng quyÕt nhÞ TÝnh ®Þnh ph©n Bé biÕn ®æi kho¶ng ®Çu ra Dich nèi tiÕp thμnh pha Kªnh PLL g T (t ) c¸ch song song D(s m ) 900 DÞch pha 900 sin 2πf c t ψ 2 (t) t Bé lÊy Bé läc ph¸t Bé ®iÒu chÕ ∫ (•)dt mÉu g T (t) c©n b»ng 0 M = 64 Bé t−¬ng quan M = 16 M=4 H×nh 7.1 S¬ ®å khèi chøc n¨ng hÖ thèng truyÒn dÉn M-QAM ThiÕt kÕ c¸c khèi chøc n¨ng hÖ thèng truyÒn tÝn hiÖu 4-QAM ≡ 4-PSK §iÒu chÕ 4-QAM NÕu truyÒn tin b»ng c¸ch ®iÒu chÕ pha sãng mang, th× th«ng tin ®−îc truyÒn qua kªnh ë d¹ng pha sãng mang. Theo ®ã, pha sãng mang nhËn c¸c gi¸ trÞ trong kho¶ng 0≤ θ ≤ 2π cô thÓ θm = 2πm/M trong ®ã m = 0,1,2,..,M-1 (M=4). V× vËy, ®èi víi ®iÒu chÕ BPSK, th× cã hai tr¹ng th¸i pha sãng mang lμ θ0 = 0 vμ θ1 = π rad. Víi ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ M-PSK, M = 2k= 4 (≡4- QAM) trong ®ã k=2 lμ sè bit tin trªn ký hiÖu ®−îc ph¸t ®i. BiÓu diÔn tæng qu¸t cho tÝn hiÖu ®−îc ®iÒu chÕ M-PSK lμ. ⎛ 2πm ⎞ u m ( t ) = A.g T ( t ) cos⎜ 2πf c t + ⎟, m = 0,1,2,...., M − 1 (7.3.1) ⎝ M ⎠ trong ®ã gT(t) lμ xung x¸c ®Þnh ®Æc tÝnh phæ cña tÝn hiÖu ph¸t, A lμ biªn ®é tÝn hiÖu. L−u ý r»ng, c¸c tÝn hiÖu PSK cã cïng n¨ng l−îng, nghÜa lμ -14-
  15. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m ∞ Em = ∫u 2 m ( t )dt (7.3.2) −∞ ∞ ⎛ 2πm ⎞ = ∫A g 2 T ( t ) cos 2 ⎜ 2πf c t + 2 ⎟dt −∞ ⎝ M ⎠ ∞ ∞ 1 1 ⎛ 2πm ⎞ = ∫∞A g T (t )dt + 2 −∫∞A g T (t ) cos⎜ 4πf c t + M ⎟dt 2 2 2 2 2− 144444 2444444 4⎝ ⎠ 3 = 0, khi fc >> W 2 ∞ A = ∫g 2 T ( t )dt (7.3.3) 2 −∞ ≡ Es , Víi ∀m (7.3.4) trong ®ã n¨ng l−îng trªn ký hiÖu Es còng cÇn l−u ý r»ng khi tÇn sè sãng mang fc >> W (W lμ ®é réng b¨ng tÇn cña xung ®Þnh d¹ng phæ ph¸t gT(t)) th× thμnh phÇn tÝch ph©n thø hai trong vÕ ph¶i (7.3.4) = 0. NÕu gT(t) lμ xung ch÷ nhËt, nghÜa lμ. 2 g T (t) = , 0≤t≤T (7.3.5) T Th× d¹ng sãng tÝn hiÖu ph¸t trong kho¶ng thêi gian ký hiÖu 0 ≤ t ≤ T ®−îc biÓu diÔn lμ 2 ⎛ 2πm ⎞ u m (t) = E s cos⎜ 2πf c t + ⎟, m = 0,1,2,...., M - 1 { T ⎝ M ⎠ A { gT (t) (7.3.6) 2E s ⎛ 2πm ⎞ = cos⎜ 2πf c t + ⎟, T ⎝ M ⎠ l−u ý r»ng, tÝn hiÖu ph¸t um(t) theo (7.3.6) cã ®−êng bao kh«ng ®æi nh−ng pha sãng mang thay ®æi ®ét ngét t¹i c¸c thêi ®iÓm ®Çu cña mçi kho¶ng thêi gian tÝn hiÖu. Khi xÐt gãc pha cña hμm Cosin trong (7.3.6) lμ tæng cña hai gãc, biÓu diÔn d¹ng sãng trong (7.3.1) nh− sau ⎛ 2πm ⎞ ⎛ 2πm ⎞ u m ( t ) = E s cos⎜ ⎟ × g T4) cos(2πf 3 − E s sin ⎜ (t 1 4 44 2 c t) ⎟ × [− g T (4sin (2πf c3] t) t) 144 2 M3 ⎝44 ⎠ ψ1 ( t ) 144 2 ⎝44 ⎠ 144 ψ ( t 444 (7.3.7) M3 2 1 ) S mc S ms = s mc ψ 1 ( t ) + s ms ψ 2 ( t ) trong ®ã -15-
