- Trang Chủ
- Quản lý Nhà nước
- Kinh nghiệm của một số nước Châu Âu về quản lý và phát triển dịch vụ công khu vực đô thị - Những tham chiếu cho Việt Nam
Xem mẫu
- N H I N RA NUOC NGOAI
KINH NGHIEM CUA MOT SO WitK CHAU AU VE QUAN LY
VA PHAT TRIEN DKH VU CONG KHU VUCfiO THI -
N H O N G T H A M CHIEU CHO VIET NAM
DOAN MINH HUAN -
HOANG DINH MINH*
Cung ling dich vu cong la mot trong cac nhiem vu quan trong nhat cua cic nha
nu&c. Tren the gidi, he thong dich vu congva quy hoach td chUc lanh tho luon co
moi quan he chat che v&i nhau. Tu he thong do thi, cac trung tam dich vu cong &
cac quy mo khac nhau se ducrc nghien cihi xay dung tu viing do thi. Tai Viet Nam,
he thong dich vu cong cho cac do thi da duac hinh thanh va phat then tu cuoi the
kyXDCd^n nay, song van de td chuc he thdng cung tmg dich vu cong gan v&i td chirc
lanh thd vin can phai hoan thien. Bai viet tap trung nghien cihi kinh nghiem cung
img dich vu cong do thi tai mot sd quoc gia chiu Au vi dua ra khuyen nghi cho viec
hoan thien cung img dich vu cong cho cic do thi tai Viet Nam.
Bai viet dua tren ket qui nghien cuu do Quy phit trien khoa hoc va cong nghe
qudcgia (NAFOSTED) tai tra
1. DSic di^m v^ vai tro cua dich vu cdng political economy in urban service dehv-
khu vac dd thi ery" (Quan ly va chinh saeh kinh te trong
Quan niem ve dich vu cong (DVC) dd cung cap dich vu cdng dd thi) cua nhdm tac
thi da dugc xay dung tren nen tang khai gia Jones, Cummings va Nixon (2014) cho
niem ve DVC. Tu dien Petit Larousse da rang DVC quan trgng nhat doi vdi khu vuc
dinh nghla: "dich vu cdng la hoat dpng vi do thi la: quan ly chat thai rin, cung cap
lai ich chung, do ca quan nha nudc hoac tu nu&c saeh, van tai va dich vu y techo do thi.
Bdn llnh vyc nay bao trum nhung nhu cau
nhan dam nhiem". Tren pham vi rdng hon
quan trong trong ddi sdng kinh te - xa hpi
thi DVC dugc hieu la nhung hoat ddng
cua cac cu dan do thi. Tir nhung quan diem
phue vu nhu cau thiet yeu cua xa hpi, vi loi
tren cd the khai quat, DVC do thj la nhdng
ich chung cua cdng dong, cua xa hoi, do
nha nudc true tiep dam nhan hay uy quyen
va tao dieu kien cho khu vuc tu nhan thuc • PGS.TS, Tap chi Cong san
hien. Trong cdng trinh "Governance and '* TS, Hoc vien Chinh tri khu vyc I
TAP CHi QUAN LY NHA Nl/dC - SO 254 (3/2017}
- NHIN RANirOC NGOAI
dinh vu cdng phue vu cho nhu cau thilt yeu ttin thi trudng thong qua vile xay dung va
ciiaxa hdi ttongphamviadthi,nd dap ling thuc thi thi chi kinh te thi tnidng, cung cip
dirpc nhiing dac thd kmh tl, xa hdi va chinh cac tiln ich cdng cpng chn toan thi thinh
tri cda khu vuc dd thi khac vdi khu vuc vlln ttong xa hdi, bio vl quyln cong dan va
ndng thdn. quyln con ngirdi. Cac DVC do thi sl tao da
Cac lp?ii DVC da thi dirpc cung cap cho cho tang trudng va phat ttien kinh t l tsii
cu dan do thi bao gdm: dich vu hanh chinh khu vuc dd thi hay mdt vxing.
