Xem mẫu

  1. TR NG I H C KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH KHOA ÀO T O T I CH C TI U LU N MÔN QU N TR CHI N L C KINH DOANH TÀI: HÒA H P C U TRÚC VÀ KI M SOÁT CHI N L C C P KINH DOANH T I M T CÔNG TY L p: Ngo i th ng K2007 VB2/TP Gi ng viên HD: TS Hà Nam Khánh Giao Nhóm 2: Ng Vinh S Nguy n Th Hoài Trâm Lê Qu c Trang Nguy n Phan Mai Uy n Nguy n Th Di m Vân Phùng Hoàng Vân Lê Nguy n V Tp.H Chí Minh, tháng 01 n m 2008 1
  2. CH NG 1 CHI N L C C P KINH DOANH 1.1. Khái ni m T i các công ty có qui mô nh , n ngành thì có th s d ng chi n l c c p công ty là tuy nhiên trong giai o n phát tri n c a n n kinh t toàn c u thì h u h t các công ty ch u áp l c c nh tranh không nh ng t các i th trong ph m vi m t qu c gia mà còn t các công ty, t p oàn t n c ngoài. có th t n t i và phát tri n, công ty c n ph i s d ng ngu n l c và n ng l c hi u qu t ng tính c nh tranh, h n ch r i ro. M t trong nh ng gi i pháp mà các công ty có th s d ng ó là phát tri n a ngành, phát tri n nhi u th tr ng khác nhau. Ngoài ra, t i các công ty có qui mô v a và nh , kinh doanh th ng ch t p trung n ngành, tuy nhiên i v i các công ty l n, kinh doanh a ngành nhi u th tr ng khác nhau thì vi c hình thành chi n l c c p kinh doanh là c n thi t. Theo Lam1, chi n l c c p kinh doanh là m t t p h p nh ng hành ng và cam k t c ph i h p và h i nh p v i nhau mà công ty s d ng tt il i th c nh tranh b ng vi c khai thác nh ng n ng l c c t lõi trong nh ng s n ph m th tr ng c th . Ti p theo, Ng!c (2007) khái quát “C s xây d ng chi n l c c p n v kinh doanh là các nhóm khách hàng v c u s n ph m (d ch v ) c a t ng nhóm khách hàng c th khác nhau, công ngh s n xu t và s n ph m, các ho t ng nghiên c"u và phát tri n, cung "ng các ngu n l c u vào c#ng nh tiêu th các s n ph m ã hoàn thành,…M$i n v kinh doanh chi n l c là m t b ph n doanh nghi p ph c v khách hàng v i nhu c u c th c a h! v s n ph m (d ch v ) trong th i k% chi n l c, s d ng công ngh s n xu t s n ph m, t& ch"c ho t ng nghiên c"u và phát tri n, c#ng nh cung "ng các ngu n l c u vào, tiêu th các s n ph m,…mang tính c l p t ng i. Ngoài ra, chi n l c c p kinh doanh là các ph ng th"c ho t ng mà công ty v n d ng t o l i th c nh tranh, v t qua các i th c nh tranh giành l y th tr ng, t c các m c tiêu chi n l c c a mình2. 1 Nguy'n H u Lam TS, “Chi n l c c p kinh doanh” , Tài li u ào t o c a Center for Excellence in Management Development (CEMD). 2 Ti u lu n “Qu n tr chi n l c c p kinh doanh” c a Lê Th Thúy, L ng Th y Trang, Nguy'n Th Thu Hi n, Lý Nhã L Thanh, L p Kinh doanh qu n tr -Khoa Qu n tr kinh doanh K28-Tr ng i h!c kinh t Tp.HCM. 2
  3. T các nghiên c"u trên có th khái quát “Chi n l c c p kinh doanh là vi c xây d ng các m c tiêu và hành ng phù h p v i ngu n l c và n ng l c c a công ty nh m t ng l i th c nh tranh áp "ng các nhu c u khách hàng, th tr ng khác nhau”. 1.2. Các lo i chi n l !c c"p kinh doanh Theo Giao (2004), có 03 lo i chi n l c c p kinh doanh chung: d(n d)t chi phí, khác bi t hóa và t p trung. T ó, theo giá bán s n ph m và phân khúc th tr ng các chi n l c chung này chia thành 04 chi n l c c p kinh doanh c th : (1) Khi Công ty mu n cung "ng s n ph m cho m#t nhóm khách hàng v i giá th"p thì có th áp d ng chi n l c “T$p trung vào d%n d&t chi phí”. (2) Khi Công ty mu n cung "ng n m#t nhóm khách hàng s n ph'm ( n nh"t hay chuyên bi t thì có th áp d ng chi n l c “T$p trung vào khác bi t hóa”. (3) Khi Công ty mu n cung "ng s n ph m cho nhi)u d ng khách hàng v i giá th"p thì có th áp d ng chi n l c “D%n d&t chi phí”. (4) Khi Công ty mu n cung "ng n nhi)u d ng khách hàng s n ph'm ( n nh"t hay chuyên bi t thì có th áp d ng chi n l c “Khác bi t hóa”. Có th tóm t)t 04 chi n l c trên theo s 1 S ( 1: Các lo i chi n l !c c"p kinh doanh Ch cung "ng s n ph m Cung "ng s n ph m n n m t nhóm khách nhi u d ng khách hàng hàng Cung "ng s n ph m giá T*P TRUNG D+N D,T CHI PHÍ th p n khách hàng D+N D,T CHI PHÍ Cung "ng s n ph m n T*P TRUNG nh t hay chuyên bi t KHÁC BI-T HÓA n khách hàng KHÁC BI-T HÓA Ngu n: Hà Nam Khánh Giao TS, 2004. 3