  16. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m ⎛ 2πm ⎞ s mc = E s cos⎜ ⎟ ⎝ M ⎠ (7.3.8) ⎛ 2πm ⎞ s ms = E s sin ⎜ ⎟ ⎝ M ⎠ c¸c hμm c¬ së trùc giao ®−îc ®Þnh nghÜa bëi ψ 1 ( t ) = g T ( t ) cos(2πf c t ) (7.3.9) ψ 2 ( t ) = −g T ( t ) sin (2πf c t ) b»ng c¸ch chuÈn ho¸ thÝch hîp d¹ng xung gT(t), cã thÓ chuÈn ho¸ n¨ng l−îng c¸c hμm c¬ së trùc giao nμy b»ng 1. Theo ®ã, cã thÓ coi M-PSK lμ hai sãng mang trùc giao cã biªn ®é phô thuéc vμo pha ®−îc ph¸t trong mçi kho¶ng thêi gian cña tÝn hiÖu. V× vËy, c¸c tÝn hiÖu ®iÒu chÕ pha sè ®−îc biÓu diÔn ë d¹ng h×nh häc nh− lμ c¸c vector hai chiÒu chøa c¸c thμnh phÇn Smc vμ Sms, nghÜa lμ ⎛ 2πm 2πm ⎞ s m = ⎜ E s cos E s sin ⎟ (7.3.10) ⎝ M M ⎠ Cã nhiÒu c¸ch ®Ó g¸n, s¾p xÕp, ¸nh x¹ k bit tin vμo M = 2k pha cã thÓ cã, th−êng dïng ph−¬ng ph¸p m· ho¸ Garay trong ®ã c¸c pha l©n cËn chØ kh¸c nhau 1 bit v× thÕ chØ x¶y ra lçi mét bit tin trong chuçi k bit. Gi¶i ®iÒu chÕ pha vμ t¸ch tÝn hiÖu TÝn hiÖu thu tõ kªnh AWGN ®−îc biÓu diÔn theo. r(t) = u m (t) + n(t) (7.3.11) = u m ( t ) + n c ( t ) cos(2πf c t ) − n s ( t ) sin (2πf c t ) trong ®ã nc(t) vμ ns(t) lμ hai thμnh ph©n vu«ng gãc cña t¹p ©m céng. NÕu lÊy t−¬ng quan tÝn hiÖu thu víi c¸c hμm c¬ së trùc giao ψ1(t) vμ ψ2(t), th× ®Çu ra hai bé t−¬ng quan ®−îc biÓu diÔn nh− sau r = sm + n ⎛ 2πm 2πm ⎞ (7.3.12) = ⎜ E s cos + nc E s sin + ns ⎟ ⎝ M M ⎠ trong ®ã, nc vμ ns ®−îc x¸c ®Þnh bëi ∞ 1 n c = ∫ g T ( t )n c ( t )dt 2 −∞ ∞ (7.3.13) 1 n s = ∫ g T ( t )n s ( t )dt 2 −∞ -16-
  17. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m c¸c thμnh phÇn t¹p ©m vu«ng gãc nc(t) vμ ns(t) lμ c¸c qu¸ tr×nh ngÉu nhiªn Gauss trung b×nh kh«ng kh«ng t−¬ng quan nhau. V× thÕ, E[nc] = E[ns] =0 vμ E[ncns]=0, ph−¬ng sai cña chóng lμ [ ] [ ] E n 2c = E n 2s = N0 2 (7.3.14) Bé t¸ch sãng tèi −u chiÕu vector tÝn hiÖu thu lªn tõng vector trong sè M vector tÝn hiÖu ph¸t {sm} vμ chän ra vector t−¬ng øng cã h×nh chiÕu lín nhÊt. V× thÕ nhËn ®−îc c¸c sè ®o t−¬ng quan (correlation metrics). C(r, s m ) = r.s m , m = 0,1,2,...,M - 1 (7.3.15) Do c¸c tÊt c¶ c¸c