cdng, dich vu su nghilp cdng vji tiich vu DVC dd thj mang lai Ipi ich khdng chi
cdng ich. Tuy nhiln, do dac thii ciia do thi cho nhirng ngudi mua nd, mi cho ci nhiing
nln mdt sd loai binh DVC dac bilt cto thilt ngudi khdng phai tta tiln cho hang hda -
tai khu vuc dd thi, nhu cip phip, dang ky dich vu nay, diln hinh nhu giio dye - dio
t?m tni, vl smh an toan thuc pham, cip va tfio khdng chi dap iing nhu cau eua ngudi
thoat nudc, xii ly rac thdl, giao thdng cdng dihpcmacdngdpphin ning cao mjt bing
cpng, y te, giao due, nghiln ciiu khoa hpc, din tti va vin hda ciia xa hpi. Day chmh la
van hda thi thao va giai tri. Vile phan chia nguyln nhin khiln cho nha nudc cd vai tro
c4c Ioai DVC cd tinh chit tuong ddi, phu vi ttaeh nhilm quan ttpng ttong viec sin
thupc vao chu thuyet ph4t ttiln va trinh dp xuat hoic bio dim cung ting cic loal DVC.
phat trien cda lire lupng san xuat xa hdi (vi
du vile cung cip nha chn ngudi cd thu 2. Kmh nghi$m ciia mOt sd nudc chiu
nhap thap dupe mdt sd qude gia xIp vao Au ttong td chtic v i cung (ing dich vvi cdng
khu virc DVC, nhung cd nudc khdng dua khu vuc do thj
van khu vyc DVC). Mdt la, tu do bda va thuang mai hda
Dac diem cua DVC do thi cung cd giio due.
nhirng dac tinh cua DVC thdng thupng nhu Qui ttinh thay ddi ciia he thdng giio
khdng cd tinh loai trir va tinh canh tranh due tai cac quoc gia trong Liln minh chiu
trnng tilu dung, ddng thdi khdng the hiiy Au (EU) li rat khac nhau. Trong khi vile
bd ngay lap tiic. Tuy nhiln, do dac thu cua chip nhin canh tranh ttong he thdng giio
do thi nln DVC dd thi cdn cd mpt sd dac due tai Dde, Anh, Y diln ra thuin Ipi, thi t?i
dilm rieng, nhu sd lupng va chat lupng Phip qua trinh nay gin nhu khdng dupe
ludn cao ban cac khu vuc khac do mat dp chip nhin. Trong sd eae qude gia niy, Anh
din sd; chiu nhilu tac dpng ciia cac ylu td la nudc tien hanh thi trudng hda giao dtfc
mdi tit bin ngoai, phai Uln hrc thay ddi dl manh nhit, phu huynh, cic co quan phdc
dap ling vol su thay ddi cua mdi trudng dd Ipi xa hdi, kl ca doanh nghiep dupe khuyin
thi cila cac qude gia, vi dd tlii la noi dip can khich hinh thinh va dilu hanh cic trudng
nhung thanh tuu khoa hpc - cdng ngh| mdi hpc dudi dang dinh cbl tu thue. Nhdm ddi
nhanh nhat, mdc sdng dan eu cao nhit, dp tic nlu trin cd quyln xiy dung "thupng
cam nhan ciia ngudi dan thupng nhay ben hieu rilng", xay dirng giin trmh thich hpp,
trude mpi thay ddi. miln khdng nim ngoii cic chi diu vi ml
Vai ttd cua DVC dd thi thi bi|n d nhung cua chinh phu liln quan din phat triln
khia eanh nhu duy tri trat tu cdng cdng va kinh t l - xi hpi. Die bilt, nha nudc khuyin
an toan xa hdi, thuc day qua ttinh dd thi khich ndi dung giang day then hudng ddl
hda, bao ve trat tu kinh tl, ttat Or mua ban mdi khoa hpc - ky thuit.
