Xem mẫu
- K năng và t m quan tr ng trong giao ti p ph n 1
I. K năng nói:
1. K năng nói ư c s d ng nhi u trong cu c s ng.
Mu n giao ti p có hi u qu , các nhà qu n lý ph i rèn luy n cho
mình m t k năng nói th t t t.
Nói bao g m s giao ti p phi ngôn ng và s giao ti p b ng ngôn
ng , nghĩa là c n xem xét "nói như th nào" và "nói cái gì".
a) Giao ti p phi ngôn ng
- T m quan tr ng c a giao ti p phi ngôn ng Giao ti p phi ngôn
ng là cách i ng, nói năng, dáng v khi giao ti p.
Giao ti p phi ngôn ng có t m quan tr ng c a nó vì ngôn t ch
chi m m t ph n nh ng i u truy n t, và nh ng i u không nói ra
ôi khi l i quan tr ng hơn nh ng i u nói. H u như m i ngư i tin
nói như th nào nhi u hơn "nói cái gì". Ví d : i v i ngư i nào
ó, n u ta nói: "vâng, anh ó gi i l m" v i m t gi ng m a mai,
ngư i nghe có l tin nơi gi ng nói c a ta, ch không tin ý nghĩa l i
ta nói.
Giao ti p phi ngôn ng tuy quan tr ng nhưng không nên l m d ngl
d ng coi nó là chi c ũa th n, là m t công th c có nh lư ng
hoàn h o ch c n áp d ng là d t ư c k t qu . Hi u bi t và giao
ti p phi ngôn ng có th giúp ta nâng cao k năng giao ti p, giúp ta
- truy n t nh ng bi u hi n thích h p và nh y c m giúp ta tránh
ư c nh ng c n tr trong khi giao ti p.
Nh ng thành ph n c a giao ti p phi ngôn ng
Có b n thành ph n c a giao ti p phi ngôn ng : thân th , gi ng nói,
kho ng cách giao ti p và v t xung quanh. Hãy xem xét chi ti t
t ng thành ph n.
(l) Thân th
Ngư i ta có th phân tích thái ' c a ngư i khác trên cơ s ngôn
ng thân th c a ngư i ó.
Nh ng khía c nh c a ngôn ng thân th là: tư th , c chì, v m t,
ánh m t.
+ Tư th :
Tư th t o nên n tư ng u tiên có nh hư ng quan tr ng, nó b c
l s tin tư ng, tính c i m và thái c a m t ngư i.
Dù ng hay ng i, hãy ng hay ng i tho i mái theo cung cách
"nhà ngh " nghĩa là ng, ng i th ng lưng không gư ng g o, nhìn
th ng vào c t a, s c n ng cơ th phân ph i u. N u ng i thì hãy
tránh tư thê quá tr nh tr ng, mà cũng ng ng i thu hình l i, quá
xu xòa ho c quá khép nép hay như gây h n. N u ng thì hãy
tránh tư th quá nghiêm trang ho c quá sư ng s , quá ph c tùng và
quá gây h n.
- + C ch :
M i ngư i u dùng c ch m t cách vô th c h u thu n cho
i u mình ang nói, như dùng bàn tay miêu t m t v t hay m t
thao tác, m hay li t kê C ch không ng ng nh n m nh nh ng
i u ngư i ta nói mà còn b c l thái c a ngư i nói. Ngư i ta có
th nh n bi t m t c ch là "n ng nhi t" hay "l nh nh t". H u h t
m i ngư i có c ch t nhiên khi ng i vì khi ó không c n dùng
hai bàn tay, song' hãy tránh nh ng c ch nóng n y và v m t trơ
như á.
Khi ng, ng có c ch ki u cách hay gi t o, cũng ng c
ng m t cách nóng n y, cũng ng l p i l p l i m t c ch hay
vư ng m c mãi v i m t tư th .
+ V m t và ánh m t
M t và m t là nh ng b ph n bi u c m nh t c a cơ th . V i nét
m t, ngư i ta có th thi t l p quan h như: m m cư i, g t d u,
như ng mày hay nhăn mày... và cũng có th i u ti t chi u hư ng
cu c trò chuy n. ánh m t là c a s c a tâm h n, nói lên r t nhi u
th . Ngư i nói chuy n gi i ti p xúc b ng m t nhi u hơn ngư i nói
kém. Trong m t cu c chuy n trò, hãy duy trì s ti p xúc b ng m t
t 50 n 60% th i gian b n nói, và t 75 n 85% th i gian n u
b n nghe.