  4. Trong 04 lo i chi n l c trên thì chi n l c “D(n d)t chi phí” và “T p trung d(n d)t chi phí”, chi n l c “T p trung khác bi t hóa và “Khác bi t hóa” khác nhau vi c phân khúc th tr ng3. Khi không có phân khúc th tr ng chi n l c mang tính “t p trung”. th c hi n các chi n l c này, công ty c n ph i s d ng các ngu n l c và n ng l c phù h p nh m t o ra m t (ho.c các kh i) trong 4 kh i c nh tranh: ch t l ng u vi t, hi u qu u vi t, sáng t o u vi t và áp "ng khách hàng u vi t. Ng!c (2007) ã mô t chi ti t các chi n l c c p kinh doanh chung nhu sau: a. Chi n l !c chi phí th"p (d%n d&t chi phí) Chi n l c chi phí th p là chi n l c t o l i th c nh tranh b ng cách s n xu t các s n ph m d ch v v i chi phí th p có th nh giá th p h n các i th c nh tranh trong ngành nh m thu hút khách hàng và qua ó chi m c th ph n l n. Chi n l c này không chú tr!ng n phân khúc th tr ng và ch cung "ng s n ph m giá th p n m t nhóm khách hàng. Chi n l c này th ng áp d ng i v i nh ng doanh nghi p có quy mô l n có kh n ng gi m chi phí trong quá trình ho t ng. Trong 4 kh i c nh tranh thì chi n l c chi phí th p có th s d ng kh i : ch t l ng u vi t, hi u qu u vi t và áp "ng khách hàng u vi t. Trong ba kh i trên thì công ty có th l a ch!n c ba ho.c trong nh ng kh i trên t o chi phí th p cho s n ph m. t o nên các giá tr u vi t trên thì c n s d ng các ch"c n ng c a công ty nh : c s v t ch t, s n xu t, marketing, qu n lý v t t , nghiên c"u và phát tri n, quan h nhân s . Ví d : Có th ví d m t tr ng h p s d ng chi n l c c p kinh doanh d(n d)t chi phí b ng vi c t o ra hi u qu u vi t. “Nhi u n m qua, Nissan luôn "ng u trong các cu c b u ch!n v ch t lu ng xe h i. T p oàn hàng u c a Nh t này ã t c nh ng k t qu kinh doanh áng kinh ng c, lãi ròng lên n 7,6 t USD (2003). Nguyên nhân c a thành công này là nh công ty ã có nh ng chi n l c ti t ki m h p lí nh m gi m thi u t i a chi phí. B ng cách khuy n khích toàn b nhân viên 3 Phân khúc th tr ng là chia th tr ng không ng nh t thành khúc th tr ng ng nh t làm n&i r lên s khác bi t v nhu c u, tính cách hay hành vi ( inh Ti n Minh Ths, Tài li u môn h!c Marketing c n b n). 4
  5. c a hãng tham gia c i ti n, h p lí hoá s n xu t, tuy mang l i hi u qu kinh t không nhi u nh ng ã ti t ki m cho công ty hàng t Yên. Nh ng c i ti n, óng góp nh nh t t ng ch ng nh l.t v.t không ai y n nh xê d ch thùng ng bán thành ph m thêm 1 mét ho.c thay &i cách chi u sáng ch& làm vi c u c trân tr!ng l)ng nghe và áp d ng. Không ch b ph n s n xu t, ngay c b ph n hành chánh c#ng ph i gi m biên ch m"c t i a, không m t bóng èn c b t sáng m t cách vô ích. Calos Ghonsn, ch t ch Nissan c#ng cho bi t “N u Toyota c bi t n v i danh ti ng c)t gi m t i a chi phí thì Nissan còn có th làm t t h n”. K t qu c a câu nói này là s ra i ch ng trình “Xây d ng h th ng c nh tranh chi phí cho th k 21” g!i t)t là CCC21, v i m c tiêu gi m 30% giá thành các s n ph m ô tô m i c a Nissan. Nh kh n ng ti t ki m h p lí, giá thành m t chi c ô tô c gi m t 10,000 n 12,000 Yên, giúp Nissan luôn duy trì c kh n ng c nh tranh và ch riêng n m ngoái Nissan ã ti t ki m c 1.5 t USD trên t&ng chi phí 87 t USD mà không ph i óng c a b t nhà máy hay gi m b t nhân viên”. (Ngu n: Ti u lu n Nhóm 6, Khoa Qu n tr kinh doanh, L p: KDQT: K28) Trong ví d trên, Công ty NISSAN khuy n khích t t c các công nhân tham gia c i ti n h p lý hóa s n xu t nh m t ng hi u qu công vi c t “nh ng c i ti n, óng góp nh nh t t ng ch ng nh l t v t không ai ý n nh xê d ch thùng ng bán thành ph m thêm 1 mét ho c thay i cách chi u sáng ch làm vi c u c trân tr ng l ng nghe và áp d ng. Không ch b ph n s n xu t, ngay c b ph n hành chánh c ng ph i gi m biên ch m ct i a, không m t bóng èn c b t sáng m t cách vô ích”. Thêm m t ví d v s d ng chi n l c d(n d)t chi phí thông qua t o hi u qu u vi t “Công ty CRA v i s n ph m kem Haagen Daz ã th c hi n chi n l c c)t gi m chi phí nh “"ng d ng k/ thu