m TAP CH( QUAN L* NHA NU
- NHiNRANl/dCNGOAl
Hai la, mo cua thi truang tunhin hda thi trudng diln va gas cua EU tu nim 1996,
vi doi tic cdng tu trong linh vuc cung dp Chinh phii da phin chia cung cap diln
nudc sinh boat, ning lugng, giao thdng thanh ba khiu li: sin xuat, trayin tii vi
cdng cdng. phin phdi. Den thai diem hiln tai, Diic cd
- Ddl vdi djeh vu cung cip nu&c sinh bdn tap doan Ion chi phdi boat dpng cung
boat dd thi. cip diln, cac cong ty tu nhan khae ttong
Nuoc sinh hoiit li mdt loai hang hda tdi Bnh vuc niy dan bi mat uu the va tu thu
quan ttpng cho eudc sdng. Vi thi, da phan nho lai. Chmh nhd su canh ttanh niy,
vile cung cip nude sinh hoat hiln nay tai ngudi dan Diic dupe lira ehpn ngudi phin
cac nudc EU van do nha nudc dam nhl$m. phni diln nang cho minh, qua do thuc day
Hai quoc gia day manh nhat qua ttmh tu su canh tranh ttin thi trudng nang lupng
nhin hda ttong cung cap nudc li Phap vi tai Due. Dat dupe nhieu thanh cong nhit li
Anh, tilp theo la Diic. Tai Anh, gii nuoc sinh mrdc Anh, sau 14 nam tu do hda va tu nhan
boat da ting lin cimg vdi chit lupng nudc hda nginh ning lupng tai Anh va Xli Wale,
vidichvucungcipsaukhitunhanhda. gii diln giam manh, chit lupng cung cap
vi he sd an toin tang lin. Ngupc lai, tai
Tai Phip, dl giim chi phi cho nha cung
fe va cd dupe gia tpt nhit cho ngirdi dung,
cac CO quan cdng quyln tai Phap cd xu
Phip vi 1-ta-U-a, qui ttinh tu do hda tbi
tnrdng diln diln ra chim htm so vdi cic
qude gia tten, vi thi gia diln tai Phip vi I-
hupng chpn mpt nhi cung cap cho nhilu
dich vu. Cac nhi eung cip khi d i tning ta-h-a van con cao trong khi chit lupng
thiu mdt gdi hpp ddng, thi hp se tto thinh cung cip khdng tuong xdng vdi miic gii.
dpc quyln ttong sudt thdi gian thuc hiln - Ddi vdi dich vu giao thdng cdng cdng.
hpp ddng nay (vi du nhu cung cap nude vi
Cac nude thinh viin cdng ddng chiu
Xli ly nudc thai la 12 nim). Thi tnrdng se mo
Au da thdng nhit mdt Id ttinh thuc hiln du
ttd lai khi gdi thau dupe thuc hi$n xong. Sir
in niy. Tuy nhiln. Id trinh niy da khong
lira chpn nay ciing khuyin khich cac tn
chiic tu nhan dau tu vio llnh vuc DVC de diln ra theo dung kl hoach. Anh vi Thuy
duy tti loi the cua minh. Dien li hai qude gia tien hanh tu nhin hda
nganh dirdng sit manh nhit, trong khi cic
Sir ring budc giira chinh quyln dd thi va qude gia khie nhu Diic, Phip, I-ta-h-a, Ha
nhi cung cip tiich vu thdng qua hpp dpng Lan, Ao da chuyin tir sp bihi nhi mrdc sang
gitia hai bin,ttongdd cd su thda thuan ve gia. cdng ty en phan hpac cdng ty ttich nhilm
Ngoii ra, cic Ulu chuan vl chit lirpng hiru ban (cd ddng ldn nhat van la nhi
cua dich vu se phii tuan theo cic quy dinh nudc). Dieu nay da giup hinh thinh dpc
cua hiln chutmg va dupe kiem tta bdi cac quyln nhdm trong linh vue giao thdng
td chirc giam sat. cdng cdng (vi du tai Anh, ba cdng ty Fust-
- Ddi vdi dich vu cung dp diin dd thi. bus, Stagecpach, Arriva chiem trin 50% thi
Tu nhirng nam cudi thap ky 90 cila thi phin van tiicdngcdng).Khicacedngtytu
kyXX, cac nudc trong EU da bit dau tu do nhin tham gia, cae eung dudng dem lai loi
hda thi trudng nang lupng, bnn qude gia di nhuin da cho thiy chat lupng dupe cii
dau la Due, Phin Lan, Anh vi Ao da md thien, nhung cac eung dueng tai cic khu
100% thi tnrdng cua minh. Tai Diic, Chinh vuc ndng thdn thi khdng dupe chim sde
phu da tuin thii viee tu do hda hoan toin day dd. Cic qude gia diu thiy dupe sir giim
TAP CHi Q U A N LV N H A Nl/(3C - S 6 254 (3/2017) m