tÝn hiÖu cã cïng n¨ng l−îng, nªn sè ®o (metric) bé t¸ch sãng t−¬ng ®−¬ng ®èi víi ®iÒu chÕ pha sè lμ ®Ó tÝnh gãc pha cña vector tÝn hiÖu thu r = (rc , rs ) theo rs θ r = tan −1 (7.3.16) rc vμ tõ tËp {sm} chän ra tÝn hiÖu cã gãc pha gÇn víi θr nhÊt. X¸c suÊt lçi t¹i ®Çu ra bé t¸ch sãng ®èi víi kªnh AWGN. Víi ®iÒu chÕ 4-QAM ®−îc xem lμ hai hÖ thèng BPSK trªn c¸c sãng mang vu«ng gãc (trùc giao nhau). ⎛ 2E b ⎞ P4 = Q⎜ ⎟ ⎜ N ⎟ ⎝ 0 ⎠ ( = Q 2 × SNR ) M« pháng hÖ thèng truyÒn dÉn 4-QAM qua kªnh AWGN LËp m« h×nh m« pháng M« pháng x¸c suÊt lçi BER ®èi víi hÖ thèng truyÒn tin 4-QAM, trong ®ã bé t¸ch sãng tÝnh metric theo (7.3.15) ®−îc cho ë h×nh 7.2 -17-
  18. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m Bé t¹o sè ngÉu nhiªn ph©n bè Gauss nc rc ký hiÖu Bé t¹o sè Bé s¾p 2-bit xÕp tÝn Bé t¸ch ngÉu nhiªn ph©n bè ®Òu hiÖu tÝn hiÖu 4-QAM rs ns Bé t¹o sè ngÉu nhiªn ph©n bè Gauss So s¸nh Bé ®Õm lçi bit H×nh 7.2 M« h×nh m« pháng BER hÖ thèng truyÒn dÉn 4-QAM Tãm t¾t qu¸ tr×nh qu¸ tr×nh m« pháng nh− sau: Dïng bé t¹o sè ngÉu nhiªn ph©n bè ®Òu ®Ó t¹o chuçi c¸c ký hiÖu tin t−¬ng øng víi 4 tæ hîp 2 bit cã thÓ cã gåm c¸c bit b1, b2. C¸c ký hiÖu tin ®−îc s¾p xÕp vμo c¸c ®iÓm tÝn hiÖu nh− ®−îc thÊy ë h×nh 7.1 trong tr−êng hîp M=4. V× vËy, t¹o biÕn ngÉu nhiªn ph©n bè ®Òu trong kho¶ng (0,1) trong gi¶i (0,1) nμy chia ®Òu thμnh c¸c kho¶ng con (0 ®Õn 0,25); (0,25 ®Õn 0,5); (0,5 ®Õn 0,75); (0,75 ®Õn 1,0) c¸c kho¶ng con nμy t−¬ng øng víi c¸c cÆp bit tin 00; 01;10;11. c¸c cÆp bit nμy ®−îc dïng ®Ó chän c¸c vector pha tÝn hiÖu sm. T¹o c¸c thμnh phÇn t¹p ©m céng nc & ns lμ c¸c biÕn ngÉu nhiªn Gauss trung b×nh kh«ng ®éc lËp thèng kª vμ ph−¬ng sai σ2. §Ó m« pháng BER theo SNR cÇn ph¶i chuÈn ho¸ (hoÆc Es=1 hay σ2=1) nÕu chuÈn ho¸ Es th× cho σ2 ch¹y vμ ng−îc l¹i. Bé t¸ch sãng quan tr¾c vector tÝn hiÖu thu r = sm+n ®−îc cho ë (7.3.12) vμ tÝnh h×nh chiÕu cña r lªn 4 vector tÝn hiÖu cã thÓ cã sm viÖc quyÕt ®Þnh lμ chän ®iÓm tÝn hiÖu t−¬ng øng víi h×nh chiÕu lín nhÊt. TÝn hiÖu ra bé t¸ch sãng ®−îc so s¸nh víi c¸c ký hiÖu ph¸t ®Ó x¸c ®Þnh lçi sau ®ã ®−a ®Õn ®Õm lçi. Ch−¬ng tr×nh m« pháng Ch−¬ng tr×nh m« pháng hÖ thèng truyÒn tÝn hiÖu 4-QAM theo m« h×nh 7.2 ®−îc viÕt trªn ng«n ng÷ lËp tr×nh Matlab ®−îc cho ë file 4-QAM.m. D−íi ®©y lμ kÕt qu¶ m« pháng ®iÓn h×nh ®èi víi th«ng sè. phÝa ph¸t ph¸t N=10000 ký hiÖu t¹i c¸c gi¸ trÞ kh¸c nhau cña SNR trong ®ã Eb = Es/2 lμ n¨ng l−îng trªn bit. -18-