t i n t vào vi c qu n lí kinh doanh”. Nh u t vào ph ng th"c qu n lý cung "ng – theo dõi hàng b ng k/ thu t hi n i, l i nhu n c a công ty ã t ng 629% trong n m qua ng th i chi phí ho t ng gi m 2.4%. Theo ti t l c a Richard Yeung, Giám c i u hành CRA ti t l toàn b kinh phí h! chi ra cho vi c "ng d ng CNTT vào vi c i u hành là 5 tri u USD, nh ng nh ó mà chi phí ho t ng hai n m qua c a 132 c a hàng CRA ã gi m c 6,4 tri u USD. Nh "ng d ng công ngh qu n lí m i, công ty ã gi m th i gian hoàn t t m t giao d ch v i khách hàng t 12 giây xu ng còn 6 giây, ng th i c#ng em n cho khách hàng c a CRA m t l i ích quan tr!ng. ó là giá c bày bán trong các c a hàng Circle K ã gi m c t 10 – 14% so v i n m 1998”. (Ngu n: Ti u lu n Nhóm 6, Khoa Qu n tr kinh doanh, L p: KDQT: K28) 5
  6. B ng vi c “ ng d ng k thu t i n t vào vi c qu n lí kinh doanh” công ty ã “gi m th i gian hoàn t t m t giao d ch v i khách hàng t 12 giây xu ng còn 6 giây” t ó v i toàn b chi phí u t CNTT là 5 tri u USD nh ng chi phí ho t ng qua hai n m "ng d ngc CNTT c a Công ty ã gi m c 6,4 tri u USD. i u này gi m giá c c a s n ph m. M t ví d khác v Công ty máy kéo CARTERPILLAR c a M0 s d ng chi n l ng d(n d)t chi phí b ng vi c t o nên ch t l ng u vi t k t h p v i hi u qu u vi t. “Công ty máy kéo CARTERPILLAR : Công ty Carterpillar là m t công ty máy kéo làm n có hi u qu , n&i ti ng M0. Nh ng vào n m 1982, công vi c thình lình tr nên x u i. Công ty ã báo cáo thua l$ l n u tiên trong 48 n m qua. M t s s t gi m nhu c u t ng t trên th gi i v m.t hàng này c ng v i s lên giá c a ng ô la ã làm t ng giá c xu t kh u c a Carperpillar h n n a là s c nh tranh gay g)t m i v giá c th p c a công ty Komatsu-Nh t B n làm cho n m1982 tr thành m t n m t i t c a Carterpillar. Công ty ã xem xét l i l i th c nh tranh c a mình và nh n th y r ng l i th v m ng l i bán hàng t t nh t v1n còn nh ng công ty ã m t i l i th v giá c so v i Komatsu. l p l i l i th giá c c a mình, Carterpillar ã b)t tay vào m t chi n l c s n xu t m i: V i ch ng trình hi n i hóa nhà máy v i phí t&n 1 t2 USD, k t h p máy móc c# và các máy móc hi n i k0 thu t cao(k c ng i máy), ch n ch nh l i l c l ng lao ng các phân x ng..Vi c c i t& ã c i thi n ch t l ng s n ph m, gi m l ng hàng t n kho, c#ng c tinh th n c a nhân viên,nó c#ng gi m chi phí ho t ng . H n n a, công ty c#ng ã l)p .t h th ng t n kho ph"c t p c ki m soát b ng máy tính i n toán làm cho chi phí t n kho l u kho c a hàng hóa gi m áng k . K t qu t n m1982 n n m 1986 công ty ã c)t gi m22% chi phí ho t ng c a mình,và ti p t c gi m thêm 20% chi phí vào n m 1990. Sau ba n m thu l$ công ty Carterpillar ã giành l i th ph n c a mình t i M0.” (Ngu n: Ti u lu n Nhóm 6, Khoa Qu n tr kinh doanh, L p: KDQT: K28) Trong ví d trên, “v i ch !ng trình hi n "i hóa nhà máy v i phí t n 1 t# USD, k t h p máy móc c và các máy móc hi n "i k$ thu t cao (k c ng i máy), ch n ch nh l"i l c l ng lao ng các phân x ng” công ty s d ng công ngh cao k t h p t ng hóa qui trình ã t o nên ch t l ng u vi t c a s n ph m ng th i b ng vi c s d ng công ngh thông tin trong qu n lý “công ty c ng ã l p t h th ng t n kho ph c t"p c ki m soát b%ng máy tính i n toán làm cho chi phí t n kho l u kho c&a hàng hóa gi m áng k ” t ng tính hi u qu trong qu n lý hàng t n kho. 6
  7. b. Chi n l !c khác bi t hóa s n ph'm Chi n l c này t o ra l i th c nh tranh b ng cách t o ra các s n ph m, hàng hóa ho.c d ch v có s khác bi t rõ so v i i th c nh tranh. .c tính khác bi t có th là: ch t l ng, &i m i, tin c y, .c i m k0 thu t, d ch v kèm theo s n ph m, và các y u t khác. .c tr ng c a chi n l c này là giá c s n ph m cao h n m"c giá trung bình c a ngành do công ty theo u&i chi n l c này có kh n ng làm th a mãn khách hàng mà các i th không làm c. Thông th ng các công ty khi l a ch!n chi n l c này thì phân chia th tr ng thành các th tr ng nh . Trong các kh i cung c a l i th c nh tranh thì công ty áp d ng chi n l c này th ng s d ng kh i sáng t o u vi t và áp "ng khách