- N H I N RA NUdc NGOAl
ginh ning cho ngan sich dia phuong khi quan ly va cung ciing DVC giira cic vimg vi
cd su tham gia cua cac cdng ty tu nhin. Tuy dja phuang. Td ehiic linh thd can dupe co
nhiln, do Ipi nhuin khnng cao, nln mdt sd ciu lai theo nhu ciu quin ly eua qui trinh
cdng ty da khdng cdn mudn tham gia hoic phat triln do thi. Qui trinh ca cau lai niy
ting gii cho cac dieh vu niy. phai di theo die thu eua cic vung mi do thj
Ba la, lien kit vung trong cung ting DVC ddng vai trd "loi trang tim". Nguyen tic
dd thi. phan cap quin ly cho cic dia phutmg phai
dupe thi hiln trong qua trinh giai quyet
Lpi thi ve quy md ludn li ylu td quan
mdi quan h i giira Chinh phu va eic tinh,
trpng ddi vdi dau tu cbo DVC. Chinh vi viy,
thinh phd true thupc Trung uang. Bd may
chinh quyln trung utmg tai cac nudc chiu
td chdc dupe thiet ke theo die dilm dja bin
Au ludn thuc hi|n phin quyln eho dia
dd thj, bao dam chuc nang, nhiem vu phu
phuong dupe thuc hiln theo ITnh vuc. Sau
hpp vdi dae diem vi nhu can cua timg cpng
khi nhin phin quyln trong linh vuc do
ddng dan cu va linh thd, khdng bi gidi ban
trung uong giao, thi chinh quyln dia
vl dja gidi hinh chinh nhin tao. Phan cap
phutmg dutrc tu chu trong vile td chiic (bd
manh cho cic dd thj true thupc trung ucmg
may, boat ddng...) de thuc hi|n tham
tren nguyln tic cin ddi giira nhi|m vu,
quyln dupe giao dd. Ngan saeh trung uong
tham quyln vi ngudn luc. Trin dja bin mdi
cap cho dia phuang phu thude vao quy md
do thi ip dung md hinh quan ly tip trung,
din sd cua dia phuong dd vi nhu eau kit
thdng nhat, khdng chia cit, phan tan theo
cau ha tang tren dia ban dl bao dim tinb
ranh gitri hanh chinh - Ianh thd. Chuyin tir
edng bing cho mpi ngudi dan trin khap dat
each tilp can theo khudn khd, tilu chi vi
nude.
djnh mue sang each tilp can theo miic tieu,
Ngoai vile dupe phan quyln, cac dia theo linh vuc, ed ihu bae uu tiln, theo kl
phuang dupe phep lien kit vdi nhau dl hoach hanh ddng trude mit, trung han va
thanh lap Co quan hpp tie lien thanh phd dai ban dl tu do huy ddng phuang tien, to
hoac lien xa. Nha nudc trung uong khuyen chuc nhin su va bd tri ngan sacb cho phii
khich cac dtm vi hanh chinh eo sd (thanh
hop trong quin ly va cung ung DVC cho cac
phd va xa) lien kit lai vdi nhau dl ning cao
do thi trong mdt vung linh thd.
bleu qua cua cbinh sacb do tbi vi tao thuin
loi cho viec dua ra cac giai phap vl kinh te,
Thdhai, thuc day cac binh thue hpp tac
mdi trudng, xa bpi tren pham vi dia ban
cdng tu trong eung irng DVC dd thj. VI ban
phu hpp (vupt ra ngoai pham vi dia gidi
hanh chinh cua timg thanh phd). Su lien chat, khi hpp thanh mdt cdng ddng do thj,
kit giua cac dja phuong se giup dua ra each hay dai dd thi se hap din nha dau tu hon.
tilp can lien nganh va theo hang ngang dl Dl cung cap cac loai hang hda edng cpng
thuc hien tdl du an phat trien dia ban. thi dau tu ban dau rat ldn, chi phi cd dinh
rat cao, trong khi gia cung cip sin pham lai
3. Mdt sd gpi •j cho ddi mdi quin ly vi phai du thap de ed thi phue vu dupe tpan
phit ttiln DVC dd thj d Vipt Nam bp eu din. Dieu nay chi cd tbi thttc biln
Tu kinh nghiem td chuc cung ihig DVC dupe khi nha cung cap san xuat mdt luong
cho khu vuc dd thi tai cac qude gia thupc hang bda dd lirn dl ehi phi binh quan
EU cd thi tut ra khuyen nghj cho Viet Nam: (ATC) thap nhat. Do dd, viec duoc cung cap
Thu nhat, can cd sit phan cap trong dich vu cdng cho mdt cdng ddng dd thi
m TAP CHl QUAN Lf NHA mIOC - S6 254 (3/2017)