- Ti p xúc t t b ng m t có nghĩa là t o ư c s ti p xúc Có tính cam
v i nh ng con ngư i th c sư tr ng cư t a.
2. Gi ng nói
Gi ng nói có th hi n r t nhi u tr ng thái cam xúc ~aa ngư i nói
mía c nh quan tr ng cua gi ng nói là tính l~iéu u thêu di u v
âm lư ng. t c . s lên xu ng hám bông khi n cho có vé di n
c m hơn S chuyên bi n khéo s làm tăng s lãnh h i c a c t a.
Ph i làm gì phát tri n m t gi ng nói có hi u qu ? M t là. hãy
nói v i cao nghe rô. hãy nói di n c m và h ng khơi thay vì
gi ng nói u u m t m i. Hãy nói v i gi ng m áp. vui v thay
vì gi ng lơ ãng (the thé, khàn khàn, rêu n). Hãy nói cho rõ ràng,
tránh khuynh hư ng h th p cu i câu.
Hai là. hãy nói v i t c thích h p và phát âm úng. Nói ch m
ngư i nghe hi u ư c, nhưng v n mau v a gi s năng
ng. Hãy thay it c tránh gi ng u u. Hãy ng ng
úng lúc: trư c hay sau m t t ch y u, ngăn cách các m c khác
nhau, cho rõ s chuy n bi n tư tư ng.
Ba là, hãy tránh l m d ng vì lơ ãng nh ng t l p l tr ng như "à",
" ", nghĩa là nh ng t không có ý nghĩa gì
Giao ti p b ng ngôn ng .
T m quan tr ng c a giao ti p b ng ngôn ng .
- Giao ti p b ng ngôn ng có vai trò quan tr ng trong quán lý.
Nh ng cu c àm tho i, các cu c nói chuy n qua i n tho i nói
chung thu c vào lo i giao ti p thông thư ng, không nghi th c. Các
bu i nói chuy n, các bu i di n thuy t, báo cáo b ng mi ng thu c
vào lo i giao ti p chính th c. tr nh tr ng (nói g n j i là các bu i
nói chuy n v i m t nhóm ngư i }.
Các bu i nói chuy n v i m t nhóm ngư i thư ng di n ra khi có
m t trong ba tình hu ng:
- Khi iên giá v a có nhi u di u cho ngư i ta k t v a có nhi u
i u phai tìm hi u có tính ch t trao i thông tin; khi phai tr l i
nh ng câu h i.
Khi cư t a nói nhi u nh t khi c n giai quy t th t v n v i tư
cách t p th .
T t nhiên còn có nh ng ngo i l .
Trong chương này ch chú ý n nh ng tình hu ng phát bi u và
di n gi nói nhi u nh t. Nh ng bài nói chuy n ư c phân thành hai
lo i d a trên m c ích c a chúng: trình bày hay thuy t ph c.
Lo i bài nói chuy n mang tính ch t trình bày ư c dùng miêu t
m t tình hu ng, k l i m t câu chuy n, cung c p thông tin xác
th c, ho c gi i thích các lý do cho m t hành ng ã x y ra. Trong
lo i bài nói chuy n mang tính thuy t ph c thì nh ng l i l thuy t
ph c chi m v trí quan tr ng.
- Trong ó phái ưa ra các lý l khêu g i các c m xúc như s kiêu
hãnh, lòng t hào, t tr ng, s s hãi, tĩnh yên, tính hi u qu , ph m
ch t thông qua ó thuy t ph c ngư i nghe hành ng ho c ch p
nh n ý ki n ngư i nói.
Ai cũng mu n nói hay vi t hay. Nói hay cũng như vi t hay ph i
căn c theo chi n lư c giao ti p: xác nh m c tiêu, phân tích c
t a và ki n trúc thông i p. phác th o chi n lư c cho mình,
chúng ta hãy xác nh m c ích c a bu i nói chuy n và ki m tra
xem à bi t rõ ngư i nghe như th nào?
Khi phân tích i tư ng ngư i nghe hãy chú ý t i m t s i m sau
ây:
(l) Quy mô i tư ng ngư i nghe?
(2) M c tinh t c a ngư i nghe: v n ki n th c c a h , m c
quan tâm c a h v v n s trình bày.
(3) Tám tr ng, thái ti p thu c a ngư i nghe s như th nào? Chú
ý không gian và th i gian cho bu i nói chuy n.