hàng trong ó kh i sáng t o u vi t th ng c s d ng nhi u h n. t o nên các giá tr u vi t trên thì c n s d ng các ch"c n ng c a công ty nh : c s v t ch t (lãnh o), s n xu t, marketing, nghiên c"u và phát tri n, quan h nhân s . Ví d : “Vào kho ng th p niên n m m i th k 20, trên th tr ng xe g)n máy ch y u là các lo i xe phân kh i l n v i ki u dáng to n.ng n v i hình nh anh chàng to con m.c b en g)n ch.t v i hình nh chiéc xe máy. N m 1958, honda lúc y ch là m t công ty nh m i thành l p ã tung ra th tr ng lo i xe super cub 50cc v i ki u dáng nh g!n nh3 và r t an toàn s d ng, thân thi n v i hình nh c a m t chi c xe p, xe t kh i ng và có th i u khi n b ng m t tay. Th tr ng t p trung là dùng cho ông o các hãng buôn t i Nh t ch y vi c v.t và giao nh ng gói hàng nh vàm t th tr ng r ng l n h n là các bà v Nh t, ng i có trách nhi m chi tiêu mua s)m hàng t p ph m cho gia ình. Và xe Super Cub qu là m t thành công k% di u. Công su t nhà máy lên n 30000 n v m t tháng, m t n ng su t g p10 l n doanh s bán ra trong n m tr c. Và n n m 1961 doanh s bán ra c a hãng lên n 100.000 n v m t tháng, m t con s ch a t ng có. M(u mã này ã a honda lên cao t t nh, honda tr thành hãng ch t o xe g)n máy s m t c a Nh t – m t danh hi u mà hãng không bao gi tu t m t. Cùng v i chi n d ch quãng cáo cho honda v i ch :”b n s4 g.p nh ng ng i d' th ng nh t trên chi c Honda”. N m 1963,honda ã a xe super cub vào th tr ng M0 và nhanh chóng chi m l/nh g n 50% th tr ng xe g)n máy c a c n c M0 vào n m 1964. (Ngu n: Ti u lu n Nhóm 6, Khoa Qu n tr kinh doanh, L p: KDQT: K28) 7
  8. V i vi c “trên th tr ng xe g n máy ch& y u là các lo"i xe phân kh i l n v i ki u dáng to n ng n v i hình nh anh chàng to con m c b en g n ch t v i hình nh chiéc xe máy” Công ty Honda cho ra i s n ph m “super cub 50cc v i ki u dáng nh g n nh' và r t an toàn s d ng, thân thi n v i hình nh c&a m t chi c xe "p, xe t kh i ng và có th i u khi n b%ng m t tay” t o nên m t s khác bi t l n i v i th tr ng xe máy t i th i i m ó. S n ph m m i mang nh ng tính ch t khác bi t so v i các dòng s n ph m hi n t i: nh g!n, có th i u khi n b ng 1 tay,…và u tiên nh h ng c a công ty t p trung vào “th tr ng t p trung là dùng cho ông o các hãng buôn t"i Nh t ch"y vi c v t và giao nh ng gói hàng nh vàm t th tr ng r ng l n h!n là các bà v Nh t, ng i có trách nhi m chi tiêu mua s m hàng t"p ph m cho gia ình”. Tóm l i, Công ty Honda ã s d ng chi n l c t p trung khác bi t hóa. c. Chi n l !c t$p trung tr*ng (i m (chi n l !c tiêu (i m) Chi n l c t p trung tr!ng i m là chi n l c t p trung vào th tr ng mà công ty có v t tr i h n so v i các i th khác. Vi c t p trung th tr ng th c hi n thông qua phân khúc th tr ng Khác nhau c b n gi a chi n l c này v i chi n l c chi phí th p và chi n l c khác bi t hóa là: chi n l c này ch ph c v nhu c u c a m t s nhóm khách hàng ho.c phân o n th tr ng nào ó. Khi ó, công ty có th s d ng l i th c nh tranh khác bi t hóa ho.c chi phí th p. Ví d “T p oàn AOL b ra h n 100 tri u USD vào m ng cáp truy n hình New Urban Entertainment – NUB h ng t i l p khán gi M0 g c Phi. Kênh truy n hình NUE TV có th c nh tranh tr c ti p v i kênh Black Entertainment Television – BET chuyên ph n ánh v âm nh c hip hop, rock và ballad c a i th c nh tranh Viacom”. (Ngu n: Ti u lu n Nhóm 6, Khoa Qu n tr kinh doanh, L p: KDQT: K28) V i vi c “h ng t i l p khán gi M$ g c Phi” t p oàn AOL ã phân khúc th tr ng l/nh v c truy n hình theo tiêu chí qu c t ch c a tiêu th"c dân s t ng tính c nh tranh c a mình trong phân khúc th tr ng. Ngoài ra, theo Ng!c (2007) v i trình khoa h!c k0 thu t phát tri n, công ngh s n xu t mang tính linh ho t cao h n. Khi áp d ng chi n l c khác bi t hóa, s4 có chi phí cao vì c n ph i s n xu t các lo i s n ph m khác nhau cho các th tr ng khác nhau, do ó chu k% s n xu t th ng ng)n, làm t ng chi phí. Ngoài ra, chi n l c khác bi t hóa c n chi n l c marketing l n vì ph c v nhi u o n th tr ng khác nhau. 8