  19. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m H×nh 7.3 KÕt qu¶ m« pháng BER ®èi víi hÖ thèng truyÒn tÝn hiÖu 4-QAM -19-
  20. M« pháng hÖ thèng truyÒn tin ®èi víi kªnh AWGN Eng. NguyÔn ViÕt §¶m 5.4. M« pháng hÖ thèng truyÒn tÝn hiÖu M-QAM ThiÕt kÕ c¸c khèi chøc n¨ng hÖ thèng truyÒn tÝn hiÖu M-QAM C¸c khèi chøc n¨ng hÖ thèng truyÒn tÝn hiÖu M-QAM ®−îc cho ë h×nh 7.1 §iÒu chª M-QAM: C¸c tÝn hiÖu M-QAM gåm hai sãng mang trùc giao cos 2πf c t , sin 2πf c t ®−îc ®iÒu chÕ bëi hai chuçi ký hiÖu tin ®éc lËp. V× thÕ, cã thÓ ®−îc biÓu diÔn bëi u m ( t ) = A mc g T ( t ) cos 2πf c t − A ms g T ( t ) sin 2πf c t , m = 1,2,..., M (7.4.1) trong ®ã {Ams} vμ {Amc} lμ tËp c¸c møc biªn ®é ®¹t ®−îc b»ng c¸ch s¾p xÕp chuçi k bit tin vμo c¸c gi¸ trÞ biªn ®é t−¬ng øng. NÕu M = 2 k th× gi¶i ph¸p kÕt hîp ®iÒu pha vμ ®iÒu biªn mang l¹i sù truyÒn dÉn ®ång thêi k = log 2 (M ) bit nhÞ ph©n t¹i tèc ®é ký hiÖu lμ R s = R b k . BiÓu diÔn tÝn hiÖu (7.4.1) trong c¸c vector tÝn hiÖu hai chiÒu sm = ( E s A mc E s A ms , ) m = 1,2,..., M (7.4.3) Gi¶i ®iÒu chÕ vμ t¸ch sãng tÝn hiÖu M-QAM: NÕu kªnh truyÒn lμ kªnh AWGN, tÝn hiÖu thu ®−îc biÓu diÔn bëi r ( t ) = A mc g T ( t ) cos(2πf c t + φ) + A ms g T ( t ) sin (2πf c t + φ) + n ( t ) (7.4.4) trong ®ã, φ lμ sù dÞch pha sãng mang do kªnh g©y ra vμ thμnh phÇn t¹p ©m Gaus tr¾ng lμ n ( t ) = n c ( t ) cos 2πf c t + n s ( t ) sin 2πf c t TÝn hiÖu thu ®−îc lÊy t−¬ng quan víi hai hμm c¬ së ®−îc dÞch pha ®−îc cho bëi (7.4.5) ψ 1 ( t ) = g T ( t ) cos(2πf c t + φ) (7.4.5) ψ 2 ( t ) = g T ( t ) sin (2πf c t + φ) c¸c ®Çu ra c¸c bé t−¬ng quan ®−îc lÊy mÉu sau ®ã ®−a ®Õn bé t¸ch sãng. Vßng kho¸ pha PLL ®ùoc dïng ®Ó −íc tÝnh dÞch pha sãng mang tÝn hiÖu thu φ do kªnh g©y ra vμ bï dÞch pha nμy b»ng c¸ch dÞch c¸c hμm c¬ së ®−îc cho bëi (7.4.5). Gi¶ thiÕt r»ng ®ång hå ®ång bé víi tÝn hiÖu thu ®Ó lÊy mÉu t¹i c¸c thêi ®iÓm chÝnh x¸c ®Çu ra c¸c bé t−¬ng quan. Tõ c¸c gi¶ ®Þnh trªn, nhËn ®−îc c¸c tÝn hiÖu t¹i ®Çu ra c¸c bé t−¬ng quan lμ rc = A mc + n c cos φ − n s sin φ (7.4.6) rs = A ms + n c sin φ + n s cos φ trong ®ã c¸c thμnh phÇn t¹p ©m ®−îc x¸c ®Þnh bëi -20-
nguon tai.lieu . vn