- NHlNRANUOCNGOAl
ttong mdt thdi gian du dai sl giup nhi diu dia phutmg, cich thuc Uln kit giira eic
tu giai dupe bii toan niy. Diy li cich lim tinh, thanh phd, giira eae bp, nginh. Dpi vdi
mi chung ta ein phai suy nghl ddi vdi vile cic Unh vue quan trpng nhu giao thdng,
xu ly rac thai, cung cap nude sacb, giao mdi tnrdng, ctmg cap diln, nudc sinh boat,
thdng cdng cdng tai cae dd thi... Khi dim du Ijeh nln cd each Ulp can theo hudng
phin eae hop ddng ddi tie cdng tu. Vile xi lien kit giira cac Unh, thinh phd vi cie bp,
hpi hda trong eung ihig DVC la mdt vi|c nginh dl giii quylt hilu qua htm cic van
can thilt trong dilu kiln hien nay. Tuy dl phat sinh. Ngoai ra, su kit hop niy sl ed
nhiln, khdng phai Iuc nao vi|c xi hpi hda the mang Iai bleu qua kip, nhuvl sinh mdi
Cling mang lai kit qua nhu mong dpi. Ngoai trudng dupe giai quylt tdt se tie ddng tich
nhung thinh tuu khdng thi phu nhan dupe cue den du Uch, y tl. Ting eudng tinh tu
cua qui trinh xa hpi hda eung ung DVC tai chu hon nda ddi vtri cic don vi dupe phan
Phip vi cic nude EC, tbi nd cung dem Iai cap trong cdc Iinh vuc dupe phan cap. Viec
khdng it kit qui khdng mong dpi nhu sa phan cip phai ddng bp va di kim vdi
thai lao ddng, Uln kit tao thanh dpc quyln chuyin giao tuong xiing ve tham quyen vi
nhdm dl tang gia va Ip nha nudc phii tang ngudn luc. Thay ddi each thuc phan bd
muc hd trp vi uu dai. Day li dilu can rut ngan sieh cho cic dia phuong theo quy md
kmh nghiem ttong qua trinb uy quyln cho din sd thuc dang sinh sdng tren dia binO
tu nhin hay thue hien ddi tic cdng tu trong
cung ling DVC dd thi. Tai Ueu tham khio:
Thdba, xiy dung khung phap ly tao lip 1. Phan Huy Duong. Quanly cdng H. NXB
Dal hoc Quoc gia Ha Ngi, 2014.
cac Ueu chuin, khudn man phai bio dam
2. Le Chi Mai. Cal each dich vu hanh chinh
pham vi quylt dinh rdng rai cho eae dd thi. cdng d Viet Nam. Hgc vien Hanh chinh Quoc
Cac thinh phd phai dupe trao du nang luc gia, 2003.
dl nhin danh ngudi din quylt dinb cic 3. lairo Acuna-Alfarg. Cai each hanh cbinh
van de quan trpng phue vu cho lpi ich cua trong cung dng dich vu cdng vi muc tieu phat
ngudi dan cua dja phutmg. Cae khudn khd trien con ngudi. UNDP, 2011.
giam sit can dupe hoan thien, Nha nudc 4. Dang Due Dam. Mot sovan di vddoi mdi
chuyen tu vai trd "sdhiru", "san xuat" sang quan Iy dich vu cdng d Viet Nam.
vai trd xay dung tilu ehuan va "giam sat" http://www.danangtimes.vn
5. Helltnut Wgllmann. Public Services Pro-
ddi vdi cung ung DVC. Cd thi da dang hda
vision in European Countries irom Public/Mu-
phuong phap quan ly DVC thdng qua ap nicipal to Private Sector and back to
dung thir nghiem cac md hinb quan ly da municipalt. Neither Public nor Private: Mixed
thanh cdng trong khu vuc tu nhan, nhu Forms of Service Delivery argund the Globe to
quan ly theo muc lieu (MbO), quan ly theo be held at the University gf Barcelgna, 2012.
kit qua (MbR), quan ly chat lupng loan bd 6. Pierre Ramel. Cac co quan hanh cbinh
(TQM) hay quan ly theo hpp ddng (MbC) cda Phap. M.Delamarre, La Documentation
de hudng tdi md hinh 3E: till kiem - kit Frangaise, 2008.
qua - hieu qui (liconomy - Effectiveness - 7. David Dapice. Lua chon thanh cdng. Daai)
hgc Hari'ard, 2008
Efficiency).
8. Oii\-ier Bargain, Blaise Melly. Public Sec-
Thu III. nghien cuu sau hem ve cac tor Pav Cap in France: New Evidence Using
nguyen trie, phumig phap lien kel giua cac Panel Data. IZA, 2008.
TAP CHl QUAN L* NHA NU(JC - S6 254 (3/2017)
nguon tai.lieu . vn