  9. S n xu t linh ho t có th cho phép công ty theo chi n l c khác bi t hóa s n xu t hàng lo t s n ph m m"c chi phí t ng ng v i công ty theo chi n l c chi phí th p b ng vi c t ng hóa s n xu t (s d ng robot) và các phân x ng s n xu t linh ho t làm gi m chi phí trên dây chuy n s n xu t. Công ty có th gi m chi phí s n xu t và marketing n u nh công ty h n ch s l ng các lo i s n ph m b ng cách a ra m t l!at các y u t có s1n h n là khách hàng quy t nh nh ng s n ph m nào h! yêu c u. 9
  10. CH NG 2 HÒA H P C U TRÚC VÀ KI M SOÁT CHI N L C C P KINH DOANH V i các lo i chi n l c c p kinh doanh, c n c" vào ngu n l c và n ng l c, phân tích các y u t bên trong và bên ngoài xác nh chi n l c c p kinh doanh phù h p. Có th s d ng ph ng pháp SWOT phân tích l a ch!n chi n l c Sau khi ã l a ch!n chi n l c các b c ti p theo c a k ho ch chi n l c ó là: - Thi t k c c u t& ch"c tri n khai chi n l c - Thi t k h th ng ki m soát - Hòa h p c u trúc chi n l c 2.1. Thi t k c c"u t+ ch,c tri n khai chi n l !c a. Khái quát Vi c t& ch"c th c hi n chi n l c là m t giai o n quan tr!ng m b o s thành công c a toàn b quá trình qu n tr chi n l c. Có th trích d(n m t câu nói: “Ý t ng không th c thi gi ng nh n m m gi a ban ngày, nh ng th c thi mà thi u ý t ng gi ng nh ác m ng gi a ban êm”. T& ch"c th c hi n chi n l c òi h i s n$ l c, ph i h p ng b c a m!i b ph n, cá nhân trong su t quá trình th c hi n chi n l c. Hay nói cách khác là xây d ng c c u t& ch"c phù h p th c thi chi n l c và c c u t& ch"c là xây d ng mô hình ho t ng c a t& ch"c và vi c b trí s)p x p m!i ng i vào nh ng vai trò, nh ng công vi c c th theo mô hình ho t ng nh m hoàn thành m c tiêu và nhi m v chung c a t& ch"c. b. C c"u t+ ch,c Các c"p (# c-a c c"u t+ ch,c - C p v mô: là cách s)p x p, t& ch"c v trí, vai trò c a t ng cá nhân trong công ty. - C p vi mô: là cách qui nh quy n h n, trách nhi m c a t ng v trí mà các cá nhân trong công ty n)m gi . 10
  11. - H th ng b( tr : bao g m h th ng i u hành c a t& ch"c, quá trình qu n lý s phát tri n c a công ty, h th ng v n hóa công ty và h th ng qu n lý ho t ng công ty. Công ty s4 không th c hi n có hi u qu các ch"c n ng c a mình n u 3 c p c c u này không c thi t l p m t cách úng m"c h$ tr cho ho t ng c a Công ty. Các hình th,c c c"u t+ ch,c i. C c u t& ch"c ch"c n ng: Vai trò c a t ng v trí c b trí theo ch"c n ng nh m t c m c tiêu, nhi m v chung. CEO Nghiên c"u Bán hàng S n xu t Qu n lý v t K0 thu t và phát và t tri n Marketing ii. C c u t& ch"c phòng ban: là c c u nhóm các s n ph m ho.c khách hàng có m i liên h v i nhau thành các phòng ban. Các phòng ban c phân chia s4 t p trung vào các phân o n th tr ng khách hàng nh t nh và ch u trách nhi m s n xu t và qu ng cáo, xúc ti n kinh doanh i v i nhóm khách hàng ó. ng th i, nh ng công vi c chung c a các phòng ban nh phân b& tài chính, v n liên quan n lu t pháp, các công vi c hành chính … s4 c th c hi n c p Công ty. CEO Nghiên Bán hàng Qu n lý K0 thu t c"u và và v tt phát tri n Marketing Các nhóm s n ph m Các b ph n s n xu t 11
  12. iii. C c u t& ch"c ma tr n: S ph i h p gi a c c u ch"c n ng và c c u phòng ban. Ch t ch Qu n tr viên ch"c n ng R&D Bán hàng & Tài chánh R&D Mua hàng Qu n tr viên D án/ S n ph m Marketing D án A D án B D án C D án D 2.2. Thi t k h th ng ki m soát a. Khái ni m Trong t ng giai o n kinh doanh c a công ty, tùy t ng ngu n l c và n ng l c khác nhau, tùy thu c vào s tác ng c a môi tr ng bên ngoài mà công ty c n có nh ng thay &i phù h p. Ngoài ra, trong vi c th c thi m t chi n l c kinh doanh c n ph i bi t hi u qu t c t th c hi n chi n l c ó nh th nào có nh ng hành ng ti p theo. Do ó, vi c ki m soát (ki m tra) chi n l c kinh doanh nh m ánh giá xem chi n l c kinh doanh có m b o tính úng )n không? Và vi c tri n khai th c hi n có di'n ra úng nh mong i hay không? ng th i vi c ki m soát (ki m tra) chi n l c không ch ánh giá mà quan tr!ng h n a ra các gi i pháp i u ch nh c n thi t (n u có). Xét v th" t , quá trình ki m soát (ki m tra) chi n l c có th th c hi n sau khi có chi n l c ho.c song song v i ho ch nh chi n l c. T ó có th khái ni m ki m soát chi n l c c p kinh doanh nh sau "Ki m soát chi n l c c p kinh doanh là ti n trình giám sát và ánh giá các quá trình ho"t ng so v i các tiêu chu n c&a c! c u t ch c – chi n l c ã 12