K t h p các c i m này v i m c tiêu c a chúng ta, có th xây
d ng m t chi n lư c nói chuy n m t cách h p lý nh t.
- Xây d ng n i dung bài nói chuy n.
Vi c so n th o bài thuy t trình g m ba giai o n: - Gi i h n nh ng
i m chính.
- - Làm n i b t nh ng ý tư ng quan tr ng nh t.
-M ưvà k t thúc có hi u qu .
(1) Gi i h n nh ng i m chính:
Luôn luôn nh r ng nói không gi ng như vi t. ơn gi n là nói
không th chi ti t như vi t, ng b t ngư i nghe ch u ng quá
nhi u thông tin. Ch nên t p trung nhi u ý tư ng c a chúng ta vào
ba t i năm ph m trù chính vì thư ng c t a không th nh nhi u
hơn ch ng ó i m.
Nhi m v c a ngư i nói là làm n i b t nh ng i m quan tr ng,
gi i h n nh ng i m quan tr ng s có cơ h i t t t m c tiêu.
C n chú ý là: ơn gi n v n nhưng không gi ng như sơ sài.
ngư i nghe s nh nh ng i m chính d dàng và dùng nh ng i m
chính ó nh m t s hay t t c nh ng m m quan tr ng hơn, n u
b t nh nhi u quá h s r i lo n.
(2) Làm n i b t nh ng ý tư ng quan tr ng nh t.
Khi ã gi i h n con s nh ng i m chính, ph i làm cho m i i m
ó n i b t lên. Ph i d ki n m t chương trình làm vi c, m t phác
h a i cương, m t ý tư ng là chúng ta s i t i âu v i bài thuy t
trình c a mình. Ti p ó t o ra m t s chuy n ti p rõ ràng. Khi nói
nên dùng m t câu chuy n ti p minh b ch, không nên dùng m t t
chuy n ti p ng n g n như khi vi t. Ví d : khi vi t dùng t "m t
- là", "hai là", khi nói c n dùng câu chuy n ti p rõ ràng "khuy n
ngh th hai là".
Sau cùng, có th dùng phương pháp "t ng k t n a ch ng" làm
n i b t nh ng i m quan tr ng, hãy tóm t t gi a nh ng i m chính
hay nh ng i m ph . ng ngư ng ngùng vì c l p di l p l i
thư ng xuyên khi thuy t trình.
(3) M u và k t thúc hi u qu .
Khi vi t m u và k t thúc nhanh, i u này l i tr thành t ng t
trong khi nói.
M u
Có nhi u cách m u: nói chuy n vui, c p t i cái b t thư ng
ho c c p t i cái quen thu c.
Không ph i i cung có tài nói ua N u ta có kh nang này thì ó là
xu t l i thê; tuy nhiên ch nên s d ng nó n u âu ó mang l i hi u
quá t t cho tài cua chúng
Hãy nh b n quy t c này khi ch n cáu chuy n vui kích thích c
t a.
Th nh t, chuy n vui không bao gi ư c c tính cách công kích
b t c ngư i nào trong cư t a.
Th hai, ng h mình
Th ba, s d ng chuy n vui có ch ng xư c.
- Th tư, chuy n vui ph i liên quan t i ch hay hoàn c nh.
L im u b ng cách c p cái b t thư ng s gây ư c s chú ý
c a ngư i nghe b ng cách cho ngư i ta bi t i u gì ó mà h chưa
bi t, gây s di u kỳ. Ví d : ưa ra nh ng câu h i cư ng i u
(nghĩa là m t câu h i c ý cho c t a không tr l i ư c), m t hình
nh sinh ng, m t câu chuy n làm s ng s t, ho c m t con s
th ng kê quan tr ng.
c p cái quen thu c gây ư c s chú ý c a ngư i nghe b ng
cách liên k t v i m t i u gì ó mà ngư i nghe ã bi t r i. Ơ ây.
c n n s hi u bi t c a c t a hơn là c n n s hi u kỳ c a h .
L im u này bao g m: nh ng l i c p n chính ngư i nghe.
hoàn c nh, s liên quan gi a di n gi và ngư i nghe, gi a ngư i
nghe và ch gi a di n gi và ch ho c m t ngư i nào ó hay
s vi c gì quen thu c v i ngư i nghe. Hãy nh r ng: o n m u
hãy ng n g n: n u quá dài s gây hoang mang cho ngư i nghe.
nguon tai.lieu . vn