  13. c ch n b%ng các h th ng ki m soát nh%m t i a hóa l i th c"nh tranh và l i nhu n cho các h at ng kinh doanh c&a doanh nghi p". b. T.m quan tr*ng H u thu(n cho các chi n l c kinh doanh c p toàn doanh nghi p Tùy vào kh i c nh tranh nào mà t u doanh nghi p ã xác nh theo u&i là m c tiêu kinh doanh, thì ki m sóat chi n l c có vai trò r t quan tr!ng trong vi c giám sát, ánh giá, nh h ng, m b o các h!at ng kinh doanh th a mãn c các yêu c u v hi u qu , v ch t l ng, v sáng t o hay v kh n ng áp "ng khách hàng. c. Các n#i dung (quá trình) ki m soát Vi c ki m sóat chi n l c c ti n hành qua các b c: (1) Xác ( nh n#i dung ki m soát N i dung ki m tra xu t phát t n i dung chi n l c và ph i ph thu c vào chi n l c và các k ho ch tri n khai chi n l c. Trong chi n l c c p kinh doanh, t c chi n l c (t p trung) d(n d)t chi phí hay (t p trung) khác bi t hóa thì công ty th ng s d ng 4 kh i c nh tranh, khi ó n i dung ki m soát chi n l c c p kinh doanh s4 t p trung vào các gi i pháp t c 4 kh i c nh tranh ó, c th là v c c u t& ch"c, nhân s , marketing, nghiên c"u và phát tri n,...và s4 ánh giá chi ti t t ng n i dung c a các gi i pháp ó. (2) /t ra các tiêu chu'n .t nh ng tiêu chu n ki m tra sau khi ã xác nh n i dung nào c n ki m soát (ki m tra). Nh ng tiêu chu n ki m tra ph i c .t ra cho m$i y u t th c hi n, s ki m soát (ki m tra) hi u qu không th làm c n u không có tiêu chu n. Tính tiêu chu n ph i th t rõ ràng, n u nh nh ng m c tiêu khác bi t c so n th o cho y u t th c hi n thì vi c .t nh ng ch tiêu t ng i n gi n. Vi c .t ra các tiêu chu n c n c" vào: th" nh t, các m c tiêu ban u mà chi n l c ã t ra và th" hai, các tiêu chu n hi n t i liên quan n l/nh v c kinh doanh hi n t i c a công ty. Trong th c t , tùy thu c và n i dung ki m soát (ki m tra) có hai lo i tiêu chu n: tiêu chu n nh tính và tiêu chu n nh l ng. 13
  14. Tr ng h p ví d công ty s d ng chi n l c c p kinh doanh d(n d)t chi phí, áp d ng kh i c nh tranh hi u qu u vi t. Khi xây d ng n i dung ki m soát chi n l c này thì tiêu chu n có th .t ra nh sau: - S s n ph m t o ra trong m t n v th i gian, - S s n ph m h h ng trong trong m t ca s n xu t, - Th i gian l u kho c a nguyên li u, s n ph m. (3) ánh giá chi n l !c Sau khi xây d ng các tiêu chu n, công o n ti p theo c a ki m soát (ki m tra) là s d ng các tiêu chu n so sánh v i k t qu th c hi n chi n l c. Sau khi có k t qu so sách gi a nh ng k t qu th c hi n chi n l c và tiêu chu n .t ra c n ti n hành vi c ánh giá. Vi c ánh giá chi n l c c n tr l i các câu h i d ki n sau: chi n l c c a công ty có còn phù h p v i môi tr ng kinh doanh không? N u ph i i u ch nh thì i u ch nh toàn b chi n l c kinh doanh hay i u ch nh chi n l c kinh doanh b ph n ? N u không i u ch nh thì hình nh c nh tranh m i c a công ty nh th nào?,... (4) Xác ( nh nguyên nhân n u có sai sót M t n i dung quan tr!ng c a vi c ánh giá chi n l c là xác nh nguyên nhân sai sót (n u có) t ó có các i u ch nh chi n l c phù h p. N u nguyên nhân sai sót không c tìm ra m t cách nhanh chóng, c n thi t ph i ti p t c i u tra sâu h n. (5) Ti n hành (i)u ch0nh, s1a ch2a sai sót C n c" vào k t qu ánh giá chi n l c c n ti n hành các hành ng c n thi t nh m thay &i, vi c thay &i này có th i u ch nh chi n l c kinh doanh, i u ch nh t ng b ph n chi n l c kinh doanh ho.c i u ch nh các gi i pháp th c hi n chi n l c kinh doanh. Ngoài ra có th s d ng sáu l/nh v c i u ch nh sau: 1. Xét l i nh ng tiêu chu n 2. Xét l i nh ng chi n l c 3. Xét l i c u trúc h th ng s tr l c 4. Xét l i nh ng ho t ng 5. S t ng quan 6. Ki m soát ti n trình thi t k chi n l c 14
  15. Ví d : Ki m soát ho t ng t i Công ty Kinh ô N i dung Ki m soát C"u trúc phù Ch c n)ng - Gi m ng)n qui trình sx b ng nh ng h!p h th ng máy móc t ng hi n i - Theo dõi sai sót n t n ngu n (luôn có i ng# Quality Control m nh n t i các công !an trên dây chuy n sx) C ch ph i Xoay quanh -Phát tri n m ng l i phân ph i hi u h!p s n xu t qu , luôn m b o vi c kinh doanh phân ph i c thông su t và k p th i. - T& ch"c i m bán và qu n lý th tr ng khu v c.Kinh ô không ph i x lý hàng t n kho ho.c b tr v t th tr ng và s n ph m bánh Trung Thu Kinh ô luôn c tiêu th h t tr c ngày 15/08 âm l ch h ng n m. iêu này ã giúp Cty có th lo i b chi phí t n kho. Ki m sóat Ki m sóat chi -Áp d ng h th ng qu n lí ch t l ng (.u ra phí theo tiêu chu n ISO 9002 trong sx và kinh doanh. Sau ó chu n b cho ti n trình gia nh p AFTA n m 2003, tiêu chu n ISO c thay th b ng h th ng qu n lí ch t l ng theo tiêu chu n ISO 9001:2000 nh m t ng hi u qu trong h sx và kinh doanh. Ki m sóat Ngân sách và -Kinh ô s m ý th"c vai trò CNTT v n phòng tiêu chu n hóa trong qu n lí, và sx kinh doanh ( u t 100.000 USD cho CNTT t n m 2000). Khi m r ng qui mô sx, ph ng th"c qu n lí, h th ng k tóan thay &i, s li u ngày càng gia t ng nê c n có h th ng gi i pháp m i t ng hóa công tác qu n lí nh m ti t ki m th i gian, gi m sai sót và chi phí Kinh ô quy t nh u t h 15
  16. th ng "ng d ng CNTT m"c cao h n (t&ng d tóan ban u kh ang 300.000USD, trong ó chi phí ph n m m chi m 40%. Tri n khai các phân h qu n lí nh s& cái, thu, tr , ti n m.t, kho hàng, n hàng, TSC …) và ch!n gi i pháp h!ach nh ngu n l c doanh ghi p ERP Solomon (Microsoft): khi có h th ng ERP, s li u t p trung, nhanh chóng, chính xác…vi c ki m tóan c th c hi n tr c ti p trên ch ng trình, ch$ nào nh p sai có th phát hi n ngay t o hi u qu cho công ty. - Vi c qu n lý s n ph m thông qua mã v ch ã giúp cho Cty vi c qu n lý t n kho chính xác, truy c p d li u b t ký lúc nào, ki m kê hàng tháng d' dàng h n… giúp cho Cty ti t ki m chi phí. V n hóa công Ki m sóat ch t - u t phát tri n ngu n nhân l c là ty l ng m t trong nh ng m c tiêu hàng u mà công ty quan tâm. Hu n luy n, ào t o trong và ngòai n c có i ng# các nhà qu n lí, nhà chuyên môn có n ng l c là ni m t hào mà công ty t c trong 9 n m qua. 2.3. Hòa h!p c"u trúc (m i quan h gi2a Chi n l !c – C c"u t+ ch,c – Ki m soát) a. M i quan h gi2a chi n l !c – c c"u t+ ch,c C c u t& ch"c công ty là m t trong nh ng i u ki n c n thi t tri n khai chi n l c, tùy thu c vào chi n l c c n ph i có m t c c u t& ch"c phù h p. N u công ty ang kinh doanh n ngành chuy n sang a ngành ho.c m r ng (thu h3p) th tr ng,.. u òi h i xem xét c c u t& ch"c c# có phù h p hay ph i thay &i và thay &i theo h ng nào. Vì v y, khi tri n khai th c hi n chi n l c các công ty th ng ph i xem xét l i c c u và có th ph i i u ch nh cho phù h p. 16
  17. M i quan h gi a chi n l c và c c u t& ch"c là m i quan h bi n ch"ng c th hi n qua hai n i dung: Th" nh t, c c u t& ch"c ph i phù h p v i chi n l c, nh ng i u ch nh trong chi n l c th ng yêu c u thay &i c c u t& ch"c vì : c c u t& ch"c xây d ng d a trên các ngu n l c và n ng l c công ty hi n có và s phân b& h p lý các ngu n l c này th c hi n chi n l c. Và theo Alfred Chandler4, c c u nên c c thi t k t o i u ki n d' dàng cho vi c theo u&i chi n l c, c c u t& ch"c càng phù h p v i chi n l c bao nhiêu, càng t o c may th c hi n chi n l c thành công b y nhiêu. Tuy nhiên, nh ng thay &i trong c c u ch có th t o i u ki n d' dàng cho th c thi chi n l c ch" hoàn toàn không th bi n m t chi n l c t i tr thành t t h n, hay không bi n nhà qu n tr t i thành gi i h n. C c u công ty ch v i t cách là m t công c c n thi t th c hi n chi n l c. Ví d : v i chi n l c chi phí th p thì c c u t& ch"c công ty t p trung s4 t p trung nhi u vào b ph n s n xu t nh m t ng hi u qu s n xu t, khi chi n l c này thay &i theo h ng khác bi t hóa thì c c u t& ch"c thay &i theo h ng phát tri n b ph n nghiên c"u và phát tri n mà tr c ây b ph n này có th không có. Th" hai, c c u nh h ng n chi n l c, c c u t& ch"c ph i phù h p v i chi n l c là i u ki n th c hi n chi n l c, còn c c u có th nh h ng n chi n l c trong quá trình nh hình và l a ch!n chi n l c. Chi n l c v ch ra ph i th c thi, chi n l c nào c n thay &i c c u quá nhi u ( i u này liên quan n ngu n l c và n ng l c gi i h n c a công ty) có kh n ng s4 không c l a ch!n th c hi n. Ngoài ra, c c u t& ch"c ph n l n ràng bu c m c tiêu và chính sách s4 c thi t l p. Ví d : các m c tiêu và chính sách th ng c công b d a trên nhóm s n ph m trong m t t& ch"c có c c u d a trên nhóm s n ph m. Ví d : v i c c u t& ch"c hi n t i th c hi n chi n l c d(n d)t chi phí, s t& ch"c công ty nh sau : CEO Qu n lý v t t S n xu t K0 thu t 4 Trích theo Lê Th Bích Ng!c ThS, “Qu n tr chi n l c”, Tài li u dành cho sinh viên ào t o t xa c a H!c vi n công ngh b u chính vi'n thông, Hà N i, 2007. 17
  18. Khi công ty d nh thay &i chi n l c t d(n d)t chi phí sang chi n l c khác bi t hóa s n ph m thì mô hình t& ch"c hi n t i không phù h p th c hi n chi n l c này. th c hi n chi n l c này thì c n phát tri n m nh b ph n nghiên c"u và phát tri n, i u này c n thêm nhân s và có th ut thêm công ngh ho.c phát tri n b ph n marketing. Vi c thay &i này ngoài kh n ng ngu n l c và n ng l c hi n t i c a công ty. Do ó, trong quá trình phân tích l a ch!n chi n l c, công ty s4 ph i thay &i chi n l c ho.c, các m c tiêu chi n l c phù h p v i c c u t& ch"c hi n t i. V y, trong chi n l c c p kinh doanh, tùy t ng chi n l c c th nh : d(n d)t chi phí, khác bi t hóa hay t p trung mà công ty xây d ng c c u t& ch"c phù h p. b. M i quan h gi2a ki m soát ( n chi n l !c và c c"u t+ ch,c Trong n i dung m i quan h gi a chi n l c và c c u t& ch"c có th nh n th y r ng :gi a chi n l c và c c u t& ch"c có m i quan h nhân qu theo tính chu k%, khi chi n l c m i c thi t l p t t y u s4 xu t hi n nh ng v n m i trong qu n lý và khi ó c s nào phát hi n c m i quan h này không c hi u qu . i u ó ch có th th c hi n thông qua vi c ki m soát, n u không có nh ng ki m soát và ánh giá chi n l c m t cách phù h p thì công ty s4 không bi t mình ã làm c gì, ang làm gì và s4 làm nh ng gì ti p theo. Và ng c l i, i v i t ng chi n l c khác nhau, m c tiêu chi n l c khác nhau thì vi c xây d ng n i dung và tiêu chu n ki m soát chi n l c c#ng khác nhau. C"u trúc Chi n l !c Ki m soát S hoà h p gi a các c u trúc : chi n l c – c c u t& ch"c – ki m soát nh ho t ng c a 3 bánh r ng, n u m t trong 3 c u trúc này b l$i nh p thì nh h n n 2 bánh r ng còn l i làm nh h ng n c h th ng. 18
  19. K T LU N V i các n i dung trình bày trên, nhóm th c hi n t&ng k t m t s n i dung liên quan n "Hòa h p c u trúc và ki m soát chi n l c c p kinh doanh t i m t công ty" nh sau : Vi c nh h ng ho t ng kinh doanh c n có chi n l c phù h p v i ngu n l c và n n l c c a m t công ty. T các nh h ng ho t ng kinh doanh, d a vào phân tích nh ng i m m nh, i m y u, thách th"c và c h i phân tích l a ch!n m t chi n l c phù h p. M i quan h gi a 3 c u trúc : chi n l c – c c u t& ch"c – ki m soát là m t quan h bi n ch"ng v i nhau. Trong ho t ng th c t c a t ng công ty, vi c ho ch nh chi n l c phù h p, t& ch"c th c hi n hi u qu tuy nhiên không có m t c ch ki m soát phù h p thì hi u qu kinh doanh c a công ty ó s4 suy thoái. Ng c l i, không xem xét c c u t& ch"c hi n t i v i vi c ho ch nh và th c thi chi n l c thì h th ng ki m soát và hi u qu thì chi n l c ó c#ng không mang nhi u k t qu mong mu n. 19
  20. TÀI LI3U THAM KH O 1. Hà Nam Khánh Giao TS, “Qu n tr chi n l c công ty – Phát huy ti m l c c"nh tranh”, Nhà xu t b n th ng kê, 2004. 2. Lê Th Bích Ng!c ThS, “Qu n tr chi n l c”, Tài li u dành cho sinh viên ào t o t xa c a H!c vi n công ngh b u chính vi'n thông, Hà N i, 2007. 3. Lê Th Thúy, L ng Th y Trang, Nguy'n Th Thu Hi n, Lý Nhã L Thanh; “Qu n tr chi n l c c p kinh doanh”, Ti u lu n môn h!c, L p kinh doanh qu n tr -Khoa Qu n tri kinh doanh K28-Tr ng i h!c kinh t Tp.HCM. 4. Nguy'n H u Lam TS, “Chi n l c c p kinh doanh”, Center for Excellence in Management Development. 5. Ngu n thông tin trên internet 20
nguon tai.lieu . vn